DEUTSCH-GRIECHISCHE ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ Α ΕΞΑΜΗΝΟ 2013 - ΕΛΛΑ Α Συντάκτρια: Μιχαέλα Μπαλή, Germany Trade and Invest (Μάιος 2013) Athen (gtai) - Ακόµα δε διαφαίνεται φως στον ορίζοντα για την Ελλάδα, καθώς επικρατούν βαθιά ύφεση και υψηλή ανεργία. Πολυάριθµοι οικονοµικοί κλάδοι κατέγραψαν µείωση του τζίρου τους το 2012. Η υποχώρηση της εσωτερικής ζήτησης αναγκάζει τις ελληνικές επιχειρήσεις να αναζητήσουν διέξοδο σε ξένες αγορές παρά το γεγονός ότι οι εξαγωγές έχουν απωλέσει τη δυναµική τους, καθώς κι άλλα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν χτυπηθεί από την κρίση. Οι προοπτικές για τον τουρισµό παραµένουν αισιόδοξες. Περιεχόµενα 1. Γενική Άποψη της Οικονοµίας Εξέλιξη του ΑΕΠ Επενδύσεις Κατανάλωση Εξωτερικό Εµπόριο 2. Επισκόπηση κλάδων Κατασκευή µηχανών και εγκαταστάσεων Αυτοκινητοβιοµηχανία Χηµική βιοµηχανία Κατασκευαστική Βιοµηχανία Ηλεκτρική και ηλεκτρονική τεχνολογία Τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας Τεχνολογία περιβάλλοντος Ιατρική τεχνολογία Φωτοβολταϊκή ενέργεια Αιολική ενέργεια Τουρισµός
2 1. Γενική άποψη της οικονοµίας Εξέλιξη του ΑΕΠ Τα δραστικά µέτρα λιτότητας που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση έφεραν επιτέλους τα πρώτα θετικά αποτελέσµατα σε ότι αφορά στους µαρκοοικονοµικούς δείκτες. Το δηµόσιο χρέος µειώθηκε από 170,3% του ΑΕΠ το 2011 στο 156,9% το 2012. Ωστόσο για το 2013 αναµένεται να αυξηθεί πάλι στο 175,2% του ΑΕΠ. Η ύφεση ωστόσο συνεχίζεται δραµατική. Το ΑΕΠ µειώθηκε το πρώτο τρίµηνο του 2013 σύµφωνα µε την Ελληνική Στατιστική Αρχή ΕΛ.ΣΤΑΤ. κατά 5,3%. Για το έτος 2013 αναµένεται να συρρικνωθεί η οικονοµία κατά 4%. Ήδη κατά το προηγούµενο έτος το ΑΕΠ είχε µειωθεί κατά 6,4%. Συνολικά η υποχώρηση µεταξύ 2008 και 2012 ανέρχεται στο 20%. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ κυµάνθηκε το τρίτο τρίµηνο του 2012 στα επίπεδα του 2000. Η συρρίκνωση της ελληνικής οικονοµίας αποδίδεται κυρίως στην υποχώρηση της εσωτερικής ζήτησης (εκτίµηση της Ε.Ε 2013: ιδιωτική κατανάλωση -7,7%, δηµόσια κατανάλωση: -4,0%) και στις µειωµένες ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου (εκτίµηση της Ε.