2ΓΓΙΙΝ EYPOIIAlKII ΚΚΙ2ΣΗ

Ι Τ Λ Μ Λ Τ Ι Ι X T. I t D K O Y. O I τ ο η ι κ ι ι κ α ι π ε ρ ιφ ε ρ ε ια κ ή Λ Υ Τ Ο Λ ΙΟ ΙΚ ΙΙΠ Ι 2ΓΓΙΙΝ EYPOIIAlKII ΚΚΙ2ΣΗ t iw o n u t A t u u n u

o to ti«p<!>tniwi Spfiifteva. Στον iftio κοινοτικό χώρο οι. <ί^μο. ^ 0t»)Trc *m (Η ftpf!(tttj(«0rr Tfc rofv aigem hr αοχόλτοη/ έχ ο νν Ιά β ει (nota- mtntc ^taijrdofk μ ί«ι α το nj δηιιοχρατιχη αρχή της ε.τικουρικότητας. τη τοχή iv ίχτη β ί ific ΐ λο.τληοη πολι ίίριβμ«)ν κοινοτιχοίν ^ρογραμμ<ί- t«in a'tf Λ ίίΐοηί κπί v.oivt»tt}ttc χαβώ: και την υιοθέτηση της αόελ(ροποιη- ^ ζ. fw»: οριοί' ncn- mov η>ρ())π(ϊϊ>«5 χώρο έχει /Αβει εκτεταμένες διαστά- (V fc Η rusf ιρισ urn αιτη «εσα ατό τονς μηχανισμοΐ ς του Υποιίργείοι», στα ΛΑΐΜκΐΜ τη; εχπ^ η<της ι.τηρεσιακων }ΐελετών και εκθε'σεοιν, αυξήθηκε η- ttofta 3τερ«ιοπτΓρο όταν. κατ' αρχήν, τον Απρίλιο του 1995 μου ζητήθηκε κπτολίν εντηλιμ τοι αρμοδίου Υποΐ'ργοί' το>ν Ε(Κΐ)τερικϋ>ν η υποστήριξη to» (^η'ΐιυ των βαηνικυη με>.(ι'»ν τη; Επιτρο.-τής τ«>ν Περιφερειών της Ευρωηαικη; Ενωοης οτα πλαίσια της {η οτασης ενός σχετικοί' Γραφείου στο Vaoi%r,'f Ki T(i)v Εοοττεριχών Το σημαντικότερο συμπέρασμα ποι> προε'κυψ^ ato njv ι μπειρία μοι πιτή ήταν ότι η σι^μβολή τ(ον τοπικοίν αρχ(/)ν στην υλο.ιοιηίτη μιας ί>η^ιηκρατικής Ει>ρώπης τ(«ν hjid)v περνάει, αναμφισβήτητα, μί ΛΤ ολίΐ την (t\'αfkίhμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης το)ν χοίριόν-με/λ^ν της Ηυρωτοικής Ενι»κτης. Στα πλοιοια ατ'τά η εκπόνηση του πο\τίματος αυτού αποτελεί για μένα μια σηιωηιχη ίκπλή πρόκληση, πρόκλτ θη εθνική από τη μία πλευρά α)1ύ ταυτόχρονα και ευρωπαϊκή. Τις δυο αυτε'ς προκλήσεις, ά>λοτε συγκρουόμενες και άλλοτε <η?νερναζόμενες, προσπάθησα να αποτυποίσοί σε σχετική μελετη λοι* μοι> ζητήθηκε, στα πλαίσια του προγράμματος επιμόρφοκης «KAfio0nTjc». το Δεκε'μβριο του 1995. Η εμ^άθι*νση και ο εμπ^λυτισμός της μελέτης αυτής με περισσότερα στοιχεία εχ^ροιπαϊκής, κατά βάση, προε'/.ευσης, με οδήγησαν στην ο>ριμότερς σχή τ) της σι*νγραφής του παρόντος βιβλίου, ως ενός εγχειριδίου-«οδηγκη» κσταγρα<ρής των κυριοτέροιν προβλημάτων της τοπικής και περιφεpeunoi; αυτοδιοίκησης σε εθνική αλλά και ευρ<«παϊκή κλίμακα. Ο οδηγό; m^oc. χαι> αποτελεί προϊόν μακροχρόνιας προσπάθειας, παραδίδεται στο αναγνοχτηκό κοινό με την ελπίδα μιας ελυάχιστης συμβολής στην αντιμετώ- *««} TUWεθνικών και ευρο>παϊκών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν καθημ$ρ(νά οι τολκες και περιφερειακές αρχές στο χώρο της αυτοδιοίκησης.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μελετη της οργάνο)οης και λειτουργίας Τ(ον τοπ*κιγ»ν autoi Sunwiui <ov το)ν χο)ρο3ν-μελο3ν της Ευρο^παϊκής Γΐνοκτης αποτελεί αναμςϋτ ^ητητη αναγκαιότητα, στα πλτχίσια των αρχών της ολοκ/.ήροκτης «1ίί\Ήοπ!^ς Τ(ον πολιτοίν», ο>ς αναγνο)ρισης του θεσμικού ρ<)λοΐ του «τρίτου Γταιρυυ^ not* είναι πλέον η Ευρα>πη της Αιητοδιοίκησης της μετά- Μάαατριχτ Η μελέτη αυτή επιχειρεί να φέρει στο φως τις τυχόν ιντάρχουίτες Οεαμικ» αποκλίσεις αλλά και συγκλίσεις, καθοκ και τις διαφορετικές οργαν<οτικιίν δομές και τάσεις που χαρακτηρίζουν τις τοπικές και περιφερεκικες αΐ'το διοικήσεις το)ν χο)ρών-μελο)ν. Οι (σχι"*οΐ'σες αυτές καταβάσεις αποτυιτίόνονται στο προπο κεφάλαιο του βιβλιοΐί, ενο>. παρcίλληλα. καταβίΐλλεκ» σπάθεια εντοπισμού των τάσεων σι^γκλίσης και απόκλισης η ο ν παρατηρί'ΰ νται στο χώρο αιπ:ό της αυτοδιοίκησης το>ν 15 χιοριον-μελίόν της Ιη'ρ<ι)πα( κής Ένωσης. Σημαντική θέση στο κεq)άλ(ίιo αυτ() κατέχε* η Ελλάδίί ί'^που εξετάζονται σε βάθος δυο από τις σημαντικότερες μεταρρt^hμ«ττικι ς προ* σπάθειες του σύγχρονου ελληνικού κράτους: α) ο δεύτερος βαθμίκ ν<>μαρχιακής αυτοδιοίκησης και β) οι αναγκαστικές συνενώσεις Τίον κο»νοτήτ(*>ν σε δήμους του υπό ψήφιση σχεδίου νόμου «Ιω. Καποδίστριας». Ταυτόχρονα, όμως, καθίσταται αναγκαία η προσέγγιση το\ι ευρίοπαικοΐ κοινοτικού φαινομένου από πλευράς περιφερειακής ανάπτι»ξης και πολιτικής, αφού είναι βέβαιο ότι η θεσμική ολοκλήρωση της Εχ»ρώπης περνά μέσα από την άμβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτοιν των χωρών- μελιάν και την ενίσχυση του «ομοσπονδιακού» ευρωπαϊκού χαρακτήρα της Ενιοσης. Παράλληλα, ερευνάται η κοινοτική πρόκληση της αναβάθμισης τοι» ρόλου των τοπικών αιρετών αρχών μέσα από την αξιοποίηστ] των κοινοτικοϊν προγραμμάτω ν και την υλοποίηση των αρχών της αδελφοποίησΐ]ς των δήμων κα ι κοινοτήτων των χωρών-μελών. Η αναγκαιότΐ]τα για τη συνέχιση της κοινοτικής πορείας^ «προς μια 1. Π. ίΐαηαγίάννη, Δ. Κατσσυλη^ «Οι Χάρτες και η Ευρώπη ν\ς Αι»το5ιοίκηϊ7ης>*, Τ.Ε.Δ.Κ.Ν.Α., Αθήνα, 1995, σελ. 24. 2. Στο ίδιο. 3. «Στην πορεία της προς τα εμπρός, η Ει»ρϋ)παϊκή Ένοκτη ιστορεί πλέον να ρίζεται σε ένα όργανο που Tt] φέρνει xo\to στους πολίτες της: την Επιτροπή των Περι-

