Δυο λόγια για τις επισκευές κτιρίων! (Ειδικές Επεμβάσεις Αποκατάστασης και Ενίσχυσης) του Dr. Νίκου Γ. Αλευρά Πολιτικός Μηχανικός Δομοστατικός, [1] Παντού στην χώρα μας, έτσι απλά, θα έλεγα φυσικά η Αρχαιότητα, το Βυζάντιο και η Ελλάδα του μέλλοντος ενώνονται! [1] Μόνιμος υπάλληλος του ΕΟΤ, τ. Επισκέπτης Καθηγητής του "Technical University of Civil Engineering" και του "Architecture and Urban Planning University - I. Mincu" του Βουκουρεστίου Ρουμανίας, μέλος και ειδικός πραγματογνωμών του ΤΕΕ και του ΣΠΜΕ και από το 1985, μέλος του ελληνικού τμήματος του ICOMOS.
Στις ακόλουθες εικόνες θα παρουσιάσουμε μερικές φωτογραφίες οι οποίες απεικονίζουν διάφορες βλάβες και εργασίες επισκευών, σε διαφορετικές φάσεις εκτέλεσης τους. Ανεξάρτητος αν τα αιτία που τις προκάλεσαν είναι σεισμογενείς η όχι, αυτές τις βλάβες τις συναντάμε σε παρά πολλά κτίσματα και αν δεν επισκευασθούν άμεσα, μπορούν να επιδινόσουν μελλοντικά την Όμως, γενικήο απόκριση αρμόδιοςπου, των λόγω κατασκευών της δικιάς ειδικά τουσε εξειδικευμένης δυναμικές καταπονήσεις παιδείας, θα και προπαντώς στα παλαιά λιθόκτιστα ή από μικτές κατασκευές αποφασίσει κτίρια. Δεν αν είναι η αποκατάσταση απαραιτήτως ανάγκη και μόνο να είναι είσαι αρκετή, πολιτικός ηαπαραίτητος μηχανικός για χρειάζεται να διαπιστώσεις να γίνει και ότι η τα κατάλληλη πρώτα σημάδια ενίσχυσηπου είναι μαρτυρούν - αναμφίβολα: ότι κάτι δεν πάει καλά με κάποια κατασκευή είναι η εμφάνιση των ρωγμών! ΜΟΝΟΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣΜΗΧΑΝΙΚΟΣκαιειδικάσήμερα, ο ΔΟΜΟΣΤΑΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ! Θα τονίσω για ακόμα μια φορά ότι σήμερα για να μπορέσουμε να επισκευάσουμε σωστά και συνεπώς να σώσουμε και ενισχύσουμε τις κατασκευές χρειάζεται να ρωτήσουμε και τον... πολιτικό μηχανικό μας. Αυτός (πρέπει να ) ξέρει!
Αλλά και σε άλλα μέρη της χώρας μας υπάρχουν παλιότερα κτίρια που, απλά : θέλουν συντήρηση!
Οι μετρήσεις που Δυτική όψη του Ι.Ν. Αγ. Βασιλείου στο Ρουφ. Κεντρική είσοδο. Παρατηρούμε την καταστροφική επίδραση της ανερχομένης υγρασίας κάναμε και την σεμεταγενέστερη διάφορα επένδυση με μάρμαρο που αντί να βοηθήσει την στεγάνωση της τοιχοποιίας, σημεία έδειξαν τιμές ουσιαστικά μεταφέρει την ανερχομένη υγρασία σε υψηλότερη στάθμη, ειδικά όταν γίνεται και εσωτερικά! Και η πλακόστρωση του περιβάλλοντος τηςυγρασίαςάνωτων χώρου δεν είναι αμέτοχη στην ύπαρξη της! 55% οι φυσιολογικές Εδώ τα άλατα μαρτυράνε πολλά, και ταυτόχροναείναι καταστρέφουν κάτω του 25%. σιγά αλλά σταθερά και την τοιχοποιία και το μάρμαρο Εκτός! Η μέθοδος των ειδικών της κάλυψης με μάρμαρο δεν προσφέρετε για στεγάνωση. μετρήσεων υπάρχουν και τα ίχνη του "κακού"! Εδώ η σκωρίαση των μεταλλικών συνδέσμων κατάστρεψε των πωρόλιθο
Διαφορετικοί τρόποι υποστήριξης, διαφορετικών στοιχείων, διαφορετικών φερόντων οργανισμών! Στην υποστήριξη των τόξων (θόλων) που έχουν ρηγματωθεί στην περιοχή της κλείδας τους χρειάζεται να προσέχουμε περισσότερο από όσο στις περιπτώσεις των άλλων τύπων φερόντων στοιχείων. Και σίγουρα δεν πρέπει να είναι σημειακή όπως στην περίπτωση που βλέπουμε στην άνω φωτογραφία. Και να μην ξεχνάμε: όχι μεμονωμένα κατακόρυφα στοιχεία!
