plus Πειραματικό Γενικό Λύκειο Ηρακλείου Κρήτης Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου Κατηγορία A: Μαθητές Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων
Στόχοι Εργασίας Μεθοδολογία Ομάδας Μέσα από το μεγάλο όγκο των δεδομένων της έρευνας θέλουμε να εντοπίσουμε και να αναδείξουμε ενδιαφέρουσα πληροφορία, για την οποία θα μπορούσαμε ενδεχομένως να διατυπώσουμε υποθέσεις που να την αιτιολογούν. Ως βασικό εργαλείο χρησιμοποιούμε το πρόγραμμα MS-Excel (έκδοση 2010 και μεταγενέστερες), και ειδικότερα, Εργαλεία Δεδομένων, Συγκεντρωτικούς Πίνακες, Συναρτήσεις και Γραφήματα. Με εξαίρεση την ηλικία των ερωτώμενων, όλες οι μεταβλητές που περιγράφουν τα δεδομένα είναι κατηγορικές (παρά την αριθμητική τους αναπαράσταση), και δεν γνωρίζουμε εφαρμόσιμες ποσοτικές μεθόδους για την ανάλυση και συσχέτισή τους. Γι αυτό, δημιουργήσαμε μια νέα όψη των δεδομένων, όπου οι αριθμητικές αναπαραστάσεις αντικαταστάθηκαν από τις λεκτικές τους περιγραφές, ώστε να μας είναι αναγνώσιμα, ενώ ομαδοποιήσαμε σε κατηγορίες και την ηλικία. Επιδιώξαμε να εντοπίσουμε σχέσεις μεταξύ των κατηγοριών πληθυσμών -ηλικίας, φύλου, μορφωτικού επιπέδου, γεωγραφικής περιφέρειας και επαγγελματικής απασχόλησης- και της χρήσης υπολογιστή, διαδικτύου, και ηλεκτρονικού εμπορίου Προσπαθήσαμε να απεικονίσουμε με εύληπτο τρόπο κάποια ενδιαφέροντα ευρήματα.
60-74 45-59 35-44 25-34 16-24 Άνδρες 25,00% 28,46% 23,73% 11,39% 20,83% 5,64% 15,99% 13,92% 1,92% 16,67% 2,53% 0,64% 12,08% 8,33% 16,23% 30,38% 29,17% 31,97% Χρήση Ηλεκτρονικού υπολογιστή ανά ηλικιακή κατηγορία 41,77% 63,33% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 60-74 45-59 35-44 25-34 16-24 13,07% 20,25% 11,54% 16,46% 15,38% 3,60% 15,93% 11,39% 0,75% 15,38% 9,85% 6,33% 15,38% 0,17% 23,91% 27,72% 33,43% 45,57% 42,31% Γυναίκες 71,57% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% Στις ηλικίες 60-74 ετών, 6 στους 10 άνδρες (63,33%) και 7 στις 10 γυναίκες (71,57%) δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ Η/Υ Οι γυναίκες, συγκριτικά με τους άνδρες, χρησιμοποιούν περισσότερο τον Η/Υ στις μέσες ηλικίες (35-59) Οι νεότεροι (έως 34 ετών) που δεν χρησιμοποιούν Η/Υ είναι ελάχιστοι και στα δύο φύλα (0,64% και 0,17%). Το γεγονός ότι η χρήση Η/Υ γενικεύτηκε μετά το 1996 (καθιέρωση Windows 95) και του διαδικτύου μετά το 2000, παράλληλα με την εισαγωγή της Πληροφορικής στη δημόσια εκπαίδευση, δικαιολογεί τα ηλικιακά ευρήματα. Για τη διαφοροποίηση κατά φύλο στις μέσες ηλικίες, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε, με επιφύλαξη, παράγοντες όπως τα κοινωνικά δίκτυα ή ο ελεύθερος χρόνος, χωρίς όμως να έχουμε αντίστοιχα δεδομένα.
