ΟΝΕΙΡΕΜEΝΟ ΦΙΝAΛΕ
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης Παρισίου, που κυρώθηκε με τον ν.100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν.2121/1993. ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ. ΘΕΣΣΑΛONIKH, ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Aριστοτέλους 7, TK 546 24 Tηλ: 2310 277 004 Fax: 2310 284 832 e-mail: ekdosisthermaikos@gmail.com AΘHNA Σταδίου 24, TK 105 64 Tηλ: 210 32 17 917 Fax: 210 32 17 686 e-mail: ekdosisthermaikos@gmail.com ISBN: 978-960-99471-9-0
ΒΑΓΓEΛΗΣ ΓΕΩΡΓAΚΗΣ ΟΝΕΙΡΕΜEΝΟ ΦΙΝΑΛΕ
Στον Νίκο Μπλαζουδάκη, στον Τάκη και τους υπόλοιπους αφανείς ήρωες της λογοτεχνίας
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ο κολυμβητής 2010 μ.χ. Ο Τζον Ντελούνιακ Χριστούγεννα στη Νέα Υόρκη Το τυχερό φυτό Ο Σκαμπαρδώνης Το ξέκωλο που έπεσε από τον ουρανό Ένας νέος που του αρέσει να γράφει Καλή ζωή Το δεκατρία Ονειρεμένο φινάλε 11 15 21 24 33 35 40 44 50 52 64
Ο κολυμβητής ΟΝΕΙΡΕΜΕΝΟ ΦΙΝΑΛΕ 11 Είμαι ένας κολυμβητής και αυτήν τη στιγμή δίνω τον αγώνα μου, συμμετέχω στα 400 μέτρα ελεύθερο. Ο αγώνας μόλις έχει ξεκινήσει και κολυμπάω τώρα με μεγάλες απλωτές μεταξύ των τριάντα με πενήντα μέτρων της αγαπημένης μου πισίνας. Κάθε που στρίβω το κεφάλι μου να πάρω αναπνοή ακούω τις ιαχές και τις τσιρίδες του κοινού. Το κοινό με υποστηρίζει. Αρκετοί έχουν καλή γνώμη για μένα. Νιώθω τις επευφημίες τους σαν μεθυστικό ναρκωτικό που κυλάει στο αίμα μου, όπως εγώ τώρα μέσα στο νερό. Το κοινό με χλευάζει. Πιστεύουν ότι έτσι θα με αποθαρρύνουν από το στόχο μου. Δε γνωρίζουν φυσικά ότι διακρίνω αυτήν τους την αδυναμία, απορροφώ την ίδια την ενέργειά τους και γίνομαι ακόμη πιο γρήγορος, ακόμη πιο δυνατός. Είμαι επίμονος. Ένας αγωνιστής. Είμαι πεισματάρης. Ο αγώνας είναι σημαντικός, του έχω αφιερώσει όλη την ενέργεια της ζωής μου. ο αγώνας αυτός με έχει καθορίσει. Ακολουθώ έξυπνη τακτική. Με έχουν περάσει δυο τρεις, δεν ανησυχώ. Είμαι μέσα στον αγώνα, είμαι μέσα στο παιχνίδι. Δε με ενδιαφέρει να δείξω τις δυ-
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ 12 νατότητές μου στους αντιπάλους, δε με ενδιαφέρει να εντυπωσιάσω, με ενδιαφέρει να κερδίσω. Πρώτη στροφή. Τα απόνερα της πισίνας ανακατεύονται με το σώμα μου και σπρώχνω με τα πόδια τον τοίχο. Το νερό και εγώ έχουμε γίνει ένα, πάντα έτσι ήταν. «Είναι ένα ταλέντο», είχαν πει για μένα. Δεν το λένε πια. Έχω κάνει πολλές ήττες. Η υπεροψία του ταλέντου κόντεψε να με καταστρέψει. Γι αυτόν τον αγώνα, όμως, έχω εργαστεί σκληρά. Όλη μου τη ζωή. Η ζωή γεννήθηκε στο νερό, η ζωή είναι το νερό. Το πρόσωπο του προπονητή, αγαπημένη κορνίζα σε παιδικό δωμάτιο. Πρόσωπο ωχρό, μάτια βαθουλωμένα από την αγωνία. Με έχει συντροφέψει σ αυτόν το σημαντικό αγώνα σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου. Οι συναθλητές. Κάποιοι άντεξαν, κάποιοι τα παράτησαν, είναι όλοι, όμως, τώρα εκεί, στην κερκίδα. Και με υποστηρίζουν και με παρατηρούν. Το κολυμβητήριο. Είναι το σπίτι μου. Το αγαπώ. Δεύτερη στροφή. Κολυμπάω και κολυμπάω. Έχω βρει το τέμπο, έχω πιάσει το νόημα. Μέσα στο νερό επικρατεί απόκοσμη ηρεμία, η γαλήνη είναι ο μετρονόμος του Σύμπαντος. Είμαι τυχερός. Η κολύμβηση ανήκει στα αξιοκρατικά αθλήματα. Δεν υπάρχουν σωματικές επαφές εδώ πέρα, δε χρειάζονται διαιτητές, ο καλύτερος κερδίζει.
