Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων

Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων ΕΤΗΣΙΟ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΙΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ 2014-2015 Μάθημα 3 ο 16 εκεμβρίου 2014 ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ Θεόδωρος Γεράκης Προϊστάμενος Τμήματος Ελέγχου Λοιμώξεων, ΓΝΝΘΑ "Η Σωτηρία". Άγγελος Πεφάνης Παθολόγος Λοιμωξιολόγος, Συντ. ιευθυντής Παθολογικής Κλινικής ΓΝΝΘΑ "Η Σωτηρία" Με την ευγενική χορηγία της εταιρείας ιοργάνωση: Focus on Health

ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΕΠΑΦΗΣ ΓΕΡΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ Αποτελούν κατευθυντήριες οδηγίες ελέγχου για να μειώσουν τη μετάδοση ενός λοιμώδους νοσήματος, από «γνωστές» και «άγνωστες» πηγές, στους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας. Οριοθετούν την αντιμετώπιση όλων των ασθενών σαν να είναι αποικισμένοι ή με ενεργό λοίμωξη από λοιμογόνους παράγοντες (κυρίως αιματογενούς διασποράς), που μπορούν να μολύνουν τους επαγγελματίες υγείας. Στοχεύουν στην πρόληψη της άμεσης επαφής με όλα τα σωματικά υγρά (συμπεριλαμβανομένου και του αίματος), τις εκκρίσεις, τις απεκκρίσεις, το μη άθικτο δέρμα (συμπεριλαμβανομένου και του εξανθήματος) και τους βλεννογόνους. ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΥΓΡΑ ΕΚΚΡΙΣΕΙΣ ΑΠΕΚΚΡΙΣΕΙΣ ΥΨΗΛΗΣ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Αίμα Σπέρμα Κολπικές εκκρίσεις Περικαρδιακό υγρό Εγκεφαλονωτιαίο υγρό Αρθρικό υγρό Αμνιακό υγρό ΔΥΝΗΤΙΚΩΣ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΑ Περιττώματα Ρινικές εκκρίσεις Πτυέλων Ιδρώτας Δάκρυα Ούρα / εμετό Σάλιο Universal health precautions and Biohazards To Health Care Workers (CDC ) Created for benefit of Medical and Paramedical Health care workers in the Developing world Dr.T.V.Rao, MD E mail : tvraodoctor2000@yahoo.co.in 1

ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΜΒΑΝOYME ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ Για τη δική μας προστασία κατά τη φροντίδα των ασθενών Για την πρόληψη της μετάδοσης μικροοργανισμών σε ασθενείς που νοσηλεύονται ή προσέρχονται σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΩΝ Πρέπει να λαμβάνονται από ΟΛΟΥΣ τους επαγγελματίες υγείας στο χειρισμό: ΟΛΩΝ των ασθενών όταν υπάρχει κίνδυνος επαφής με αίμα ή άλλα σωματικά υγρά ή εκκρίσεις ΟΛΩΝ των δυνητικά μολυσμένων αντικειμένων ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ ΧΡΗΣΗ ΜΕΤΡΩΝ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΜΑΠ) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΙΑ ΑΣΦΑΛΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΙΧΜΗΡΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΗΛΙΔΩΝ ΑΙΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΓΙΑ HBV ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ 2

Η υγιεινή των χεριών αποτελεί βασικό στοιχείο Για την πρόληψη των λοιμώξεων Για την ασφάλεια των ασθενών Για την προστασία από τον αποικισμό με πολυανθεκτικά μικρόβια Για την αποτροπή εξάπλωσης της μικροβιακής αντοχής ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ Πλύσιμο Χεριών Αφορά πλύσιμο χεριών με καλλυντικό σαπούνι και νερό Απαιτούμενος χρόνος 40 60 sec Μείωση παροδικής χλωρίδας χεριών κατά 2,7 λογαρίθμους (logs) Αντισηψία χεριών με Αλκοολικό διάλυμα Αφορά τρίψιμο των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα Απαιτούμενος χρόνος 30 δευτερόλεπτα Μείωση παροδικής χλωρίδας χεριών πάνω από 4 λογαρίθμους Χειρουργική Αντισηψία Χεριών Αφορά το πλύσιμο χεριών ή τη χρήση αλκοολικού διαλύματος πριν τις επεμβάσεις από το προσωπικό του χειρουργείου Απαιτούμενος χρόνος 2 5 λεπτά Μείωση της χλωρίδας χεριών από 2,9 logs έως και πάνω από 4,5 logs Guideline for Hand Hygiene in Health-care Settings. MMWR 2002; vol. 51, no. RR-16. Μικροβιακή μείωση σε σχέση με το χρόνο Bacterial contamination (mean log 10 reduction) 0 1 2 3 4 5 Το αλκοολούχο διάλυμα είναι: πιο αποτελεσματικό δρα πιο γρήγορα καλύτερα ανεκτό Πλύσιμο χεριών Αλκοολούχο διάλυμα 6 0 15s 30s 1 min 2 min 3 min 4 min Pittet and Boyce. Lancet Infectious Diseases 2001 3

ΑΛΚΟΟΛΙΚΟ ΔΙΑΛΥΜΑ ΧΕΡΙΩΝ αλκοολούχα διαλύματα ισοπροπυλική αλκοόλη n προπανόλη Αιθυλική αλκοόλη Συνδυασμοί των παραπάνω αλκοολών Συνδυασμοί αλκοολών με χλωρεξιδίνη Συνδυασμοί αλκοολών με Mecetronium etisulfate Ευρύ μικροβιακό φάσμα Δεν έχει δράση έναντι σπορογόνων βακτηριδίων όπως το Clostiridium difficile Με την προσθήκη πρόσθετου χημικού, παρατείνεται η διάρκεια δράσης ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ ΒΗΜΑ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ 1) Πριν την επαφή με τον ασθενή προστασία ασθενούς από μικρόβια που μεταφέρονται με τα χέρια 2) Πριν από κάθε καθαρό και άσηπτο χειρισμό προστασία ασθενούς από μεταφορά μικροβίων που αποικίζουν τα χέρια του επαγγελματία υγείας και του ασθενούς και μπορούν να γίνουν παθογόνα, αν εισέλθουν στην κυκλοφορία WHO, First Global Patient Safety Challenge, Clean Care is Safer Care 4

