Επεξηγηματική σημείωση Σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και αναδιάρθρωση προβληματικών μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων I. Ιστορικό και ευρύτερο πλαίσιο 1. Εκσυγχρονισμός των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις Οι ενισχύσεις διάσωσης και αναδιάρθρωσης («Δ&Α») συγκαταλέγονται στα είδη ενισχύσεων που στρεβλώνουν περισσότερο τον ανταγωνισμό. Αποτρέποντας την έξοδο επιχειρήσεων από την αγορά, παρεμποδίζουν έναν βασικό μηχανισμό αύξησης της παραγωγικότητας, και συγκεκριμένα τον εκτοπισμό αναποτελεσματικών επιχειρήσεων από περισσότερο αποδοτικούς και καινοτόμους ανταγωνιστές. Οι ενισχύσεις Δ&Α μπορούν επίσης να προκαλέσουν επιζήμιους ανταγωνισμούς επιδοτήσεων οι οποίοι υπονομεύουν την εσωτερική αγορά. Ο κύριος στόχος του σχεδίου κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις ενισχύσεις Δ&Α είναι, συνεπώς, ο ίδιος όπως και σε προηγούμενες εκδόσεις, δηλαδή να εξασφαλισθεί ότι οι ενισχύσεις αυτές χορηγούνται αποκλειστικά υπό αυστηρούς όρους ώστε να μετριάζονται οι αρνητικές επιπτώσεις τους στον ανταγωνισμό. Παράλληλα, το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών τοποθετεί επίσης τις κατευθυντήριες γραμμές Δ&Α στο ευρύτερο πλαίσιο του προγράμματος της Επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Το πρόγραμμα δρομολογήθηκε στις 8 Μαΐου 2012, όταν η Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωση με τίτλο «Εκσυγχρονισμός των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις», στην οποία καθορίζονται οι στόχοι μιας φιλόδοξης μεταρρύθμισης του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων. Η μεταρρύθμιση αυτή έχει ως στόχο να συμβάλει τόσο στην υλοποίηση της ευρύτερης ατζέντας της ΕΕ για την προώθηση της ανάπτυξης, όσο και στις προσπάθειες των κρατών μελών προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Στο πλαίσιο αυτό, η πολιτική στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων θα πρέπει να επικεντρωθεί στη διευκόλυνση άρτια σχεδιασμένων ενισχύσεων που αποσκοπούν στην αποκατάσταση αδυναμιών της αγοράς και στην προώθηση στόχων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος («χρηστές ενισχύσεις»). Επίσης, η Επιτροπή σκοπεύει να επικεντρώσει τους ελέγχους της για την εφαρμογή της νομοθεσίας στις υποθέσεις με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην εσωτερική αγορά, καθώς και στον εξορθολογισμό των κανόνων και την επιτάχυνση της έκδοσης αποφάσεων. Στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών Δ&Α, οι αρχές του προγράμματος εκσυγχρονισμού των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις είναι ιδιαίτερα εμφανείς στις προσπάθειες που καταβάλλονται για να διασφαλισθεί ότι η ενίσχυση είναι καλύτερα στοχοθετημένη και για να απλουστευθούν οι όροι που εφαρμόζονται σε λιγότερο στρεβλωτικές μορφές ενισχύσεων Δ&Α. 2. Η επανεξέταση των κατευθυντήριων γραμμών Δ&Α Οι ισχύουσες κατευθυντήριες γραμμές Δ&Α χρονολογούνται από το 2004. Αρχικά, η ισχύς τους προβλεπόταν να λήξει το 2009, αλλά παρατάθηκε δύο φορές, καταρχάς μέχρι το 2012 και εν συνεχεία μέχρις ότου αντικατασταθούν από νέους κανόνες σύμφωνα με το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις.
