Μη Καταστροφικός Έλεγχος Εισαγωγή 1 Διδάσκων: Καθηγητής Θεοδουλίδης Θεόδωρος Επιμέλεια Παρουσιάσεων: Κουσίδης Σάββας
Τι είναι οι Μ.Κ.Ε. (NDT); Ορισμός: Μη Καταστροφικός Έλεγχος θεωρείται η εξέταση και αξιολόγηση ενός αντικειμένου με τεχνολογίες οι οποίες δεν επηρεάζουν τη λειτουργικότητα και τη μελλοντική του χρησιμότητα. 2
Αναγκαιότητα Μ.Κ.Ε. Εύρεση σφαλμάτων που βρίσκονται εσωτερικά σε υλικά και είναι αδύνατο να εντοπιστούν με γυμνό μάτι Έγκαιρος εντοπισμός σφαλμάτων που μπορούν να προκαλέσουν αστοχία υλικού με τραγικές συνέπειες Προσδιορισμός ιδιοτήτων υλικών Διαστασιολόγηση μη προσβάσιμων αντικειμένων Εξασφάλιση υψηλής ποιότητας τελικού προϊόντος Συμμόρφωση με διεθνή πρότυπα (ISO, κλπ) Δικαίωμα διεκδίκησης συμβολαίων συνεργασίας με πελάτες μεγάλης εμβέλειας που απαιτούν τέτοιους ελέγχους 3
Εφαρμογές των Μ.Κ.Ε. Αυτοκινητοβιομηχανία Αεροδιαστημική Κατασκευές Βιομηχανία Εργοστάσια Παραγωγής Ενέργειας Αγωγούς Πετρελαίου και Φ.Α. Σιδηρόδρομους Ιατρική 4
Μέθοδοι Μ.Κ.Ε. Οι κυριότερες κατηγορίες μεθόδων ΜΚΕ είναι: Οπτικές Μέθοδοι (Visual Inspection) Ραδιογραφικές Μέθοδοι (Radiographic Testing) Έλεγχος με Διεισδυτικά Υγρά (Dye Penetrant Inspection) Μέθοδος Μαγνητικών Σωματιδίων (Magnetic Particle Inspection) Μέθοδος Δινορρευμάτων (Eddy Current Testing) Μέθοδοι Υπερήχων (Ultrasonic Inspection) Μέθοδος Θερμογραφίας (Thermography) Μέθοδος Ακουστικής Εκπομπής (Acoustic Emission) 5
Οπτικός Έλεγχος Η πιο βασική μέθοδος μη καταστροφικού ελέγχου, που προηγείται και συνοδεύει όλες τις άλλες μεθόδους είναι ο οπτικός έλεγχος. 6
Ραδιογραφικός Έλεγχος Η ραδιογράφηση με φιλμ πραγματοποιείται με χρήση μηχανημάτων παραγωγής ακτίνων-χ ή με χρήση τεχνητών πηγών ακτίνων-γ που περνούν διαμέσου του αντικειμένου που ραδιογραφείται και δημιουργούν μια εικόνα πάνω σε ένα ραδιογραφικό φιλμ που τοποθετείται στην απέναντι πλευρά. 7
Έλεγχος με Διεισδυτικά Υγρά Ο έλεγχος με διεισδυτικά υγρά αποτελεί μια μέθοδο ανίχνευσης ατελειών που φθάνουν στην ελεύθερη επιφάνεια του δοκιμίου. Η ανίχνευση των ατελειών, βασίζεται στο τριχοειδές φαινόμενο. Το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα υλικά τα οποία έχουν σχετικά λεία επιφάνεια είτε αυτά είναι σιδηρομαγνητικά είτε μη-σιδηρομαγνητικά. 8
Μέθοδος Μαγνητικών Σωματιδίων Στην ελεγχόμενη επιφάνεια εφαρμόζεται μαγνητικό πεδίο, στη συνέχεια σιδηρομαγνητικά σωματίδια εφαρμόζονται στην υπό έλεγχο επιφάνεια. Οποιαδήποτε ασυνέχεια εμφανιστεί στην περιοχή ελέγχου, η οποία τέμνει κάθετα το μαγνητικό πεδίο, δημιουργεί πεδίο διαρροής. Το πεδίο διαρροής αυτό διαθέτει ένα βόρειο και ένα νότιο πόλο σε καθεμία από τις πλευρές του και κατά συνέπεια έλκει τα σιδηρομαγνητικά σωματίδια σε μεγάλες ποσότητες. Με αυτόν τον τρόπο τα μαγνητικά σωματίδια συγκεντρώνονται σχηματίζοντας ένα περίγραμμα στην ασυνέχεια υποδεικνύοντας τη θέση της, το μέγεθος και το σχήμα της. 9
