1.5 ΝΟΜΟΣ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΔ, ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
Περιεχόμενα 1. Νόμος Πλαίσιο για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση 2. Υπουργικές Αποφάσεις (ΥΑΠ/Φ.40.4/3/1031 - ΦΕΚ 1317/Β'/23-04-2012) 3. Ανάλυση της Εθνικής Στρατηγικής Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης 4. Χρηματοδότηση 2
Νόμος Πλαίσιο για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση
Εισαγωγή Το γενικό θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη και λειτουργία δράσεων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης σε εθνικό επίπεδο, όπως πρόσφατα διαμορφώθηκε, ορίζεται από Το νόμο 3979/2011 (ΦΕΚ Α 138 16-06-2011) Τις κανονιστικές διατάξεις αυτού του Νόμου Ολες οι δράσεις ΗΔ θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με την Εθνική Στρατηγική Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης 4
Νόμος για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Ο Ν. 3979/2011 στοχεύει στη δημιουργία ενός σύγχρονου και ολοκληρωμένου νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, στην υπηρεσία των πολιτών και των επιχειρήσεων, που θα οδηγήσει το κράτος και τη Δημόσια Διοίκηση στην «μετα-κεπ» εποχή Αποσκοπεί στη μείωση της γραφειοκρατίας, στοχεύοντας στη δημιουργία μιας αποδοτικής και φιλικής στον πολίτη Ηλεκτρονικής Δημόσιας Διοίκησης καθιέρωση ηλεκτρονικών υπηρεσιών που θα περιορίσουν την απαίτηση για αυτοπρόσωπη παρουσία σε μία δημόσια υπηρεσία μείωση εμφάνισης φαινομένων διαφθοράς Αποπροσωποποίηση της δημόσιας υπηρεσίας Εξοικονόμηση πόρων (μέχρι 4 δις ευρώ) 5
Κυριότερα άρθρα: Νόμος 3979/2011 (ΦΕΚ Α 138 16-06-2011) Άρθρο 5 υποχρεωτική λειτουργία δικτυακού τόπου σε κάθε φορέα του Δημοσίου, ιδίως για την υποβολή αναφορών, δηλώσεων και αιτήσεων από τα συναλλασσόμενα με αυτόν φυσικά πρόσωπα ή Ν.Π.Ι.Δ. Άρθρο 7 προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικότητας των φυσικών προσώπων. Όπου απαιτείται η συγκατάθεση του προσώπου για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η σχετική δήλωση μπορεί να δίδεται και με χρήση ΤΠΕ 6
Νόμος 3979/2011 (ΦΕΚ Α 138 16-06-2011) Κυριότερα άρθρα: Άρθρο 13 Αναφέρεται στο κύρος και την αποδεικτική ισχύς ηλεκτρονικών εγγράφων. Θεσμοθετεί την ηλεκτρονική υπογραφή που βασίζεται σε αναγνωρισμένο πιστοποιητικό. Ορίζει ότι τα ηλεκτρονικά διοικητικά έγγραφα φέρουν υποχρεωτικά ασφαλή χρονοσήμανση. Τονίζεται ότι με το ΠΔ 150/2001, άρθρο 3, παρ. 1) τα ηλεκτρονικά έγγραφα με πιστοποιημένη ηλεκτρονική υπογραφή έχουν την ίδια νομική και αποδεικτική ισχύ με τα έγγραφα που φέρουν ιδιόχειρη υπογραφή. Άρθρο 14 - Τα ηλεκτρονικά αντίγραφα που παράγονται με τη χρήση ΤΠΕ έχουν ισχύ ακριβούς αντιγράφου εφόσον το πρωτότυπο ηλεκτρονικό ή έντυπο έγγραφο βρίσκεται στην κατοχή φορέα του δημόσιου τομέα και κατά τη διαδικασία της καταχώρισης, της ψηφιοποίησης, της αναπαραγωγής και της εκτύπωσης καθίσταται δυνατή η ταύτιση πρωτοτύπου και ηλεκτρονικού αντιγράφου ή το αντίγραφο φέρει προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή και ασφαλή χρονοσήμανση 7
