Σύγχρονες τάσεις στις καλλιέργειες ροδακινιάς, βερικοκιάς και δαµασκηνιάς ρ. Παυλίνα ρογούδη Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Νάουσα
Προβλήµατα-Προτάσεις Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα Οι καιρικές συνθήκες του χειµώνα και της άνοιξης επηρεάζουν τον χρόνο προσφοράς και ως συνέπεια τις τιµές. Μεγάλο πλεονέκτηµα έχουν οι πρώιµες περιοχές. ύσκολη χρονιά το 2011, µετά από µία σειρά καλών χρονιών για το επιτραπέζιο ροδάκινο, ήταν καλή για το βερίκοκο και τα κεράσια. Η οικονοµική κρίση επηρεάζει την κατανάλωση ακόµα και στις χώρες παραγωγής. Παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας Η µεγάλη ψαλίδα µεταξύ της τιµής παραγωγού και του ραφιού, δηλαδή οι µεσάζοντες, επηρεάζειτηνκατανάλωσηκαιταφρούταµένουνσταράφια. Απαραίτητηηδηµιουργίαδυναµικώνσυνεταιριστικώνοργανώσεων. Προώθηση-µάρκετινγκ των προϊόντων µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
Προβλήµατα-Προτάσεις Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα Ανανέωση ποικιλιών. Προώθηση της έρευνας. Αξιολόγηση πριν τη διάδοση νέων ποικιλιών. ηµιουργία νέων ποικιλιών. Εύρεση και προώθηση αξιόλογων τοπικών γενοτύπων µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Πιστοποίηση γενετικού υλικού
Ποιότητα Επηρεάζεται από 1) την ποικιλία, και 2) τους παραγωγούς. Αποστάσεις φύτευσης Λίπανση Αραίωµα Θερινά κλαδεύµατα Πότισµα µετά τη συγκοµιδή στις πρώιµες ποικιλίες Προσοχή κατά τη συγκοµιδή και τυποποίηση των καρπών να µην χτυπιούνται. Συµβαίνει να έχουµε και µικρά µεγέθη καλό είναι όµως να αποκλείονται διότι ρίχνουν τις τιµές
Ροδακινιά Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα Η Ελλάδα κατέχει την 5 η θέσηστονκόσµοκαι την 3 η θέσηστηνευρώπη. Η Κίνα και Ισπανία είναι πρωτοπόροι Ποσοστό παραγωγής ροδακίνων - νεκταρινιών σε παγκόσµιο επίπεδο. Στοιχεία FAOstats, 2007-2010
Βερίκοκα 5% Κεράσια 10% Ελλάσονες 2% Αχλάδια 5% Ροδάκινα 61% Βιοµηχανικά 62% Επιτραπέζια 25% Μήλα 17% Νεκταρίνια 13% Ποσοστό παραγωγής ροδακίνων - νεκταρινιών στην Ελλάδα σε σχέση µε τα άλλα φυλλοβόλα οπωροφόρα
Γεωγραφική κατανοµή της καλλιέργειας της Ροδακινιάς- Νεκταρινιάς στην Ελλάδα
Επιτραπέζια ροδάκινα Κιτρινόσαρκα Λευκόσαρκα Νεκταρίνια Συµπύρηνα ροδάκινα Πλακέ
H ανανέωση ποικιλιών είναι πρόκληση για τη βελτίωση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας
Η εµπορική περίοδος στην Ελλάδα είναι 4½ µήνες, σε άλλες χώρες της Ευρώπης είναι 6-6 ½ µήνες. Η διεύρυνση µπορεί να γίνει και στη χώρα µας επιλέγοντας κατάλληλες περιοχές και ποικιλίες που πρωιµίζουν και οψιµίζουν
Ο χρόνος ωρίµανσης των καρπών. Η ηµεροµηνία συγκοµιδής µπορείναδιαφέρειαπόχρονιάσεχρονιάανάλογαµετις επικρατούσες καιρικές συνθήκες. Το µέγεθος των καρπών καθώς και η απόδοση µιας ποικιλίας εξαρτάται πολύ από το χρόνο ωρίµανσης. Όσο πιο πρώιµα ωριµάζει µια ποικιλία τόσο πιο µικροί είναι οι καρποί της καθώς και η παραγωγή ανά στρέµµα.
