Δασική Οικονομική Μιχαήλ Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής

Transcript

1 Δασική Οικονομική Μιχαήλ Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής

2 Περιεχόμενα 4 ου μαθήματος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1.Η οικονομική δραστηριότητα και η αρχή της οικονομικότητας 2.Η παραγωγική διαδικασία, οι συντελεστές και τα προϊόντα της παραγωγής 3. Οι έννοιες της εισροής και της εκροής 4. Η παραγωγικότητα και τα μέτρα βελτίωσής της

3 3. ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΕΙΣΡΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΡΟΗΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΕΚΡΟΗΣ - ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ.. κάθε μέσο πληρωμής που εισέρχεται στη δασική εκμετάλλευση..συσχετίζονται πάντα με ένα ορισμένο χρονικό διάστημα και στον απολογισμό μιας περιόδου αντιπαρατίθενται με τις πληρωμές. δεν συνδέονται αναγκαστικά με ορισμένη αντιπαροχή της εκμετάλλευσης προς αυτόν από τον οποίο προέρχονται (π.χ. προκαταβολή το 2012 για ακατέργαστη ξυλεία που θα παραδοθεί το 2013).

4 3. ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΕΙΣΡΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΡΟΗΣ Α. Επηρεάζουσες το οικονομικό αποτέλεσμα έχουν σχέση με το σκοπό λειτουργίας της δασικής εκμετάλλευσης και η είσπραξη και διάθεση του υλικού (π.χ. διάθεση ακατέργαστης ξυλείας) να εμπίπτουν στο έτος απολογισμού Β. Μη επηρεάζουσες το οικονομικό αποτέλεσμα Β1. Ουδέτερες ως προς την παραγωγή (π.χ. εισπράξεις από την πώληση ενός οικοπέδου) Β2. Ουδέτερες ως προς το χρόνο παραγωγής (π.χ. εισπράξεις από ξύλο που υλοτομήθηκε και πουλήθηκε κατά το προηγούμενο της εισπράξεως έτος) ΕΝΝΟΙΕΣ ΕΚΡΟΗΣ - ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ

5 3. ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΕΙΣΡΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΡΟΗΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΕΚΡΟΗΣ - ΕΣΟΔΑ.. όλες οι αξίες, που δημιουργούνται μέσα στη δασική εκμετάλλευση, εφ όσον έχουν εκτιμηθεί με τις τρέχουσες τιμές αγοράς τη στιγμή της δημιουργίας τους, καθώς επίσης και κάθε στοιχείο που αυξάνει την περιουσία αυτής...αναφέρονται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα... αντιπαρατίθενται με τα έξοδα. δεν απαιτείται για το χαρακτηρισμό ενός εσόδου ο συσχετισμός του με τους σκοπούς λειτουργίας της εκμετάλλευσης (αν ναι τότε σκόπιμο, αν όχι τότε ουδέτερο). Π.χ. η είσπραξη ενοικίων από κτίρια της δασικής εκμετάλλευσης (ουδέτερο).

6 3. ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΕΙΣΡΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΡΟΗΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΕΚΡΟΗΣ - ΕΣΟΔΑ Τα έσοδα δεν συνδέονται πάντα με είσπραξη. Παράδειγμα 1. Ξύλο που υλοτομήθηκε αλλά δεν έχει πουληθεί ακόμα είναι έσοδο διότι αντιπροσωπεύει δημιουργία αξίας, παρ όλο που δεν διενεργείται είσπραξη από τη δημιουργία αυτή. Παράδειγμα 2. Η προσαύξηση όγκου, η οποία παραμένει στην εκμετάλλευση μετά την κάρπωση του λήμματος, πρέπει επίσης να θεωρείται έσοδο, αφού αποτελεί πραγματική αύξηση της περιουσίας (του ξυλαποθέματος) της δασικής εκμετάλλευσης.