Είμαι άτυχος. Δεν υφίσταμαι αδικίες. Δεν είναι δίκαιο αυτό. Δε ζω. Πολλές φορές σκέφτομαι ότι θα ήταν καλύτερα να είχα ασχοληθεί με κάποιο άλλο άθλημα, με περισσότερα χρήματα, περισσότερη δόξα, περισσότερη αδικία. Να έπαιζα ποδόσφαιρο, να ασχολιόμουν έστω με το δίδυμο συγγενή της κολύμβησης, την υδατοσφαίριση. Στη ζωή δεν κάνουμε ό,τι ίσως πρέπει να κάνουμε, κάνουμε αυτό που μας αρέσει, ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε. Ο εαυτός μου είναι ο αντίπαλός μου. Οι άλλοι είναι ομοιώματα του εαυτού μου. Ο εαυτός μου είμαι εγώ, ωστόσο είμαι ο μόνος που δεν μπορώ να δω, εκτός από κάποιες σκόρπιες αντανακλάσεις στο νερό. Και μόνο στο νερό. Ο χρόνος είναι βασανιστήριο. Μέσα στο νερό, μες στον αγώνα δεν προσπαθώ να ξεπεράσω τον αντίπαλο. Προσπαθώ να καταργήσω το χρόνο, να τον εκμηδενίσω. Μάχομαι ενάντια στο χρόνο. Ο χρόνος είναι ο μεγαλύτερος αντίπαλος. ΟΝΕΙΡΕΜΕΝΟ ΦΙΝΑΛΕ 13 Τρίτη στροφή. Το σώμα μου πονάει. Έχω πονέσει πολύ στη ζωή μου. Όπως όλοι. Ο πόνος είναι βασικό συστατικό της ζωής. Σαν το αλάτι. Τα πιο γλυκά γλυκά περιέχουν αλάτι. Το ξέρατε; Τι λέω; Πρέπει να συγκεντρωθώ στον αγώνα μου. Είμαι τρίτος τώρα. Ο δεύτερος αποδεικνύεται σκληρό καρύδι. Ο τέταρτος αποδεικνύεται σκληρό καρύδι. Τόση ενέργεια, τόσος πόνος και μοιάζω στάσιμος. Ωστόσο, δεν απογοητεύομαι. Συντονίζομαι με την ενέργεια, συντονίζομαι με τον πόνο και κάνω μια τελευταία αντεπίθεση. Τέταρτη στροφή.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ 14 Πονάω πολύ. Οι μύες μου πάνε να σπάσουν από την υπερπροσπάθεια. Κάνω σκέψεις να τα παρατήσω. Γιατί όχι; Αρχίζω να απορώ πώς βρέθηκα εδώ, σ αυτόν τον αγώνα. Σ αυτό το άθλιο παιχνίδι της μοίρας. Ποιο να ήταν, άραγε, το νόημα; Τελευταία πενήντα μέτρα. Τακτικές και αναλύσεις πάνε περίπατο τώρα. Η ψυχή μου έχει βγει από το σώμα της. Έχω πεθάνει, ποτέ δεν ήμουν πιο ζωντανός. Δε νιώθω πόνο, πρώτη φορά στη ζωή μου δε μ ενδιαφέρει να νικήσω. Είμαι ο νικητής. Είναι ωραία εδώ. Αν μπορούσα να μείνω για πάντα εδώ. Τερματίζω. Ο διπλανός, ο αντίπαλος, μου δίνει συγχαρητήρια. Του δίνω κι εγώ, με αγκαλιάζει, τον αγκαλιάζω. Παίρνω δυο τρεις βαθιές ανάσες και κοιτάζω ανυπόμονος το φωτεινό πίνακα του κολυμβητηρίου να δω τα αποτελέσματα, να δω ονόματα. Ποιος κέρδισε, ποιος έχασε. Απορώ μ αυτό που βλέπω. Δε γράφει ονόματα. Δε γράφει νικητές και ηττημένους, κάποιες φράσεις με κόκκινα κεφαλαία γράμματα με τυφλώνουν για πάντα: «ΠΟΙΟ ΝΑ ΗΤΑΝ, ΑΡΑΓΕ, ΤΟ ΝΟΗΜΑ;». ΧΑ! ΧΑ! ΠΑ- ΡΑΚΑΛΕΙΣΘΕ ΟΠΩΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΕΤΕ ΑΜΕΣΩΣ ΤΗΝ ΠΙ- ΣΙΝΑ! Ο ΑΓΩΝΑΣ ΣΑΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΑΣ ΚΑΙ ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ, ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟ ΑΠΟΛΑΥΣΑΤΕ. ΟΙ ΕΠΟΜΕΝΟΙ ΝΑ ΛΑΒΟΥΝ ΣΥΝΤΟΜΑ ΘΕΣΕΙΣ.