Red haven June gold Maria Bianca Royal Glory Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα
Sun crest Summer sweet Rome star Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα
Πλακέροδάκινα Η διάδοση άρχισε πρόσφατα. Η ζήτηση δεν είναι αυξηµένη Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα
Νεκταρίνια Big bang Stark red gold Fantasia Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα
αµασκηνιά Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα
Ευρωπαϊκά (Prunus domestica) εκπύρηνοι καρποί χρησιµοποιούνται για νωπή κατανάλωση και αποξήρανση Ιαπωνικά (Prunus salicina) συµπήρυνοι καρποί χρησιµοποιούνται για νωπή κατανάλωση Κορόµηλα (Prunus insititia)
Άνθηση Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα Ευρωπαϊκή Άνθιση τέλη Μαρτίου (µετά τη βερικοκιά) Ιαπωνική Άνθιση αρχές Μαρτίου πρωιανθής (µετά την αµυγδαλιά)
Απαιτήσειςσεχαµηλέςθερµοκρασίες Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα Βερικοκιά 300-400 ώρεςχαµηλώνθερµοκρασιών (< 7 0 C) το χειµώναγιατιςελληνικέςκαι >600 γιαάλλες. αµασκηνιά Ευρωπαϊκή: 700-1700 ώρες < 7 0 C Ιαπωνική: 400-1500 ώρες < 7 0 C Πτώσηανθοφόρωνοφθαλµών. Ανοιξιάτικοι παγετοί
αµασκηνιά και βερικοκιά: Να αποφεύγεται η καλλιέργειά τους σε περιοχές όπου οι κλιµατολογικές συνθήκες εννοούν τη µονίλια. Είναι πολύ ευπαθείς Άρδευση µετά τη συγκοµιδή σε βερίκοκα, δαµάσκηνα ιαπωνικά και πρώιµες ποικιλίες ροδακινιάς
Σηµαντικότερεςασθένειες Μονίλια, ηφαιάσήψηκαιηίωσησάρκα. Μονίλια: Ιδιαίτερα κατά την περίοδο της ανθοφορίας απαιτούνται πολλοί ψεκασµοί για τη µονίλια ιδιαίτερα όταν ο καιρός είναι βροχεερός Να αποµακρύνονται τα προσβεβληµένα κλαδιά και οι καρποί και να καίγονται. Ίωση σάρκα Ανθεκτικές ποικιλίες Σε ευπαθείς ποικιλίες καλό είναι να καταπολεµούµε καλά τις αφίδες (µετά την άνθηση και όταν έχουµε νεαρά βλάστηση ελέγχουµε και ψεκάζουµεµεένααφιδοκτόνο)
Black Beaut Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα Καρπός µε µέτριο- µεγάλο µέγεθος ένδρο µε µεγάλη ζωηρότητα και ορθόκλαδο πλαγιόκλαδη βλάστηση. Μοιάζειµετο Red Beaut εκτόςαπότοχρώµαφλοιού, είναι λίγο µεγαλύτερος ο καρπός, είναι λίγο ποιο όψιµη
Super Black Star Καρπός µεγάλου µεγέθους Συνεκτικόςκαρπόςµεεκλεκτήγεύση. Ποικιλίαπαραγωγικήκαιζωηρή. Άνθηση: 10-20/3. Αυτόστειρη. Επικονιαστές: Black diamond, Angelino, Simka, Laroda. Ωρίµανση: 1ο δεκαήµερο Ιουλίου. Super Black Gold Καρπός µεσαίου-µεγάλου µεγέθους ένδροζωηρόκαιπολύπαραγωγικό. Επικονιαστές: Angeleno, Black Black star, Laroda, Calita. Ωρίµανση: 2o-3o δεκαήµεροιουλίου. amber,
Ozark Premier Καρπός µεγάλου µεγέθους, σχεδόν στρογγυλός Αρωµατικός, ηµι-εκπύρηνοςπολύκαλήςποιότητας, συνεκτικός, χυµώδης. Ανοµοιόµορφη ωρίµανση. Ζωηρό δένδρο και παραγωγικό, πιθανόν αυτογόνιµο αλλά σταυροεπικονιάζεταικαλά. Ωρίµανση: 1ο -2ο δεκαήµερο Ιουλίου
Calita Καρπός µεγάλου µεγέθους Πολύκαλήποιότητακαρπού, καλήσυνεκτικότητα. Παραγωγικό. Άνθηση: 10-20/3. Ποικιλίααυτόστειρη. Επικονιαστές: Friar, Laroda, Santa rosa. Ωρίµανση: 2ο δεκαήµερο Ιουλίου
Black Diamond Καρπός µεγάλου µεγέθους Πολύπαραγωγική. Μέτριαζωηρότητα. Ορθόκλαδο. Άνθηση: 5-20/3. Επικονιαστές: Calita, Angeleno, Black star, Laroda, Friar. Ωρίµανση: 2ο δεκαήµερο Αυγούστου.
Black Amber Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα Καρπός µεγάλου µεγέθους, πεπλατυσµένο σχήµα, χρώµα φλοιούµελανόκαισάρκαςανοιχτόκίτρινο. Καρπόςκαλήςγεύσηςµεχαµηλήοξύτητα, όχιπολύάρωµα, συνεκτικός και διατηρείται πολύ καλά. Πολύπαραγωγικόδένδρο. Ανθίζεινωρίτερααπότη Santa rosa Ωρίµανση: 3ο δεκαήµερο Ιουλίου-1ο δεκαήµερο Αυγούστου
Laroda Καρπόςµικρού-µεσαίουµεγέθους. Χυµώδες, πολύγλυκό, πολύκαλήγεύση. Παρατεταµένη ωρίµανση. Επικονιάζεταιαπό Calita, Fiar, Santa rosa, Beauty. Απαιτεί 400 ώρεςψύχους. Άνθηση: 14-25/3. Ωρίµανση: 3ο δεκαήµερο Ιουλίου- 1ο δεκαήµερο Αυγούστου
Friar Καρπόςµεγάλουµεγέθους, γλυκός µε µέτρια-καλή γεύση, συνεκτικός και διατηρείται πολύ καλά. ένδρο ορθόκλαδο, ζωηρό και παραγωγικό. Άνθηση: 15-24/3. Επικονιαστές: Calita, Laroda, Santa rosa. Ωρίµανση: 1ο δεκαήµερο Αυγούστου
Fortune Καρπός µεγάλου µεγέθους, στρογγυλός, χρώµα φλοιού ζωηρό κόκκινοκαισάρκαςκίτρινο. Ηµι-εκπύρηνοςµεκαλήγεύση. ένδροµέσηςζωηρότητας, ορθόκλαδο-ελαφρώςπλαγιόκλαδο. Εποικονιαστές: Friar, Laroda, Santa Rosa. Ωρίµανση: 2ο-3ο-δεκαήµεροΑυγούστου.
Angeleno Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα Μεγάλο µέγεθος καρπού Καλής ποιότητας καρπός µε ωραία γεύση µε ελαφριά οξύτητα. Συντηρείταικαλά. Παραγωγική ποικιλία µε µεγάλη ζωηρότητα. Άνθηση: 18-27/3. Επικονιαστές: Black gold, Black star, Friar, Santa rosa, Simca, Ozark Premier. Ωρίµανση: 3 ο δεκαήµεροαυγούστου-1 ο δεκαήµερο Σεπτεµβρίου
Autumn Giant Καρπός µεγάλου µεγέθους, µε κόκκινο επίχρωµα Μέτριαςγεύσης, όχιπολύγλυκό. Επικονιαστές: Black Amber Ωρίµανση: 1ο δεκαήµερο Οκτωβρίου.
Επικονιαστές Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα
Υποκείµενα Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα Μυροβολάνα 29-C Επιλογήζωηρούσπορόφυτου. Είναι ανθεκτικό στους νηµατώδεις, σε υγρά εδάφη Μυροβολάνα B ίνει δένδρα ζωηρά και παραγωγικά και παρουσιάζει καλή συµβατότηταµεόλεςτιςποικιλίεςδαµασκηνιάς. Θεωρείται ανθεκτικό στο βακτηριακό καρκίνο Αµυγδαλοροδάκινο GF-677 Ζωηρή βλάστηση, µεγαλύτερο µέγεθος καρπού δεν δηµιουργούνται παραφυάδες. Όµως η υπερκαρποφορία ίσως να δηµιουργεί συνθήκες παρακµής του δένδρου και καθυστερηµένης ασυµφωνίας προκαλώντας ξαφνική νέκρωση των δένδρων.
Βερίκοκα Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα
Χώρεςπαραγωγήςβερικόκου εδοµένα 2007-2010, FAOstats Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα
Πηγή FAOstats Αιτία της απότοµης µείωσης παραγωγής βερικόκων µετά το 1990 ήταν η εµφάνιση της ίωσης σάρκα
Περιοχές και ποσοστά συστηµατικής καλλιέργειας της βερικοκιάς στην Ελλάδα 1992 1999 Κορινθία 40,4 37,8 Αργολίδα 35,2 41 Χαλκιδική 11,7 5,7 Κρήτη 3,3 3,2 Λοιπές 9,4 12,3
Γαλλία 36% Εξαγωγές Άλλοι 14% Γερµανία 50% Ισπ ανία 22% Εισαγωγές Άλλοι 18% Ελληνικά βερίκοκα κάθε είδους, στοιχεία 1996-2003 Tουρκία 60%
Χρήσεις καρπών βερικόκου Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα Σάρκα Νωπή κατανάλωση Κονσερβοποίηση Κατάψυξη Χυµοποίηση Αποξήρανση Παιδικές τροφές Σακχαρόπηκτα(fruit glasse) Γλυκό κουταλιού Μαρµελάδa Απόσταξη Σπέρµα πυρήνα Έλαια Αιθέρια έλαιa
Η φυλή Χούνζα, που ζει στο Πακιστάν και αυτοαποκαλούνται απόγονοι των στρατιωτών του Μεγάλου Αλεξάνδρου τρώνε ακόµα και τα κουκούτσια από τα βερίκοκα. Είναι οι µακροβιότεροι στον κόσµο.
Ποικιλίεςβερικοκιάς: Ελληνικές Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα Υπερπρώιµη Τίρυνθος ή Επιδαύρου Ωριµάζει κατά τα τέλη του Μαΐου και είναι κατάλληλη για νωπή κατανάλωση. Θεωρείται ποικιλία µέτριας ποιότητας και πολύ ευαίσθητη στην ίωση σάρκα. Η αξία της ποικιλίας αυτής οφείλεται αποκλειστικά στην πρωιµότητά της. Μπεµπέκου Ωριµάζει κατά το δεύτερο δεκαήµερο του Ιουνίου και είναι κατάλληλη για νωπή κατανάλωση και για κονσερβοποίηση. ι καρποί της είναι δεκτικοί µεταφοράς. Θεωρείται ποικιλία εκλεκτής ποιότητας και ευαίσθητη στην ίωση σάρκα. ιαµαντοπούλου Ωριµάζει κατά το τρίτο δεκαήµερο του Ιουνίου και οι καρποί της δεν είναι δεκτικοί πολύ µακρινών µεταφορών. Είναι κατάλληλη για νωπή κατανάλωση και αποξήρανση. Τσαουλί Ωριµάζει κατά το τελευταίο δεκαήµερο του Μαΐου και οι καρποί δεν είναι δεκτικοί µακρινών µεταφορών. Είναικατάλληληγιανωπήκατανάλωση. Πρώιµο Πόρου ή Μαρίνη Ωριµάζει κατά το πρώτο δεκαήµερο του Μαΐου. Καλλιεργείται κυρίως στον Πόρο. Η προσαρµοστικότητά της σε άλλες περιοχές της χώρας είναι επισφαλής.
Ποικιλίεςβερικοκιάςανθεκτικές Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, ΕΛΓΟ ήµητρα στηνίωσησαρκα Πρώιµες ποικιλίες «Τύρβη», «αναϊς» και «Νεράιδα» Μεσοπρώιµες «Ναϊάς», «Νόστος»και «Νεφέλη» Όψιµη «Νηρηίς».
Early Blush (Aurora) Ανθεκτική στην ίωση σάρκα. εν είναι ανθεκτική στις µεταχειρίσεις. εν είναι για την νότια Ελλάδα γιατί απαιτούνται πολλές ώρες χαµηλών θερµοκρασιών Ninfa Λίαν ανθεκτική στη σάρκα. Πρώιµη και παραγωγική ποικιλία. Υστερεί στο χρώµα. Προσαρµόζεταισεπολλάπεριβάλλοντα. Tomcot Πρώϊµη, αυτογόνιµη και παραγωγική. Ο καρπός της έχει καλή εµφάνιση αλλά υστερεί σε βάρος και συνεκτικότητα. Μειονεκτήµατα αποτελούν η ανοµοιόµορφη ωρίµανση της σάρκας του καρπού, η οξύτητά της και η ευπάθεια της επιδερµίδας στους χειρισµούς και την ηλιακή ακτινοβολία.
Harcot Ανεκτική στη σάρκα. Πρώιµο, µεγάλο, ελκυστικό και πολύ καλής γευστικής ποιότητας καρπό. Για µια καλή παραγωγή απαιτείται η συγκαλλιέργεια µε συνανθίζουσες πρωϊµανθείς ποικιλίες και η παρουσία µελισσών. Ο καρπός παίρνει ενωρίς το κόκκινο επίχρωµα, η εξέλιξη ωρίµανσης του είναι ταχεία και µαλακώνει εύκολα εάν προηγηθεί βροχή ή πότισµα. Προσαρµόζεται καλύτερα στις βόρειες περιοχές της χώρας Orangered Ανθεκτική στη σάρκα. Ελκυστική εµφάνιση, µέγεθος και την καλή γευστική ποιότητα του καρπού. Είναι αυτόστειρη, και δεν δίνει σταθερή παραγωγή κάθε χρόνο. Όλα αυτά αποδίδονται στην έλλειψη ικανοποίησης σε αναγκαίες ώρες ψύχους κατά τη διάρκειατουχειµώνα. Goldrich Ανεκτική στη σάρκα. Καρπός πολύ µεγάλος, ωραίου λαµπρού πορτοκαλί χρώµατος του οποίου η επιδερµίδα είναι ξινή στην έναρξη της ωρίµανσης. Για τον λόγο αυτό η συγκοµιδή δεν πρέπει να ξεκινά πολύ ενωρίς. Η Goldrich είναι ηµι-αυτόστειρη και παρουσιάζει συχνά ανθικές ανωµαλίες. Προσαρµόζεται καλύτερα σε λοφώδεις περιοχές.