C o - 5 > > o c ^ K '-* S» I - g,k > r?? ^ U«H Uft ^ ;5 p c* ^S f t > w t i sr '' - '^3 \-r Ϊ5 C > ^ 2 ti =L >: - w ω «> 2 ^ 9^hr S' o - M v S F e 5 > WCi* 4? - w w c * K Ό > *< w w > i *«M H «Ui c 4 ΰ»-» ω 0* < < mf i t W ' X c " > V T - " V. *v.' *M - ^ X f 3 * *» *^ '^. <.i;^ 2 ^ it^ «- ^ w- > * - 'X. - «r ^ ^? - r *» «- X t " > «V ' ^ ^ i ^ ~ fc: > > " Z #». *T 5L 5C - ^ r *== w * i ^ >-> 5 ^ - < X :?,.4 > = c? c r ^ > v ^ v/ * ~ il. K^._ ' "^». < *fc - 1. X w * - * " *^ ->. i^ 1 / -Φκ g ^ 'z c 2:? > 5^ >: ^ ίτ -» *T : X -' > ' ' r r ^ > c -c -i - c r ^ Nr ^ ^ -w t i :!!. t Ϊ Γ, < 1 - ^m. r* ^,5: ^ - ^ i t > X. i V? s r ' r ' c ifcr '**> ^ r^ x > W X *t *^ 1 : I %» X. t ' c w N '»H. ^. : 'W. * ^ X f I ΐ ί ^ ^!./ U ^ V * - «- ' S * - c Λ E i^.0 - t~ 5l - Si ^ V? ^ ^ 5 if 5: 5 si ^ r X H.. i W W «-«t z z ^ i ; " - 3 5 > \J ^ X s ^ C ^ X ' t : X ί : S - C r > ' -5 1 ^ ^ 'r jr 'C i5 tr X c ^ B ^ z ' 2 w ^ ^ li - >v' fci.5 W or r 'W X - ξ ^ :c «Μ X c C '-f V- r: KJ^. *«- X rr X ϊ^ - > if i- X 'w C- z «i c W W u w > ^ ^ c ^ > w <s i 2 W W 5,ϊ::. C ^ > C. / > W ^ ~ X W > ft :. 3 i/ C ^ ^ h t m. *» * ^ νϋ5 v ^,t- >c -C > C < C ' ^ C M ' ^ C i:f?i 5 X ji -5?C N - c > 5 S 2 : :c X ' mh^ X v ^ s i w H ν *» g *-? > 1 / r* Λ. w s.* js jr,. H J Z JU / 6 «4r ^ ic 9^ W X r*» X * ^ w t : «^ 5 # 5: S T *».? - >- s w w (M 0^W w N*. X w vw w> <M X Ρ» MW mt i-t t:; > *. J } f g 5 B f t X > > w ' \ j c - X W 1^ ^ w -«^ - X?i >- w Irf w- i - F ^ ^ A "W ^ ^ z ^ C C / S T H X > X 3 Έ f c O i-> V/» > A w >: * F M g > ^.Λ < W «1^ 2. *- ti ^ F β ίε- ^ o? > o -c *< _ fci ^ k j 2 ^ ST ΜΓ ST ^ :i H F >.ξ F X > s, < S = X v^ 5 ^ ' w 2 ^ r. 5 'Z^ ^ ^ 2» Ί=Γ g r S X O *-«ζ ; > S ^ << '2 p. w i 5 p 5. - r '^' <0 S > ^ - > > O' '3 «Ρ-. '» ' s 5 O - t i c. Ό S' S δ >< O 3 W S * - 'j «- < X K S E r s ' ^?e Λ > V / c $ 5 g > $= 23 S t? I.»? p c νί^ vt; '= ϋ i*<w > V ^. S Hw > 5 c- >?; * > > c w ^ F ' > S > 3. 5 s - 3 ' S o - ' g : ' ^ 2 t X > 5= ^ G X e ^ > o > ^ 3 0 / 3 - t; :± O Of K. 9 i/ «< w w O/ K L/v '» - X P w > ΛWX F W w X Η ί> -w Η» 2 5. -» *< w X?- e >«it ft \j^ ξ ξ c ir < KA F o ί= w X V/» Z/ X w S 5? ::$.? δ S i< S v^. O ' i=^e: Ϊ? έ 1 ^ tt < :S ^ < ^ ^ z. :si ^ < lii H

14 οχοένα (ηενότερη ένωση των λαών της Evgcomig, όπου ο ι σποριάσεις ()u λαμβάνονται όσο το δυνατόν mo κοντά στους πολίτες»^, εξετά ζετα ι από τη ανσιαση της Επιτροπής των Περιφερειών α π ό τη Σ υνθήκη του Μά(ΐ~ στριχτ. Η ίδρυση αυτής της Επιτροπής τω ν Π ερ ιφ ερ ειώ ν α ντα να κλά κατά τον πλέον σαφή τρόπο την επιθυμία Ώ]ς Ευρωπαϊκής Έ νω σ η ς για την επαρχέστερη λειτουργία της βασικής κοινοτικής αρχής της επικουρικότητας στα πλαίσια της περιφερειακής της πολιτικής, προκειμένου τα κ οινοτικά όργανα να έρθουν πιο κοντά στους πολίτες της Ένωσης. Ά λ λ ω σ τ ε είν α ι βέβαιο ότι μο'νο με'σα από την ένωση των λαώ ν ttjc: μ π ο ρ εί να κατοχυρω θεί ο έλεγχος του ιστορικού πεπρωμένου της Ευρώπης καθώς και η εγγιίηση της ακτινοβολίας της σε παγκόσμιο επίπεδο. 1 ^ΡόεδβΟζτης Επιτροπής negupeeeicov, «Επιτροπΐ) των Περι-. 4. επιοήμο>ν εκδ<5σεο)ν των Ευρωπαϊκοίν κοινοτήτων, L-2985 2 ^ 5 Περιφερειών», Υπηρεσ(α επιοημων εκδό^'* ^''

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IIPUTO Η ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΛΥΤΟΛΙΟΙΚΗΣΗ ττίσ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΥΡίΙΙΙΛΪΚΙΙΣ ΕΝί2ΣΗΣ BCvai γεγονός ότι τα συστήματα τοπικής -m u πτριφρρειακής αυτοδιοίκη- Γτης σιις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Έν<οίτιις δε <η'γκλίνί»υν μεχαξϋ τους, με ίϋίοτέλεσμα να καθ(σιαται εξαιρετικά δικτκολη μια προαπ<ίοεκί ταξινόμησής τους. Λαμβάνοντας ιος γνώμονα το κριτήριο τι^ς «περίφερειοποίηοης», που διατυπώθηκε αρχικά στο Ιταλικό Σύνταγμα το\ 1948 και ακολουθήθηκε, στη συνέχεια, από το Πορτογαλικό τοι> 1976, το Ισπανικό του 1978, την ειδική νομοθεσία και τον κανονισμό του Βελγίου του 1980 και τη y a X - λική μεταρρύθμιση του 1982, τότε μποροΐ'με να εξαγ(<γοί>με το συμπέρασμα ότι η περιφερειακή αιττοδιοίκηση των χωρών αυτών διέπεται, ως ένα βαθμό, οπό κοινές τάσεις και αντιλήψεις, που ειττιάζονται στα ζητήματα της αποκέντρωσης. Για μια σχετική κατάταξη των αυτοδιοικήσεων το>ν χωρow-μελϋ)v της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε κατηγορίες, ο Γ. Χατζήμαρκάκης' λαμβάνει υπόψη τέσσερα κριτήρια της κρατικής οργάνωσης: α) της συγκεντροοτικής κρατικής διάρθρωσης, στην οποία ανήκουν το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία, η Μεγάλη Βρετανία και η Δανία β) της περιφ ερειακής κρατικής διάρθρωσης, στην οποία ανήκουν η Ιταλία, η Ισπανία και το Βέλγιο γ) της αποκεντρικοποιημένης^ («αποκεντρωμένης»^), στην οποία ανήxovfv η Γαλλία, η Ολλανδία και η Πορτογαλία και, τέλος, δ) της Ομοσπονδιακής δομής. Από την πλευρά του ο καθηγητής Δ. Πανάς^ προτείνει ένα άλλο πρότυπο διαχοιρισμού, επισημαίνοντας τρεις βασικές κοπτηγορίες: α) την κατηγορία της τοπικής αυτοδιοίκησης που είναι επηρρεασμένη 1. Άρθρο (πην Ευρωπαϊκή Έκφρασιι, τεύχος 6, Ιούλιος 1992, υ. 12. 2. Ο όρος ανήκει στο Γ. Χατζημαρκάκη, όπ.π. 3. Ορθότερος όρος κατά την προυο)πική μας ίίϋ«)ψη. 4. Άρθρο m o Έθνος, 24-7-1992.

. '</? *^-ί * 16 οϋΐό ΤΟΝοϋΓολεόντειο crucmj^ct διοιχηίτηζ, ottjv ojtoicx εντόσσοντοιι η Μα, η Ιταλία, το Βέλγιο, η Ισπανία, η Π ο ρ το γα λία και η Ε λλά δα β) το σκανδιναβικό πρότυπο, που ισχύει στη Δ α ν ία και, με αποκλίσεις οττ Μεγάλη Βρετανία και γ) το γερμανικό ομοσπονδιακό πρότυπο. Η ορολογία που χρησιμοποιείται αναφορικά με την τοπική και περιφε. ρειακή αυτοδιοίκηση για τη μελετη αυτη είναι ο όρος «τοπικές και περιφερειακές αρχές» ή «local and regional authorities» στην αγγλική γλώσσα ή «collectivites locales et regionales» στη γαλλική γλώ σ σ α, γ ια τί πιστεύουμε ότι ο όρος αυτός εκφράζει ορθότερα την ισχΰουσα κατά σ τα σ η στα πλαίσια της αυτοδιοίκησης στον κοινοτικό χο5ρο. Στη συνέχεια του κειμένου καταβάλλεται μια π ρ ο σ π ά θ ε ια ανάλυσης, κατά α)ψιβψιχή σειρά σε κάθε χοδρα-μέλος της Ε υ ρ ω π α ϊκ ή ς Ένωσης ξεχωριστά, των συστημάτων τοπικής και π ε ρ ιφ ε ρ ε ια κ ή ς αυτοδιοίκησης, προχειμένον να καταστεί σα<ρης η πολυμορφία τω ν συστημάτω ν αυτών,

Η ΛΙΛΡΘΡΩΣΗ ΤΩΝ TOIIIKSIN ΚΛΙ ΙΙΚΡΙΦΚΡΚΙΛΚίίΝ ΛΡΧίίΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ-ΜΕΛΩΝ TIIL ΚΥΡΩΙΙΛΪΚΙΙΐ: ΚΝΩΣΠΐ: I. Λυατρίο l.t. Γενικά ατοιχη'α Η χώ ρα α\»τή, jiov ί'χη Γχταιη] 8.VS5() τ.χ. x<ti πλη(ϊυ(ϊ ΐ(> 7,8 Γκ((τομμιΗ)ΐ«χατοικορς, αποτγλι ι μ^^λος της Ι:\\Μυπαϊκ»)ς l*,v(ott» c (tnu lo attoxexf I μια ομοοπον^ιακη πολΐ κομμ<πικί Λημοκρ^τια, μι ομουπον- Λιακη 6ομ>ί και θ4>γαν(*ηη. 1.2. Ο εαμικο πλαίσιο II Λλν Τ ο ομο^τπονδιακό Σχ*»νταγμα ti]c Λιηπρίας. onuk <χνχό κΐ'()(ό()> κγ το Ι*>2() και τροποποιηοηχγ το!92s)'^, καοοριχη τη 6ικ(ίΐοΛοοίατ(ΐ)ν τοπικ<όν <χρχ<λν, δικαιο^οοία πον, μ^ταξί' ΰλλα)ν, πγ0ΐλα ΐ(ίάνρι xtt\ Οι'ματ(ϊ που τους ί^χουν?ταραχ(ορηβρι από τιιν κελτ^ική και πγ^ιφερηχΐκή χυβί\>νη(τη*\ Οι τοπιχίίς αρχές αποτελούν αντιίνομες εδαφίχι-ς τνίοοης Χ(ί1ΐ(ΰς x(ti Λιοικητιχά Λιαμερίοματα ανιοτάτον χ\ιβερλπ]τικοι* Σύμφωνα με το ομοσπονδιακό Σΰνταγμχι, x<i(h' Land ήκί*ργίτ(«<tf G enieinden'^ T o βααικύ κείμενο που διε'ππ την οργάνιοιτη κ(χι τη λητ(η»ργία των τοπικώ ν αρχιάν είναι το «Mustcrgcmeituicortiming», που (λποτγλρ.ίται από τοί ζ κανονισμούς που θεσπίζουν τα l.iiniicm για το (τκοπό αυτό. K(xOi^V(^ από τα Lander ε'χει θεσπίσει το δικό του νόμο της τοπικής κυβι^ρνησης. 5. BGBI No 1/1W), 6. Council of Europe, Local ami rcgiiinal authorities in Muropc No 4*). p. 15. 7. Στο i^sio. 8. Αρθρο 116 ftw Συντόνμ<αος.

