ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Το σύνολο των παραγωγικών δαπανών (ΠΔ) που αναλογεί σε μια μονάδα ποσότητας (Q) ενός προϊόντος, δηλαδή είναι το πηλίκο των συνολικών παραγωγικών δαπανών που πραγματοποιούνται για τη παραγωγή ενός προϊόντος προς τη συνολική ποσότητα που παράγεται από το προϊόν αυτό. Κόστος προϊόντος Συνολικές παραγωγικές δαπάνες προϊόντος ( ) Ποσότητα παραγόμενου προϊόντος (Q) Οι παραγωγικές δαπάνες, οι οποίες συνθέτουν το κόστος παραγωγής, ονομάζονται και στοιχεία κόστους
Είδη Κόστους Εναλλακτικό κόστος ή κόστος ευκαιρίας Μέσο σταθμικό κόστος Απολογιστικό ή πραγματικό κόστος Προϋπολογιστικό Κόστος Κανονικό Κόστος
Μέθοδοι κατανομής κοινών ή έμμεσων δαπανών κατά τον υπολογισμό του κόστους παραγωγής 1. Με βάση το ποσοστό του καταλαμβανομένου χώρου κατά προϊόν (αποθήκες και γενικότερα κτίσματα) 2. Με βάση το ποσοστό του χρόνου της ετήσιας απασχόλησής του συντελεστή παραγωγής κατά προϊόν (μηχανήματα) 3. Με βάση την συμμετοχή της αξίας του κάθε προϊόντος στην συνολική Ακαθάριστη Πρόσοδο της γεωργικής επιχείρησης
ΚΛΑΔΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ (joint products) Είναι κλάδοι παραγωγής, οι οποίοι κατά την ίδια παραγωγική διαδικασία, με την χρήση κοινών συντελεστών παραγωγής, παράγουν περισσότερα το ενός προϊόντα (π.χ. κλάδος αγελάδες γαλακτοπαραγωγής με προϊόντα το γάλα, το κρέας και την κοπριά ή κλάδος ελαιοπαραγωγής με προϊόντα επιτραπέζιες ελιές και λάδι) Τα συνδεδεμένα προϊόντα διακρίνονται σε: Κύρια προϊόντα, δηλαδή το κάθε ένα από αυτά αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ποσοστό της συνολικής αξίας παραγωγής του κλάδου (πάνω από 10%) Δευτερεύοντα προϊόντα (ή υποπροϊόντα), όπου το κάθε ένα από αυτά αντιπροσωπεύει μικρό μέρος της αξίας της συνολικής παραγωγής του κλάδου ( μικρότερο του 10%)
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΟΙΝΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Εάν τα παραγόμενα προϊόντα του κλάδου είναι όλα κύρια προϊόντα, τότε η κατανομή των συνολικών παραγωγικών δαπανών του κλάδου γίνεται με βάση το ποσοστό με το οποίο συμμετέχει κάθε προϊόν στη συνολική αξία παραγωγής του κλάδου. Όμως, εάν το ένα από τα συνδεδεμένα προϊόντα είναι δευτερεύον προϊόν (ή υποπροϊόν), τότε για να εκτιμήσουμε το κόστος του κυρίου προϊόντος (ή των κυρίων προϊόντων), αφαιρούμε από το σύνολο των παραγωγικών δαπανών του κλάδου την αξία του δευτερεύοντος ή των δευτερευόντων προϊόντων. Δηλαδή τα δευτερεύοντα προϊόντα, ως υποπροϊόντα των κυρίων προϊόντων είναι στοιχειώδους οικονομικής σημασίας και γι αυτό θεωρείται ότι οι δαπάνες παραγωγής εξισώνονται με την αξία τους. Το υπόλοιπο των παραγωγικών δαπανών χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του κόστους παραγωγής του κυρίου προϊόντος, διαιρούμενο με το ύψος της παραγωγής του. Εφόσον υπάρχουν περισσότερα του ενός κύρια προϊόντα, τότε η κατανομή του υπολοίπου γίνεται σ αυτά αναλογικά, με βάση το ποσοστό που αντιπροσωπεύει η αξία του καθενός στην συνολική αξία των κυρίων προϊόντων του κλάδου.