Ε. 2013: -4,0%). Θετική υπήρξε η συµβολή του εξωτερικού εµπορίου, καθώς οι εξαγωγές προϊόντων (συµπεριλαµβανοµένων των πετρελαιοειδών) αυξήθηκαν το 2012 κατά 8,8% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Η ελληνική πραγµατική οικονοµία αγωνίζεται για την επιβίωσή της. Απειλούνται ακόµα και υγιείς επιχειρήσεις εξαιτίας της µειωµένης αγοραστικής δύναµης, της συνεχιζόµενης πιστωτικής κρίσης και των κρατικών οφειλών (Απρίλιος 2013: 736,1 εκατ. ευρώ) µε αποτέλεσµα µια τάση συγκέντρωσης στο χώρο των επιχειρήσεων. Η λιτότητα συνεπάγεται δραστική µείωση της αγοραστικής δύναµης και του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων καθώς δραστικές περικοπές µισθών και συντάξεων αλλά και η εισαγωγή νέων όπως και αύξηση των ήδη υφιστάµενων φόρων συνιστούν µέρους του προγράµµατος εξυγίανσης. Η ανεργία ανήρθε το 2012 στο 24,2%, ενώ τον Ιανουάριο του 2013 έφτασε στο 25%. Σύµφωνα µε τις προβλέψεις το 2014 αναµένεται περαιτέρω αύξηση που θα κυµανθεί µεταξύ 27 και 29%. Η ανεργία των νέων ξεπερνά το 60%. Ένας στους δύο νέους κάτω 25 ετών δε διαθέτει σύµβαση εργασίας. Η απασχόληση περιορίστηκε σωρευτικά µεταξύ 2009 και 2012 κατά 17,5% και ειδικότερα στους µισθωτούς κατά 19%. Η µείωση του κόστους εργασίας αναµενόταν σε συνδυασµό µε τη προσδοκώµενη µείωση των τιµών να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονοµίας. Τα έτη 2010 µέχρι το 2012 η οικονοµία ανέκτησε περίπου το 70% της ανταγωνιστικότητάς της απέναντι στην Ευρωζώνη. Μέχρι το 2013 αναµένεται να ανακτηθεί το σύνολο της απώλειας της ανταγωνιστικότητας, παρά το γεγονός ότι το επίπεδο τιµών εξακολουθεί και παραµένει υψηλό. Ο πληθωρισµός κυµάνθηκε το 2012 στο 1,5%, σύµφωνα µε τον Εθνικό είκτη Τιµών Καταναλωτή. Τον Απρίλιο του 2013
3 έπεσε στο 0,8%. Οικονοµική ανάπτυξη από το 2012 έως το 2014 (µεταβολή σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος σε %) 2012 2013 2014 ΑΕΠ -6,4-4,2 0,6 Εξαγωγές (cif) *) -13,8-6,5-1,9 Ακαθάριστες επενδύσεις παγίου -19,2-4,0 8,4 κεφαλαίου Ιδιωτική κατανάλωση -9,1-6,9-1,6 *) Προϊόντα και υπηρεσίες Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή European Economic Forecast, Μάιος 2013 Οικονοµικά στοιχεία είκτης 2011 2012 Συγκριτικά στοιχεία Γερµανίας 2012 ΑΕΠ (ονοµαστική τιµή, δις Ευρώ) 208,5 193,8 2.644 ΑΕΠ κατά κεφαλή(ευρώ) 18.454 17.161 32.276 Πληθυσµός (εκατ.) 11,2 11,2 *) 81,8 *) Πρόβλεψη την 1.1.2012 Πηγές: Ελληνική Στατιστική Αρχή ΕΛ.