Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων Δήμου Γαλατσίου

Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων Δήμου Γαλατσίου Σεπτέμβριος 2015

Πίνακας Περιεχομένων 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 7 1.1 Αντικείμενο του ΤΣΔ... 7 1.2 Σκοπιμότητα και στόχοι... 7 1.3 Στάδια της αποκεντρωμένης διαχείρισης... 9 2 Εθνική Νομοθεσία Διαχείρισης ΑΣΑ... 11 2.1 Νόμος 4042/2012, ΦΕΚ 24Α/2012 13.02.2012... 11 2.2 ΚΥΑ 29407/3508, ΦΕΚ 1572Β/2002 16.12.2002... 11 2.3 ΚΥΑ 50910/2727, ΦΕΚ 1909Β/22-12-03... 13 2.4 Νόμος 2939/2001, ΦΕΚ 179Α/2001... 13 2.5 Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (2015)... 14 3 Υφισταμενη Κατασταση... 17 3.1 Γενικά χαρακτηριστικά / πληθυσμός... 17 3.1.1 Πληθυσμός και διαχρονική εξέλιξη... 21 3.1.2 Σύνθεση πληθυσμού νοικοκυριά... 23 3.2 Κλιματολογικές συνθήκες... 28 3.3 Σεισμικότητα... 28 3.4 Παραγωγικοί τομείς... 28 3.5 Χρήσεις γης... 30 3.6 Προστατευόμενες περιοχές... 33 3.7 Παραγωγή ΑΣΑ... 33 3.7.1 Ποσοτικά Δεδομένα ΑΣΑ... 33 3.7.1.1 Αστικά Στερεά Απόβλητα... 33 3.7.2 Ποιοτικά Χαρακτηριστικά ΑΣΑ... 34 3.7.3 Λοιπά στοιχεία ΔΣΑ... 35 3.7.3.1 Υπηρεσιακή δομή... 35 3.7.3.2 Αριθμός απορριμματοφόρων και τύπος... 36 3.7.3.3 Θέσεις Κάδων Συλλογής ΑΣΑ και Ανακυκλώσιμων... 38 3.7.3.4 Θέσεις μεγάλων παραγωγών... 40 3.7.4 Γενική αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης... 42 4 Ποσοτικοποίηση Στόχων εκτροπής και ανακύκλωσης Δήμου Γαλατσίου... 43 4.1 Στόχοι Διαλογής... 43 5 Ανάπτυξη Δράσεων... 46 5.1 Πρόληψη - επαναχρησιμοποίηση... 46 5.2 Δραστηριότητες Διαλογής στην Πηγή... 47 5.2.1 Βιοαπόβλητα... 47 5.2.1.1 Είδος υλικών προς ΔσΠ... 47 5.2.1.2 Συλλογή... 48 5.2.1.3 Ενδεικτική διαστασιολόγηση... 50 5.2.1.4 Συχνότητα συλλογής... 51 5.2.1.5 Αξιοποίηση των προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων... 52 5.2.2 Ανακυκλώσιμα... 52 5.2.2.1 Γενικά... 52 5.2.2.2 Κάδοι - μέθοδος συλλογής... 52 5.2.2.3 Αξιοποίηση των προδιαλεγμένων αποβλήτων... 53 5.2.3 Δίκτυο πράσινων σημείων... 53 5.2.3.1 Γενικά... 53 5.2.3.2 Εφαρμογή στην περιοχή μελέτης... 54 5.2.3.3 Αναμενόμενα έσοδα πράσινων σημείων... 54 5.3 Δράσεις ενημέρωσης - ευαισθητοποίησης του κοινού... 54 Σελίδα 3 από 58

5.4 Διαχείριση Σύμμεικτων... 56 6 Παρακολούθηση της υλοποίησης του τοπικού σχεδίου διαχείρισης... 57 6.1 Ενημέρωση των πολιτών... 57 6.2 Έλεγχος και παρακολούθηση... 57 Σελίδα 4 από 58

Πίνακες Πίνακας 1. Ποσοτικοί στόχοι διαχείρισης ΑΣΑ.... 15 Πίνακας 2. Στόχοι αποβλήτων συσκευασίας.... 15 Πίνακας 3 Δημογραφικά στοιχεία Δ. Γαλατσίου... 20 Πίνακας 4 Δήμοι Κεντρικού Τομέα Αθηνών (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011; Ιδία επεξεργασία)... 21 Πίνακας 5 Μεταβολή πληθυσμού Δήμου Γαλατσίου από 1991 έως 2011 (ΕΛ.ΣΤΑΤ.,., 2011; Ιδία επεξεργασία)... 22 Πίνακας 6 Πληθυσμός ανά φύλο, Δ. Γαλατσίου (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011)... 23 Πίνακας 7 Ηλικιακές ομάδες Δ. Γαλατσίου σε ποσοτική και ποσοστιαία μορφή... 25 Πίνακας 8 Μέγεθος Νοικοκυριού Δ. Γαλατσίου(ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011)... 25 Πίνακας 9 Κτίρια ανά περίοδο κατασκευής (ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2011)... 26 Πίνακας 10 Κτίρια κατά χρήση στο Δ. Γαλατσίου (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011; Ιδία επεξεργασία)... 27 Πίνακας 11 Κατάσταση απασχόλησης πληθυσμού Δ. Γαλατσίου (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011)... 30 Πίνακας 12 Πολεοδομικές Ενότητες Δήμου Γαλατσίου (Πηγή Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών Δήμου Γαλατσίου)... 31 Πίνακας 13: Παραγωγής ΑΣΑ στο Δήμο... 33 Πίνακας 14: Μέση ποιοτική σύσταση αστικών αποβλήτων στην Ελλάδα (ΥΠΕΚΑ - Εκτιμήσεις της ομάδας μελέτης)... 34 Πίνακας 15: Ανθρώπινο δυναμικό για τη διαχείριση των Α.Σ.Α. Δήμου Γαλατσίου... 35 Πίνακας 16: Οχήματα και εξοπλισμός Δήμου Γαλατσίου... 36 Πίνακας 17: Επικαιροποιημένοι στόχοι διαλογής αποβλήτων, για το Δήμο Γαλατσίου... 44 Πίνακας 18: Καταμερισμός ποσοτήτων ανακυκλωσίμων... 45 Πίνακας 19: Προγραμματισμός δράσεων πρόληψης... 46 Πίνακας 20: Στόχοι μείωσης αποβλήτων... 46 Σελίδα 5 από 58

Εικόνες Εικόνα 1(α): Θέση Δ. Γαλατσίου στην Ελλάδα, (β): Περιφέρεια Αττικής (Κεντρικός Τομέας Αθηνών) όπου εντάσσεται ο Δήμος Γαλατσίου, (γ): Δήμος Γαλατσίου(πηγή: Google maps)... 19 Εικόνα 2 Ενεργά ρήγματα του λεκανοπεδίου της Αττικής (meteo-news.gr)... 28 Εικόνα 3 Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δ. Γαλατσίου (http://geodata.gov.gr/maps)... 32 Εικόνα 4 Το σύνολο και οι θέσεις των κάδων του Δήμου Γαλατσίου... 39 Εικόνα 5 Θέσεις μεγάλων παραγωγών του Δήμου Γαλατσίου... 41 Εικόνα 6: Ενδεικτικοί κάδοι κουζίνας... 50 Εικόνα 7 Διαλογή στην πηγή στο Δήμο... 50 Σελίδα 6 από 58

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Αντικείμενο του ΤΣΔ Το αντικείμενο του παρόντος έργου είναι η εκπόνηση ενός Τοπικού Σχεδίου Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔ) στο Δήμο Γαλατσίου, καθώς επίσης και η ανάπτυξη δράσεων στην κατεύθυνση της διαλογής στην πηγή. Το τοπικό σχέδιο προβλέπει συγκεκριμένους στόχους και έχει σαφή χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έτσι ώστε η διαχείριση των απορριμμάτων του δήμου να γίνεται σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης διαχείρισης όπου η πρόληψη, η επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η οποιαδήποτε άλλου είδους ανάκτησης θα είναι κατά απόλυτη προτεραιότητα τα στάδια διαχείρισης, ενώ η διάθεση σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) θα αφορά μόνο τα υπολείμματα των προηγούμενων σταδίων. Το παρόν σχέδιο συντάχθηκε από το Δήμο Γαλατσίου με βάση τον "Οδηγό Σύνταξης Τοπικού Σχεδίου Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων" του ΕΣΔΝΑ (2015) και σε συνεργασία με την Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας της Σχολής Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ (Επιστημονικός Σύμβουλος). 1.2 Σκοπιμότητα και στόχοι Ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός διαχείρισης απορριμμάτων προϋποθέτει την ανάπτυξη ενός συστήματος Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ) για τον πρωτογενή διαχωρισμό των σύμμεικτων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) στους χώρους που παράγονται, αλλά και την δημιουργία μίας ή περισσοτέρων μονάδας/ων επεξεργασίας για την διαχείριση των παραγόμενων αποβλήτων, με τρόπο σύννομο με τα όσα ορίζονται στην κείμενη κοινοτική και εθνική νομοθεσία. Θα πρέπει λοιπόν άμεσα να διαμορφωθεί ένας σχεδιασμός ο οποίος: να εδραιώνει μια κοινωνία ανακύκλωσης, βάσει των νέων στόχων που θέτει η Οδηγία 98/2008 όπως εντάχθηκε στο Εθνικό μας Δίκαιο με τον Νόμο 4042/2012 Ποινική προστασία του περιβάλλοντος Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. να οδηγεί στην κάλυψη όλων των θεσμοθετημένων στόχων των αποβλήτων συσκευασίας και εκτροπής Βιοαποδομήσιμων Αστικών Αποβλήτων (ΒΑΑ) όπως παρουσιάζονται στο νέο Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (2015), όσο το δυνατόν γρηγορότερα με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος αλλά ταυτόχρονα και την αποφυγή προστίμων που αναμένεται να επιβληθούν. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις της κοινοτικής αλλά και ελληνικής νομοθεσίας, το ενδιαφέρον στρέφεται στην επεξεργασία των βιοαποβλήτων αλλά και στην αξιοποίηση των ανακυκλώσιμων αποβλήτων, γεγονός απόλυτα αναμενόμενο εφόσον αυτά τα δύο κλάσματα αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των απορριμμάτων και περιλαμβάνουν «αξιοποιήσιμα» υλικά. Η πρόταση της αποκεντρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων στηρίζεται στις βασικές αρχές της εγγύτητας και της μικρής κλίμακας, που αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση μιας οικονομικής και φιλικά περιβαλλοντικής διαχείρισης σε όφελος των πολιτών. Συνοπτικά, το τοπικό σχέδιο 1 : 1 Πηγή: Οδηγός Σύνταξης ΤΣΔ, ΕΣΔΝΑ, 2015 Σελίδα 7 από 58

