ΛΙΜΝΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΣΤΗΡΑ:

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΔΕ - ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ MSM 7 ΛΙΜΝΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΣΤΗΡΑ: Η ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΩΝ ΔΗΜΩΝ Μάθημα: Οικονομικά του Τουρισμού Εναλλακτικές μορφές Τουρισμού Καθηγητές: Γ. Βάμβουκας, Β. Πατσουράτης Εκπόνήτρια: Μιχαήλ Αλεξάνδρα (09175) Αθήνα, Μάιος 2010

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή...σελ 5 Μέρος 1ο Η Λίμνη Πλαστήρα... σελ 6 Η ιδέα του Νικόλαου Πλαστήρα... σελ 6 Φράγμα Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο... σελ 7 Φυσικό Περιβάλλον λίμνης... σελ 8 Οικοσύστημα λίμνης... σελ 8 Περιήγηση στη λίμνη και στα γραφικά χωριά της... σελ 9 Προσφερόμενα ήδη Τουρισμού... σελ 12 1. Αθλητικός Τουρισμός... σελ 12 - Ορειβασία πεζοπορία... σελ 12 - Αεραθλητισμός (αλεξίπτωτο πλαγιάς παραπεντε)... σελ 13 - Μοτοσικλέτα... σελ 13 - Ποδήλατο βουνού (mountain bike)... σελ 14 - Ιππασία... σελ 14 - Ψάρεμα... σελ 14 - Σκοποβολή Τοξοβολία... σελ 14 - Υδροποδήλατα... σελ 15 - Canyoning σελ 15 - Διαδρομές με Ι.Χ Jeep σελ 15 - Σκι... σελ 16 2. Θρησκευτικός Τουρισμός... σελ 16 3. Παραθεριστικός Τουρισμός... σελ 17 4. Αρχαιολογικός Τουρισμός... σελ 17 2

5. Συνεδριακός Τουρισμός... σελ 17 Επιπλέον Αξιοθέατα... σελ 18 1. Παρατηρητήριο... σελ 18 2. Δασικό χωριό «Δρυάδες»... σελ 18 3. Βοτανικός Κήπος Νεοχωρίου... σελ 19 4. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μουζακίου Καρδίτσας... σελ 19 5. Παιδικές Εξοχές Νεράιδας Καρδίτσας... σελ 20 Δήμοι Λίμνης Πλαστήρα... σελ 20 Καταλύματα Λίμνης Ν. Πλαστήρα... σελ 21 Μέρος 2ο Ανάπτυξη Ευρύτερης Περιοχής λόγω Λίμνης... σελ 23 Προγράμματα Ανάπτυξης... σελ 25 1.Περιφερειακο Πλαισιο Χωροταξικου Σχεδιασμου και Αειφορου Αναπτυξης (Π.Π.Χ.Σ.Α.Α.) Περιφερειας Θεσσαλιας... σελ 25 α. Ειδικο Χωροταξικο Πλαισιο Για Τον Τουρισμο Σχέδιο ΚYA... σελ 25 β. Μελετη Σχεδιου Χωρικης Και Οικιστικης Οργανωσης Ανοιχτης Πολης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.)... σελ 26 2. Περιφερειακο Επιχειρησιακο Προγραμμα (ΠΕΠ) Θεσσαλιας 2000-2006... σελ 26 3.Αναπτυξιακή Καρδίτσας (ΑΝ.ΚΑ.Α.Ε.)... σελ 28 4.Κοινοτική Πρωτοβουλία LEADER+.. σελ 30 5.Φύση (Natura) 2000 σελ 31 6. Θησέας (2005-2009)... σελ 32 3

7. Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2015 (ΕΣΠΑ)... σελ 32 8.Εθνικο Στρατηγικο Σχεδιο Αγροτικης Αναπτυξης (Ε.Σ.Σ.Α.Α.) 2007-2013 «Αλεξανδρος Μπαλτατζης»... σελ 33 9.Προγράμμα Πίνδος 2009... σελ 33 10.Ο ρόλος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Καρδίτσας... σελ 34 11. Τοπικό Σύμφωνο Πιότητας... σελ 36 12.Έργα οδικού δικτύου... σελ 36 Υλοποίηση εκτεταμένων έργων υποδομής... σελ 37 Χρηματοδοτήσεις... σελ 39 Συμπεράσματα... σελ 40 Έκθεμα 1... σελ 41 Έκθεμα 2... σελ 42 Έκθεμα 3... σελ 44 Έκθεμα 4... σελ 45 Έκθεμα 5... σελ 46 Πηγές... σελ 47 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι να παρουσιάσει όσο το δυνατόν πιο παραστατικά μια περιοχή που προκαλεί τουριστικό ενδιαφέρον και πως είναι εφικτό η τουριστική ανάπτυξη να αποφέρει οφέλη σχετικά με την ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή. Συγκεκριμένα, θα πάρουμε το παράδειγμα της λίμνης Πλαστήρα στον Δήμο Καρδίτσας και θα εξετάσουμε το πως η λίμνη ευνόησε την ανάπτυξη στους παραλίμνιους Δήμους Ιτάμου, Νεβρόπολης και Πλαστήρα. Στο 1ο Μέρος γίνεται αναφορά στις τουριστικές δραστηριότητες που προσφέρει η λίμνη και στα αξιοθέατα που προκαλούν τουριστικό ενδιαφέρον γύρω από αυτήν. Στο 2ο Μέρος παρουσιάζονται όλα τα αναπτυξιακά προγράμματα που έχουν γίνει στην περιοχή, είτε από πλευράς Ελλάδας, είτε από Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια της τουριστικής αναβάθμισης, όπως για παράδειγμα έργων υποδομών που έλαβαν χώρα τα τελευταία χρόνια. ΜΕΡΟΣ 1ο 5

Η ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ Η περιοχή της λίμνης Πλαστήρα βρίσκεται σε μια από τις ομορφότερες γωνιές του ορεινού όγκου των Αγράφων. Καταλαμβάνει τη θέση του άλλοτε οροπεδίου της Νεβρόπολης1 25 χλμ. δυτικά της Καρδίτσας και σε υψόμετρο 1000 μ. Πρόκειται για μια τεχνητή λίμνη, η οποία δημιουργήθηκε με το κλείσιμο της κοίτης του ποταμού Μέγδοβα, δηλαδή τον αρχαίο Ταυρωπό που αποτελούσε παραπόταμο του Αχελώου. Έτσι δημιουργήθηκε η «λίμνη του Μέγδοβα» που τελευταία ονομάστηκε σε «λίμνη Νικολάου Πλαστήρα» στη μνήμη του εμπνευστή της. Η ιδέα του Νικόλαου Πλαστήρα2 Η ιδέα της δημιουργίας της λίμνης ανήκε στον Νικόλαο Πλαστήρα, ο οποίος το καλοκαίρι του 1925 παραθέριζε στην περιοχή της Νεβρόπολης. Παρατηρώντας το έδαφος και το περίγυρο συνέλαβε την ιδέα της ίδρυσης ενός παραθεριστικού κέντρου στη θέση «Αλώνια» Μπεζούλας, και στη θέση «Κακαβάκια». Αυτό θα ήταν εφικτό να γίνει, μετά την κατασκευή ενός φράγματος, που θα αποσκοπούσε στη δημιουργία τεχνητής λίμνης. Το κλείσιμο του Μέγδοβα, παραποτάμου του Αχελώου, και στη συνέχεια η εκτροπή του νερού του στο θεσσαλικό κάμπο, θα εξασφάλιζε παραγωγή ενέργειας και ταυτόχρονα θα έδινε και ζωή στον κάμπο, ο οποίος το καλοκαίρι υπέφερε από λειψυδρία. Το 1927 ο Ν. Πλαστήρας επισκέφθηκε δύο φορές την περιοχή, μαζί με ειδικούς επιστήμονες. Οι εκτιμήσεις όλων ήταν θετικές και με πρωτοβουλία του Πλαστήρα γίνονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Γεωργίας οι πρώτες μελέτες. Λέγεται ότι πιο παλιά η παρουσία ελαφιών είναι εκείνη που έδωσε στο οροπέδιο της Νεβρόπολης το όνομά του, από το «νέβρος» που σημαίνει μικρό ελάφι. 2 ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ, ΑΝΘΗ ΚΟΝΤΟΣΩΡΟΥ, 24 / 11 / 2008, http://www.holiday.gr 1 6

Το 1932 ακολούθησε συμπληρωματική μελέτη, η οποία αφορούσε κυρίως τα αρδευτικά έργα. Ακολούθησε η Γερμανική κατοχή που έφερε πολλά δεινά στον τόπο. Μετά την απελευθέρωση της χώρας και στα πλαίσια της ανασυγκρότησής της, η κατασκευή της λίμνης ήρθε και πάλι στο προσκήνιο. Επί κυβερνήσεων Πλαστήρα, συμπεριλήφθηκε στο τεχνικό πρόγραμμα του 1951. Το 1955 ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής εγκαινίασε το έργο του Μέγδοβα στο Βλάσδο, το σημερινό Μοσχάτο, το οποίο ολοκληρώθηκε το 1959. Φράγμα - Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο Η λίμνη έχει μήκος 14 τετ. χλμ. μέγιστο πλάτος 4 τετ. χλμ μέγιστο βάθος 60 μέτρα και χωρητικότητα 400 εκατ. κυβικά μέτρα νερού. Με ειδικό αγωγό, που είναι ορατός από μεγάλη απόσταση, το νερό της λίμνης μεταφέρεται από το υψόμετρο των 700 μέτρων χαμηλά προς τον κάμπο δίνοντας κίνηση στον Υδροηλεκτρικό σταθμό της ΔΕΗ παραγωγής 40MWH την εβδομάδα. Το Φράγμα αποτελεί τοξοειδή κατασκευή ύψους 83μ. και μήκους 200μ. Η κατασκευή του φράγματος αποτελεί έργο ζωτικής σημασίας, καθώς επέλυσε το υδρευτικό πρόβλημα της Καρδίτσας, δεκάδων χωριών και οικισμών του νομού, εξυπηρετώντας και την άρδευση μεγάλου τμήματος του κάμπου. Έντονη είναι εδώ η αντίθεση της απότομης ρεματιάς, του ύψους και του ιλίγγου από τη μια και της γαλήνης των ήρεμων νερών και του τοπίου από την άλλη. O επισκέπτης μπορεί να το διασχίσει κατά μήκος, να κατέβει στη βραχώδη του πλευρά ή να ανηφορίσει στις πλαγιές. 7