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ 3) Μετά από έκθεση σε σωματικά υγρά του ασθενούς 4) Μετά από την επαφή με τον ασθενή 5) Μετά από την επαφή με το άμεσο άψυχο περιβάλλον του ασθενούς (π.χ. αντικείμενα, έπιπλα, ακόμη και αν δεν τα έχει αγγίξει ο ασθενής) προστασία του επαγγελματία υγείας και του επαγγελματικού περιβάλλοντος του, από τα παθογόνα μικρόβια του ασθενούς WHO, First Global Patient Safety Challenge, Clean Care is Safer Care Περιοχές που μερικές φορές δεν απολυμαίνονται Περιοχές που συχνά δεν απολυμαίνονται Ραχιαία επιφάνεια ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΧΕΡΙΩΝ Σημεία που δεν καθαρίζονται καλά Παλαμιαία επιφάνεια Σημεία που πολύ συχνά δεν καθαρίζονται καλά Σημεία που συχνά δεν καθαρίζονται καλά Σημεία που λιγότερο συχνά δεν καθαρίζονται καλά 5

ΣΩΣΤΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ 6

7

8

ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΟΥ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ Διάρκεια 20 30 δευτ! ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΛΥΣΙΜΑΤΟΣ ΧΕΡΙΩΝ Διάρκεια 40 60 δευτ. ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ Μικρό ποσοστό συμμόρφωσης των επαγγελματιών υγείας. Οι δικαιολογίες των επαγγελματιών υγείας για τη μη εφαρμογή της υγιεινής των χεριών, μεταξύ άλλων, αφορούν: ξηρότητα δέρματος έλλειψη βρύσης και νεροχύτη σε κοντινό σημείο έλλειψη αλκοολούχων αντισηπτικών και χειροπετσετών υποβάθμιση του κινδύνου αμέλεια λόγω φόρτου εργασίας απουσία ενημέρωσης 9

Words of Wisdom on Hand Washing Soap, water and common sense are still be best antiseptics William Osler ΜΕΤΡΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ(ΜΑΠ) ΓΑΝΤΙΑ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ 10

Η χρήση γαντιών αντικαθιστά την υγιεινή των χεριών; ΟΧΙ Η χρήση γαντιών δεν αντικαθιστά σε καμιά περίπτωση την υγιεινή των χεριών ΠΟΤΕ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΓΑΝΤΙΩΝ: Πριν από κάθε καθαρό ή άσηπτο χειρισμό. Όταν υπάρχει επαφή με αίμα, βιολογικά υγρά, βλεννογόνους ή λοιμώξεις δέρματος Κατά την απομάκρυνση μολυσμένων αντικειμένων και τον καθαρισμό μολυσμένων επιφανειών Όταν απαιτείται η εφαρμογή ειδικών προφυλάξεων στον ασθενή (contact precautions) ΤΑ ΓΑΝΤΙΑ ΑΦΑΙΡΟΥΝΤΑΙ: Μετά την επαφή με τον ασθενή και πριν από την φροντίδα του επόμενου. Μετά την επαφή με μολυσμένη περιοχή και πριν από την επαφή με την επόμενη κατά την φροντίδα του ίδιου ασθενούς. Όταν σχισθούν ή όταν μολυνθούν. Slides for Education Sessions for Trainers, Observers and Health care Workers (revised August 2009), WHO, Saves lives Clean your hands; Γραφείο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων, Μικροβιακής αντοχής και ορθολογικής χρήσης αντιβιοτικών ΚΕΕΛΠΝΟ ΠΡΙΝ από την τοποθέτηση γαντιών είναι απαραίτητη η χρήση αντισηπτικού διαλύματος ή το πλύσιμο των χεριών ΜΕΤΑ την αφαίρεση των γαντιών είναι απαραίτητη η χρήση αντισηπτικού διαλύματος ή το πλύσιμο των χεριών Τα γάντια είναι υλικό που πρέπει να χρησιμοποιείται για ΜΙΑ μόνο πρακτική κάθε φορά και πρέπει να αφαιρούνται αμέσως μετά το τέλος αυτής Slides for Education Sessions for Trainers, Observers and Health care Workers (revised August 2009), WHO, Saves lives Clean your hands; Γραφείο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων, Μικροβιακής αντοχής και ορθολογικής χρήσης αντιβιοτικών ΚΕΕΛΠΝΟ 11

Η χρήση των γαντιών είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της Υγιεινής των Χεριών Χαμηλό ποσοστό συμμόρφωσης στις ενδείξεις εφαρμογής και απόρριψης Συσχέτιση με τα χαμηλά επίπεδα συμμόρφωσης στην ΥΧ Ιδιαίτερα συχνή η μη έγκαιρη αφαίρεσή τους μετά την επαφή με τον ασθενή Matthieu Eveillard Future Microbiol. (2011) ΜΕΤΡΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΜΑΠ) Απλή προστατευτική ποδιά μιας χρήσης με μακριά μανίκια (υγροαπωθητική) Χειρουργική ρόμπα Για την προστασία του δέρματος και των ενδυμάτων κατά τη διάρκεια νοσηλείας ή παρεμβατικής πράξης Όταν υπάρχει κίνδυνος εκτίναξης αίματος ή άλλων βιολογικών υγρών (splashing) ΜΕΤΡΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΜΑΠ) ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΣ ΣΚΟΥΦΟΣ Όταν υπάρχει κίνδυνος εκτίναξης αίματος ή άλλων βιολογικών υγρών (splashing) Προστασία κεφαλής 12

ΜΕΤΡΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΜΑΠ) Προστασία στόματος ρινός οφθαλμών Όταν υπάρχει κίνδυνος εκτίναξης αίματος ή άλλων βιολογικών υγρών (splashing) Απλή χειρουργική μάσκα Οφθαλμική προστασία με περιφερική κάλυψη ΜΕΤΡΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΜΑΠ) Προστασία Υποδημάτων Όταν υπάρχει κίνδυνος εκτίναξης αίματος ή άλλων βιολογικών υγρών (splashing) Ποδονάρια: Καλύπτουν ολόκληρο το πέλμα. Προστατεύουν από την είσοδο των μικροβίων από τα μολυσμένα δάπεδα με αίμα και σωματικά υγρά. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΙΑ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Η ΝΕΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 39 13