2010 μ. Χ. ΟΝΕΙΡΕΜΕΝΟ ΦΙΝΑΛΕ 15 2010 μ. Χ. Κάπου, σε κάποια αίθουσα στο κέντρο των Αθηνών, την πρωτεύουσα της χώρας που γέννησε τα πρώτα μπεστ σέλερ, εννοούμε τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, φυσικά, γίνεται η απονομή των λογοτεχνικών βραβείων για το 2010 και πολύς κόσμος έχει μαζευτεί για να μάθει τους νικητές, αυτούς που θα αποτελέσουν τη νέα φουρνιά της νέας ελληνικής λογοτεχνίας. Στις τελευταίες θέσεις βρίσκονται κάποιοι νέοι άνθρωποι. Διστακτικοί, χωρίς να μιλούν, ανεβαίνουν και παίρνουν το βραβείο τους. Όταν κάνεις εγκλήματα, πρέπει πάντα να φροντίζεις να έχεις ένα καλό άλλοθι. Όταν δίνεις βραβεία, πρέπει να υπάρχουν και κάποιοι που το αξίζουν (μπορεί να είναι οι νεότεροι, μπορεί), για να μπορεί να διατηρείται στην επικαιρότητα ένας κατά τα άλλα άθλιος θεσμός. Οι παρουσιαστές όχι ένας αλλά δύο. Ο πρόεδρος της επιτροπής και ο προηγούμενος πρόεδρος. Δε λέει να ξεκολλήσει από την κουτάλα ο άτιμος! Επίτιμο τόνε βαφτίσανε, όπως και με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Φαίνεται να μονομαχεί με τον νυν ποιος θα τα πει καλύτερα. Συνέχεια πετάγεται σαν τον αδιόρθωτο χωριάτη. Ο νυν έχει ξενερώσει για τα καλά. Αρχίζει να φαίνεται εξαντλημένος, αλλά και
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ 16 έτοιμος, ωστόσο, να εξαπολύσει γενική αντεπίθεση. Θα δοθεί μεγάλη μάχη για να μη γίνει ο νυν πρώην και ο επίτιμος νυν; Τέλος πάντων. Άσ το. Μπερδεμένο. Ησυχία τώρα. Αρχίζουν τα πραγματικά «βραβεία». Τα τρία πρώτα. Θέση νούμερο τρία. Η καλόγρια Αγλαΐα με το διήγημα «Ο Αρχάγγελος». Θυελλώδη χειροκροτήματα από το μη ενθουσιώδες κοινό. Η καλόγρια αρχίζει να διαβάζει το διήγημά της. Αφηγείται την ιστορία ενός αγγέλου που είχε ερωτευτεί μια μοναχή και είχε κατέβει από τον ουρανό και έτρωγε, έπινε και γαμούσε κανονικότατα μες στο μοναστήρι. Να είναι αληθινή ιστορία; Καμιά φορά αυτά τα διηγήματα είναι και αυτοβιογραφικά. Μπορεί και ο άγγελος να είναι αληθινός. Διήγημα είναι αυτό. Χέρια, πόδια, μεγάλη ψωλή, μπορεί και καμιά θέση στην Πανελλήνια Επιτροπή Λογοτεχνών. Ένας άγγελος μοντέρνος. Καλύτερος τίτλος αυτός. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι η μοναχή δε φαίνεται να περιγράφει και τόσο καλά μια πραγματικά ενδιαφέρουσα υπόθεση (το είχαν δώσει και οι χολιγουντιανοί με πιο ωραίο τρόπο, Θανάση, στο «Η πόλη των Αγγέλων». Μόνο που ο άγγελος εκεί ήταν περισσότερο διακριτικός, λιγότερο λιγούρης), και το ακροατήριο από κάτω κινδυνεύει να κοιμηθεί. Ζζζζζ Δεν είναι και τόσο άσχημα, παιδιά, μην το παίρνετε κατάκαρδα, τόσος κόσμος παίρνει αντικαταθλιπτικά, «Λεξοτανίλ», υπνοσέντονα, «Υπνοστεντόν» δηλαδή, και πάλι δεν μπορεί. Να κοιμηθεί. Διόλου άσχημα, μην είσαστε αχάριστοι. Κάποια στιγμή, η μοναχή απο-τελειώνει το διήγημά της, από-κάτω, όμως, το ακροατήριο έχει και αυτό απο-κοιμηθεί