ΣΤΑΤ., Οµοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της Γερµανίας Επενδύσεις Για το Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων (Π Ε) προβλέπονται για το 2013 περίπου 6,8 δις ευρώ. Το 2012 έγιναν τρεις περικοπές στο προβλεπόµενο ποσό εξαιτίας του προγράµµατος λιτότητας µε αποτέλεσµα να ανέρθει τελικά στα 6,1 δις ευρώ, µειωµένο κατά 6,2% σε σχέση µε το επίπεδο του 2010 (6,5 δις ευρώ). Το µερίδιο του Π Ε ως ποσοστό του ΑΕΠ κυµάνθηκε το 2012 στο 3,1%. Η επανεκκίνηση των εργασιών στα µεγάλα έργα µεταφορικών υποδοµών µε έναν προϋπολογισµό της τάξεως των 2,7 δις ευρώ τον Απρίλιο του 2013 που είχαν σταµατήσει λόγω προβληµάτων στη χρηµατοδότηση, δίνουν νέα πνοή στα έργα ανάπτυξης. Τους επόµενους µήνες αναµένονται διαγωνισµοί αλλά και υπογραφή συµβάσεων για πολυάριθµα επενδυτικά έργα (Προϋπολογισµός: περίπου 2,4 δις ευρώ). Στις αρχές του 2013 έληξαν δέκα διαγωνισµοί για την κατασκευή ολοκληρωµένων συστηµάτων διαχείρισης απορριµµάτων σε όλη την Ελλάδα. Επιλεγµένα έργα *) Έργο Επέκταση αεροσταθµού, στον Κρατικό Ποσό επένδυσης µε ΦΠΑ (Ευρώ) 110,00 εκατ. Φάση έργου Αναµονή σύµβασης Παρατηρήσεις Φορέας υλοποίησης Γενική Γραµµατεία ηµοσίων Έργων
4 Αερολιµένα Χανίων Αναβάθµιση δυτικής εσωτερικής περιφερειακής οδού Θεσσαλονίκης Οδικός άξονας Πάνορµο-Εξάντη στον Ν. Ρεθύµνου Ολοκλήρωση υτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Αιγάλεω - Νότια Σύνδεση- Κόµβος Σκαραµαγκά Λεωφ. Σχιστού Αναβάθµιση - βελτίωση παλιάς εθνικής οδού Ελευσίνα (Μάνδρα)-Θήβα Υπολειπόµενες εργασίες ολοκλήρωσης της γραµµής Τιθορέα- οµοκός Κατασκευή υποδοµήςδιπλής σιδηροδροµικής γραµµής, στο τµήµα Ροδοδάφνη (Αίγιο) Ψαθόπυργος Επέκταση του Μετρό Θεσσαλονίκης προς Καλαµαριά Σαράντα επτά (47) Έργα του Οργανισµού Σχολικών Κτιρίων Κατασκευή Νοσοκοµείου Κοµοτηνής 80,57 εκατ. Υπογραφή σύµβασης. Εκκίνηση έργου 63,50 εκατ. Αναµένεται διαγωνισµός. ιακήρυξη 6/2013 45,00 εκατ. Αναµένεται διαγωνισµός. ιακήρυξη 6/2013 40,00 εκατ. Αναµένεται διαγωνισµός. ιακήρυξη 6/2013 547,35 εκατ. 412,50 εκατ. 518,00 εκατ. 166,72 εκατ. Επικύρωση αποτελέσµατος ΕΡΓΟΣΕ Επικύρωση αποτελέσµατος ΕΡΓΟΣΕ Εγνατία Οδός Α.Ε. Γενική Γραµµατεία ηµοσίων Έργων Γενική Γραµµατεία ηµοσίων Έργων Γενική Γραµµατεία ηµοσίων Έργων Επικύρωση αποτελέσµατος Αττικό Μετρό Α.Ε. Αναµένεται διαγωνισµός ΟΣΚ Α.Ε. 65,00 εκατ. Αναµένεται διαγωνισµός. ιακήρυξη 6/2013 ΕΠΑΝΟΜ Α.Ε.