Νόμος 3979/2011 (ΦΕΚ Α 138 16-06-2011) Κυριότερα άρθρα: Άρθρο 15 - Καθορίζονται τα ζητήματα για τη συγκρότηση, τήρηση, επεξεργασία, αποθήκευση, ευρετηρίαση και αναζήτηση ηλεκτρονικών εγγράφων και αρχείων και ιδίως οι τεχνικές προδιαγραφές, τα πρότυπα, τα μέσα τήρησης, τα τεχνικά πρότυπα ηλεκτρονικής διαχείρισης αρχειοθέτησης και αναζήτησης εγγράφων και δεδομένων, καθώς και οι κατευθύνσεις για τα μέτρα οργανωτικής και τεχνικής ασφάλειας. Αναλυτικά στο: ΠΔ 25/2014 (ΦΕΚ 44Α 25.2.14): Ηλεκτρονικό Αρχείο και Ψηφιοποίηση Εγγράφων Άρθρο 16 Επιβάλλεται η χρήση Ηλεκτρονικού Πρωτοκόλλου από όλες τις υπηρεσίες Άρθρο 17 - Καθιερώνεται η διακίνηση εγγράφων με ηλεκτρονικό τρόπο μεταξύ των φορέων του Δημοσίου 8
Νόμος 3979/2011 (ΦΕΚ Α 138 16-06-2011) Κυριότερα άρθρα: Άρθρο 18 Οι φορείς του δημοσίου μπορούν να χορηγούν πιστοποιητικά, βεβαιώσεις κλπ με πλήρως αυτοματοποιημένο τρόπο με την υποστήριξη των πληροφοριακών συστημάτων με την προϋπόθεση της ταυτοποίησης και επιβεβαίωσης ταυτότητας (αυθεντικοποίησης) των αιτούντων και των δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων Άρθρο 24 Προβλέπει ότι οι δηλώσεις, αιτήσεις, δικαιολογητικά και άλλα έγγραφα που αποστέλλονται ηλεκτρονικά σε έναν φορέα του δημόσιου τομέα, θεωρείται ότι έχουν περιέλθει σε αυτόν εφόσον υπάρξει ηλεκτρονική επιβεβαίωση της λήψης με ασφαλή χρονοσήμανση. 9
Νόμος 3979/2011 (ΦΕΚ Α 138 16-06-2011) Κυριότερα άρθρα: Άρθρο 26 Οι φορείς του δημοσίου μπορούν να εισπράττουν φόρους, παράβολα, τέλη, χαρτόσημα, πρόστιμα κλπ με ηλεκτρονικές πληρωμές (χρέωση τραπεζικών λογαριασμών, πιστωτικές κάρτες κλπ) Άρθρο 30 Καθιερώνει την υποχρεωτική ταυτοποίηση και αυθεντικοποίηση (επιβεβαίωση της ταυτότητας) στις ηλεκτρονικές συναλλαγές Άρθρο 31 Ρυθμίζει την εγγραφή στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες 10
Στρατηγική για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση
Εθνική Στρατηγική Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Το σχέδιο για την Εθνική Στρατηγική ΗΔ είναι απαραίτητο γιατί: η ελληνική δημόσια διοίκηση στην παρούσα συγκυρία καλείται να κάνει ένα μεγάλο άλμα ψηφιακής αναβάθμισης ξεκινάει η νέα προγραμματική περίοδος, 2014-2020 η οποία στοχεύει στην ουσιαστική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων οπότε και απαιτείται ορθολογικός σχεδιασμός του νέου ΕΣΠΑ βάσει μιας δεσμευτικής μακροπρόθεσμης στρατηγικής το Ελληνικό Δημόσιο θα πρέπει να προσαρμοσθεί στις απαιτήσεις της κοινωνίας αλλά και της τεχνολογίας που αλλάζουν συνεχώς και με μεγάλη ταχύτητα 12
Εθνική Στρατηγική Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Αποτελεί το ρυθμιστικό σχέδιο αρχών για την ανάπτυξη, συντονισμό και λειτουργία των δράσεων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης Περιγράφει τις Γενικές Αρχές, τις Στρατηγικές κατευθύνσεις και τους επιμέρους στόχους, τους τομείς ΗΔ και την απαιτούμενη οργανωτική δομή Το 2012 είχε εκπονηθεί το Σχέδιο Εθνικής Στρατηγικής http://www.ydmed.gov.gr/?p=1693 Το 2014 ολοκληρώθηκε το νέο, αναμορφωμένο σχέδιο http://www.opengov.gr/minreform/?p=1390 13
