No. 3
Περιεχόμενα Περιεχόμενα... 2 Εισαγωγή... 3 Συνέντευξη με τον κύριο Χρήστο Γκόφα... 4 Επικεφαλής του Τμήματος Οικονομικής ανάπτυξης, Καινοτομίας & Συνεργασίας των Διεθνών Χρηματοδοτικών Οργανισμών, Γενική Διεύθυνση Διεύρυνσης, Ευρωπαϊκή Επιτροπή... 4 Συνέντευξητης κυρίας Angelina Živković... 10 Υπουργική Σύμβουλος και Επικεφαλής του τμήματος Ευρωπαϊκής Ένταξης και διεθνούς συνεργασίας, Κυβέρνηση του Μαυροβουνίου Υπουργείο Μεταφορών και Ναυτιλιακών Υποθέσεων και Πρόεδρος του SEETO... 10 Φόρουμ Υποδομών Νοτιανατολικής Ευρώπης (South East Europe Infrastructure Forum SEEIF) & 3 η Υπουργική Σύνοδος του Έργου Μεταφορικών Αξόνων Νοτιανατολικής Ευρώπης (SEETAC)... 13 Τελικά Συμπεράσματα και Συστάσεις... 13
Εισαγωγή Το Φόρουμ Υποδομών Νοτιανατολικής Ευρώπης (South East Europe Infrastructure Forum SEEIF) και η 3η Υπουργική Σύνοδος του Έργου Μεταφορικών Αξόνων Νοτιανατολικής Ευρώπης (SEETAC) συνδιοργανώθηκαν στην Αθήνα, στην Ελλάδα, την 22 η Μαΐου 2012, από το Ελληνικό Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (ΥΠΥΜΕΔΙ) και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) σε συνεργασία με τον Επικεφαλή Εταίρο του έργου την Κεντρική Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία (Central European Initiative - CEI). Η συζήτηση διατηρήθηκε ουσιαστική χάρις στους ομιλητές, εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των Διεθνών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων, των Υπουργικών Εταίρων του SEETAC και άλλων εθνικών και διεθνών φορέων. Το Φόρουμ Υποδομών Νοτιανατολικής Ευρώπης δομήθηκε σε δύο συνεδρίες: η πρώτη με τίτλο «Εστιάζοντας στις Υποδομές: Συντονισμός του σχεδιασμού και προτεραιοτήτων επενδύσεων σε χώρες μέλη της Ευρωπαϊκή Ένωσης (ΕΕ) και των συμμετεχόντων χωρών στο Παρατηρητήριο Μεταφορών Νοτιοανατολικής Ευρώπης (South East Europe Transport Observatory - SEETO)» και η δεύτερη με τίτλο «Οριζόντιες δράσεις/ προτεραιότητες Πηγαίνοντας πέρα από τις υποδομές: Ξεπερνώντας προβλήματα για τη βελτίωση των μεταφορικών συνδέσεων στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης». Τα κύρια θέματα που συζητήθηκαν αφορούσαν στις προοπτικές και τα προβλήματα για τη βελτίωση του συντονισμού των εθνικών και διεθνών έργων προτεραιότητας για την ανάπτυξη του Δικτύου Μεταφορών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη στο πλαίσιο του κανονισμού για την ανάπτυξη των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών ΔΕΔ-Μ (Trans-European Transport Network ΤΕΝ-Τ), που είναι επί του παρόντος υπό έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο, η επέκταση των ΔΕΔ-Μ σε γειτονικές χώρες και περιοχές της ΕΕ, το πλαίσιο χρηματοδότησης και τις ευκαιρίες, καθώς και θέματα για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος μεταφορών στην περιοχή, που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση δυσχερειών που προκύπτουν από τους διαφορετικούς διοικητικούς θεσμούς και τη διέλευση συνόρων, βελτιώνοντας τις προοπτικές για πολυτροπικές μετακινήσεις και ενισχύοντας τη διαλειτουργικότητα και τη συντροπικότητα.
Συνέντευξη με τον κύριο Χρήστο Γκόφα Επικεφαλής του Τμήματος Οικονομικής ανάπτυξης, Καινοτομίας & Συνεργασίας των Διεθνών Χρηματοδοτικών Οργανισμών, Γενική Διεύθυνση Διεύρυνσης, Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1. Ποιος είναι ο στρατηγικός προσανατολισμός της συνεργασίας και του συντονισμού των Διεθνών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων στο «Πλαίσιο Επενδύσεων στα Δυτικά Βαλκάνια» (Western Balkans Investment Framework WBIF) στον τομέα των μεταφορών; H κυριότητα των δικαιούχων, η στρατηγική συνοχή και η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα αποτελούν τις κατευθυντήριες αρχές της διαδικασίας που διέπει την επιλογή και την υλοποίηση των έργων στο «Πλαίσιο Επενδύσεων στα Δυτικά Βαλκάνια» σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των μεταφορών. Αυτός ο προσανατολισμός παρέχει μια συνεργατική και εναρμονισμένη προσέγγιση να κατευθύνει και να επιταχύνει τη χρηματοδότηση επενδύσεων μεταφορών και να υποστηρίζει την εξέλιξη της διαδικασίας προσχώρησης. Το «Πλαίσιο Επενδύσεων