ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2014-2020

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2014-2020 ΑΜΟΡΓΟΣ

Α. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Α.1 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ-ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Το νησί της Αμοργού ανήκει στο νομό Κυκλάδων της Π.Ν. Αιγαίου. Είναι το ανατολικότερο νησί του Νομού, ανάμεσα στις Μικρές Κυκλάδες και την Αστυπάλαια, έχει συνολική έκταση 121 τετρ. χιλ. με μήκος ακτών 112 χιλ., με πληθυσμό 1940 κατοίκους (απογραφή 2011) και είναι το 7 ο μεγαλύτερο σε έκταση νησί των Κυκλάδων. Το σχήμα του είναι ιδιαίτερα επίμηκες με μήκος 32 χιλ. και προσανατολισμό ΒΑ-ΝΑ. Απέχει από τον Πειραιά 138 ναυτικά μίλια. Η μορφολογία του νησιού είναι κυρίως ορεινή και ημιορεινή, με το κύριο ορεινό όγκο να αναπτύσσεται κατά μήκος του μεγάλου άξονα του νησιού (ΒΑ-ΝΔ), με τρία ψηλά βουνά τον Κρίκελο (με υψόμετρο 821μ.) στα βόρεια, τον προφήτη Ηλία (με υψόμετρο 699μ.)στο μέσο και τον Κόρακα (με υψόμετρο 607μ.) στα ΝΔ. Στην Αμοργό εγκαταστάθηκε πρόσφατα μετεωρολογικός σταθμός και τα στοιχεία που αναφέρονται στο πίνακα προέρχονται από μετρήσεις του Οκτωβρίου του 2012 έως τον Αύγουστο του 2013. Σεπτ. Οκτ. Νοεμ. Δεκ. Ιαν. Φεβρ. Μάρ. Απρ. Μάϊος Ιούν. Ιούλ. Αυγ. Μέση μηνιαία θερμοκρασία. (ºC) 23,2 22,1 18,6 14,5 13,5 14,0 15,3 17 21,3 23,7 24,3 24,9 Μέση μεγίστη 28,6 27,8 25,2 21,9 18,2 18,5 22,7 14,7 29,3 30,3 29,9 30,4 θερμοκρασία. (ºC) Μέση ελαχίστη 18,4 16,3 12,1 8,3 3,8 7,6 7,7 11,7 15,8 16,7 19,9 20,8 μθερμοκρασία. (ºC) Μέση Μηνιαία Σχετική Υγρασία (%) Μέση Ταχύτητα Ανέμου (Κm/hr) 71,0 72,0 73,4 72,3 69,5 72,3 68,2 65,1 66,31 66,6 71 71,5 6,8 7,7 11,2 12,3 14,6 14 16,6 10,8 8,6 8 8,7 6,3 Ύψος Βροχής (mm) 0 4,6 97,6 61,8 57,4 51 43,8 9,2 3,8 0 0 0 Πηγή: Μετεωρολογικός σταθμός Αιγιάλης Αμοργού, υψομέτρου 3μ. Από παλαιότερες μετρήσεις της Ε.Μ.Υ., το μέσο ετήσιο ύψος βροχής κατά την περίοδο 1955-2013 στη Νάξο (Ε.Μ.Υ. 2013) ήταν στα 371,8 χιλ. Ο Ιανουάριος και Φεβρουάριος είναι οι ψυχρότεροι μήνες του χρόνου και ο Ιούλιος και ο Αύγουστος οι θερμότεροι. Οι βροχοπτώσεις τείνουν να έχουν ακραίες διακυμάνσεις, όντας λίγες και καταρρακτώδεις. Ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα σπάνια παρατηρούνται στο νησί όπως το χιόνι, το χαλάζι, ο παγετός, κ.α. 1

Α.2 ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η πανίδα και η χλωρίδα που εμφανίζεται στο νησί είναι χαρακτηριστική των κυκλαδίτικων οικοσυστημάτων με πολλά ενδημικά είδη. Οι σάρες και οι απότομες πλαγιές ιδιαίτερα του ανατολικού και βόρειου τμήματος του νησιού είναι τυπικοί οικότοποι ενδημικών ειδών. Αυτός είναι και ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους η περιοχή έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα προστατευόμενων περιοχών φύσης. Περιοχή NATURA GR 4220012 Στο Β.Α. τμήμα της Αμοργού υπάρχει η ενταγμένη στο ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών Φύση 2000 (NATURA 2000) για τη διατήρηση των φυσικών οικότοπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως Τόπος Κοινοτικού Ενδιαφέροντος (TKE-SCI) και αποτελεί τον τόπο με ονομασία «Βόρεια Αμοργός και Κύναρος, Λεβίθα, Μαυριά, Γλάρος και θαλάσσια ζώνη». Περιοχή NATURA GR 4220024 Στο Ευρωπαικό Δίκτυο Προστατευομένων Περιοχών Φύση 2000 (NATURA 2000) βρίσκεται το παραπάνω τμήμα της Αμοργού καθώς και η νήσος Νικουριά και άλλες βραχονησίδες χαρακτηρίζεται ως Ειδική Ζώνη Προστασίαςκαι αποτελεί τον τόπο με ονομασία «Νήσος Αμοργός Β-Α τμήμα και νησίδες Ψαλίδα, Γραμβούσσα, Νικουριά, Μικρό και Μεγάλο Βιοκάστρο, Κραμβονήσι, Πεταλίδι». Η περιοχή είναι σημαντική για την αναπαραγωγή και τη διέλευση αρπακτικών πτηνών και ειδών που απαντώνται με κρημνούς και θαλασσότοπους. Α.3 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Η Αμοργός χάρη στα πολυάριθμα αρχαιολογικά ευρήματα ήταν γνωστή ήδη από το 19 ο αιώνα ως ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Κυκλαδικού πολιτισμού κατά την 3 η χιλιετία π.χ., την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού. Πρόσφατες αρχαιολογικές μαρτυρίες στη Μηνώα έδειξαν ότι κατοικούταν ήδη από την Ύστερη Εποχή του Λίθου την 4 η π.χ. χιλιετία. Μεγάλος αριθμός ευρημάτων, αρχαίοι τάφοι και πολλά κυκλαδικά αγαλματίδια μαρτυρούν τις διάφορες φάσεις της Κυκλαδικής Περιόδου. Από την Αμοργό πέρασαν κατά καιρούς πολλοί κατακτητές και το νησί κατοικήθηκε από εποίκους από την Ασσυρία, τη Μίλητο, τη Νάξο, τη Σύρο και την Κρήτη. Ήταν μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας, στη συνέχεια πέρασε στους Μακεδόνες, Πτολεμαίους, Ρωμαίους και Οθωμανούς. Η Αμοργός επανέκτησε την ανεξαρτησία της το 1823. Σήμερα, όλο το ανθρωπογενές δομημένο περιβάλλον της υπαίθρου εντυπωσιάζει από τους λίθινους τοίχους συγκράτησης του εδάφους, τα αλώνια, τα πηγάδια, τις βρύσες, τους ανεμόμυλους, τα ξωκκλήσια και τα μοναστήρια. 2