Υιοθετεί και ενσωματώνει, στην πράξη, τις διεθνείς εμπειρίες και τις καλές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένης και της ιεράρχησης στη διαχείριση. Ικανοποιεί πάγιους στόχους όλων των σχεδιασμών διαχείρισης απορριμμάτων, για διαλογή στην πηγή καθαρών ανακυκλώσιμων και βιοαποδομήσιμων υλικών. Αποσκοπεί στη μέγιστη δυνατή ανάκτηση υλικών και τη διάχυση των ωφελειών που προκύπτουν στους δήμους και τους πολίτες. Χρησιμοποιεί εγκαταστάσεις διαχείρισης μικρής κλίμακας και απλού μηχανολογικού εξοπλισμού, εύκολα διαχειρίσιμες από τους δήμους οικονομικές στην κατασκευή και λειτουργία τους. Εγκαταστάσεις που δεν απαιτούν τεράστιες μεταφορές απορριμμάτων, είναι προσβάσιμες στους πολίτες και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. Μειώνει δραστικά τις ανάγκες για χρήση των ΧΥΤ. To πιo σημαντικό στάδιο της αποκεντρωμένης διαχείρισης αφορά στις υποδομές και τη διαχείριση που γίνεται στο πιο κοντινό στον πολίτη επίπεδο, με βασικό εργαλείο τη διαλογή στην πηγή. Σε αυτό το επίπεδο, πρέπει να επιδιωχθεί η μέγιστη ανάκτηση των αποβλήτων / υλικών, με φυσικές διαδικασίες και τεχνικές, και όχι σε σύνθετες υψηλού κόστους εγκαταστάσεις μηχανικής διαλογής και επεξεργασίας. Η διαλογή στην πηγή μπορεί να ξεκινήσει άμεσα, εξασφαλίζοντας το χαμηλότερο λειτουργικό κόστος, το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό κέρδος και τις περισσότερες θέσεις εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, με τη λειτουργία των προγραμμάτων ΔσΠ (ανακυκλώσιμα και βιοαπόβλητα) θα επιτυγχάνονται οι κάτωθι στόχοι 2 : Η εκπλήρωση υποχρεώσεων για την εκτροπή από διάθεση σε χώρο ταφής του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των αστικών αποβλήτων, σύμφωνα με τους στόχους της οδηγίας 99/31/ΕΚ, όπως ενσωματώθηκε με την ΚΥΑ 29407/2012. Η εκπλήρωση των στόχων ανακύκλωσης σύμφωνα με το Ν.2939/2001 όπως ισχύει. Η υποστήριξη της προβλεπόμενης από το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) και Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της διαλογής στην πηγή των αστικών βιοαποβλήτων. Η εκπλήρωση υποχρεώσεων για την καθιέρωση χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων, Η παραγωγή ανακυκλώσιμων προϊόντων υψηλότερης ποιότητας και αξίας Το χαμηλότερο κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας και εξασφάλιση χαμηλότερων δημοτικών τελών. Η ταχύτατη εφαρμογή γιατί απαιτεί απλά μέσα και εγκαταστάσεις μικρής κλίμακας. Η μείωση του κόστους διαχείρισης των αποβλήτων. Η βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών ως προς τους πολίτες. Η ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα πρόληψης και διαχείρισης αποβλήτων. Η αύξηση της απασχόλησης και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Επίσης είναι σημαντικό να προβλεφθεί ένα δίκτυο «πράσινων σημείων» με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας, για τη συγκέντρωση υλικών που δεν κατευθύνονται στους κάδους όπως ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, συσσωρευτές, ελαστικά, ογκώδη αντικείμενα, τυχόν συγκεντρωμένες μεγάλες ποσότητες ανακυκλώσιμων από πολίτες, επιχειρήσεις, υπηρεσίες, σχολεία και την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης - ανταλλαγής υλικών όπως ρουχισμού, επίπλων και παλαιών αντικειμένων κλπ. 2 Πηγή: Οδηγός Σύνταξης ΤΣΔ, ΕΣΔΝΑ, 2015 Σελίδα 8 από 58

Η ΔσΠ όμως, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ενημέρωση και τη συμμετοχή των πολιτών, και στον τομέα αυτό πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία. Ενέργειες για την υποκίνηση της συμμετοχής των πολιτών συμπεριλαμβάνουν: δράσεις δημόσιας διαβούλευσης και κοινωνικής συμμετοχής στον σχεδιασμό και την εφαρμογή του τοπικού σχεδίου για παράδειγμα μέσω ανοιχτών εκδηλώσεων, συσκέψεων με κοινωνικούς φορείς, ερωτηματολογίων, συνελεύσεων, συγκρότησης ομάδων, δράσεις ενημέρωσης των πολιτών, των επαγγελματιών και των επιχειρήσεων για την πρόληψη της παραγωγής απορριμμάτων και τον τρόπο διαχείρισης των βιοαποβλήτων, δράσεις υποκίνησης, ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τη διαλογή στην πηγή, την ανακύκλωση και την ΔσΠ βιοαποβλήτων. Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι τα τοπικά σχέδια διαχείρισης συνεργάζονται με τα περιφερειακά και το εθνικό σχέδιο διαχείρισης, δεδομένου ότι ένα μέρος των αποβλήτων ή/και των προϊόντων της επεξεργασίας τους στο πλαίσιο της αποκεντρωμένης διαχείρισης, θα οδεύει αναγκαστικά στις περιφερειακές υποδομές ή στις υποδομές των εθνικών συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης. 1.3 Στάδια της αποκεντρωμένης διαχείρισης 3 Ένα τοπικό σχέδιο αποκεντρωμένης διαχείρισης περιλαμβάνει: Α. Δραστηριότητες πρόληψης και διαλογής στην πηγή, σε επίπεδο δήμου, μέσω των οποίων επιδιώκεται η εκτροπή του μεγαλύτερου μέρους των απορριμμάτων, με ορίζοντα το χρονικό διάστημα μέχρι το 2020. Περιλαμβάνουν, κυρίως: Ένα δίκτυο κάδων για την προδιαλογή βιοαποβλήτων και ανακυκλώσιμων υλικών σε διακριτά ρεύματα, ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες σε κάθε Δήμο. Εναλλακτικά μπορεί να σχεδιαστεί συλλογή πόρτα-πόρτα με ειδικές σακούλες. Ειδική πρόβλεψη πρέπει να γίνει για την ξεχωριστή συλλογή των αποβλήτων κήπου (κλαδέματα κλπ.). Ένα δίκτυο «πράσινων σημείων» με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας. Ένα σύστημα αποκομιδής και μεταφοράς, που αφορά στα αναγκαία οχήματα, στους χώρους στάθμευσης και στους σταθμούς μεταφόρτωσης. Δράσεις υποκίνησης της συμμετοχής των πολιτών και συγκεκριμένα: 1. Δράσεις δημόσιας διαβούλευσης και κοινωνικής συμμετοχής στον σχεδιασμό και την εφαρμογή του τοπικού σχεδίου για παράδειγμα μέσω ανοιχτών εκδηλώσεων, συσκέψεων με κοινωνικούς φορείς, ερωτηματολογίων, συνελεύσεων, συγκρότησης ομάδων 2. Δράσεις ενημέρωσης των πολιτών, των επαγγελματιών και των επιχειρήσεων για την πρόληψη της παραγωγής απορριμμάτων. 3. Δράσεις υποκίνησης, ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τη διαλογή στην πηγή, την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση. Β. Δραστηριότητες κομποστοποίησης - διαλογής - διαχωρισμού σε επίπεδο δήμου. Περιλαμβάνουν, κυρίως: Χώρους υποδοχής και διαλογής των προδιαλεγμένων ανακυκλώσιμων υλικών, με την πρόβλεψη ότι το υπόλειμμα, δηλαδή τα ανεπιθύμητα υλικά στους κάδους των ανακυκλώσιμων, θα μειώνεται σταδιακά όσο αυξάνονται τα διακριτά ρεύματα. 3 Πηγή: Οδηγός Σύνταξης ΤΣΔ, ΕΣΔΝΑ, 2015 Σελίδα 9 από 58