στα Δυτικά Βαλκάνια» επιδιώκει επίσης μεγαλύτερη εναρμόνιση και συνέπεια με τις περιφερειακές προτεραιότητες, όπως προσδιορίζονται από τις Κυβερνήσεις των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων σύμφωνα με το Μνημόνιο Συμφωνίας του 2004 σχετικά με την ανάπτυξη ενός περιφερειακού δικτύου μεταφορών. Το επονομαζόμενο «Εκτεταμένο Δίκτυο» SEETO είναι εναρμονισμένο με την πρόσφατη αναθεώρηση του δικτύου ΔΕΔ-Μ της ΕΕ. 2. Πώς θα χαρακτηρίζατε το συντονισμό μεταξύ των Διεθνών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων στο παρελθόν και σήμερα, όσον αφορά στις δραστηριότητές τους στην περιοχή; Πού εντοπίζετε τα προτερήματα και τις αδυναμίες του ισχύοντος πλαισίου συντονισμού και ποιες οι προοπτικές βελτίωσης; Ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του WBIF είναι ο υψηλός βαθμός συνεργασίας μεταξύ των εξωτερικών χρηματοδοτών Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ), Διεθνή Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (ΔΧΙ) και διμερείς δωρητές επιλέγοντας να στηρίξουν από κοινού τα πλέον κατάλληλα έργα. Τα πλεονεκτήματα για τους δικαιούχους, τα ΔΧΙ και την ΕΕ είναι πολυάριθμα, μπορώ να αναφέρω εδώ κάποια: Πρόσβαση σε κεφάλαια προετοιμασίας έργων, που είναι δύσκολο να βρεθούν κυρίως για περιφερειακά έργα. Ταχύτερη προετοιμασία καλής ποιότητας έργων, δυνατότητα αξιοποίησης του WBIF για να ξεπεραστούν προβλήματα σε υπό εξέλιξη έργα ή για την άρση αποκλεισμού δάνειων που έχουν υπογραφεί, αλλά δεν
έχουν καταβληθεί. Επίσης, ο συνδυασμός επιχορηγήσεων με δάνεια μπορεί να επιφέρει καλύτερους όρους χρηματοδότησης για τον υποκινητή του έργου. Ο μερισμός των εργασιών και η υψηλού βαθμού συνεργασία βελτιώνει σημαντικά την αποτελεσματικότητα και διασφαλίζει ότι τα έργα που έχουν επιλεγεί είναι ύψιστης προτεραιότητας. Σε αυτή τη διαδικασία οι δικαιούχοι έχουν πάντα ένα βασικό ρόλο. Ωστόσο αυτός ο συντονισμός έχει ένα μειονέκτημα, ότι η διαδικασία είναι αναγκαστικά πιο χρονοβόρα από μια άμεση συμφωνία μεταξύ μιας κυβέρνησης και ενός ΔΧΙ. Τα θέματα επικοινωνίας και διοίκησης είναι επίσης πιο πολύπλοκα και απαιτούν σημαντικές προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η πλήρης ενασχόληση όλων των ενδιαφερομένων μερών. Το 2010 το WBIF πραγματοποίησε μια επιχειρησιακή αναθεώρηση και τέθηκαν 13 προτάσεις για την ενίσχυση αυτού του συντονισμού. Δύο βασικά στοιχεία της αναθεώρησης που είναι σήμερα υπό εκτέλεση είναι η ομαδοποίηση των πόρων σε ένα κοινό ταμείο και η θέσπιση μιας ειδικής γραμματείας διαχείρισης του WBIF. Έχουμε επίσης ενισχύσει τις επικοινωνιακές μας προσπάθειες και η ιστοσελίδα του WBIF www.wbif.eu παρέχει σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών, όχι μόνο για τα έργα του WBIF, αλλά και για την ευρύτερη στρατηγική και πολιτική σε σχέση με τους κοινωνικόοικονομικούς τομείς, στους οποίους απευθύνεται το πλαίσιο. 3. Το «Πλαίσιο Επενδύσεων στα Δυτικά Βαλκάνια» είναι ένας καινοτόμος μηχανισμός για την προετοιμασία και την προώθηση έργων. Τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής είναι ενθαρρυντικά; Ποιο είναι το ύψος των επενδύσεων που έχουν διατεθεί μέχρι σήμερα; Ναι, τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά. Το WBIF ιδρύθηκε το Δεκέμβριο του 2009. Δυόμισι χρόνια αργότερα, το WBIF έχει διαθέσει επιχορηγήσεις ύψους 220 εκατομμυρίων ευρώ σε 112 έργα. Οι χρηματοδοτικοί πόροι από τα εν δυνάμει ΔΧΙ υπολογίζονται σε 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε επενδύσεις πάνω των 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας περιόδου πρόσκλησης υποβολής προτάσεων, 52 προτάσεις νέων έργων υποβλήθηκαν υποδεικνύοντας το αυξημένο ενδιαφέρον των δικαιούχων. Επιπλέον, το WBIF αυξάνει το ερευνητικό του έργο και τον Ιούνιο του 2011 η Συντονιστική Επιτροπή ενέκρινε μια πρόταση ώστε να επιτρέψει στις επιχορηγήσεις του WBIF να αξιοποιούνται για τη χρηματοδότηση επιλεγμένων μελετών τομεακής ανάπτυξης. Οι μελέτες αυτές, μολονότι δεν συνδέονται άμεσα με συγκεκριμένες επενδύσεις, μπορούν να προσφέρουν την απαραίτητη έρευνα και ανάλυση ώστε να καθοδηγήσουν την ιεράρχηση των επενδύσεων καθώς και τον προσδιορισμό των βασικών πολιτικών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για τη διευκόλυνση των επενδύσεων. Η Παγκόσμια Τράπεζα είναι πλέον ενεργό μέλος επιτρέποντας στο WBIF να επωφεληθεί από τη μεγάλη της εμπειρία και στην τομεακή
