Επιγενετική στα αυτοάνοσα νοσήματα. Καλλιόπη Αδάμ Τμήμα Ανοσολογίας-Ιστοσυμβατότητας Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Λαϊκό

Σχετικά έγγραφα
Χρωμοσώματα και ανθρώπινο γονιδίωμα Πεφάνη Δάφνη

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 9 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

1. Πού πραγματοποιούνται η αντιγραφή και η μεταγραφή; ΘΩΜΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ. 2. Ποιες είναι οι κατηγορίες γονιδίων με κριτήριο το προϊόν της μεταγραφής τους;

Αναδιάπλαση της Χρωματίνης. Chromatin Remodeling

γ ρ α π τ ή ε ξ έ τ α σ η σ τ ο μ ά θ η μ α ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ της αντιγραφής και της

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΠΙΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΑΛΛΟΙΩΣΕΩΝ:ΈΝΑ ΚΥΝΗΓΙ ΘΗΣΑΥΡΟΥ

Δοµή και ιδιότητες του DNA σε επίπεδο χρωµατίνηςνουκλεοσώµατος. 09/04/ Μοριακή Βιολογία Κεφ. 1 Καθηγητής Δρ. Κ. Ε. Βοργιάς

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ - ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: ΘΕΜΑ 1 Ο. 3. Το DNA των μιτοχονδρίων έχει μεγαλύτερο μήκος από αυτό των χλωροπλαστών.

Αιμοσφαιρίνες. Αιμοσφαιρίνη Συμβολισμός Σύσταση A HbA α 2 β 2 F HbF α 2 γ 2 A 2 HbA 2 α 2 δ 2 s. Σύγκριση γονιδιακών και χρωμοσωμικών μεταλλάξεων

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ

Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (Β ΛΥΚΕΙΟΥ)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. β Α3. δ Α4. γ Α5. γ. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1 Α 2 Γ 3 Α 4 Β 5 Α 6 Α 7 Γ

Κεφάλαιο 20 Η ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 22 : Η ενεργοποίηση της µεταγραφής

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. (Γενετικό γονιδιακής έκφρασης) Μαντώ Κυριακού 2015

Βιολογία ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ B

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ο.Π. ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 ΚΑΙ 2

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2018

Μοριακή Bιολογία ΔIAΛEΞΕΙΣ 9 & 10

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΔΕΥΤΕΡΑ 10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2018

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

Κεφάλαιο 1 ο Το γενετικό υλικό Μεθοδολογία Ασκήσεων

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ο.Ε.Φ.Ε ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ DNA ΣΕ RNA

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ 2017 ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΣΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ

γραπτή εξέταση στo μάθημα ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Επιγενετικές αλλαγές: Τι είναι και ποιος ο ρόλος τους στα καρδιαγγειακά νοσήµατα

ΣΩΜΑΤΙΟ BARR. Εργαστηριακό Μάθημα ΙΙ_Εαρ. Εξάμηνο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής,. Δρ. Χρύσα Μεταλλινού

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ενδεικτικές απαντήσεις

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΤΑΞΗ

Κεφάλαιο 1: Το Γενετικό Υλικό 1.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2107 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Β2. Η εικόνα αντιστοιχεί σε προκαρυωτικό κύτταρο. Στους προκαρυωτικούς οργανισμούς το mrna αρχίζει να μεταφράζεται σε πρωτεΐνη πριν ακόμη

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Κεφάλαια: 1 o 2 o ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ

Διαγώνισμα Βιολογίας στα Κεφάλαια 1 έως 4 ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2014

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 A ΦΑΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ

Το σύστημα τελομερών/τελομεράσης στις χρόνιες φλεγμονώδεις διαταραχές

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 IOYNIOY 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

3. Σχ. Βιβλίο σελ «το βακτήριο Αgrobacterium.ξένο γονίδιο» Και σελ 133 «το βακτήριο Bacillus.Βt».

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. δ Α2. α Α3. α Α4. γ Α5. β. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1. Γ 2. Β 3. Ε 4. Α 5. Δ

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ. Εργαστήριο Γενετικής, ΓΠΑ

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 04 Ιουνίου Απαντήσεις Θεμάτων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2008

Προτεινόμενες λύσεις ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2016

ΘΕΜΑΤΑ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΗ ΥΛΗ: ΚΕΦ /12/2017

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

igenetics ΜΑΘΗΜΑ 3 Το γενετικό υλικό

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

Προτεινόμενες λύσεις ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 16/6/17

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 IOYNIOY 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΤΕΤΑΡΤΗ 4 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Να απαντήσετε σε καθεμιά από τις παρακάτω ερωτήσεις με μια πρόταση.