Όταν υπάρχει ένα μόνο κύριο προϊόν στον κλάδο: Παραγωγικές Δαπάνες Κύριου Προϊόντος = Σύνολο Παραγωγικών Δαπανών του Κλάδου Αξία Δευτερεύοντος Προϊόντος Κόστος Κύριου Προϊόντος = = Σύνολο Δαπανών Κλάδου Αξία Υποπροϊόντος Συνολική Παραγωγή Κύριου Προϊόντος
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Είναι τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την παραγωγική λειτουργία των γεωργικών επιχειρήσεων (παραγωγή - διάθεση προϊόντων) σε ορισμένη χρονική περίοδο και τα οποία εκφράζονται κατά κανόνα σε χρήμα. Ο όρος πρόσοδος χρησιμοποιείται όταν γίνεται απρόσωπη αναφορά στις γεωργικές επιχειρήσεις, θεωρούμενες ως οικονομικές μονάδες, καθώς επίσης και στους χρησιμοποιούμενους κλάδους παραγωγής ή παραγωγικές δραστηριότητες των εκμεταλλεύσεων (σιτοκαλλιέργεια, αγελαδοτροφία κλπ). Με την έννοια της προσόδου, ως αμοιβή συντελεστών παραγωγής, συνδέεται η έννοια του κέρδους ή του επιχειρηματικού κέρδους σε μία επιχείρηση. Ο όρος εισόδημα χρησιμοποιείται όταν γίνεται αναφορά στον άνθρωπο παραγωγό, δηλαδή το φυσικό πρόσωπο, τον αρχηγό και κάτοχο συνήθως του συνόλου ή μέρους των συντελεστών παραγωγής της επιχείρησης (ή γεωργικής εκμετάλλευσης). Ο όρος έσοδα χρησιμοποιείται κατά κανόνα, όταν γίνεται αναφορά σε εισπράξεις από πωλήσεις προϊόντων της γεωργικής επιχείρησης.
ΠΡΟΣΟΔΟΣ Ο όρος πρόσοδος αφορά την αξία, εκφραζόμενη σε χρήμα, ενός ή και όλων των παραγόμενων προϊόντων από μία γεωργική επιχείρηση σε μία συγκεκριμένη παραγωγική περίοδο. Συνήθως σε ένα ημερολογιακό έτος ή σε ένα γεωργικό έτος (Σεπτέμβριος Αύγουστος) Ακαθάριστη πρόσοδος προϊόντος ονομάζεται η αξία ολόκληρου του προϊόντος που έχει παραχθεί από τη γεωργική εκμετάλλευση σε μία συγκεκριμένη παραγωγική περίοδο (ημερολογιακό ή γεωργικό έτος), συμπεριλαμβανομένων και των πιθανών επιδοτήσεων και αποζημιώσεων των προϊόντων Εάν η συνολική ποσότητα του προϊόντος διατίθεται στην αγορά, τότε η ακαθάριστη πρόσοδος συμπίπτει πλήρως με τα έσοδα της γεωργικής εκμετάλλευσης από το προϊόν
Ακαθάριστη Πρόσοδος = Ακαθάριστη Αξία Παραγωγής + Επιδοτήσεις + Αποζημιώσεις
Δηλαδή: Ακαθάριστη Πρόσοδος ενός προϊόντος = Ακαθάρ ιστη Αξία Παραγ ωγής Επιδοτή σεις + Αποζημι ώσεις Οι συνολικές εισπράξεις από τη πώληση του προϊόντος στην αγορά Η αξία των προϊόντων σε τιμές της αγοράς, που καταναλώθηκαν από τον παραγωγό και την οικογένειά του (αυτοκατανάλωση) Η αξία των προϊόντων σε τιμές της αγοράς, που χρησιμοποιήθηκαν ως συντελεστές παραγωγής σε άλλους κλάδους, ή παραγωγικές δραστηριότητες της ίδιας της γεωργικής επιχείρησης π.