Κίνδυνοι από τα ιατρικά απόβλητα Περιέχουν μολυσματικούς/λοιμογόνους παράγοντες. Είναι τοξικά για το γονιδίωμα (παρεμβαίνουν στο γενετικό υλικό ή προκαλούν μεταλλάξεις). Περιέχουν τοξικές ή επικίνδυνες χημικές ή φαρμακευτικές ουσίες. Είναι ραδιενεργά. Περιέχουν αιχμηρά αντικείμενα. 40 Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων (ΑΥΜ) Τα ΑΥΜ περιλαμβάνουν τις παρακάτω κατηγορίες: i) Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ) που προσομοιάζουν με τα οικιακά απόβλητα. ii) Επικίνδυνα Απόβλητα Υγειονομικών Μονάδων (ΕΑΥΜ) α. Επικίνδυνα Απόβλητα Αμιγώς Μολυσματικά (ΕΑΑΜ) β. Μικτά Επικίνδυνα Απόβλητα (ΜΕΑ) γ. Άλλα Επικίνδυνα Απόβλητα (ΑΕΑ) iii) Ειδικά Ρεύματα Αποβλήτων: Ραδιενεργά, συσκευασίες με αέρια υπό πίεση, ρεύματα αποβλήτων εναλλακτικής διαχείρισης (μπαταρίες, απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ), απόβλητα έλαια, απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων). Οι ομάδες εργαζομένων που διατρέχουν κίνδυνο Προσωπικό που εργάζεται στις υπηρεσίες καθαριότητας των υγειονομικών μονάδων. Εργαζόμενοι σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας και διάθεσης των ιατρικών αποβλήτων (όπως αποτεφρωτές ή αποστειρωτές, χωματερές) καθώς και ρακοσυλλέκτες. Ιατροί, Νοσηλευτές, επιστήμονες της Ιατρικής υπηρεσίας, παραϊατρικό προσωπικό και τεχνικό προσωπικό. Ασθενείς που νοσηλεύονται στις υγειονομικές μονάδες. Άτομα που επισκέπτονται τις υγειονομικές μονάδες. Το ευρύ κοινό. 42 14

43 ΑΣΦΑΛΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΙΧΜΗΡΩΝ Προσοχή για πρόληψη τραυματισμού κατά τη χρήση βελονών, μαχαιριδίων και αιχμηρών αντικειμένων Όλες οι χρησιμοποιημένες βελόνες και αιχμηρά αντικείμενα θα πρέπει να εναποτίθενται στους ειδικούς κίτρινους περιέκτες αιχμηρών. Δίπλωση και λύγισμα των βελόνων απαγορεύεται. Μην επανατοποθετείτε το καπάκι στις βελόνες. Προσοχή κατά τους διάφορους χειρισμούς των χρησιμοποιημένων εργαλείων ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Όλα τα τρυπήματα με βελόνη αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία (AIDS, HBV, HCV) Όλες οι περιπτώσεις επαγγελματικής έκθεσης ή τραυματισμών πρέπει να αναφέρονται στον Ιατρό Εργασίας. 15

Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ HBV Όλοι οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να λάβουν τουλάχιστον τρεις δόσεις του εμβολίου, στους 0 1 6 μήνες. Ιδιαίτερα οι επαγγελματίες υγείας που εργάζονται σε Χειρουργείο, ΤΕΠ και ΜΕΘ θα πρέπει να ελέγχουν το τίτλο αντισωμάτων τους (αντι HBs αντισώματα) για να γνωρίζουν αν είναι καλά προστατευμένοι. ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΚΗΛΙΔΩΝ ΑΙΜΑΤΟΣ ή ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΓΡΩΝ Φορέστε γάντια και προστατευτική πλαστική ποδιά. Μην σφουγγαρίζετε απευθείας τη κηλίδα γιατί απλώνεται το μολυσματικό υλικό. Χρησιμοποιείστε απορροφητικό χαρτί πάνω στην κηλίδα αίματος ή το ειδικό gel που στερεοποιεί τα υγρά ή κόκκους χλωρίου. Στη συνέχεια συλλέξτε με προσοχή το μολυσματικό υλικό Χρησιμοποιείστε απολυμαντικό δραστικό έναντι HIV ή HBV 1:100 διάλυμμα χλωρίνης για μικρές κηλίδες 1:10 διάλυμμα χλωρίνης για μεγάλες κηλίδες Ξεπλύντε με τρεχούμενο παγωμένο νερό το πανί σφουγγαρίσματος και πλύντε το με απορρυπαντικό. Απολυμάντε για 2 ώρες σε διάλυμα 1:10. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Η συλλογή του ρυπαρού ιματισμού θα πρέπεινα γίνεται κατά τέτοιο τρόπο που να προλαμβάνεται η μίανση του αέρα με παθογόνους μικροοργανισμούς και η μόλυνση των ατόμων που χειρίζονται τον ιματισμό αυτό Η χρήση γαντιών και προστατευτικής ποδιάς κρίνεται αναγκαία. Η απομάκρυνση του ιματισμού από την κλίνη του ασθενούς γίνεται με τις τεχνικές του τυλίγματος ή του διπλώματος από τις 4 γωνίες. Ο ιματισμός τοποθετείται σε σάκους μέσα στο θάλαμο νοσηλείας των ασθενών ή σε τροχήλατο που μεταφέρεται στον τόπο όπου έχει χρησιμοποιηθεί ο ιματισμός. Το περιεχόμενο του σάκου δεν πρέπει να ξεπερνά τα 2/3. Κατά τη συλλογή του χρησιμοποιημένου ιματισμού μπορεί να γίνει διάκριση «ρυπαρού» και «μιασμένου» από αίμα ή από άλλα πιθανώς μολυσματικά βιολογικά υγρά ιματισμού. Ο ιματισμός που έχει ρυπανθεί με αίμα ή άλλα βιολογικά υγρά τοποθετείται και μεταφέρεται σε στεγανούς σάκους καλής ποιότητας που εμποδίζουν τη διαρροή και είναι διαφορετικού χρώματος ή φέρουν το σήμα της βιοεπικινδυνότητας Η μεταφορά του ρυπαρού ιματισμού από τα κλινικά μήματα γίνεται σε καλά κλεισμένους σάκους με κλειστό τροχήλατο καρότσι 16