Ιί> Ι,.ν II tonixwv και ηε(>ιφ«(>»α}«όν αρχο>ν «ιτριμηορουιηάζει to εξής σχήμα: Αν. 4. Om>inON4IAKO ΚΡΑΤΟΣ Η ^JATIONOMA ΚΡΑΤΙΔΙΑ (LANDER), ως εξής\ Έ κτα ση Πληθυσμός Hurgcnland 3.966 273.500 Kiirien (Carinthia) 9.533 552.400 Niedenisterreich 19.173 1.580.900 Oberosterreich 11.980 1.340.100 Snllzhurg 7.154 483.900 Steiermark 16.387 1.184.600 ΊΊγοΙ 12.648 630.400 Vorarlberg 2.601 333.100 Wien 415 1.533.200 Γ 2.301 ΔΗΜΟΙ (MUNICIPALFriES)^'^ Ι) αριθμός των δήμων παρουσιάζει τα τελειηαία χρ όνια μια αισθητή πηόση. Συγκεκριμε'να από το 1942 μέχρι και το 1992 μειώ θηκαν σημαντικά" «I δήμοι από 3.999, που ήταν το 1950, σε 2.301 το 1992, δηλαδή μείωση οε ηοοοστό της τάξης του 42%, στα πλαίσια δραστικών διοικητικών μεταρρυθ- μίσίων που επέβαλε το κράτος. Α πό τους δήμους αυτούς 602 ε'χουν πληθυσμό μικρότερο των 1.000 κατοίκων, 1.532 μεταξύ 1001 και 5.000 κατοίκων, 130 μεταξύ 5.001 και 10.000 κατοίκων, 64 μεταξύ 10.001 κ αι 100.000 κατοίκων και 5 δήμοι αριθμούν περισσότερους των 100.000 κατοίκω ν 1 9. Council of Europe Structure and operation of Local and regional democracy, Attsuin, Situation in 1992, Strasbourg 1993, Document prepared under the authority of ihc.steering Committee of Local and Regional Authorities (CDLR) of the Council of Kuiupc on the basis of information provided by member states. JO. Πς)ίπι:ι να σημειολίί ότι ο αριθμός τ(ον δήμων ανερχόταν το 1950 οε 3.999.0 μίγαλντίρος Λήμος είναι αϊτός της Βιέννης με L533.200 κατοίκους, ενώ ο μικρότερο? u(n( ^ ( μόχις 50 κατοίκους. 11. Οιηκαί dc I Europe, the size of municipalities, efficiency and citizc P«li ipatkirt. CDLR (93), 12, Strasbourg, 28-10-1993, p. 7. 12. 0)n«il de I Europe, the size of municipalities, efficiency pw»ctp«.on. CDLR (93). 12, Strasbourg, 28-10-1993, p.6.

1.4, Η equo^tiitttv^^ Η 4Μΐ<Η^:τονδια«η δομή της Αιπηρίας έχει επιβάλει την κατανομή τοιν Hf τα ν ομοοπονδιακής και περιφερειακής διοίκησης. Ειδικότερα ^ \\>ιη>βττιχή χαι εκτελεστική εξουσία κατανέμεται μεταξύ της ομοσπονδίανής %α\ της περιφερειακής κιψερνησης. Τα Lander διαθέτουν to συνταγμαx\m s ν^ίχαιοιμα να εκτελσύν oμooπovδιακo^κ νόμους ποι^ απαριθμοινται ^ χ ύ toiv διχων τους άρχουν της περιφερειακής Κυβέρνησης* 19 1.4.1 α Ψβφ φ Θεη κ ή εξ ρ ν α έα Μ νομοθετική εξουσία ανήκει αποκλειστικά στο κράτος και τα Liindcr, f δημοτικές και κοινοτικές αρχές στερούνται οποιασδήποτε νομοθετιfcoxxroc. Ειδικότερα σε θέματα πυροσβεστικής προστασίας, τη νομοβτηνη ίξοικλ'α ασκοί^ν αποκλειστικά τα ομόσπονδα κρατίδια, ενώ σε θε'- ριατα &ιχαιο<η?νης η αρμοδιότητα αιττή ασκείται αποκλειστικά από το κράνος Οι νομοθετικές αρμοδιότητες κατανέμσνται μεταξύ κράτους και ομοκρατι6{<ιΐν σε θέματα ασς>άλειας, αστυνομίας, πολιτικής προσταχαι ψ ν< ημ ώ \ καταστροςρων. Στον τομ α της εκπαίδευσης οι εξουσίες κατανέμονται ως εξής; η αποχλεκτηχή νομοθετική εξουσία για θέματα της συντήρησης κτηρίων και προσωπικού σε επίπεδο ανώτατης εκπαίδευσης ανήκει στο κρά^ χχλς* ενώ για τα ίδια θέματα σε επίπεδο εκπαίδευσης ενηλίκων ανήκει στα o»ioo3tm^ χραηδια. Το κράτος ασκεί τη νομοθετική εξουσία από κοινού με να ομόοετονδα κρατίδια σε θέματα πρόσληψης προσ(οπικού της προσχολινιΐς. 4ΐθ(ρλιχής και μέσης εκπαίδευσης και τα ομόσπονδα κρατίδια ασκούν α.τοχλει<πιχά τη νομοθετική εξουσία σε θέματα συντήρησης κτηρίων της σχολικής και μέσης εκπαίδευσης. Τέλος, το κράτος ασκεί α:νοχλε4<ιηχη εξουσία σε θέματα προσωπικού της τεχνικής και επαγγελματική? ε»αίδευσΐ ς, για την οττοία τα ομόσπονδα κρατίδια ασκούν αποκλει- <mx^ ν<^ιοθετνχη αρμοδιότητα σε θέματα συντήρησης κτηρίων. Στον τομέα της δημόσιας ν γ ζ ία ς οι νομοθετικές αρμοδιότητες ασκούνται αχό κοινού από το κράτος και τα ομόσπονδα κρατίδια στα θέματα των ι^οοοχομείων και των αναρρωτηρίων και αποκλειστικά από το κράτος στα θάματα τΐ ς ατομικής ι?γείας. Στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, οι παιδικοί σταθμοί, τα βρεφοκοl«iol oi otxoi κοινωνικής πρόνοιας και τα άλλα θέματα κοινο)νικής πρόvmac ανήκονν στην αποκλειστική νομοθετική αρμοδιότητα των ομοσπόν- 13. Co^okdl af Europe Structure and operation of Local and regional democracy, A«Ktm, Situjuioci ia 1992, pp. 10,1L

Στα ζηχήμαχα χης δημόσιας υγείας, το κ ρ ά το ς α σ κ ε ί α π οκ λεισ τικ ά "ίη^ εχτελεστιχή εξουσία σε ζητήματα προσωπικής υγείας, ενώ τα Lander είναι <XQ\lobia οε tttcniifrrn 20 δων κρατιδίων, ενώ τα θέματα της κοινωνικής π ρ ό ν ο ια ς τω ν οικογενειών και η κοινωνική ασφάλιση ανήκουν στην αποκλειστική νομοθετική αρμο. διότητα του κράτους. Ο τομέας του οικιστικού και πολεοδομικου σ χεδ ια σ μ ο ύ ανήκει στην αποκλειστική νομοθετική αρμοδιότητα των ομοσπόνδω ν κρατιδίω ν. Ο τομέας περιβάΰοντος και αποχέτευσης ανήκει στη νομοθετικ ή αποκλειστικό, τητα του κράτους για τα θέματα υγεινής του ϋδατος, περιβαλλοντικής προσία- σίας και σφαγείοβν, ενώ τα θέματα των νεκροταφεια)ν, το)ν αποτεφρωτηρίων, των συλλογικών καταφυγίων και της δημόσιας αποχε'τευσης α νή κ ο υ ν αποκλειστικά στα ομόσπονδα κρατίδια. Ο τομέας πολιτισμού, ανατ τυχής κα ι αθλητισμού ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα του κράτους γ ια θέματα θεάτρο)ν, συναυλιών και θρησκείας και στην αποκλειστική α ρμ οδιότητα τοιν ομοσπόνδων κρατιδίων για θέματα αθλητισμού και ελευθέρου χρόνου. Ο τομέας συγκοινωνιών και μεταφορών ανήκει στην αποκλειστική α ρμ οδιότητα του κρά- τοιις για τα θέματα αστικού οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου, λιμένων και αεροδρομίων, ενώ η αρμοδιότητα ανήκει από κοινού στο κράτο ς και τα ομόσπονδα κρατίδια σε θέματα εθνικού οδικού δικτύου. Τ έλος, στον τομέα οικονομικών αγαθών η περιφερειακή θέρμανση, ο ηλεκτρισμός κ α ι το εμπόριο ανήκουν σιη νομοθετική αρμοδιότητα του κράτους, ενώ το υγραε'ριο, η παροχή ύδατος, η γεωργία, η αλιεία, η Θήρα, τα δάση και ο τουρισμός αλύ^κουν σηιν αποκλειστική αρμοδιότητα των ομοσπόνδων κροχτιδίων. 1.4.2 Ε χ ηλια χιχές εξουσίες Αναφορικά με τις εκτελεστικές εξουσίες, π α ρ α τη ρ ε ίτα ι μ ια «τριχοτόμηση» των εξουσιών μεταξύ κράτους, ομοσπόνδων κρατιό ΐίο ν κ α ι δήμων, οι οποίες ασκούνται είτε κατ αποκλειστικότητα είτε α π ό κ ο ιν ο ύ. Ειδικότερα, το κράτος ασκεί αποκλειστικές εκ τελ εσ τικ ές εξουσίες στον τομε'α της δικαιοσύνης και οι δήμοι ασκούν α π ο κ λ εισ τικ ές εξουσίες οτο θέμα της πυροπροστασίας. Παράλληλα, ασκούνται α π ό κ ο ιν ο ύ αρμοδιότητες μεταξύ κράτους και δήμων στα θέματα α σ φ ά λ εια ς κ α ι αστυνομίας από κοινού αρμοδιότητες μεταξύ κράτους κ α ι ο μ ο σ π ό ν δ ω ν κρατιδίω ν σε θέματα πολιτικής προστασίας και φυσικών κ α τα σ τρ ο φ ώ ν. Στα θέματα της συντήρησης κτηρίων κ α ι π ρ ό σ λ η ψ η ς προσοιπικού του τομέα της εκπαίδευσης, το κράτος ασκεί την εκ τελ εσ τικ ή εξουσία αχψ ανώτατη εκπαίδευση και την επαγγελματική κ α ι τ εχνικ ή επιμόρφω<ί^> ομόσπονδα κρατίδια σε θέματα εκπαίδευσης ενη λίκω ν, ενώ ο ι δήμοι κοι κοινότητες σε θέματα εκπαίδευσης σε β ρ εφ ο κ ο μ εία κ α ι νη π ια γω γεία.