Σε επισκευές κτιρίων ειδικά στα παλιά οι αναγκαίες εργασίες καλά είναι να γίνονται με τρόπο που να εξασφαλίζει από την πρώτη στιγμή και την ασφάλεια των εργαζομένων και των κτιρίων στα οποία επεμβαίνομε. Δεν νομίζω να χρειαστεί να εξηγήσω το ΓΙΑΤΙ ;!
Η προσωρινή στερέωση του κτιρίου κατά την διάρκεια της αναστήλωσης έχει μεγάλη σημασία για την ασφάλεια των εργαζομένων
όπως και η αντισεισμική του ενίσχυση που, είναι ευκολονόητο ότι πάντα έχει μόνιμο χαρακτήρα! Η κατασκευή της στις πρώτες φάσεις του αναστηλωτικού έργου, προσφέρει και αυτή μια μεγαλύτερη ασφάλεια σε ένα κτίσμα του οποίου, προσωρινά, λόγο των επισκευαστικών επεμβάσεων του έχουν αφαιρεθεί αρκετά στοιχεία ειδικά του οριζοντίου φέροντος οργανισμού όπως π.χ. εδώ, σε αυτό το αρχοντικό, τα ξύλινα δάπεδα!
Σε γενικές γραμμές η επισκευή έχει σαν αρχές την συμβατότητα των υλικών και ειδικά τον σεβασμό στην αρχική δομή, τόσο σαν αρχιτεκτονική όσο
και γενικά την δομοστατική αντίληψη των πρωτομαστόρων εδώ του Πηλιορείτικου Αρχοντικού και τις ανάγκες ενός λειτουργικά σύγχρονου χώρου!
Ειδικέςεργασίεςγιατην «αναπαραγωγή» διαλυμένου ξύλινου διάκοσμου πηλιορείτικου αρχοντικού!
Διάφορες διαδοχικές φάσεις ανακατασκευής της διαχωριστικής πόρτας της αίθουσας πολλαπλών χρίσεων στον όροφο του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Μακρινίτσας Πηλίου!
Μεταλλικές και ξυλουργικές εργασίες συμπληρώσεις ή αποκαταστάσεις βάση των παλιών στοιχείων και των νέων σχεδίων, τόσο των δοκών όσο και της εσωτερικής τοιχοποιίας άλλα και της εξωτερικής, ειδικά στο άνω μέρος του κτιρίου Με νέα υλικά μοντέρνα ανακατασκευάσαμε το αρχικό πηλιορείτικο μοντέλο!!
Το παλιό κτίριο λοιπών, "καλείται" να φιλοξενήσει υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις κλιματισμού κλπ, κλπ, και τα μηχανήματα τους, με ένα τρόπο ευφυή, ουσιαστικά καλύπτοντας τα, σε χώρους παραδοσιακούς! Είναι πάντα το αποτέλεσμα της διεπιστημονικής συνεργασίας των αρχιτεκτόνων με τους μηχανολόγους μηχανικούς! Εμείς, οι πολιτικοί μηχανικοί υποχρεωτικά ακολουθούμε σαν κομπάρσοι, στερεώνουμε και μαθαίνουμε! Πάντα πρέπει να μαθαίνουμε!
Στα Σαρλάτα Λιβαθούς στην Κεφαλονιά, 15 km περίπου έξω από το Αργοστόλι, υπάρχει ο Ι.Ν. «Κοίμησης της Θεοτόκου», εκκλησία του προπερασμένου αιώνα (1830), που το καμπαναριό της ακρωτηριάσθηκε το άνω μέρος από τον σεισμό του 1953.
Και τώρα το πιο σημαντικό! Αν προσέξουμε στην άνω φωτογραφία που εντελώς τυχαία τραβηχτικέ από σχεδόν την ίδια οπτική γωνία με την άλλη την παλιά του 1950 (κάτω) τις βουνοκορφές και την εσοχή στην βάση του κωδωνοστασίου, θα τις βρούμε και στη παλιά φωτογραφία «μάρτυρα» την οποία ανακάλυψα, με την βοήθεια του τέως Δημάρχου Αργοστολίου κου Μ. Κοσμετάτου, σε ένα βιβλίο, έκδοση του 1962, το "ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΚΑ" του κ ου Κ.Π. Φωκά Κοσμετάτου που στο Β' τόμο, μεταξύ άλλων, είχε και παλιές φωτογραφίες από αξιόλογα κτίσματα της προσεισμικής Κεφαλονιάς.