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Όλα τα λευκά είδη που επιμολύνθηκαν με αίμα ή σωματικά υγρά θα πρέπει να πλένονται στο πλυντήριο με χρήση απορρυπαντικών και υποχλωριώδη διαλύματα 0,5% για τουλάχιστον 30 λεπτά και θερμοκρασία 72 ο C. Η χρήση αυτόκαυστου κλιβάνου για την αδρανοποίηση του ιικού φορτίου θεωρείται ιδανική διαδικασία για την απολύμανση του ιματισμού. ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Πάντα προηγείται πολύ καλή καθαριότητα. Ο ιατρικός εξοπλισμός απολυμαίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες των κατασκευαστών (συνήθως η βασική απολυμαντική διάλυση είναι διάλυμα γλουταραλδεΰδης 2%). Σήμερα, τόσο η καθαριότητα όσο και η υψηλού βαθμού απολύμανση γίνεται με αυτόματο και πλήρως ελεγχόμενο τρόπο (αυτόματα πλυντήρια). ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΕΠΑΦΗΣ Επιπρόσθετα με τις Βασικές Προφυλάξεις ΜΟΝΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Συνιστάται νοσηλεία σε ιδιαίτερο θάλαμο (σήμανση θαλάμου) νοσηλείας με προθάλαμο και ξεχωριστή τουαλέτα. Η πόρτα πρέπει να παραμένει κλειστή. Ασθενείς με το ίδιο νόσημα μπορούν να συν νοσηλεύονται 17

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΕΠΑΦΗΣ Νοσηλεία ασθενών με πολυανθεκτικούς μικροοργανισμούς (ΠΑΜ) σε κοινό θάλαμο Η νοσηλεία των ασθενών με ΠΑΜ με άλλους ασθενείς χωρίς ΠΑΜ στον ίδιο θάλαμο εφαρμόζεται μόνο όταν δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Ο κίνδυνος διασποράς των ΠΑΜ είναι μεγάλος και κι γι αυτό το λόγο θα πρέπει να τηρούνται απαραίτητα τα ακόλουθα: Το κρεβάτι του ασθενή με τον πολυανθεκτικό μικροοργανισμό θα πρέπει να είναι σε ακραία θέση Η απόσταση μεταξύ των κρεβατιών πρέπει να είναι η μέγιστη δυνατή ( 1m) και να υπάρχει τεχνητός φραγμός ανάμεσα στα κρεβάτια (κουρτίνα και ένα κενό κρεβάτι) ώστε να ελαχιστοποιείται η επαφή με τον ασθενή και το άψυχο περιβάλλον του. Τέλος θα πρέπει να εφαρμόζονται αυστηρά όλα τα αναγκαία μέτρα πρόληψης για όλους τους ασθενείς του θαλάμου. ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΕΠΑΦΗΣ ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑΣ Αναγκαία η χρήση ποδιάς με μακριά μανίκια μέχρι τους καρπούς και γάντια. Ανάλογα με τις συνθήκες νοσηλείας αυξάνεται η χρήση των μέτρων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ). Τα ΜΑΠ βρίσκονται προς διάθεση, έξω ακριβώς από το θαλάμου μόνωσης, στον προθάλαμο (αν υπάρχει) Τα ΜΑΠ απορρίπτονται πάντα εντός του θαλάμου, στο κόκκινο μολυσματικό κάδο Εκτός του θαλάμου μόνωσης Τροχήλατο νοσηλείας με: Γάντια Ποδιές Μάσκες (όπου χρειάζονται) Αντισηπτικό Εντός του θαλάμου μόνωσης Στηθοσκόπιο Θερμόμετρα Αντλίες έγχυσης Στατό ορού Οξύμετρο Σήμανση των θαλάμων ασθενών 18

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΕΠΑΦΗΣ Επιπρόσθετα με τις Βασικές Προφυλάξεις ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Περιορίζετε τις μετακινήσεις του ασθενούς στις απολύτως αναγκαίες Ενημερώνετε το προσωπικό του Τμήματος Υποδοχής του ασθενούς Απολύμανση του ιατρικού εξοπλισμού καθώς και των μέσων μεταφοράς που χρησιμοποιήθηκαν και τα οποία είναι κοινά με άλλους ασθενείς. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Χρησιμοποιείτε συσκευές αποκλειστικής χρήσης όσο είναι εφικτό (π.χ. πιεσόμετρο, θερμόμετρο κ.λ.π) Οι συσκευές και τα υλικά πολλαπλών χρήσεων πρέπει να απολυμαίνονται πριν τη χρήση τους σε άλλο ασθενή ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ Αν είναι εφικτό πρέπει το νοσηλευτικό προσωπικό να απασχολείται αποκλειστικά με τους συγκεκριμένους ασθενείς ΜΕΡΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΕΠΙΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΕΠΑΦΗΣ Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS) Ανθεκτικά Βακτήρια (MRSA, VRE, και άλλα που καθορίζονται από την Ε.Ν.Λ.) Salmonella RSV Παραϊνφλουέντσα Δερματικές Λοιμώξεις Υψηλής Μεταδοτικότητας (π.χ. Ψώρα, Ψείρες, Μολυσματικό Κηρίο) Για κάθε πολυανθεκτικό βακτήριο που μπορεί να μεταδοθεί με Επαφή Στις παρακάτω περιπτώσεις για Νεογνά/Παιδιά (< 6 ετών), ή για κάθε ενήλικα ασθενή που έχει ακράτεια: Εντεροϊός Ηπατίτιδα Α Rotavirus, Σιγκέλλα, Giardia Άλλες γαστρεντερίτιδες Έρπης Ζωστήρας, νεογνικός ή οξύς C. difficile 19