με τη σειρά του. Αρχίζει να βγάζει λόγο για την οικονομική κρίση και τις αμαρτίες που πληρώνουν οι αμαρτωλοί άνθρωποι. Κανείς δεν παίρνει χαμπάρι, φυσικά, και τίποτε. Η καλόγρια ξεροβήχει όσο μπορεί πιο διακριτικά: «Εμ, χμ, ξέρετε το διήγημα τελείωσε». Ξυπνούν όλοι απότομα. Και ξανά δυνατά χειροκροτήματα από κάτω. Ε, ρε, πού θα πάει... Λογοτεχνία είναι αυτή. Μετά από αυτόν το θρίαμβο η καλή-γριά κάθεται κάτω, πρώτη πρώτη σειρά, και μένει εντελώς ακίνητη, σαν την καλοκουρδισμένη κούκλα που μόλις τελειώσαν οι στροφές της. Βραβείο νούμερο δύο. Ο διευθυντής Μποχώρης από το Ιπποκράτειο. Εβδομήντα χρόνων παρακαλώ. Κάπως αργά ανακάλυψε την κλίση του αυτός ο κοιλαράς με το μοχθηρό βλέμμα, αλλά έτσι είναι, η λογοτεχνία δεν κάνει ποτέ διακρίσεις. Ειδικά όταν διαθέτεις μεγάλη ρευστότητα σε δύσκολες εποχές. Να κάνουμε μια δωρεά, κύριε πρόεδρε; Φράσεις όπως «τα θελκτικά βελάσματα» και «μια μανιασμένη μπόρα που έμοιαζε με βιβλική καταστροφή» συγκλονίζουν την αίθουσα. Τα τοιχώματα τρίζουν, η μάζα διαστέλλεται. Ευτυχώς που οι πέτρες δεν είναι άνθρωποι. Αποδεικνύονται πιο σοβαρές, πιο δυνατές, κρατάνε χαρακτήρα και το κτίριο γλιτώνει από ολική κατάρρευση. Πάει κι αυτός. Έκανε κι αυτός το νούμερό του. Το νούμερο δύο. Η δοκιμασία φαίνεται να φτάνει στο τέλος της ή, μάλλον, στο αποκορύφωμά της. Βραβείο πρώτο. Μεγαλοεπιχειρηματίας από τα βόρεια προάστια, ογδόντα χρόνων, ανακάλυψε κάπως αργά και αυτός την κλίση του. Χρόνια στην ΟΝΕΙΡΕΜΕΝΟ ΦΙΝΑΛΕ 17
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ 18 Αμερική, όχι και τόσο αργά ανακάλυψε τη δική του Αμερική. ότι είναι καλύτερα, δηλαδή, να είσαι εργολάβος δημόσιων έργων στην Ελλάδα. «Έχω κε... ένει πολλά στη ζωή μου. Παιδιά, εγγόνια, λεφτά», αρχίζει να κάνει κι αυτός τις προγραμματικές δηλώσεις του με παράξενα σπασμένη προφορά, (ρε φίλε, πόσα χρόνια έχεις που έφυγες από την Αμερική;), «σήμερα, όμως, ενεκέλυψα ότι κάτι εξίζω ε; Ότι κάτι ε-εε...». Αρχίζει να βήχει και να δυσκολεύεται. «Ότι κάτι». Προσπαθεί να μιλήσει δυνατά τώρα: «Ότι κάτι ε-εξίζω και γ...». Γουρλώνει ξαφνικά τα μάτια σαν να είδε κάτι και πολύ θεσπέσιο, και παθαίνει ανακοπή καρδιάς. Ο εγκέφαλός του χαρτογραφεί για μια τελευταία φορά το λευκό ταβάνι της λευκής αίθουσας και τον παίρνουν σηκωτό. Ένας θάνατος γλυκός. Πρόλαβε και δοξάστηκε την τελευταία στιγμή της ζωής του. Την ώρα που η σορός του μεταφέρεται εκτός αιθούσης, το κοινό χειροκροτεί για μια τελευταία φορά εκστατικά. Ο πρόεδρος