Α.4 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ο πληθυσμός της Αμοργού σύμφωνα με τη τελευταία απογραφή του 2011, ανέρχεται σε 1950 κατοίκους. Η εξέλιξη του πληθυσμού φαίνεται στο παρακάτω πίνακα, όπου παρατηρείται μια συνεχής μείωση των κατοίκων από το 1951, έως το 1991, οπότε και ξεκινάει η αύξηση του συνολικού πληθυσμού λόγω βελτίωσης των υποδομών, συγκοινωνιών και του τουρισμού. Η ίδια διακύμανση παρατηρείται και στο Νομό αλλά και στην Περιφέρεια.. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011 ΑΜΟΡΓΟΣ 2.507 2.104 1.822 1.722 1.632 1.859 1.950 Ν. ΚΥΚΛΑΔΩΝ 125.959 99.959 86.337 88.458 94.005 112.615 124.525 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Πηγή: Ελ. Στατ 247.439 222.980 207.354 233.529 257.481 302.686 366.795 ΜΟΝΙΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 2001 2011 ΑΜΟΡΓΟΣ 1.852 1.973 Ν. ΚΥΚΛΑΔΩΝ 109.956 117.987 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 298.462 308.975 Πηγή: Ελ. Στατ. Σύμφωνα με στοιχεία που προέκυψαν από την απογραφή του 2001, καθώς νεότερα στοιχεία δεν υπάρχουν δημοσιοποιημένα από την Ελ.ΣΤΑΤ., η κατανομή του ενεργού πληθυσμού (μόνιμου πληθυσμού) στους τρείς τομείς παραγωγής Πρωτογενή-Δευτερογενή-Τριτογενή παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα. Στον τριτογενή τομέα απασχολείται το 43,7% του ενεργού πληθυσμού και συγκεκριμένα 291 εργαζόμενοι. Ακολουθεί ο δευτερογενής τομέας με 175, ποσοστό 26,8% του εργατικού ενεργού πληθυσμού, και τέλος ο πρωτογενής τομές με 164 εργαζομένους και ποσοστό 24,6%. Αριθμός Απασχολημένων κατά τομέα Δραστηριότητας ανά κλάδο στη Νήσο Αμοργό για το έτος 2001 Τριτογενής Νέοι, Μη δυνάμενοι να Πρωτογενής Τομέας Δευτερογενής Τομές Σύνολο Τομέας καταταγούν κατά κλάδο Αμοργός 164 175 291 36 666 Νομός Κυκλάδων 5.234 12.083 24.793 4.074 46.184 Πηγή: Ελ. Στατ. 3

Για τον πρωτογενή τομέα, σύμφωνα στοιχεία από τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. για το έτος 2012, υπέβαλλαν δήλωση ενιαίας ενίσχυσης 298 παραγωγοί εκ των οποίων οι 88 με ένδειξη δήλωσης στο πρόγραμμα της εξισωτικής αποζημίωσης ( κατά κύριο επάγγελμα αγρότες ). Η ηλικιακή δομή του πληθυσμού φαίνεται στον παρακάτω πίνακα σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Ομάδες ηλικιών Άρρενες Θήλεις Σύνολο 0-14 153 127 280 15-24 74 92 166 24-64 576 497 1.073 65 και άνω 227 227 454 Σύνολο 1.030 943 1.973 Πηγή: Ελ. Στατ. (2011) Α.5 ΥΠΟΔΟΜΕΣ Υπηρεσίες Στο νησί της Αμοργού λειτουργούν Το Λιμεναρχείο Η Αστυνομία Το Ταχυδρομείο οι βασικές υπηρεσίεςτου Δήμου Όσον αφορά στην εκπαίδευση, στην Αμοργό λειτουργούν 4 Νηπιαγωγία, 4 Δημοτικά σχολεία, 1 Γυμνάσιο και 1 ΕΠΑ.Λ. Τέλος οι υποδομές υγείας είναι μόνο το περιφερειακό Ιατρείο Αμοργού. Μεταφορές Το συνολικό μήκος του κύριου οδικού δικτύου της Αμοργού είναι περίπου 50 χιλ. ενώ σε 10 χιλ. ανέρχεται το συνολικό μήκος των αγροτικών δρόμων. Το ασφαλτοστρωμένο οδικό δίκτυο είναι σχετικά μικρό και εκτείνεται από την Αιγιάλη (και τα κοντινά χωριά) ως τη Χώρα, τα Κατάπολα και την Κάτω Μεριά, ενώ φτάνει και στη Μονή της Παναγίας Χοζοβιώτισσας. Η ακτοπλοϊκή σύνδεση εξυπηρετείται από τα λιμάνια Καταπόλων και Αιγιάλης, όπου υπάρχουν και λιμενικοί σταθμοί. Και οι δυο σταθμοί διοικητικά ανήκουν στο λιμεναρχείο Νάξου. 4