έρευνα. Στόχος μας είναι να μετατρέψουμε το WBIF σε ένα στρατηγικό πρόγραμμα - οδηγό για επενδύσεις στην περιοχή. 4. Από μια πρόχειρη παρατήρηση των τρεχόντων έργων στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, φαίνεται ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση δεν έχει επηρεάσει το δανεισμό και τις δραστηριότητες παροχής τεχνικής βοήθειας στην περιοχή αυτή. Είναι αυτή η παρατήρηση σωστή; Ποιά είναι τα πιο πρόσφατα στατιστικά στοιχεία του όγκου των επενδύσεων στις χώρες του SEETAC; Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά την περιοχή και αυτό έχει επηρεάσει και τις αποφάσεις για έργα υποδομής και τεχνικής βοήθειας. Η έρευνά μας έδειξε ότι στο πνεύμα των περικοπών λόγω της κρίσης, οι κυβερνήσεις της περιοχής όπως οι ομόλογοί τους στην ΕΕ μειώνουν δαπάνες κεφαλαίου πιο σημαντικά από τις τρέχουσες δαπάνες. Πριν από την κρίση, ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου ήταν κατά μέσο όρο ύψους 31% του ΑΕΠ περίπου στο ίδιο επίπεδο με εκείνο στα νέα κράτη μέλη της ΕΕ κατά τη διάρκεια της προενταξιακής περιόδου τους. Ωστόσο, μέχρι το 2009, αυτό το ποσοστό είχε πέσει στο 24% και τα τελευταία στοιχεία υποδεικνύουν μια περαιτέρω πτώση γύρω στο 21%. Μια τέτοια μείωση έχει σημαντικές προεκτάσεις στην ικανότητα των χωρών να παράγουν την απαραίτητη κοινωνικόοικονομική ανάπτυξη και να ισοσταθμιστούν με την ΕΕ, καθώς οι ανάγκες της περιοχής είναι πολύ σημαντικές. Ως πρόκλησή μας θεωρούμε τη χρηματοδότηση των επενδύσεων που είναι σε υψηλότερη προτεραιότητα και ταυτόχρονα είναι οικονομικά βιώσιμες. Η κύρια ευθύνη αυτών των επιλογών παραμένει στις Κυβερνήσεις της περιοχής, που χρειάζεται να προσαρμόσουν τα εθνικά τους σχέδια ανάπτυξης, τις τομεακές στρατηγικές και τις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις δαπανών στο γενικό οικονομικό περιβάλλον. Το WBIF οφείλει επίσης να προσαρμόζεται και να εξελίσσεται σύμφωνα με το γενικό μακροοικονομικό περιβάλλον της περιοχής. Εκπονούμε τακτικές αξιολογήσεις των μακροοικονομικών θεμάτων που συνδράμουν σε συζητήσεις σχετικά με τη στρατηγική και την πολιτική στις διάφορες δομές του WBIF. Το 2011 συνετάχθησαν δύο εκθέσεις: η Σύνοψη των Συμπερασμάτων σχετικά με τις Ανάγκες για Νέες Πρωτοβουλίες Ανάπτυξης στα Δυτικά Βαλκάνια και οι Επιπτώσεις των Μέτρων Λιτότητας σχετικά με τα Επενδυτικά Προγράμματα στα Δυτικά Βαλκάνια. Οι εκθέσεις αυτές παρουσιάστηκαν στη Συντονιστική Επιτροπή του WBIF και επί του παρόντος παρουσιάζονται στις Τοπικές Αρχές στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Το πρώτο σε σειρά σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στη Βοσνία Ερζεγοβίνη το Νοέμβριο 2011 και το δεύτερο στη Σερβία το Μάιο του 2011, εστιάζοντας στις γενικές και ειδικές για κάθε χώρα μακροοικονομικές τάσεις και επιπτώσεις της σύγχρονης δημοσιονομικής κρίσης. Στόχος είναι η κατά το δυνατόν καλύτερη πληροφόρηση, ώστε οι αρμόδιοι φορείς να πάρουν τις καταλληλότερες αποφάσεις.
Προσπαθούμε επίσης να παρακολουθούμε τις επενδυτικές ροές από την ΕΕ, τα ΔΧΙ και τους διμερείς δωρητές στα Δυτικά Βαλκάνια σε βασικούς τομείς δράσης του WBIF ανατρέξτε στη βάση δεδομένων επενδύσεων στην ιστοσελίδα του WBIF. Εξασφαλίζοντας την επικαιροποίηση των δεδομένων, η πλήρης πληροφόρηση σχετικά με τις επενδύσεις είναι ένα έργο πρόκληση, τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι από το 2008, οι εγκεκριμένες επενδύσεις στο τομέα των μεταφορών ξεπερνούν συνολικά τα 5,7 δισεκατομμύρια ευρώ και τα 3,8 δισεκατομμύρια περίπου ευρώ σε δάνεια. Το επόμενο ουσιώδες ζήτημα για εμάς είναι η παρακολούθηση της προόδου της εφαρμογής των εν λόγω επενδύσεων. 