Επίκτητη Ανοσιακή Απάντηση (χυμικό σκέλος) Β λεμφοκύτταρα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ. Η τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA και οι εφαρμογές της...

Ασκήσεις. 1 ο Κεφάλαιο: Το Γενετικό Υλικό

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 27/5/2016

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Βασικές αρχές της μοριακής βιολογίας. Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2011 Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση 1

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2015

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΟΣ Μ.Δ.Ε

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

Μοριακή Βιολογία. Ενότητα # (4): Ευκαρυωτική Μεταγραφή. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΘΕΜΑ 1ο ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2014

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 04 Ιουνίου Απαντήσεις Θεμάτων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Επιγενετικές Μεταβολές στην ιαμόρφωση και Λειτουργία του Μυοκαρδίου. Ιωάννης Ρίζος Β Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Αττικό Νοσοκομείο

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. γ Α3. δ Α4. γ Α5. β

ΘΕΜΑ 1ο Α. Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Β1. «σελ. 120 σχ. βιβλίου: Για την επιλογή οργάνων συμβατών για μεταμόσχευση» Β2. «σελ. 136 σχ. βιβλίου: Το πρόβατο Dolly κλωνοποίηση θηλαστικών»

ΘΕΩΡΙΑ 3 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. ΚΥΤΤΑΡΟΚΙΝΕΣ ή ΚΥΤΤΟΚΙΝΕΣ Dr ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ 1ο. 1. γ 2. γ 3. δ 4. α 5. β

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗ

Βιολογία προσανατολισμού

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Βιολογία ομάδας προσανατολισμού θετικών σπουδών. Πανελλαδικές εξετάσεις

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2014

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΤΟ DNA ΚΑΙ RNA. Θανος Εξαρχου Γ1

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Εξέλιξη και ανθρώπινος πολιτισμός: Η ρύθμιση του γονιδίου της λακτάσης

ΟΡΟΛΟΓΙΑ 1 ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Γονιδιωματική. G. Patrinos

Transcript:

Επιγενετική στα αυτοάνοσα νοσήματα Καλλιόπη Αδάμ Τμήμα Ανοσολογίας-Ιστοσυμβατότητας Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Λαϊκό

Οι πολλαπλές διαδρομές προς την αυτοανοσία Βλάβη ιστού υπό στείρες συνθήκες ή λόγω μόλυνσης Δυσβίωση, διαταραγμένη σύσταση της μικροχλωρίδας Ανωμαλίες σε μη κωδικοποιητικά ρυθμιστικά RNAs Ορμονικές δράσεις που συνδέονται με το φύλο και ατελής αδρανοποίηση χρωμοσωμάτων Χ Τέτοιες διεργασίες οδηγούν: στην παραγωγή φλεγμονωδών κυτοκινών, στη συρρίκνωση των Treg, στην αύξηση δραστικών κυτταρικών πληθυσμών και στην παραγωγή αυτοαντισωμάτων, συστηματική αυτοάνοση ασθένεια. AN Theofilopoulos, NATURE IMMUNOLOGY, 2017

Βλάβη ιστού υπό στείρες συνθήκες ή λόγω μόλυνσης μπορεί να οδηγήσει σε: 1. αφθονία νουκλεϊνικών οξέων και άλλων σχετιζόμενων με βλάβη μοριακών προτύπων (damageassociated molecular patterns, DAMPs) που απελευθερώνονται από κατεστραμμένα κύτταρα ή σχετιζόμενων με παθογόνα μοριακών προτύπων (pathogen-associated molecular patterns, PAMPs), 2. μοριακή μίμηση, 3. παρουσίαση αυτοαντιγόνων σε μη ανεκτικά λεμφοκύτταρα και 4. επαγωγή φλεγμονωδών αποκρίσεων

Δυσβίωση, διαταραγμένη σύσταση της μικροχλωρίδας μπορεί να οδηγήσει σε: 1. μετατόπιση των ωφέλιμων βακτηριδίων και τη μείωση πολλών αντιφλεγμονωδών παραγόντων όπως λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας (shortchain fatty acids, SCFA), συνδέτες του υποδοχέα του αρυλικού υδρογονάνθρακα (μεταγραφικός παράγοντας, aryl hydrocarbon receptor ligands, AHR-L) και πολυσακχαρίτης Α (polysaccharide A, PSA), 2. εξάπλωση προσκολλημένων βακτηριακών πληθυσμών όπως τα κατακερματισμένα νηματοειδή βακτήρια (segmented filamentous bacteria, SFB), 3. βλάβη του εντερικού επιθηλιακού φραγμού και μετατόπιση βακτηρίων και φλεγμονωδών προϊόντων στους μεσεντέριους λεμφαδένες. Με αποτέλεσμα: την ελάττωση των Treg, την επέκταση των Τh17 και την επαγωγή της φλεγμονής.