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ 20

Αερογενώς μεταδιδόμενα νοσήματα Άγγελος Πεφάνης Παθολόγος Λοιμωξιολόγος ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Αθήνα Αερογενής μετάδοση Συμβαίνει όταν διασπείρονται πυρήνες σταγονιδίων (<5 µm) που περιέχουν μικροοργανισμούς οι οποίοι παραμένουν αιωρούμενοι επί μακρόν σωματίδια σκόνης που περιέχουν λοιμογόνους παράγοντες. Αερογενής μετάδοση Οι μεταφερόμενοι μικροοργανισμοί μπορεί να διασπαρούν ευρέως, από ρεύματα αέρα και μπορεί να εισπνευσθούν από εύλωτα άτομα που βρίσκονται μέσα στο ίδιο δωμάτιο με τον ασθενή ή ακόμη και σε μεγαλύτερη απόσταση, ανάλογα και με τις περιβαλλοντικές συνθήκες 21

Αερογενώς μεταδιδόμενα νοσήματα Φυματίωση Ιλαρά Ανεμευλογία Μετάδοση με σταγονίδια Θεωρητικά πρόκειται για μία μορφή μετάδοσης εξ επαφής. Επαφή βλεννογόνου με σταγονίδια παραγόμενα από πάσχοντα με βήχα, πταρμό, ομιλία ή κατά τη διάρκεια αναρρόφησης, βρογχοσκόπησης κ.λ.π. Η μετάδοση γίνεται μόνο αν η απόσταση επινόσου και πάσχοντος είναι μικρή (<1m) Μετάδοση με σταγονίδια Τα σταγονίδια, δια του αέρα, μεταφέρονται σε μικρή απόσταση και εναποτίθενται στους επιπεφυκότες, το ρινικό βλεννογόνο ή το στόμα. 22

Μετάδοση με σταγονίδια Επειδή τα σταγονίδια δεν παραμένουν αιωρούμενα στον αέρα, δεν χρειάζονται ειδικά συστήματα εξαερισμού, για τη πρόληψη της μετάδοσης τους. Ως εκ τούτου η μετάδοση με σταγονίδια δεν πρέπει να συγχέεται με την αερογενή μετάδοση. Αερογενής μετάδοση Φυματίωση Χρώση Ziehl Nielsen πτυέλων Μυκοβακτηρίδια 23

Μετάδοση του M. tuberculosis Μετάδοση με μικροσωματίδια (5μm) όταν άτομο με ενεργό πνευμονική ή λαρυγγική Tb, βήχει, πταρνίζεται, μιλάει, τραγουδάει. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν αυτοί που έρχονται σε στενή επαφή. Η πιθανότητα μετάδοσης εξαρτάται από: Την βαρύτητα της λοίμωξης του πάσχοντος Το περιβάλλον που έγινε η μετάδοση Την διάρκεια της έκθεσης Την λοιμογονικότητα του στελέχους MTb Συνήθεις εντοπίσεις της φυματίωσης Πνεύμονες Υπεζωκότας ΚΝΣ Λεμφαδένες Ουροποιογεννητικό σύστημα Οστά και αρθρώσεις Διάχυτη (κεχροειδής) Tb 24

Έλεγχος λοιμώξεων στο νοσοκομείο Ποιός ασθενής με Τb θεωρείται μεταδοτικός; Αυτός που: Βήχει Υποβάλλεται σε δοκιμασίες που προκαλούν βήχα ή παραγωγή σταγονιδίων. Έχει θετικό άμεσο επίχρισμα πτυέλων και δεν λαμβάνει θεραπεία έχει αρχίσει θεραπεία πρόσφατα έχει πτωχή ανταπόκριση στη θεραπεία Ποιός ασθενής με Τb δεν θεωρείται μεταδοτικός; Πρέπει να πληρούνται όλα τα παρακάτω κριτήρια: Να λαμβάνει κατάλληλη θεραπεία Να έχει κλινική ανταπόκριση στην θεραπεία και Να έχει τρία διαδοχικά (με διαφορά λήψης 8 24h) άμεσα δείγματα πτυέλων αρνητικά (το ένα δείγμα οπωσδήποτε πρωινό) 25

Μέτρα πρόληψης της λοίμωξης Διοικητικά μέτρα για τον περιορισμό της έκθεσης. Μηχανικά κατασκευαστικά μέσα για την πρόληψη της μετάδοσης και την μείωση της συγκέντρωσης των σταγονιδίων. Ατομικά μέτρα αναπνευστικής προστασίας σε περιοχές μεγάλου κινδύνου έκθεσης. Διοικητικά μέτρα Σκοπός τους είναι: η μείωση του κινδύνου έκθεσης σε Tb των ατόμων από το προσωπικό που δεν έχουν έλθει σε επαφή με το MTb Διοικητικά μέτρα Ανάπτυξη πολιτικής και γραπτών πρωτοκόλλων με σκοπό την βελτίωση των πρακτικών: Ταχείας ανίχνευσης Απομόνωσης Διάγνωσης Θεραπείας 26

Διοικητικά μέτρα Εκπαίδευση, εξάσκηση και συμβουλευτική των επαγγελματιών υγείας. Έλεγχος των επαγγελματιών υγείας για φυματιώδη λοίμωξη ή νόσο. Διοικητικά μέτρα Εκτίμηση του μεγέθους του κινδύνου: έκταση της νόσου στη κοινότητα αριθμός εισαγωγών με φυματίωση ανάλυση του αριθμού των επαγγελματιών υγείας με θετικοποίηση της Mantoux. Μηχανικά κατασκευαστικά μέσα Σκοπός τους η πρόληψη της μετάδοσης και η μείωση της συγκέντρωσης των σταγονιδίων. Ελαχιστοποίηση των χώρων που μπορεί να συμβεί έκθεση στο ΜΤb. Συστήματα εξαερισμού στα δωμάτια απομόνωσης. Χρήση φίλτρων ΗΕΡΑ και ακτινοβολίας UV, σε συνδυασμό με τα άλλα μέτρα ελέγχου των λοιμώξεων. 27