7 3. ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΕΙΣΡΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΡΟΗΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΕΚΡΟΗΣ - ΠΡΟΣΟΔΟΣ Πρόσοδος = Έσοδα (Αξίες κόστους παραγωγής) + Κέρδος Σκόπιμη Πρόσοδος = Έσοδα (Αξίες κόστους παραγωγής) + Επιδιωκόμενο κέρδος

8 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ το πηλίκο του αποτελέσματος (εκροής) μιας παραγωγικής διαδικασίας διά των συντελεστών της παραγωγής (εισροή) που χρησιμοποιήθηκαν σ' αυτή. Δύσκολος ο προσδιορισμός της απόλυτης παραγωγικότητας λόγω (α) ετερογένειες εκροών και εισροών και (β) παραγόμενων υπηρεσιών.

9 Συνήθως στον 4. Η ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ (μερική ή ολική) αριθμητή: (α) η ποσότητα προϊόντων (μερική ή τεχνική παραγωγικότητα ή τεχνικότητα) ή (β) η καθαρή αξία της παραγωγής (ολική παραγωγικότητα) παρονομαστή: ο σπουδαιότερος κάθε φορά συντελεστής παραγωγής (εργασίας, παγίου κεφαλαίου, πρώτης ύλης, εδάφους)

10 πηλίκο της ποσότητας του παραχθέντος σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο προϊόντος δια του αριθμού των ατόμων ή των ωρών εργασίας που απαιτήθηκαν για την παραγωγή αυτή (αντίστοιχα παραγωγικότητα ανά άτομο ή ανά ώρα εργασίας). Παράδειγμα: 2 εργάτες σε 8 ώρες υλοτομούν 5 μ 3 ξύλο. (α) Παραγωγικότητα ανά άτομο? (β) Παραγωγικότητα ανά ώρα εργασίας? ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ (εργασίας)

11 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ (παγίου κεφαλαίου) αναλογία μεταξύ της ποσότητας της παραγωγής και των χρησιμοποιουμένων γι' αυτή παγίων εγκαταστάσεων ή του παγίου υλικού (π.χ. χρησιμοποιουμένων μηχανημάτων). Παράδειγμα: 0,5 μ 3 διαμορφούμενης ξυλείας ανά ώρα λειτουργίας αλυσοπρίονου

12 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ (ή αποδοτικότητα πρώτης ύλης) πηλίκο της ποσότητας πρώτης ύλης (ή του υλικού) που περιέχεται στο παραχθέν προϊόν δια της ποσότητας της πρώτης ύλης που χρησιμοποιήθηκε γι' αυτό. Σε παραγωγικές μονάδες που χαρακτηριστικό τους είναι οι μεγάλες ποσότητες πρώτης ύλης που χρησιμοποιούν, όπως π.χ. ξυλοβιομηχανίες, βιομηχανίες χάρτου, κλπ. Cai Lun 105 μ.χ.

13 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ (εδάφους) πηλίκο του όγκου της παραγωγής που παράγεται σε μία ορισμένη χρονική περίοδο δια της εκτάσεως του εδάφους που απασχολήθηκε για την παραγωγή αυτή. Στη Δασοπονία εκφράζεται ως κυβικά μέτρα προσαύξησης όγκου ανά έτος και εκτάριο.

14 Διαφορική οριακή παραγωγικότητα Η «διαφορική παραγωγικότητα» είναι ίση με το πηλίκο της επί πλέον ή επί έλαττον ποσότητας παραγωγής ΔΕ (εκροής) δια της επί πλέον ή επί έλαττον ποσότητας ΔΚ χρησιμοποιηθέντος συντελεστή παραγωγής. Όταν η μεταβολή της ποσότητας του συντελεστή παραγωγής τείνει προς το μηδέν (απειροστή μεταβολή) προκύπτει η «οριακή παραγωγικότητα»

15 Η χρησιμότητα μέτρησης της παραγωγικότητας Σκοπός της μέτρησης είναι να δημιουργηθεί μία διαχρονική στατιστική σειρά αριθμών (αριθμοδείκτες) που την εκφράζουν, ώστε να διαπιστώνεται αν αυτή από χρονική περίοδο σε χρονική περίοδο παρουσιάζει χειροτέρευση, στασιμότητα ή βελτίωση. Καθοδική πορεία: αναλύονται αίτια και προτείνονται - μέτρα αύξησης. Ανοδική πορεία: ερευνάται αν η πορεία αυτή είναι η καλύτερη δυνατή ή όχι- μέτρα βελτίωσης.