Μέθοδος Δινορρευμάτων Βασίζεται στο φαινόμενο της ηλεκτρομαγνητικής επαγωγής και εφαρμόζεται σε αγώγιμα υλικά, σιδηρομαγνητικά ή μη. Οι ασυνέχειες του υλικού διαταράσσουν τη ροή των επαγόμενων δινορρευμάτων στο εξεταζόμενο αντικείμενο και με την αντίστοιχη ένδειξη στην συσκευή επιτυγχάνεται ο εντοπισμός τους. 10
Μέθοδος Υπερήχων Η μέθοδος των υπερήχων εκμεταλλεύεται την ιδιότητα των ηχητικών κυμάτων υψηλής συχνότητας, τυπικά άνω των 0.5MHz να διαδίδονται μέσω των υλικών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό ασυνεχειών στο εσωτερικό ενός υλικού καθώς και για την πραγματοποίηση μετρήσεων επί των γεωμετρικών διαστάσεων και των μηχανικών ιδιοτήτων ενός αντικειμένου. 11
Πιστοποίηση Επιθεωρητών Μ.Κ.Ε. (1/2) Η πιστοποίηση λαμβάνεται έπειτα από την παρακολούθηση της κατάλληλης εκπαίδευσης και τη συμμετοχή σε ειδικές εξετάσεις. Οι φορείς που χορηγούν πιστοποιήσεις είναι: ASNT (Αμερικανική Ένωση ΜΚΕ) BINDT (Βρετανικό Ινστιτούτο ΜΚΕ που χορηγεί τα πιστοποιητικά PCN). 12
13 Πιστοποίηση Επιθεωρητών Μ.Κ.Ε. (2/2) Υπάρχουν τρεις κατηγορίες πιστοποιήσεων για κάθε μέθοδο: Level I: δίνει τη δυνατότητα στον τεχνικό να εφαρμόζει σωστά τις μεθόδους, να χρησιμοποιεί τις συσκευές και τα υλικά MKE και να καταγράφει τα αποτελέσματα των μετρήσεων, χωρίς όμως να δίνει το δικαίωμα για τη λήψη της απόφασης σχετικά με την καταλληλότητα ή μη του εξεταζόμενου υλικού Level II: Περιλαμβάνει όλα εκείνα που έχει η πρώτη και επιπλέον δίνει τη δυνατότητα της εκτίμησης των αποτελεσμάτων και της λήψης αποφάσεων, ενώ παράλληλα επιτρέπει την εκπαίδευση των χειριστών της πρώτης κατηγορίας Level III: Περιλαμβάνει ότι και η δεύτερη, δίνοντας επιπλέον το δικαίωμα εκπαίδευσης όλων των επιθεωρητών ΜΚΕ, ενώ παράλληλα δίνει τη δυνατότητα επιλογής της κατάλληλης μεθόδου σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα και καθορισμού όλων των λεπτομερειών που θα πρέπει να ακολουθηθούν για να εφαρμοστεί σωστά
Πρότυπα (Standards) Τα πρότυπα είναι τεκμηριωμένες συμφωνίες ευρέως αποδεκτές που περιέχουν τεχνικές προδιαγραφές ή άλλα ακριβή κριτήρια που πρέπει να χρησιμοποιούνται με συνέπεια ως κανόνες, ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα υλικά, ο εξοπλισμός, οι διαδικασίες επιθεώρησης και τα αποτελέσματα είναι έγκυρα. Τέτοια πρότυπα εκδίδουν είτε παγκόσμιοι, είτε εθνικοί οργανισμοί όπως : ASTM (American Society for Testing and Material) ASME (American Society of Mechanical Engineers) IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) AWS (American Welding Society) DIN (German institute for standardization) ΕΛΟΤ (Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης) ISO (International Organization for Standardization), κλπ 14
15 Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας!