Η χρήση των σχολικών ιστοσελίδων από τα σχολεία δημοτικής εκπαίδευσης της Κύπρου. Πανάου Μάριος Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Η χρήση των σχολικών ιστοσελίδων από τα σχολεία δημοτικής εκπαίδευσης της Κύπρου Πανάου Μάριος Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου Περίληψη Τα σχολεία του τόπου μας έχουν τη δυνατότητα, τα τελευταία χρόνια, να δημιουργήσουν τη δική τους ιστοσελίδα. Η υπάρχουσα βιβλιογραφία γύρω από το θέμα αυτό δείχνει ότι οι σχολικές ιστοσελίδες μπορούν να έχουν ρόλο ενημερωτικό, επικοινωνιακό και μαθησιακό. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται μια έρευνα που έγινε με σκοπό να διαπιστωθεί πόσα δημοτικά σχολεία του τόπου μας έχουν δημιουργήσει τη δική τους ιστοσελίδα και τι ρόλο επιτελούν οι υπάρχουσες ιστοσελίδες των δημοτικών μας σχολείων. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι είναι μικρό το ποσοστό των σχολείων δημοτικής εκπαίδευσης στην Κύπρο που έχει δημιουργήσει ιστοσελίδα. Ταυτόχρονα, η χρήση των υπάρχουσων ιστοσελίδων περιορίζεται κυρίως στην εξυπηρέτηση ενημερωτικών σκοπών. Ο συγγραφέας, μέσα από τη συζήτηση των αποτελεσμάτων, διατυπώνει ορισμένες υποθέσεις για την ύπαρξη της κατάστασης αυτής, οι οποίες μπορεί ν αποτελέσουν τη βάση για περαιτέρω έρευνα και διαμόρφωση μιας πιο ολοκληρωμένης εικόνας γύρω από το θέμα αυτό. Εισαγωγή Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) έχουν ολοένα και μεγαλύτερη επίδραση στο χώρο της εκπαίδευσης με διάφορους τρόπους (Kozma, 2003). Ένα παράδειγμα, που αποτελεί και το αντικείμενο του παρόντος άρθρου, που δείχνει αυτή τη διείσδυση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση είναι οι σχολικές ιστοσελίδες. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού παρέχει τα τελευταία χρόνια, δωρεάν χώρο στο διαδίκτυο για να δημιουργήσουν τα σχολεία μας τις δικές τους ιστοσελίδες. Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ότι οι ΤΠΕ γενικότερα και οι σχολικές ιστοσελίδες ειδικότερα, έχουν τη δυνατότητα ν ανοίξουν διόδους επικοινωνίας ανάμεσα στα σχολεία και τις τοπικές κοινότητες, τους γονείς και το σπίτι (Passey, 2000). Κάτι τέτοιο αναμένεται να έχει σοβαρές ωφέλειες προς τη μάθηση (Department for Education and Skills, 2007). Οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα μέσα από αυτές να προσφέρουν επιπρόσθετο υλικό και καθοδήγηση προς τους γονείς και τα παιδιά, χρησιμοποιώντας μορφές σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας, έτσι ώστε να υποστηρίξουν την κατ οίκον εργασία ανταποκρινόμενοι προς τους ρυθμούς, τα ενδιαφέροντα, τα στυλ μάθησης και τις ανάγκες του κάθε μαθητή ενώ ταυτόχρονα οι γονείς έχουν τη δυνατότητα, μέσα από τις σχολικές ιστοσελίδες, να ενημερώνονται για την πρόοδο των παιδιών τους (Lewin, Mavers & Somekh, 2003). Με τους τρόπους αυτούς αναμένεται οι σχολικές ιστοσελίδες να λειτουργήσουν ουσιαστικά ως εικονικά περιβάλλοντα μάθησης μέσα στα οποία θα μπορεί να υπάρχει συνεχής αλληλεπίδραση ανάμεσα σ εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς με σκοπό την καλυτέρευση της ποιότητας της μάθησης. 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 904

Σε ποιο βαθμό όμως γίνεται μια τέτοια χρήση των σχολικών ιστοσελίδων, από τα δημοτικά σχολεία του τόπου μας; Αυτό είναι το κυριότερο ερώτημα με το οποίο ασχολείται η έρευνα που παρουσιάζεται σ αυτό το άρθρο. Σκοπός της έρευνας και ερευνητικά ερωτήματα Σκοπός της έρευνας ήταν να μελετήσει το βαθμό και τους τρόπους με τους οποίους γίνεται χρήση των σχολικών ιστοσελίδων από τα σχολεία μας, διαμορφώνοντας έτσι μια γενική εικόνα γύρω από τη χρήση αυτής της εφαρμογής των ΤΠΕ στην εκπαίδευσή μας αλλά και δίνοντάς μας ιδέες, όσο είναι αυτό δυνατόν, ως προς το πώς μπορεί να γίνει μια τέτοια εφαρμογή. Με βάση το σκοπό της έρευνας, όπως αυτός έχει εκφραστεί στην προηγούμενη παράγραφο, τα συγκεκριμένα ερευνητικά ερωτήματα τα οποία καλείται η έρευνα αυτή να απαντήσει είναι τα ακόλουθα: Τι μέρος των σχολείων δημοτικής εκπαίδευσης του τόπου μας έχουν δημιουργήσει και συντηρούν ιστοσελίδα στο διαδίκτυο; Πόσα είναι αυτά με πραγματικούς αριθμούς; Με ποιους τρόπους χρησιμοποιούνται οι ιστοσελίδες αυτές από τα σχολεία μας; Αναγκαιότητα της έρευνας Η έρευνα που περιγράφεται είναι σημαντική και αναγκαία. Αναγκαία επειδή είναι αποδεκτό ότι οι ΤΠΕ μπορούν να βοηθήσουν στη μάθηση αν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα κι επειδή η σημερινή εποχή επιβάλλει τη χρήση των ΤΠΕ και τη συνεχή βελτίωση του επιπέδου της εκπαίδευσης μας. Αναγκαία επειδή οι σχολικές ιστοσελίδες αποτελούν ήδη ένα εργαλείο, μια εφαρμογή των ΤΠΕ που έχουμε εμείς οι εκπαιδευτικοί στη διάθεσή μας, και αυτή η έρευνα μπορεί να μας δώσει ιδέες ως προς το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε το εργαλείο αυτό. Επίσης, η έρευνα αυτή είναι σημαντική επειδή υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες για το θέμα αυτό στον κυπριακό χώρο, οπότε η έρευνα αυτή θα θέσει τις βάσεις για τη διαμόρφωση μιας κατάλληλης εικόνας της κατάστασης που επικρατεί στον τόπο μας γύρω από το θέμα της αξιοποίησης των σχολικών ιστοσελίδων από τα σχολεία μας και γενικά της χρήσης των ΤΠΕ στην εκπαίδευσή μας. Μεθοδολογία Πληθυσμός και δείγμα Ο πληθυσμός της έρευνας αποτελείται ουσιαστικά από όλα τα σχολεία δημοτικής εκπαίδευσης της Κύπρου (σύνολο σχολείων: 347), με την προσοχή να επικεντρώνεται σ εκείνα τα οποία διατηρούν σχολική ιστοσελίδα (σύνολο σχολείων: 100). Ο ερευνητής αποφάσισε όπως μελετήσει όλες τις ιστοσελίδες των δημοτικών σχολείων που χρησιμοποιούν το διαθέσιμο χώρο στο διαδίκτυο, που προσφέρεται δωρεάν από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού σε συνεργασία με τη CYTANET, για το σκοπό αυτό. Οι διευθύνσεις των ιστοσελίδων όλων των σχολείων που χρησιμοποιούν αυτό το δωρεάν χώρο στο διαδίκτυο είναι όλες συγκεντρωμένες στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.schools.ac.cy. 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 905

Αν το σύνολο των διαθέσιμων ιστοσελίδων που βρίσκονται εκεί, αποτελούν και το γενικό σύνολο των ιστοσελίδων που έχουν δημιουργηθεί από τα σχολεία μας, τότε ουσιαστικά το δείγμα της έρευνας θα είναι ισοδύναμο με ολόκληρο τον πληθυσμό. Είναι ωστόσο δυνατόν ένας αριθμός σχολείων ή μεμονωμένων εκπαιδευτικών, να μην έχουν αξιοποιήσει τη δυνατότητα αυτή που τους προσφέρεται από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού κι αντιθέτως να έχουν δημιουργήσει τις δικές τους ιστοσελίδες σε ιδιωτικό χώρο στο διαδίκτυο. Ο κυριότερος λόγος για τον οποίο επιλέχθηκαν οι συγκεκριμένες ιστοσελίδες είναι η ευκολία στη διεξαγωγή της έρευνας και τη συλλογή των δεδομένων. Οι υπό έρευνα ιστοσελίδες βρίσκονται συγκεκριμένες στον ίδιο χώρο του διαδικτύου και δε χρειάζεται οποιαδήποτε περαιτέρω έρευνα για να βρεθούν. Εξάλλου, αποτελούν οι ιστοσελίδες αυτές τη συντριπτική πλειοψηφία των υπάρχουσων ιστοσελίδων οπότε κι αν ακόμη δεν αντιστοιχούν με ολόκληρο τον πληθυσμό, αποτελούν ένα πολύ μεγάλο (και άρα αντιπροσωπευτικό) δείγμα. Εργαλείο έρευνας Για τη διεξαγωγή της έρευνας και τη συλλογή των δεδομένων, είχε ετοιμαστεί ένα φύλλο παρατήρησης το οποίο παρουσιάζεται στο τέλος του άρθρου, στο οποίο ο ερευνητής συμπλήρωνε για κάθε ιστοσελίδα σχολείου που παρατηρούσε, δεδομένες πληροφορίες. Αυτό το φύλλο παρατήρησης είναι στην αρχική μορφή του και βασίζεται σε εκ των προτέρων μελέτη ενός μικρού αριθμού ιστοσελίδων (5 ιστοσελίδες: από 2 αγγλόφωνα δημοτικά σχολεία, 1 ελληνικό δημοτικό σχολείο, 1 αγγλόφωνο σχολείο μέσης εκπαίδευσης και ένα κυπριακό δημοτικό σχολείο) από τον ερευνητή και διαπίστωση κάποιων βασικών στοιχείων που περιέχουν οι σχολικές ιστοσελίδες. Κατά τη διάρκεια της έρευνας αυτό το φύλλο παρατήρησης δεν έμεινε στην αρχική του μορφή, αλλά διαμορφώθηκε κατάλληλα έτσι ώστε να συμπεριλάβει νέα στοιχεία που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της μελέτης των ιστοσελίδων. Διαδικασία έρευνας Οι ιστοσελίδες μελετήθηκαν από τον ερευνητή την περίοδο 15/03/2008 μέχρι 18/04/2008. Καταγράφηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας με βάση το φύλλο παρατήρησης που είχε εκπονηθεί, ενώ στην πορεία είχαν προστεθεί ακόμη δύο στοιχεία τα οποία τύγχαναν παρατήρησης; 1) πληροφορίες για το σύνδεσμο γονέων και 2) ύπαρξη ιστοσελίδας στην αγγλική γλώσσα. Αρχικά, καταμετρήθηκαν τα σχολεία τα οποία διαθέτουν ιστοσελίδα. Στη συνέχεια, ο ερευνητής προσπάθησε να διαπιστώσει ποια από τα σχολεία αυτά είχαν ανανεωθεί μέσα στη σχολική χρονιά που διανύουμε (2007 2008). Σε αρκετές περιπτώσεις δεν ήταν καταγεγραμμένη η τελευταία ημερομηνία ανανέωσης στην αρχική σελίδα μιας ιστοσελίδας, κι έτσι ο ερευνητής έψαχνε να βρει στοιχεία που να δείχνουν πότε ανανεώθηκε η ιστοσελίδα αυτή, από τις υπόλοιπες συνδέσεις της ιστοσελίδας αυτής. Έτσι, αν π.χ. μια ιστοσελίδα δεν είχε τελευταία ημερομηνία ανανέωσης στην αρχική της σελίδα, αλλά οι «ανακοινώσεις» της ιστοσελίδας αυτής ήταν της περιόδου 2006-2007, μπορούσε απ αυτό να καταλάβει κάποιος ότι μια τέτοια ιστοσελίδα δεν είχε ανανεωθεί φέτος. Πολλές από τις υπάρχουσες ιστοσελίδες δεν είχαν ανανεωθεί μέσα στην παρούσα σχολική χρονιά. Πολλά από τα στοιχεία των ιστοσελίδων αυτών δεν είχαν καταγραφεί λοιπόν, γιατί αφορούσαν περασμένα χρόνια. Τέτοια στοιχεία αφορούν τη 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 906

λειτουργία του σχολείου, τα προγράμματα στα οποία συμμετέχει το σχολείο, τις εργασίες των παιδιών, τις δραστηριότητες του σχολείου και τις ανακοινώσεις που εξέδιδε, και πληροφορίες για το σύνδεσμο γονέων. Αντιθέτως, σε τέτοιες ιστοσελίδες καταγράφονταν στοιχεία όπως το ιστορικό του σχολείου, πληροφορίες για επικοινωνία με το σχολείο, οι χρήσιμες συνδέσεις που μπορεί να διέθετε η ιστοσελίδα ή το εκπαιδευτικό υλικό που δημιουργήθηκε από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, το οποίο μπορεί να ήταν διαθέσιμο εκεί, στοιχεία τα οποία δεν επηρεάζονται από τη σχολική χρονιά την οποία διανύουμε. Περισσότερες πληροφορίες για το καθένα από τα πιο πάνω στοιχεία μπορεί να βρει κάποιος στο φύλλο παρατήρησης που βρίσκεται στο τέλος του άρθρου. Αφού έγινε η μελέτη των ιστοσελίδων και η καταγραφή των στοιχείων τους από τον ερευνητή ζητήθηκε, για σκοπούς εγκυρότητας της έρευνας, η εκ νέου καταγραφή των στοιχείων 30 σχολείων που διαθέτουν ιστοσελίδα, από ανεξάρτητο παρατηρητή το διήμερο 29/4/2008 30/4/2008. Τα αποτελέσματα που είχαν καταγραφεί για δεύτερη φορά, συμφωνούσαν με τα αποτελέσματα του ερευνητή. Ηθική Για σκοπούς διατήρησης της ανωνυμίας των συμμετεχόντων δεν αναφέρθηκαν στην παρουσίαση αυτή τα σχολεία που μελετήθηκαν έτσι ώστε να καταρτιστεί το φύλλο παρατήρησης. Επίσης, δεν πρόκειται να αναφερθούν ονόματα σχολείων κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των αποτελεσμάτων αυτής της έρευνας. Παρουσίαση αποτελεσμάτων 71% 29% Δημοτικά σχολεία με ιστοσελίδα Δημοτικά σχολεία χωρίς ιστοσελίδα Σχεδιάγραμμα 1: Τι μέρος των δημοτικών σχολείων της Κύπρου έχουν ιστοσελίδα; Όπως φαίνεται και από την πιο πάνω κυκλική γραφική παράσταση, τα δημοτικά σχολεία του τόπου μας τα οποία διαθέτουν ιστοσελίδα αποτελούν ακόμη τη μειονότητα του συνόλου των δημοτικών σχολείων μας. Συνολικά, μόλις 29% των δημοτικών σχολείων μας, ή διαφορετικά 100 σχολεία σε σύνολο 347, διαθέτουν ιστοσελίδα. Από τα σχολεία τώρα που διαθέτουν ιστοσελίδα, μόνο 54 σχολεία από τα 100 ανανέωσαν την ιστοσελίδα τους κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς που διανύουμε, όπως δείχνει και το σχεδιάγραμμα 2. 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 907

46 54 2007 08 Προηγούμενα χρόνια Σχεδιάγραμμα 2: Πόσες από τις ιστοσελίδες αυτές ανανεώθηκαν την τρέχουσα σχολική χρονιά; Μελετώντας τώρα τα στοιχεία που περιέχουν οι ιστοσελίδες των σχολείων, βλέπουμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των σχολείων που έχουν ιστοσελίδα παραθέτουν σ αυτές πληροφορίες για περαιτέρω επικοινωνία με το σχολείο, όπως διεύθυνση, τηλέφωνο/τηλεομοιότυπο και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (91). Σχεδόν τα μισά σχολεία έχουν επίσης πληροφορίες για το ιστορικό του σχολείου (45) ενώ αρκετά είναι και τα σχολεία που διαθέτουν χρήσιμες συνδέσεις προς εκπαιδευτικούς φορείς ή προς ιστοσελίδες που περιέχουν υλικό κατάλληλο για την εκπαίδευση (49). Από την άλλη πλευρά, ελάχιστα είναι τα σχολεία τα οποία έχουν διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό που δημιουργήθηκε από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς (6). Τα περισσότερα από τα σχολεία που ανανέωσαν φέτος την ιστοσελίδα τους (54), διαθέτουν πληροφορίες σ αυτή για τον τρόπο λειτουργίας του σχολείου (39), για δραστηριότητες που γίνονται κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς και σχετικές ανακοινώσεις (40) ενώ παραθέτουν και δείγματα των εργασιών των παιδιών (40). Παράλληλα, τα περισσότερα από τα σχολεία που ανανέωσαν την ιστοσελίδα τους την παρούσα σχολική χρονιά, έχουν πληροφορίες για τα προγράμματα στα οποία συμμετέχει το σχολείο (38). Ωστόσο, ελάχιστα είναι τα σχολεία τα οποία διαθέτουν μέρος ή ολόκληρη την ιστοσελίδα τους μεταφρασμένη και στην αγγλική γλώσσα (8), κάτι το οποίο θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο π.χ. σε περίπτωση συνεργασίας του σχολείου μ ένα σχολείο άλλης χώρας ή για ενημέρωση γονιών που δε μιλούν την ελληνική γλώσσα. Επίσης, σχετικά λίγα είναι τα σχολεία τα οποία παρέχουν πληροφορίες για το σύνδεσμο γονέων του σχολείου (18), σχετικές με το ποια είναι τα μέλη του συνδέσμου γονέων κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά, πώς μπορεί να επικοινωνήσει κάποιος μαζί τους αλλά και ποιες δραστηριότητες προετοιμάζει ο ίδιος ο σύνδεσμος. Σε καμιά ιστοσελίδα δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι οι εκπαιδευτικοί τις χρησιμοποιούν με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να προσφέρουν καθοδήγηση προς τα παιδιά και τους γονείς τους. Παράλληλα, κανένα δημοτικό σχολείο δε διαθέτει στην ιστοσελίδα του μέσα σύγχρονης ή ασύγχρονης επικοινωνίας που να διεξάγεται στην ίδια την ιστοσελίδα όπως π.χ. chat ή discussion boards. Όλα τα προαναφερθέντα δεδομένα φαίνονται συγκεντρωτικά στον πιο κάτω πίνακα: 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 908

Σύνολο σχολείων 347 Λειτουργία σχολείου κατά το 2007-2008 Σχολεία με ιστοσελίδα 100 Δραστηριότητες κατά το 2007-2008 39 40 Ανανέωση ιστοσελίδας το 2007-2008 54 Εργασίες παιδιών κατά το 2007-2008 40 Ιστορικό σχολείου 45 Προγράμματα στα οποία συμμετέχει το σχολείο το 2007-2008 Πληροφορίες για επικοινωνία 91 Πληροφορίες για το σχολείο στην αγγλική γλώσσα 38 8 Χρήσιμες συνδέσεις 49 Καθοδήγηση από εκπαιδευτικούς - Εκπαιδευτικό υλικό από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς 6 Chat/discussion boards - Συζήτηση αποτελεσμάτων Κοιτάζοντας τ αποτελέσματα της έρευνας, το πρώτο πράγμα που μπορεί να παρατηρήσει κανείς είναι ότι το ποσοστό των σχολείων δημοτικής εκπαίδευσης που διαθέτουν ιστοσελίδα, σε σχέση με το σύνολο των σχολείων δημοτικής εκπαίδευσης του τόπου μας, είναι πάρα πολύ μικρό (29%). Πού μπορεί να οφείλεται αυτό; Όλα τα σχολεία μας είναι ενωμένα με το διαδίκτυο και έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν τη δική τους ιστοσελίδα χωρίς κάποια επιπρόσθετα έξοδα. Ωστόσο, όπως αναφέρουν οι Cuban, Kirkpatrick & Peck (2001), αυτή η δυνατότητα μπορεί να μην αξιοποιείται ακόμη από τους εκπαιδευτικούς στο βαθμό που πρέπει, επειδή μόλις τα τελευταία χρόνια έγινε αυτό δυνατό για τα σχολεία μας και μπορεί οι εκπαιδευτικοί να μην κατέχουν ακόμη τις αναγκαίες γνώσεις ώστε να κατασκευάσουν και να χρησιμοποιήσουν μια ιστοσελίδα. Πράγματι στο παρελθόν οι απόφοιτοι της Παιδαγωγικής Ακαδημίας του τόπου μας δεν τύγχαναν οποιασδήποτε επιμόρφωσης σχετικά με το πώς να κατασκευάζουν ιστοσελίδες! Παράλληλα, τα προγράμματα Π1 Π4 που προσφέρονται από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο για επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα πληροφορικής, επίσης δεν καλύπτουν το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια, οι απόφοιτοι του Τμήματος Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου, μέσα από το μάθημα της Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας, αποκτούν τέτοια γνώση. Επιπλέον, οι λειτουργοί του Κλιμακίου Πληροφορικής του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού παρέχουν οποιαδήποτε βοήθεια τους ζητηθεί για το σκοπό αυτό. Ένας άλλος λόγος γι αυτή την περιορισμένη χρήση των σχολικών ιστοσελίδων μπορεί να είναι το ότι οι εκπαιδευτικοί μας ακόμη δεν έχουν πειστεί για τη 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 909

χρησιμότητά τους (Roblyer & Erlanger, 1999). Αυτή η άποψη αντανακλάται πράγματι κι από τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται οι υπάρχουσες ιστοσελίδες, όπως αυτός σχολιάζεται παρακάτω παρόλο που οι εκπαιδευτικοί μας δηλώνουν ότι είναι υπέρ της εισαγωγής των ΤΠΕ στην εκπαίδευση, διαβλέποντας πολλά πλεονεκτήματα από τη χρήση τους (European Commision, 2006) 1. Μπορούν φυσικά να γίνουν κι άλλες υποθέσεις για τα αποτελέσματα που παρατηρούνται. Η κατασκευή μιας ιστοσελίδας είναι μη υποχρεωτική για τα σχολεία μας. Δεν παρέχεται οποιοσδήποτε χρόνος ή οποιοδήποτε επίδομα στον ή στους εκπαιδευτικούς που θα ασχοληθούν με την κατασκευή της. Αντιθέτως, οι εκπαιδευτικοί που ασχολούνται με την κατασκευή μιας ιστοσελίδας αναλώνουν αρκετό από τον ελεύθερό τους χρόνο για το θέμα αυτό. Ουσιαστικά, δεν υπάρχει κανένα απολύτως εξωτερικό κίνητρο που να ωθεί τους εκπαιδευτικούς στο να δημιουργήσουν μια ιστοσελίδα κι αυτό επαφίεται αποκλειστικά στην καλή θέληση που θα δείξουν οι ίδιοι. Συνεχίζοντας τη συζήτηση των αποτελεσμάτων, το δεύτερο σημείο στο οποίο αξίζει ν αναφερθούμε είναι το γεγονός ότι μόλις 54 σχολεία από τα 100 που έχουν ιστοσελίδα, ανανέωσαν την ιστοσελίδα τους μέσα στην τρέχουσα σχολική χρονιά. Ούτε το στοιχείο αυτό είναι ιδιαίτερα θετικό, λαμβάνοντας υπόψη ότι μια ιστοσελίδα πρέπει να είναι συχνά ενημερωμένη έτσι ώστε να προσφέρει ικανοποιητικές πληροφορίες για το σχολείο στον επισκέπτη της. Και για τα αίτια του γεγονότος αυτού μπορούν να γίνουν διάφορες υποθέσεις. Το προσωπικό του κάθε δημοτικού σχολείου εδώ στην Κύπρο αλλάζει πολύ από τη μια χρονιά στην άλλη. Έτσι μπορεί ένα σχολείο που ήδη έχει ιστοσελίδα από την προηγούμενη χρονιά, να μην ενημερώνει κατάλληλα την ιστοσελίδα του και για το παρόν σχολικό έτος επειδή αυτός ο οποίος είχε υπό την επίβλεψή του την ιστοσελίδα εργάζεται πλέον σε άλλο σχολείο και δεν υπάρχει κανείς στο σχολείο εκείνο που να είναι πρόθυμος ή ικανός να συνεχίσει τη συντήρηση της ιστοσελίδας. Επίσης, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η ενασχόληση με μια σχολική ιστοσελίδα μπορεί να είναι κάτι ιδιαίτερα χρονοβόρο, αναγκάζοντας τον εκπαιδευτικό ν αφιερώνει τον ελεύθερό του χρόνο για κάτι τέτοιο. Από τη στιγμή που δεν υπάρχουν οποιαδήποτε εξωτερικά κίνητρα προς τους εκπαιδευτικούς ενώ υπάρχει κόστος, η προθυμία για συντήρηση μιας υπάρχουσας σχολικής ιστοσελίδας επίσης είναι περιορισμένη. Η λεπτομερέστερη εξέταση του πώς χρησιμοποιούνται οι ιστοσελίδες από τα σχολεία μας, θα δώσει μια πληρέστερη εικόνα της όλης κατάστασης. Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία που περιλαμβάνουν οι ιστοσελίδες των δημοτικών μας σχολείων, γίνεται αντιληπτό ότι πρώτιστος σκοπός δημιουργίας τους είναι η ενημέρωση: ο επισκέπτης μιας ιστοσελίδας ενημερώνεται για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να επικοινωνήσει με το σχολείο, το ιστορικό του, τον τρόπο λειτουργίας του, τα προγράμματα στα οποία συμμετέχει κ.ο.κ. Σε ορισμένες ιστοσελίδες αναφέρεται ότι έχουν ως σκοπό τους και την επιβράβευση/την παροχή κινήτρων στα παιδιά: στις ιστοσελίδες δημοσιεύονται εργασίες των παιδιών και αυτό δίνει ένα επιπλέον κίνητρο στα παιδιά για να δουλέψουν. 1 www.moec.gov.cy/dde/klimakio/extrafiles/countrybrief_cyprus.pdf 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 910

Σε αρκετές περιπτώσεις πάλι (κάτι το οποίο εξηγεί και τη μη ανανέωση πολλών ιστοσελίδων) η όλη δημιουργία της σχολικής ιστοσελίδας φαίνεται ν αντιμετωπίζεται από τους εκπαιδευτικούς ως ένα είδος εργασίας που θα γίνει και θα τελειώσει, κάτι μη δυναμικό, μια βιτρίνα του σχολείου στον παγκόσμιο ιστό η οποία θα μείνει αμετάβλητη. Γι αυτό άλλωστε σε κάποιες σχολικές ιστοσελίδες, παρατηρήθηκαν μόνο στοιχεία που παραμένουν αμετάβλητα για αρκετά χρόνια: πληροφορίες για επικοινωνία με το σχολείο, ιστορικό σχολείου, χρήσιμες συνδέσεις. Το βέβαιο είναι ότι οι υπάρχουσες ιστοσελίδες των δημοτικών σχολείων του τόπου μας δε λειτουργούν ως «εικονικά περιβάλλοντα μάθησης», όπως οραματίζονται πολλοί «ειδικοί» για το θέμα αυτό σε χώρες του εξωτερικού. Κι αυτό επειδή για να μπορέσει μια σχολική ιστοσελίδα να παίξει αυτό το ρόλο, πρέπει να προσφέρει τη δυνατότητα στους επισκέπτες της, εκπαιδευτικούς, μαθητές, γονείς ή άλλους να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με το υλικό το οποίο βρίσκεται διαθέσιμο εκεί, εργαζόμενοι και συνεργαζόμενοι, στην προσπάθεια παραγωγής και διαχείρισης της γνώσης. Αυτό, όπως παρατηρήθηκε στην παρούσα έρευνα για την ώρα δεν υφίσταται καθότι δεν προσφέρεται μέσα από κάποια ιστοσελίδα η δυνατότητα σύγχρονης ή ασύγχρονης επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης των επισκεπτών της, ούτε και προσφέρεται οποιαδήποτε μορφή καθοδήγησης ή υλικού από τους εκπαιδευτικούς προς τους μαθητές και τους γονείς. Φυσικά η υπάρχουσα κατάσταση δεν ευνοεί τη δημιουργία τέτοιων εικονικών περιβάλλοντων μάθησης. Κατ αρχήν, ο διαθέσιμος χώρος (50MB) που προσφέρεται από τη CYTANET στα σχολεία μας, δεν είναι ικανοποιητικός για τη δημιουργία ιστοσελίδων που να παίζουν τέτοιο ρόλο. Επιπλέον, η απουσία οποιονδήποτε κινήτρων προς τους εκπαιδευτικούς, δεν ευνοεί τη συνεχή ενασχόλησή τους με ένα τέτοιο εικονικό περιβάλλον και την ικανοποιητική λειτουργία του. Ταυτόχρονα, η ελλειπής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών γύρω από το θέμα αυτό αλλά και το γεγονός ότι ακόμη δε δείχνουν να έχουν πειστεί για την ωφελιμότητα τέτοιων περιβάλλοντων, δεν ευνοεί τη δημιουργία τους. Παράλληλα, η ύπαρξη ελάχιστου διαθέσιμου εκπαιδευτικού υλικού στο διαδίκτυο, καθιστά πολύ δύσκολη τη λειτουργία τέτοιων περιβάλλοντων καθότι θα απαιτείται ουσιαστικά από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό να δημιουργήσει το υλικό που θα υπάρχει στη σχολική ιστοσελίδα για εξατομικευμένη καθοδήγηση των παιδιών ή για ενημέρωση των γονιών. Κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα χρονοβόρο. Επίσης, τα χαρακτηριστικά των ίδιων των παιδιών καθιστούν την επιτυχία τέτοιων εικονικών περιβάλλοντων μάθησης στα δημοτικά σχολεία αμφίβολη. Πολλά είναι τα παιδιά ηλικίας 6 12 ετών που δεν έχουν καθόλου γνώσεις χρήσης Η/Υ. Η απουσία του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου από το αναλυτικό μας πρόγραμμα εντείνει το όλο πρόβλημα. Πώς θα μπορέσουν τα παιδιά να εργαστούν σε ένα τέτοιο εικονικό περιβάλλον αν δεν έχουν τις απαραίτητες προϋπάρχουσες γνώσεις; Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχουμε να κάνουμε με μικρά παιδιά. Διαθέτουν τα παιδιά της ηλικίας αυτής τα κατάλληλα εσωτερικά κίνητρα, την κατάλληλη αυτοπειθαρχία ώστε να μπουν μέσα από τον υπολογιστή του σπιτιού τους, στο δικό τους χώρο και χρόνο, στο διαδίκτυο και να δουλέψουν σ ένα εικονικό περιβάλλον μάθησης χωρίς επίβλεψη; Κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα αμφίβολο (Wellburn, 1999). 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 911

Ο Roblyer (2006) αναφέρει διάφορους κινδύνους τους οποίους μπορεί να αντιμετωπίσουν τα παιδιά που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, κινδύνους τους οποίους τα παιδιά δεν μπορούν ν αντιμετωπίσουν λόγω έλλειψης εμπειριών. Τα παιδιά, εργαζόμενα από το σπίτι τους χωρίς επίβλεψη, μπορεί να μπουν σε ιστοσελίδες με ακατάλληλο περιεχόμενο, να κατεβάσουν ιούς στους υπολογιστές τους, να έρθουν σ επικοινωνία με αγνώστους επικίνδυνους γι αυτά κ.ο.κ. Επιθυμώ να τελειώσω το σχολιασμό των αποτελεσμάτων της έρευνας αυτής, κάνοντας μια αναφορά στο Διαδικτυακό Σχολείο (ΔΙΑ.Σ.) το οποίο βρίσκεται υπό σχεδιασμό από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και αποτελεί ουσιαστικά ένα τέτοιο εικονικό περιβάλλον μάθησης το οποίο αναμένεται να εφαρμοστεί στα σχολεία μας. Δεν αμφισβητώ την ωφελιμότητα που θα έχει ένα τέτοιο εγχείρημα. Λαμβάνοντας όμως υπόψη τα δεδομένα που προκύπτουν από την παρούσα έρευνα, είναι τα δημοτικά μας σχολεία έτοιμα να δεχτούν ένα τέτοιο μηχανογραφημένο σύστημα; Κλείνω τη συζήτηση των αποτελεσμάτων μ ένα ερώτημα: τι μπορεί να γίνει για να προετοιμαστούν τα σχολεία μας κατάλληλα έτσι ώστε να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες αυτού του συστήματος; Επίλογος Στο άρθρο αυτό παρουσιάστηκε μια έρευνα με θέμα τη χρήση των σχολικών ιστοσελίδων από τα δημοτικά σχολεία της Κύπρου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μονάχα ένας μικρός αριθμός των δημοτικών σχολείων του τόπου μας έχει δημιουργήσει ιστοσελίδα ενώ παράλληλα, η χρήση των υπάρχουσων ιστοσελίδων έχει περιοριστεί στην εξυπηρέτηση ενημερωτικών σκοπών κι όχι μαθησιακών. Μέσα από τη συζήτηση των αποτελεσμάτων και με τη χρήση σχετικής βιβλιογραφίας, ο συγγραφέας διατυπώνει διάφορες υποθέσεις προσπαθώντας να εξηγήσει την υπάρχουσα κατάσταση γύρω από το θέμα αυτό, όπως αυτή παρουσιάζεται μέσα από την παρούσα έρευνα. Το παρόν άρθρο βοηθάει στη δημιουργία μιας πρώτης άποψης στο θέμα που εξετάζει, και μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη διενέργεια περαιτέρω ερευνών και τη διαμόρφωση μιας πιο ολοκληρωμένης εικόνας