5. Ποιές οι κυρίαρχες τάσεις για τη χρηματοδότηση των μεταφορών που συνδέονται με επενδύσεις στα Δυτικά Βαλκάνια και ποιός ο προβλεπόμενος όγκος των επενδύσεων από το WBIF βραχυπρόθεσμα (στα επόμενα 3 5 χρόνια); Ο τομέας των μεταφορών ήταν και θα παραμείνει ένας τομέας μεγάλης σημασίας για την περιοχή και θα συνεχίσει να απασχολεί με σημαντικές επενδύσεις από διάφορους χρηματοδότες, την ΕΕ και τους διμερείς δωρητές. Από την ίδρυση του WBIF το 2009, στον τομέα των μεταφορών μόνο αντιστοιχούν πάνω από 43 εκατομμύρια ευρώ των επιχορηγήσεων που έχουν εγκριθεί ή 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ από τις συνολικές εκτιμώμενες επενδύσεις, πάνω από τις μισές προγραμματιζόμενες επενδύσεις κεφαλαίου του WBIF κατά τα επόμενα χρόνια. 6. Κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες παρατηρείται ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά των χρηματοδοτήσεων απευθύνονται σε οδικά έργα (κατασκευή αυτοκινητοδρόμων). Ωστόσο, η χρηματοδότηση των οδικών έργων γίνεται χωρίς την απαιτούμενη ωριμότητα των έργων. Τελικά δίνεται ευκαιρία για τους σιδηροδρόμους καθώς και για διαλειτουργικότητα και συντροπικότητα στην περιοχή; Ναι, ειδικά για τον εκσυγχρονισμό και την αποκατάσταση των υφιστάμενων σιδηροδρομικών γραμμών της περιοχής, που εξακολουθούν να αποτελούν προτεραιότητα, αλλά αυτό απαιτεί συνεχείς προσπάθειες από τις Κυβερνήσεις, την ΕΕ και τους διάφορους χρηματοδότες. Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τόνισε την ανάγκη για την αύξηση των επενδύσεων στον τομέα των σιδηροδρόμων, και αυτό είναι εναρμονισμένο με τις οδηγίες του Μνημονίου Συμφωνίας του SEETO που υπεγράφη το 2007 και εστιάζει στις απαραίτητες πολιτικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας των σιδηροδρόμων στην περιοχή. Η θέσπιση της στρατηγικής του Δούναβη από την ΕΕ επίσης εφιστά την προσοχή σε θέματα που σχετίζονται με τις πλωτές μετακινήσεις. Τέσσερις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Κροατία, το Μαυροβούνιο και η Σερβία, εμπλέκονται στη στρατηγική του Δούναβη και αναμένουμε στο μέλλον περισσότερο ενδιαφέρον σε θέματα όπως είναι τα συστήματα πλοήγησης και πληροφοριών στις πλωτές μετακινήσεις. Μέσω της εναρμονισμένης προσέγγισης για την επιλογή των έργων, το WBIF εξασφαλίζει την αξιολόγηση των χρηματοδοτήσεων και επιχορηγήσεων έργων μεταφορών ανάλογα με την ωριμότητά τους και τη συνοχή τους με τις περιφερειακές προτεραιότητες, είτε σε σιδηροδρομικά είτε σε οδικά έργα. Αυτό, εν τέλει, μπορεί να επιφέρει πιο ισορροπημένες χρηματοδοτήσεις και καλύτερο καθορισμό προτεραιοτήτων.
7. Πώς αντιλαμβάνεστε την γενική Πολιτική Μεταφορών της ΕΕ σχετικά με την χρηματοδότηση των έργων υποδομών μεταφορών (περιεχόμενο της πρότασης του κανονισμού για την ανάπτυξη των ΔΕΔ-Μ, πρόταση θέσπισης των μηχανισμών «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility CEF) και «Πρωτοβουλία Ομολόγων Έργου Ευρώπη 2020» (Europe 2020 Project Bond Initiative); Ο ορισμός των Αξόνων Προτεραιότητας συνεπάγεται αυτόματα τη χρηματοδότηση (με τον ένα ή τον άλλο τρόπο) των μεμονωμένων (μικρών) έργων κατά μήκος τέτοιων αξόνων; Το νέο πακέτο είναι μια σημαντική στρατηγική εξέλιξη της Πολιτική Μεταφορών της ΕΕ: η αναγνώριση των Αξόνων Προτεραιότητας θα δεν συμπίπτει αναγκαστικά με χρηματοδότηση όλων των τμημάτων τους. Ωστόσο, από την προοπτική της διεύρυνσης το νέο πλαίσιο πολιτικής είναι εξαιρετικά σημαντικό καθώς θα προσφέρει νέες ευκαιρίες για την καλύτερη σύνδεση της ΕΕ με βασικές υποδομές στα Δυτικά Βαλκάνια. Οι επενδύσεις στις μεταφορές θεωρούνται ως εντάσεως κεφαλαίου και αυτό επίσης απαιτεί από Κυβερνήσεις και εξωτερικούς χρηματοδότες να αναζητούν για περαιτέρω ιεράρχηση προτεραιοτήτων για επενδύσεις σε μεταφορές και να προσπαθούν να προσδιορίσουν καινοτόμους μηχανισμούς χρηματοδότησης. Οι μηχανισμοί «Συνδέοντας την Ευρώπη» και «Πρωτοβουλία Ομολόγων Έργου Ευρώπη 2020» αποτελούν σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή. 8. Υπάρχουν πολλά σχέδια εθνικής και διεθνούς σημασίας τα οποία εξακολουθούν να χρήζουν χρηματοδότησης. Μερικά από τα έργα αυτά αναβάλλονται λόγω της στενότητας των ταμείων. Είναι η διαδικασία καθορισμού προτεραιοτήτων αρκετή για το WBIF ώστε να δεχτεί ένα έργο υποψήφιο προς χρηματοδότηση; Είναι πάντοτε πιθανό να βελτιωθεί η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων. Επίσης οι