5 *) για τα οποία αναµένονταν διαγωνισµοί το πρώτο εξάµηνο του 2013 (Μάιος 2013) Πηγές: Έρευνα Germany Trade & Invest; Ελληνικό Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνισµού, Υποδοµών, Μεταφορών και ικτύων. Το πρόγραµµα αποκρατικοποιήσεων συνεχίζεται µε αργούς ρυθµούς. Η πώληση του κρατικού µεριδίου του ΟΠΑΠ πραγµατοποιήθηκε επιτυχώς το Μάιο του 2013. Περίπου 622 εκατ. ευρώ αναµένεται να εισρεύσουν άµεσα στα κρατικά ταµεία και 30 εκατ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας. Πιθανοί επενδυτές και επιχειρήσεις που επιθυµούν να εξάγουν στην Ελλάδα, θα πρέπει κατά την είσοδό τους στην αγορά να λάβουν υπόψη τους τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα της χώρας (SWOT-Analyse): Strengths Μέλος ΕΕ και Ευρωζώνης. Weaknesses Μείωση της εσωτερικής ζήτησης. Γέφυρα µεταξύ Ανατολής και ύσης. Υψηλή ανεργία. Άρτια εκπαιδευµένο εργατικό δυναµικό µε γνώσεις ξένων γλωσσών. Ευκαιρίες για Joint Ventures στο πλαίσιο της οικονοµικής κρίσης. Συγκριτικά χαµηλό κόστος εργασίας στο πλαίσιο της Ευρωζώνης. Ανεπαρκείς υποδοµές µε δυνατότητες επέκτασης. Μακροχρόνιες και περίπλοκες διαδικασίες αδειοδότησης και απονοµής δικαιοσύνης. Περιορισµένη πρόσβαση σε δανειοδότηση. Opportunities Καλές προοπτικές σε ορισµένους οικονοµικούς κλάδους (Τουρισµός, Αγροτική παραγωγή). Παραγωγή καινοτόµων προϊόντων. Αυξανόµενες εξαγωγές, ισχυρός εξαγωγικός προσανατολισµός. Κρατικό πρόγραµµα αποκρατικοποιήσεων. Εξόρυξη πρώτων υλών. Threats Οικονοµική κρίση, ύφεση, οικονοµική πολιτική υπό την επίβλεψη της τρόικας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ, ΝΤ). Υψηλό έλλειµµα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Υψηλό έλλειµµα προϋπολογισµού και υψηλό δηµόσιο χρέος. Έλλειψη ρευστότητας. Μεταρρυθµίσεις στο δηµόσιο τοµέα γίνονται µε αργούς ρυθµούς.
6 Κατανάλωση Η ιδιωτική κατανάλωση υποχώρησε το 2012 κατά 9,1% σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος, σύµφωνα µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αλλά και η δηµόσια κατανάλωση ήταν µειωµένη κατά 4,2% σε σύγκριση µε το 2011. Οι εκτιµήσεις για το 2013 θεωρούν πιθανή µια περαιτέρω υποχώρηση κατά 7% (ιδιωτική κατανάλωση) και 4% (δηµόσια κατανάλωση). Τα επόµενα χρόνια δεν αναµένεται κάποια βελτίωση. Οι εξελίξεις αυτές αποδίδονται σύµφωνα µε την Τράπεζα της Ελλάδας στο µειωµένο διαθέσιµο εισόδηµα, στις µαζικές περικοπές µισθών, στην απώλεια θέσεων εργασίας όπως και στο υψηλό επίπεδο τιµών. Αυτό επηρεάζει το δείκτη του λιανικού εµπορίου ο οποίος το 2012 σε ετήσια βάση συµπεριλαµβανοµένων των καυσίµων ήταν µειωµένος κατά 12,2%. Σωρευτικά από το 2008 µέχρι το 2012 ο δείκτης λιανικού εµπορίου (τζίρος) υποχώρησε κατά 34,5%. Εξωτερικό εµπόριο Το