Ατομικά μέτρα αναπνευστικής προστασίας (μάσκες Ν95) Η χρήση τους επιβάλλεται σε περιοχές με μεγάλο κίνδυνο έκθεσης Δωμάτια απομόνωσης Χώροι όπου εκτελούνται πράξεις που προκαλούν βήχα Σπίτι μολυσματικού φυματικού Βαθμός επικινδυνότητας του ιδρύματος Ιδρύματα μικρού κινδύνου >200 κλίνες: <6 ασθενείς με Tb τον χρόνο <200 κλίνες:<3ασθενείς με Tb τον χρόνο Ιδρύματα μέτριου κινδύνου >200 κλίνες: >6 ασθενείς με Tb τον χρόνο <200 κλίνες:>3ασθενείς με Tb τον χρόνο Φυματιολογικές κλινικές, ιατρεία, φυλακές Δυνητική, εν εξελίξει, μετάδοση σε ίδρυμα Ενδείξεις μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο Πολλές περιπτώσεις θετικοποιήσης Mantoux σε μικρό χρονικό διάστημα (>10mm αύξηση στο μέγεθος) Αυξημένα ποσοστά θετικοποιήσης Mantoux Επαγγελματίας υγείας με ύποπτη ή επιβεβαιωμένη Τb Απομόνωση ταυτόσημου στελέχους MTb (με αποτύπωση DNA) από ασθενή και από επαγγελματία υγείας 28

Tb screening στο προσωπικό νοσοκομείων Έλεγχος λοίμωξης από MTb κατά τον διορισμό. Ετήσιοι επαναλαμβανόμενοι έλεγχοι με Mantoux για λοίμωξη από MTb (μέσου κινδύνου ιδρύματα) Επαναλαμβανόμενοι έλεγχοι για συμπτώματα ή σημεία νόσου από MTb Εκπαίδευση και εξάσκηση σχετικά με την Tb Αρχικός έλεγχος για ΤΒ Συνιστάται για όλους τους επαγγελματίες της υγείας κατά τον διορισμό τους Mantoux ή QFT Επί αρνητικής Mantoux, συνιστάται επανάληψη μετά από 1 3 εβδομάδες Επί αρνητικού QFT δεν συνιστάται επανάληψη Επί θετικής Mantoux, κλινική εξέταση + α/α θώρακος Υπάρχει κίνδυνος από τη συχνή διενέργεια Mantoux (πάνω από μία φορά το χρόνο); ΟΧΙ Δεν αυξάνεται η πιθανότητα ψευδώς (+) Mantoux. Ο επαγγελματίας υγείας μπορεί να κάνει ασφαλώς Mantoux, πάνω από μια φορές το χρόνο εάν: υπάρχει υποψία έκθεσης σε M. tuberculosis ή μετατίθεται σε εργασία που απαιτείται νέα Mantoux σε δύο στάδια. 29

Μπορεί μία έγκυος να κάνει Mantoux; NAI Η εγκυμοσύνη δεν αποτελεί αντένδειξη για τη διενέργεια Mantoux Η δερμοαντίδραση δεν επηρεάζει το έμβρυο Η καθυστέρηση στη διάγνωση λοίμωξης από M. tuberculosis, σε έγκυο, δεν είναι αποδεκτή Guidelines issued by the American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) Συμπτώματα TB νόσου Βήχας πάνω από 3 εβδομάδες Ανορεξία, ανεξήγητη απώλεια βάρους Νυκτερινοί ιδρώτες Αιμόφυρτα πτύελα ή αιμόπτυση Βράγχος φωνής Πυρετός, εύκολη κόπωση Πλευριτικό άλγος Τι κάνουμε όταν ο ασθενής είναι ύποπτος για/ή έχει φυματίωση BTS (Thorax 2000;55:887) 30

Στέλνουμε τρία δείγματα πτυέλων, σε τρείς διαφορετικές ημέρες, για άμεση εξέταση και κ/α ΘΕΤΙΚΟ ΔΕΙΓΜΑ Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για MDR Tb; Ιστορικό θεραπείας για Tb Επαφή με ασθενή με γνωστή MDR TB Ασθενής με HIV NAI Νοσηλεία σε δωμάτιο αρνητικής πίεσης Στέλνουμε τρία δείγματα πτυέλων, σε τρείς διαφορετικές ημέρες, για άμεση εξέταση και κ/α ΘΕΤΙΚΟ ΔΕΙΓΜΑ Χωρίς παράγοντες κινδύνου για MDR Tb Νοσηλεύονται ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς στο τμήμα ; NAI OXI Νοσηλεία σε δωμάτιο αρνητικής πίεσης Νοσηλεία σε μονόκλινο δωμάτιο Στέλνουμε τρία δείγματα πτυέλων, σε τρείς διαφορετικές ημέρες, για άμεση εξέταση και κ/α ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΔΕΙΓΜΑ Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για MDR Tb ; NAI OXI Νοσηλεύονται ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς στο τμήμα ; Νοσηλεύονται ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς στο τμήμα ; NAI OXI NAI OXI Νοσηλεία σε δωμάτιο αρνητικής πίεσης Νοσηλεία σε μονόκλινο δωμάτιο Νοσηλεία σε κοινό θάλαμο 31

Παράγοντες κίνδυνου για MDR Tb Ιστορικό θεραπείας για Tb Επαφή με ασθενή με γνωστή MDR Tb Ασθενής με HIV Παρατεταμένη θετικότητα άμεσου επιχρίσματος (4 μήνες), ή καλλιέργειας (5 μήνες) Νοσηλεία ασθενών με φυματίωση Σε θάλαμο αρνητικής πίεσης Σε μονόκλινο θάλαμο με καλό αερισμό Νοσηλεία ασθενών με φυματίωση Όταν δεν υπάρχουν αυτές οι δυνατότητες, θα πρέπει να νοσηλεύονται μαζί με ασθενείς χαμηλού κινδύνου για ανάπτυξη σοβαρής λοίμωξης. Η απόσταση μεταξύ των κρεβατιών πρέπει να είναι η μέγιστη δυνατή (τουλάχιστον 1m). Πρέπει να υπάρχει τεχνητός φραγμός ανάμεσα στα κρεβάτια ώστε να ελαχιστοποιείται η επαφή μεταξύ των ασθενών. 32

