ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΘΕΜΑ: ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ Π.Ε. ΠΕΛΛΑΣ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΘΗΝΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ ΑΗΔΟΝΑ, ΑΝ. ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ ΠΕΛΛΑΣ Έδεσσα, 14-3-2018 Βασικοί Αναπτυξιακοί πυλώνες για την Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας είναι η Αγροτική Οικονομία Μεταποίηση Επιχειρήσεων και ο Τουρισμός - Πολιτισμός. Σημαντικότερες στρατηγικές επιλογές για την τόνωση και την επανεκκίνηση της πραγματικής οικονομίας του τόπου μας, που είναι και το ζητούμενο σήμερα στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, είναι η εξωστρέφεια και η επένδυση στην καινοτομία. Παρακάτω παραθέτουμε τις προτεραιότητες της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας σε τομείς που θα συνδράμουν στην ανάπτυξη της περιοχής. 1. ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑ ΕΡΓΑ Παρακάμψεις «Γιαννιτσών» και «Χαλκηδόνας», ως ένα ενιαίο έργο, Κατασκευή του Τμήματος «Μαυροβούνι - Νότια Παράκαμψη της Έδεσσας» και η «ανάβαση του Άγρα», έργα τα οποία αποτελούν τμήματα του νέου Εθνικού Οδικού άξονα Θεσσαλονίκης Γιαννιτσών - Φλώρινας. Κάθετη σύνδεση της Πέλλας με την Εγνατία Οδό, με την κατασκευή ενός γρήγορου και ασφαλούς δρόμου από την Σκύδρα προς Νάουσα - Βέροια. ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για όλα τα παραπάνω έργα υπάρχει πλήρης μελετητική ωριμότητα. Ανάπτυξη του Προαστιακού Σιδηροδρόμου μέχρι την Έδεσσα και ανάπτυξη ξεχωριστής γραμμής Θεσσαλονίκης - Γιαννιτσά. Ακόμη, προτείνεται απευθείας σιδηροδρομική σύνδεση Θεσσαλονίκης Άδενδρο Γιαννιτσά Σκύδρας και δημιουργία διακλάδωσης Σκύδρα Αριδαία. Σύνδεση του χιονοδρομικού κέντρου του όρους Βόρας με το χιονοδρομικό κέντρο 3-5 Πηγάδια με την κατασκευή του δρόμου «Κάτω Γραμματικού Άνω Γραμματικού Άγιος Παύλος (Δήμος Νάουσας)». Κατασκευή του δρόμου «Γιαννιτσά όρια Νομού Κιλκίς (Γουμένισσα)» Σύνδεση της Τ.Κ. Αρχαγγέλου του Δήμου Αλμωπίας με όρια Περιφερειακής Ενότητας 1
Κιλκίς για την προώθηση του τουριστικού προϊόντος, αλλά και για την εξασφάλιση συντομότερης πρόσβασης προς την πύλη εξόδου (Εύζωνοι). Μετατροπή του σημερινού στρατιωτικού αεροδρομίου της Αλεξάνδρειας Ημαθίας σε εμπορευματικό αερολιμένα και Μετατροπή του Διεθνούς Κέντρου Αιωροπτερισμού της Παναγίτσας σε πολιτικό αεροδρόμιο με δυνατότητα προσγείωσης ιδιωτικών τουριστικών ναυλωμένων αεροπλάνων (πτήσεις charters). 2. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Στο πλαίσιο της στρατηγικής ανάπτυξης της Πέλλας η αγροτική οικονομία μεταποίηση επιχειρήσεων αποτελεί τον πρώτο βασικό πυλώνα. Το αγροτικό εισόδημα αποτελεί την βάση της τοπικής οικονομίας και, ως εκ τούτου προτείνεται: Χωρική οργάνωση του τομέα της μεταποίησης στην Πέλλα, ο οποίος είναι ιδιαίτερα δυναμικός, αλλά και επιζήμιος για το περιβάλλον. Ανάπτυξη δυνατοτήτων τεχνολογικού τομέα στον κλάδο της μεταποίησης ροδακίνου, δεδομένου ότι η παραγωγή της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας (κονσερβοποιεία) μαζί με τις Περιφερειακές Ενότητες Ημαθίας και Πιερίας αποτελούν το 20% της παγκόσμιας παραγωγής και το 40% της εξαγωγής στην παγκόσμια αγορά. Η ενίσχυση της κτηνοτροφίας και η βελτίωση της θέσης της σε σχέση με την γεωργία στην Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας. Αυτό μπορεί να γίνει με την χωροθέτηση κτηνοτροφικών πάρκων, την ανάπτυξη και βελτίωση νέων βοσκοτόπων και την αξιοποίηση τοπικών φυλών με ειδική προσαρμογή στις τοπικές συνθήκες. Περαιτέρω, το Ινστιτούτο Κτηνοτροφίας Παραλίμνης θα μπορούσε να καταστεί σύγχρονο κέντρο Ζωοτεχνικής Έρευνας με την πρόταση δημιουργίας Πάρκου παραγωγής διατροφικών προϊόντων γεωργίας κτηνοτροφίας Ημαθίας Πέλλας. Το προτεινόμενο Πάρκο θα αποτελέσει πεδίο ολοκληρωμένων παρεμβάσεων για ασφαλή και ανταγωνιστικά προϊόντα, τόσο για την εσωτερική όσο και για την διεθνή αγορά. Στήριξη του κλάδου της μελισσοκομίας με την χωροθέτηση μελισσοκομικών πάρκων ή ενός φυσικού δικτύου περιοχών με μελισσοκομικά φυτά θα οδηγούσε νέες επενδύσεις και αναπτυξιακές ευκαιρίες με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Αξιοποίηση του όρους Πάικο ως στρατηγικός πυλώνας ανάπτυξης (δασικός πλούτος, υδροβολώνας Κεντρικής Μακεδονίας, βιοποικιλότητα). Ανάπτυξη και εξέλιξη του Ιχθυογεννητικού σταθμού της Έδεσσας, σε Ινστιτούτο εσωτερικών υδάτων και αλιείας, προκειμένου να στηριχθεί ο σημαντικός παραγωγικός κλάδος της ιχθυοκαλλιέργειας στη Περιφέρεια. 2
3. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Όπως αναφέρθηκε ο τουρισμός - πολιτισμός αποτελεί τον δεύτερο σημαντικό πυλώνα ανάπτυξης για την Πέλλα. Γι αυτό: Η υπόθεση της ταυτοποίησης του προσώπου (Μέγας Αλέξανδρος) με τον τόπο πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για το σύνολο της Περιφέρειας, αφού προσδίδει σε αυτήν, ουσιαστικά το ιστορικό της BRAND NAME, ιδιαίτερα αυτήν την κρίσιμη χρονική περίοδο που υπάρχουν γεωπολιτικές και ιστορικές εξελίξεις. Είναι σημαντικό να στηριχθεί η επέκταση και ανάπτυξη των γνωστών και καταξιωμένων τουριστικών πόλων της περιοχής (Καταρράκτες Έδεσσας, αρχαιολογικός χώρος του Λόγγου Έδεσσας, Αρχαιολογικός Χώρος και Μουσείο Πέλλας, Παραδοσιακός Οικισμός Παλαιού Αγίου Αθανασίου, Χιονοδρομικό Κέντρο όρους Βόρας, Λουτρά Λουτρακίου, Μονή Αρχαγγέλου, όρος Πάικο, μουσουλμανικά μνημεία Γιαννιτσών, Διεθνές Ναυταθλητικό Κέντρο Λουδία, Αεραθλητικό Κέντρο Μακεδονίας Θράκης κλπ) καθώς και η ανάπτυξη των λιγότερο γνωστών αξιοθέατων που συνδέονται με τον τοπικό πολιτισμό, την φύση, την ιστορία και την παράδοση της (ήθη, έθιμα, γαστρονομία). Προτείνεται, ολοκληρωμένο έργο ανάδειξης της Λίμνης Βεγορίτιδας και τουριστικής αξιοποίησης με τη