Μετά την σχετική αρχιτεκτονική μεγέθυνση είχαμε τα τελικά σχέδια
Θα χρειαστεί να τονίσω εδώ ότι το 1986 87, κάποιοςκύριοςδωρητής, αποφάσισε, χωρίς ένα τηλεφώνημα προς τον μηχανικό του έργου η έστω προς κάποιων ντόπιο συνάδελφο μηχανικό, να κατασκευάσει το άνω μέρος του καμπαναριού από μπετόν νομίζοντας προφανώς ότι τα περί συμβατότητας των υλικών που είχα πρωτεΐνη είναι μια ρομαντική ας πούμε άποψη! Στον πρώτο σοβαρό σεισμό εύχομαι να μη μάθουμε αν πάντα οι "ρομαντικοί μηχανικοί" έχουν άδικο ;! Ειλικρινά, ας ελπίσουμε ότι το αυτό το ανάποδο εκκρεμές θα αντέξει! Μα τον Άγιο, που λένε και οι Κεφαλονίτες!
Αρχοντικό του μεσοπολέμου κάπου στην Ήπειρο!
Περίδεση λιθόκτιστου κτηρίου στην Εύβοια.
Εργασίες αποκατάστασης της εκκλησίας των Άγιων Απόστολων στην Κυψέλη Αθήνα. Έτος κατασκευής 1873 ( ΑΩΟΓ ).
Είναι το σχεδιάγραμμα που εξηγεί την «λειτουργία του συστήματος»! Είναι ουσιαστικά ένα θεμέλιο σε «έδαφος με τάση σ = 2Kg/cm 2 = 0,2 N/mm 2»!!
Όταν σε έργα επισκευής παλιού κτιρίου και διαμόρφωσης του για νέα χρήση, βρίσκεις την ξυλεία (εδώ της στέγης) σε ικανοποιητική κατάσταση μόνο με τοπικές διαβρώσεις τότε η επισκευή και ταυτόχρονα η ενίσχυση της μπορεί να γίνει με άνθρακονηματα και με ενέσεις με εποξειδική ρητίνη! Ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές αυτή η λύση αποδεικνύεται οικονομικότερη!
Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου Ελευσίνας.
Ι. Ν. Αγ. Φωτεινής.
Στην Μαγνησία, μετά τους σεισμούς του 1953, το κράτος κατασκεύασε ειδικά αντισεισμικά κτίρια για τους σεισμόπληκτους! Ο τρόπος για την φέρουσα τοιχοποιία, τουλάχιστον πρωτότυπος: τοιχία από μπετόν μέσα σε διπλή δρομική οπτοπλινθοδομή! Βλ φωτογραφίες!
Εδώ σε αυτή την περίπτωση είναι ανάγκη να ανοιχτεί ένα νέο πέρασμα στον τοίχο και έτσι, μετά την κατασκευή ενισχυτικού μανδύα με την εκτόξευση του σκυροδέματος (gunite), γίνεται ατάραχη κοπή της τοιχοποιίας και ακολουθεί η κατασκευή νέας δοκού με τον οπλισμό του μανδύα που «επί τούτου» δεν κόπηκε!
Στις δυο άνω φωτογραφίες παρατηρούμαι την συσσώρευση νερού στο επίχρισμα, κάτωαπότοπλαστικόχρώμασεπαλιάλιθοδομή! Με το τρύπημα (δεξιά φωτογραφία) "δάκρυσε"! Προτάσεις για στεγάνωση λιθοδομής φωτογραφίες σελίδων ξένης βιβλιογραφίας. (Practical Building Conservation John & Nicola Ashurst 1990 * Gower Technical Press Ltd.)
Μερικές φωτογραφίες από διάφορες εργασίες στεγάνωσης τοιχοποιίας! Χωρίς πολλά λόγια!
Εδώ Γι ηαυτήν λύσητην είναι τοιχοποιία μόνο η ο μετοπλισμός αντικατάσταση της και των ο ενισχυμένος δοκών! σοβάς είναι η λύση! Και μην ξεχνάμε ότι ακόμα και η νέα επίλυση της αποκατάστασης και πιθανής ενίσχυσης του κτιρίου χρειάζεται να είναι και αυτή συμβατή με την αρχική κατασκευή!! Άρα, οπωσδήποτε ειδική στατική μελέτη εκτός της απαραίτητης ειδικής και αυτή αρχιτεκτονικής μελέτης λειτουργικής αποκατάστασης! Και πάντα διεπιστημονική συνεργασία και Ας «ρωτήσουμε» και το κτίριο!!
Παράδειγμα Α: Τοποθέτηση του οπλισμού των "χαλινών" για την συρραφή των ρωγμών και το «λάσπωμα» με το ειδικά παρασκευασμένο κονίαμα!
Και το ίδιο θα κάνουμε και στην εσωτερική παρία του τοίχου!
Παράδειγμα Β: Τοποθέτηση του ειδικού «οπλισμού» του ενισχυτικού σοβά της λιθοδομής! Και πάντα : μέσα έξω! Και ο σοβάς περιέχει και ίνες προπυλενίου και προσοχή, δεν έχει άσβεστη!
Παράδειγμα Γ: Τοποθέτηση της ειδικής «περίδεσης» της λιθοδομής! Και πάντα : μέσα έξω!
Σε λίγο η ανακαίνιση και προς Θεού όχι η αναπαλαίωση!! του κτίριο τελειώνει! Ακόμα ένα κυκλαδικό παραδοσιακό αρχιτεκτονικό αριστούργημα σώθηκε!!
ΗΦωτογραφίες μέθοδος συρραφής από τις επισκευαστικές της τοιχοποιίας εργασίες μέθοδος στοντου Ι.Ν. Φερνάντο "Μεταμόρφωση Λίτζι του Σωτήρα" στα Βίλια Αττικής, από το έργο 1952. του 1893 του Ερν. Τσίλερ.
Ένα Κερκυραίικο διώροφο αριστούργημα του ΙΘ' αιώνα! Ήταν "λίγο" ξεχασμένο από την πολιτεία και ανήκει στο ΑΧΙΛΛΕΙΟ!! Στο δεύτερο όροφο είναι το ταμείο της εισόδου ΤΟΥ!
Αυτό το σχεδιάγραμμα «περιγράφει» το χωρικό μοντέλο του κτιρίου! Το βέλος «στοχεύει» την θέση του ταμείου του μουσείου! Πίσω όψη κτιρίου Κύρια όψη κτιρίου είσοδος προς το Αχίλλειων. Ηιδέατηςενίσχυσης: ακολουθούμε το σχεδιάγραμμα του κτιρίου!! Οι μεταλλικές διατομές θα «αγκαλιάσουν» την τοιχοποιία της κατασκευής και θα την ενισχύσουν! Είναι ουσιαστικά ένας «εγκλωβισμός» της οπτοπλινθοδομής την οποία στερεώσαμε με αρμολογήματα και τσιμεντενέσεις!
Εδώ, στην πίσω όψη, οι βλάβες δεν φαίνονται και όμως, οι μηχανικοί του ΕΟΤ αποφάσισαν να τις επισκευάσουν! Με μια καθυστερημένη άνω των 45 χρόνων απόφαση της ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ, οι εργασίες άρχισαν! Αποκατάσταση και ενίσχυση!
Τα αρμολογήματα, οι τσιμεντενέσεις, η ειδική υποθεμελίωση και τελικά ο ειδικός σοβάς τον οποίο τελικά, δεν τον φωτογραφίσαμε!
Και μετά από την σκληρή δουλε λειά ας ξεκουραστούμε λίγο!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. 1. Φωτογραφικό αρχείο του κ ου Νίκου Αλευρά Dr. Πολ. Μηχ. Δομοστατικό. 2. Φωτογραφικό αρχείο της κ ας Ευήνα Πηγούνι, Msh. Τεχνολόγος Πολ. Μηχανικός. 3. Φωτογραφικό αρχείο της κ ου Νίκου Αντωνόπουλου, Τεχνολόγος Μηχ. Μηχανικός. 4. Φωτογραφικό αρχείο του κ ου Κρίθαρι Αλέξανδρο Πολ. Μηχ. Δομοστατικό. 5. Φωτογραφικό αρχείο του κ ου Ν. Παπαδόπουλο Πολ. Μηχ. Ε.Δ.Ε. 6. Φωτογραφικό αρχείο του κ ου Μενέλαου Ζαγανίδη Αρχ. Μηχανικό. 7. Φωτογραφικό αρχείο του κ ου Θεμιστοκλή Μπαλάσκα Πολ. Μηχ. 8. «Χάρτης της Βενετίας - 1964», διεθνείς προδιαγραφές για τις εργασίες επισκευών των μνημείων. 9. «Σύμβαση της Γρανάδας - 1985», για την διάσωση της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. 10. «Μηχανική της τοιχοποιίας - 1984» Ε.Μ.Π. ΥΧΟΠ. 11. «Conservations of Historic Buildings» (B. M. Feilden -London * 1982) 12. «Practical Building Conservation John & Nicola Ashurst 1990 Vol. I V» * Gower Technical Press Ltd. 13. «Traite de Construction Civiles.» ( arch. E. Barberot Paris et Liége * 1924) 14. Prof. dr. ing. F. Lizzi - Restauro Statico dei Monumenti. - Genova 1981. 15. Prof. Consultant ing. Alexandru Cismigiu - Patologia monumentelor istorice de cult si strategia adoptata pentru interventiile de consolidare.- Bucuresti 1983.