Φυσικό περιβάλλον λίμνης Έλατα, βελανιδιές και καστανιές κατεβαίνουν ως τις όχθες, ενώ το πράσινο των βοσκοτόπων δένει με το γαλάζιο των νερών. Λεύκες και πλατάνια κυρίως κοντά στους ποταμούς και εποχιακή χαμηλή βλάστηση. Όσο όμως ανεβαίνουμε περισσότερο πάνω από το επίπεδο της θάλασσας το τοπίο αλλάζει. Πιο ψηλά συναντώνται πλατύφυλλες βελανιδιές και έλατα. Τέλος, μοναδικό αποτελεί το γεγονός πως οι βουνοκορφές προς τα δυτικά σχηματίζουν το προφίλ μιας γυναίκας που κοιμάται, την περίφημη "Κοιμωμένη των Αγράφων" η οποία διακρίνεται από ένα πολύ μεγάλο μέρος του Θεσσαλικού κάμπου. Οι κορυφογραμμές των Αγράφων σχηματίζουν τη μορφή μιας γυναίκας που κοιμάται. Είναι η ξακουστή "Κοιμωμένη των Αγράφων" μοναδικό φυσικό μνημείο που η μορφή της είναι ορατή από ολόκληρο σχεδόν τον Θεσσαλικό κάμπο Οικοσύστημα λίμνης Με το πέρασμα των χρόνων, η λίμνη ανέπτυξε και το δικό της οικοσύστημα. Στα νερά της εντοπίζεται έντονη θαλάσσια ζωή, καθώς διαβιούν πολλά είδη ψαριών. Κυπρίνοι, χέλια, λαυράκια, γριβάδια, πεταλούδα, κορεγόνος, ασπρόψαρο, γλήνι και πέστροφα είναι μερικά από τα είδη ψαριών που μπορεί να συναντήσει κάποιος στα νερά της λίμνης. Επίσης, στην περιοχή 8

συναντώνται πολλά είδη πουλιών της πανίδας των Αγράφων, όπως ερωδιούς, μαυρόκοτες, διάφορα είδη γλάρων, ενώ σπανιότερα είναι τα βουτηχτάρια και οι κορμοράνοι. Περιήγηση στην λίμνη και στα γραφικά χωριά της3 Ο επισκέπτης που θα βρεθεί στην περιοχή, έχει τη δυνατότητα να κάνει το γύρο της λίμνης και να απολαύσει την όμορφη διαδρομή που του προσφέρει η λίμνη μέσα από ποταμάκια με γέφυρες, να περιηγηθεί μέσα από χωριουδάκια μοναδικής ομορφιάς, και να επισκεφθεί τα μοναστήρια τα οποία διαθέτουν έντονη ιστορική αξία, καθώς χρονολογούνται από το 16 ο αιώνα, όπως και άλλους χώρους αντίστοιχης ιστορικής και πολιτισμικής σημασίας. Ενδεικτικά μπορεί να ακολουθήσει την εξής διαδρομή: Πηγή: http://www.karditsa-net.gr Ακλουθώντας αυτή τη διαδρομή θα περάσει μέσα από τη κωμόπολη της Καρδίτσας, τη Μητρόπολη, όπου βρίσκεται ο Υδροηλεκτρικός Σταθμός. Από εκεί υπάρχουν 3 δρόμοι για να οδηγηθεί στο βουνό. Θα συναντήσει Προτεινόμενες διαδρομές σύμφωνα με το επίσημη ιστοσελίδα του Νομού Καρδίτσας http://www.karditsa-net.gr 3 9

πολλά χωριά με τα πιο σημαντικά από αυτά να είναι ο Μεσενικόλας, το Μορφοβούνι, το οποίο αποτελεί γενέτειρα του Νικόλαου Πλαστήρα και είναι το μεγαλύτερο χωριό της ορεινής Καρδίτσας, το Κρυονέρι και τα Καλύβια Φυλακτής, Καλύβια Πεζούλας, γενέτειρα του Αγίου Σεραφείμ και τα οποία συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό τουριστικής ανάπτυξης. Πηγή: http://www.karditsa-net.gr Σημαντικά χωριά εδώ αποτελούν το χωριό της Πεζούλας με τον Ναό του Αγίου Παντελεήμονα που αποτελεί το κομβικότερο σημείο της ευρύτερης περιοχής, διαθέτοντας τουριστικό κέντρο με σύγχρονες υποδομές σε όλους τους τομείς, τη Φυλακτή με το Ναό της Αγίας Τριάδας, τη Νεράιδα μέσα στα έλατα με θέα ολόκληρη τη λίμνη και τον κάμπο, και τέλος το Νεοχώρι, ένα άλλο χωριό με μεγάλη τουριστική ανάπτυξη, στην οποία συμβάλλει τα μέγιστα, το γεγονός πως διαθέτει την καλύτερη θέα προς τη λίμνη. 10

Πηγή: http://www.karditsa-net.gr Σε αυτήν την επιλεγόμενη διαδρομή, ο επισκέπτης θα συναντήσει τον Μπελοκομίτη, ένα χωριό κτισμένο μέσα στη φύση, το οποίο διαθέτει και ιχθυοτροφείο, τη Καρίτσα με την Ιερά Μονή της Παναγίας της Πελεκητής, όπου κάθε χρόνο σημειώνεται αθρόα προσέλευση πιστών και μη, από όλη την Ελλάδα, και παράλληλα πραγματοποιούνται μεγάλα πανηγύρια προς τιμή της, εξαιτίας της σπουδαιότητας της. Πηγή: http://www.karditsa-net.gr 11

Στο δρόμο της επιστροφής, εκτός από το Φράγμα, συναντώνται τα χωριά Καροπλέσι, Μούχα, Καστανιά, η οποία είναι κτισμένη σε μια τοποθεσία κατάφυτη από έλατα, και Καταφύγι με την Ιερά Μονή Πέτρας. ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΑ ΗΔΗ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Στον επισκέπτη της λίμνης παρέχεται ένα πλήθος ποικίλων και διαφόρων δραστηριοτήτων. Εκτός από την ευκαιρία που του δίνεται να απολαύσει το φυσικό πλούτο της λίμνης, η περιοχή αυτή ενδείκνυται για αθλητικό τουρισμό, θρησκευτικό, παραθεριστικό, αρχαιολογικό, και συνεδριακό τουρισμό. Προκειμένου να αποκτήσουμε μια πιο σαφή και ρεαλιστική εικόνα, ας τα εξετάσουμε αναλυτικότερα: 1. ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ4 Στη περιοχή δραστηριοποιούνται πολλοί σύλλογοι και εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες εναλλακτικού τουρισμού. Συγκεκριμένα ένας επισκέπτης, ο οποίος δολώνει παράλληλα και λάτρης αυτού του είδους διακοπών μπορεί να ασχοληθεί με: Ορειβασία πεζοπορία Οι πλαγιές των βουνών προσφέρονται για πολλών ειδών πορείες σύντομης, ή μεγάλης διάρκειας, όπως επίσης και για άλλοτε ευκολότερες κι άλλοτε δυσκολότερες διαδρομές. Ο ορειβατικός χιονοδρομικός όμιλος Καρδίτσας είναι ο αρμόδιος για την παροχή σχετικών πληροφοριών, ενώ λειτουργούν και πολλά ορειβατικά καταφύγια, όπως το Ορειβατικό Καταφύγιο Αγράφων στη Νεράιδα και το Ορειβατικό Καταφύγιο Ελατάκου. Επίσης, θεωρούνται ιδιαίτερα 4 Οι πληροφορίες προέρχονται από την επίσημη ιστοσελίδα του Νομού Καρδίτσας http://www.karditsa-net.gr Βλ. Έκθεμα 1 για φωτογραφία χάρτη με όλες τις δραστηριότητες απεικονιζόμενες. 12