Πότε φοράμε μάσκες Ν95 Σε θαλάμους απομόνωσης Σε χώρους όπου εκτελούνται πράξεις που προκαλούν βήχα (π.χ. βρογχοσκόπηση) Σε σπίτια πασχόντων με φυματίωση Ασθενοφόρα ή άλλα οχήματα μεταφοράς ασθενών με φυματίωση Μάσκες Ν95 vs Χειρουργικές μάσκες ΜΑΣΚΕΣ Ν95 (Respirators) Είναι σχεδιασμένες για την μείωση της έκθεσης σε αερογενώς μεταδιδόμενα νοσήματα (χρήση από υγειονομικούς) ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΜΑΣΚΕΣ (surgical masks) Είναι σχεδιασμένες για την πρόληψη μετάδοσης βιολογικών υλικών από τον φέροντα προς το περιβάλλον (χρήση από ασθενείς) Μάσκες προστασίας Μελέτες της χρήσης της μάσκας κατά τη νοσηλεία ασθενών με φυματίωση έδειξαν ότι η μάσκα πρέπει να θεωρείται ως συμπληρωματική προστατευτική προσθήκη στα πιο σημαντικά μέτρα που είναι: η ταχεία διάγνωση, η απομόνωση, η θεραπεία, και οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι 33

34

Έλεγχος καλής εφαρμογής fit test Έλεγχος θετικής πίεσης Καλύψτε την επιφάνεια της μάσκας με τα χέρια σας και εκπνεύστε ελαφρά. Εάν αισθανθείτε αέρα να διαφεύγει, η μάσκα πρέπει να επανατοποθετηθεί και το test να επαναληφθεί. Εάν δεν αισθανθείτε αέρα να διαφεύγει, τότε ο έλεγχος θετικής πίεσης είναι επιτυχής. Έλεγχος καλής εφαρμογής fit test Έλεγχος αρνητικής πίεσης Καλύψτε την επιφάνεια της μάσκας με τα χέρια σας και εισπνεύστε ελαφρά. Αυτό πρέπει να δημιουργήσει αρνητική πίεση με αποτέλεσμα την ελαφρά εισολκή της μάσκας προς το πρόσωπο. 35

Θάλαμος αρνητικής πίεσης Ακολουθεί πρότυπα δομής θαλάμου ΜΕΘ. Πρέπει να διαθέτει κατάλληλη εγκατάσταση θέρμανσης, εξαερισμού, κλιματισμού, πρόληψης διαρροών αέρα και απομάκρυνσης σκόνης. Τουλάχιστον 12 εναλλαγές αέρα/ώρα Τουαλέτα Προθάλαμος Θάλαμος αρνητικής πίεσης Ελεγχόμενη αρνητική πίεση, σε σχέση με τον περιβάλλοντα χώρο, Κατάλληλη αποβολή του αέρα στο εξωτερικό περιβάλλον ή Ελεγχόμενο μεγάλης αποτελεσματικότητας φιλτράρισμα του αέρα του θαλάμου, πριν αυτός κυκλοφορήσει σε άλλες περιοχές του νοσοκομείου. Θάλαμος αρνητικής πίεσης Διατήρηση της πόρτας του θαλάμου κλειστής και του ασθενή μέσα στο δωμάτιο. Εάν δεν υπάρχει διαθέσιμο ατομικό δωμάτιο, βάζουμε τον ασθενή σε δωμάτιο με άλλο ασθενή (cohorting) που έχει ενεργό νόσο με τον ίδιο μικροοργανισμό, αλλά χωρίς άλλη λοίμωξη. 36

Θάλαμοι αρνητικής πίεσης Παρεμβάσεις με μηχανικά μέσα Συστήματα ανακύκλωσης του αέρα Φιλτράρισμα υψηλής μοριακής αποδοτικότητας (HEPA) Υπεριώδης μικροβιοκτόνος ακτινοβολία. Φίλτρα υψηλής μοριακής αποδοτικότητας (HEPA) Απομάκρυνση των πυρηνικών σταγονιδίων 37

Υπεριώδης Μικροβιοκτόνος Ακτινοβολία Ultraviolet germicidal irradiation (UVGI) Καταστρέφει τα μυκοβακτηρίδια της φυματίωσης που περιέχονται στα πυρηνικά σταγονίδια. Είναι επιβλαβής για το δέρμα και τα μάτια Οι συσκευές τοποθετούνται στο πάνω μέρος του δωματίου ή στους αεραγωγούς. Συμπληρωματική δράση Bακτηριακά φίλτρα Πρέπει να χρησιμοποιούνται πάντα στα αναπνευστικά κυκλώματα ασθενών με ύποπτη ή επιβεβαιωμένη TB νόσο για την πρόληψη της επιμόλυνσης του αέρα του θαλάμου με λοιμογόνα μικροσταγονίδια. Τα φίλτρα πρέπει να χρησιμοποιούνται στους: μηχανικούς αναπνευστήρες, στους φορητούς αναπνευστήρες και στα ambu bags. Μέτρα προστασίας στο θάλαμο απομόνωσης Ατομικά μέτρα προστασίας Σήμανση χώρου Υγιεινή χεριών 38

Διαχείριση ιματισμού Η απομάκρυνση του ιματισμού από την κλίνη του ασθενούς γίνεται με τις τεχνικές του τυλίγματος ή του διπλώματος από τις 4 γωνίες. Ο ιματισμός τοποθετείται σε σάκους μέσα στο θάλαμο νοσηλείας των ασθενών ή σε τροχήλατο που μεταφέρεται στον τόπο όπου αυτός έχει χρησιμοποιηθεί. Το περιεχόμενο του σάκου δεν πρέπει να ξεπερνά τα 2/3 του όγκου του. Ο ιματισμός που έχει ρυπανθεί τοποθετείται και μεταφέρεται σε στεγανούς σάκους καλής ποιότητας που εμποδίζουν τη διαρροή και είναι διαφορετικού χρώματος ή φέρουν το σήμα της βιοεπικινδυνότητας. Μέτρα διαχείρισης του ασθενή Αποφυγή άσκοπων μετακινήσεων εκτός του θαλάμου. Χρήση χαρτομάντιλων σε περιπτώσεις βήχα ή φτερνίσματος. Περιορισμός του επισκεπτηρίου και ενημέρωση των επισκεπτών για την εφαρμογή μέτρων υγιεινής και ασφάλειας που πρέπει να τηρήσουν. Μεταφορά του ασθενούς Περιορισμός στις μετακινήσεις του ασθενούς από τον θάλαμο αρνητικής πίεσης, στο ελάχιστο δυνατόν. Εάν η μεταφορά είναι απαραίτητη, ο ασθενής πρέπει να φέρει χειρουργική μάσκα (αν το επιτρέπει η κατάστασή του) για να ελαχιστοποιηθεί η αποβολή λοιμωδών μικροσταγονιδίων προς το περιβάλλον. 39