Γενικές Αρχές Στρατηγικές Τοποθετήσεις Η Δημόσια Διοίκηση θα οδηγείται από τις αναφερόμενες δεσμευτικές Γενικές Αρχές κατά το σχεδιασμό, την έγκριση και την υλοποίηση των πολιτικών, των δράσεων και των επί μέρους έργων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Αντίστροφα, καμία πολιτική, δράση ή επί μέρους έργο δε θα υιοθετείται από τη Δημόσια Διοίκηση, εφόσον αντιτίθεται σε κάποια από τις αναφερόμενες Γενικές Αρχές. Διαλειτουργικότητα Συμμόρφωση ή αιτιολόγηση Ενοποίηση Εξοικονόμιση - Μη επανάληψη Μοναδική καταχώρηση δεδομένων Εφικτότητα - Βιωσιμότητα Διαφάνεια - Ανάκτηση Εμπιστοσύνης Προσβασιμότητα Ασφάλεια - Ιδιωτικότητα Συμμετοχή πολιτών 14
Βασικές Κατευθύνσεις και στόχοι 15
Προϋποθέσεις ανάπτυξης και εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής Σε οργανωτικό επίπεδο απαιτούνται: Εκπόνηση δεσμευτικού σχεδίου δράσης, το οποίο θα συμβαδίζει και θα παρακολουθεί το σχέδιο δράσης διοικητικής μεταρρύθμισης και θα κυρωθεί από απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Μεταρρύθμισης. Θεσμοθέτηση οργανωτικής δομής (governance structure) της Διοίκησης για την υλοποίηση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σε στρατηγικό, επιχειρησιακό, τεχνολογικό και ελεγκτικό επίπεδο. Υιοθέτηση δεσμευτικών αρχών, μεθόδων και κανόνων για το σχεδιασμό, τη διαχείριση και την ενεργή παρακολούθηση των δράσεων και έργων της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης από το σύνολο των εμπλεκομένων. Διαχρονικότητα των πολιτικών: συνεχής παρακολούθηση της πορείας της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και του βαθμού επίτευξης των στόχων, μέσω εξουσιοδοτημένων δομών και σύγχρονων εργαλείων παρακολούθησης. Σταθερή στήριξη από επαρκή ηγεσία και επιτελικό στελεχιακό δυναμικό. Διαχείριση και υλοποίηση από στελέχη με σχετική τεχνογνωσία και εμπειρία. Αξιολόγηση των δράσεων κατά την πορεία υλοποίησης τους αλλά και κατά τη διάρκεια χρήσης τους, με κατάλληλους μηχανισμούς και αξιόπιστους δείκτες. 16
Προϋποθέσεις ανάπτυξης και εφαρμογής της Σε τεχνικό επίπεδο απαιτούνται: Εθνικής Στρατηγικής Επαναχρησιμοποίηση της δημόσιας Πληροφορίας και των δημόσιων δεδομένων με τον πλέον πρόσφορο τρόπο. Για κάθε νέο έργο, υποχρεωτική αναζήτηση και επιλογή λύσεων με τεχνολογία υπολογιστικού νέφους, είτε από τη Δημόσια Διοίκηση είτε από άλλους παρόχους, με έμφαση σε υπηρεσίες που ήδη λειτουργούν επιτυχώς. Η υποχρεωτική παροχή του ελάχιστου εξοπλισμού και του απαραίτητου λογισμικού σε όλους του δημόσιους υπαλλήλους. Η ανανέωση του εξοπλισμού και του λογισμικού προς την κατεύθυνση των πιο σύγχρονων τάσεων και των πιο πρόσφορων διαθέσιμων τεχνολογιών. Η υποχρεωτική διερεύνηση και υιοθέτηση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού βέλτιστων πρακτικών σε Ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. 17