Ύδρευση-Άρδευση Στο νησί υπάρχουν 12 δημοτικές γεωτρήσεις, 6 δημοτικά πηγάδια και 10 δημοτικές πηγές, για την κάλυψη των αναγκών ύδρευσης του νησιού με συνολικά αντλούμενη ποσότητα νερού την ημέρα 1200 κ.μ./ημέρα. Οι ιδιωτικές γεωτρήσεις και πηγάδια, δεν είναι επίσημα καταγεγραμμένα. Επίσης, η υδροδότηση του νησιού συμπληρώνεται με τη μεταφορά νερού μέσω πλοίων. Για τον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα έχει κατασκευαστεί ένα φράγμα χωρητικότητας 100.000 κ.μ. στην περιοχή των Καταπόλων. Πίνακας Δημοτικών Γεωτρήσεων, Πηγαδιών και Πηγών Χρήση Ύδρευση Άρδευση Παροχή κ.μ./ημέρα Γεωτρήσεις 900 20 Πηγάδια 200 7,5 Πηγές 40 54,5 Σύνολο: 1.140 82 Πηγή: Τεχνικές Υπηρεσίες Δ. Αμοργού Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το νησί δεν καλύπτει τις ανάγκες του για ύδρευση και άρδευση. Αυτό κάνει ιδιαίτερα δύσκολη την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα. Τηλεπικοινωνίες και ενέργεια Η Αμοργός διαθέτει ένα σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στα Κατάπολα.Ο σταθμός χρησιμοποιεί ως πρωτογενές καύσιμο πετρέλαιο τύπου diesel κίνησης με ετήσια κατανάλωση καυσίμου που φθάνει τους 1.760 τόνους. Ο σταθμός παραγωγής είναι αυτόνομος και δεν συνδέεται με κανένα άλλο νησί ή την ηπειρωτική Ελλάδα. Τα βασικά χαρακτηριστικά του παρουσιάζονται στο παρακάτω πίνακα: ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ ΑΠΟΔΙΔΟΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ ΜΕΓΙΣΤΗ ΖΗΤΗΣΗ 6 MW 5 MW 3 MW Μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει επενδύσεις στην ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο νησί. Παρόλα αυτά υπάρχει η τάση και το ενδιαφέρον από ιδιώτες επενδυτές για την εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού που παρουσιάζεται στο νησί ιδιαίτερα στα Β-Α τμήματά του, όπου πρέπει πρώτα να ξεπερασθούν οι θεσμικοί περιορισμοί λόγω της ένταξης της περιοχής στο δίκτυο NATURA 2000. Το δίκτυο του ΟΤΕ καλύπτει πλήρως τις σύγχρονες ανάγκες επικοινωνίας. 5

Α.6 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Α.6.1. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Ο πρωτογενής τομέας είναι περιορισμένος, το έδαφος είναι ορεινό και βραχώδες, με δυο μικρές πεδιάδες στην Αιγιάλη και τα Κατάπολα. Τα γεωργικά προϊόντα που μπορεί να βρει κανείς στην Αμοργό είναι μικρές ποσότητες κηπευτικών και ελαιολάδου. Η κτηνοτροφία στο νησί περιλαμβάνει την αιγοπροβατοτροφία, τα βοοειδή και τη μελισσοκομία προσαρμοσμένες στα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά. Πρόκειται για προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας και οι μέθοδοι καλλιέργειας και εκτροφής πλησιάζουν τις βιολογικές. Παρόλα αυτά μόνο ένα προϊόν (μέλι) μεμονωμένου παραγωγού έχει χαρακτηριστεί βιολογικό, με διάκριση σε διεθνή διαγωνισμό μελισσοκομικών προϊόντων. ΦΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Η έκταση που θα μπορούσε να καλλιεργηθεί ανέρχεται σε 13.400 στρ. σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα. Οι περιοχές που χαρακτηρίζονται ως βοσκότοποι είναι 42.000. Τα 67.100 στρ. που χαρακτηρίζονται ως δάση, καλύπτονται από φρύγανα και χαμηλή θαμνώδης βλάστηση, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν από τη μελισσοκομία και την κτηνοτροφία. Η γεωργική δραστηριότητα ως προς τη φυτική παραγωγή εντοπίζεται στα Κατάπολα και στη Αιγιάλη. Οι εκτάσεις αρδεύονται από ιδιωτικά πηγάδια και γεωτρήσεις με χαμηλής ποιότητας νερό. Χρήσεις Αμοργός Έκταση (στρ.) Κατανομή (%) Νομός Κυκλάδων Έκταση (στρ.) Κατανομή (%) Γεωργική γη 13.400 10,6 836.100 32,16 Βοσκότοποι 42.000 33,2 789.500 30,37 Δάση 67.100 53,0 690.400 26,56 Λοιπές εκτάσεις 4.000 3,2 283.400 10,91 Σύνολο 126.500 100 2.599.400 100 Πηγή: Πιν. Χρήσεις γης (Στατιστική) 1999-2000. 6

Η καλλιεργημένη γη ανέρχεται στα 7.353 στρ και αρδεύονται τα 212 στρ. Κατηγορίες Καλλιεργειών Σύνολο έκτασης (στρ.) Αρδευόμενη Έκταση (στρ.) Φυτά μεγάλης καλλιέργειας και λοιπές καλλιέργειες 2.069 34 Κηπευτική γη, θερμοκήπια 128 123 Αμπέλια 391 8 Δενδρώδεις καλλιέργειες 1.082 47 Αγρανάπαυση 3.683 0 Σύνολο Γεωργικής Γης 7.353 212 Πηγή: Ελ.Στατ 2009 Ελαιοκαλλιέργεια-Αμπελοκαλλιέργεια Σύμφωνα με τα στοιχεία του Αμπελουργικού -Ελαιοκομικού Μητρώου, στην Αμοργό υπάρχουν 368 ελαιοπαραγωγοί που καλλιεργούν τεμάχια συνολικής έκτασης 1795 στρ. Ο παραγόμενος καρπός χρησιμοποιείται για τη παραγωγή ελαιολάδου με μέση ετήσια παραγωγή επταετίας τους 30 τόνους. Στο νησί υπάρχει ένα συνεταιριστικό ελαιοτριβείο που καλύπτει τις ανάγκες των παραγωγών. Η αμπελοκαλλιέργεια είναι περιορισμένη. Υπάρχουν 111 αμπελοτεμάχια 97,4 στρ. και ετήσια παραγωγή 10 τόνους οινοποιήσιμα σταφύλια. Κηπευτικά Η μη ύπαρξη νερού για άρδευση, αλλά και η χαμηλή ποιότητα αυτού (λόγω αυξημένης αλατότητας) έχει σαν αποτέλεσμα τη μικρή παραγωγή κηπευτικών προϊόντων που δεν αρκούν για τις ανάγκες του ίδιου του νησιού, με αποτέλεσμα να υπάρχει εφοδιασμός από τη Νάξο και τη κεντρική λαχαναγορά Αθηνών. Στους παρακάτω πίνακες δίνονται στοιχεία φυτικής παραγωγή για το νησί: 7