Κύρια ασχολία σε συνάρτηση με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 25,27% 99,26% 84,69% 74,73% 67,45% 32,55% 15,31% 0,74% Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ Το πρώτο τρίμηνο του έτους 2017 Σχεδόν το σύνολο των μαθητών / σπουδαστών / φοιτητών (99,26%) χρησιμοποιεί τον Η/Υ συχνά, σε σύγκριση με τους υπόλοιπους, απασχολούμενους και μη. Αντίστροφα, λιγότερο απ όλους αυτοί που χρησιμοποιούν τον Η/Υ είναι οι συνταξιούχοι / νοικοκυρές / στρατιώτες (67,45%). Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή οι πρώτες κατηγορίες (μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές) έχουν περισσότερο χρόνο και ανάγκη για τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, λόγω της φοίτησης τους σε όποια βαθμίδα και για την διεξαγωγή εργασιών. Στις άλλες κατηγορίες υποθέτουμε ότι είτε δεν έχουν τον απαραίτητο χρόνο λόγω των υποχρεώσεων τους (νοικοκυρές και στρατιώτες) είτε δεν διαθέτουν την απαραίτητη τεχνική γνώση (συνταξιούχοι), διότι είναι αυξημένης ηλικίας και έζησαν σε μια εποχή στην οποία η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή δεν ήταν αρκετά σημαντική. Δεν διαθέτουμε ενδείξεις για τα παραπάνω.
Άνδρες Χρήση Διαδικτύου ανά ηλικιακή κατηγορία 16,33% 60-74 34,21% 50,00% 31,64% 45-59 21,43% 52,63% 29,17% 35-44 5,26% 23,77% 5,43% 21,43% 25-34 16,21% 5,26% 7,14% 2,15% 13,07% 60-74 12,50% 24,32% 62,75% 33,21% 45-59 24,90% 27,40% 35-44 21,62% 3,84% 25,00% 16,19% 25-34 8,11% 6,25% 0,82% 43,24% 50,00% Γυναίκες 70,29% 16-24 2,63% 0,00% 0,51% 12,04% 16-24 10,13% 2,70% 6,25% 0,16% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% Άνδρες και γυναίκες φαίνεται να διαφοροποιούνται στη χρήση Διαδικτύου κατά το χρονικό διάστημα Απριλίου - Δεκεμβρίου 2016 σε σχεδόν όλες τις ηλικίες, κάτι το οποίο θα είχε ενδιαφέρον να μελετηθεί περαιτέρω σε σχέση με συνθήκες και γεγονότα της περιόδου αυτής. Επίσης μεγάλη διαφορά εμφανίζεται μεταξύ ανδρών και γυναικών ηλικίας 35-44 στη χρήση διαδικτύου πριν τον Απρίλιο του 2016 με τα ποσοστά των γυναικών να είναι αυξημένα (5,26% και 21,62%). Τέλος, διακρίνουμε ότι στις προχωρημένες ηλικίες το ποσοστό των ανδρών που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο είναι μεγαλύτερο από των γυναικών (16,33% έναντι 13,07%, 34,21% έναντι 24,32%, 50,00% έναντι 12,50%).
Χρήση Διαδικτύου ανά ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης Λύκειο/Μεταδευτεροβάθμια Υποχρεωτική 9χρονη εκπαίδευση 74,82% 3,91% 0,28% 0,91% 94,91% Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ 22,68% 0,83% Κατά το χρονικό διάστημα Απριλίου - Δεκεμβρίου 2016 Πριν τον Απρίλιο 2016 1,67% ΑΕΙ/ΤΕΙ και πάνω Το πρώτο τρίμηνο του έτους 2017 Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ Κατά το χρονικό διάστημα Απριλίου - Δεκεμβρίου 2016 Πριν τον Απρίλιο 2016 Το πρώτο τρίμηνο του έτους 2017 1,43% 0,48% 25,11% 72,98% Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ Κατά το χρονικό διάστημα Απριλίου - Δεκεμβρίου 2016 Πριν τον Απρίλιο 2016 Το πρώτο τρίμηνο του έτους 2017 Η χρήση Διαδικτύου και το επίπεδο σπουδών φαίνεται να σχετίζονται μεταξύ τους: Όσο μειώνεται το ανώτερο επίπεδο σπουδών, παρατηρείται μείωση και στη χρήση του Διαδικτύου (94,91%,-74,82%,-25,11%- αντίστοιχα). Σχεδόν 3 στους 4 (72,98%) από όσους έχουν αποφοιτήσει μόνο από την υποχρεωτική 9χρονη εκπαίδευση δεν χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο. Αντίθετα, το σύνολο σχεδόν (94,91%) των πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο. Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι μέχρι την 9χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση φοιτούσαν οι παλαιότερες γενιές οπότε το Διαδίκτυο απουσίαζε.