21 U i I) ί-ηίελρπτική εξουσία ανήκει cmo- Jttutul Yiu ih'iiiiui ΚΛΜνιονικής αοφάλειας και κοινωνικής vntmmji Mtutvoiui iuu ou< i^noomwha κρατίδια για θέματα βρεφοκο- Μit*iv πηΐ -hm^mvun niu()(i»av I )(u XtonKt'g ρξουοίρς ασκούν από κοινού τα HjhUitMhrt(i JHit lu or th' utm κοινοτικής πρόνοιας, οίκων M^uiuwsiy nut \U ih' iou( >ίοιν»ονο<ης πρόνοιας, Μ»buuM»( iuihimu αποκλκιοτικά από τα ομόσπονδα κραηλμ** Πί (ΐίΜΜ Ή ι»μ(ή>* ί»ι>ί*>*ί οχι ήΐιίομο*» και από τους δήμους σε θέματα ϊι * th utnu U ι>ι 1»κλλι)νιο., και Λημαοιας αποχετευοΐ]ς π α ρ α τη ρ είτα ι α-!nin.i ΐΐΐΐιλΐοηκιύν ι<ρμοινιοίήτ(ον α π ό το κράτος γ ια την ihimtiithd ([ΐΜ huv ΜΛ^ίΗΐΐν, u.iui Μ( ii toti;n»vfta κρατίδια για σ φ α γ εία και α π ό ιηο- ΛψΐΐΜΐ. yiti χίΐη»ίηκ_, κοιμητηρίων και α ποτεφ ρω τη ρίω ν καiluk **'<* 1* n iiuii»v υγι ιας, Ιίκττλ^ιττικες αρμοδιότητες από κοι- \ί»μΐ *um(imu UU \i\»iiuuik, Hiti Mi 4ϊ ΐόοπονδα κρατίδια σε θέμ α τα προ- ittiufftr ΜΗΙ if (Μ()ΐ9λλ(ΐνΐ<Κ. K'iii*Vit H) MtuXnMunOv ορμιίδιοιηηον μεταξύ κράτους, ομοσπόνδων,.ΐμμ(λι*ι>ν Mill Λί)μηιν ΐϋίρίπηρι u*u nr ίΐί'ματα Βεάτρου, συναυλιών, μου- ΜΗι»ιν ΗΐΠ»Μΐιΐ»ον Η χνΐ ν, Η»*ι Π» <λιοοΐ Ηών. Οι δήμοι ασκοι^ αποκλειστικές HMtAioiKu't *)(.)(ΐ'»Λιοΐΐ π S iu ίιί*μ(π<ϊ αλικόν και ανοικτών χώρων, ενώ uuf'i ΜίΜ ΜΜιΐ iduvttt) (U UI ομοί^ιονδιι χρατίδια \\ εκτελεστική αρμοδιότητα tff (If'inMM ιιομ ΐιομιηι ΜΜΐ ιΐ()χολΐα)ν αν(η η«χής. IΜ uftiiuhi u.iulu Xiu»v (ίντικπμενο κατανομής, α να φ οριt*if μι Μ ι«ΐιλΐί»μηΐ\ ibumiiiv,. μί ϊα^ο κράτους, ομοσπόνδω ν κρατιδίω ν iim ^ήμί'ΐν Λιιμ**^ '*Μ'* V WDtvoi» μηαξι» κράτους και L ander ασκούyimi ΐΜΗ ΟΓμ<Μί( ΑιμΓνν χιιι tu ρολρομ(*ον, ενα) την αποκλειστική εκτελε- (Μ Οί μ*ηπ noi iktov ολικίον μι ιαΐ('ορ(γ>ν ασκούν τα ομόσπονδα ί<(μμΐαΐμ #ΐίΐι θ( ΟΓμίΜιΐ *ηπΐη(ΐ>ν *ηλΐ ρίίλρομ(κιόν στίγκοινωνιών το κράτος. Π Γ/ίΜ*μΜ) ui)v I ΜΐιΙι ίπικίύν i i;;i»iohov or (ϊΐ'[ΐατα υγραερίου, κεντρικής ίιί (ΐμ*/ν*Μ,. yt </ιι^ιγΐΐίι. «<Ait iti<\ και Οήρ<(<, δίίοίον, ηλεκτρισμού και εμπορίου </νήνΐί uiith'ai ιοιικπ imh ιιμοιυπινλα κριίπδκχ» ενιάσε θέματα προμήθειας '^νήκμ ι/ίΐοκαμίΐηκα Λημνϊΐίς, Οι Γχτελεστικές αρμοδιότητες nt Οί'μ#/Μί ΐιπίυ<ομ*Μ» κιϊκιμίνκμ α,ιιό κοινοο fu ια!;ύ ομοσπόνδω ν κρατιδίω ν 6ημί#*ν 11^ * H /ΐί# μίίμί^ί>ιιμ)» ιΐί»ν tujukuw α ρ χ ίΐ^ ίΐρ ο ερ χετα ι κατά ένα σ!]μαντικό Μ Μ/ί*ί (» ί Μ ί*>

22 L -». «0<π.«6ν «πτά ποαοατο ft,.w οπλ «ω»ν ο. »«<? <Wi? «<».ρλτ,0.«- ίν,ι...ητηγ W (, ^ «Kwmt 8.10» «S 't-seo's "S " I - W : n. S,, i μί(ος χαβώς «α, «pm.x<? t)..χορ,,γήογ.ς mw at jrooootd 10,7*>% fjti των (η-νολίχων ro«5ixx)v των tonixtdv <Η>χι,^ ληλα i m σναγνωρισθεί <mc τοπιχίς «CX^? to Λικαίωμο ft«tvr αδ (<κ της e^omnk.vkkic σ^χής. που r ίναν ο π ε ρ ι φ ί xvf Ο o,^xawm%<k οιχονομιχό; νόμος (Constitutional Finance U w ) tw 194«ορίζε» Tt; ομοσπονδιαχίς χαι περιφερπακές αρμοδιότητες mov χο^α ^ φορολογία?. Η νομοθεσία καθορίζει το δικαιον^ο τΐ)ς φ<)θολογίβς» η ^ και tm»c δισφόροι*ζ τΰίτοι»? των φόρων. Ειδιχότεςκι. π^>ρλ^πον««φόιβοι 3KK? τα έσοδα τους περιέρχονται αποχλειατικά στην ομο^ηοννβχή ν» σιι xm τις άλλες περιφερειακές αρχές (territorial au lh o n ticsi wa o^6* 03«>νδα κρατίδια αποκλειστικά ή στα ομι^απονίκι x(?c*tiimi και τσι»; bfms. *01. i Xt^ αποχλειστικά στους 6ήμο\*ς. ϊ.χ\\ 6utxt»i>im) των wxow>«*ft«fo)v δήμιον ασκείται έλτγχος ο3»ό την εποπτε νηιτκκι vtq)[}\, ανιτφορικό μι ^ <jxo3iqi6r» Ta και την α*σκλιιη»αττκότητα. ολλλ και τΐ} mwtnm στη ίηΐ«χτί ριση. 2. ΒΑγιο Ζ.1. t'mxa moi%ha To BaoOiw ταυ Βιλγίαυ. μι intiidn 30 519 τ.χ, mu Λλη«ΗκΗ«^ ΙΟ ικ«τομμίίρια χατοίχου;. XMpf(?νάτ«ι αχό κληριινομνκύ M o v ti< ^ ο ολιηο<. xoivws μ* τη Βονλή Twv 150 μιλι^ και τη Γ«<?οΐΗΐί,Λ«ν 71 1 ρ.η 0 Μ«ην (ΐοχεί τη νομοβιτιχή ίξοικιία. 12. ϊ^ισμίμί κλβίοιο *λαίοιο οργάνωαης χα ι λλΐτοι\>γίας ττ ς χεια το «ν ^ W ivuhw i tuiv κοινιηήτω ν. στη ^«ΐνχαβιέΙ^Η ί^οίΐ!!!!!^^ ««Χ ρ ειώ ν nm χο i9m κηι «κ. Π ο ρ ^ η λ α μ*αθ»«4χ^ ^ < 4 θ«μ;ίΐτην «vtwa toanirfk; m«r»xx Λ ^«ιγμ.κ^ί

1 ίϋ#* ίί^ ^ *-^isfn«?rv^sok<i00^ jh* 5 'ϊ ον#!*' f i r «V > -! m0 f. ί s f. r i ' i - A i V k I3«V ^