Τ.Δ.Αμοργού Τ.Δ.Αιγιάλης Τ.Δ.Αρκεσίνης Τ.Δ.Βρούτση Τ.Δ.Θολαρίων Τ.Δ.Καταπόλων Ν.ΑΜΟΡΓΟΣ Είδος Έκταση ( στρ ) Παραγωγή ( κιλά ) Έκταση ( στρ ) Παραγωγή ( κιλά ) Έκταση ( στρ ) Παραγωγή ( κιλά ) Έκταση ( στρ ) Παραγωγή ( κιλά ) Έκταση ( στρ ) Παραγωγή ( κιλά ) Έκταση ( στρ ) Παραγωγή ( κιλά ) Έκταση ( στρ ) Παραγωγή ( κιλά ) Σιτάρι σκληρό 5 200 15 700 20 400 10 1.000 50 2.300 Σιτάρι μαλακό 6 250 6 250 Κριθάρι 5 500 25 1.000 100 10.000 40 4.000 30 3.000 20 800 220 19.300 Βρώμη 60 4.000 50 5.000 40 2.000 5 500 6 150 161 11.650 Λοιπά σιτηρά για καρπό 15 1.500 20 1.800 35 3.300 Φασόλια χωρίς συγκαλλιέργεια 2 200 4 400 3 300 5 1.000 1 50 15 1.950 Κουκιά 2 100 15 500 6 600 2 200 5 1.000 3 150 33 2.550 Φακή 4 70 1 100 10 200 15 370 Λαθούρια (Φάβες) 5 500 20 3.000 150 3.000 10 2.000 3 1.500 2 80 190 10.080 Ρεβίθια 1 50 1 30 1 500 1 100 4 680 Βίκος 50 10 500 110 200 20 5 500 26 1.000 221 2.200 Σουσάμι 1 20 1 20 Κριθάρι για σανό 65 1.500 100 10.000 460 10.000 60 1.000 20 2.000 4 1.300 709 25.800 Βρώμη για σανό 15 1.500 160 10.000 30 2.000 6 1.500 211 15.000 Βίκος για σανό 20 2.000 80 15.000 10 1.000 20 2.000 15 3.800 145 23.800 Λοιπα σανά 2 200 2 200 Μηδική 3 150 3 150 Κοφτολίβαδα 15 1.000 15 1.000 Σόργο χλωρό 1 50 1 50 Πατάτες άνοιξης 1 100 1 800 1 1.000 12 8.000 15 9.900 Πατάτες καλοκαιρινές 5 2.000 1 1.000 4 300 10 3.300 Πατάτες φθινοπώρου και χειμώνα 1 300 2 200 3 500 Καρπούζια 1 220 1 220 Πεπόνια 1 150 1 150 Γλυκοπατάτες 2 250 2 250 Φυτά μεγάλης καλλιέργειας και λοιπές καλλιέργειες 171 Χ 255 Χ 1.158 Χ 217 Χ 115 Χ 153 Χ 2.069 Χ Λάχανα 1 400 2 2.000 1 1.000 1 500 2 1.000 3 900 10 5.800 Κουνουπίδια 2 1.500 1 500 2 1.000 3 700 8 3.700 Κρεμύδια ξερά 3 1.000 15 5.000 5 2.500 1 1.000 2 2.000 5 1.500 31 13.000 8

Σκόρδα ξερά 4 2.000 1 50 5 2.050 Μαρούλια 1 500 1 420 2 920 Τομάτες υπαίθρου 3 1.900 8 20.000 3 3.000 1 1.000 4 4.000 12 7.000 31 36.900 Φασολάκια χλωρά 1 500 3 1.000 2 1.000 2 500 3 600 3 380 14 3.980 Κολοκυθάκια 1 300 1 2.000 1 1.000 1 1.000 4 800 8 5.100 Αγγούρια υπαίθρου 1 1.000 1 1.500 1 1.000 3 180 6 3.680 Μελιτζάνες υπαίθρου 2 2.000 1 1.000 2 1.000 4 1.000 9 5.000 Μπάμιες ποτιστικές 1 500 1 10 2 510 Αγκινάρες 2 190 2 190 Κηπευτική γη, θερμοκήπια 9 Χ 39 Χ 15 Χ 6 Χ 17 Χ 42 Χ 128 Χ Ελαιόδενδρα για ελιές ελαιοποιήσεως 9.000 205 70.000 65 13.000 15 6.500 200 18.000 560 52.980 1.045 169.480 Λεμονιές 1.000 1.000 1.500 600 2.000 7 3.000 7 9.100 Πορτοκαλιές 150 300 150 100 200 19 7.000 19 7.900 Μανταρινιές 200 500 70 200 4 3.500 4 4.470 Αχλαδιές 660 700 100 20 1.000 1 100 1 2.580 Μηλιές 300 500 100 100 0 1.000 Βερικοκιές 5 1.000 150 100 1 80 1 1.335 Ροδακινιές 200 1.000 400 50 0 1.650 Δαμασκηνιές για ξερά δαμάσκηνα 5 400 5 400 Συκιές για νωπά σύκα 1.600 5.000 500 500 100 0 7.700 Συκιές για ξερά σύκα 400 500 500 0 1.400 Αμυγδαλιές 2.600 3.000 500 250 50 0 6.400 Καρυδιές 500 10 0 510 Δενδρώδεις καλλιέργειες Χ 205 Χ 65 Χ 15 Χ 200 Χ 597 Χ 1.082 Χ Αμπελοι για οινοπαραγωγή 45 11.000 56 6.000 85 16.500 10 1.500 140 8.100 35 6.500 371 49.600 Αμπελοι για επιταρπέζια 20 100 20 100 Αγρανάπαυση 534 Χ 1.020 Χ 473 Χ 361 Χ 613 Χ 682 Χ 3.683 Χ ΣΥΝΟΛΟ ΕΚΤΑΣΕΩΝ 759 Χ 1.575 Χ 1.796 Χ 609 Χ 1.085 Χ 1.529 Χ 7.353 Χ Πηγή: Ελ.Στατ 2009 9