Στο πλαίσιο της αρχικώς προβλεφθείσας λήξης ισχύος των κατευθυντήριων γραμμών, η Επιτροπή πραγματοποίησε δύο κύκλους διαβουλεύσεων με τα κράτη μέλη και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, το 2007 και το 2010-11. Ανέθεσε επίσης την εκπόνηση μελέτης στην εταιρεία οικονομικών συμβούλων Oxera το 2009 σχετικά με σενάρια με αντιπαραδείγματα για τις ενισχύσεις αναδιάρθρωσης. Το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών αξιοποιεί όλες αυτές τις εργασίες, καθώς και την πείρα που απέκτησε η Επιτροπή από την εφαρμογή των τρεχουσών κατευθυντήριων γραμμών Δ&Α και από την αξιολόγηση ενισχύσεων Δ&Α προς τράπεζες κατά τη διάρκεια της κρίσης. II. Περιεχόμενο της πρότασης 1. Προσωρινή στήριξη αναδιάρθρωσης Οι τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές αντιμετωπίζουν αδιακρίτως κάθε ενίσχυση αναδιάρθρωσης: δάνεια, εγγυήσεις, εισφορές κεφαλαίου, διαγραφές χρεών, ακόμα και άμεσες επιχορηγήσεις τοις μετρητοίς. Εντούτοις, οι ενισχύσεις υπό μορφή στήριξης της ρευστότητας (δάνεια και εγγυήσεις) που είναι ποσοτικά και χρονικά περιορισμένες προκαλούν λιγότερες στρεβλώσεις από άλλες μορφές ενισχύσεων, δεδομένου ότι, αφενός, δεν υπερβαίνουν το ελάχιστο αναγκαίο για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ρευστότητας που αποτελούν συνήθως το κύριο εμπόδιο για την αναδιάρθρωση και, αφετέρου, πρέπει να εξοφλούνται εντόκως. Προκειμένου να απλουστευθεί η χορήγηση ενισχύσεων αναδιάρθρωσης και παράλληλα να μειωθούν οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών περιλαμβάνει μια νέα έννοια: την προσωρινή στήριξη αναδιάρθρωσης. Τούτο επιτρέπει να καθίσταται διαθέσιμη ταμειακή στήριξη σε προβληματικές ΜΜΕ για περίοδο που, μολονότι περιορισμένη, είναι μεγαλύτερη από την εξαμηνιαία περίοδο για την οποία μπορεί επί του παρόντος να παρέχεται στήριξη της ρευστότητας ως ενίσχυση διάσωσης (το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών καλεί να υποβληθούν παρατηρήσεις σχετικά με δύο εναλλακτικές δυνατότητες διάρκειας, δηλαδή 12 ή 18 μήνες). Οι δικαιούχοι προσωρινής στήριξης αναδιάρθρωσης δεν οφείλουν να υποβάλλουν πλήρες σχέδιο αναδιάρθρωσης, αλλά απαιτείται να προσκομίζουν απλουστευμένο πρόγραμμα στο οποίο προσδιορίζουν τα μέτρα που προτίθενται να λάβουν για την αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητάς τους. 2. Καλύτερη στόχευση της ενίσχυσης Μολονότι οι τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές Δ&Α περιλαμβάνουν ήδη αυστηρούς όρους για την ελαχιστοποίηση των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού που προκαλούνται από τις ενισχύσεις Δ&Α, εντούτοις εξασφαλίζουν λιγότερο αποτελεσματικά την κατάλληλη στόχευση των ενισχύσεων σε περιπτώσεις στις οποίες η παρέμβαση εξυπηρετεί ένα πραγματικό δημόσιο συμφέρον. Το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών, ως εκ τούτου, περιλαμβάνει νέα κριτήρια επιλογής με σκοπό να ελέγχεται ότι μια ενίσχυση είναι πράγματι προς το δημόσιο συμφέρον σε μια δεδομένη περίπτωση. Πρώτον, πρέπει να αποδεικνύεται ότι η ενίσχυση αποβλέπει σε στόχο κοινού συμφέροντος, δηλαδή ότι η διάσωση της επιχείρησης θα απέτρεπε κοινωνικές δυσχέρειες ή θα αντιμετώπιζε αδυναμίες της αγοράς. Το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών περιλαμβάνει έναν μη εξαντλητικό κατάλογο περιπτώσεων στις οποίες μια ενίσχυση θα ήταν δικαιολογημένη βάσει αυτής της διάταξης. Σε μια χωριστή διάταξη για τις ΜΜΕ, η οποία είναι λιγότερο αυστηρή, προσδιορίζονται περιπτώσεις που ανταποκρίνονται περισσότερο στην πραγματικότητα των ΜΜΕ.