Πρόβλεψη ότι σταδιακά θα μειώνεται η ανάγκη για μεταφόρτωση και μεταφορά σύμμεικτων απορριμμάτων. Πιθανές μονάδες διαχείρισης των προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων για την κομποστοποίηση αερόβια, αναερόβια ή συνδυασμένη, τη συσκευασία και τη διάθεση του παραγόμενου κόμποστ και την αξιοποίηση του βιοαερίου (εφ όσον παράγεται). Γ. Αποκεντρωμένες μονάδες μηχανικής διαλογής των σταδιακά μειούμενων σύμμεικτων, με σκοπό την περαιτέρω ανάκτηση υλικών και με την πρόβλεψη στη διαστασιολόγησή τους ότι θα υπάρχει μέγιστο πλαφόν δυναμικότητας. Είναι ζήτημα τεχνικής - οικονομικής αξιολόγησης το σε ποιες περιπτώσεις θα εξυπηρετούν μεγάλους δήμους και σε ποιες ομάδες γειτονικών δήμων. Δ. Οι αναγκαίοι ΧΥΤΥ, στο πλαίσιο μιας εκτεταμένης εφαρμογής της λογικής της αποκεντρωμένης ολοκληρωμένης διαχείρισης, αφενός θα υποδέχονται ολοένα και λιγότερα σύμμεικτα, που θα αποτελούν το υπόλειμμα της διαδικασίας ανακύκλωσης και αφετέρου, θα υποδέχονται υπολείμματα με διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά αφού θα αφαιρείται ολοένα και μεγαλύτερο μέρος των οργανικών, των ειδικών και τοξικών αποβλήτων και των ανακυκλώσιμων και συνεπώς θα έχουν μικρότερη περιβαλλοντική όχληση. Σε κάθε περίπτωση, οι αναγκαίοι ΧΥΤΥ, θα περιληφθούν στην αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ και οι χωροθετήσεις θα προκύψουν ως προϊόν μελέτης και ευρείας διαβούλευσης. Σελίδα 10 από 58

2 ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΑ 2.1 Νόμος 4042/2012, ΦΕΚ 24Α/2012 13.02.2012 «Ποινική προστασία του περιβάλλοντος Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.» Με τον εν λόγω νόμο ενσωματώνεται στην εθνική μας νομοθεσία η Οδηγία 98/2008/ΕΚ. Όπως προαναφέρθηκε, θεσπίζει την ιεραρχία δράσεων για το σχεδιασμό της διαχείρισης των απορριμμάτων (πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση, διάθεση), προβλέπει τη θέσπιση στόχων πρόληψης της παραγωγής των απορριμμάτων μέχρι το 2014 επιβάλλοντας πλέον ειδικό πρόστιμο ταφής. Πιο συγκεκριμένα, με το άρθρο 43 Οι οργανισμοί ή οι επιχειρήσεις που διαθέτουν σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής τα ΑΣΑ, χωρίς να έχουν προηγηθεί εργασίες επεξεργασίας επιβαρύνονται από 1/1/2014 με 35 ευρώ ανά τόνο, ποσό που θα αυξάνεται ετησίως 5 ευρώ έως του ποσού των 60 ευρώ. Επίσης προβλέπει τη χωριστή συλλογή υλικών όπως τουλάχιστον το χαρτί, μέταλλα, πλαστικό, γυαλί από το 2015 και αναφέρει ότι έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των υλικών αποβλήτων, όπως τουλάχιστον το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί από τα νοικοκυριά και ενδεχομένως άλλης προέλευσης στο βαθμό που τα απόβλητα αυτά είναι παρόμοια με τα απόβλητα των νοικοκυριών, πρέπει να αυξηθεί κατ ελάχιστον στο 50 % ως προς το συνολικό βάρος. Ειδικά για τα βιοαπόβλητα, με το Άρθρο 41, έως το 2015, αναφέρει ότι το ποσοστό χωριστής συλλογής των βιολογικών αποβλήτων πρέπει να ανέλθει, κατ ελάχιστον στο 5% του συνολικού βάρους των βιολογικών αποβλήτων και έως το 2020, κατ ελάχιστον, στο 10% του συνολικού βάρους των βιολογικών αποβλήτων. 2.2 ΚΥΑ 29407/3508, ΦΕΚ 1572Β/2002 16.12.2002 «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων» Με την παραπάνω Κοινή Υπουργική Απόφαση ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο η κοινοτική Οδηγία 99/31/ΕΚ του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 1999 των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων («περί υγειονομικής ταφής αποβλήτων»), η οποία: δεσμεύει την χώρα σε άμεση εισαγωγή τεχνολογιών επεξεργασίας αποβλήτων, θέτει αυστηρότερους κανόνες λειτουργίας των Χ.Υ.Τ.Α., εισάγει σημαντικές αλλαγές στην κοστολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών, απαιτεί σημαντική αναβάθμιση και μετασχηματισμό των φορέων διαχείρισης, απαιτεί αλλαγές στην διαδικασία σχεδιασμού και αδειοδότησης των έργων Οι απαιτήσεις αυτές, ουσιαστικά οδηγούν στο να κατασκευάζονται όσο το δυνατόν λιγότεροι και πιο ελεγχόμενοι ΧΥΤΑ., να λειτουργούν με πολύ υψηλά πρότυπα (standards) και σταδιακά, όπου είναι δυνατό, να μετατρέπονται σε ΧΥΤΥ. Οι πλέον ουσιαστικές υποχρεώσεις που προκύπτουν για την Ελλάδα περιλαμβάνουν: 1. Την υλοποίηση προγραμμάτων επεξεργασίας αποβλήτων, με την έννοια που αποδίδεται στον όρο από την αντίστοιχη ΚΥΑ (Η.Π. 29407/3508), σε όλα τα απόβλητα πριν αυτά οδηγηθούν προς Σελίδα 11 από 58

υγειονομική ταφή. Ειδικότερα στο άρθρο 7 αναφέρεται ότι σε χώρους ταφής οδηγούνται προς διάθεση μόνο τα απόβλητα που έχουν υποστεί επεξεργασία. Η υποχρέωση αυτή ισχύει για όλους τους νέους χώρους ταφής, ενώ για τους υφιστάμενους δίνει περιθώριο 2 ετών. Σημειώνεται ότι ως υφιστάμενοι θεωρούνται αυτοί που λειτουργούσαν πριν την έκδοση της ΚΥΑ η αυτοί για τους οποίους έχει εκδοθεί άδεια λειτουργίας. Με βάση τον ορισμό που δίνεται στην «επεξεργασία» των αστικών στερεών αποβλήτων, αυτή μπορεί να περιλαμβάνει: Τη διαλογή υλικών στην πηγή (συσκευασιών, οργανικών, πράσινων, επικίνδυνων οικιακών κλπ) καθώς μεταβάλλει τα χαρακτηριστικά των αποβλήτων, περιορίζει τον όγκο ή και τις επικίνδυνες ιδιότητες αυτών και βελτιώνει την ανάκτηση χρήσιμων υλικών Τη μηχανική διαλογή (ακριβώς για τους ίδιους λόγους) Τη μεταφόρτωση και τη δεματοποίηση (μεταβάλλει τα χαρακτηριστικά, περιορίζει τον όγκο και διευκολύνει την διακίνηση) Τις τεχνολογίες θερμικής, φυσικής, χημικής και βιολογικής επεξεργασίας και οι συνδυασμοί τους 2. Τη δέσμευση για μία μέγιστη ποσότητα Β.Α.Α. που επιτρέπεται να οδηγείται σε χώρους ταφής. Οι στόχοι που θέτει η ΚΥΑ Η.Π. 29407/3508 είναι : Μέχρι την 16 Ιουλίου του 2010, τα βιοαποδομήσιμα αστικά απόβλητα που προορίζονται για χώρους ταφής πρέπει να μειωθούν στο 75% της συνολικής (κατά βάρος) ποσότητας των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων που είχαν παραχθεί το 1995 Μέχρι την 16 Ιουλίου του 2013, τα βιοαποδομήσιμα αστικά απόβλητα που προορίζονται για χώρους ταφής πρέπει να μειωθούν στο 50% της συνολικής (κατά βάρος) ποσότητας των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων που είχαν παραχθεί το 1995 Μέχρι την 16 Ιουλίου του 2020, τα βιοαποδομήσιμα αστικά απόβλητα που προορίζονται για χώρους ταφής πρέπει να μειωθούν στο 35% της συνολικής (κατά βάρος) ποσότητας των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων που είχαν παραχθεί το 1995 Τα μέτρα για την επίτευξη των προηγούμενων στόχων αναφέρονται κυρίως στην προώθηση της αξιοποίησης των αποβλήτων και ειδικότερα στην ανακύκλωση, λιπασματοποίηση ή παραγωγή βιομεθανίου ή ανάκτηση υλικών/ ενέργειας (άρθρο 21 Παράρτημα IV.Β της ΚΥΑ Η.Π. 50910/2727). 3. Τις αλλαγές που προβλέπονται όσον αφορά στον σχεδιασμό, στην κατασκευή, στην αδειοδότηση και στην λειτουργία των ΧΥΤΑ. 4. Τις αλλαγές στην κοστολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών Σύμφωνα με την ΚΥΑ, η τιμή που θα χρεώνει ο φορέας εκμετάλλευσης ΧΥΤΑ για την εναπόθεση των αποβλήτων, πρέπει να περιλαμβάνει εκτός από τα κόστη κατασκευής και λειτουργίας και: Το κόστος της χρηματοοικονομικής ή ισοδύναμης εγγύησης, προκειμένου να εξασφαλίζονται η εκπλήρωση των υποχρεώσεων της άδειας και η τήρηση των διαδικασιών της παύσης λειτουργίας Το κόστος της μετέπειτα φροντίδας του ΧΥΤΑ για μια περίοδο τουλάχιστον 30 ετών Σελίδα 12 από 58