δημιουργία ναυταθλητικού κέντρου, αλιείας, υποδομών φιλοξενίας και περιήγησης στη Λίμνη Κρίνεται επιβεβλημένη, η σύνδεση των ιαματικών Λουτρών Λουτρακίου Δήμου Αλμωπίας με το Χιονοδρομικό Κέντρο του όρους Βόρας. Στις προτάσεις μας συγκαταλέγεται η διασύνδεσή του με τελεφερίκ μετά από εξέταση του οικονομικού προϋπολογισμού του μεγάλου αυτού έργου. Εκτός από τα Ιαματικά Λουτρά Λουτρακίου στον Δήμο Αλμωπίας υπάρχουν οι θεραπευτικές ιαματικές πηγές του Λουτροχωρίου (Δήμος Σκύδρας) οι οποίες ενδείκνυνται ιδιαίτερα για δερματοπάθειες. Ειδικότερα, η ανάδειξη του Διεθνούς Ναυταθλητικού Κέντρου του ποταμού Λουδία είναι μία από τις σημαντικότερες προτεραιότητές μας που ενδεχομένως να οδηγήσει και στη συγκοινωνιακή σύνδεση του με τον Λιμένα της Θεσσαλονίκης. Είναι μία φιλόδοξη πρόταση, η οποία όμως μπορεί να υλοποιηθεί μειώνοντας σημαντικά τον χρόνο μετάβασης στη συμπρωτεύουσα, δημιουργώντας παράλληλα μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον στο κομμάτι του αθλητικού τουρισμού και των εναλλακτικών δραστηριοτήτων. 4. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Για την οικολογική ανάπτυξη της Πέλλας χρειάζεται: Να προωθηθεί η οριοθέτηση και εκπόνηση Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών για τις περιοχές που είναι ενταγμένες στο δίκτυο «Φύση 2000». Η θεσμοθέτηση Φορέων Διαχείρισης που θα αναλάβουν το έργο της προστασίας και 3
διαχείρισης της πλούσιας βιοποικιλότητας της περιοχής σε συνδυασμό και με την τουριστική ανάπτυξη. Ολοκλήρωση των υποδομών που προβλέπονται από τον ΠΕΣΔΑ όσον αφορά τη διαχείριση στερεών αποβλήτων. Κατασκευή έργων διαχείρισης αστικών υγρών αποβλήτων οικιστικών συνόλων που αποχετεύουν στους επιφανειακούς υδάτινους αποδέκτες (Τ66, π. Λουδίας, λίμνη Βεγορίτιδα, υγροβιότοπος Άγρα) Αποκατάσταση εξυγίανση του αμμοχαλικωρυχείου Λάκκας Δροσερού (1300 περίπου στρέμματα). Η έκταση ανήκει στο Δημόσιο και πρόκειται για εξαιρετικά υποβαθμισμένη περιοχή. Για την περιβαλλοντική προστασία της λίμνης Βεγορίτιδας απαιτείται ανάθεση και εκπόνηση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης από το ΥΠΕΝ ή τις Αποκεντρωμένες Διευθύνσεις Υδάτων για τη θεσμοθέτηση της προστατευόμενης περιοχής και των επιμέρους ζωνών. Επίσης, είναι ζωτικής σημασίας η δημιουργία και λειτουργία Φορέα Διαχείρισης για την Προστατευόμενη Περιοχή. Αξιοποίηση της γεωθερμίας, καθώς έχουν εντοπιστεί γεωθερμικά πεδία στην ευρύτερη περιοχή Σωσσάνδρας Αλμωπίας (45 βαθμών περίπου), όπως και στο τόξο Λουδίας- Καρυώτισσα - Κρύα Βρύση - Ημαθία (Δυτική λεκάνη Θεσσαλονίκης) (45 βαθμούς περίπου). Τα γεωθερμικά ρευστά των πεδίων αυτών, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για οικιακή χρήση, δραστηριότητες του πρωτογενή τομέα (θερμοκήπια), ξηραντήρια φρούτων και λαχανικών καθώς, επίσης στη λειτουργία τουριστικών εγκαταστάσεων. Εκκρεμεί ο χαρακτηρισμός ως βέβαια ή