Έκταση σε στρ. Παραγωγή σε κιλά Φυτά μεγάλης καλλιέργειας Σιτάρι σκληρό 45 5.500 Κριθάρι 190 34.800 Λοιπά σιτηρά 135 12.500 Κουκιά 38 2.300 Φακή 8 390 Φάβα 175 22.500 Ρεβίθια 15 1.150 Σιτηρά για σανό 365 24.300 Πατάτα 26 29.500 Κηπευτικά Λάχανο 10 7.500 Κουνουπίδι 11 7.500 Κρεμμύδια ξερά 21 9.400 Τομάτες 42 56.500 Φασολάκια 14 6.400 Μπάμιες 2 1.000 Κολοκύθια 9 7.500 Αγγούρια 7 5.500 Μελιτζάνες 10 7.000 Πιπεριές 4 3.500 Δενδρώδεις καλλιέργειες Αριθμός δέντρων Παραγωγή σε κιλά Ελιές 1.795 133.500 Λεμονιές 460 22.000 Πορτοκαλιές 661 5.000 Μανταρινιές 177 14.000 Αχλαδιές 272 4.850 Μηλιές 95 1.350 Βερικοκιές 120 5.450 Ροδακινιές 132 3.440 Κορομηλιές 95 2.250 Συκιές 1.048 6.200 Αμυγδαλιές 1.160 5.600 Ροδιές 121 5.100 Πηγή : Ετήσιο γεωργικό δελτίο 2012 2012 10

Ο γεωργικός εξοπλισμός παρουσιάζεται παρακάτω Γεωργικός Εξοπλισμός Γεωργικοί ελκυστήρες διαξονικοί 7 Γεωργικοί ελκυστήρες μονοαξονικοί 50 Θεριζοαλονιστικές μηχανές 1 Αντλίες (βενζινοκίνητες) 80 Αντλίες (πετρελαοικίνητες) 30 Αντλίες (ηλεκτροκίνητες) 22 Συγκρότημα τεχνητής βροχής 9 Αρμεκτικές μηχανές 5 Απλές χορτοκοπτικές μηχανές 3 Πηγή: Ετήσιο γεωργικό δελτίο 2012 Ελ. Στατ. Υπηρεσίας ΖΩΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Η διάρθρωση του ζωικού πληθυσμού φαίνεται στον παρακάτω πίνακα. Είδος Αριθμός Ζώων Πρόβατα 9250 Αίγες 3662 Χοίροι 200 Κουνέλια 300 Κότες 2650 Βοοειδή (αρσενικά) 45 Βοοειδή (θηλυκά) 93 Ίπποι-Όνοι 190 Μελίσσια 769 Πίνακας: Στοιχεία Ε.Α.Σ. Ναξου (Ε.Ε.2013) Κτηνοτροφικά προϊόντα ποσ. χιλ/μμα Γάλα πρόβειο 80.000 Γάλα κατσικίσιο 550.000 Κρέας αιγ/οβάτων 130.000 Κρέας μοσχαρίσιο 11.600 Κρέας χοιρινό 69.000 Τυρί μαλακό 17.300 Τυρί σκληρό 19.000 Τυρί μυζήθρα 15.800 Πίν. Ετήσιο γεωργικό δελτίο 2012 Ελ. Στατ.Υπηρεσίας 11

Ο κλάδος που έχει οικονομικό ενδιαφέρον, είναι η αιγοπροβατοτροφία. Η μελισσοκομία για τους περισσότερους μελισσοκόμους, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, παρέχει συμπληρωματικό εισόδημα. Η εκτροφή βοοειδών είναι περιορισμένη και απαντάται σε λίγα και διάσπαρτα σημεία του νησιού.. Οι κτηνοτροφικές μονάδες στο σύνολο τους είναι χωρίς άδεια λειτουργίας, εκτός από δύο (2). Οι περισσότερες είναι κατασκευασμένες από πρόχειρα υλικά χωρίς την ύπαρξη αμελκτικών συγκροτημάτων. Στην Αμοργό έχει κατασκευασθεί σύγχρονο σφαγείο το οποίο αναμένεται να αποκτήσει σύντομα άδεια λειτουργίας, με μία γραμμή σφαγής μόνο για αιγοπρόβατα. Σύγχρονα τυροκομεία δεν υπάρχουν, οι ποσότητες γάλακτος που συγκεντρώνονται τυροκομούνται με τον παραδοσιακό τρόπο. Στο νησί παράγονται προϊόντα υψηλής ποιότητας, αλλά δεν πληρούν τις προδιαγραφές διακίνησης των γαλακτοκομικών προϊόντων. Η κάλυψη των αναγκών των ζώων σε τροφές γίνεται κυρίως με εισαγωγή αυτών, για τις μεν συμπυκνωμένες από τη Στερεά Ελλάδα, ενώ οι χονδροειδείς από τα γύρω νησιά Νάξο, Πάρο κ.τ.λ. Οι ιδιοπαραγόμενες ζωοτροφές είναι σε μικρές ποσότητες και δεν αρκούν για τις υπάρχουσες ανάγκες των ζώων. Αιγοπροβατοτροφία Στο νησί υπάρχουν 144 εκμεταλλεύσεις και εκτρέφονται συνολικά 12.912 αιγοπρόβατα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενιαίας Ενίσχυσης του 2013. Κάθε κοπάδι είναι εγκατεστημένο μόνιμα στην ίδια περιοχή όλο το χρόνο, με δυσμενείς επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και αυτό οδηγεί στην υπερβόσκηση και υποβάθμιση των βοσκοτόπων. Ο αριθμός των ζώων που διατηρείται στους βοσκοτόπους του νησιού είναι μεγάλος και το σύστημα βόσκησης είναι αναχρονιστικό. Η παραγωγή βοσκήσιμης ύλης, σήμερα, είναι πολύ κάτω του παραγωγικού δυναμικού του τόπου, λόγω της υπερεντατικής χρήσης των λιβαδιών κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Κρίνεται σκόπιμο να εκπονηθεί σχετική μελέτη βοσκοικανότητας για την εξισορρόπηση του ζωικού κεφαλαίου σε σχέση με τη φέρουσα ικανότητα των βοσκοτόπων. Επίσης σημειώνεται ότιεέίναι έντονο το πρόβλημα της ανεπιτήρητης βόσκησης στο νησί. 12