Εστιάζοντας μόνο μεταξύ των χρηστών του Διαδικτύου, διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων όλης της χώρας δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ το ηλεκτρονικό εμπόριο. Το υψηλότερο σχετικό ποσοστό παρατηρείται στην Κεντρική Ελλάδα (57,91%), ίσως επειδή η Αττική αποτελεί χωριστή κατηγορία. Οι χρήστες του Διαδικτύου στην Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου, πρόσφατοι και παλαιότεροι, φαίνεται να χρησιμοποιούν περισσότερο από όλους (56,04%) το ηλεκτρονικό εμπόριο. Το πρώτο τρίμηνο του έτους 2017 Πριν τον Απρίλιο 2016 Κατά το χρονικό διάστημα Απριλίου - Δεκεμβρίου 2016 Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ Γεωγραφική περιοχή και χρήση ηλεκτρονικού εμπορίου 7,42% 3,77% 7,66% 5,99% 10,16% 7,55% 8,90% 6,40% 38,46% 30,77% 33,11% 36,03% 43,96% 57,91% 50,34% 51,58% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% Δεν έχω Κατά το χρονικό χρησιμοποιήσει διάστημα Απριλίου - Πριν τον Απρίλιο Το πρώτο τρίμηνο ποτέ Δεκεμβρίου 2016 2016 του έτους 2017 Νησιά Αιγαίου-Κρήτη 43,96% 10,16% 7,42% 38,46% Κεντρική Ελλάδα 57,91% 7,55% 3,77% 30,77% Βόρεια Ελλάδα 50,34% 8,90% 7,66% 33,11% Αττική 51,58% 6,40% 5,99% 36,03%
Συμπεράσματα Τα σχεδόν ταυτόσημα ποσοστά χρήσης Η/Υ και Διαδικτύου επιβεβαιώνουν την πραγματικότητα ότι δεν υπάρχει πλέον Η/Υ που να μην είναι συνδεδεμένος στο Διαδίκτυο. Ωστόσο, διακρίνεται σημαντικά υψηλότερη χρήση από τους άνδρες (Η/Υ 68,76%, Διαδίκτυο 68,28%) έναντι των γυναικών (Η/Υ 59,40%, Διαδίκτυο 58,42%), για την ερμηνεία τα οποίας θα απαιτούνταν περισσότερες παράμετροι. Η αυξημένη χρήση Η/Υ και Διαδικτύου στην κατηγορία «μαθητές /σπουδαστές /φοιτητές» επιβεβαιώνει ότι οι νεότερες γενιές είναι πιο εξοικειωμένες με τους Η/Υ - Διαδίκτυο, πιθανότατα και γιατί αποτελούν εργαλείο στις σπουδές τους. Τα μειωμένα ποσοστά χρήσης Η/Υ και Διαδικτύου στην υψηλότερη ηλικιακή κατηγορία, πιθανόν συνδέεται με τη μικρότερη διάδοση ή και την απουσία Η/Υ και Διαδικτύου στις περασμένες δεκαετίες. Δεδομένου του άλματος στη χρήση στις νεότερες ηλικίες, μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτός ο τεχνολογικός αναλφαβητισμός και το αντίστοιχο χάσμα ηλικιών είναι πρόσκαιρα και στο μέλλον θα εκλείψουν. Διακρίνουμε μια τάση συχνότερης χρήσης του ηλεκτρονικού εμπορίου στις απομακρυσμένες περιοχές. Πιθανόν αυτό να οφείλεται στη μεγαλύτερη ποικιλία και εξειδίκευση προσφερόμενων προϊόντων και υπηρεσιών στον Ιστό σε σχέση με τις μικρές και απομονωμένες τοπικές αγορές.