και ο επίτιμος χειροκροτούν και αυτοί με ένα χαμόγελο συγκατάβασης, που αποκαλύπτει, ωστόσο, σουβλερά και καλά ακονισμένα δόντια: «Ναι, ναι», λένε μ ένα στόμα και οι δυο τώρα: «Αυτά είναι τα βραβεία, αυτή είναι η ζωή. Πρόλαβε και δοξάστηκε. Ναι, ναι την τελευταία στιγμή της ζωής του, την τελευταία στιγμή». Μέσα σ αυτήν τη θάλασσα χειροκροτημάτων, ένας νεαρός απ αυτούς που βραβεύτηκαν, Γιώργο Ανδρέου πρέπει να τον λένε, βρίσκει την ευκαιρία, κι αυτή, μάλιστα, είναι μια πραγματική ευκαιρία, και εκβιαστικά αρπάζει το μικρόφωνο: «Αυτά δεν είναι βραβεία, αυτά είναι παρωδία, αγαπητοί. Εδώ
υποτίθεται ότι δεν πρέπει να είναι το Γ ΚΑΠΗ Ζωγράφου, πόσο μάλλον το Α Νεκροταφείο». «Κάτσε κάτω, σκουπίδι», του φωνάζει ο επίτιμος και του πετάει γελώντας σαν μικρό ατίθασο παιδί μια αυτοσχέδια μπάλα από ένα τσαλακωμένο ΕΒΜΟΛ (Ε-λαττωματικό Β-ραβείο Με Ο-ρθογραφικό Λ-άθος) «Χάρη σου κάναμε, αυθάδη», συμπληρώνει ο πρόεδρος και του κάνει μια πέρα για πέρα άσεμνη χειρονομία, που ατυχώς αποκαλύπτει ένα τατουάζ με τον Άλις Κούπερ στο επικάρπιο, την ίδια στιγμή που ο τοίχος από πίσω σκίζεται σαν από χαρτί και είναι όντως από χαρτί. πάντα χάρτινος ήταν. Εμφανίζεται επιφανές ροκ συγκρότημα των βορείων προαστίων και αρχίζει να κοπανάει αλύπητα το νέο του σουξέ με μεγάλες κιθάρες και κρουστά: «Ένας θρίαμβος, ένας θρίαμβος, ένας μεγαάλος θρίαμβος». Τα μέλη της επιτροπής και το κοινό τραγουδούν με τα μάτια κλειστά, έχοντας πλέον περιπέσει σε κατάσταση ύπνωσης. Η καλόγρια, πρώτη πρώτη σειρά, σταυροκοπιέται. Ο Γιώργος ο πώς τον είπαμε; είναι ο μόνος που δε συμμετέχει σ αυτό το ντελίριο ενθουσιασμού. Βγαίνει μονομιάς έξω από την αίθουσα χωρίς καμιά άλλη αντίδραση. Και είναι η τελευταία φορά που κάποιος είδε ή άκουσε κάτι γι αυτόν. Ο πρόεδρος, βλέποντας αυτήν τη διαρροή, καλού κακού, όσο πιο γρήγορα μπορεί, πατάει «sent» και στέλνει πρώτος στις πιο μεγάλες και έγκυρες εφημερίδες της σπουδαίας αυτής χώρας το δελτίο Τύπου της εκδήλωσης, που θα φιγουρά- ΟΝΕΙΡΕΜΕΝΟ ΦΙΝΑΛΕ 19
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ 20 ρει σε περίοπτη θέση από την επομένη στα πολιτιστικά: «Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία η απονομή των λογοτεχνικών βραβείων για το 2010. Πλήθος από τον καλλιτεχνικό, πολιτικό και θρησκευτικό κόσμο παρακολούθησε την τελετή που έκλεισε με σεμνή ομιλία εκ μέρους των νικητών. Η επιτροπή, ωστόσο, θα ήθελε να τονίσει ότι σ αυτόν το διαγωνισμό δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, καθώς όλα τα κείμενα, βραβευμένα και μη, ήταν άξια κείμενα. Γιατί αυτό που πάντα ενδιαφέρει την επιτροπή αξιολόγησης είναι η αξία. Και μόνον η αξία».