αξιόλογες οι επισκέψεις στη σπηλιά του Καϊμακιά, κοντά στο Ορειβατικό Καταφύγιο Αγράφων και στη σπηλιά του Γάκη που βρίσκεται περίπου 7 χλμ νοτιοανατολικά από την Καρίτσα, στη διαδρομή του φαραγγιού Κερεντάν. Η είσοδός του σχηματίζεται από στενό τούνελ που καταλήγει μετά από μερικές δεκάδες μέτρα σε βαθύ βάραθρο, γεμάτο νερό. Αεραθλητισμός (αλεξίπτωτο πλαγιάς παραπέντε) Πολλές κορυφές του φυσικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής είναι ιδανικές για πτήση σε διαμορφωμένες πίστες στις κορυφές Τέμπλα ή Αγκώνας (Νεράιδα) και Κουφόλογγος (Κρυονέρι), που προσφέρονται για αγνάντεμα της καταπράσινης φύσης, των γραφικών οικισμών και των γαλάζιων νερών της λίμνης. Πίστες υπάρχουν ακόμη στην περιοχή Μουζακίου πριν από την Πορτή, στον Ελληνόπυργο και στην περιοχή Αγίου Γεωργίου. Μοτοσικλέτα Στην Καρδίτσα παρατηρείται συχνή χρήση δίκυκλων οχημάτων και για την ακρίβεια γίνεται λόγος για το μεγάλο αριθμό μοτοσικλετών που κυκλοφορούν. Οι κάτοικοι και αναβάτες τους ενώθηκαν σε σύλλογο που φέρει την ονομασία ΣΜΟΚ. Μεταξύ των άλλων, σκοπός και όραμα του συλλόγου είναι η διάδοση της ιδέας του μοτοσικλετισμού και της ασφαλούς οδήγησης. Επιθυμία των μελών είναι να προωθήσουν τα οφέλη που προσφέρει η οδήγηση με μηχανή και παράλληλα να αποσυνδέσουν από αυτή το αίσθημα του φόβου, λόγω της γνώμης πολλών ανθρώπων περί της επικινδυνότητας που συνήθως συνοδεύει τέτοιου είδους ενασχολήσεις. Οι προσφερόμενες δραστηριότητές τους είναι πλούσιες. Πραγματοποιούνται πολλές εκδρομές σε όλη την Ελλάδα, οργανώνονται αγώνες στην περιοχή της λίμνης Πλαστήρα και οι απαρτίζοντες τον σύλλογο συμμετέχουν σε αγώνες άλλων περιοχών. Επίσης, οργανώνουν happenings κάθε καλοκαίρι στη λίμνη Πλαστήρα για την καλύτερη προώθηση του συλλόγου τους και την προσέλκυση νέων μελών. 13

Ποδήλατο βουνού(mountain bike) Στην περιοχή ο εκάστοτε επισκεπτόμενος θα μπορέσει να βρει τον απαραίτητο εξοπλισμό για ν' απολαύσει τις ατέλειωτες - με κλιμακούμενο βαθμό δυσκολίας - διαδρομές, στους δρόμους παραπλεύρως της λίμνης, στο γεμάτο έλατα και βελανιδιές δάσος, και φυσικά στο βουνό, όπου έμπειροι οδηγοί αναλαμβάνουν την περιήγηση του επισκέπτη τόσο για τη σωστή καθοδήγηση αυτού και ασφαλώς για την αποφυγή ατυχημάτων. Ιππασία Στη θέση "Κεραμίδι" μετά τη διασταύρωση προς το χωριό Μορφοβούνι στο δρόμο προς Κρυονέρι, λειτουργεί το Saloon. Στις εγκαταστάσεις του, στους μικρούς και μεγάλους επισκέπτες παρέχεται η ευκαιρία να απολαύσουν έναν περίπατο με άλογα στην περιοχή της λίμνης. Ψάρεμα Στη λίμνη Πλαστήρα το ψάρεμα επιτρέπεται μόνο με καλάμι και οφείλει να ακολουθεί χωρίς καμία παρέκκλιση τις οδηγίες του Υπουργείου Γεωργίας. Περιμετρικά τα λίμνης προσφέρονται πολλά σημεία κατάλληλα για ψάρεμα με καλάμι. Οι απαγορευτικές ζώνες συναντώνται κοντά στο Φράγμα και τις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ. Το ψάρεμα με καλάμι για τα περισσότερα αλιεύματα επιτρέπεται όλο το χρόνο εκτός από τον μήνα Μάιο. Η περίοδος ψαρέματος που συνίσταται είναι η θερινή. Κάθε χρόνο το μήνα Αύγουστο στην περιοχή Μαγούλα Μορφοβουνίου διοργανώνεται διαγωνισμός ψαρέματος με τη συμμετοχή δεκάδων ερασιτεχνών ψαράδων. Άφθονο, επίσης, είναι το ψάρεμα σε πολλά ποτάμια της περιοχής. Σκοποβολή Τοξοβολία Οργανωμένοι χώροι για σκοποβολή υπάρχουν στο χωριό Ρούσσο, σε απόσταση 7 χμ από την Καρδίτσα, στο Καλλίθηρο, στη Νεράιδα και στην περιοχή Λούτσες Νεοχωρίου. Το σκοπευτήριο λειτουργεί με ευθύνη του Σκοπευτικού Ομίλου Λίμνης Ν. Πλαστήρα όπου κατά διαστήματα διοργανώνονται αγώνες σκοποβολής. Η τοξοβολία πραγματοποιείται σε 14

ειδικά διαμορφωμένο χώρο με την αυστηρή τήρηση όλων των κανόνων ασφαλείας. Παράλληλα, πραγματοποιείται και μια σειρά μαθημάτων για να έρθει ο επισκέπτης σε μια πρώτης τάξεως επαφή με το άθλημα και να κατανοήσει καλύτερα όλες τις πτυχές και τα γνωρίσματα αυτού. Υδροποδήλατα Τα υδροποδήλατα και κανό που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς στις πλαζ της λίμνης, δίνουν την ευκαιρία μιας άμεσης δοκιμής με τα πεντακάθαρα γαλάζια νερά της λίμνης και προσφέρονται για άθληση, ψάρεμα αλλά και για ειδυλλιακές βόλτες γι όσους διαθέτουν ρομαντικό χαρακτήρα. Για να είμαστε πιο σαφής, το υδροποδήλατο είναι ένα πρωτότυπο είδος καταμαράν, αβύθιστο και ασφαλές, και δύναται να πλέει με όλες τις καιρικές συνθήκες. Canyoning Canyoning σημαίνει διάσχιση φαραγγιών. Στο Μέγα Ρέμα κοντά στην Ι. Μ. Αγίου Γεωργίου, εντοπίζεται ένα όμορφο μικρό φαράγγι ιδανικό για διάσχιση και εξάσκηση για μικρούς και μεγάλους σε ηλικία λάτρεις του αθλήματος. Ο βαθμός δυσκολίας της διαδρομής του είναι μικρός. Η διάσχιση αρχίζει με περπάτημα μέσα από λαξευμένους από το νερό βράχους και στη συνέχεια ακολουθεί κατάβαση του φαραγγιού. Κατά τα διάρκεια της κατάβασης οι συμμετέχοντες στη διάσχιση περνούν μέσα από «λιμνούλες» με μέγιστο βάθος 1 μέτρο. Η δραστηριότητα διαρκεί 4 5 ώρες και είναι σε θέση να προσφέρει αξιόλογες συγκινήσεις, ακόμα και για τους αρχάριους. Διαδρομές με I.X. ή Jeep Οι διαδρομές μέσα σε δάση με έλατα είναι μοναδικής ομορφιάς και ικανές να δημιουργήσουν αρκετές εικόνες στο μυαλό του οδοιπόρου. Για όποιον διαθέτει δυνατό Ι.Χ. ή jeep μπορεί να περιπλανηθεί στα δάση της περιοχής της λίμνης, ή να επιχειρήσει εξορμήσεις προς την Αργιθέα. Για τους λάτρεις των extreme δραστηριοτήτων και έχοντες ένα γερό 4x4 15

αυτοκίνητο παρέχεται πρόσβαση σε δύσβατες περιοχές μέσα στο άγριο τοπίο. Σκι Στη θέση «Καραμανώλη» υπάρχει ένα μικρό ωστόσο, χωρίς σημαντική υποδομή, χιονοδρομικό κέντρο. Θα λέγαμε ότι αποτελεί μια από τις λιγότερο αναπτυγμένες μορφές τουρισμού. Παρ όλα αυτά προσφέρει ένα μικρό συρόμενο αναβατήρα, σκούτερ χιονιού και ενοικιαζόμενα πέδιλα από τον Ορειβατικό-Χιονοδρομικό Όμιλο Καρδίτσας. Επιπροσθέτως, η περιοχή προσφέρεται και για σκι αντοχής στους δασικούς δρόμους της. 2. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Γύρω από τη λίμνη Πλαστήρα όπως έχει αναφερθεί και παραπάνω, υπάρχουν πάρα πολλά μοναστήρια και εκκλησίες που το χτίσιμο τους και η κατασκευή τους χρονολογείται από τον μακρινό 16 ο αιώνα. Πολλές από αυτές λειτούργησαν και ως «κρυφά σχολειά» κατά τη περίοδο της τουρκοκρατίας. Μέσα σε αυτές υπάρχουν παλιές τοιχογραφίες αλλά και εικόνες που χρονολογούνται από το 15ο αιώνα και έπειτα. Οι πιο σημαντικές από αυτές είναι η Ι.Μονή Κορώνας, που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά μνημεία της Καρδίτσας αλλά και ολόκληρης της Θεσσαλίας, η Ι. Μονή Παναγίας Πελεκητής, που «κρέμεται» στα βράχια από υψόμετρο 1400 μέτρων εξού και η ονομασία της, η Αγία Τριάδα Μορφοβουνίου, η Ι. Μονή Πέτρας στο Καταφύγι, το ξωκκλήσι του Αγίου Παντελεήμονα κοντά στα Καλύβια, το ξωκκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής στο Μεσενικόλα και τέλος η Ι. Μονή Παναγίας Σπηλιάς κοντά στο Μουζάκι 16

3. ΠΑΡΑΘΕΡΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Στη περιοχή της λίμνης λειτουργούν δύο πλαζ. Η μία βρίσκεται στα Καλύβια Πεζούλας, στην οποία μπορεί να κολυμπήσει όποιος το επιθυμεί στα καθαρά νερά της λίμνης και στο Λαμπερό που βρίσκεται ακριβώς απέναντι. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι οργανωμένες παραλίες και θέλει προσοχή γιατί το νερό της λίμνης είναι βαρύ και στο παρελθόν είχαν σημειωθεί περιστατικά πνιγμών, χωρίς αυτό να συνεπάγεται αυξημένη επικινδυνότητα για τον επισκέπτη. 4. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Πολλά αρχαιολογικά ευρήματα υπάρχουν στην περιοχή. Συγκεκριμένα υπάρχει ο ναός του «οπλίτη Απόλλωνα», που βρίσκεται περίπου 2χμ από το χωριό Μητρόπολη και είναι κτισμένο επάνω στην ομώνυμη αρχαία πόλη. Δυστυχώς ο ναός δεν είναι επισκέψιμος, καθώς συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες. Αρχαιολογικά μνημεία υπάρχουν και στο Καλλίθηρο και τη γύρω περιοχή. Επιπλέον, 2χμ βορειοδυτικά από το Μουζάκι, στη θέση «Επισκοπή», τοποθετείται η αρχαία πόλη των Γόμφων, που έλεγχε τις εισόδους προς την αρχαία Αμβρακία, σημερινή Άρτα, και τη χώρα των Αθαμάνων (περιοχή Αργιθέας). Σύμφωνα με στοιχεία των αρχαιολόγων, η πόλη ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα π.χ. Τέλος, έχουν βρεθεί και πολλά Δολοπικά τείχη 5. ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Η περιοχή της λίμνης χάρη στα μεγάλα και πολυτελή ξενοδοχεία που παρέχει προσφέρεται για συνεδριακό τουρισμό. Ενδεικτικά αναφέρεται πως στα Καλύβια Πεζούλας λειτουργεί από το 2005 νέος συνεδριακός χώρος παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με την ονομασία «Οιάνθη» και ένα δεύτερο βρίσκεται στο πολυτελές ξενοδοχείο «Ναϊάδες». 17

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ Η λίμνη Πλαστήρα ενδεικνύεται και για μαθησιακό τουρισμό, διότι εκτός από το πλήθος αθλητικών δραστηριοτήτων, προσφέρει και άλλους χώρους εκπαιδευτικής και όχι μόνο σημασίας. 1. Παρατηρητήριο Από τη θέση «Παλαιομονάστηρο», ανάμεσα στο Φράγμα και τον Μπελοκομίτη (περιοχή "Ζυγογιαννέικα"), ξεκινάει μονοπάτι για το Παρατηρητήριο που υψώνεται πάνω από όλη την περιοχή προσφέροντας μια μοναδική πανοραμική θέα προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Μπορεί κανείς να θαυμάσει τη λίμνη σε όλο το μήκος και το πλάτος της, το αλπικό δάσος, τις κορυφές των ψηλών βουνών. Παρέχει στους επισκέπτες τη δυνατότητα αφενός να παρατηρήσουν τη σπάνια ορνιθοπανίδα της περιοχής και αφετέρου να απολαύσουν τη μοναδική θέα προς το Θεσσαλικό κάμπο και το ορεινό σύμπλεγμα των Αγράφων. 2. Δασικό χωριό «Δρυάδες» Βρίσκεται στις νοτιοανατολικές πλαγιές της Πίνδου στο Καροπλέσι του Δήμου Ιτάμου, του Νομού Καρδίτσας, 35χμ από τη πόλη της Καρδίτσας, απλώνεται σε έκταση 25 στρεμμάτων, κατάφυτη από έλατα και δρυς που συνθέτουν ένα μαγευτικό τοπίο φυσικής ομορφιάς. Σε υψόμετρο 950 μ αναδεικνύεται η μεγαλοπρέπεια του φυσικού τοπίου, ιδανική να ξεκουράσει και να ανανεώσει τον επισκέπτη. Το δασικό χωριό περιλαμβάνει είκοσι ξύλινα σπιτάκια των δυο δωματίων με ογδόντα κρεβάτια, εστιατόριο αίθουσα εκδηλώσεων, αθλητικούς χώρους(γήπεδο μπάσκετ & βόλεϊ) και τρεις χώρους στάθμευσης. Η κατασκευή του Δασικού χωριού ολοκληρώθηκε σε δυο χρόνια 1998-2000 και αποτελεί ένα πρωτόγνωρο έργο αναψυχής και τουρισμού στην περιοχή, πραγματική προσφορά στην ισορροπία του οικοσυστήματος. Ενταγμένο σε ειδικό πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο 18

Γεωργίας και παραδόθηκε για χρήση το φθινόπωρο του 2001 στον Δήμο Ιτάμου. (www.itamos.gr) 3. Βοτανικός Κήπος Νεοχωρίου Σκοπός της ίδρυσής του είναι η συγκέντρωση και αποθεματοποίηση μέρους των χλωριδικών στοιχείων της ευρύτερης περιοχής της λίμνης Νικολάου Πλαστήρα του νομού Καρδίτσας, αλλά και γενικότερα του Ελλαδικού χώρου. Η μικρή του έκταση των 10 στρεμμάτων δεν επιτρέπει φιλόδοξους σχεδιασμούς για συγκέντρωση όλων των ειδών της περιοχής. Διευκολύνει όμως σε κάθε περίπτωση την αρχική σύλληψη της ομάδας μελέτης, για ίδρυση ενός "μικρού εργαστηρίου υπαίθρου" χρήσιμου για εκπαίδευση και ενημέρωση των επισκεπτών, ενταγμένου στη συνολική προσπάθεια αειφορικής οικοτουριστικής ανάπτυξης. 4. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μουζακίου Καρδίτσας Tο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μουζακίου Καρδίτσας ιδρύθηκε από το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων με την Γ2/3219/11-5-95 Υπουργική Απόφαση. Σκοπός του είναι να σχεδιάζει και υλοποιεί προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Άρχισε τη λειτουργία του τον Ιανουάριο του 1996. Στεγάζεται στη Μαθητική Εστία Μουζακίου του Εθνικού Ιδρύματος Νεότητας και στη διάθεσή του έχει: Γραφείο της Παιδαγωγικής Ομάδας, Αίθουσες εργασίας (βιβλιοθήκη - Η/Υ - καλλιτεχνικής δημιουργίας), Αίθουσα προβολών - παρουσιάσεων και εκδηλώσεων, Χώρους υποδοχής και ψυχαγωγίας, Εργαστήριο Χημείας Βιολογίας, Υπνοδωμάτια, Χώρους άθλησης, Εστιατόριο. (www.kpem.gr) 19

5. Παιδικές Εξοχές Νεράιδας Καρδίτσας Υπάγονται στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, στη Γενική Διεύθυνση Πρόνοιας και τη Διεύθυνση Προστασίας Οικογένειας. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις βρίσκονται στο χωριό Νεράιδα, κοντά στην όμορφη λίμνη Ν. Πλαστήρα σε υψόμετρο 1150 μέτρα, σε δασική περιοχή με έλατα και πολλά ενδιαφέροντα μονοπάτια. Ο χώρος των κατασκηνώσεων είναι διαθέσιμος για φιλοξενία και υλοποίηση προγραμμάτων μετά από σχετική αίτηση και έγκρισή της από το Δ.Σ σύμφωνα με το πλαίσιο λειτουργίας που υπάρχει. Στο πλαίσιο αυτό έχουν ήδη πραγματοποιηθεί διάφορες συνεργασίες με κοινωνικές ομάδες και συλλόγους για την υλοποίηση προγραμμάτων και δραστηριοτήτων ποικίλων μορφών. ΔΗΜΟΙ ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ Ο Νομός Καρδίτσας σημείωσε αύξηση του πληθυσμού κατά + 2,11 % σύμφωνα με την απογραφή του 2001 και απαριθμεί 129.536 κατοίκους. Όσον αφορά τους Δήμους που περιστοιχίζουν τη λίμνη παρατηρείται και εδώ ιδιαίτερη αύξηση του πληθυσμού, πράγμα που αποδεικνύει πως η αναβάθμιση της περιοχής τουριστικά και όχι μόνο, αποτελεί κίνητρο για την εγκατάσταση στον τόπο. Οι δήμοι αυτοί είναι ο Δήμος Ιτάμου με έδρα το Καλλίθηρο, ο Δήμος Πλαστήρα με έδρα το Μορφοβούνι,ο Δήμος Νεβρόπολης με έδρα τη Πεζούλα. Ο Νομός Καρδίτσας θα αποτελείται σύμφωνα με το τελικό χωροταξικό σχέδιο του «Καλλικράτη» από 6 Δήμους από 21 που ήταν μέχρι και σήμερα. Πιο αναλυτικά, ύστερα από αυτή την συρρίκνωση θα δημιουργηθεί ο Δήμος Νικόλαου Πλαστήρα, με τη συνένωση των Δήμων Πλαστήρα και Νεβρόπολης και έδρα το Μορφοβούνι. Ενώ ο Δήμος Ιτάμου καταργείται και θα συμπεριληφθεί στον Δήμο Καρδίτσας.(Υπουργείο Εσωτερικών, Πρόγραμμα Καλλικράτης) 20