Μεταφορά του ασθενούς Ενημέρωση του προσωπικού του χώρου που θα μεταφερθεί ο ασθενής για τη λήψη κατάλληλων μέτρων προστασίας. Ενημέρωση των ίδιων των ασθενών για τους τρόπους μετάδοσης της λοίμωξης. Μεταφορά του ασθενούς με όχημα Το προσωπικό πρέπει να φορά μάσκα Ν95. Ο χώρος που βρίσκεται ο ασθενής πρέπει να χωρίζεται (εάν είναι δυνατόν) από τον χώρο του προσωπικού. Σε αυτή τη περίπτωση ο ασθενής πρέπει να κάθεται πίσω και τα παράθυρα να είναι ανοικτά. Εφαρμογή γενικώς καθιερωμένων μέτρων προφύλαξης Σωστό πλύσιμο χεριών Χρήση μάσκας από το προσωπικό Χρήση μπλούζας, όταν προβλέπεται ότι τα ρούχα του προσωπικού θα λερωθούν με βιολογικά υγρά Χρήση γαντιών Σωστή διαχείριση αντικειμένων και εξοπλισμού (διαχωρισμός «καθαρού βρώμικου») Σωστή διαχείριση απορριμμάτων Χρήση υλικών μιας χρήσης (όταν αυτό είναι εφικτό) Τήρηση των κανόνων υγιεινής και καθαριότητας 40

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Control and prevention of tuberculosis in the United Kingdom: Code of Practice 2000 Thorax 2000;55:887 901 Guidelines for Tuberculosis Control in New Zealand 2003. www.moh.govt.nz Guidelines for Preventing the Transmission of Mycobacterium tuberculosis in Health Care Settings MMWR 2005 / Vol. 54 / No. RR 17 Άλλα αερογενώς μεταδιδόμενα νοσήματα Ανεμεβλογιά Ιλαρά 41

Ανεμεβλογιά: Γενικά Χρόνος επωάσεως: 10 21 ημέρες Χρόνος μεταδοτικότητας: 2 ημέρες πριν και έως 5 ημέρες μετά την έκθυση του εξανθήματος Ανεμεβλογιά: συστάσεις Όλα τα επίνοσα άτομα του προσωπικού (HCW) πρέπει να εμβολιάζονται. Δεν απαιτείται ορολογικός έλεγχος μετά τον εμβολιασμό. Εκτεθέντα μη άνοσα HCW αποκλείονται από την εργασία, από την 10 η ημέρα από την έκθεση. Εκτεθείς, επίνοσος HCW δεν χρειάζεται υπεράνοση γ σφαιρίνη, εκτός αν πρόκειται για έγκυο ή ανοσοκατεσταλμένο. Ανεμεβλογιά ή έρπης ζωστήρ: συστάσεις HCW με ανεμευλογιά πρέπει να αποκλείεται από τα καθήκοντά του μέχρι να εφελκιδοποιηθούν και να ξηραθούν όλες οι δερματικές βλάβες. HCW με έρπητα ζωστήρα πρέπει να αποκλείονται μόνο από τη περίθαλψη ανοσοκατεσταλμένων ασθενών. Μπορούν να φροντίζουν άλλους ασθενείς, υπό την προϋπόθεση ότι οι δερματικές τους βλάβες είναι καλυμμένες. 42

Ιλαρά: Γενικά Χρόνος επωάσεως: 5 21 ημέρες Μεταδοτικότητα: μεγίστη κατά τη φάση των προδρόμων συμπτωμάτων. διαρκεί 3 4 ημέρες από την έκθυση του εξανθήματος. Ιλαρά: συστάσεις Όλοι οι HCW πρέπει να είναι άνοσοι. Επίνοσα άτομα να εμβολιάζονται εντός 72 ωρών από την έκθεση. Εκτεθέν, επίνοσο HCW πρέπει να απομακρύνεται από την εργασία του από την 5 η έως την 21 η ημέρα μετά την έκθεση. HCW με ιλαρά πρέπει να αποκλείεται από τα καθήκοντά του για 7 ημέρες από την έκθυση ή κατά τη διάρκεια της οξείας νόσου. Μετάδοση με σταγονίδια Γρίπη κ.α. 43

Μετάδοση με σταγονίδια: που νοσηλεύεται ο ασθενής; Σε μονόκλινο Αν δεν είναι διαθέσιμο, νοσηλεία σε θάλαμο με ασθενείς που έχουν το ίδιο παθογόνο, αλλά όχι άλλη λοίμωξη (cohorting). Αν και αυτό δεν είναι δυνατόν, νοσηλεία σε κοινό θάλαμο με απόσταση τουλάχιστον 1 μέτρου μεταξύ των κρεβατιών. Δεν χρειάζεται ειδικός αερισμός και οι πόρτες μπορεί να είναι ανοικτές. Μετάδοση με σταγονίδια Επιπλέον των γενικών προφυλάξεων, πρέπει να φοράμε μάσκα όταν εργαζόμαστε σε απόσταση <1 μέτρου από τον ασθενή. Περιορισμός των μετακινήσεων του ασθενή στις απολύτως αναγκαίες. Αν γίνει μετακίνηση, ο ασθενής πρέπει να φορά μάσκα, αν αυτό είναι δυνατόν. Ευχαριστώ Σεμινάριο ΕΕΛ 2014 15 Αθήνα 16/12/2014 44

Με την ευγενική χορηγία της εταιρείας