γύρω από τη χρήση των σχολικών ιστοσελίδων από τα σχολεία μας. Βιβλιογραφικές αναφορές Cuban, L. Kirkpatrick, H. And Peck, C. (2001) High Access and Low Use of Technologies in High School Classrooms: Explaining an Apparent Paradox, American Educational Research Journal, 38(4), 813-834. Department for Education and Skills (2007). Every Parent Matters. London: DfES. Kozma, R. (ed.) (2003) Technology, Innovation and Educational Change: A Global Perspective, Danvers: ISTE Publications. Lewin, C. Mavers, D. and Somekh, B. (2003) Broadening Access to the Curriculum through Using Technology to Link Home and School: A Critical Analysis of Reforms Intended to Improve Students Educational Attainment, The Curriculum Journal, 14(1), 23 53. Passey, D. (2000) Developing Teaching Strategies for Distance (Out-of-School) Learning in Primary and Secondary Schools, Education Media International, 37(1), 45-57. 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 912

Roblyer, M. and Erlanger, W. (1999) Preparing Internet-Ready Teachers: Which Methods Work Best? Learning and Leading with Technology, 26(4), 58-61. Wellburn, E. (1999) Chapter 3: Educational Vision, Theory and Technology for Virtual Learning in K-12, in C.M. Feyten and J. W. Nutta (eds) Virtual Instruction: Issues and Insights from an International Perspective, USA: Libraries Unlimited. 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 913

ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ Σχολείο:... Ερωτήματα: (1) Διαθέτει ιστοσελίδα; ΝΑΙ/ΟΧΙ Αν το σχολείο διαθέτει ιστοσελίδα... (2) Είναι γραμμένη σ αυτή η τελευταία ημερομηνία ανανέωσης; ΝΑΙ/ΟΧΙ (3) Αν η απάντηση στο (2) είναι «ναι», πότε ανανεώθηκε για τελευταία φορά;... (4) Ποια από τα πιο κάτω στοιχεία υπάρχουν στην ιστοσελίδα αυτή; (συμπληρώστε με ΝΑΙ ή ΟΧΙ) Α) Μήνυμα καλωσορίσματος... Β) Εργασίες παιδιών... Γ) Πληροφορίες για το ιστορικό του σχολείου... Δ) Πληροφορίες για τη συμμετοχή του σχολείου σε διάφορα προγράμματα... Ε) Πληροφορίες για ενδοσχολικές δραστηριότητες... ΣΤ) Πληροφορίες για τη λειτουργία/οργάνωση του σχολείου... o Για τα καθήκοντα του διδακτικού προσωπικού... o Για τα καθήκοντα του βοηθητικού προσωπικού... o Για τη λειτουργία ομίλων των παιδιών... o Για τη συνεργασία με τοπικούς φορείς... o Για τη λειτουργία των τμημάτων... o Ωρολόγια προγράμματα... o Για τη λειτουργία του διδασκαλικού συλλόγου... o Για τη λειτουργία του Κεντρικού μαθητικού συμβουλίου... o Για τη λειτουργία των συμβουλίων των τμημάτων... o Για τον κώδικα καλής συμπεριφοράς... o Για τους υπό έμφαση στόχους της σχολικής χρονιάς... 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 914

o Για τις εκπαιδευτικές μεθόδους και το υλικό που χρησιμοποιείται... o Για τους τρόπους αξιολόγησης των παιδιών... o Για τις ποινές προς τα παιδιά... o Για τις σχολικές εγκαταστάσεις/εξοπλισμό... o Ώρες επισκέψεως γονέων... o Άλλο... Ζ) Πληροφορίες για επικοινωνία με το σχολείο... o Email σχολείου... o Τηλέφωνο/φαξ σχολείου... o Ταχυδρομική διεύθυνση σχολείου... Η) Πληροφορίες για επικοινωνία με το διδακτικό προσωπικό... o Email μελών διδακτικού προσωπικού... o Τηλέφωνα μελών διδακτικού προσωπικού... o Δυνατότητα επικοινωνίας με τους υπεύθυνους της ιστοσελίδας... Θ) Δυνατότητες συγχρονισμένης ή ασύγχρονης επικοινωνίας μέσω της ιστοσελίδας ανάμεσα σε παιδιά διδάσκοντες τρίτους... o Chat.. o Discussion boards.. o Άλλο... Ι) Χρήσιμες συνδέσεις... o Με εκπαιδευτικούς φορείς... o Με ιστοσελίδες που περιέχουν εκπαιδευτικό υλικό... Κ) Παροχή καθοδήγησης/επιπρόσθετου υλικού από δασκάλους προς τα παιδιά/γονείς... 10 o Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 915