2.3 ΚΥΑ 50910/2727, ΦΕΚ 1909Β/22-12-03 «Μέτρα και Όροι για τη Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων/ Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης» Με την παραπάνω Κοινή Υπουργική απόφαση ενσωματώθηκε η βασική Κοινοτική Νομοθεσία που αφορά στα στερεά απόβλητα, όπως αυτή εκφράζεται από την οδηγία 75/442/ΕΟΚ όπως τελικά κωδικοποιήθηκε με την 2006/12/ΕΚ «περί στερεών αποβλήτων» 4. Ειδικότερα, τίθενται οι στόχοι και οι αρχές που πρέπει να ισχύουν σε επίπεδο χώρας και δίνονται οι γενικές κατευθύνσεις της πολιτικής διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Πιο συγκεκριμένα, εξειδικεύεται η εθνική στρατηγική για τα στερεά απόβλητα η οποία στοχεύει στη λήψη των αναγκαίων μέτρων για τη ορθολογική και ολοκληρωμένη διαχείριση αυτών και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων διέπεται από τις ακόλουθες αρχές: α) Την αρχή της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων β) Την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», με έμφαση στην ευθύνη του παραγωγού των αποβλήτων γ) Την αρχή της εγγύτητας σύμφωνα με την οποία επιδιώκεται τα απόβλητα, κατά το δυνατόν, να οδηγούνται σε μία από τις πλησιέστερες κατάλληλες εγκαταστάσεις επεξεργασίας ή/και διάθεσης, με κύριο κριτήριο το περιβαλλοντικά αποδεκτό και οικονομικά εφικτό της διαχείρισης Επίσης, επαναλαμβάνονται οι εθνικοί στόχοι για την μέγιστη ποσότητα Β.Α.Α. που επιτρέπεται να οδηγείται σε χώρους ταφής., όπως αυτοί αναφέρονται και στην ΚΥΑ 29407/3508 2.4 Νόμος 2939/2001, ΦΕΚ 179Α/2001 «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων προϊόντων (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π.) και άλλες διατάξεις», όπως τροποποποιήθηκε με την Υ.Α. 9268/469/2007 και τον Ν. 3854/2010 Ο νόμος αυτός διαμορφώνει το θεσμικό πλαίσιο για την εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών και άλλων προϊόντων. Με τον νόμο αυτόν, ενσωματώνεται η οδηγία 94/62/ΕΚ 5 στο Εθνικό Δίκαιο, και καθορίζεται το πλαίσιο για την υλοποίηση προγραμμάτων ανακύκλωσης/ επαναχρησιμοποίησης/ αξιοποίησης συσκευασιών και άλλων προϊόντων (μπαταρίες, ηλεκτρονικά κ.α.), θέτοντας συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους και χρονικά όρια πραγματοποίησής τους. Ειδικά, τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα καθορίζουν τους επιμέρους όρους και στόχους για τη διαχείριση των ξεχωριστών ρευμάτων. Αναφορικά με τα υλικά συσκευασίας τα οποία συλλέγονται ξεχωριστά μέσω του προγράμματος διαλογής που οργανώνει και υλοποιεί ο αρμόδιος φορέας, έχουν τεθεί οι παρακάτω ποσοτικοί στόχοι: α) έως τις 31 Δεκεμβρίου 2005 το αργότερο, πρέπει να αξιοποιείται ή να αποτεφρώνεται σε εγκαταστάσεις αποτέφρωσης αποβλήτων με ανάκτηση ενέργειας τουλάχιστον το 50 % κατά βάρος των αποβλήτων συσκευασίας, ενώ θα πρέπει η ανακύκλωση συσκευασιών να είναι μεταξύ 25% τουλάχιστον και 45% το πολύ, κατά βάρος του συνόλου των αποβλήτων συσκευασίας, με ελάχιστο ποσοστό 15% κατά βάρος, για κάθε υλικό συσκευασίας. 4 Επισημαίνεται ότι η Οδηγία 2006/12/ΕΚ έχει ισχύ έως την 12η Δεκεμβρίου του 2010 και στην συνέχεια αντικαθίσταται από την Οδηγία 2008/98/ΕΚ. 5 Η Οδηγία τροποποιήθηκε από την 2004/12/ΕΚ και η ενσωμάτωση των νέων στόχων στο Εθνικό δίκαιο πραγματοποιήθηκε με την Υ.Α. 9268/469/2007 «Τροποποίηση των ποσοτικών στόχων για την ανάκτηση και ανακύκλωση των αποβλήτων των συσκευασιών σύμφωνα με το άρθρο 10 (παρ. Α1, τελευταίο εδάφιο) του ν. 2939/01 (179/Α), καθώς και άλλων διατάξεων του νόμου αυτού, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2004/12/ΕΚ για τις συσκευασίες» Σελίδα 13 από 58

β) έως τις 31 Δεκεμβρίου 2011 το αργότερο, η αξιοποίηση ή αποτέφρωση σε εγκαταστάσεις αποτέφρωσης αποβλήτων με ανάκτηση ενέργειας θα πρέπει να είναι 60% τουλάχιστον κατά βάρος των αποβλήτων συσκευασίας, ενώ η ανακύκλωση συσκευασιών θα πρέπει να είναι μεταξύ 55% τουλάχιστον και 80% το πολύ, κατά βάρος του συνόλου των αποβλήτων συσκευασίας, με επίτευξη των ακόλουθων ελάχιστων στόχων ανακύκλωσης: i) 60 %, κατά βάρος, για το γυαλί, ii) 60 %, κατά βάρος, για το χαρτί και χαρτόνι, iii) 50 %, κατά βάρος, για τα μέταλλα, iv) 22,5 %, κατά βάρος, για τα πλαστικά 6, v) 15 %, κατά βάρος, για το ξύλο. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί ότι η έννοια «αξιοποίηση», σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία (Παράρτημα IV Β της KYA 50910/2727/2003) συμπεριλαμβάνει εργασίες ανακύκλωσης ή και ανάκτησης υλικών ή ενέργειας από τα απόβλητα. Επιπλέον τονίζεται ότι, η έννοια «αξιοποίηση» στην Οδηγία 98/2008 έχει αντικατασταθεί με την έννοια «ανάκτηση». 2.5 Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (2015) Σύμφωνα με την πρόσφατη αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) (Ιούλιος 2015), οι γενικοί στόχοι είναι οι παρακάτω: 1) Σταθεροποίηση παραγωγής αποβλήτων στα επίπεδα του 2011, με φθίνουσα τάση. 2) Προτεραιότητα στην διαλογή αποβλήτων υλικών στην πηγή με σκοπό στην συνέχεια να οδηγηθούν σε αποκεντρωμένες υποδομές διαχείρισης, έναντι της διαχείρισής τους σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας σύμμεικτων ΑΣΑ. 3) Ολοκλήρωση του αναγκαίου δικτύου με τη προσθήκη του νέου δικτύου των Πράσινων Σημείων ΚΑΕΣΔΙΠ σε υποδομές διαχείρισης αποβλήτων έως το 2020. 4) Μείωση στο ελάχιστο δυνατό της συνολικής ποσότητας ανακτήσιμων αποβλήτων που διατίθενται για υγειονομική ταφή. 5) Ριζικός ανασχεδιασμός του υφιστάμενου σχεδιασμού υποδομών διαχείρισης, με στόχο τη ριζική αναβάθμιση της ανακύκλωσης και ανάκτησης με χωριστή συλλογή έως το 2020. 6) Περαιτέρω αξιοποίηση δευτερογενών υλικών (κομπόστ /compost, κομπόστ τύπου Α) με εξασφάλιση αυστηρών ποιοτικών προδιαγραφών. 7) Ανάκτηση ενέργειας σε συμπληρωματικό ρόλο, όταν έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια άλλου είδους ανάκτησης 8) Συστηματική καταγραφή και παρακολούθηση των δεδομένων παραγωγής και διαχείρισης των αποβλήτων - Δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου δεδομένων αποβλήτων έως το 2015, το οποίο θα είναι προσβάσιμο από όλους τους αρμόδιους φορείς. 9) Αναμόρφωση κεντρικού μηχανισμού παρακολούθησης και ελέγχου της διαχείρισης των αποβλήτων. 10) Ανάπτυξη εθνικής επικοινωνιακής στρατηγικής για τα απόβλητα έως και το 2015, η οποία θα προκαθορίσει ομάδες-στόχους και θα αξιοποιήσει το σύνολο των προσβάσιμων τρόπων επικοινωνίας (π.χ. κοινωνικά μέσα δικτύωσης). 11) Αναθεώρηση των Περιφερειακών Σχεδίων (ΠΕΣΔΑ) με γνώμονα το παρόν ΕΣΔΑ έως τον Σεπτέμβρη του 2015. Βασικά χαρακτηριστικά τους το μοντέλο αποκεντρωμένης διαχείρισης των 6 λαμβάνοντας αποκλειστικά υπόψη υλικά που ανακυκλώνονται εκ νέου σε πλαστικά Σελίδα 14 από 58