'ίί Ί ο (Ntoix» T(x<5 (πκττημ» του κράτο υ ς αυτοί ε ίν α ι ('Γΐτολ ^κκχιΐ (Πκττημα, <.moxrxov\nyo, <τύμφο)να μκ τη νομ ο θετίν/, ' Μΐ<^ τλυ οπό τ ρ η ς π ερ ιο χίς; α ) το)ν Β ρυξε>λώ ν, β) της Φ /^ ίν ^ / ' ν) T^c BrtUoviotc χα( ixrc6 τ ρ η ς κοινότητες: α ) τη ς φ///.μ/jev6^κrk. βι λίν^ιηηζ xrti γ) της γρρμονόφ(ΐ)ντ)ζ, H δ ια δ ικ α σ ία αυτή της α χ τ οκ «τχοίτό τον περιορισμό rcov εθνολογικοίν-γλίοσσικοΐν ανχιμ οί'^ν τ<> του πλη(κ>σμοτ) ίχει ο>ς επίσημη γλώ σ σ α τη φ/λψ«ν6ικΐ}. χο 33«^ ^ YrtUtxtj. fv(0 66.(Χ)() άτομα της επ α ρ χία ς της Λ ιέγη ς ομι/λ ίύ τ α γερκατλά Κά^ μία από η ς τρεις π ερ ιο χές κ α ι τις τρ ε ις κ ο ινότη τες διαθέτει «ίκοβ f χλί-γμένη νομοθετική συνέλευ(τη (σ ιψ βούλιο) κ α ι όική τ η : vx»iw^p<;vixxti,w fsoi Oia, fif ε αίρε(τη τη <1)λ(ϊνδρα όπου η π ε ρ ιο χ ή κ α ι η κοινάττ-α v im rvt«i<:) «Λίίφοΐίλιο και εκτελε(κική εξουσία. Ο ι π ε ρ ιο χ έ ς α σ κ ο νν vouoot-avic χ«ι διοικητικές αρμοδιότητες'^ επί οικονομικοίν θ ε μ ά το ^, ά χ α κ είναι η τολεο. δομία χα ι η χ«)ροταξία, το περιβάλλον, η γεο^ργία, τ α ύ δ α τα, η οικονομική πολιτική, η ενεργειακή πολιτική, ο έλεγχος των δήμο>ν, το)ν διαδημ(ηι»βν tv(6ctf(i)v και επαρχιών, της απασχόλησης και της εφηρμοσμενη; έρειηί<κ. Πρέπει να σημειωθεί ότι στο Βέλγιο το αποκεντρω μένο ομοσ^ονδίφ,ό (Λ^οτημα λειτουργεί κατά πρωτότυπο τρόπο, αφού στο ίδιο επίπεδο ccucήιοτήτων οργανώνονται δυο τΰποι ομοσπονδιο^ν: πρόκειται για ης ^ ιε ς χαι τις κοινότητες, των οποίων τα εδάφη τέμνονται σε ορισμένα τμήματα. Οι κοινότητες είναι διοικητικές οντότητες που ασκουν π>.ιίρει: fcm- 0(«ς στις γλωσσικές περιοχές όπου ομιλείται η Γαλλική, η Φ/χιμανδική χαι η Γερμανική και ορισμένες εξουσίες στην περιοχή των Βρυξελ/χίΐν am'.tdc γνωορτόν, είναι δίγλωσση. Οι επαρχίες είναι διοικητικές οντότητες που ανέρχονται στον αριίτ,ω των εννέα. Τη διοίκηση σ αυτές ασκεί το Επαρχιακό Συμβουλιο..τοι* au> τελείται από 50 ως 90 αιρετά μέλη, εκλεγμένα με άμεση καθο/ακή ρία κάθε τέσσερα χρόνια. Το Συμβούλιο αυτό εκλέγει μια εξαμελή μονί! '^'! εκπροσώπηση στην οποία προεδρεύει ο κυβερνήτης (G ouvem eur). ο ο ποίος διαθέτει αποφασιστική ψήφο και εκ προσω πεί το κράτος. Στο Βέλγιο υπάρχουν συνολικά 589 κοινότητες (C o m m u n es) - Κά^- 15. Νόμοι της 8ης και 9ης Αυγοΰστου 1980. 16. Η γερμανό(ρωνη κοινότητα διαθέτει, σύμφωνα με το νόμο njc 31η? 1983, δικό της συμβούλιο και σώμα αναπληρωτών. 17. Προκειμένου να κατοχυρωθούν οι αρμοδιότητες αυτές }jexxovo'fti εν«τικό Λικαστήριο, σύμφωνα με το νόμο της 28-6-1983, που επι/.νει Ηρστιχών, κοινοτικών και περιφερειακών νόμων καθώς και η Ε-τιτρο-Όϊ σύμφωνο με το νόμο της 9-8-1983, που επιλύει διάφορες οι^φερό^τω ν. 18. Οκτώ από τους δήμους αυτούς έχουν πληθυσμό μεγα>4?τερο ttov

5C 'Λ 3 U B <*r r ^- Ίβ 'S,A?5 P 5 0 έ 9T C - j»» *JS ^ I\A IA X' ^ Jic >- >- *«Μ» W..^ '3' w v \ > k t 5^ \iv \Y\ f I ' i" ί [* Γ W' ^ ^ jcj I w,.^i ^ f r '!^ A ' ^ u h h f- ^ Ϋ I ' f S I,' P h a ί I c*> 'G 'U< O ip ~ f Ό ««II 'm0 '00 w im" *M 09^ j» »? Z* Φ f ^ im >.,«W «ir > 'W ** ^ W r ^ *- s- J- > s *- i!«-5 Λ ^ Τ'* w I a i f ^ Qv P ^ g \/: «ξ I i. i ^ i Ί δ t r i 1 (5/ /' 'g fi "(w ft (v C?- i:. ^ ε μ ^ P* f* ^ ii O V P -* m m* ^ ^5 iii ε, S 1^' 'C E il- ^ c p C f Cj #jr. i^. ^. ^ w =: '5 r_ 5 C ^ <uk. * O js - ^ - ^ t r > C ST w = rl *- ^ ^ v= t: ^ X ^ - i i w 2. i- jm '%. U* iff f< C Χ- ' O *^ X# O* ^«rr n Ti ~ 4r ίί

Β. Council nf Ρ i t r r w v A... i. Μ... 4 / ^ ίιοφιονιχά χαι τηλεοπτικά, νεολαίας, αθλτ}τισ(«)υ, r/, ιη)< /o 0 y, ί^παμονχαι εκπαίδευσης), β) κοινοτικής ασφίίλιοης, γ; n it u,r ιηημονιχής ε'ρεννας στα ανωτέρω θάματα. ^ 2«5* Χρηματοδότηση Αναφορικά με τη χρηματοδότηση των κοινοτήτολ^, a m f. c /in \\u i.v ih { r > i( ^, Υΐαι απότιιν κατανομή του προϊόντος των εθνικ<ίίν i{j6{xfrv, ι.ν<ί, η ι και οι κοινότητες μπορούν να εισπράττουν φ ό ρ ο υ ς y j u \ ο, από τις περιφέρειες. 3. Γαλλία 3.1. Γενικό στοιχείο Η Γαλλική Δημοκρατία, που η έκτασή της ανέρχετα ι <τε 544.(ΧΚ) τ χ. m ο πληθίόμός της σε 57,2 εκατομμύρια κατοίκους, αποτε/>:ί ίπ3(πημχ/ χΐ ς δημοκρατίας. Το κοινοβούλιο διαιρείται σε δυο οώ\\χαα: <ι) την ΕίΜκη> νελειιση, με 577 Βουλευτές και β) τη Γερουσία, με 317 Γερί)υσ«Λ(κέζ. θεσμικό ηλαίσιο Το θεσμικό πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας της περιφ ερ εια κ ή : -/μ χοιιιχής αυτοδιοίκησης διέπεται τόσο από συνταγμιχτικές όσ ο, επίσης, από νομοθετικές διατάξεις^. Πρόκειται για το ισχυον Σ ΰ νκ ίγ μ α του 195λ το οποίο αναγνωρίζει στο άρθρο 72 ότι «οι τοπικές α ρ χές της Δημοκρατία: είναι οι δήμοι (communes), οι νομοί (cl0partem ents), και τα υπερπόντια διαμερίσματα (Departements d Outre Mer)...». Στη δεύτερη παράγραφ χον ιδίου άρθρου αναγνωρίζεται ότι «οι αρχές αυτές αυτοδιοικουνται ελεύθερα από συμβούλια που εκλέγονται με εκλογές σύμφojvα με τους όρον: που ορίζουν οι νόμοι». Τα άρθρα 73 και 74 α να φ έρ οντα ι στην οργάνοχπΐ χαι τη λειτουργία των τοπικών αρχών των διαμερισμάτο>ν το)ν υπερποντίο^ν εδαφίύν, ενώ το άρθρο 34 αναγνωρίζει το δικαίωμα του κοινοβουαχου να ^^φίζει νόμους που αφορούν το εκλογικό σύστημα το)ν κοινοβουλίίον τοπικών συνελεύσεων καθώς και τις βασικές αρχές π ου δ ιέπ ο υ ν την ε ^ ' βερη διοίχιρ) από τις τοπικές αρχές, την έκταση ττ ς δικ α ιοδοσ ία ς και κόπους των τοπικών αρχών.

27 H νομοοεοία που διεπει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι πολΐίάριομη. Στη Γαλλία ισχύει ο δημοτικός κώδικας (code des communes), που προηοειαήχοηκε το 1884 και έχει τροποποιηθεί σε πολλές περιπτώσεις. Αναφορικά με τη νομοθεσία των νομών (d0partements) ισχύει η νομοθεσία του Νόμου της 10ης Αυγοϋστου 1871, του νόμου της 2ας Μαρτίου 1982 και των Νόμων της μεταφοράς εξουσίας της 7ης Ιανουαρίου 1983,22ας Ιουλίου 1983 και 10ης Ιουνίου 1985. II βασική νομοθεσία για τις περιφέρειες περιλαμβάνεται στους νόμους 5ηζ Ιουλίου 1971, 2ας Μαρτίου 1982 και τους νόμους για τη μεταφορά εξουσιών της 7ης Ιανουαρίου 1983, 22ας Ιουλίου 1983 και 24ης Φεβρουάριου 1984. 3.3. Οργανωτική διάρθρωση Οργανωτικά, εξετάζοντας την περιφερειακή δομή της διοίκησης στη Γαλλία, διακρίνονται τρία βασικά επίπεδα^^: α) 26 R6gions (Περιφέρειες), από τις οποίες οι 22 βρίσκονται στη μητροπολιτική Γαλλία και οι 4 στα Υπερπόντια Διαμερίσματα β) 100 Dipartements (Διαμερίσματα), από τα οποία τα 96 αποτελούν τμήμα του εδάφους της μητροπολιτικής Γαλλίας και τα 4 των Υπερπόντιων Εδαφών, και γ) 36.763 Communes (Δήμοι και Κοινότητες), από τους οποίους 36,551 αποτελούν τμήμα του εδάφους της μητροπολιτικής Γαλλίας, 113 τμήμα των Υπερπόντιων Διαμερισμάτων, 80 τμήμα των Υπερποντίων Εδαφών και 19 διαθέτουν ειδικό καθεστώς. Επιπλέον, στη Γαλλική επικράτεια ανήκουν τα 4 Υπερπόντια Εδάφη της Νέας Καληδονίας, της Γαλλικής Πολυνησίας, των Wallis και Futuna και του Γαλλικού Νοτιοτάτου Ωκεανού και των Εδαφών της Ανταρκτικής καθώς και 2 Α ρχές με ειδικό καθεστώς της Mayotte και Saint-Pierre-et- Miquelon. Σύμφο^να με το γαλλικό Σύνταγμα της 4ης Οκτωβρίου 1958, ως περιφερειακοί οργανισμοί ορίζονται οι δήμοι, τα διαμερίσματα και τα υπερπόντια εδάφη, ενώ οποιαδήποτε άλλη περιφερειακή διαίρεση στο εσωτερικό της επικράτειας απαιτεί την ύπαρξη νόμου. Σύμφωνα με τις συνταγματικές αυτές διατυπώσεις συστάθηκαν, κατ αρχήν το 1972^*', οι «περιφερειακοί οργανισμοί», συνδεόμενοι από νομικής απόψεως με τους δήμους και τοχ»ς νομούς, οι οποίοι, σύμ<ρωνα με νόμο^^ του 1982, χαρακτηρίζονται ως περι- 24. Council of Europe, Stnicture and operation of local and regional democracy, France, p. 6. 25. Νόμος 619 της 5ης Ιουλίου 1972.