συνθήκες μεταβάλλονται γρήγορα και θα ήταν σκόπιμο να υπάρχει ελαστικότητα προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Ωστόσο, η WBIF προσφέρει σε μεγάλο βαθμό διασφάλιση ότι τα έργα άμεσης προτεραιότητας έχουν επιλεγεί ως έργα επιλεγμένα από όλους τους βασικούς συμμετέχοντες τους δικαιούχους, τους χρηματοδότες και τους χορηγούς. Οι δικαιούχοι είναι στο επίκεντρο της διαδικασίας. Κανένα σχέδιο δεν μπορεί να εγκριθεί, εκτός εάν υποβάλλεται από τον Εθνικό Συντονιστή του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (MΠB). Το επικεφαλές σχετιζόμενο ΔΧΙ εξαρχής υποδεικνύει αν η προτεινόμενη επένδυση θεωρείται ως βιώσιμη για χρηματοδότηση. Όλα τα ενεργά στην περιοχή ΔΧΙ και τα διμερή Ινστιτούτα (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (European Investment Bank ΕΙΒ), Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (European Bank for Reconstruction and Development EBRD), Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης (Council of Europe Development Bank CEB), Kreditanstalt für Wiederaufbau KfW, Παγκόσμια Τράπεζα (World Bank WB)), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι ενδιαφερόμενοι διμερείς δωρητές συμμετέχουν στη διαδικασία εξέτασης και αξιολόγησης. Θέματα όπως η καταλληλότητα της
προτεινόμενης επένδυσης σε εθνικές αναπτυξιακές στρατηγικές, περιφερειακές στρατηγικές (π.χ. το «Εκτεταμένο δίκτυο» του SEETO) και προτεραιότητες διεύρυνσης της ΕΕ αξιολογούνται ως μέρη της διαδικασίας διαλογής. Στη συνέχεια το WBIF επωφελείται από τομεακές και στρατηγικές μελέτες που διενεργούνται από αξιόπιστους οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Organisation for Economic Co-operation and Development OECD) και άλλα. Τέλος, το WBIF παρέχει μακροχρόνια τεχνική βοήθεια στους δικαιούχους στον προσδιορισμό και την προετοιμασία των προτάσεων έργων. Ελπίζουμε ότι μετά από όλες αυτές τις διαδικασίες μπορούμε ορθολογικά να ελπίζουμε την επικέντρωση στις υψηλότερες προτεραιότητες. 9. Μία πρόταση για τη χρηματοδότηση σχεδίου συνοδεύεται από υποστηρικτικές μελέτες για την κοινωνικοοικονομική και δημοσιονομική απόδοση του έργου, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, εφαρμογές που περιγράφουν το έργο, κ.λπ. Είναι τα αποτελέσματα των κοινωνικό-οικονομικών και δημοσιονομικού κόστους οφέλους μελετών τα μοναδικά κριτήρια για την αξιολόγηση του έργου και την έγκρισή του; Ποιά η γνώμη σας για μη ποσοτικοποιήσιμες παραμέτρους που σχετίζονται με περιφερειακή ανάπτυξη, απασχόληση, κοινωνική και οικονομική συνοχή σε μια χώρα, οικονομικές επιπτώσεις (από εισαγωγές / εξαγωγές, τουρισμό, μετακινήσεις) σε μεγαλύτερη γεωγραφική κλίμακα; Αυτές οι παράμετροι λαμβάνονται υπόψη και σε τι βαθμό; Όπως ανέφερα και παραπάνω, η διαδικασία αίτησης για στήριξη από το WBIF απαιτεί αποδεικτικά στοιχεία της συνάφειας των εθνικών και τομεακών στρατηγικών. Οι παράμετροι που θέσατε παραπάνω θεωρούνται συνήθως ως μέρος αυτών των στρατηγικών. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η συντριπτική πλειοψηφία των επιδοτήσεων που εγκρίνει το WBIF εστιάζουν στη στήριξη της προετοιμασίας μιας επένδυσης σε πολλές περιπτώσεις εκπονώντας διάφορες μελέτες σκοπιμότητας, κόστους οφέλους και μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων όπως αναφέρατε. Οι μελέτες αυτές επίσης λαμβάνουν υπόψη σε διάφορους βαθμούς ανάλογα με τη φύση της επένδυσης πολλά από τα ζητήματα που παραθέσατε. Έτσι, Κυβερνήσεις και χρηματοδότες ενημερώνονται σχετικά με τα θέματα αυτά πριν αναλάβουν την τελική απόφαση για επένδυση. Το WBIF, συνεχίζοντας να εστιάζει στην υποστήριξη μεμονωμένων έργων για την χρηματοδότηση των επενδύσεων αποδίδει επίσης μεγάλη προσοχή στις γενικές στρατηγικές και το επενδυτικό κλίμα όπως υποδεικνύεται από την έναρξη των μελετών τομεακής ανάπτυξης. Αυτό είναι σε συμφωνία με το προγραμματικό σχέδιο της ΕΚ για τη χορήγηση συνδρομών που παρέχει στην περιοχή στο πλαίσιο του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (MΠB) (Instrument for Pre-Accession Assistance IPA) σε μια πιο τομεακή προσέγγιση κάτι πιθανόν να ενισχυθεί στη Νέα Προγραμματική Περίοδος 2014-2020.