αποβλήτων, με κεντρικό άξονα την πρόληψη επαναχρησιμοποίηση αλλά και την οικονομική ανάπτυξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με ίδιους πόρους, από την ανακύκλωση, σε άμεση συνεργασία με τους δημότες - ανακυκλωτές 12) Εκπόνηση και εφαρμογή τοπικών σχεδίων αποκεντρωμένης διαχείρισης από όλους τους Δήμους, το αργότερο εντός 5μηνών από την ισχύ του παρόντος. 13) Εξάλειψη της ανεξέλεγκτης διάθεσης αστικών αποβλήτων εντός του 2015 και λοιπών αποβλήτων έως το 2018. 14) Ορθολογική διαχείριση των ιστορικά αποθηκευμένων αποβλήτων, με υποβολή των σχετικών προγραμμάτων/ σχεδίων συμμόρφωσης από τους υπόχρεους έως τα τέλη του πρώτου εξαμήνου του 2016. Κατόπιν έγκρισης των παραπάνω σχεδίων συμμόρφωσης η διαχείριση των αποβλήτων και η αποκατάσταση των χώρων αποθήκευσής τους θα ολοκληρωθεί βάσει αυστηρού χρονοδιαγράμματος μέχρι το τέλος 2016, λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια όπως κυρίως η επικινδυνότητα και η ποσότητα. 15) Προτεραιότητα στην διαλογή υλικών στην πηγή μέσα από αποκεντρωμένες υποδομές, έναντι της ανάκτησης σε συγκεντρωτικές εγκαταστάσεις μηχανικής διαλογής σύμμεικτων ΑΣΑ 16) Αποκατάσταση των κυριότερων ρυπασμένων χώρων διάθεσης αποβλήτων έως το 2020. Πιο συγκεκριμένα, για τα αστικά στερεά απόβλητα ορίζεται: Πίνακας 1. Ποσοτικοί στόχοι διαχείρισης ΑΣΑ. Ρεύμα αποβλήτου Έτος Περιγραφή στόχου Βιοαποδομήσιμα Αστικά Απόβλητα (ΚΥΑ 29407/3508/2002) 2020 Μείωση αποβλήτων που οδηγούνται σε υγειονομική ταφή στο 35% κ.β. σε σχέση με τα επίπεδα παραγωγής του 1997 Βιοαπόβλητα 2015 5% 2020 40% Ανακυκλώσιμα υλικά 2015 2020 του συνολικού βάρους σε χωριστή συλλογή Καθιέρωση χωριστής συλλογής τουλάχιστον για χαρτί, γυαλί, μέταλλα και πλαστικό. Η χωριστή συλλογή σε λιγότερα ρεύματα υλικών αποβλήτων μπορεί να γίνεται μόνο εφόσον αυτό τεκμηριώνεται από άποψη περιβαλλοντική, τεχνική και οικονομική. Για τα Πράσινα Σημεία τα ρεύματα αποβλήτων θα είναι περισσότερα. 65% κ.β. προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση τουλάχιστον για χαρτί, μέταλλα, πλαστικό και γυαλί Αναφορικά με τα απόβλητα συσκευασίας, ο ΕΣΔΑ 2015 ορίζει βάση της ΥΑ 9268/469/2007. Πίνακας 2. Στόχοι αποβλήτων συσκευασίας. Απόβλητα Συσκευασίας Ανάκτηση Ανακύκλωση min max 60% 55% 80% Ελάχιστοι στόχοι ανακύκλωσης: 60% κ.β. χαρτί χαρτόνι Σελίδα 15 από 58

60% κ.β. γυαλί 50% κ.β. μέταλλα 22,5% κ.β. πλαστικά 15% κ.β. ξύλο Σελίδα 16 από 58

3 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 3.1 Γενικά χαρακτηριστικά / πληθυσμός Το Γαλάτσι από το 1963 είναι Δήμος του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας. Γεωγραφικά ανήκει στα βόρεια προάστια αν και με την συνεχόμενη επέκταση της Αθήνας, το Γαλάτσι βρίσκεται πλέον στο κέντρο της πόλης. Είναι από τις περιοχές της πρωτεύουσας με το μεγαλύτερο ποσοστό πρασίνου, αλλά και μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες ταυτόχρονα. Το ποσοστό πρασίνου οφείλεται κυρίως στην έκταση του Άλσους Βεΐκου. Καταλαμβάνει έκταση περίπου 4,026 km 2 τετρ. χλμ. βρίσκεται δυτικά από τα Τουρκοβούνια και 4 χλμ. βόρεια από το κέντρο της Αθήνας. συνορεύει με τους εξής δήμους: Αθηναίων, Νέας Ιωνίας, Φιλοθέης-Ψυχικού. Το Γαλάτσι ξεδιπλώνεται στους πρόποδες του λόφου Τουρκοβούνια που είναι ο υψηλότερος της Αθήνας. Διοικητικά υπάγεται στον Κεντρικό Τομέα της Περιφέρειας Αττικής.Έχει μέσο υψόμετρο 200 μ., πληθυσμό 59.345 κατοίκους και περιλαμβάνει τις συνοικίες Κρητικά, Περιβόλια, Καραγιαννέικα, Ακτημόνων, Μενιδιάτικα και Λαμπρινή. Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή, έως τα μέσα του 19ου αιώνα, το Γαλάτσι παραμένει μια ακατοίκητη περιοχή, με το όνομα Εύμορφη Εκκλησιά 7 (Ομορφοκκλησιά) από τον ομώνυμο ναό της περιοχής 8. Μεγάλες εκτάσεις κατέχουν ο Λάμπρος Βεΐκος, οπλαρχηγός του 1821 και ο μεγαλοκτηματίας Καραγιάννης. Σταδιακά καταφθάνουν στην περιοχή βοσκοί από τη Στερεά Ελλάδα, οι οποίοι φέρνουν μαζί και τα ζώα τους και αποφασίζουν να φτιάξουν προσωρινές κατοικίες, ώστε να μένουν τους καλοκαιρινούς μήνες. Αργότερα με την ανάπτυξη της Αθήνας τα κύματα εσωτερικής μετανάστευσης πολλαπλασιάζονται ενώ, παράλληλα δημιουργούνται και τα πρώτα ασβεστοκάμινα, τα οποία απασχολούν μεγάλο εργατικό δυναμικό. Είναι εκείνη την εποχή (δεκαετία του 1910) όπου έρχονται ουσιαστικά οι πρώτοι μόνιμοι κάτοικοι στο Γαλάτσι, Ναξιώτες ως επί το πλείστον, οι οποίοι εργάζονται κυρίως στα καμίνια. Αν και μέχρι το 1925 το Γαλάτσι αποτελεί εξοχική περιοχή της Αθήνας για πολλούς αριστοκράτες της πρωτεύουσας, στη συνέχεια, λόγω της ανόδου του πληθυσμού, συσσωρεύεται στην περιοχή πλήθος κατοίκων που προέρχονται από όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Με την πάροδο του χρόνου δημιουργούνται τα πρώτα καταστήματα, ενώ το 1935 το Γαλάτσι αποκτά την πρώτη του λεωφορειακή γραμμή 9. Τα Τουρκοβούνια, παρόλο που μέχρι το 1941 διατηρούν τη πυκνή τους βλάστηση, βαθμιαία πλήττονται λόγω των αυξανόμενων αναγκών των Αθηναίων για καύσιμα και της κατασκευής λατομείων στην περιοχή. Το μεγαλύτερο μέρος του δάσους καταστρέφεται και, ολοένα και περισσότερο απειλείται η φυσική του ομορφιά. Το 1961, η πρώτη διάνοιξη της Λ.Βεΐκου μέχρι το σημερινό νέο τέρμα συμπαρασύρει μέρος των Τουρκοβουνίων, ενώ η μορφή τους αλλοιώνεται ακόμα περισσότερο αρκετά χρόνια αργότερα με την πλήρη διάνοιξή της και τη σύνδεση του Γαλατσίου με τα βόρεια προάστια. Μέσα στα τελευταία 150 χρόνια, τα Τουρκοβούνια αλλοιώνονται δραματικά και σε τίποτα δε θυμίζουν την περιγραφή του Γάλλου περιηγητή του 17ου αιώνα Guilletier, ο οποίος μιλάει για όρος «δρυμώδες, μέσα στο οποίο ζουν πολλά άγρια ζώα και πουλιά» 10. 7 Σημειώνεται ότι το 1833 η «Εύμορφη Εκκλησιά» χαρακτηρίζεται ως «Θέσις αγροτική και ακατοίκητος». Εκείνη την περίοδο ο κόμης Άρμανσμπεργκ, υπουργός εξωτερικών του Όθωνα υπογράφει το υπ αριθμ. 17/11/11 1833 διάταγμα «Περί Δήμων και Κοινοτήτων», στο οποίο καθορίζονται ο πληθυσμός της πόλης των Αθηνών (618.973 κάτοικοι), τα χωριά και οι συνοικισμοί που υπάγονται σε αυτήν. Συνολικά αναφέρονται 24. Ένας από αυτούς ήταν η «Εύμορφη Εκκλησιά» [http://3gym-galats.att.sch.gr/files/studentspages/galatsi.html]. 8 Η Εύμορφη Εκκλησιά χτίστηκε το τρίτο τέταρτο περίπου του 12ου αιώνα και είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο [http://3gym-galats.att.sch.gr/files/studentspages/galatsi.html]. 9 Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί ότι το οδικό δίκτυο του Γαλατσίου αποτυπώνεται στο χάρτη που συντάσσεται από τον V.J.A. Kawpert το 1875 (σε κλίμακα 1:25.000) και περιλαμβάνει τα ίχνη των σημερινών Λ.Γαλατσίου, Γλυκερίας και Βεϊκου [http://www.attiko-prasino.gr/] 10 http://www.galatsinews.gr/images/stories/books.istoria/index.html Σελίδα 17 από 58