Σεξουαλική προτίμηση στην αυτοανοσία Δύο, κυρίως, παράγοντες συμβάλλουν σε αυτό: οι ορμόνες: τα οιστρογόνα ενισχύουν τις ανοσολογικές αποκρίσεις, ενώ τα ανδρογόνα τις καταστέλλουν. Η μη αδρανοποίηση του Χ-χρωμοσώματος. (η αδρανοποίηση του Χ εξασφαλίζει την ισοδύναμη δόση αρσενικών και θηλυκών γονιδίων για γονίδια που είναι συνδεμένα με το Χ). Ανάλογα με τη φύση των γονιδίων που ξεφεύγουν από την αδρανοποίηση, η πιθανή επίδραση στην αυτοανοσία μπορεί να είναι: o o επιζήμια εάν τα γονίδια που διαφεύγουν κωδικοποιούν προϊόντα που εμπλέκονται στην ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος (για παράδειγμα, DDX3X, BTK και TLR7) επωφελής εάν τα προϊόντα εμπλέκονται σε ανοσορρυθμίσεις (για παράδειγμα FOXP3).

Ανωμαλίες σε μη κωδικοποιητικά ρυθμιστικά RNAs Περίπου το 98% του μεταγραμμένου ανθρώπινου γονιδιώματος δεν κωδικοποιεί πρωτεΐνες. η μεγάλη πλειοψηφία (75-90%) μεταγράφεται ως μη κωδικοποιητικό RNA: mirnas (μήκους 18-23 νουκλεοτιδίων) προσδένονται στους mrna στόχους τους και προκαλούν γονιδιακή σίγαση ως επί το πλείστον με μεταφραστική καταστολή και μακρά μη κωδικοποιητικά RNA, (lncrnas) 200 νουκλεοτιδίων δρουν μεταγραφικά και ρυθμίζουν βιολογικές διεργασίες μέσω των αλληλεπιδράσεών τους με mrna ή DNA ή πρωτεϊνες

χρωμόσωμα αδελφή χρωματίδα Τροποποίηση ιστονών νουκλεόσωμα RNA παρέμβαση πρωτεΐνη Μεθυλίωση DNA

Mεθυλίωση του DNA Προσθήκη μιας ομάδας μεθυλίου (CΗ3) στο 5 C του πυριμιδινικού δακτυλίου της Κυτοσίνης και δημιουργία της 5-μεθυλκυτοσίνης Παρατηρείται συνήθως σε δινουκλεοτίδια CpG (υποκινητές των γονιδίων) Χρησιμοποιεί Πρωτεΐνες-Μεταφορείς Μεθυλίων στο DNA (DNA Methyltransferases, DNMTs) οδηγεί σε απενεργοποίηση της έκφρασης γονιδίων

Τροποποιήσεις των ιστονών Κάθε ιστόνη έχει μια αμινοτελική ουρά, η οποία εκτείνεται έξω από την κεντρική δομή. Οι ουρές αυτές είναι εύκαμπτες και περιέχουν έναν αριθμό καταλοίπων λυσινών (K), αργινινών (R) και σερινών (S).

Ακετυλίωση Ιστονών Μεταφορά ακετυλικής ομάδας σε αμινοξικό κατάλοιπο Λυσίνης (Κ) ή Αργινίνης (R) που εξουδετερώνει το θετικό φορτίο τους. Έτσι, χαλαρώνουν οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των «ουρών» των ιστονών. Ακετυλίωση Ιστονών Απoακετυλίωση ενεργοποίηση μεταγραφής καταστολή μεταγραφής Οι Histone AcetylTransferases (HATs) ακετυλιώνουν Λυσίνη/ Αργινίνη Οι Histone Deacetylases (HDACs) αποακετυλιώνουν Λυσίνη/ Αργινίνη

Τα MicroRNAs (mirnas) και η RNA παρέμβαση (RNA interference) πρωτεΐνη µικρά, µονόκλωνα RNA, (22 νουκλεοτίδια µήκος), δεν κωδικοποιούν πεπτίδια. υβριδίζονται µε συμπληρωματικά mrna, και παρεμποδίζουν την µετάφραση. προκαλούν μεταμεταγραφική καταστολή της γονιδιακής πληροφορίας.