χ. ιδιοπαραγόμενες ζωοτροφές, σπόροι (ιδιοκατανάλωση) Η αγοραία αξία των προϊόντων που δόθηκαν αντί χρημάτων για αμοιβές τρίτων Η αξία των αποθεμάτων σε τιμές της αγοράς, δηλαδή των απούλητων προϊόντων που παραμένουν στις αποθήκες της γεωργικής επιχείρησης Η ενδεχόμενη αύξηση των κεφαλαίων της γεωργικής επιχείρησης (όπως είναι τα παχυνόμενα ζώα, τα αναπτυσσόμενα δενδρύλλια), που είναι αποκλειστικό αποτέλεσμα της παραγωγικής δραστηριότητας της εκμετάλλευσης και όχι λόγω αγορών Οι αποζημιώσεις των ασφαλιστικών οργανισμών για τυχόν μείωση της παραγωγής από θεομηνία που συνέβη (π.χ. χαλάζι, παγετός), καθώς και οι τυχόν επιδοτήσεις που αφορούν άμεσα το προϊόν ή το κλάδο παραγωγής, ενώ εξαιρούνται οι επιδοτήσεις που αφορούν τους χρησιμοποιούμενους συντελεστές παραγωγής, όπως οι επιδοτήσεις των σχεδίων βελτίωσης γεωργικών εκμεταλλεύσεων
ΤΟ ΚΕΡΔΟΣ Κέρδος = Ακαθάριστη Πρόσοδος Παραγωγικές Δαπάνες Σε περίπτωση που η διαφορά της ακαθάριστης προσόδου από τις συνολικές παραγωγικές δαπάνες του προϊόντος είναι αρνητικός αριθμός (Ακ.Πρ.<ΠΔ) χαρακτηρίζεται ως ζημία προϊόντος Το κέρδος είναι η αμοιβή του ιδιοκτήτη της επιχείρησης για τις επιτυχείς αποφάσεις που λαμβάνει, όσον αφορά την οργάνωση και διαχείριση της επιχείρησης, για την παραγωγή του συγκεκριμένου προϊόντος, σε συνθήκες αβεβαιότητας, καθώς και για τον κίνδυνο, που αναλαμβάνει, να χάσει μέρος του κεφαλαίου του, λόγω της επιχειρηματικής δραστηριοποίησής του.
ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ Το ακαθάριστο κέρδος προϊόντος ή πρόσοδος προϊόντος πάνω από τις μεταβλητές δαπάνες ή μικτό κέρδος προϊόντος, υπολογίζεται αφαιρώντας τις μεταβλητές μόνο δαπάνες του προϊόντος από την ακαθάριστη πρόσοδο προϊόντος Ακαθάριστο Κέρδος = Ακαθάριστη Πρόσοδος Μεταβλητές Δαπάνες ή Ακαθάριστο Κέρδος = Κέρδος + Σταθερές Δαπάνες
Ακαθάριστη πρόσοδος επιχείρησης ονομάζεται η συνολική αξία όλων των τελικών προϊόντων που παράγονται σε μία γεωργική εκμετάλλευση στη διάρκεια ορισμένης χρονικής περιόδου (ημερολογιακό ή γεωργικό έτος), συμπεριλαμβανόμενων και οποιωνδήποτε αποζημιώσεων και επιδοτήσεων της παραγωγής Τελικά προϊόντα ονομάζονται τα γεωργικά προϊόντα που διατίθενται εκτός των κλάδων της γεωργικής εκμετάλλευσης και παράγονται από τους λεγόμενους «τελικούς ή κύριους» κλάδους παραγωγής Ενδιάμεσα προϊόντα ονομάζονται τα προϊόντα που παράγονται από τους «ενδιάμεσους ή βοηθητικούς» κλάδους παραγωγής και χρησιμοποιούνται από τους τελικούς κλάδους ως συντελεστές παραγωγής (π.χ. παραγωγή ζωοτροφών που παράγονται από τους ενδιάμεσους κλάδους παραγωγής και οι οποίες καταναλώνονται από τα πρόβατα της επιχείρησης (τελικός κλάδος παραγωγής) Από την ακαθάριστη πρόσοδο της επιχείρησης αποκλείεται η αξία των ενδιάμεσων προϊόντων (για αποφυγή διπλού υπολογισμού)