1 2$: (rdgioij). H αποχεντρωτική αυτή διαδικασία οδήγιμι^ α λ } Μ : γ έ ς, σϊ''μφωνα fif tic οποίες τα εκλεγμενα, πλέον, πιιμ(\(η'ιλ*ι, mihm'uxfc αρμοδιογητες χσθ«δζ και δικαιοδοσία ελε'γχίον, ρλ, Λοίοι παλαί<)τερα τελούσαν υπό την προληπτικ» εποπτεία tun ίτήυερα δΐί^ργοννται από διοικητικά δικαστήρια και, σε περυίιι,^,'ι', νιίτγιχίμ 0ε{ΜΧτων, από τα περιφ ερεια κά ελεγκτικά συμβοιίλκι. " Η μητροπολιηκή Γαλλία υποδιαιρείται σε 22 μητροπολπικες ji, ρείίί" και 4 υπερπό\τ:ια διαμερίσματα, ως εξή ς : Λ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΊΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ Π ληθυσμός 1.ίκκ<(ΐΐ ife-de-france 10.660.554 12.012 Picardie 1.810.687 1 Nord-Pas-De Calais 3.965.058 12.414 Haute-Normandie 1.737.247 12,.307 Basse Normandie 1.391.318 17,589 Bretacne 2.795.638 27,208?svs de la Loire ν' 3.059.112 32.082 Poitou-Charente 1.595.081 25.810 Aquitaine 2.795.830 41.308 Midi Pyrenees 2.430.663 45.348 Lanquedoc-Roussillon 2.144.985 27.376 Centre 2.371.036 39.15! Limousin 722.850 16.942 Auvergne 1.321.214 26.013 Bourgogne 1.609.653 31.582 Champagne-Ardenne 1.347.848 25.606 Lorraine 2.305.726 23.547 Alsace 1.624,372 8.280 France-Comle 1.097.276 16.202 Rh6ne*Alpes 5.350.701 43.6 >8 Province-Alpes*C6te d Azur 4.257.907 31.400 Corse^ 249.737 8.6H0 26. Νόμος 213 της 2ας Μαρτίου 1982. 27. Council of Europe, Structure and operation of local and regional France, p.7, 2 8. H Κορσική απολα.φάνει ειδιχοϋ καθεατοπος με τοπική (<ουλή ν.α ί «ί*'/'"'

Γΐ τ. a & I. I" Η' %.... W. 1^. W ' h ' f~ h Uw i I έ )1\ rr, r>; 4< 5 1 ίΰ g -c > e.5 > S'.5 5 g i2 g ' US ω C- ^ Gv. ^ Qi ΰ «M' ^ ω > *-*' Ui G F 'rt ^3 O S - ^ I i : g δ ^ ^ S'? Ϊ N ^ - 13 p? ^.S Jg <g ^ δ ΐ Ι δ,. w Q Xi ii- S- :s u* w '<5 «t f ' ^ r p- l.ώ B C CL. f T X &-ΛΙ Cm '3 b a ^ S P t 4 S '^ 9 5 S 'G / f e -a r, O., S O ^ > <-<; ' K ' L i ^3 H 3 '3 o 'p * ^ if..w 3 6 ^ ^ i 3 :4. ω b. O' w ^,f^ ^ V ^ liters P w. rt r «I/. ^I 2i S- lu^' 3. ^ Li'.. ^ 5^ si > F 'S T S' y tu 5/ c - I w W o Wa E 0 H >Q ^ S; I. g r f «S? g ' I ' M i I-

^ 1 * 1 s. ^ M l l l i l I 1 I * i >5 t ί ^ S s, ^ I f l l H I I i l i ' t i i l I f i r s j l i p f l i j f i f! l i i!? η - 3 3 ι =^ ι s.? s 1 1 1 I 5 : i r r

H i h l i i i n ; ΐ ΐ ΐ Π ΐ ί ΐ ΐ * > i l i l i i l U i H n t t \ μ ι \ «ΐ ΐ! ί u

έχουν το δικαίωμα είσπραξης τελών αδείας οδήγησης και τελών κυκλοφορίας οχημάτων με κινητήρα. Οι νομοί εισπράττουν συνολικές επιχορηγήσεις λειτουργίας και εφοδιασμού, ειδική επιχορήγηση εφοδιασμού κολλεγίων και επιχορήγηση αποκέντρωσης. Παράλληλα, εισπράττουν έσοδα φόρου κυκλοφορίας σχισμάτων με κινητήρα, φόρου ηλεκτρισμού και έσοδα από το φόρο μεταβίβασης περιουσίας. Τέλος, κάθε διοίκηση είναι δυνατόν να ενισχυθεί από ταμεία αντιστάθμισης του Φ.Π.Α. ή να προχωρήσει στη σύνα^ρη δανείου. Η ισχΰουσα αρχή της «γενικευμένης δυνατότητας σύναψης συμβάσεων» δίδει τη δυνατότητα σιις περιφέρειες και στους άλλους τοπικούς οργανισμούς να συνάπτουν συμβάσεις, είτε με το κράτος είτε μεταξύ τους, για αμοιβαία διάθεση υπηρεσιών και πόρων προκειμένου να διευκολυνθεί η άσκηση αντιστοίχων αρμοδιοτήτων. Οι αποφάσεις, οι πράξεις και οι συμβάσεις των τοπικών οργανισμών είναι άμεσα εκτελεστές από τη μεταβίβασή τους στον επίτροπο της Δημοκρατίας εντός 15 ημερών. Ο επίτροπος μπορεί σε διάστημα δύο μηνών να ακυρώσει εκείνες τις αποφάσεις, πράξεις ή συμβάσεις που κρίνει ως παράνομες, ζητώντας παράλληλα τ»]ν αναστολή εκτέλεσής τους. 31 4. Γερμανία 4.1. Γενικά στοιχεία Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, με έκταση 357.000 τ.χ. και πληθυσμό 81,2 εκατομμυρίων, είναι ένα κράτος που βασίζεται σε ομοσπονδιακή δομή και σύνταγμα^^. 4.2. θεσμικό πλαίσιο Η περιφερειακή οργάνωση της Γερμανίας διέπεται, κατά βάση, από τις ρυθμίσεις των άρθρων 20, 28, 30, 31, 70 και 83 του Συντάγματος του 1949 καθώς και τα συντάγματα των Lander (ομοσπονδιακών κρατοϋν), τα οποία οργανώνουν την περιφερειακή τους διοίκηση με αι^τόνομο τρόπο. Η επανένωση ^ των δύο Γερμανιών, Δυτικής και Ανατολικής, στις 3 Οκτωβρίου 1990, είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση των Lander από 11 σε 16. 29, Ανάλογα ομοσπονδιακά κράτη στην Ευροάπη είναι η Ελβετία και η Αυστρία. 30. Πρόκειται για τη συμφο)νία ενοποίησης της 3ης Οκτωβρίου 1990, σύμφωνα με την οποία έληξε η συμφωνία πον 4 δυνάμειον κατοχής, με αποτε'λεσμα η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία να αποκτήσει πλήρη κυριαρχία σ ολόκληρο το έδαφος των bvo Γερμανιών.

4.,V U ooyrtvwttxii isvrtuouwhij I'a I ;iiuk'i M»'U«( iviu 0 UiuU'u W iliuomborg (Η ΐίΛ ηςή ιιρτγ (φ Γ ργης) Hayi'in (,Καυαοΐ'Κ),ί) Hretocu 4Ί Ibuutnug (Λμ(\οΐ'ι^γ»ηι), ') Hosscn ( I'o o rv ) Srtchsc» Anhalt (ϊιιξονύ χς-'λ νχα λτ) NiMih'heiivWoslfalcii (lu'torut? h ] v a v iu ;- Β εστφαλίας) S') R hcinlaiul rial/ (Ρΐ)ν(ίνίας 1 Ιαλατιv d to n ) *)) Saarlaiui 10) Schk'swiji-Holstein! l) lici'lin (Ηι\ >(>λίνοΐ') 12) Hradcnbui'g (Ηι.'*οί'>Ίΐβιηίργοιι) 13)Mcoklenbu!}s-Vιu^pommcrn{M(^κλε(lPo^ιργoυ-Δυτικής Πομερανίας) 14) Sachsen (ϊα'ΐονια ς) \5) Niedcrsachscn (Kihio Σαξονίας) 16) Thurinpen (Θ ουριγγίας) T «x^atiftta iw m ήιαο^τουν σημαντικη διοικητική και κανονκπική αν tovojurt. ποί' προαί'γγίζει τις αρμοδη^τητες t(ov π ερ ιφ ερ ειώ ν με νομοθετιχη ί 5 0 \ΗΛΠ ν,ττην Ιτολίο, το Β ίλγιο, την Ιιτπανία και, εν (ιέρει, την Πορτογαλία. Η.tf ριφεργίοκι^ δομι της διοίκησης ιχποτελείται από τρία ειίπεδα; Α) L \N D E R (Ο μοοπονδιαχά Κ,ρότη) 16 Β) K.REISE (ό ιο ιχη τικ ίς περις>^ρειες) 452 Π STADTE UND GEM E1NDEN (δήμοι και κοινότητες) 16.068 4.4. Αρμοδιότητες Το ομοσπονδιακό κρατίδιο acrxfi αποκλεκπικί] νομοθετική αρμοδιότΐ) τα ctf τομη; εξωτερικών υποθεσειον. άμΐ'νας, νομίσματος, δασμών, εναέριας κυκλοφορία; και ταχυδρομείων. Εάν η ομοιτπονδία παραλείψει να αοχήση αρμοδιότητες της. τότε τα κρατίδια μποροιίν να εκδίδουν νόμους οτουςτομείς αστικού δικαίου, οικονομικού και εργατικού δικαίου, ποινικού δικαίου, οίικρρονιοτικοΰ δικαίου, ορισμένων φόρων κ.α. Τα κρατίδια «- σκοΰν αποχλειοτιχή αρμοδιόπ^τα σε τομείς σχολικής εκπαίδεί'οης μ.ηράπονν στο νομοθετικό '' και διοικητικό έργο της ομοσπονδίας ογοξκβή ονμβιβοομο^ ο,τόκ " ^ «''δ ιβ κ ώ ν νόμων υποβάλλεται προς ε'ννί»^^ τότε το θέμα παραπεμλετ«. at «««(ται ex νέου η ομοοπονόιακη βουλή να ολοφαοισιο ot