Επίσης, μια ενίσχυση θα θεωρείται ότι είναι προς το δημόσιο συμφέρον μόνον εφόσον δημιουργεί μια κατάσταση καλύτερη από αυτή που θα επικρατούσε χωρίς την ενίσχυση. Το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών, ως εκ τούτου, απαιτεί από τα κράτη μέλη να υποβάλλουν σύγκριση με ένα αξιόπιστο εναλλακτικό σενάριο που δεν περιλαμβάνει κρατική ενίσχυση. Για λόγους απλούστευσης, η απαίτηση αυτή δεν ισχύει για τις ενισχύσεις διάσωσης ή για την προσωρινή στήριξη αναδιάρθρωσης. 3. Επιμερισμός των βαρών Οι υφιστάμενες κατευθυντήριες γραμμές απαιτούν από τις επιχειρήσεις υπό αναδιάρθρωση να συνεισφέρουν ιδίους πόρους στο κόστος αναδιάρθρωσης. Αυτός ο κανόνας περί «ίδιας συνεισφοράς» συνέβαλε ώστε το ποσό της ενίσχυσης να περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο. Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχε η αναγκαία ακρίβεια ώστε να εξασφαλίζεται η ακριβοδίκαιη κατανομή του κόστους της αναδιάρθρωσης μεταξύ επενδυτών και φορολογουμένων. Κατά τον χειρισμό των κρατικών ενισχύσεων στις τράπεζες κατά τη διάρκεια της κρίσης, η Επιτροπή ανέπτυξε μια περισσότερο στοχοθετημένη προσέγγιση στο θέμα αυτό, χρησιμοποιώντας την έννοια του «επιμερισμού των βαρών». Η έννοια αυτή αφορά όχι μόνο το ύψος της ίδιας συνεισφοράς, αλλά και το ποιος καταβάλλει την εν λόγω συνεισφορά. Ειδικότερα, δεδομένου ότι οι υψηλές αποδόσεις που εξασφαλίζουν οι μέτοχοι όταν μια επιχείρηση επιτυγχάνει καλές επιδόσεις εξισορροπούνται από τον κίνδυνο ζημιών που επωμίζονται, είναι απολύτως αδικαιολόγητο να αναμένεται από τους φορολογουμένους να επωμίζονται τις ζημίες αντί των μετόχων. Το σχέδιο των κατευθυντήριων γραμμών προσδιόρισε δύο πιθανές προσεγγίσεις στο θέμα αυτό. Η επιλογή 1 ακολουθεί μια πιο γενική προσέγγιση, θέτοντας ως απαίτηση οι συνεισφορές που καταβλήθηκαν από υφιστάμενους μετόχους και πιστωτές να είναι εύλογες λαμβανομένης υπόψη της πιθανής ζημίας την οποία θα είχαν υποστεί σε περίπτωση αφερεγγυότητας. Η επιλογή 2 είναι πιο συγκεκριμένη, θέτοντας ως απαίτηση κατ αρχάς να βαρύνουν όλες οι ζημίες του παρελθόντος τους μετόχους και εν συνεχεία, εφόσον αυτό δεν αποδειχθεί επαρκές, να συμβάλουν επίσης οι πιστωτές μειωμένης εξασφάλισης. Και οι δύο εναλλακτικές επιλογές περιλαμβάνουν την ίδια πρώτη παράγραφο, η οποία καθιστά σαφές ότι το είδος της ενίσχυσης πρέπει να αντιστοιχεί στη φύση των δυσχερειών που αντιμετωπίζει η επιχείρηση: οι ελλείψεις ιδίων κεφαλαίων θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με μέτρα αύξησης κεφαλαίου, ενώ τα προβλήματα ρευστότητας απαιτούν συνεισφορές με μορφή που εξασφαλίζει την εισροή ρευστών στην επιχείρηση. 