εξαγωγικό εµπόριο παρουσίασε µια ευχάριστη εξέλιξη το 2012. Οι ελληνικές εξαγωγές συµπεριλαµβανοµένων πλοίων και καυσίµων αυξήθηκαν το 2012 κατά 8,8% σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος. Ο ρυθµός αύξησης ήταν µειωµένος σε σχέση µε το προηγούµενο έτος (2011: 18%) εξαιτίας της µειωµένης διεθνούς ζήτησης και των προβληµάτων χρηµατοδότησης των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων. Οι αποστολές σε παραδοσιακούς εταίρους όπως η Γερµανία, η Ιταλία, η Γαλλία, η Βουλγαρία και η Ρουµανία υποχώρησαν ωστόσο υπεραντισταθµίστηκαν από υψηλότερες εξαγωγές σε καινούργιους εµπορικούς εταίρους. Οι εισαγωγές µειώθηκαν το 2012 κατά 12,3%κυρίως λόγω του χαµηλότερου διαθέσιµου εισοδήµατος. Η Γερµανία παραµένει, σύµφωνα µε τον όγκο των διµερών συναλλαγών και το 2012, ο σηµαντικότερος εµπορικός εταίρος της Ελλάδας εφόσον δεν συµπεριληφθούν τα καύσιµα. Στη δεύτερη θέση ακολουθεί η Ιταλία και στη συνέχεια οι Κάτω Χώρες. Ο όγκος του ελληνογερµανικού εµπορίου µειώθηκε κατά 7,5% σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος και ανήρθε σε 6,5 δις ευρώ σύµφωνα µε τη Γερµανική Οµοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία. Οι γερµανικές αποστολές στην Ελλάδα µειώθηκαν κατά 7,8% ενώ οι γερµανικές εισαγωγές από την Ελλάδα µειώθηκαν κατά 6,0%. Εξωτερικό Εµπόριο Ελλάδας (σε εκατ. ευρώ; µεταβολή σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος σε %) 2011 2012 Μεταβολή 2012/2011 Εισαγωγές *) 47.459,6 41.639,7-12,3 Εξαγωγές *) 20.230,6 22.020,6 8,8 Εµπορικό ισοζύγιο -27.229,1-19.619,0 27,9 *) Προϊόντα συµπεριλαµβανοµένων των καυσίµων Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδας
7 2. Επισκόπηση κλάδων Η άθλια οικονοµική κατάσταση δε δικαιολογεί αισιόδοξες εκτιµήσεις. Όλοι οι κλάδοι βρίσκονται αντιµέτωποι µε τις συνέπειες της κρίσης, τη µειωµένη εσωτερική ζήτηση, την περιορισµένη ρευστότητα και την έλλειψη δανειοδότησης. Η βιοµηχανική παραγωγή υποχώρησε το 2012 κατά 5,3%. Ιδιαίτερα δραµατική είναι η υποχώρηση στην αγορά αυτοκινήτων και στον κατασκευαστικό τοµέα. Ενώ οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας συνιστούσαν υποδειγµατικό κλάδο, ο κλάδος των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων βρέθηκε αντιµέτωπος µε το πάγωµα νέων αδειών. Κάποιες ελπίδες υπάρχουν στον τουρισµό και στην αγορά ηλεκτρονικών (Smartphones και Tablets). εδοµένης της άσχηµης εικόνας της εγχώριας αγοράς οι ελληνικές επιχειρήσεις προσανατολίζονται όλο και περισσότερο σε ξένες αγορές. Για το λόγο αυτό πρέπει να προσαρµόσουν τα εξαγωγικά τους προϊόντα στις τεχνολογικές απαιτήσεις και στις προτιµήσεις των ξένων αγορών. Κατασκευή µηχανών και εγκαταστάσεων Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου σε µηχανήµατα και εξοπλισµό µειώθηκαν σύµφωνα µε ευρωπαϊκές πηγές κατά 19,2%. Το 2013 αναµένεται να συνεχιστεί η αρνητική τάση µε -4%. Αυτή η εξέλιξη αντικατοπτρίζει τη µεγάλη υποχώρηση των επενδύσεων των επιχειρήσεων σε µεταφορικό εξοπλισµό (Ιανουάριος-Σεπτέµβριος 2012: -34,2%) και σε ακίνητα (-32%) αλλά και τις περικοπές στο Π Ε (2012: 6,1 δις ευρώ έναντι 6,5 δις ευρώ το προηγούµενο έτος. Η παραγωγή µηχανών υποχώρησε το 2012 κατά σχεδόν 13%. Η αξία των ελληνικών εισαγωγών µηχανών µειώθηκαν το 2012 κατά 14%. Ευκαιρίες για γερµανικούς εξαγωγείς µηχανών και εγκαταστάσεων µπορούν να προκύψουν από τον πιο έντονο εξαγωγικό προσανατολισµό των ελληνικών επιχειρήσεων. Αυτοκινητοβιοµηχανία Η καθοδική πορεία της ελληνικής αγοράς αυτοκινήτου συνεχίζεται. Τους πρώτους τέσσερις µήνες του 2013 οι πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων υποχώρησαν εκ νέου. Μόνο τον Απρίλιο αυξήθηκαν κατά 22% συγκριτικά µε τον ίδιο µήνα του περασµένου έτους. Από το 2004 έως το 2012 ο τζίρος µειώθηκε κατά 80%. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα συγκεντρωτικές τάσεις στην αγορά του αυτοκινήτου και τις επιµέρους αγορές. Τα ανασφάλιστα αυτοκίνητα και η ελλιπής συντήρησή τους συµπληρώνουν την εικόνα. Ζήτηση υπάρχει κυρίως για εταιρικά αυτοκίνητα και λόγω της υψηλής τιµής της βενζίνης για αυτοκίνητα µε κινητήρες πετρελαίου. Η Γερµανία παραµένει η σηµαντικότερη χώρα εισαγωγής ανταλλακτικών αυτοκινήτων. Χηµική βιοµηχανία
8 Η αγορά χηµικών καθορίζεται από τη χαµηλή εσωτερική ζήτηση. Σηµαντικοί κλάδοι αποδέκτες χηµικών προϊόντων όπως ο κατασκευαστικός τοµέας και η αγορά αυτοκινήτων βρίσκονται σε βαθιά κρίση. Περικοπές δαπανών και ληξιπρόθεσµες κρατικές οφειλές επηρεάζουν τις φαρµακευτικές επιχειρήσεις. Η αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρµανσης οδήγησε σε µια µεγάλη µείωση της ζήτησης και αντίστοιχα του τζίρου. Τους πρώτους δέκα µήνες του περασµένου έτους ο όγκος της παραγωγής χηµικών προϊόντων µειώθηκε κατά 12,8%. Κυρίως υποχώρησε η παραγωγή αζωτούχων λιπασµάτων (-36,5%), εντοµοκτόνων (-20,6%) και πολυµερών. Αύξηση κατέγραψε η παραγωγή καλλυντικών και αρωµάτων (3,3%) όπως και των ακυκλικών υδρογονανθράκων (200%). Κατασκευαστική βιοµηχανία Οι προοπτικές του κατασκευαστικού τοµέα στην Ελλάδα παραµένουν εξαιρετικά αρνητικές. Ο δείκτης παραγωγής του κλάδου µειώθηκε κατά το ήµισυ µεταξύ του 2005 και του 2011. Ο αριθµός των αδειών οικοδοµής (-36,7%) και όγκος (επιφάνεια: -32,1%, όγκος: -30,6%) της σχεδιαζόµενης δηµόσιας και ιδιωτικής οικοδοµικής δραστηριότητας υποχώρησε σε διψήφιο ποσοστό το 2012. Πολλές κατασκευαστικές επιχειρήσεις επέλεξαν το δρόµο της συγχώνευσης ή έκλεισαν. Η ελληνική κυβέρνηση ελπίζει