33 το\' i'>iio<rtov6tuxov ϋι»μ ^οΐ λ»ο\\ το ο π ο ίο α ποτελείτα ι ojid μελη των κυ- ΓιϊΛ Χ^ΤΙΤΛ^ΐων. ΚαΟί'?^^χηι6ιο 6 u t0 n rt 6ικό χον αι»\η:αγμα, εσωτερική κυριαρχία, δι- χν'αο^ηηη >;αι χοινο^οΰλιο. εχλεγμ ενο με ά ΐεση καθολική ψ ηφοφορία i,l.andtag\ τοηιχη Kvpf^Nt]ot] i^liindersegierung) και Σύνταγμα που πρέπει να >αοϊζγται <.nu αοχ^'^ xom ovc δικαίου, δημοκρατικού και κοινο)νιxat α υτονομ α τΐ]ν εσωτερική του κυριαρχία και εξουσία χα Λ.κ Mcti τα ζηπιματα διχαιοιη^'η;. Η εσωτερική κυριαρχία των Lander 5εν επαρε.ίγΐ την α<.τχηι.τί^ ελε'γχον από πλεΐ ράς ομοσπονδιακής κυβέρνη- ντ!];, χ«>ρι;. ΐίΗ'πον^ο. να στερείται του δικαιώ[ΐατος ελέγχου της εκτέλεσης TOV οΐίοσπονίπαχνόγ ΓτράΞεων εκ μέρους των Lander. Λ ναςχ>ριχα μ ΐ τα 5 Llindcr π]ς πρώην Ανατολικής Γερμανίας πρέπει να ότι το Σ υιιβονλιο εκλέγεται με άμεση καθολική ψ η φ ο φ ο ρ ία για τ Γ ίν ε ρ α χρ ό ν ία. Τ ο Σ υμβουλιο εκ λέγει α πό τη μια π λ ευ ρ ά τον Π ρ ό εδρο χ α ι TOVC α \τ ιπ ρ ο έ δ ρ ο υ ς, που στις π ό λ εις μπορούν ν α σχηματίσουν ένα ε χ τ ε λ ε α τ ιχ ό ο ρ γα ν ο. χα ι α π ό τΐ]ν άλλη πλευρά το δήμαρχο, τον π ρ ό εδρο η^ς χοίυ ότιμας χα ι τους α \τιδ η μ ά ρ χο υ ς. Μ ετά την ενσωμάτωση του 1990 διατ^]ρηβηχε χ α ι πά/α η νο μ ο θεσ ία γ ια τα G em einden. παραχω ρήθη κ ε ό^ηΐκ το δικαίω μα χντερ τω ν Liinder να απος>ασίζουν τη θέσπιση δικής τους >χ'αοβεοίας. Μ ε τα ϊϋ κρατιδίω ν και ομοσπονδιακής Βουλής υ π ά ρ χει συναρμοδιότητα σε «χο ινά χ α θ ή χ ο \π α» '\ ά τω ς: α ) θέ^ιατα ιδρυμάτω ν ανώ τατης εκπαίδευσ?'»ς, προ<όθΐ]θΐ] τι^ς οικονομικής π ερ ιφ ερ εια κ ή ς υποδομής, γ) βελτίωση π ]ς ν^ίοργικης υποδομής χ α ι ττ^ς προστασίας των ακτώ ν. Π αράλληλα, τα κ ο α τιδ ια οι»\τργαζθλ ταγ^ με τη Βουλή σε θέματα προγραμματισμού της ε>^ταιδευσιις και στην προιόθι^αΐ] προγραμμάτω ν επιστημονικής έρευ να ς σε ε,τύτεδο κ α τώ τερο από το π ερ ιφ ερ εια κ ό. Τ ο Β ερολίνο, το Α μβούργο κ α ι η Β^^'αη αποτελοΐλ* S tad tsiaaten. διότι είναι ταυτόχρονα L and (ομόσπονδο κ-ρατϊδιο1ι και Stadt (πόλη). Τ α κ ρ α ίδια δια θέτο υ ν σι*\ταγματικά το δικαίω μα για νομοθεσ ία συμcxova με το ά ρ θ ρ ο 32 παρ. 3 του θεμελιώ δης νόμου σε θέματα διεθνούς συ\ εργαοίας μεταξύ τοπικώ ν και π ερ ιφ ερ εια κ ώ ν αρχώ ν άλλων κρατώ ν μετ ά α π ό iy x Q ic i] r t] z Ο ιιοσπονδια χή ς Κυβέρ\πισης. Τ έτοια ήταν η περίπτω ση το ν σΐ'μφ«όνου π ο ί vπεγράcjpη το 1991 μεταξύ του Κ ρατιδίου της Β όρειας OEi f-ti.t^crdortav τ^παποιήσεω ν tt)c ανωτέρω επιτροπής. βειιεϊαώ δικ voiux της Λημοκραπας: τι>ς 23ης Μαρτίου 1943. Θΐμ λ4ΐ6δι>ς w iioc rtoi* πε^εηληιφοντται οτην συνταγμαηκή-οικονομική μεταρ- Tm' 1%9. άρβρο *^1 Στο ίδιο άρβ^χλ..ιαρ. β.

'5^' % ξ «Μ* y - i / ^ w ^ f * \ om. -Μ* >-»/, ; 2 A. ζ; I. f - T C IT, Wi?c :γ»#< - r 0 ^ έ «m O / t.iy */' ^ cr* t» / 5 - I / C^/ *» 'iy '/I/ ' /- > ', K* 'Ajj X t - r Z) ζ X O ;s f '5^ s Ά I f ^ ^ Uf > -* i»»o O 4»*' ::? Ρ Ί > : - 5 CJ X 'C O /. δ S' s β J r o'» '- '-^ O Mt> > ^ ' Ό o ΛΜ E 3 / ' **«?, >5 Ov X : 5 o 'jv ^ * - o C, - > l i : O t f-» Vv */ ' W <::i 5 5*' Φ ϊί >- ^ ^ -* y r: >- V ^ Uj ijj > 'v / :3. -J ' >' -r 'M. «? r~» ^ 3 'β' S 0 ^ f. f ^ 5 cj ' ^-^ o J k" < "g S * ' j E Λ-, ^ o O w K W ^» -» > 3 is w ζυ f_ - # -i' U/ ^ ; 1 / ^ ^ t>v i il»? f»/' ; s p ^. 6 C Φ 5,5 zr r:, ^ "O IJ, ^ 5? c -t: 1 ^? < 'w '- ^ 0 *- Pfy 2 ^ ^ -Xt. ^»/, r w?f' - 5 ζ O w P* - - y ^ «Λ _ r, g i - 1 'S ' I 5 I ^ i a o b H'. ii 5 0 ^ '.j V ^ r* I f\a.^4 i ni' ί ^j/m '-L fir t- ΓΤ '«?. Mi i..»/. w -ke.ϊί ^ V S *7: M* *' w a rf'i ^ '3 I-H' - ' - S 5 o S' t P f^' ' r «' 'Λ- ή S Γ. I i *" i 1 - %.. i! kv t I P i"?5. V ^ a 5 H *',. 'ID ^. t* ύ ki r υ Vi ^ f j d * > r*., «. -V i' * ^ *' V * ^,?; b,, 1 F ''»i 8 ' 3 ^ I? \ fe, u; f. & I w. :5, I, I li fe I % O ^ Ζ $_ 'S s Κ δ 2 I g- ^ 'ι 'P ϋ B - i I 'i i % i- i 1' 1 > o ^ 5 6 ' t CJ ti»/' o Uj > 'JO s I? β if '4J t-: >c ' i ' 1X E 55 e > - / ' 5 /. - 0 f» /' 1 <7' ΐ ' o 5 0 > i- (W >»y 0 6 v> κ X 'i> Λ 0 5 SL M«- f X 0 vo > 2 μλ / / ST* (- 3 * /. r*. C? 0 r (a/, W Ό X M0 / 6 m δ 0^ *^/ V' > 1/ C 5 w 0-25»/ X *-» <" ST o Φ 'r, ^ >- Cj r t "5 15 ' '-t- 5 jt, # -e 1. >h 2 i ζ 3 ''O * V 0 'A> C5 n u * X u# Xt 5 I p, X X 4- ^ ST Ϊ ^ -o * 0 si ii o -* ^,/, W ^ <>0 -i!» > w r?5w 5 i ' ^ C i* X -T X.^ ' C > r./. Sr w ^ d ;, 2 ί Ρ ϊ. = θ / θ / ί ϊ A ^ 5. > ίϊ ϊί 5 f