Ο πληθυσμός του νομού Καρδίτσας ΔΗΜΟΣ 1991 2001 μεταβ% Ανδρες Γυναίκες ΑΡΓΙΘΕΑΣ 1.583 2.618 +65,4% 1.400 1.218 ΑΡΝΗΣ 3.689 3.295-10,7% 1.651 1.664 ΑΧΕΛΩΟΥ 1.212 1.695 +40% 889 806 ΙΘΩΜΗΣ 3.636 3.125-14% 1.578 1.547 ΙΤΑΜΟΥ 4.198 4.728 +12,6% 2.444 2.284 ΚΑΛΛΙΦΩΝΙΟΥ 3.469 3.257-6% 1.663 1.594 ΚΑΜΠΟΥ 5.591 5.471-2,15% 2.806 2.666 ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ 36.168 37.707 +4,2% 18.381 19.326 ΜΕΝΕΛΑΪΔΟΣ 3.067 2.687-10% 1.350 1.337 ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ 4.573 4.755 +4% 2.407 2.348 ΜΟΥΖΑΚΙΟΥ 10.299 10.149-1,4% 5.127 5.022 ΝΕΒΡΟΠΟΛΗΣ 3.287 3.615 +10% 1.889 1.726 ΠΑΛΑΜΑ 10.010 10.024 0 5.133 4.891 ΠΑΜΙΣΟΥ 4.995 4.643-7,04% 2.231 2.412 ΠΛΑΣΤΗΡΑ 2.717 3.916 +44,2% 2.019 1.900 ΡΕΝΤΙΝΑΣ 573 757 +32,11% 371 386 ΣΕΛΛΑΝΩΝ 5.704 5.078-11% 2.563 2.515 ΣΟΦΑΔΩΝ 12.407 12.169-1.9% 6.036 6.133 ΤΑΜΑΣΙΟΥ 4.529 4.050-10,57% 2.081 1.969 ΦΥΛΛΟΥ 4.181 4.038-3,4% 2.035 2.003 ΚΟΙΝ. ΑΘΑΜΑΝΩΝ 966 1.756 +82% 958 798 ΣΥΝΟΛΑ 126.854 129.536 +2,11% 65.011 64.520 Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε. Καταλύματα Λίμνης Ν. Πλαστήρα (Δήμοι Ιτάμου - Νεβρόπολης - Πλαστήρα)5 Σε όλα σχεδόν τα χωριά πάνω στη λίμνη, την πλειονότητα των οποίων αναφέραμε και παρουσιάσαμε κατά τη διάρκεια της εργασίας μας, λειτουργούν ξενοδοχεία, ξενώνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια και αρχοντικά προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες των τουριστών. Όλα βρίσκονται σε καλές τοποθεσίες και η πλειοψηφία αυτών είναι σύγχρονα και ανακαινισμένα. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο επισκέπτονται τη λίμνη περίπου 120.000 άτομα. 5 Στοιχεία σύμφωνα με τα ξενοδοχεία που είναι δηλωμένα στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, Καταλύματα Λίμνης Ν. Πλαστήρα http://www.karditsa.gr/jen_d.aspx? id=2&end=10 21

Συνολικά λειτουργούν σε αυτούς τους δήμους 16 ξενοδοχεία, 14 επιπλωμένα διαμερίσματα, 5 ξενώνες, 45 ενοικιαζόμενα δωμάτια, και 1 συγκρότημα επιπλωμένων κατοικιών. Σύνολο κλινών περίπου 1150. Στον Δ. Νεβρόπολης λειτουργούν τα περισσότερα τουριστικά καταλύματα, 38 στο σύνολο, φέρνοντας τον έτσι πρώτο στη λίστα με τη μεγαλύτερη τουριστική ανάπτυξη. Ακολουθεί ο Δ. Πλαστήρα με 18 τουριστικές μονάδες και τέλος ο Δ. Ιτάμου με 12. Το Σύνολο τουριστικών επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή είναι 303. (Ποδηματάς,2008,σελ.84) Μια πρώτη εντύπωση κάνει κατανοητό το γεγονός πως σε σχέση με το πλήθος δραστηριοτήτων της λίμνης και την τουριστική της ανάπτυξη, υπάρχει μικρός αριθμός καταλυμάτων. Ανιχνεύεται έντονη επιθυμία για περαιτέρω ανάπτυξη η οποία όμως κωλύεται από τις επιτρεπόμενες χρήσεις στα πλαίσια της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) που απαγορεύουν την εκτός σχεδίου δόμηση. Για αυτό και οι παραλίμνιοι δήμοι και τοπικοί φορείς ζητούν την επανεξέταση της ΖΟΕ που εμποδίζει περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη. ΜΕΡΟΣ 2Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΛΟΓΩ ΛΙΜΝΗΣ 22

Σύμφωνα με μελέτες ιδιωτικών και δημοσίων φορέων έχει αποδειχθεί ότι από τα μέσα της δεκαετίας του 90 που άρχισε να αναβαθμίζεται τουριστικά η περιοχή της λίμνης, έχει επέλθει ανάπτυξη και στον νομό ως σύνολο. Δεδομένου της προσέλευσης τουριστών έχουν γίνει επενδύσεις στην πόλη της Καρδίτσας και στις γύρω περιοχές που παρουσιάζουν τουριστικό ενδιαφέρον. Στην μεταπτυχιακή εργασία «ο Αειφορικός Τουρισμός ως εργαλείο και μέσο οικονομικής και βιώσιμης ανάπτυξης μιας ορεινής περιοχής. Μελέτη περίπτωσης στο Δήμο Πλαστήρα Νομού Καρδίτσας», η έρευνα που πραγματοποίησε ο εκπονητής για το συγκεκριμένο δήμο απέδειξε πόσο σημαντικός είναι ο τουρισμός για την ανάπτυξη της περιοχής και πόσο σημαντικό τον θεωρούν οι κάτοικοι της περιοχής. Αναλυτικότερα, οι ερωτηθέντες θεωρούν ότι ο σημαντικότερος παράγοντας είναι ο τουρισμός (48%), στη συνέχεια η οινοποιία και η κτηνοτροφία με ποσοστό 25% έκαστος, και τέλος οι βιοτεχνίες παραδοσιακών προϊόντων με ποσοστό 2%. (Ποδηματάς,2008,σελ 109) Επιπλέον, άλλο σημείο της έρευνας έδειξε πως όσοι ασχολούνται με τον τριτογενή τομέα και κυρίως με τον τουρισμό διαθέτουν και υψηλότερα εισοδήματα.(ποδηματάς,2008,σελ 108). Γενικό συμπέρασμα είναι πως πλέον οι κάτοικοι έχουν αντιληφθεί την αξία του τουρισμού και προσπαθούν να επενδύσουν σε αυτόν. Σε μια άλλη ερώτηση για το ποιους θεωρούν ότι είναι οι παράγοντες της τουριστικής μεγέθυνσης, οι ερωτηθέντες κατά ποσοστό 34% απάντησαν ότι είναι ένα ασφαλές οδικό δίκτυο και ακολουθούν κατά 22% οι ξενοδοχειακές μονάδες, 13% δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης και η επαρκής προβολή-διαφήμιση, 9% οι αθλητικές εγκαταστάσεις, 6% οι εμπορικές επιχειρήσεις και 3% οι πολιτιστικοί χώροι. (Ποδηματάς,2008,σελ 115) Απόρροια αυτών, είναι και τα πιστεύω των ερωτηθέντων πως ο τουρισμός θα διατηρήσει τους νέους στον Δήμο και θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, ενώ θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής. Σε άλλες ερωτήσεις που απάντησαν επιχειρηματίες του τουριστικού κλάδου (σύνολο 76), πιστεύεται ότι ο τουρισμός έχει βοηθήσει την ευρύτερη 23

ανάπτυξη της περιοχής, έχει αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα, ανέβηκε η αξία της γης και των ακινήτων, βοηθήθηκε οικονομικά, προσελκύστηκαν επενδύσεις και έγινε μεγάλη προβολή και κατανάλωση τοπικών προϊόντων. (Ποδηματάς,2008,σελ 125-128) Στην ερώτηση τι κατεύθυνση θα πρέπει να πάρει ο τουρισμός, η πλειοψηφία (21 ερωτηθέντες) απάντησε αγροτουρισμό, στη συνέχεια 20 απάντησαν περιηγητικό, οικοτουρισμό και χειμερινό τουρισμό από 19 αντίστοιχα, 12 θρησκευτικό τουρισμό ενώ μόλις 4 συνεδριακό. (Ποδηματάς,2008,σελ 132) Ως μεγαλύτερο πρόβλημα τουριστικής ανάπτυξης εντοπίζουν και αυτοί όπως και οι κάτοικοι το οδικό δίκτυο (48%), την αυξημένη ζήτηση νερού (22%), την άναρχη δόμηση (14%) η μη υιοθέτηση ενός οργανωμένου σχεδίου τουριστικής ανάπτυξης (10%) και τέλος 6% η μη συνεργασία τοπικών φορέων με τους επιχειρηματίες. (Ποδηματάς,2008,σελ133) Άλλος σημαντικός παράγοντας που πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας αποτελεί και μια προσέγγιση της ηλικίας των τουριστών του Δ. Πλαστήρα. Σύμφωνα με τους επιχειρηματίες οι ηλικίες είναι κατά ποσοστό της τάξης του 64% από 35-60, 24% 60 και άνω και 21% οι ηλικίες από 16-35. Σύμφωνα με αυτά τα αποτελέσματα, προκύπτει το συμπέρασμα πως γενικά είναι ένας προορισμός που προσελκύει μεγαλύτερες ηλικίες, δεδομένων και των δραστηριοτήτων της περιοχής. Ωστόσο υπάρχει έδαφος μέσω των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται να προσελκυσθούν και πιο νεαρής ηλικίας άτομα.(ποδηματάς,2008,σελ 140) Όσον αφορά την ένταξη των επιχειρήσεων σε ευρωπαϊκά προγράμματα, το 56% δηλώνει ότι δεν έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα χρηματοδότησης από την ΕΕ, ενώ το 44% ενισχύεται από κάποιο πρόγραμμα. (Ποδηματάς,2008,σελ 144). ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 24