Μόλις το 1978 11, τμήμα της συνολικής έκτασης της λοφοσειράς των Τουρκοβουνίων που ανήκει στο δήμο Γαλατσίου εντάσσεται στο σχέδιο με το υπ. αριθμ.8.2.78 Π.Δ. (ΦΕΚ121 Δ /18.3.78) με χρήση κοινοχρήστου πρασίνου, ενώ με το νόμο 1515/1985 η κυβέρνηση καταρτίζει και θεσμοθετεί το Ρυθμιστικό Σχέδιο Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας, στο οποίο υπάγεται ολόκληρη η λοφοσειρά των «Τουρκοβούνια». Ήδη με το Προεδρικό Διάταγμα της 6ης Αυγούστου 1980 (ΦΕΚ 475 Δ 728-8- 1980) που αφορά στην τροποποίηση των όρων δόμησης της εκτός σχεδίου περιοχής των Τουρκοβουνίων προβλέπονται οι εγκαταστάσεις που μπορούν να γίνουν υπό την εποπτεία του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ μέσα στην έκταση (χώροι αναψυχής, πάρκα, άλση, αθλητικές εγκαταστάσεις κλπ.). Το 1991 στο ισχύον μέχρι σήμερα Γ.Π.Σ. του Δήμου Γαλατσίου (ΦΕΚ 797 Δ/91) προτείνεται η οργάνωση της εκτός σχεδίου περιοχής των Τουρκοβουνίων, σε υπερτοπικό πόλο αναψυχής με τη δημιουργία αλσών, αθλητισμού, παιδικών χαρών, κλπ. Με την υπ' αριθμ. 1147/10-10-1994 (ΦΕΚ 110 Δ /25.10.94) απόφαση της Νομαρχίας Αθηνών η συγκεκριμένη περιοχή κηρύσσεται αναδασωτέα. Το 2001 συντάσσεται μελέτη αναδάσωσης της περιοχής και τελικά οι προβλεπόμενες φυτεύσεις της μελέτης γίνονται τμηματικά τη διετία 2002-2004 με τη συνδρομή των δήμων της περιοχής, αλλά και την προστασία της αστυνομίας λόγω των αντιδράσεων που υπάρχουν. Πρόκειται για αντιδράσεις, οι οποίες ξεκίνησαν το 1994, όταν 39 άνθρωποι που φέρονταν ως ιδιοκτήτες οικοπέδων στην περιοχή προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας ενάντια στην απόφαση του νομάρχη για αναδάσωση της περιοχής η προσφυγή τους όμως απορρίφθηκε το 2000 (απόφαση αρ. 1968/2000). Άλλες, όμως, αποφάσεις δικαστηρίων αναγνώρισαν, κατά περίπτωση, ότι ορισμένα οικόπεδα στην ευρύτερη περιοχή του κτήματος Βεΐκου δεν αποτελούσαν δάσος, αλλά ιδιωτικά ακίνητα. Το 2005 η Διεύθυνση Αναδασώσεων Αττικής υποβάλλει δύο φορές μελέτη για τη δημιουργία χώρου δασικής αναψυχής στην περιοχή με σκοπό την ένταξή της στο Γ' Κ.Π.Σ, πρόταση που όμως δεν πραγματοποιείται τελικά, καθώς, κρίνεται ως μη επιλέξιμη δαπάνη. Τέλος, τον Ιούνιο του 2007 τα Δημοτικά Συμβούλια των δήμων Αθηναίων, Γαλατσίου, Ν. Ιωνίας, Φιλοθέης και Ψυχικού, στα διοικητικά όρια των οποίων ανήκει η λοφοσειρά των Τουρκοβουνίων, προχωρούν στην έγκριση Ψηφίσματος με το οποίο αποφασίζουν να συνεργαστούν για το συντονισμό της αντιμετώπισης του ιδιοκτησιακού, πολεοδομικού και δασικού καθεστώτος της λοφοσειράς, την αποκατάσταση του ανάγλυφου του βουνού, αλλά και την ενοποίηση της έκτασης με τους υπάρχοντες ελεύθερους χώρους, ώστε να αναδειχθεί σε μητροπολιτικό χώρο πρασίνου στον οποίο θα έχουν πρόσβαση οι κάτοικοι όλου του Λεκανοπεδίου. Σήμερα, τα Τουρκοβούνια αποτελούν ένα πολύχρωμο μωσαϊκό, με μοναδικές εναλλαγές τοπίου και οικιστικής ανάπτυξης. Τα υψώματά τους φιλοξενούν βυζαντινά ξωκλήσια, ερείπια αρχαίων ναών και υδραγωγείων, αμφιθέατρα, εγκαταλελειμμένα λατομεία, οικισμούς που θυμίζουν χωριό, πολυτελείς οικίες, ενώ τα βάθη των σπηλαίων τους παραμένουν ακόμα απάτητα. Η γεωγραφική του θέση του Δήμου τόσο στον Ελλαδικό χώρο όσο και στην διοικητική Περιφέρεια Αττικής παρουσιάζεται στην Εικόνα 1. Τα κύρια χαρακτηριστικά και τα δημογραφικά του στοιχεία, δίνονται στον Πίνακας 3 που ακολουθεί. 11 http:www.attiko-prasino.gr Σελίδα 18 από 58

(α) (β) Εικόνα 1(α): Θέση Δ. Γαλατσίου στην Ελλάδα, (β): Περιφέρεια Αττικής (Κεντρικός Τομέας Αθηνών) όπου εντάσσεται ο Δήμος Γαλατσίου, (γ): Δήμος Γαλατσίου(πηγή: Google maps) (γ) Σελίδα 19 από 58

Πίνακας 3 Δημογραφικά στοιχεία Δ. Γαλατσίου Έκταση(τ.χμ.): 4.194,000 Πραγματικός Πληθυσμός: 1991 57.230 200 1 63.418* 2011 59.345* (* αφορά μόνιμο πληθυσμό) Πυκνότητα Πληθυσμού (ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο): 1991 13,646 200 1 Ηλικιακή κατανομή πραγματικού πληθυσμού(2011): 15,121 2011 14,150 Σύνολο 0-4 5-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65-79 80ετώνκα ι άνω 59.345 2.667 5.174 6.411 14.360 13.524 7.565 7.152 2.492 Δημογραφικοί δείκτες (2001): Δείκτης Γήρανσης 3,62 Δείκτης Εξάρτησης 0,59 Δείκτης Αντικατάστασης 1,04 ΠΗΓΗ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Γαλατσίου 2014-2019, Α Φάση Στρατηγικός Σχεδιασμός, Μάρτιος 2015 Σελίδα 20 από 58

3.1.1 Πληθυσμός και διαχρονική εξέλιξη Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο Δήμος Γαλατσίου έχει μόνιμο πληθυσμό 59.345 κατοίκους. Συγκριτικά αναφέρεται ότι ο DE FACTO πληθυσμός είναι 57.563, ενώ ο Νόμιμος πληθυσμός είναι 41.676. Είναι ο 5 ος σε πληθυσμό Δήμος στην Περιφερειακή Ενότητα του Κεντρικού Τομέα Αθηνών στον οποίο ανήκει και σε ποσοστό φιλοξενεί το 5,76% του πληθυσμού του τομέα αυτού (Πίνακας 4). Τα ραβδογράμματα που ακολουθούν απεικονίζουν συγκριτικά τον πληθυσμό (Διάγραμμα 1) και την πληθυσμιακή πυκνότητα (Διάγραμμα 2) των 8 Δήμων της Περιφερειακής Ενότητας του Κεντρικού Τομέα Αθηνών. Πίνακας 4 Δήμοι Κεντρικού Τομέα Αθηνών (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011; Ιδία επεξεργασία) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΑΘΗΝΩΝ Πληθυσμός Πληθυσμιακή πυκνότητα (κάτοικοι ανά τετρ. χλμ.) 1.029.520 11.796,14 ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ 664.046 17.042,55 ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΟΣ 61.308 6.661,02 ΔΗΜΟΣ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ 59.345 14.740,44 ΔΗΜΟΣ ΔΑΦΝΗΣ - ΥΜΗΤΤΟΥ 33.628 14.309,79 ΔΗΜΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ 71.026 8.339,32 ΔΗΜΟΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΕΩΣ 78.153 6.142,17 ΔΗΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ 26.458 3.374,31 35.556 9.741,37 Αριθμός κατοίκων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΑΘΗΝΩΝ 664.046 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 61.308 59.345 33.628 71.026 78.153 26.458 35.556 Διάγραμμα 1 Δήμοι Κεντρικού Τομέα Αθηνών πληθυσμός (ΕΛ.ΣΤΑΤ.,., 2011; Ιδία επεξεργασία) Σελίδα 21 από 58