να δοθούν θετικά εναύσµατα από την ιδιωτικοποίηση δηµοσίων κτιρίων, από την επανεκκίνηση των εργασιών στα µεγάλα έργα υποδοµής µετά την επίλυση των προβληµάτων χρηµατοδότησης αλλά και από την αγορά εξοχικών κατοικιών. Σύµφωνα µε την Τράπεζα της Ελλάδας η ελληνική αγορά ακινήτων καταγράφει τη µεγαλύτερη διόρθωση τιµών σε σύγκριση µε τις τελευταίες δεκαετίες. Ηλεκτρική και ηλεκτρονική τεχνολογία Η ελληνική αγορά ηλεκτρικών προϊόντων υποχώρησε κατά 50% µεταξύ του 2011 και του 2013, σύµφωνα µε τους µεγάλους παίκτες στην αγορά, της οποίας ο όγκος εκτιµάται ότι ανέρχεται σε 900 εκατ. ευρώ. Θετικές εξελίξεις αναµένονται από το 2014. Ενώ η αγορά µεγάλων οικιακών συσκευών καθώς και καινούργιου εξοπλισµού αναβάλλεται, οι Έλληνες καταναλωτές επικεντρώνονται στην αγορά µικρών οικιακών συσκευών και σύγχρονων ηλεκτρονικών καταναλωτικών προϊόντων. Ο τζίρος των Smartphones αυξήθηκε το 2012 κατά 15% και ο αριθµός των Tablet-Computer που πωλήθηκαν κατά εντυπωσιακά 83%. Σε αντίθεση ο αριθµός των Η/Υ που πωλήθηκαν µειώθηκε κατά 21%. Πληροφορική και τηλεπικοινωνίες Η ελληνική αγορά πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών εκτιµάται ότι υποχώρησε κατά 13% το 2012 σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος. Το European Information Technology Observatory εκτιµά ότι η µείωση ανήρθε «µόνο» σε 5,3%. Και το 2013 θα συνεχιστεί η υποχώρηση που σύµφωνα µε την εταιρεία µελετών IDC αναµένεται να ανέλθει σε 3,5%. Από το 2014
9 προσδοκάται να ξεκινήσει η ανάκαµψη. Ιδιαίτερη ζήτηση για υπηρεσίες πληροφορικής υπάρχει στο χώρο των τηλεπικοινωνιών αλλά και στο χρηµατοπιστωτικό και στο δηµόσιο τοµέα. Ωστόσο η ζήτηση µειώθηκε εξαιτίας της συγχώνευσης τραπεζών, µειωµένης εσωτερικής ζήτησης αλλά και λόγω της έλλειψης νέων διαγωνισµών εκ µέρους του δηµόσιου τοµέα. Οι ελληνικές επιχειρήσεις πληροφορικής προσανατολίζονται όλο και περισσότερο στις ξένες αγορές. Τεχνολογία περιβάλλοντος Το αναπτυξιακό δυναµικό του κλάδου της διαχείρισης απορριµµάτων δεν έχει ακόµα εξαντληθεί. Στις αρχές του 2013 έληξε η πρώτη φάση των διαγωνισµών για δέκα ολοκληρωµένα συστήµατα διαχείρισης απορριµµάτων µε συνολικό προϋπολογισµό της τάξης των 1,5 δις ευρώ. Η επιλογή αναδόχων για τα έργα αναµένεται να δώσει ώθηση στην αγορά σύγχρονων µηχανηµάτων και στη µεταφορά τεχνογνωσίας. Πολυάριθµα συστήµατα ανακύκλωσης ήδη δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά. Σύµφωνα µε τη Eurostat στην Ελλάδα δηµιουργήθηκαν το 2010 457 κιλά απορρίµµατα κατά κεφαλή, λίγο χαµηλότερα από το µέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU 27: 486 κιλά). Περίπου 17% εξ αυτών παίρνουν το δρόµο της ανακύκλωσης, λιγότερα απ ότι στον ευρωπαϊκό µέσο όρο (25%). Περίπου το 82% των