Δομή Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Η προβλεπόμενη Δομής Διακυβέρνησης έχει εξής : Το Κυβερνητικό Συμβούλιο Μεταρρύθμισης (ΚΣΜ) είναι το ανώτατο όργανο διοίκησης στο οποίο συμμετέχουν υπουργοί Η Επιτροπή Συντονισμού Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΕΣΗΔ) αποτελεί το κεντρικό οριζόντιο όργανο διακυβέρνησης. Σε αυτό επικεφαλής τίθεται ο εκάστοτε Υφυπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Επικουρικά στην ΕΣΗΔ θα λειτουργεί η Γενική Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΓΔΗΔ). Ρόλος της ΓΔΗΔ, μεταξύ άλλων, θα είναι να αναλύει τις γενικές κατευθύνσεις πολιτικής Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, να προωθεί κατευθύνσεις και δράσεις για την εφαρμογή τους και να επιβλέπει τη συνάφεια, την αναγκαιότητα και τις συνέργειες σχετικών δράσεων και έργων που προτείνονται από τους φορείς 18
Δομή Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Εκτός των ανωτέρω οργάνων (ΚΣΜ, ΕΣΗΔ, ΓΔΗΔ) λειτουργούν κέντρα συντονισμού, εκτέλεσης και υποστήριξης έργων και δράσεων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης των φορέων του Δημοσίου. Τα κέντρα αυτά εξυπηρετούν την ομαλή συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών αποτελεί αφενός ο επιχειρησιακός και αφετέρου ο τεχνολογικός συντονισμός όλων των φορέων και Υπηρεσιών του Δημοσίου που σχεδιάζουν και υλοποιούν έργα και δράσεις ηλεκτρονικής διακυβέρνησης Τα ανωτέρω συντονιστικά κέντρα θα συνεργάζονται στενά μεταξύ τους, με τους φορείς χρηματοδότησης καθώς και με τις Υπηρεσίες του Δημοσίου που θα είναι οι αποκλειστικοί έχοντες την πρωτοβουλία και κύριοι των έργων και δράσεων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. 19
Δομή Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Η προβλεπόμενη Δομής Διακυβέρνησης αναπαρίσταται στο κατωτέρω γράφημα : 20
Χρηματοδότηση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
Χρηματοδότηση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Η χρηματοδότηση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης πραγματοποιείται κυρίως από Ευρωπαϊκά προγράμματα: 2000-2006 Την περίοδο του 3 ου Κοινωνικού Πλαισίου Στήριξης από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» 2007-2013 Την περίοδο του ΕΣΠΑ από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα «Διοικητική Μεταρρύθμιση» και «Ψηφιακή Σύγκλιση» 2014-2020 Την περίοδο του ΣΕΣ (νέο ΕΣΠΑ) αναμένεται από το Επιχειρησιακό Προγράμματα «Μεταρρύθμιση του Δημοσίου Τομέα» 22
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στη Ελλάδα με το Ε.Π. Κοινωνία της Πληροφορίας (2000-2006) 1. Στόχοι Εξυπηρέτηση του Πολίτη και Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής Ανάπτυξη και Ανθρώπινο Δυναμικό 2. Άξονες Παιδεία και Πολιτισμός (15%) Εξοπλισμός και δικτύωση σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης Εισαγωγή και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση Τεκμηρίωση, αξιοποίηση και ανάδειξη του Ελληνικού Πολιτισμού Εξυπηρέτηση του πολίτη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής (31%) «Ηλεκτρονική κυβέρνηση» για την εξυπηρέτηση του πολίτη: Επιχειρησιακά σχέδια, μελέτες και πιλοτικά έργα Κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού της Δημόσιας Διοίκησης και μελέτες υποστήριξης του εκσυγχρονισμού της Δημόσιας Διοίκησης Μετάβαση της χώρας στα δεδομένα της μεταβιομηχανικής, ψηφιακής, οικονομίας που στηρίζεται στην παραγωγή, διανομή και χρήση γνώσης και πληροφορίας (32%) Τηλεπικοινωνίες (20%) Τεχνική Βοήθεια (2%) 23
Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) Ο στρατηγικός σχεδιασμός της χώρας για την περίοδο 2007-2013 υλοποιείται από οκτώ (8) Τομεακά ΕΠ, πέντε (5) Περιφερειακά ΕΠ και δώδεκα (12) ΕΠ Εδαφικής Συνεργασίας 1 Περιβάλλον - Αειφόρος Ανάπτυξη 2 Ενίσχυση της Προσπελασιµότητας 3 Ανταγωνιστικότητα & Επιχειρηµατικότητα 4 Ψηφιακή Σύγκλιση 5 Ανάπτυξη Ανθρώπινου υναµικού 6 Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση 7 Διοικητική Μεταρρύθμιση 8 Τεχνική Υποστήριξη Εφαρµογής ΕΤΠΑ Σύγκλιση 9 Μακεδονίας - Θράκης 10 υτικής Ελλάδας Πελοποννήσου - Ιονίων Νήσων 11 Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 12 Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας - Ηπείρου 13 Αττικής 14-25 12 Επιχειρησιακά Προγράµµατα Εδαφικής Συνεργασίας 24
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στη Ελλάδα με το Ε.Π. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ (2007 2013) 1. Στόχοι Ενίσχυση αποδοτικότητας αποτελεσματικότητας και λογοδοσίας της Δημόσια Διοίκησης Ενίσχυση της συμμετοχής και κοινωνικής διαβούλευσης 2. Άξονες που αφορούν τη Δημόσια Διοίκηση Αναβάθμιση Ποιότητας Δημόσιων πολιτικών. Συνέργιες με Ε.Π. Ψηφιακή Σύγκληση Απλούστευση διαδικασιών και αλλαγές στη οργάνωση για υποστήριξη λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης με συστήματα ΤΠΕ Σχεδιασμός και εφαρμογή συστημάτων πληροφορικής σε δημόσιες υπηρεσίες Υποστήριξη ελεγκτικών μηχανισμών με ΤΠΕ Μοντελοποίηση διαδικασιών Δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα Ανάπτυξη Ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης. E-learning Κάλυψη αναγκών που θα προκύψουν από Ε.Π. Ψηφιακή σύγκληση 25
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στη Ελλάδα με το Ε.Π. ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ (2007 2013) 1. Στόχοι Ψηφιακή σύγκλιση της χώρας με την ΕΕ αξιοποιώντας τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) 2. Άξονες που αφορούν τη Δημόσια Διοίκηση Βελτίωση της Παραγωγικότητας με Αξιοποίηση των ΤΠΕ. Παροχή ψηφιακών υπηρεσιών προς επιχειρήσεις & βελτίωση αποτελεσματικότητας Δημοσίου τομέα με χρήση ΤΠΕ, Κυβερνητικό portal ΤΠΕ και Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής. Βελτίωση της καθημερινής ζωής μέσω ΤΠΕ Ισότιμη συμμετοχή των πολιτών στην Ψηφιακή Ελλάδα, Ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών Δημόσιας διοίκησης για τον πολίτη. 26
Νέο ΕΣΠΑ (Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης ΣΕΣ) της περιόδου 2014-2020 1. Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 3,8 δισ. ευρώ (25% του συνόλου της χρηματοδότησης). 2. Μεταρρύθμιση του Δημοσίου Τομέα 0,4 δισ. ευρώ (3%). Αντιμετώπιση προβλημάτων οργάνωσης του Δημοσίου, αναδιάρθρωση των υπηρεσιών, εκσυγχρονισμός των δικαστηρίων, δράσεις για τη διαχείριση της Μετανάστευσης, Αναδιοργάνωση δομών Υγείας. 3. Περιβάλλον και Μεταφορές 3,7 δισ. ευρώ (24%). 4. Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Απασχόληση 2 δις ευρώ (13%). 5. Περιφερειακά Προγράμματα 5,4 δισ. ευρώ (35%). 27