Μηχανισμοί μεταγραφικής καταστολής από μεθυλίωση του DNA και ακετυλίωση ιστονών

Παρεκκλίνουσα μεθυλίωση του DNA στα ανοσοκύτταρα των ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα

Η ειδική γονιδιακή υπομεθυλίωση, ιδιαίτερα γονιδίων που σχετίζονται με την αυτοαντιδραστικότητα, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παθογένεση του ΣΕΛ Συνέπειες: ενίσχυση της υπερέκφρασης αυτών των γονιδίων, κυτταρική υπερδραστηριότητα, διαιώνιση της ανοσοαπόκρισης και, διαιώνιση της φλεγμονώδους απόκρισης.

Επιγενετική και Τ κύτταρο στα αυτοάνοσα νοσήματα

Απορρύθμιση των mirnas στα αυτοάνοσα νοσήματα Ανάπτυξη ανοσοκυττάρων Ωρίμανση κοκκιοκυττάρων Διαφοροποίηση Β/Τ κυττάρων κακοήθειες Λειτουργία Β κυττάρων Μειωμενή IgG ισοτυπική μεταστροφή Ανεπαρκής ανταπόκριση του βλαστικού κέντρου Διαταραχή παραγωγής αντισωμάτων Διαταραχή των mirnas Διαταραχή mirnas Λειτουργία Τ κυττάρων Αστάθεια Treg Απώλεια κατασταλτικής λειτουργίας Απώλεια ανοχής Φυσική ανοσιακή απάντηση Παρατεταμένη/αυξημένη παραγωγή φλεγμονωδών κυτοκινών Ειδική ανοσιακή απάντηση Ελαττωματική αντιγονοπαρουσίαση Μη ομαλή λειτουργία των Τ/Β Φλεγμονώδεις αυτοάνοσες διαταραχές Μειωμένη ειδική ανοσία

Επιγενετική μεθοδολογία: Συνδυασμός γενετικής-βιοχημείας-βιοπληροφορικής

Κύρια επιγενετικά χαρακτηριστικά για αναλυτικές δοκιμασίες 3D διαμόρφωση του γονιδιώματος Θέσεις νουκλεοσωμάτων Πρόσβαση/ αποτύπωση χρωματίνης Θέσεις πρόσδεσης πρωτεϊνών (ιστόνες, ΜΠ) DNA μεθυλίωση

Επιγενετικές αναλυτικές τεχνολογίες

Τροποποίηση με όξινο θειώδες νάτριο (Bisulphite conversion) Για να μελετηθεί η μεθυλίωση ενός υποκινητή γονιδίου πρέπει πρώτα να καταστεί δυνατός ο διαχωρισμός του μεθυλιωμένου DNA από αυτό που δεν είναι: 1. επεξεργασία του DNA με όξινο θειώδες νάτριο m C C m C 2. PCR μεγέθυνση (η ουρακίλη συμπεριφέρεται σαν θυμίνη) m C U U C Τ 3. ανάλυση: ενζυμικά με τη χρήση περιοριστικών ενδονουκλεασών, υβριδιμός, PCR ειδική στη μεθυλίωση (Methylation specific PCR - MSP) αλληλούχιση...(από απλές σε υψηλής απόδοσης τεχνολογίες).

Επιγενετικά φάρμακα: από τη χημεία μέσω της βιολογίας στην ιατρική

Επιγενετική φαρμακολογία Η βασική υπόθεση: ο επιγενετικός προγραμματισμός είναι αναστρέψιμος. τα φάρμακα που στοχεύουν ένα ή περισσότερα από τα ένζυμα του επιγενετικού μηχανισμού μπορούν να αποκαταστήσουν ένα «κανονικό» πρόγραμμα έκφρασης γονιδίων. Συνεπώς: Οι μηχανισμοί μεθυλίωσης του DNA και τροποποίησης της χρωματίνης είναι υποψήφιοι για φαρμακολογική χειραγώγηση της αυτοάνοσης ασθένειας.

M. Ahmadi et al. / Biomedicine & Pharmacotherapy 87 (2017) 596 608 HDAC inhibitor: αναστολέας της απoακετυλίωσης DNMT inhibitor: αναστολέας της μεθυλίωσης του DNA ενεργοποίηση της μεταγραφής

Autoimmunity is a combination of genetics and bad luck Garrison Fathman, Stanford University School of Medicine, 1986