Πολλά είναι τα κρατικά και ευρωπαϊκά προγράμματα που έχουν βοηθήσει την ανάπτυξη του νομού και τις επενδύσεις τόσο στον τουριστικό τομέα, όσο και σε τομείς υποδομών και τεχνολογίας. Η στρατηγική της ανάπτυξης της περιφέρειας έγκειται στα προγράμματα που είχαν ξεκινήσει, πρώτα με τα Μεσογειακά Προγράμματα Ολοκλήρωσης (ΜΟΠ) 1986-1989, με το Α Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (ΚΠΣ) 1989-1993, με το Β ΚΠΣ 1994-1999, με το Γ ΚΠΣ 2000-2006 και σήμερα με το ΕΣΠΑ 2007-2013 1. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Π.Π.Χ.Σ.Α.Α.) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ένα από τα σημαντικότερα προγράμματα είναι το Π.Π.Χ.Σ.Α.Α., πρόγραμμα προερχόμενο από το ΥΠΕΧΩΔΕ με στόχο την αναβάθμιση της περιφέρειας. Οι κατευθύνσεις που δίνονται από αυτό αφορούν «την ανάπτυξη εναλλακτικών ήπιων μορφών τουρισμού εθνικής εμβέλειας (φυσικό περιβάλλον -ορεινά- Λ. Πλαστήρα) με δυνατότητες εξέλιξης σε διεθνούς εμβέλειας (σύμπλεγμα τεχνιτών λιμνών Σμοκόβου, Πλαστήρα, Συκιάς) και έχουν ως στόχο την διερεύνηση της τουριστικής περιόδου.» (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.,Δ. Ιτάμου,σελ 232) Μέσα σε αυτό εντάσσονται τα προγράμματα: α. ΕΙΔΙΚΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ Σχέδιο ΚΥΑ «Σκοπός του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό είναι η παροχή κατευθύνσεων, κανόνων και κριτηρίων για τη χωρική διάρθρωση, οργάνωση και ανάπτυξη του τουρισμού στον ελληνικό χώρο και των αναγκαίων προς τούτο υποδομών καθώς και η διατύπωση ενός ρεαλιστικού προγράμματος δράσης για την επόμενη δεκαπενταετία (2007 2021) 6». Στο πλαίσιο αυτό γίνεται κατηγοριοποίηση του Εθνικού Χώρου βάσει της έντασης και του είδους τουριστικής δραστηριότητας, της γεωμορφολογίας και της ευαισθησίας των πόρων του. 6 ΕΙΔΙΚΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ - Σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ, Μαιος 2007 25

Οι Δήμοι γύρω από τη λίμνη Πλαστήρα ανήκουν στη κατηγορία Β, δηλαδή στις αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές και στην υποκατηγορίας αυτής Β2, δηλαδή περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού, και στη κατηγορία ΣΤ, δηλαδή στις ορεινές περιοχές που εκτείνονται σε υψόμετρο άνω των 600μ. Το σχέδιο αυτό ολοκληρώνεται δίνοντας κατευθύνσεις τουριστικής ανάπτυξης στις περιοχές που ανήκουν στις κατηγορίες αυτές, αλλά και κατευθύνσεις και προδιαγραφές σχετικά με την ανάπτυξη των ειδικών και τεχνικών υποδομών, όπως το οδικό δίκτυο, το δίκτυο ύδρευσης, τομείς ενέργειας, τηλεπικοινωνιών κτλ. β. ΜΕΛΕΤΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΧΩΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΠΟΛΗΣ (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) Η παρούσα μελέτη έχει διεξαχθεί για κάθε δήμο ξεχωριστά, συμπεριλαμβανομένων και των παραλίμνιων δήμων, και παρέχει πληροφορίες και στοιχεία για τη δράση και εξέλιξη των προγραμμάτων ανάπτυξης σε κάθε νομό. Είναι σημαντικό καθότι δίνει κατευθυντήριες γραμμές δράσης στους δήμους. 2. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (ΠΕΠ) ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 2000-2006 Σε αυτό το πρόγραμμα δόθηκε έμφαση σε τρεις τύπους δράσεων που αποσκοπούν στην ανταγωνιστικότητας ανάπτυξη στην και διάχυση περιφέρεια, υποβαθμισμένων αστικών περιοχών και της στην καινοτομίας ολοκληρωμένη και της ανάπτυξη στην ολοκληρωμένη αντιμετώπιση ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών της υπαίθρου στη περιφέρεια. Στα πλαίσια αυτών των δράσεων συμπεριλαμβάνεται και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των τουριστικών ΜΜΕ και καταλυμάτων, η δημιουργία και ο εκσυγχρονισμός των υποδομών για τη βελτίωση της ποιότητας, η προστασία, διαχείριση και ανάδειξη των δασών και του φυσικού 26

περιβάλλοντος και τέλος η ενίσχυση του τουρισμού και των μορφών του όπως αγροτουρισμός και οικοτουρισμός. Η υλοποίηση του Π.Ε.Π. Θεσσαλίας χρηματοδοτείται κατά 75% από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης: το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ),το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο(ΕΚΤ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού & Εγγυήσεων (ΕΓΤΠΕ) 7. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜ ΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΤΑΝΟΜ Η ΠΟΡΩΝ ΑΝΑ ΧΡΗΜ ΑΤΟΔΟΤΙΚΟ Μ ΕΣΟ 16% 46% 18% 14% 6% ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ Πηγή: http://www.thessalia.gr/ 3. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ (ΑΝ.ΚΑ.Α.Ε.) Η Αναπτυξιακή Καρδίτσας - Ανώνυμη Αναπτυξιακή Εταιρία ΟΤΑ ιδρύθηκε το 1989 από ηγέτες των τοπικών φορέων. Από τότε μέχρι σήμερα, η ΑΝ.ΚΑ έχει συσσωρεύσει μεγάλη τεχνογνωσία σε ποικίλα πεδία όπως την Βλ. Έκθεμα 2 και 3 για περισσότερες πληροφορίες για τα ύψη χρηματοδοτήσεων ανα τομέα 7 27

παροχή εξειδικευμένης τεχνικής υποστήριξης σε Δημόσιους, Αυτοδιοικητικούς, Συνεργατικούς, Κοινωνικούς, Ιδιωτικούς φορείς και εταιρίες ενώ ταυτόχρονα φροντίζει την πληροφόρηση πολιτών και φορέων καθώς και την υποστήριξη της διαβούλευσης τόσο μεταξύ των πολιτών, όσο και μεταξύ διάφορων ομάδων συμφερόντων ή ενδιαφερόντων για κάθε θέμα που άμεσα ή έμμεσα συναρτάται με την ανάπτυξη του τόπου (www.anka.gr). Παρακάτω παρατίθενται μερικά από τα προγράμματα του ΑΝΚΑ που αφορούν την βελτίωση της περιοχής της λίμνης: - έτη 1991-1993 Πρόγραμμα Κατάρτισης 400 ωρών με τίτλο "Πειραματικό Πρόγραμμα Ανακύκλωσης" και "Καταγραφή πηγών ρύπανσης του Ν.Καρδίτσας". Πρόγραμμα EUROFORM της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο: "Εκπαίδευση Εκπαιδευτών στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση" - έτη 1993-1997 Πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο: «Περιοχή λίμνης Ν. Πλαστήρα. Μία πιλοτική αειφορική τουριστική παρέμβαση». Οι δράσεις του Μπελοκομύτη, Προγράμματος Βοτανικός είναι Κήπος οι ακόλουθες: Νεοχωρίου, Εκπαιδευτικό Οικολογικά Δάσος Μονοπάτια, Υδροβιολογικός Σταθμός, Αποκατάσταση επανάχρηση κτιρίου για Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Πειραματικός Αγρός Οργανικής Καλλιέργειας, Οργάνωση Αναψυχής και τέλος Τοπικό Γραφείο Οικοτουρισμού. - 1995 έως σήμερα Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» του ΥΠΕΧΩΔΕ με τίτλο: «Προστασία και Διαχείριση περιοχής λίμνης Ν. Πλαστήρα Ν. Καρδίτσας». Ενέργειες του έργου: Εκπόνηση Ειδικής Περιβαλλοντικής 28

Μελέτης, Προμήθεια Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών για καταγραφή και παρακολούθηση οικολογικών παραμέτρων, Κινητό εργαστήριο για μετρήσεις πεδίου, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Έρευνας και Ενημέρωσης, Ορειβατικό Καταφύγιο, Παρατηρητήριο, Διαδρομές Ορειβατικού Ποδηλάτου, Έργα προστασίας και Ανάδειξης Παραποτάμιου Δάσους Καροπλεσίου, παραγωγή Θεματικών Χαρτών, έκδοση Έντυπου Ενημερωτικού Υλικού - έτη 1994-1999 Το πρόγραμμα ΠΕΠ «Αγροτική Ανάπτυξη» και το ΕΠ Γεωργία με κύριες κατευθύνσεις τα εγγειοβελτιωτικά έργα και τις ιδιωτικές επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις και στον αγροτουρισμό. Το «Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα» της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Καρδίτσας είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος πρόγραμμα ανάπτυξης που έγινε ποτέ στο Νομό Καρδίτσας. Ειδικότερα, το 2ο Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα (ΕΑΠΝΑ 2), που εγκρίθηκε το καλοκαίρι του 2004, φτάνει σήμερα τα 42,5 εκατ. ευρώ και ενισχύει τις βασικές υποδομές του Νομού. Μαζί με το Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Ανάπτυξης Βόρειας και Κεντρικής Πίνδου και το Ειδικό Πιλοτικό Σχέδιο Ανάπτυξης για τη Μειονεκτική Περιοχή της Αργιθέας και των Αγράφων του Νομού Καρδίτσας, αποτελούν σημαντικά εργαλεία για την ανάπτυξη ορεινών και μειονεκτικών περιοχών του Νομού. - έτη 1999-2003 Ένα έργο με το οπόιο αναβαθμίστηκε πολύ η περιοχή της Λίμνης Πλαστήρας πρόκειται για το Πρόγραμμα LIFE8 της Ευρωπαϊκής Ένωσης με 8 Το πρόγραμμα LIFE για τη περίοδο 2007-2013 έχει μετονομαστεί σε LIFE+ 29