Από την ανάλυση του παρακάτω πίνακα προκύπτει ότι το 70% των αιγοπροβάτων αποτελούν οι αίγες, ενώ στο σύνολο τους οι παραγωγοί είναι κάτοχοι μικρού αριθμού ζώων. ΑΙΓΕΣ ΠΡΟΒΑΤΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ 1 ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ 1 ΕΩΣ 10 ΖΩΑ 59 1.471 1.149 58 1.207 246 18 264 2 ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ 11 ΕΩΣ 150 ΖΩΑ 32 2.173 1.389 76 1.465 665 43 708 3 ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ 151 ΕΩΣ 300 ΖΩΑ 43 6.083 4.088 215 4.303 1.697 83 1.780 4 ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ 301 ΕΩΣ 500 ΖΩΑ 5 1.289 921 61 982 325 18 307 5 ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ 501 ΚΑΙ ΑΝΩ 5 1.896 1.346 59 1.405 460 31 491 ΣΥΝΟΛΟ 144 12.912 8.893 469 9.362 3.393 193 3.550 ΣΥΝΟΛΟ ΖΩΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΘΗΛΥΚΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΣΕΝΙΚΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΙΘΜΟΣ ΘΗΛΥΚΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΣΕΝΙΚΩΝ ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: Μητρώο Κτηνιατρικής 2012 Από τον πίνακα φαίνεται ότι υπάρχουν 10 πολύ μεγάλες ( με 3.185 ζώα με συγκέντρωση του 25% του ζωικού κεφαλαίου ) και 43 μεγάλες εκμεταλλεύσεις. Βοοειδή Τα βοοειδή είναι πολύ λίγα και διάσπαρτα σε όλο το νησί και προορίζονται για παραγωγή κρέατος το οποίο διατίθεται στη τοπική αγορά και για οικογενειακή κατανάλωση. Μελισσοκομία Στο νησί δραστηριοποιούνται 17 μελισσοκόμοι με 769 κυψέλες, σύμφωνα με το μητρώο μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων της Δ.Α.Κ. Κυκλάδων. Η παραγωγή μελιού είναι μικρή, διότι δεν υπάρχει ανθοφορία κατά την διάρκεια όλου του έτους, παράγοντας θυμαρίσιο μέλι εξαιρετικής ποιότητας. Από τα στοιχεία του παρακάτω πίνακα προκύπτει ότι το 50% των μελισσοκόμων διατηρεί μικρό αριθμό κυψελών και στοχεύει στην απόκτηση συμπληρωματικού εισοδήματος. α/α Εκμεταλλεύσεις Σύνολο κυψελών 1 Εκμεταλλεύσεις με 1 έως 30 κυψέλες 8 414 2 Εκμεταλλεύσεις με 31 έως 100 κυψέλες 8 155 3 Εκμεταλλεύσεις με 200 και πάνω κυψέλες 1 200 Σύνολο 17 769 Η παραγωγή κυμαίνεται σε 10 κιλά μέλι ανά κυψέλη και διατίθεται στην τοπική αγορά από τους ίδιους τους παραγωγούς σε καλές τιμές λόγω της εξαιρετικής του ποιότητας. 13

ΑΛΙΕΙΑ Στη Νήσο Αμοργό δραστηριοποιούνται 53 επαγγελματίες αλιείς σε σύνολο 33 αλιευτικών σκαφών, εκ των οποίων τα 29 ανήκουν στη κατηγορία δίχτυα- παραγάδια, 3 βιντζότρατες και μια μηχανότρατα. Ο αριθμός των ερασιτεχνικών σκαφών ανέρχεται 131. Τα αλιευτικά πεδία του νησιού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι πόλος έλξης για τους ερασιτέχνες ψαράδες. Στην Αμοργό υπάρχουν δυο λιμάνια στα Κατάπολα και στην Αιγιάλη, όπου ελλιμενίζονται και τα αλιευτικά σκάφη. Δεν υπάρχουν χαρακτηρισμένα αλιευτικά καταφύγια. Σκάφη επίσης ελλιμενίζονται και στην περιοχή «Καλοταρίτισσα». Οι ποσότητες και το είδος των αλιευμάτων που διατίθεται στην νήσο Αμοργό είναι σε συνάρτηση τόσο του εποχιακού χαρακτήρα, όσο και της τουριστικής κίνησης των καλοκαιρινών μηνών και ιδίως από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο, που γίνεται η διάθεση των αλιευμάτων σε εστιατόρια και ξενοδοχεία. Δραστηριότητες που σχετίζονται με την τυποποίηση και τη μεταποίηση αλιευτικών προϊόντων σε εμπορική κλίμακα δεν υφίστανται στο νησί, παρότι σε επίπεδο οικιακής οικονομίας εφαρμόζεται η παραγωγή παραδοσιακών αλίπαστων και άλλων ιχθυοπαρασκευασμάτων Α.6.2. ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Στην Αμοργό υπάρχει ένα συνεταιριστικό ελαιοτριβείο για την έκθλιψη του παραγόμενου ελαιοκάρπου και ένα δημοτικό σφαγείο το οποίο έχει ολοκληρωθεί και προβλεπεται να αδειοδοτηθεί σύντομα. Στα χωριά υπάρχουν διάσπαρτα τέσσερα αρτοποιεία και δυο ζαχαροπλαστεία που σχετίζονται με προϊόντα του πρωτογενή τομέα. Υπάρχει επίσης και λειτουργεί στη περιοχή Λαγκάδας μονάδα συλλογής, επεξεργασίας και τυποποίησης Αμοργιανών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών. Η επένδυση χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα LEADER +. Η μονάδα αυτή μπορεί να αποτελέσει την υποδομή εφαλτήριο για την ανάπτυξη της καλλιέργειας των αρωματικών φυτών στο νησί. 14