Συνέντευξητης κυρίας Angelina Živković Υπουργική Σύμβουλος και Επικεφαλής του τμήματος Ευρωπαϊκής Ένταξης και διεθνούς συνεργασίας, Κυβέρνηση του Μαυροβουνίου Υπουργείο Μεταφορών και Ναυτιλιακών Υποθέσεων και Πρόεδρος του SEETO 1. Κατά τη γνώμη σας, πώς θα μπορούσε το SEETAC να συνεισφέρει στο σύστημα μεταφορών του Μαυροβουνίου, και ποιός, κατά τη γνώμη σας, ο ρόλος αυτού του έργου στη διαδικασία ένταξης του Μαυροβουνίου στην ΕΕ; Ταυτόχρονα με την τρέχουσα επανεξέταση των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το SEETO και οι εταίροι των Δυτικών Βαλκανίων εξετάζουν το «Εκτεταμένο δίκτυο» μεταφορών του SEETO και προετοιμάζουν τις επενδύσεις έργων προτεραιοτήτων για την ενίσχυση του δικτύου μεταφορών στην περιοχή και την εξασφάλιση ζωτικής σημασίας συνδέσεων με το δίκτυο της ΕΕ. Ως εκ τούτου, το SEETAC μπορεί να παρέχει δυνατότητες και πλεονεκτήματα, όσον αφορά στην ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ του Μαυροβουνίου, των γειτονικών χωρών της περιφέρειας και των κρατών μελών της ΕΕ (Αυστρία, Σλοβενία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ελλάδα και Ιταλία), στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των δικτύων των εταίρων, στην ενίσχυση της διαδικασίας ένταξης του Μαυροβουνίου στην ΕΕ και στη δημιουργία μιας ευρύτερης στρατηγικής για τον προσδιορισμό μέτρων με στόχο την ενσωμάτωση των δικτύων του Μαυροβουνίου και του SEETO Μαυροβούνιο στο ΔΕΔ-Μ. Το SEETAC δίνει τη δυνατότητα για διάλογο ζωτικής σημασίας για έργα προτεραιότητας στις μεταφορές περιφερειακής σημασίας, καθώς και για την βελτιωμένη προώθηση των μεταρρυθμίσεων για την πρόοδο και την υλοποίησή τους, αξιολογώντας και αναγνωρίζοντάς τα με πολιτικούς όρους. 2. Ποιά η συμβολή του SEETAC στο έργο του SEETO; Ο απώτερος στόχος για την περιοχή είναι η ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού, διαλειτουργικού και ενιαίου πολυτροπικού συστήματος μεταφορών, που να προσφέρει ποιότητα στις υπηρεσίες και την κινητικότητα για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Για την επίτευξη αυτού του στόχου απαιτείται η δημιουργία ενός θεσμικού δικτύου μεταφορών για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, που θα προωθεί τον ενιαίο σχεδιασμό
ξεπερνώντας τις εθνικές προτεραιότητες και συμβάλλοντας προς τον καλύτερο συντονισμό των επενδύσεων των μεταφορών. Επιπλέον, η δημιουργία βιώσιμων σεναρίων πολυτροπικών μεταφορών και ο προσδιορισμός των πιθανών πιλοτικών έργων, τα οποία επίσης αποτελούν τμήμα των πακέτων εργασίας του SEETAC, ενδεχομένως να είναι μια σημαντική βοήθεια στην επίτευξη του ανωτέρω στόχου. Το «Εκτεταμένο δίκτυο» μεταφορών του SEETO δεν αφορά και δε διατρέχει μια αποκομμένη περιοχή λειτουργώντας ξεχωριστά από την υπόλοιπη Ευρώπη. Αντίθετα, αναγνωρίζεται και από την ΕΕ στην τελευταία πρότασή της για την αναθεώρηση των οδηγιών για την ανάπτυξη των ΔΕΔ-Μ ως επέκτασή τους στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Χρειάζεται να διασφαλίσουμε ότι πρόκειται για ένα εγγενές τμήμα τους στο εγγύς μέλλον, ταυτόχρονα με την αναγνώριση της αναγκαιότητας κοινών κανόνων στον τομέα των μεταφορών. Αυτή ακριβώς η διεθνική προσέγγιση που προσφέρει το SEETAC συνιστά τη σημαντικότερη προστιθέμενη αξία στο έργο του SEETO, να διασυνδεθεί πραγματικά η περιφέρειά μας με την ΕΕ όσον αφορά στα δίκτυα μεταφορών. 3. Πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει ένας αποτελεσματικός μηχανισμός περιφερειακού συντονισμού απευθυνόμενος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα Διεθνή Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα; Ο συντονισμός των επενδύσεων σε περιφερειακό επίπεδο, η συμμετοχή της Κοινότητας των ενεργών στην περιοχή χρηματοδοτών, συγκεκριμένα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των Διεθνών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων είναι αδιαμφισβήτητης σημασίας. Συγκεκριμένα, σε μια περίοδο εξαιρετικά περιορισμένων εθνικών πόρων, προκύπτει η αναγκαιότητα να αυξηθούν οι επενδύσεις σε υποδομές, ώστε να διατηρηθεί η οικονομική ανάπτυξη σε περιόδους οικονομικής κρίσης. Ο κατάλογος των περιφερειακών έργων προτεραιότητας που προκύπτει από την από κοινού συμφωνία όλων των εταίρων του SEETO, παρουσιάζεται και επικαιροποιείται τακτικά από το κυλιόμενο Πολυετές Σχέδιο για την ανάπτυξη του «Εκτεταμένου δικτύου» μεταφορών του SEETO (SEETO Multi-Annual Plan (MAP)), το οποίο αποτελεί ένα ουσιώδης σημασίας εργαλείο του SEETO για το συντονισμό των επενδύσεων σε υποδομές μεταφορών στα Δυτικά Βαλκάνια. Παρέχοντας εκτίμηση της λειτουργίας του δικτύου (προσδιορισμός των επενδυτικών αναγκών και της προτεραιότητας των έργων) με τη πάροδο του χρόνου γίνεται όλο και πιο σημαντική αναφορά για τη διαμόρφωση των στρατηγικών των ΔΧΙ, για τον προσδιορισμό της προγραμματικής στήριξης των κονδυλίων της ΕΕ μέσω του MΠB, αλλά και για το σχεδιασμό των εθνικών προϋπολογισμών. Η σπουδαία αξία των συντονιστικών μηχανισμών εντοπίζεται σε περιπτώσεις συνδυασμού χρηματοοικονομικών πόρων από διάφορες χρηματοπιστωτικές πηγές, συχνά σε έργα βαριών υποδομών, καθώς και μηχανισμών συνδυασμού πόρων όπως το WBIF, όπου οι εγκριθείσες επιχορηγήσεις για την προετοιμασία της τεχνικής τεκμηρίωσης συνήθως προηγούνται μεγαλύτερων δανείων για την υλοποίηση