τίτλο: «Υλοποίηση των διαχειριστικών δράσεων στην περιοχή λίμνης Ταυρωπού». Οι δράσεις του προγράμματος αφορούν την αποκατάσταση ή διατήρηση των βιότοπων και αποσκοπεί στην αειφόρο ανάπτυξη. Στη περιοχή της λίμνης στα πλαίσια του προγράμματος στόχος ήταν η διατήρηση του δάσους μαύρης πεύκης, η διατήρηση του οικοτόπου, η διατήρηση των παρόχθιων οικοσυστημάτων, η βελτίωση ενδιαιτήματος βίδρας, κλπ. 4. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ LEADER+ Η LEADER+9 είναι μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που διαθέτει ως βασικό σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της υπαίθρου και την προσέλκυση των νέων, μέσω της υλοποίησης πλέγματος δράσεων που ικανοποιούν παράλληλα τις εθνικές και κοινοτικές προτεραιότητες για απασχόληση, ισότητα, προστασία του περιβάλλοντος κλπ) Επιδίωξη της πρωτοβουλίας αυτής είναι η ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών περιοχών με την καλύτερη αξιοποίηση των φυσικών, ανθρώπινων και οικονομικών πόρων τους, την ανακάλυψη νέων πηγών εισοδήματος και την παράλληλη προστασία της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς. Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι επιδιώκει την υψηλή ποιότητα και αειφόρο ανάπτυξη της υπαίθρου και την ενίσχυση των απομονωμένων περιοχών σε όλα τα επίπεδα της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Για να συμβεί αυτό δόθηκε έμφαση στη δικτύωση ομοειδών ή συμπληρωματικών επιχειρήσεων, την κοινή προβολή και προώθηση, τη συνεργασία και τη συλλογική στήριξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, ώστε να εξασφαλιστεί συνεργασία Πληροφορίες προερχόμενες από το επίσημη ιστοσελίδα LEADER+ για τον Νομό Καρδίτσας. Βλ Έκθεμα 4 http://www.anka.gr/portal/index.php? option=com_content&view=article&id=1&itemid=3 9 30

Περιοχές Νομού Καρδίτσας που ανήκουν στο πρόγραμμα LEADER+ Π ηγή: LEADER+ http://www.leader-plus.gr/map_hellas.htm 6. ΦΥΣΗ (NATURA) 2000 Το δίκτυο Natura 200010 αποτελεί ένα από τα πιο φιλόδοξα ευρωπαϊκά προγράμματα για την προστασία της φύσης στα πλαίσια του Β ΚΠΣ. Στόχος του είναι να εξασφαλίσει τη βιοποικιλότητα μέσω της προστασίας και της διατήρησης των φυσικών βιοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας. Σε επίπεδο Νομού ο χάρτης «ΦΥΣΗ (NATURA) 2000», περιλαμβάνει τη περιοχή της λίμνης Ταυρωπού, την ευρύτερη περιοχή των Αγράφων και πιο συγκεκριμένα το υδάτινο στοιχείο της λίμνης Πλαστήρα, το παρατηρητήριο Νεβρόπολης, μικρές περιοχές στο Καροπλέσι, την Αργιθέα και το δάσος Καραισκάκη. 6. ΘΗΣΕΑΣ (2005-2009) Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής http://www.minenv.gr/1/12/121/12103/g1210300.html 10 31

Το πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ11 είναι ένα Αναπτυξιακό πρόγραμμα που θεσμοθέτησε η Κυβέρνηση για τους Ο.Τ.Α Α βαθμού, με στόχο την ανάπτυξη της περιφέρειας και τη καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη, την ενίσχυση του θεσμού των ΟΤΑ σε ορεινές/νησιωτικές προβληματικές περιοχές. Όσον αφορά τη περιοχή της λίμνης Πλαστήρα, μέσω του προγράμματος Θησέας έχουν προταθεί για τον Δήμο Νεβρόπολης Αγράφων 20 έργα, ύψους χρηματοδότησης 2.951.077 ευρώ, για τον Δήμο Πλαστήρα 13 έργα ύψους 2.361.556 ευρώ, και τέλος για τον Δήμο Ιτάμου 37 έργα ύψους 3.587.140 ευρώ 7. Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013 (ΕΣΠΑ) Στα πλαίσια του ΕΣΠΑ, έχουν γίνει πολλές προτάσεις από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας για την ανάπτυξη του Νομού. Στόχος είναι να χρηματοδοτηθούν μελέτες και προγράμματα τα οποία θα βελτιώσουν σαφώς την κατάσταση των Δήμων. Όσον αφορά τους προς μελέτη εξεταζόμενους Δήμους, στα πλαίσια υποδομών και τουρισμού έχουν γίνει τα εξής12: Υποβολή πρότασης για χρηματοδότηση μελέτης ώστε να ολοκληρωθεί και να δοθεί λύση στο πρόβλημα της ύδρευσης που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι Ιθώμης, Μουζακίου, Πλαστήρα, Ιτάμου, Μητρόπολης και Νεβρόπολης Αγράφων. «Μελέτη πρότυπου αγροτικού, κτηνοτροφικού χωριού στο Τοπικό Διαμέρισμα Ραχούλας»» του Δήμου Ιτάμου. «Μελέτη οικοτουριστικού πάρκου Ταυρωπού, Σαρανταπορίτη και Άσπρου ποταμού» του Δήμου Ιτάμου. Μελέτη «Κατασκευή υπαίθριας Αγοράς για την πώληση τοπικών προϊόντων σε Δήμους». 11 12 Για περισσότερα βλ. http://www.thiseas-thessalia.gr/site/ ΕΣΠΑ, Απολογισμός ΤΕΔΚ Καρδίτσας 2008-2009, www.karditsalive.net/ 32

8. ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Ε.Σ.Σ.Α.Α.) 2007-2013 «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ» Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης 13 (Ε.Σ.Σ.Α.Α.) 20072013 καθορίζει τις προτεραιότητες της Ελλάδας για την περίοδο 2007-2013, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Κανονισμού (ΕΚ) 1698/2005 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), στον οποίο ορίζεται ότι η εθνική στρατηγική αγροτικής ανάπτυξης θα εφαρμοστεί μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2007-2013. Η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης 2007-2013 για την Ελλάδα εστιάζεται σε τρεις βασικούς άξονες: Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα της γεωργίας και της δασοκομίας Βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου Βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές και διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας 9. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΙΝΔΟΣ 2009 Στόχος του Ολοκληρωμένου Προγράμματος για την Πίνδο είναι η διαμόρφωση συνθηκών βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης του ορεινού όγκου με τη δημιουργία προϋποθέσεων συγκράτησης του πληθυσμού και προσέλκυσης νέων ανθρώπων, μέσω της εφαρμογής ενός εναλλακτικού μοντέλου ανάπτυξης. Δηλαδή επιδίωξη και ζητούμενο είναι η δημιουργία των προϋποθέσεων για οικονομική ανασυγκρότηση και ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών έτσι ώστε η περιοχή να αποκτήσει, σε ένα χρονικό ορίζοντα δεκαετίας, δυναμική οικονομία και να ενταχθεί με ανταγωνιστικούς όρους στον κοινωνικοοικονομικό ιστό της χώρας 14. Για περισσότερα βλ. Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδας 2007-2013 «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» http://www.agrotikianaptixi.gr/index.php 14 Πληροφορίες προερχόμενες από την επίσημη ιστοσελίδα του προγράμματος http://www.progpindos.gr 13 33

Οι Δήμοι τις Λ. Πλαστήρας (Ιτάμου, Νεβρόπολης, Πλαστήρα, Μουζακίου) είναι ενταγμένοι σε αυτό το πρόγραμμα και χάρη σε αυτό έχουν υλοποιηθεί αναπτυξιακά προγράμματα προς αναβάθμιση τους. Εν προκειμένω, επιδίωξη και ζητούμενο είναι η δημιουργία των προϋποθέσεων για οικονομική ανασυγκρότηση και ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών έτσι ώστε η περιοχή να αποκτήσει, σε ένα χρονικό ορίζοντα δεκαετίας, δυναμική οικονομία και να ενταχθεί με ανταγωνιστικούς όρους στον κοινωνικοοικονομικό ιστό της χώρας. Όσον αφορά τις χρηματοδοτήσεις, το έτος 2008 πληρώθηκαν 840.000 ευρώ, το έτος 2009 πληρώθηκαν 1.100.000 πληρώθηκαν 2.600.000 ευρώ μέχρι ευρώ και το έτος 2010 σήμερα. Για το έτος 2010 χρηματοδοτήθηκαν τα εξής προγράμματα Οδός Βλάσι- Ι.Μ. Σπηλιάς (τμήμα γέφυρα Παληαντώνη- Ι.Μ. Σπηλιάς) ποσό ύψους 40.000,00 ευρώ, Οργάνωση χώρων θέας Δ.Ιτάμου ποσό ύψους 22.000,00 ευρώ15. 10. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Στα πλαίσια όλων αυτών των έργων, η Νομαρχία από πλευράς της κάνει ότι μπορεί προκειμένου να αναπτυχθεί η περιοχή, στα πλαίσια αυτού του στόχου έχει πραγματοποιήσει τα εξής έργα: 1. Αναβίωση του φεστιβάλ λιμνών Πλαστήρα και Σμοκόβου 2. Hλεκτροδότηση την παραλίμνιας περιοχής του Σμοκόβου και προχωρά στην ηλεκτροδότηση του χιονοδρομικού κέντρου, στο οποίο ολοκληρώθηκε η κατασκευή της συνδετήριας οδού και θα συνεχιστούν οι παρεμβάσεις με στόχο την κατασκευή μιας αξιοπρεπούς πίστας άλλων απαραίτητων υποδομών. 2. Διεκδικεί το μερίδιο που της αναλογεί ως Δυτική Θεσσαλία, με αφορμή τη διοργάνωσης των Μεσογειακών Αγώνων του 2013, τόσο σε επίπεδο 15 Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας,Δελτίο Τύπου, 29/04/2010 http://www.karditsa.gr/deltia_typoy_id.aspx?id=331 34