4. Ορισμός της έννοιας «προβληματική επιχείρηση» Μόνο οι επιχειρήσεις που μπορούν να θεωρηθούν ως «προβληματικές επιχειρήσεις» μπορούν να λάβουν ενίσχυση δυνάμει των κατευθυντήριων γραμμών Δ&Α. Ταυτόχρονα, δεδομένου ότι η βιωσιμότητα τους είναι αβέβαιη, οι προβληματικές επιχειρήσεις απαγορεύεται εν γένει να λαμβάνουν άλλα είδη ενισχύσεων χωρίς να εξετάζονται οι προοπτικές βιωσιμότητάς τους στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών Δ&Α. Ο ορισμός της «προβληματικής επιχείρησης» θα πρέπει, επομένως, να προσεγγίζεται από οριζόντια προοπτική. Θα πρέπει να θεωρείται όχι ως κριτήριο που καθιστά μια δεδομένη επιχείρηση επιλέξιμη ή μη επιλέξιμη για κρατική ενίσχυση, αλλά ως μέσο ελέγχου που καθορίζει ποια από τις
δύο προσεγγίσεις πρέπει να ακολουθείται προκειμένου να καταδεικνύεται ότι η ενίσχυση είναι συμβιβάσιμη με την εσωτερική αγορά. Για τις επιχειρήσεις που δεν είναι προβληματικές, η προσοχή εστιάζεται κυρίως στους όρους και τις συνθήκες των ίδιων των ενισχύσεων. Όταν μια επιχείρηση είναι προβληματική, ωστόσο, καθίσταται αναγκαίο να εξεταστεί το σύνολο των ενισχύσεων που λαμβάνει η επιχείρηση, στο πλαίσιο των συνολικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και των προοπτικών της, ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν προκαλούνται στρεβλώσεις από τη διατήρηση μιας αφερέγγυας επιχείρησης στην αγορά. Δεδομένου ότι ο ορισμός διαδραματίζει τον συγκεκριμένο αυτό ρόλο του καθορισμού του πεδίου εφαρμογής των δύο αυτών προσεγγίσεων, υπάρχει η γενική παραδοχή ότι θα πρέπει να καθιερωθεί ενιαίος ορισμός στις κατευθυντήριες γραμμές Δ&Α ο οποίος θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλους τους κανονισμούς και τις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις, εκτός από τις περιπτώσεις που ειδικές περιστάσεις καθιστούν αναγκαία την παρέκκλιση από το εν λόγω τεκμήριο. Ο τρέχων ορισμός της «προβληματικής επιχείρησης» περιλαμβάνει τόσο τα λεγόμενα «σκληρά» (αντικειμενικά), όσο και τα «ήπια» κριτήρια, τα οποία επιβάλλουν την ευρύτερη και πιο υποκειμενική αξιολόγηση της κατάστασης της επιχείρησης. Για λόγους βελτίωσης της σαφήνειας και της ασφάλειας δικαίου, το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών αποσκοπεί στη μετατόπιση της έμφασης από τα ήπια προς τα σκληρά κριτήρια, πράγμα που διευκολύνει το έργο για τις αρχές χορήγησης και τους δυνητικούς δικαιούχους των ενισχύσεων να καθορίζουν κατά πόσον μια δεδομένη επιχείρηση είναι προβληματική. Τα ήπια κριτήρια περιορίζονται ως εκ τούτου σε μια υπολειμματική κατηγορία που θα εφαρμόζεται μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις. Για να διατηρηθεί η κάλυψη από το πεδίο του ορισμού περίπου η ίδια συνολικά, το σχέδιο κατευθυντηρίων γραμμών προβαίνει σε εξισορρόπηση της μείωσης στο πεδίο των ήπιων κριτηρίων με την εισαγωγή νέων σκληρών κριτηρίων. Αφού άκουσε τις απόψεις των κρατών μελών και των άλλων ενδιαφερομένων σχετικά με τα σκληρά κριτήρια που παρουσιάζονται στο πλαίσιο του δεύτερου σχεδίου του κανονισμού ενισχύσεων ήσσονος σημασίας (de minimis), η Επιτροπή προβληματίζεται σχετικά με τον καλύτερο τρόπο εντοπισμού των προβληματικών επιχειρήσεων στο