ISO Πρότυπα σχετικά με τη διασφάλιση της ποιότητας μετρήσεων

Transcript

1 Εσπερίδα "ΔΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ" Αίθουσα εκδηλώσεων ΤΕΕ, 1 ος όροφος, Νίκης 4, Σύνταγμα Τρίτη 12 Δεκεμβρίου 2017 ISO Πρότυπα σχετικά με τη διασφάλιση της ποιότητας Γεώργιος Παπαδάκος, Δρ. Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ Αν. Επιμελητής ΕΕΕ Υποδομών Ποιότητας ΤΕΕ Ειδικευμένος Εμπειρογνώμονας Ακτινοπροστασίας, Σύμβουλος Μετρολογίας

2 Στόχος: ελάχιστο το σφάλμα της μέτρησης 2

3 Κίνδυνος για τη μέτρηση Υπέρβαση ορίου έκθεσης σε βλαπτικό παράγοντα Οι συνέπειες: εξαρτώνται από τα πραγματικά επίπεδα της έκθεσης, τα οποία είναι άγνωστα και η εμφάνισή τους δεν συνδέεται δετερμινιστικά με μία συγκεκριμένη τιμή έκθεσης Η αβεβαιότητα (κατανομή) του αποτελέσματος της μέτρησης: στην περίπτωση έκθεσης μεγάλου πλήθους εργαζόμενων ή πολλών επαναλήψεων της έκθεσης δίνει μια εκτίμηση της συχνότητας υπέρβασης των ορίων 3

4 Κίνδυνος για τη μέτρηση Η αξιολόγηση από τον πελάτη Το ίδιο δείγμα, αναλύεται από δύο εργαστήρια: Ποιος δεν λέει την «αληθή τιμή»; Αποτελέσματα αναλύσεων Ο ένας; Μήπως και οι δύο; Ο άλλος; Αληθής τιμή Αληθής τιμή Αληθής τιμή 0 A Εργαστήριο B 4 4

5 Οι προσεγγίσεις του ISO για την εκτίμηση της αβεβαιότητα Η σειρά Προτύπων ISO 5725 Accuracy (trueness and precision) of measurement methods and results ISO/IEC Guide 98-3:2008 (JCGM/WG1/100) Uncertainty of measurement -- Part 3: Guide to the expression of uncertainty in measurement (GUM:1995) Τύπου Α (Type A): αποτίμηση ενός συστατικού της αβεβαιότητας της μέτρησης μέσω στατιστικής ανάλυσης τιμών της μετρούμενης ποσότητας οι οποίες λαμβάνονται υπό προσδιορισμένες συνθήκες μέτρησης Τύπου Β (Type B): αποτίμηση ενός συστατικού της αβεβαιότητας της μέτρησης το οποίο προσδιορίζεται με μέσα διαφορετικά από μια τύπου Α αποτίμηση της αβεβαιότητας της μέτρησης [Πηγή: μετάφραση από amc technical report της Royal Society of Chemistry, Πιθανές πηγές πληροφορίας για τύπου Β υπολογισμό αβεβαιότητας: Παλαιότερες, αναφερόμενες μετρήσεις από άλλους Πιστοποιητικά διακρίβωσης Εγχειρίδια κατασκευαστών εξοπλισμού Επιστημονικές δημοσιεύσεις επιστημονική θεωρία 5

6 Διασφάλιση ποιότητας σε Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας Με δυνατότητα πιστοποίησης του Συστήματος Διαχείρισης: Απαιτήσεις για το Σύστημα Διαχείρισης της Ποιότητας: ΕΛΟΤ EN ISO 9001: 2015, Συστήματα διαχείρισης της ποιότητας - Απαιτήσεις Συμπληρωματικές απαιτήσεις όταν στο αντικείμενο της επιχείρησης περιλαμβάνονται μετρήσεις: ΕΛΟΤ EN ISO 10012: 2004, Συστήματα διαχείρισης - Απαιτήσεις για διεργασίες και εξοπλισμό 6

7 Εργαστήρια δοκιμών και διακριβώσεων Με δυνατότητα διαπίστευσης του Συστήματος Διαχείρισης του Εργαστηρίου: ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17025: 2005, Γενικές απαιτήσεις για την ικανότητα των εργαστηρίων δοκιμών και διακριβώσεων 7