κάτοικοι ανά τ. χλμ. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΑΘΗΝΩΝ 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 17.042,55 6.661,02 14.740,44 14.309,79 8.339,32 6.142,17 3.374,31 9.741,37 Διάγραμμα 2 Δήμοι Κεντρικού Τομέα Αθηνών πληθ. πυκνότητα (ΕΛ.ΣΤΑΤ.,., 2011; Ιδία επεξεργασία) Βάσει των απογραφών της ΕΛΣΤΑΤ που διενεργήθηκαν κατά τα έτη 1991, 2001 έως και της πιο πρόσφατης του 2011, είναι χαρακτηριστικό ότι ο πληθυσμός του Δήμου, αυξάνεται κατά 10,8% (6.188) από το 1991 έως το 2001, όμως κατά την τελευταία δεκαετία (2001-2011) παρατηρήθηκε μείωση του πληθυσμού της περιοχής σε ποσοστό 6,42% (4.071). Οι μεταβολές του πληθυσμού από το 1991 έως 2011 δίνονται στον Πίνακας 5, ενώ το Διάγραμμα 3 δίνει τη γραφική απεικόνιση της πληθυσμιακής πυκνότητας του Δήμου για την ίδια χρονική περίοδο. Πίνακας 5 Μεταβολή πληθυσμού Δήμου Γαλατσίου από 1991 έως 2011 (ΕΛ.ΣΤΑΤ.,., 2011; Ιδία επεξεργασία) Περιοχή Μόνιμος πληθυσμός (κάτοικοι) Μεταβολή (%) Έτος 1991 2001 2011 1991-2001 2001-2011 1991-2011 Ελλάδα 10.223.392 10.934.097 10.815.197 7,0-1,1 5,8 Περιφέρεια Αττικής 3.594.817 3.894.573 3.827.624 8,3-1,7 6,5 Δήμος Γαλατσίου 57.230 63.418 59.345 10,8-6,4 3,7 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο 15.500 15.000 14.500 14.000 13.500 13.000 12.500 Δήμος Γαλατσίου 15.121 14.150 13.646 1991 2001 2011 Διάγραμμα 3 Μεταβολή πληθυσμού Δήμου Γαλατσίου από 1991 έως 2011 (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011; Ιδία επεξεργασία) Σελίδα 22 από 58

Επίσης, πρόσθετα στατιστικά απογραφικά στοιχεία δείχνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων του Δήμου έχουν Ελληνική Υπηκοότητα με ποσοστό 92,45%, ενώ οι κάτοικοι άλλης υπηκοότητας αποτελούν το 7,55% του πληθυσμού. 3.1.2 Σύνθεση πληθυσμού νοικοκυριά Στον Δήμο Γαλατσίου, το 47,85% (ήτοι 28.399 άτομα) είναι άνδρες και 52,15% (ήτοι 30.936 άτομα) είναι γυναίκες (Διάγραμμα 4, Πίνακας 6). Πίνακας 6 Πληθυσμός ανά φύλο, Δ. Γαλατσίου (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011) ΔΗΜΟΣ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ Άρρενες 28399 47,85% Θήλεις 30946 52,15% ΣΥΝΟΛΟ 59.345 100,00% Κατανομή πληθυσμού ανά φύλο 52,15% 47,85% Άρρενες Θήλεις Διάγραμμα 4 Κατανομή πληθυσμού με βάση το φύλο, Δ. Γαλατσίου (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011 Ιδία επεξεργασία) Εν συνεχεία, τα ακόλουθα διαγράμματα παρουσιάζουν την ηλικιακή διάρθρωση του συνολικού πληθυσμού καθώς και την κατανομή ανά φύλο για το Δήμο Γαλατσίου (Διάγραμμα 5, Διάγραμμα 6). Τα παρουσιαζόμενα στοιχεία βασίζονται στην πιο πρόσφατη απογραφή που πραγματοποιήθηκε το 2011 από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. Σελίδα 23 από 58

Ηλικιακή κατανομή πληθυσμού Δ. Γαλατσίου Ηλικιακή ομάδα 80+ 65-79 55-64 40-54 25-39 15-24 0-14 1501 2492 991 3898 7152 3254 3934 7565 3631 13524 61547370 7143 14360 7217 3286 6411 3125 3814 7841 4027 0 5000 10000 15000 20000 Και τα δυο φύλα Θήλεις Άρρενες Διάγραμμα 5 Διάρθρωση πληθυσμού Δήμου Γαλατσίου ανά ηλικιακή ομάδα (ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή Πληθυσμού 2011) (α) (β) Σύμφωνα με τα διαγράμματα που παρατίθενται, ο πραγματικός πληθυσμός κατανέμεται στις ακόλουθες επτά (7) ομάδες: Στην ομάδα 1 αντιστοιχούν άτομα ηλικίας 0-14 ετών, στην ομάδα 2 άτομα ηλικίας 15-24 ετών, στην ομάδα 3 άτομα ηλικίας 25-39 ετών, στην ομάδα 4 άτομα ηλικίας 40-54 ετών, στην ομάδα 5 άτομα ηλικίας 55-64 ετών, στην ομάδα 6 άτομα ηλικίας 65-79 ετών και τέλος στην ομάδα 7 άτομα ηλικίας 80 ετών και άνω. (γ) Διάγραμμα 6 Ηλικιακή κατανομή (α) Δ. Γαλατσίου, (β) Αρρένων Δ. Γαλατσίου και (γ) Θηλέων Δ. Γαλατσίου Σελίδα 24 από 58

Συμπερασματικά, παρατηρείται ότι οι επικρατέστερες ηλικιακές ομάδες αφορούν στα άτομα ηλικίας 25-39 και 40-54, με ποσοστά 24,20% και 23% αντίστοιχα. Επιπλέον, το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας έως 14 ετών αποτελεί μόλις το 13% του πληθυσμού, ακολουθώντας την γενικότερη τάση, που επικρατεί στο σύνολο της χώρας και το σοβαρό πρόβλημα γήρανσης πληθυσμού. Έτσι, η μέση ηλικία στον Δήμο διαμορφώνεται στα 41,2 έτη. Η ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού του Δήμου δίνεται στο συνοπτικό Πίνακας 7. Πίνακας 7 Ηλικιακές ομάδες Δ. Γαλατσίου σε ποσοτική και ποσοστιαία μορφή ΔΗΜΟΣ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ Ηλικιακές ομάδες 0-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65-79 80+ ΣΥΝΟΛΟ Άρρενες 4027 3125 7217 6154 3631 3254 991 28399 % 14,18% 11,00% 25,41% 21,67% 12,79% 11,46% 3,49% 100,00% Θήλεις 3814 3286 7143 7370 3934 3898 1501 30946 % 12,32% 10,62% 23,08% 23,82% 12,71% 12,60% 4,85% 100,00% Και τα δυο φύλα 7841 6411 14360 13524 7565 7152 2492 59345 % 13,21% 10,80% 24,20% 22,79% 12,75% 12,05% 4,20% 100,00% ΠΗΓΗ ΕΛΣΤΑΤ, 2011; http://www.statistics.gr/portal/page/portal/esye/page-interactive-census-map Επίσης, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη Απογραφή (2011), για το Δήμο Γαλατσίου, τα στοιχεία δείχνουν ότι ο συνολικός αριθμός των νοικοκυριών ανέρχεται στις 23.819, με μέσο μέγεθος νοικοκυριού τα 2,43 άτομα (Πίνακας 8). Επιπλέον, ο αριθμός των πυρηνικών οικογενειών ισούται με 16.312. Με βάση το Διάγραμμα 7, τα 1-μελή νοικοκυριά αποτελούν το 28,03% και βρίσκονται σε παραπλήσιο ποσοστό (28,19%) με τα 2-μελή, ενώ τα 3-μελή νοικοκυριά αποτελούν το 21,26% στο Δήμο. Τα 4-μελή νοικοκυριά, επίσης, καταλαμβάνουν αξιόλογο ποσοστό, της τάξης του 18,41%, ενώ όπως είναι αναμενόμενο, οι 5-μελείς οικογένειες, καθώς και οι οικογένειες με 6 μέλη και άνω αποτελούν πολύ μικρότερα ποσοστά (3,36% και μόλις 0,76% αντίστοιχα). Πίνακας 8 Μέγεθος Νοικοκυριού Δ. Γαλατσίου(ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011) Περιγραφή Nοικοκυριά Mέλη % ΔΗΜΟΣ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ 23.819 57.952 100,00% 1 μέλος 6.676 6.676 28,03% 2 μέλη 6.714 13.428 28,19% 3 μέλη 5.064 15.192 21,26% 4 μέλη 4.384 17.536 18,41% 5 μέλη 801 4.005 3,36% 6 μέλη και άνω 180 1.115 0,76% Σελίδα 25 από 58

Διάγραμμα 7 Ποσοστό νοικοκυριών ανά αριθμό μελών (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011; Ιδία επεξεργασία) Σχετικά με την οικιστική εξέλιξη του Δήμου, τα απογραφικά στοιχεία για τη χρονική περίοδο από το 1960 έως το 2011 συνοψίζονται στον Πίνακας 9. Πίνακας 9 Κτίρια ανά περίοδο κατασκευής (ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2011) Περίοδος Πλήθος Προ του 1960 498 1961-1985 3.051 1986-2000 1.178 2001 και μετά* 443 *περιλαμβάνονται και τα υπό κατασκευή Διάγραμμα 8 Κτίρια ανά περίοδο κατασκευής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) Οι μονοκατοικίες αποτελούν το 2,80% του συνόλου των κτιρίων, ενώ οι διπλοκατοικίες, πολυκατοικίες, ή κτίρια που η κύρια χρήση τους δεν είναι κατοικία φτάνουν το 97,20%. Αναλυτικότερα στοιχεία για τις ξεχωριστές κατηγορίες κτιρίων με βάση τη χρήση τους περιέχονται στον Πίνακας 10. Συνολικά, στον Δήμο υπάρχουν 29.955 κατοικίες και 4.853 κτίρια κατοικιών, αποκλειστικής και μικτής χρήσης. Σελίδα 26 από 58

Περιγραφή διοικητικής διαίρεσης Πίνακας 10 Κτίρια κατά χρήση στο Δ. Γαλατσίου (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011; Ιδία επεξεργασία) Σύνολο κτιρίων Σύνολο κτιρίων αποκλειστικής χρήσης Κατοικία Κτίρια αποκλειστικής χρήσης Εκκλησία - Μοναστήρι Αποκλειστική χρήση κτιρίων Ξενοδοχείο Εργοστάσιο - Εργαστήριο Σχολικό κτίριο Κατάστημα - Γραφείο Σταθμός αυτοκινήτων (πάρκινγκ) Νοσοκομείο, κλινική κλπ. Άλλη χρήση Σύνολο κτιρίων μικτής χρήσης Κατοικία Κτίρια μικτής χρήσης Κύρια χρήση κτιρίων μικτής χρήσης Εκκλησία - Μοναστήρι Ξενοδοχείο Εργοστάσιο - Εργαστήριο Σχολικό κτίριο Κατάστημα - Γραφείο Σταθμός αυτοκινήτων (πάρκινγκ) Νοσοκομείο, κλινική κλπ. ΔΗΜΟΣ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ 5170 4296 4038 14 0 15 24 157 3 1 44 874 815 1 0 1 15 36 1 0 5 Άλλη χρήση Σελίδα 27 από 58

3.2 Κλιματολογικές συνθήκες Οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή του Δήμου Γαλατσίου, δε διαφέρουν ιδιαίτερα από εκείνες του συνόλου της Αττικής. Πιο συγκεκριμένα, το κλίμα χαρακτηρίζεται ως εύκρατο και εντάσσεται κλιματολογικά στον μεσογειακό τύπο κλίματος. Οι βροχοπτώσεις που σημειώνονται στην περιοχή, κυρίως από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο, είναι σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, 400-450 mm το χρόνο. Η θερμοκρασία ακόμα και τους χειμερινούς μήνες κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα με την μέση του Ιανουαρίου να κυμαίνεται στους 9,2 βαθμούς Κελσίου. Τους καλοκαιρινούς μήνες οι θερμοκρασίες φτάνουν σε πολύ υψηλά επίπεδα και για λίγες ημέρες εμφανίζεται καύσωνας με θερμοκρασίες που ξεπερνούν ακόμα και τους 40 βαθμούς Κελσίου. Στο λεκανοπέδιο και στις πυκνοδομημένες περιοχές επικρατούν συνθήκες που επιβαρύνουν σημαντικά το ήδη θερμό φυσικό κλίμα της Αττικής. Ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες καταστροφές από τις πυρκαγιές οι ειδικοί αναμένουν περεταίρω αύξηση της θερμοκρασίας στην Αττική κατά 2 βαθμούς Κελσίου αύξηση της ταχύτητας των ανέμων εξαιτίας της έλλειψης ψηλών δέντρων καθώς επίσης και αλλαγή στην κατανομή των βροχοπτώσεων (meteo-news.gr). 3.3 Σεισμικότητα Σύμφωνα με έρευνα του Τμήματος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) που έγινε σε συνεργασία με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Αστεροσκοπείου, υπάρχει μεγάλος αριθμός ενεργών ρηγμάτων (μικρού ή μεσαίου μεγέθους) στον αστικό ιστό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς και στην περιφέρεια των πόλεων. Τα ρήγματα του αστικού ιστού της Αθήνας φαίνονται στην Εικόνα 2. Παρά το σχετικά μικρό μέγεθος και το μικρό σεισμικό δυναμικό των ρηγμάτων αυτών, η εγγύτητά τους με τμήματα των πολεοδομικών συγκροτημάτων οδηγεί στην αύξηση της σεισμικής επικινδυνότητας των κοντινών περιοχών. Συγκεκριμένα για το Δήμο Γαλατσίου, ο οποίος ανήκει στη Ζώνη Ι σεισμικής επικινδυνότητας, η τιμή της εδαφικής επιτάχυνσης είναι 0,16g. Εικόνα 2 Ενεργά ρήγματα του λεκανοπεδίου της Αττικής (meteo-news.gr) 3.4 Παραγωγικοί τομείς Δεδομένου ότι ο Δήμος Γαλατσίου εντάσσεται στο αστικό περιβάλλον της Αττικής αναμένονται χαμηλά ποσοστά απασχόλησης του πληθυσμού στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα παραγωγής και υψηλότερα ποσοστά στο τομέα παροχής υπηρεσιών. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. η μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού του δήμου (19518 άτομα) απασχολείται στον τριτογενή τομέα παραγωγής. Τόσο ο δευτερογενής όσο και ο πρωτογενής τομέας απασχολούν σημαντικά χαμηλότερα Σελίδα 28 από 58

ποσοστά του πληθυσμού, πιο συγκεκριμένα, το 16,1% και 0,49% αντίστοιχα. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονται στο Διάγραμμα 9. 25.000 Απασχολούμενοι κατά τομέα οικονομικής δραστηριότητας 20.000 15.000 19.518 10.000 5.000 0 115 3.762 Πρωτογενής Δευτερογενής Τριτογενής Διάγραμμα 9: Τομείς παραγωγικής δραστηριότητας Δήμου Γαλατσίου (πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.) Σύμφωνα με τον ΟΑΕΔ, οι άνεργοι του δήμου Γαλατσίου τον Αύγουστο του 2014 ανήλθαν στους 6.568, από τους οποίους 40,7% ήταν βραχυχρόνια άνεργοι, δηλαδή κατά την περίοδο της καταγραφής είχαν δελτία ανεργίας για διάστημα λιγότερο των 12 μηνών. Το 38,4% αποτέλεσαν μακροχρόνια άνεργοι (με δελτίο ανεργίας για διάστημα μεγαλύτερο των 12 μηνών) ενώ το 20,9% ήταν επιδοτούμενοι άνεργοι. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονται στο παρακάτω διάγραμμα. Άνεργοι (περίοδος Αυγούστου 2014) 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2.523 2.673 1.372 Μακροχρόνια Άνεργοι Βραχυχρόνια Άνεργοι Επιδοτούμενοι Άνεργοι Διάγραμμα 10: Άνεργοι Δήμου Γαλατσίου (Αύγουστος 2014) Σύμφωνα με τα απογραφικά στοιχεία του 2011, οι απασχολούμενοι αποτελούν το 39,42% του πληθυσμού του Δήμου. Ακολουθούν οι συνταξιούχοι που αποτελούν το 18,70%, οι μαθητές/σπουδαστές το 16,26%, τα άτομα που απασχολούνται με τα οικιακά το 10,22%, οι άνεργοι το 8,22% και τέλος το 7,17% ανήκει στο υπόλοιπο. Επιπλέον ποσοτικά στοιχεία δίνονται στον Πίνακας 11. Το Διάγραμμα 11 αναπαριστά γραφικά τα προαναφερόμενα στοιχεία απασχόλησης των κατοίκων του Γαλατσίου. Σελίδα 29 από 58

Πίνακας 11 Κατάσταση απασχόλησης πληθυσμού Δ. Γαλατσίου (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011) Κατάσταση ασχολίας Πλήθος % Απασχολούμενοι 23.395 39,42% Ζητούσαν Εργασία 4.881 8,22% Μαθητές/Σπουδαστές 9.652 16,26% Συνταξιούχοι 11.100 18,70% Οικιακά 6.063 10,22% Λοιπά 4.254 7,17% ΣΥΝΟΛΟ 59.345 100,00% ΣΥΝΟΛΟ 59.345 Λοιπά Οικιακά Συνταξιούχοι Μαθητές/Σπουδαστές Ζητούσαν Εργασία 4.254 6.063 11.100 9.652 4.881 Απασχολούμενοι 23.395 0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000 70.000 Διάγραμμα 11 Κατάσταση ασχολίας πληθυσμού Δ. Γαλατσίου (ΕΛ.ΣΤΑΤ., 2011; Ιδία επεξεργασία) 3.5 Χρήσεις γης Αν και η περιοχή του Δήμου Γαλατσίου δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ακριβώς ως αγροτική, πεδινή, ορεινή ή παραθαλάσσια, παρά μόνο ως αστική, εντούτοις, διαθέτει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό πρασίνου χάρη στα Άλση Βεΐκου και Αττικό. Το Άλσος Βεΐκου απλώνεται σε μια περιφραγμένη έκταση 224 στρεμμάτων και περιλαμβάνει ένα μικρό υπαίθριο θέατρο, παιδική χαρά, ανοιχτό κολυμβητήριο, γήπεδα ποδοσφαίρου, τένις και μπάσκετ, κλειστό γυμναστήριο, μια καφετέρια και έναν καλοκαιρινό κινηματογράφο. Από τα 224 στρέμματα του άλσους, τα 60,30 καταλαμβάνονται από γκαζόν, τα 76,10 από πεύκα, τα 9,6 από καλλωπιστικά φυτά και όλα τα υπόλοιπα από τους αθλητικούς χώρους. Το Άλσος φυλάσσεται καθ όλο το 24ωρο, ενώ στους χώρους του απασχολούνται εκτός από τους φύλακες, γυμναστές, γιατρός και νοσηλεύτρια, κηπουροί και υπάλληλοι καθαριότητας. Στον Δήμο Γαλατσίου διοικητικά ανήκει και ένα μικρό κομμάτι του Αττικού άλσους, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου ανήκει στην Περιφέρεια Αθηνών, η οποία έχει τη συντήρηση, την επίβλεψη και τη διαχείριση του άλσους. Το εκτενές αποχετευτικό δίκτυο, το οποίο καλύπτει σχεδόν το 99,9% του Δήμου, καθώς και οι οργανωμένες υπηρεσίες καθαριότητος αποτρέπουν την όποια πιθανότητα ρύπανσης από αστική- οικιστική ανθρώπινη δραστηριότητα. Το Γαλάτσι είναι οργανωμένο σε 7 Πολεοδομικές Ενότητες (ΠΕ) σύμφωνα με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΥΕΚ 797/Δ /1991), το οποίο είναι σε ισχύ. Τα βασικά τους χαρακτηριστικά είναι ως παρακάτω (Πίνακας 12): Σελίδα 30 από 58