πλαίσιο του εν λόγω κανονισμού. Την ίδια στιγμή, λαμβάνοντας υπόψη την επιθυμία πολλών ενδιαφερομένων να συζητηθεί ο ορισμός διεξοδικά στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης, το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών επιδιώκει να διευρύνει τη συζήτηση σχετικά με το πώς τα σκληρά κριτήρια μπορούν να τελειοποιηθούν προκειμένου να βελτιωθούν η σαφήνεια και η ασφάλεια δικαίου για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι ενδιαφερόμενοι ενθαρρύνονται συνεπώς να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους κατά πόσον τα προτεινόμενα κριτήρια αποτελούν το κατάλληλο μέσο για τον εντοπισμό των προβληματικών επιχειρήσεων και κατά πόσον είναι διαθέσιμα άλλα κριτήρια που θα μπορούσαν να επιτελέσουν το έργο αυτό με πιο αξιόπιστο τρόπο. Οι παρατηρήσεις που υποστηρίζονται από σχετικά δεδομένα θα αποδεικνύονταν ιδιαίτερα πολύτιμες στο σημείο αυτό. Το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών προτείνει επίσης ορισμένες πρόσθετες επιλογές σε σχέση με τα σκληρά κριτήρια, μεταξύ άλλων να καταστούν τα κριτήρια που συνδέουν το χρέος με το μετοχικό κεφάλαιο και οι δείκτες κάλυψης χρηματοδοτικών εξόδων από τόκους σωρευτικά, και να αντικατασταθεί το EBIT (κέρδος προ τόκων και φόρων) με την EBITDA (απόσβεση των στοιχείων του
ενεργητικού) στον δείκτη κάλυψης χρηματοδοτικών εξόδων από τόκους. Εντούτοις, οι υποβαλλόμενες παρατηρήσεις δεν χρειάζεται να περιορίζονται στις προτεινόμενες επιλογές. Όσον αφορά την αρχή του ενιαίου ορισμού για όλους τους κανονισμούς και κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις, το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών προτείνει μία εξαίρεση η οποία αποσκοπεί στην απλούστευση της χρήσης του ορισμού στην πράξη. Δεδομένης της σύνθετης αξιολόγησης που απαιτείται για τον καθορισμό του κατά πόσον μια επιχείρηση πληροί τα ήπια κριτήρια, το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών προβλέπει ότι σε σχέση με τους κανονισμούς της Επιτροπής και τα καθεστώτα ενισχύσεων (δηλαδή σε περιπτώσεις στις οποίες δεν απαιτείται κοινοποίηση στην Επιτροπή), θα εφαρμόζονται μόνο τα σκληρά κριτήρια. Η εν λόγω διάταξη επεκτείνει την προσέγγιση που εφαρμόζεται έως τώρα μόνο στις ενισχύσεις υπέρ των ΜΜΕ βάσει του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία και στα συστήματα ενισχύσεων προς τις ΜΜΕ βάσει των ίδιων των κατευθυντήριων γραμμών Δ&Α. Επιπλέον, με δεδομένη την ιδιαίτερη ανάγκη για απλούστευση στο πλαίσιο του κανονισμού «de minimis», κρίνεται κατάλληλος για τον εν λόγω κανονισμό ένας εναλλακτικός ορισμός της «προβληματικής επιχείρησης», που να βασίζεται σε περιορισμένη δέσμη σκληρών κριτηρίων. Ο εν λόγω ορισμός θα συμπεριληφθεί στον κανονισμό de minimis και δεν θα επηρεάσει το κείμενο των κατευθυντήριων γραμμών Δ&Α. 5. Άλλες προτεινόμενες αλλαγές Μεταξύ άλλων σημαντικών αλλαγών που προτείνονται στο νέο σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών, περιλαμβάνονται οι ακόλουθες: Αύξηση του ελάχιστου επιπέδου αμοιβής για ενισχύσεις διάσωσης, ώστε να δοθεί στους δικαιούχους της ενίσχυσης κίνητρο να εξοφλούν τις ενισχύσεις το ταχύτερο δυνατό. Παρόμοια διάταξη εφαρμόζεται για την προσωρινή στήριξη αναδιάρθρωσης, με σταδιακές αυξήσεις του επιτοκίου («step-ups») ανά εξάμηνο ώστε να ενισχυθούν τα κίνητρα εξόδου από τη ρύθμιση αυτή. Λεπτομερέστερες διατάξεις σχετικά με το απαιτούμενο περιεχόμενο ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης, που επιτρέπουν στα κράτη μέλη και τους δικαιούχους της ενίσχυσης να γνωρίζουν ευκολότερα ποιες πληροφορίες απαιτεί η Επιτροπή. Μέτρα για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού αντικαθιστούν τα «αντισταθμιστικά μέτρα» που εφαρμόζονται στο πλαίσιο των υφιστάμενων κατευθυντηρίων γραμμών, με σκοπό να δίνεται λιγότερη έμφαση στην προστασία των ανταγωνιστών και περισσότερη στη διαφύλαξη του ανταγωνισμού στην αγορά. Παρέχεται λεπτομερής καθοδήγηση σχετικά με τη μορφή και τη διαβάθμιση των μέτρων για τον ανταγωνισμό. Δεδομένου ότι οι κατευθυντήριες γραμμές Δ&Α εφαρμόζονται σε παρόχους υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος (ΥΓΟΣ), καθώς και σε επιχειρήσεις σε άλλους τομείς, οι νέες κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν ένα περιορισμένο σύνολο ειδικών διατάξεων για τους παρόχους ΥΓΟΣ.
Η επιλεξιμότητα για ενίσχυση στο πλαίσιο καθεστώτων Δ&Α επεκτείνεται ώστε να καλύπτει, εκτός από ΜΜΕ, επιχειρήσεις που δεν μπορούν να θεωρηθούν ΜΜΕ απλώς και μόνο διότι ανήκουν κατά 25% τουλάχιστον στο Δημόσιο. Ταυτόχρονα, για να περιορισθούν οι στρεβλωτικές επιπτώσεις των καθεστώτων, το μέγιστο ποσό ενίσχυσης που μπορεί να λάβει μια δεδομένη επιχείρηση στο πλαίσιο καθεστώτος μειώνεται από 10 εκατ. ευρώ σε 5 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τις αρχές της προγράμματος εκσυγχρονισμού των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών περιλαμβάνει επίσης διατάξεις σχετικά με τη διαφάνεια και την εκ των υστέρων αξιολόγηση. Οι παρατηρήσεις των ενδιαφερομένων είναι επίσης ευπρόσδεκτες για τα τμήματα του σχεδίου κατευθυντήριων γραμμών όπου δεν προτείνονται σημαντικές αλλαγές στις τρέχουσες πρακτικές όπως η αλληλεπίδραση μεταξύ ενισχύσεων διάσωσης και ενισχύσεων αναδιάρθρωσης, ο αποκλεισμός του άνθρακα, του χάλυβα και του τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, η απαλλαγή των μικρών επιχειρήσεων από την απαίτηση περί των μέτρων ανταγωνισμού και οι ειδικές διατάξεις για τις ενισχύσεις αναδιάρθρωσης σε ενισχυόμενες περιοχές λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές του προγράμματος SAM, ιδίως την ανάγκη να υπάρχει στοχευμένη στήριξη για την αναδιάρθρωση, όταν είναι αναγκαίο, χωρίς να εξασθενήσουν τα κίνητρα για τις επιχειρήσεις προκειμένου να προβαίνουν σε αναδιάρθρωση με δικά τους μέσα.