πιθανά γεωθερμικά πεδία με ΦΕΚ. Επέκταση του δικτύου Μέσης Πίεσης φυσικού αερίου, κάτι που το επιβάλλουν όλες οι συνθήκες, καθώς η εισαγωγή φυσικού αερίου θα δώσει λύση σε προβλήματα κόστους, ενέργειας για βιομηχανική χρήση (θερμοκηπιακές και κτηνοτροφικές μονάδες), στον τριτογενή, αλλά και στον οικιακό τομέα. Οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις του Δήμου Πέλλας, όπως και η πόλη των Γιαννιτσών μπορούν να εξυπηρετηθούν εξασφαλίζοντας σημαντικά οικονομικά οφέλη με την αντίστοιχη επέκταση του δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου. 5. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Το Φράγμα πολλαπλών χρήσεων του Αλμωπαίου (Καλής) είναι το μεγάλο αναπτυξιακό έργο που έχει σταθερά διεκδικήσει η τοπική κοινωνία τα τελευταία είκοσι χρόνια. Η κατασκευή του θα επιτρέψει την κατάλληλη διαχείριση και αξιοποίηση του πολύ μεγάλου όγκου νερού της Αλμωπίας που σήμερα χάνεται στον Θερμαϊκό, δημιουργώντας συχνά πλημμυρικά προβλήματα στην περιοχή της Σκύδρας. Το συγκεκριμένο φράγμα πολλαπλών χρήσεων έχει μεταξύ άλλων αντιπλημμυρικό, ενεργειακό, αρδευτικό και περιβαλλοντικό χαρακτήρα. Επίκειται η έκδοση περιβαλλοντικών όρων από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και εν συνεχεία η ολοκλήρωση των οριστικών μελετών. Η κατασκευή του εν λόγω φράγματος κρίνεται επιβεβλημένη, αφού απορρέουν τεράστια 4
οφέλη, (περιβαλλοντικά, ενεργειακά κλπ) για την Εθνική Οικονομία. Περιβαλλοντική αναβάθμισή της Τ66 και του ποταμού Λουδία και η αντιπλημμυρική προστασία των παρόχθιων περιοχών. Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την αντιπλημμυρική προστασία της Περιφερειακής διώρυγας Τ66 και του ποταμού Λουδία έχει κατατεθεί στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για περιβαλλοντική αδειοδότηση και παράλληλα εκπονούνται οι οριστικές μελέτες του έργου. Η εξασφάλιση χρηματοδότησης για την κατασκευή των έργων που προβλέπονται από τη συγκεκριμένη μελέτη θα έχει πολλαπλά οφέλη, αντιπλημμυρικά, περιβαλλοντικά, αλλά για την Εθνική Οικονομία. Δημιουργία χωμάτινων φραγμάτων και έργων ορεινής υδρονομίας (διευθέτηση χειμάρρων) για την αντιπλημμυρική θωράκιση της Π.Ε. Πέλλας, καθώς επίκειται η διευθέτηση των μεγάλων χειμάρρων της λεκάνης της Αλμωπίας, που συγκαταλέγονται στα παγκόσμια χειμαρρικά φαινόμενα. Αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών στην Π.Ε. Πέλλας (π.χ. σιδηρονικελιούχοι λατερίτες (Fe-Ni) στην περιοχή Αριδαίας και Έδεσσας, χαλκός (Cu) στην περιοχή της Αριδαίας, χρυσός (Au) στο ηφαιστειακό τόξο της Αριδαίας, χαλαζίας στον ορεινό όγκο του Βόρα, ποζολανικές γαίες στα ηφαιστειακά πετρώματα της Αριδαίας και της Σκύδρας, και μπεντονίτης στην περιοχή Καλή Πεδιάδα της Αριδαίας) με κριτήρια βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης. Με εκτίμηση, Η Αν. Αντιπεριφερειάρχης Πέλλας Αθηνά Αθανασιάδου - Αηδονά 5