16 Βελτίωση της παραγωγικότητας και σχετικοί χειρισμοί Αύξηση της παραγωγικότητας προκύπτει i. όταν με την εισροή των ίδιων ποιοτικά και ποσοτικά συντελεστών παραγωγής αυξηθεί το παραγωγικό αποτέλεσμα, ή ii. όταν το ίδιο παραγωγικό αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με τη χρησιμοποίηση μικρότερης ποσότητας ή κατώτερης ποιότητας συντελεστών της παραγωγής. Και στις δύο περιπτώσεις η σχετική αύξηση επιτυγχάνεται με την εφαρμογή βελτιωτικών χειρισμών ή και με καλύτερη απασχόληση του υπάρχοντος παραγωγικού δυναμικού.

17 Βελτίωση της παραγωγικότητας και σχετικοί χειρισμοί Παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγικότητα ευνοϊκότερες μέθοδοι παραγωγής (μακροπρόθεσμος), επιπλέον επένδυση κεφαλαίου (μακροπρόθεσμος), και η καλύτερη απασχόληση του παραγωγικού δυναμικού (βραχυπρόθεσμος ή μακροπρόθεσμος για Δασοπονία).

18 Δυνατότητες και μέτρα βελτίωσης της παραγωγικότητας στην Ελληνική Δασοπονία Α. Μέτρα που αφορούν περισσότερες δασικές εκμεταλλεύσεις α. Συνεργασία μεταξύ δασικών εκμεταλλεύσεων στον τομέα της απασχολήσεως των μηχανημάτων και γενικά του μηχανικού εξοπλισμού. β. Καθιέρωση του συστήματος πλήρως απασχολουμένων δασεργατών. Το 90% των δασεργατών, που λαβαίνουν μέρος στις διάφορες δασικές εργασίες, πραγματοποιούν κατά μ.ό. μόνο 50 ημερομίσθια το χρόνο. γ. Διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων ευθύνης σε επίπεδο δασικής εκμετάλλευσης (δασαρχείου) και το σύστημα διοικήσεως

19 Δυνατότητες και μέτρα βελτίωσης της παραγωγικότητας στην Ελληνική Δασοπονία Α. Μέτρα που αφορούν περισσότερες δασικές εκμεταλλεύσεις δ. Εκπαίδευση και μετεκπαίδευση του προσωπικού. Σχολές 2ετούς ή ετησίου κύκλου σπουδών. ε. Δασική διαχειριστική στ. Προστασία των δασών ζ. Εξυγίανση των δασικών συνεταιρισμών

20 Δυνατότητες και μέτρα βελτίωσης της παραγωγικότητας στην Ελληνική Δασοπονία Β. Μέτρα σε επίπεδο δασικής εκμετάλλευσης α. Βελτίωση της απασχόλησης του δυναμικού παραγωγής (δασόδρομοι το χειμώνα, καλλιέργεια δασών, αναγωγές, κ.λπ.) β. Έργα αναδασώσεων γ. Συγκομιδή ζ. Δασικοί βοσκότοποι

21 Προϋποθέσεις για τη βελτίωση της παραγωγικότητας α. Εξασφάλιση της δυνατότητας για το σωστό υπολογισμό της παραγωγικότητας σε κάθε επιμέρους παραγωγική διαδικασία, σε κάθε δασική εκμετάλλευση, στο σύνολο της Δασοπονίας β. Γνώση γ. Καλύτερος προγραμματισμός και οργάνωση των εργασιών, δ. Σωστή εκτέλεση εργασιών ε. Συνεχής έλεγχο της εκτελέσεως στ. Ανάπτυξη και εισαγωγή για εφαρμογή ενός σωστού Συστήματος Λογαριασμών (λογιστικών καταχωρήσεων) προσαρμοσμένου στα ειδικά χαρακτηριστικά των δασικών εκμεταλλεύσεων, και ζ. σύνταξη των αντιστοίχων οδηγιών ενιαίου τρόπου εφαρμογής του Συστήματος Λογαριασμών από τις εκμεταλλεύσεις