8 Τυποποίηση της μεθόδου της μέτρησης Μέθοδος Εφαρμογή Απαίτηση Πρότυπο (Παράδειγμα: ΕΛΟΤ ISO : 2017, Ακουστική - Περιγραφή, μέτρηση και αξιολόγηση του περιβαλλοντικού θορύβου - Μέρος 1: Προσδιορισμός της στάθμης περιβαλλοντικού θορύβου) ή άλλη αναγνωρισμένη προδιαγραφή Μη Πρότυπη ή Άμεση Προαιρετικά βήματα ή ανάγκη για πρόσθετες λεπτομέρειες Εκτός της προβλεπόμενης χρήσης τους, που έχουν υποστεί επέκταση ή τροποποίηση έχει αναπτυχθεί ή υιοθετηθεί από το εργαστήριο Επαλήθευση της μεθόδου Πρόβλεψη αντικειμενικής τεκμηρίωσης ότι πληρούνται συγκεκριμένες απαιτήσεις Επικύρωση της μεθόδου Επαλήθευση, όπου οι συγκεκριμένες απαιτήσεις είναι κατάλληλες για μια σκοπούμενη χρήση 8

9 Επικύρωση μεθόδου (Παρ. 5.4 του ISO/IEC 17025: 2005) Ενδεικτικές τεχνικές για τον προσδιορισμό της επίδοσης μιας μεθόδου: Διακρίβωση με χρήση προτύπων αναφοράς ή υλικών αναφοράς. Σύγκριση των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνονται με άλλες μεθόδους. Διεργαστηριακές συγκρίσεις. Συστηματική αξιολόγηση των παραγόντων που επηρεάζουν το αποτέλεσμα. Αξιολόγηση της αβεβαιότητας των αποτελεσμάτων με βάση την επιστημονική κατανόηση των θεωρητικών αρχών της μεθόδου και την πρακτική εμπειρία. Το εύρος και η ακρίβεια των τιμών από επικυρωμένες μεθόδους πρέπει να είναι σχετικά με τις ανάγκες του πελάτη: Αβεβαιότητα των αποτελεσμάτων, όριο ανίχνευσης, επιλεκτικότητα της μεθόδου, γραμμικότητα, Όριο της επαναληψιμότητας και/ή αναπαραγωγιμότητας, ευστάθεια έναντι εξωτερικών επιδράσεων 9

10 Άλλες περιπτώσεις Προτύπων Το στοιχείο των είναι πολύ σημαντικό σε διαπιστευμένες διεργασίες ελέγχου: ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17020: 2012, Αξιολόγηση της συμμόρφωσης - Απαιτήσεις για τη λειτουργία διαφόρων τύπων φορέων που εκτελούν έλεγχο Διεργασίες που υποστηρίζουν τα Εργαστήρια δοκιμών και διακριβώσεων, με δυνατότητα διαπίστευσης: ΕΛΟΤ EN ISO 17034: 2017, Γενικές απαιτήσεις για την τεχνική επάρκεια των παραγωγών υλικών αναφοράς ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17043: 2011, Αξιολόγηση της συμμόρφωσης - Γενικές απαιτήσεις για τις δοκιμές ικανότητας 10

11 Συγκριτικές δοκιμές στο πλαίσιο δοκιμών ικανότητας (proficiency testing) Σχετικά πολλοί συμμετέχοντες διεξάγουν την ίδια μέτρηση πάνω στο ίδιο αντικείμενο. Στην πιο απλή περίπτωση, η μέση τιμή των αποτελεσμάτων αποτελεί την τιμή αναφοράς. Όλοι συγκρίνονται με αυτή την τιμή αναφοράς και η συμμετοχή τους στη διεργαστηριακή σύγκριση είναι επιτυχής αν δεν αποκλίνουν περισσότερο από κάποια λογικά όρια, τα οποία υπολογίζονται με γνωστές τυποποιημένες στατιστικές μεθόδους [Πηγή: Chui et al, Polymer Testing, Vol. 26 (5), 2007] 11

12 Μια πρόταση: Το ΤΕΕ θα μπορούσε να αναλάβει δραστηριότητες διεξαγωγής συγκριτικών δοκιμών. Για παράδειγμα: Διεργασία εκτίμησης επί ενός κτηρίου ή εγκατάστασης από πολλούς εκτιμητές Διεξαγωγή επιμέτρησης στο ίδιο αντικείμενο (π.χ. διαστατικές μετρήσεις) Συμμετοχή πολλών τοπογράφων σε συγκριτική δοκιμή προσδιορισμού θέσης σε επιλεγμένα σημεία πρωτευουσών νομών της Ελλάδας Μετρήσεις επίδοσης (π.χ. απώλειες οπτικού δικτύου με χρήση OTDR) από πολλούς ιδιοκτήτες του αντίστοιχου εξοπλισμού 12

13 Σας ευχαριστώ 13