Α.6.3. ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Ο τριτογενής τομέας είναι ο πιο ανεπτυγμένος στο νησί με τον τουρισμό και το εμπόριο να κατέχουν εξέχουσα θέση. Τουρισμός Η τουριστική υποδομή είναι ανεπτυγμένη κυρίως στους οικισμούς των Καταπόλων, της Αιγιάλης και της Χώρας. Εκεί βρίσκονται τα περισσότερα τουριστικά καταλύματα (ξενοδοχεία, ξενώνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια κ.τ.λ.) ταβέρνες και άλλα καταστήματα που εξυπηρετούν τους τουρίστες. Στο πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η υπάρχουσα υποδομή σε καταλύματα. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΟΝΑΔΕΣ ΔΩΜΑΤΙΑ ΚΛΙΝΕΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ 11 197 395 ΛΟΙΠΑ ΚΑΤ/ΜΑΤΑ 82 1.500 3.105 ΣΥΝΟΛΟ 93 1.697 4.500 Η εστίαση των επισκεπτών γίνεται είτε στα καταλύματα και ξενοδοχεία του νησιού ή στα εστιατόρια. Στην Αμοργό δραστηριοποιούνται 61 επιχειρήσεις εστίασης σύμφωνα με τα στοιχεία του μητρώου επχ/σεων της Ελ. Στατ. Υπηρεσίας. Μεταφορές- Συγκοινωνία Η Αμοργός αποτελεί νησί της άγονης γραμμής. Η απευθείας επικοινωνία με το λιμάνι του Πειραιά γίνεται καθημερινά και η διάρκεια του ταξιδιού είναι περίπου 9 ώρες. Το χειμώνα το νησί εξυπηρετείται μόνο από το πλοίο της γραμμής και συνδέει την Αμοργό με το λιμάνι του Πειραιά, της Πάρου, της Νάξου και των Μικρών Κυκλάδων. Σημαντική είναι η προσφορά του επιβατηγού - οχηματαγωγού Σκοπελίτη, που με τα καθημερινά του δρομολόγια βγάζει απ' την απομόνωση του το νησί τους χειμερινούς μήνες, ενώ συμβάλλει στην αύξηση του τουρισμού τους καλοκαιρινούς μήνες. Ενώ την τουριστική περίοδο τα ταχύπλοα συνδέουν την Αμοργό με Σαντορίνη, Ίο και Μύκονο. Αεροδρόμιο δεν υπάρχει στο νησί παρά μόνο ένα ελικοδρόμιο, το οποίο έχει κατασκευαστεί με τις προδιαγραφές της Υ.Π.Α. για να εξυπηρετεί επείγοντα κυρίως περιστατικά υγείας. 15

Στο πίνακα που ακολουθεί καταγράφεται η κίνηση επιβατών στο λιμάνι της Αμοργού. Φαίνεται αυξημένη η κίνηση από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο καθώς και η μείωση του αριθμού των επιβατών το έτος 2012. 2011 2012 ΑΜΟΡΓΟΣ (ΚΑΤΑΠΟΛΑ & ΑΙΓΙΑΛΗ) ΑΠΟΒΙΒΑΣΗ ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΑΠΟΒΙΒΑΣΗ ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 1.022 984 831 663 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 845 639 828 706 ΜΑΡΤΙΟΣ 1.119 1.108 1.121 991 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 3.175 3.014 2.558 2.360 ΜΑΙΟΣ 3.345 3.137 2.599 2.761 ΙΟΥΝΙΟΣ 6.727 5.810 5.768 4.970 ΙΟΥΛΙΟΣ 15.722 13.744 13.295 12.395 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 19.384 19.706 17.764 19.877 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 6.435 7.211 5.184 7.913 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2.210 2.276 1.888 2.218 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1.498 1.250 1.212 1.331 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 977 943 887 1.071 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΛΙΜΕΝΟΣ 62.459 52.921 53.935 57.256 Πηγή : Λιμεναρχείο 16

Β. ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ ΙΣΧΥΡΑ ΣΗΜΕΙΑ 1. Η πληθυσμιακή αύξηση τα τελευταία χρόνια και η αύξηση των οικονομικά ενεργών ατόμων, ιδιαίτερα των νέων, που μπορούν να ασχοληθούν και στον πρωτογενή τομέα. 2. Η ποιότητα των προϊόντων (μέλι-κρέας-τυρί) είναι εξαιρετική. Ο τρόπος παραγωγής τους πλησιάζει τις βιολογικές μεθόδους παραγωγής. 3. Η ύπαρξη μονάδας επεξεργασίας αρωματικών φυτών. 4. Η ύπαρξη εποχιακής αυτοφυούς βλάστησης (ποώδη, φρυγανώδη) που ευνοεί την παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας θυμαρίσιου μελιού. 5. Η καλή κατάσταση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας. 6. Ευνοϊκές κλιματολογικές και περιβαλλοντικές συνθήκες. ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ 1. Ο ανταγωνισμός για την απασχόληση του εργατικού δυναμικού από τον τουρισμό. 2. Έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των λιγοστών παραγωγών. 3. Αυξημένο κόστος παραγωγής λόγω νησιωτικότητας. 4. Η έλλειψη επαγγελματικής κατάρτισης των ατόμων που ασχολούνται στον πρωτογενή τομέα. 5. Η έλλειψη καλλιεργούμενης γεωργικής γης 6. Η έλλειψη επαρκούς ποσότητας νερού άρδευσης και η χαμηλή ποιότητα αυτού (αυξημένη αλατότητα). 7. Η έλλειψη μικρών φραγμάτων συγκράτησης των ραγδαίων κατακρημνισμάτων και η χρήση τους στη γεωργία -κτηνοτροφία. 8. Η υποτυπώδης λειτουργία του σφαγείου (έλλειψη κτηνιάτρου - γραμμής σφαγείου βοοειδών). 9. Υπέρβαση ορίου βοσκοϊκανότητας του νησιού. 10. Η εποχικότητα της αλιευτικής δραστηριότητας και της ζήτησης αλιευτικών προϊόντων. 17

11. Η έλλειψη οικολογικής συνείδησης και εφαρμογή απαγορευμένων μεθόδων και πρακτικών αλιείας. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ 1. Οι φυσικές ομορφιές του νησιού, η πλούσια χλωρίδα και πανίδα καθώς και τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής αποτελούν ιδιαιτερότητα του νησιού και ισχυρό πόλο έλξης επισκεπτών. 2. Η αλματώδης ανάπτυξη του τουρισμού προσφέρει δυνατότητα απορρόφησης της τοπικής παραγωγής. 3. Ως νησί κάτω των 3.100 κατοίκων κατατάσσεται σε πιο ευνοϊκή κατηγορία για την ένταξη σε ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης ιδιωτικών ή συλλογικών επενδύσεων. 4. Η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρει την δυνατότητα δημιουργίας μικρών μονάδων επεξεργασίας ζωικών προϊόντων (τυροκομεία, τυποποιητήρια μελιού) προσαρμοσμένων στη μικρή παραγωγή του νησιού. 5. Η ζήτηση ποιοτικών παραδοσιακών προϊόντων διασφαλίζει την οικονομική βιωσιμότητα των πολύ μικρών επιχειρήσεων. ΚΙΝΔΥΝΟΙ 1. Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος από το υφιστάμενο σύστημα βόσκησης με αρνητικές επιπτώσεις στη μελισσοκομία και την κτηνοτροφία. 2. Η έλλειψη νερού άρδευσης και η υπεράντληση του σε συνδυασμό με τις αυξημένες ανάγκες κατά την τουριστική περίοδο, αυξάνουν τον κίνδυνο υφαλμύρωσης του υδροφόρου ορίζοντα 3. Η εισαγωγή φθηνών νωπών προϊόντων καθιστά τα ντόπια προϊόντα μη ανταγωνιστικά. 18

Γ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Η ανάπτυξη του τουρισμού τα τελευταία χρόνια στην Αμοργό έχει μετατοπίσει το κέντρο βάρους της οικονομίας σε δραστηριότητες συναφείς με τον τουρισμό και οδήγησε τον πρωτογενή τομέα σε συρρίκνωση. Αν θέλουμε να μιλάμε για ισόρροπη ανάπτυξη του νησιού, είναι απαραίτητη η ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα με στόχο την κάλυψη των διατροφικών αναγκών του, στο μέτρο του δυνατού, από την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων και τη διασύνδεση του με τον τουρισμό. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί στοχεύντας στις παρακάτω δράσεις. ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ 1. Εφαρμογή συστήματος βόσκησης, με ευθύνη του Δήμου που είναι ο διαχειριστής των δημοτικών βοσκοτόπων, κατόπιν σύνταξης σχετικής μελέτης «Βοσκοϊκανότητας και Διαχείρισης βοσκοτόπων νήσου Αμοργού». 2. Περιορισμός του ζωικού κεφαλαίου στο όρια της βοσκοϊκανότητας του νησιού με την εφαρμογή υποχρεωτικού προγράμματος εκτατικοποίησης. 3. Αδειοδότηση του δημοτικού σφαγείου. 4. Κατασκευή μικρών τεχνικών φραγμάτων συγκράτησης των κατακρημνισμάτων, τόσο για τον εφοδιασμό του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, όσο και την κατασκευή λιμνοδεξαμενών με σκοπό την άρδευση γεωργικών εκτάσεων. 5. Κατασκευή αλιευτικών καταφυγίων στα δύο λιμάνια του νησιού Αιγιάλη και Κατάπολα. 6. Κατασκευή χώρου ανελκυσης-καθέλκυσης και συντήρησης σκαφών στην περιοχή ΚΑΛΟΤΑΡΙΤΙΣΣΑ. 7. Επισκευή λιμενικών έργων προβλητών στις περιοχές Κάτω Κάμπου, Καλοταρίτισσας και Αγίου Παύλου(επέκταση προβλήτας). ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ 1. Αύξηση της καλλιέργειας των κτηνοτροφικών φυτών στις διαθέσιμες εκτάσεις με σκοπό τη μείωση των εισαγόμενων ζωοτροφών που αυξάνουν το κόστος παραγωγής της κτηνοτροφίας. 2. Φύτευση μικρών βιολογικών αμπελώνων, με ανάδειξη των ντόπιων ποικιλιών 19

προσαρμοσμένων στις γεωκλιματικές συνθήκες του νησιού, για την παραγωγή βιολογικού κρασιού το οποίο θα μπορέσει να καλύψει την τοπική αγορά. 3. Καλλιέργεια αρωματικών φυτών και τη διασύνδεση τους με το φυσιολατρικό τουρισμό, που είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος στο νησί, με φυτά που είναι πλήρως προσαρμοσμένα στις γεωκλιματικές συνθήκες της περιοχής. Η καλλιέργεια αυτών των αρωματικών φυτών θα έχει θετικά αποτελέσματα για τη μελισσοκομία. 4. Βελτίωση της μελισσοκομικής χλωρίδας με τη φύτευση φυτών που θα δώσουν ανθοφορία εκτός της εποχής του θυμαριού είτε από τους ίδιους τους μελισσοκόμους είτε σε κάθε προσπάθεια δενδροφύτευσης στο νησί. 5. Ίδρυση τυροκομείου παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων, εκμεταλλευόμενοι την αυξημένη τοπική παραγωγή κυρίως γίδινου γάλακτος και τη δημιουργία παραδοσιακών προϊόντων. 6. Ανάπτυξη του αλιευτικού τουρισμού με τη φιλοξενία ατόμων τα οποία δεν ανήκουν στο πλήρωμα του σκάφους, σε επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη με σκοπό την επίδειξη αλιευτικών μεθόδων, τη σίτιση και γενικά την παροχή τουριστικών υπηρεσιών που συνδέονται με την αλιεία. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 1. Προτείνεται η εκπαίδευση των νέων που επιθυμούν να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα, αλλά και των ατόμων που ήδη ασχολούνται, ώστε να γνωρίσουν και να εφαρμόσουν τις νέες τεχνικές που δεν εφαρμόζονται στο νησί. 2. Προτείνεται η ενημέρωση για τα κοινοτικά προγράμματα και για ιδιωτικές επενδύσεις και επιδοτήσεις καθώς και για θέματα που αφορούν το νομικό πλαίσιο για άδεις λειτουργίας και ανάπτυξης συλλογικών δομών. 3. Προτείνεται η δημιουργία επιμορφωτικών προγραμμάτων και σεμιναρίων με σκοπό την αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού, ώστε να εφαρμόζονται πιο σύγχρονες μέθοδοι παραγωγής. 20