των έργων, που ακολουθούν. Ο μηχανισμός WBIF έχει αποδειχθεί επιτυχής ως προς αυτό, καθώς η έλλειψη της τεκμηρίωσης των προτάσεων αποτελεί ένα μείζων ζήτημα στην περιοχή. Κατά την πρόσφατη περίοδο, αρκετές συναντήσεις μεταξύ της ΕΚ και των ΔΧΙ και ένα Συνέδριο Επενδύσεων σε Μεταφορές διεξήχθησαν υπό την αιγίδα της SEETO, που επέφεραν τον υψηλού επιπέδου συντονισμό. Ωστόσο, επιδιώκουμε την περεταίρω ενίσχυση των μηχανισμών συντονισμού και τη μεγιστοποίηση του οφέλους του SEETO ως αναγνωρισμένος περιφερειακός φορέας, που μπορεί να παράσχει προστιθέμενη αξία στο σχεδιασμό των εθνικών επενδύσεων. 4. Κατά τη γνώμη σας, ποιός είναι ο τρόπος ανάπτυξης της βέλτιστης ταύτισης μεταξύ εθνικών προτεραιοτήτων και πολιτικών διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Αν και υπάρχουν ορισμένες εκκρεμότητες πολιτικής φύσης που επιβραδύνουν την όλη διαδικασία, λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις όλων των εμπλεκόμενων τεχνικών φορέων της Συνθήκης στην Πέμπτη Περιφερειακή Συνεδρίαση για τη θέσπιση Κοινότητας Μεταφορών στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 19 Μαΐου 2010, το Μαυροβούνιο θεωρεί ότι η παραδοχή και η θέση σε ισχύ της Συνθήκης, που πρόκειται να είναι η συνέχεια του Μνημονίου Συμφωνίας για την ανάπτυξη του Περιφερειακού Δικτύου Μεταφορών στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, θα μπορούσε να ενισχύσει τη πορεία των Δυτικών Βαλκανίων προς την Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα των μεταφορών και την εναρμόνιση μεταξύ των εθνικών προτεραιοτήτων και των πολιτικών διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μολονότι η Συνθήκη αφενός θα επιφέρει περισσότερες ευθύνες και συμμετοχή των φορέων σε ευρύτερο φάσμα, από την άλλη πλευρά τα οφέλη θα πολλαπλασιαστούν και θα συνεισφέρουν ουσιαστικά στην αμεσότερη και πιο ποιοτική ενσωμάτωση του δικτύου των Δυτικών Βαλκανίων δικτύου στο ΔΕΔ-Μ. Μέσω της στήριξης που παρέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (συμπεριλαμβανομένων των επιμέρους Γενικών Διευθύνσεων) και μέσω της συνεργασίας με τα Δυτικά Βαλκάνια θα ήταν σκόπιμο να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στη διαδικασία εναρμόνισης των νομοθετικών, θεσμικών και εμπορικών πλαισίων των Δυτικών Βαλκανίων με σκοπό την επιτυχή εκπλήρωση των απαιτήσεων της ΕΕ και της κοινής αγοράς στις μεταφορές.
Φόρουμ Υποδομών Νοτιανατολικής Ευρώπης (South East Europe Infrastructure Forum SEEIF) & 3 η Υπουργική Σύνοδος του Έργου Μεταφορικών Αξόνων Νοτιανατολικής Ευρώπης (SEETAC) Τελικά Συμπεράσματα και Συστάσεις Το Φόρουμ Υποδομών Νοτιανατολικής Ευρώπης και η 3 η Υπουργική Σύνοδος του Έργου Μεταφορικών Αξόνων Νοτιανατολικής Ευρώπης πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο αναθεώρησης των οδηγιών για την ανάπτυξη των ΔΕΔ-Μ και τη θέσπιση ενός νέου μηχανισμού χρηματοδότησης («Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility CEF)), που είναι επί του παρόντος υπό έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εταίροι του SEETAC: Συνηγορούν υπέρ της ανάγκης αναγνώρισης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ως ενός ουσιώδους τμήματος του συστήματος μεταφορών της ΕΕ, που λειτουργεί ως σύνδεσμος μεταξύ της Ευρώπης, της Μαύρης Θάλασσας, της Τουρκίας και γενικά της Μέσης και Άπω Ανατολής. Όλες οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων είτε είναι υποψήφιες είτε εν δυνάμει υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, απαιτείται να εκπληρώσουν όλα τα απαραίτητα κριτήρια και τις προϋποθέσεις για την προσχώρηση. Η περιφερειακή συνεργασία είναι μία από τις προϋποθέσεις για την επιτυχή ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και, συνεπώς, είναι επίσης ένα κρίσιμο συστατικό στοιχείο της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΔΣΣ)(Stabilisation and Association Process SAP). Τονίζουν τη σπουδαιότητα να ξεπεραστεί ο φαύλος κύκλος της οικονομικής στενότητας, της έλλειψης επενδύσεων σε υποδομές και της χαμηλής ζήτησης για υπηρεσίες μεταφορών με την υιοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων, καλύτερο περιφερειακό συντονισμό και αξιοκρατία στην επιλογή των έργων προτεραιότητας. Ενθαρρύνουν τους μηχανισμούς της ΕΕ να αναγνωρίσουν την επέκταση του «Κεντρικού δικτύου» της ΕΕ προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, με σκοπό την πλήρη ένταξη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο σύστημα μεταφορών της ΕΕ. Υπογραμμίζουν τη δυνατότητα της επέκτασης της εφαρμογής του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (συνδυάζοντας και άλλες πηγές), όχι μόνο στα Κράτη Μέλη της ΕΕ, καθώς επίσης και του μηχανισμού «Πρωτοβουλία Ομολόγων Έργου Ευρώπη 2020». Υπογραμμίζουν τη σημασία σχεδιασμού και ιεράρχησης διασυνοριακών έργων σύμφωνα με τις υποδείξεις της ΕΕ για την ανάπτυξη του «Κεντρικού δικτύου» των ΔΕΔ-Μ. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης βρίσκονται στα άκρα πολλών Πανευρωπαϊκών Αξόνων Μεταφορών και ότι οι εφοδιαστικές αλυσίδες μεταφοράς εμπορευμάτων διαδραματίζουν όλο και σημαντικότερο ρόλο στην ανάπτυξη του εμπορίου, απαιτείται περαιτέρω δραστηριοποίηση, προκειμένου να επιτευχθεί η διευκόλυνση της διάσχισης των συνόρων και η εξάλειψη των σημείων συμφόρησης στα σύνορα, όπου
εντοπίζονται τα πιο κρίσιμα τρέχοντα προβλήματα. Οι παρεμβάσεις για τη βελτίωση των διοικητικών διαδικασιών στις διαβάσεις των συνόρων δεν απαιτούν επενδύσεις υψηλού κόστους. Αντίθετα, θα μπορούσαν να είναι πολύ αποτελεσματικές και να συνεισφέρουν ουσιαστικά στη μείωση των καθυστερήσεων και άλλων διοικητικών εμποδίων στις διαβάσεις των συνόρων. Τέλος, εντοπίζεται ανάγκη παροχής ποιοτικών και αξιόπιστων στοιχείων για τα διασυνοριακά σχέδια, προκειμένου να προσελκύεται χρηματοδοτική βοήθεια στην περιοχή. Ενθαρρύνουν την αναγκαιότητα για περαιτέρω ενίσχυση του περιφερειακού συντονισμού έναντι στην ΕΕ και τα ΔΧΙ. Ο σχεδιασμός των νέων έργων και η αναβάθμιση των υποδομών σε άξονες της ΕΕ ακόμη στερείται συντονισμού μεταξύ των διαφόρων χωρών. Καθώς η περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι περιορισμένης έκτασης, ο σχεδιασμός των υποδομών παραμένει επικεντρωμένος περισσότερο σε εθνικές προτεραιότητες παρά σε περιφερειακές, ευρύτερης κλίμακας και σημασίας. Στο πλαίσιο αυτό, ο περιφερειακός συντονισμός πρέπει να λαμβάνει ουσιώδη ρόλο στο σχεδιασμό των μεταφορών και την επιλογή των έργων προτεραιότητας. Παρακινούν για διεύρυνση των αρμοδιοτήτων των συντονιστών των ΔΕΔ-Μ σε μια προσέγγιση που να περιλαμβάνει και τους άξονες των Δυτικών Βαλκανίων. Υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα στόχευσης σε επενδύσεις (επιχορηγήσεις από την ΕΕ, εθνικά κονδύλια, δάνεια από ΔΧΙ) περιορισμένου αριθμού επιλεγμένων έργων προτεραιότητας με αξιόλογο συντονισμό και υψηλή προστιθέμενη αξία. Η επέκταση του δικτύου ΔΕΔ-Μ θεωρείται σκόπιμο να συμπεριλάβει τα βασικά δίκτυα των μελλοντικών μελών της ΕΕ στο ενιαίο σύστημα υποδομών της ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζεται συνοχή για την ανάπτυξη των δικτύων των γειτονικών περιοχών καθιστώντας έτσι την επέκταση των ΔΕΔ-Μ ως ένα άνοιγμα προς τον υπόλοιπο κόσμο. Τονίζουν τη σημασία της απόδοσης επαρκών πόρων τόσο σε Εθνικό όσο και σε Κοινοτικό επίπεδο για επιλεγμένα έργα προτεραιότητας μεταφορών, συμβάλλοντας κατά συνέπεια ταυτόχρονα και στην ανάκαμψη της οικονομίας. Επισημαίνουν την αναγκαιότητα αναβάθμισης της υφιστάμενης κατάστασης των υποδομών μεταφορών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στο πλαίσιο μιας ενιαίας θεώρησης και προσέγγισης που να αφορά ολοκληρωμένους άξονες μεταφορών αντί για μεμονωμένα εθνικά σχέδια και έργα, αποσκοπώντας στην καλύτερη ενσωμάτωση του συστήματος μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης σε αυτό της ΕΕ καθώς και στο βελτιωμένο συντονισμό μεταξύ εθνικών και Κοινοτικών πόρων. Υπογραμμίζουν την ανάγκη λήψης περαιτέρω μέτρων, με σκοπό τη επίτευξη της λειτουργικότητας των συνόρων και την εξάλειψη συμφόρησης, μέσω της βελτίωσης των διοικητικών διαδικασιών με αποτέλεσμα μειώσεις καθυστερήσεων και άλλων εμποδίων διοικητικής φύσης στις διαβάσεις των συνόρων. Θεωρούν ότι παρά τις συνεχείς προσπάθειες που επιχειρούνται κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών και τη δεδομένη έλλειψη υποδομών μεταφορών, είναι αναγκαία η δραστηριοποίηση συμπράξεων ιδιωτικού τομέα μέσω σύγχρονων επενδυτικών σχεδίων / μηχανισμών, καθώς τα απαραίτητα
κεφάλαια για την υλοποίηση υποδομών μεταφορών είναι σήμερα κατά πολύ υψηλότερα από τα διαθέσιμα κεφάλαια της ΕΕ. Υπογραμμίζουν τη σημασία του στρατηγικού ρόλου που είναι απαραίτητο να έχει η ΕΕ για την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας και τη βέλτιστη διαχείριση και αξιοποίηση των πόρων, των χρηματοδοτικών μέσων και των μηχανισμών. Αυτό το πλαίσιο δε χρειάζεται να οδηγήσει στη δημιουργία νέων δομών σε όλη την Ευρώπη, αλλά στην καλύτερη αξιοποίηση των υφιστάμενων δομών. Τονίζουν την ανάγκη συνεργασίας με στόχο την αποτελεσματική διευθέτηση οριζόντιων έργων που αφορούν στις υποδομές. Ως υποψήφιες και δυνάμει υποψήφιες χώρες απαιτείται όχι μόνο να ενσωματώσουν το συνολικό νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ (Κοινοτικό κεκτημένο) στην εθνική τους νομοθεσία, αλλά και να εναρμονιστούν με τα πρότυπα της ΕΕ σε θέματα ασφάλειας των μεταφορών και περιβαλλοντικών ενεργειών.