ελληνικών απορριµµάτων τοποθετούνται σε χώρους υγειονοµικής ταφής (EU-27: 38%) και µόνο 1% κοµποστοποιείται. Ιατρική τεχνολογία Η αγορά ιατροτεχνολογικών προϊόντων αναµένεται σύµφωνα µε εκτιµήσεις να συρρικνωθεί το 2013 κατά περίπου 20%. Σταθεροποίηση προσδοκάται από το 2014. Οι περικοπές στις δηµόσιες δαπάνες για την υγεία στο πλαίσιο της εξυγίανσης της ελληνικής οικονοµίας όπως και οι υψηλές ληξιπρόθεσµες οφειλές του δηµόσιου τοµέα έναντι φαρµακευτικών και ιατροτεχνολογικών επιχειρήσεων οδηγούν συχνά σε ελλείψεις ιατρικών σκευασµάτων στα νοσοκοµεία. Περίπου 21% των εισαγωγών ιατροτεχνολογικών προϊόντων προέρχονταν το 2011 από τη Γερµανία. Φωτοβολταϊκή ενέργεια Η συνολική εγκατεστηµένη ισχύς από φωτοβολταϊκά πάρκα ανήρθε το 2012 στα 1.536,3 MWp ήδη πάνω από το στόχο για το 2014. Περίπου 300 MWp εξ αυτών αντιστοιχούν σε εγκαταστάσεις σε στέγες. Το µερίδιο του λέοντος έχουν εγκαταστάσεις µε ισχύ µεταξύ 50 και 120 MWp (38%). Από 1.6.2013 ισχύουν µειωµένες εγγυηµένες τιµές για καινούργιες φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις µεταξύ 90 και 125 Euro/MWh ανάλογα µε την ισχύ. Σε σχέση µε τον Αύγουστο του 2012 οι τιµές έχουν µειωθεί στο µισό. Από τον Αύγουστο του 2012 πάγωσε η αδειοδότηση νέων αιτήσεων για φωτοβολταϊκά. Εξαιρούνται τα έργα που διαθέτουν ήδη άδεια παραγωγής ή που εξαιρούνται από τη λήψη αυτής αλλά έχουν λάβει ήδη όρους σύνδεσης. Εξαιρούνται επίσης
10 οι φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις στις στέγες και οι στρατηγικές επενδύσεις. Μεγάλη αναστάτωση και πολυάριθµα προβλήµατα στον κλάδο δηµιουργούν οι καθυστερηµένες πληρωµές εκ µέρους του ΛΑΓΗΕ, όπως και η επιβολή µιας έκτακτης εισφοράς επί του τζίρου της τάξεως του 25 µε 30%. Αιολική ενέργεια Η εγκατεστηµένη ισχύς των αιολικών πάρκων ανήρθε το 2012 στα 1.749,3 MW, 7% πάνω από το επίπεδο του προηγούµενου έτους. Για το 2013 οι εκτιµήσεις παραµένουν θετικές παρά τα προβλήµατα από την επιβολή έκτακτης εισφοράς επί του τζίρου της τάξης του 10% τον Αύγουστο 2012. Τουρισµός Μια µακρόχρονη στρατηγική µάρκετινγκ και µια ευρεία γκάµα προσφορών έχουν ως στόχο την προσέλκυση επισκεπτών στην Ελλάδα. Για την προώθηση του τουρισµού, που συνεισέφερε στο ΑΕΠ περίπου 18% το 2012, η ελληνική κυβέρνηση θέλει να εκσυγχρονίσει τις υποδοµές και να απλοποιήσει τη νοµοθεσία. Για το 2013 αναµένονται 17 εκατ. τουρίστες έναντι 16 εκατ. το προηγούµενο έτος. Παρά την υποχώρηση του αριθµού των Γερµανών επισκεπτών (-5,9%) το µερίδιό τους παραµένει υο υψηλότερο (13%). Ακολουθεί το Ηνωµένο Βασίλειο µε 12,4% και η Γαλλία µε 6,3%. Το µερίδιο του λέοντος κατέχουν οι ευρωπαϊκές χώρες µε 63,1% το 2012. Περίπου το 6% των επισκεπτών προερχόταν το 2012 από ασιατικές χώρες.