αθλητικών υποδομών, όσο και επίπεδο αγωνισμάτων, με σκοπό την ισομερή διάχυση των κοινωνικο-οικονομικών ευεργετημάτων που θα προκύψουν από το μεγάλο αυτό γεγονός για την Θεσσαλία 3. Σε συνεργασία με τον Δήμο Νεβρόπολης επιλύθηκε η εμπλοκή στη μελέτη βιολογικού καθαρισμού παραλίμνιων οικισμών της λίμνης Πλαστήρα 4. Διενεργεί ενέργειες προς επίλυση του προβλήματος της οσμής στο νερό της λίμνης Πλαστήρα. 5. Προωθεί Ευρωπαϊκά Προγράμματα Διαδικτύου ώστε όλες οι επιχειρήσεις να μπορούν να επιτύχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσω της πρόσβασης στο Διαδίκτυο και της εξοικείωσης με τις δυνατότητες που παρέχει. 6. Σύνταξη προμελέτης για την οδική διασύνδεση των τριών λιμνών Σμοκόβου-Πλαστήρα-Συκιάς, προϋπολογισμού 400.000. Οι δυο υπάρχουσες λίμνες, η υπό δημιουργία λίμνη στο Φράγμα της Συκιάς καθώς και η μικρή λίμνη της Στεφανιάδας, θα αποτελέσουν στο άμεσο μέλλον την αιχμή του δόρατος στην προσπάθεια για περαιτέρω αύξηση και διάχυση του τουριστικού ρεύματος προς το Νομό. Με εστίες τις λίμνες πρέπει να δοθεί δυνατότητα τουριστικής ανάπτυξης και στις περιοχές που βρίσκονται ανάμεσα σε αυτές, δίνοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα στους επισκέπτες να συμπεριλάβουν στο πρόγραμμά τους επίσκεψη σε όλες ή σε κάποιες από αυτές, απολαμβάνοντας τα υπέροχα τοπία των διαδρομών, μέσα από ασφαλές οδικό δίκτυο. Στόχος είναι μέσα από επιστημονική προσέγγιση να δημιουργηθεί διαδρομή που θα συνδέει τις τέσσερις λίμνες αφού και η λίμνη της Στεφανιάδας βρίσκεται πάνω στη διαδρομή από λίμνη Πλαστήρα προς Φράγμα Συκιάς.(Νομαρχιακή Αυτοδιοίκησης Καρδίτσας,Δελτίο Τύπου) 11. ΤΟΠΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ 35

Τα τελευταία χρόνια, ο νομός της Καρδίτσας εξαιτίας της ευρύτερης δημοσιότητας της Λίμνης έχει γνωρίσει ραγδαία τουριστική ανάπτυξη. Συνεπώς, προκειμένου να διατηρηθεί και να προστατευθεί το φυσικό περιβάλλον, να αναδειχθεί η πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής και να εφαρμοσθούν υψηλές ποιοτικές προδιαγραφές στις τουριστικές υπηρεσίες, οι επαγγελματίες του τουριστικού κλάδου με την τεχνική υποστήριξη της Αναπτυξιακής Καρδίτσας (ΑΝ.ΚΑ) Α.Ε. και την πολιτική στήριξη των τοπικών φορέων αποφάσισαν τη σύνταξη και εφαρμογή ενός «Τοπικού Συμφώνου Ποιότητας» Το Σύμφωνο αυτό αποσκοπεί μεταξύ άλλων και στην παροχή τουριστικών υπηρεσιών αναβαθμισμένης ποιότητας, στη προστασία του περιβάλλοντος από τις τουριστικές δραστηριότητες, στη προστασία των καταναλωτών - επισκεπτών από κερδοσκοπικές πρακτικές, στη διασφάλιση της αειφόρου ανάπτυξης της περιοχής, στη συνεργασία με ειδικούς σε θέματα τουρισμού για τη μεταφορά τεχνογνωσίας στην περιοχή και τέλος, στην εξυπηρέτηση και ενημέρωση των επισκεπτών. 12. ΕΡΓΑ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Όσον αφορά το οδικό δίκτυο, η Καρδίτσα διέθετε αγροτικούς δρόμους τόσο στο σύνολο του νομού όσο και στην περιοχή της λίμνης. Συγκεκριμένα, ο δρόμος προς τη λίμνη στο ύψος της Ραχούλας και της Μούχας ήταν στενός και επικίνδυνος, ενώ στη περιοχή του χωριού Κερασιά ο δρόμος ήταν επικίνδυνος εξαιτίας κατολισθήσεων, με αποτέλεσμα να αποτελεί μια αποτρεπτική επιλογή ταξιδιωτικού προορισμού. Επιπλέον, οι επισκέπτες έπρεπε να διέλθουν μέσα από τη πόλη της Καρδίτσας προκειμένου να επισκεφθούν τη λίμνη. Στα πλαίσια όμως των προγραμμάτων ανάπτυξης που στηρίχθηκαν στα Κοινοτικά Πλαίσια στήριξης, στο πρόγραμμα ΠΙΝΔΟΣ και στα Ειδικα Αναπτυξιακά Προγράμματα Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (ΕΑΝΠΑ1 και 36

ΕΑΝΠΑ2) και σήμερα με τα Προγράμματα ΕΣΠΑ έχουν πραγματοποιηθεί πολλά έργα οδοποίησης. Ο συνολικός προϋπολογισμός των εκτελεσθέντων έργων οδικού δικτυου αρμοδιότητας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ξεπερνά τα 30 εκ.. Πιο αναλυτικά, βελτιώθηκε το οδικό δίκτυο των λιμνών Πλαστήρα και του Σμοκόβου. Το μήκος των παρεμβάσεων στη λίμνη Πλαστήρα ξεπερνά τα 50χλμ. και στη λίμνη Σμοκόβου ασφαλτοστρώθηκε ο δρόμος μέχρι Φράγμα και η συνδετήρια Κτημένης, η δε σύνδεση προς Λουτροπηγή υλοποιείται με ικανοποιητικούς ρυθμούς. κατασκευάστηκαν συνδετήριες οδούς προς το Μυκηναϊκό τάφο, προς την μονή Πέτρας, προς τη μονή Ρεντίνας και σύντομα θα συνδεθεί με ασφαλτοτάπητα και ο ναό του Απόλλωνα. Δημιουργήθηκαν περιφερειακοί δρόμοι γύρω από τη πόλη της Καρδίτσας. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ ΥΠΟΔΟΜΗΣ Ένας αριθμός σημαντικών έργων ευρύτερης υποδομής έχει πραγματοποιηθεί στο νομό Καρδίτσας τα τελευταία χρόνια, με στόχο την ενίσχυση και υποστήριξη της αναπτυξιακής διαδικασίας. Τα έργα και οι δράσεις αυτές στόχο έχουν την άρση της απομόνωσης, την ενίσχυση όλων των παραγωγικών τομέων δραστηριότητας. Εκτός και από την τα ανάπτυξη εκτεταμένα εναλλακτικών έργα μορφών οδοποιίας που προαναφέρθηκαν, μεταξύ των σημαντικών έργων υποδομής ανά τομέα περιλαμβάνονται: ΤΟΜΕΑΣ Μεταφορές Αγροτική ανάπτυξη ΕΡΓΟ εθνικοί οδοί ΚαρδίτσαςΝ. Μοναστηρίου ΠευκόφυτουΣτεφανιάδας Καρδίτσας-Μητρόπολης Ρεντίνας- Ζαχαράκη περιφερειακή οδός Παλαμά σήραγγα Λεονταρίου αρδευτικό ΜοσχάτουΞηνονερίου ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2,6 εκατ. 2,05 εκατ. 1,03 εκατ. 0,6 εκατ. 1,6 εκατ. 22 εκατ. 3 εκατ. 37

Εκπαίδευση Περιβάλλον,ποιότητ α ζωής,πολιτισμός Eιδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Νομού Καρδίτσας αρδευτικά έργα Αργιθέας-Αγράφων αγροτικός εξηλεκτρισμός Κτηνιατρική Σχολή Καρδίτσας Σπουδαστική Εστία Τ.Ε.Ι. αποχέτευση Καρδίτσας 0,6 εκατ. ύδρευση Καρδίτσας 0,8 εκατ. ύδρευση οικισμών Δημοτική Αγορά Καρδίτσας αποκατάσταση και ανάδειξη Βυζαντινού Κάστρου Φαναρίου Μουσείο Καρδίτσας 0,9 εκατ. 1,7 εκατ. συντήρηση και ανάδειξη Βυζαντινών Μουσείων οδός Αμάραντου Σαρανταπόρου Νεράϊδας οδός Παλαμά-Ιτέας 0,5 εκατ. εθνική οδός ΚαρδίτσαςΛάρισας οδός ΚαρδίτσαςΜητρόπολης οδός από επαρχ. 22 προς Λ. Καίτσας & Κάτω-Άνω Κτιμένης 4,1 εκατ. 1,5 εκατ. 2,05 εκατ. 0,7 εκατ. 5,3 εκατ. 1,2 εκατ. 1,5 εκατ. 1,6 εκατ. 1,4 εκατ. 1,1 εκατ. 1,4 εκατ. Πηγή: http://www.thessalia.gr/pep/uploads/material/karditsa-trikala-analysh.pdf ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ Οι χρηματοδοτήσεις των προγραμμάτων προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό 38

Ταμείο (ΕΚΤ), το Ταμείο Συνοχής και από το Ελληνικό Κράτος με τα αρμόδια Υπουργεία και τέλος, από Ιδιωτική Χρηματοδότηση. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Εν κατακλείδι, ο Νομός Καρδίτσας εκμεταλλευόμενος τον φυσικό πλούτο που του προσέφερε η Λίμνη Ν. Πλαστήρα μετατράπηκε από μια αμιγώς αγροτική περιοχή σε μια τουριστική και μάλιστα αρκετά διαδεδομένη, 39