35 4.5. Χρηματοδότηση Ο βασικός νόμος προβλέπει την αρχή της κατανομής το)ν δη[ΐοσιονομι.κών εσόδων μεταξύ τ ο ν κράτους και των Lander. Τα τ ε λ ε ιη α ία εισπράττουν αυτοτελείς φόρους που ανέρχονται σε 13% ταη^ σιτνολικϋ>ν τους εσόδων xcti τμήμα των κρατικών φόρων που αποτελεί το 70% ταϊν σΐ)νολικϋ)ν τους εσόδων. Παράλληλα, λειτουργεί ταμείο εξίσοκτης πλουσίων και φτ(ΰχών Lander. Ο ίδιος νόμος καθιερώνει τη χορήγηση πόρων από τα Lander στις τοπικές αρχές. Οι Gemeinden χρηματοδοτούνται κατά μεγάλο μέρος τόσο από το κράτος όσο, επίσης, και τα Lander, και λιγότερο από τοπικούς φόρους. 5. Δ ανία 5.1. Γενικά στοιχεία Η έκτασή της ανέρχεται σε 43,000 τ.χ. και ο πληθυσμός της σε 5,2 εκατομμύρια κατοίκους. Το πολίτευμά της είναι συνταγματική μοναρχία, βασισμένη στην κοινοβουλευτική δημοκρατία. 5.2. Θεσμικό πλαίσιο Το θεσμικό πλαίσιο της περιφερειακής οργάνωσης της Δανίας διέπεται από το άρθρο 82 του Συντάγματος του 1953 και από μία σειρά νόμων του 1968 και 1970 για τις τοπικές διοικήσεις, τους νόμους για την Κοπεγχάγη και το Frederiksberg και τους νόμους του 1948 και 1979 για τις νήσους Φερόες και τη Γροιλανδία αντίστοιχα. 5.3. Η διοικητική διάρθρωση Τα επίπεδα διοίκησης στη Δανία είναι δύο: α) Οι Νομοί (AmstkommuneΓ),πoυ είναι οι εξής: 1) Nordjylland 2) Viborg 3) Ringobing 4) Arhus 5) Ribe 6) Vejle 7) Sonderjaelland 8) Fyn 9) Vestsjaelland 10) Kobenhavn

11) Frederiksborg 12) Roskilde 13) Storstrom 14) Boraholm και p) Oi δήμοι και κοινότητες (kommunlt) Η Δανία, που διαιρείται διοικητικά (τγ: 14 ν<) κ>ΰς («κτός της κ α ι τ ο υ Φ ρ έ ν τ ε ρ ι κ σ μ π ε ρ γ κ ), χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ε τ α ι γ ι α τ ο μη, σ ιη μ α α υ τ ο δ ιο ίκ η σ ή ς τ η ς. Ε ξ α ίρ ε ιη Ί (χ π ο τ ρ λ ο ΰ ν ο ι ν ή ο ο ι Φε^όες^ι^'^' Γ ρ ο ιλ α ν δ ία ^, π ο υ έ χ ο υ ν α ν α γ ν ω ρ ι σ Ο ε ί ο>ς α υ τ ό ν ο μ ε ς π ε ρ ιφ έ ρ ε ιε ς ίντόζ,οι Δ α ν ικ ο ύ Β α σ ιλ ε ίο υ μ ε α ν ε ξ ά ρ τ η τ ο κ ο ι ν ο 4 ο ΰ λ ι ο, χ ιο ρ ίς όμ(ΐ)ς ν «χ ο υ ν σ τ η ν Ε υ ρ ω π α ϊκ ή Έ ν ω σ η ^ '\ Η διοικητική μεταρρύθμιση του 1970 μείοχιε τον αριομ() το)ν 25 σε 14 και των δήμων από 1.200 σε 273'. Α ν α φ ο ρ ι κ ά μ ε τ η ν Κ ο π ε γ χ ά γ η κ α ι τ ο Φ ρ έ v τ ε ρ ικ o ^ ιπ ε ρ γ κ, α κ ΰ ΐύ φ ι π ό λ ε ι ς - ε π α ρ χ ί ε ς π ο υ δ ι ο ικ ο ΰ ν τ α ι α π ό 5 5 μ ε λ έ ς μ η τ ρ ο π ο λ ιτ ικ ό σΐ'μβούλιοκαι α π ό ε κ τ ε λ ε σ τ ικ ό σ ώ μ α μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ο δ ή μ α ρ χ ο. 37. Σύμφωνα με ίο νόμο 137 της 23ης Μορτίου 1948. ο» νιμιο» <1>ερό^ζ 6\ηθήουν νομοθετική συνέλευση 32 μελών κκλεγμένων με χ(ΐοολική κ «ν<ιλογική ψή( χ\ηο!<«ώ εκλέγει την περιςρερειακή κυρέρνιμην Τη Λανί<» Γκπ^ΜΗΚοπι ι ι^(ΐς ρ«(ΐιλιχός fm'tiw;, ενώ δυο βου)4:ιηές τοιν νήσο>ν ιη*μμετεχο\>ν tm] Λ«νιχή Βι>υλή. H περιφερηηκήχι^ε0 νηση ασκεί νομοθετικές και διοικητικές αρμοόιότητι ς για (Η'ματα αλίί ιας, γίχο^'/ίαζ ^ και γνο)μοδοτε( αναφορικά με τους νόμους του κράτους που α( Η>ροΰν τις νήοους wfto? και διεθνείς συνθήκες και συμφοινίες πριν από την ι πικύροκη^ τους. 38. Χΰμφκινα μτ το νόμο 577, «πί^γροιλ(χνδίιι παραχ(ΐ)ριΐοι\κι. αυτονομί» I'f θετική συνέλευση 27 μελών που εκλίγονται μ» καθολική \ n)n)oi}ορία και συνέχεια τον πρόεδρο και την 7μελή κυρέρνηιτη. Γη Λανία εκπροοιοπεί ί νας επίτροπος, ενο) δύο Γροιλανδι>ί εκπρόσωποι ιηιμμιτι'χοτ^ οπ) Λανική Ηι>υλή. Η Λ»ν οη ασκεί αρμοδιότητες για θέματα ιχλιείας, (Ηίρας. Ριομηχανίας, γειοργίας, οικονομ^^ προγραμματισμού, στοιχειώδους εκπαίδευσης, αγοράς εργαοίης, ρι^λλοντος, εσοηερικών μεταφορών. Επιπλέον αναγνυ>ρ(οθιικΐ' οτΐ] Γροιλανδία καία»μ«της διγλωσσίας, η προηγούμενη γνιομοδόημιη τ»ις περι^)ΐ ρειακής κΐ'βί τους νόμους που α(ρορούν τη νήοο καθώς και το δικαίιομα χρήσης 6ιαφΐ>ρε^^ *^^ απ τη Λανία, 39. Η Γροιλανδία εξήλθε της ΕΟΚ. κατόπιν δημοψηφίσματος ttjv 1η Φί 1985. 40. Από τους 275 δήμους, 19 αριθμούν από 1(Κ)1 μέχρι 5.(ΧΧ> κ α τ ο ί κ ο υ ς. 5001 μέχρν 10.000, V31 από 10,001 μέχρι 100.000 και 4 ά νω των 1{Χ).0(Χ) κατοίκο)"'

5.4, Αρμοδιότητες Ο νομός διοικείται από συμβούλιο, που εκλέγεται με καθολική και αναλογική ψηφοφορία και ασκεί αρμοδιότητες, μαζί με τους δήμους, σε θέματα οικονομικά, (χρηματική ενίσχυση και συμμετοχή στο κεφάλαιο δημοσίων ή ιδιωτικών επιχειρήσεων και υποστήριξη του τομέα απασχόλησης), παιδείας (για το προσωπικό και τα προγράμματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) και πολιτισμού, υγείας και κοινωνικής ασφάλισης (ίδρυση και διαχείρισι] νοσοκομείων) και περιβάλλοντος (αρμοδιότητες στον τομέα προστατευομένων χώρων και φτ»σικών δρυμών). Ο δήμος διοικείται από εκλεγμένο συμβούλιο με επικεφαλής το δήμαρχο. Διαθέτει αυτονομία, σύμφωνα με το Σύνταγμα"**, και ασκεί αρμοδιότητες σε θέματα α) γάμων, σε συνεργασία με την Λουθηρανική Εκκλησία, β) παροχής αγαθών (νερού, φωταερίου, ηλεκτρισμού) γ) πολεοδομίας, δ) κατώτερης εκπαίδευσης (ευθύνη για το προσωπικό των νηπιαγωγείων και της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης), ε) καθήκοντα συντήρησης δρόμων και τοπικών μέσων μεταφοράς, στ) αρμοδιότητες πολιτιστικές (κινηματογράφοι, θέατρα, βιβλιοθήκες, αθλητικές εγκαταστάσεις), ζ) κοινωνικών υπηρεσιών (κοινωνικής πρόνοιας, κοινωνικών επιδομάτων και δημόσιας υγιεινής), η) θέματα περιβάλλοντος που συνήθως ανήκουν στους δήμους, ενώ οι νομοί ασκούν αρμοδιότητες σε ειδικές περιπτώσεις. Οι αρμοδιότιμες για τους προστατευόμενους χώρους και τους φυσικούς δρυμούς μοιράζονται ανάμεσα στους δήμους και τους νομούς. Οι δήμοι, τέλος, έχουν την εΐ θύνη της προστασίας των καταναλωτών, 37 5.5. Χρηματοδότηση Τόσο οι νομοί όσο και οι δήμοι ^ιπoρoύv να εισπράττουν φόρους επί εισοδημάτο>ν και ακινήτίον. Οι περιφερειακές αρχές τυγχάνουν επίσίΐς της κρατικής ενίσχυσης υπό μορφήν επιστρυφιον ή γενικών επιχορηγήσεων. Τέλος, ο νόμος προβλέπει σύστημα (χποζιΐ[ΐιώσεο)ν σε περιφερειακό επίπεδο. 6. Ελλάδα 6.1. Ιστορικά στοιχεία της θεσμικής κατοχύρωοτης της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης Η Ελλάδα, με έκταση 131.900 τ.χ. και πληθυσμό 10.2 εκατομμύρια κα* 41, Αρθρο 82 του Συχπάγματος της 5ης Ιουνίου 1953.

τοίκουζ''^ π< /.()ουσιάζει έ ν α ν α π ό τ ο υ ς π λ έ ο ν π ο λ υ δ ι α σ π α σ μ έ ν ο υ ^ ί()π ικ ή ζ «ΐΛ «^ ιο Ν < 1ζ ε υ ρ ο ) π α ϊ κ ό ε π ί π ε δ ο, π ο υ π ε ρ ι λ α μ β ά ν ε ι 5 νίίτητκς m i 4 5 7 δ ή μ ο υ ς ( Π η γ ή : Υ π ο υ ρ γ ε ί ο Ε σ ω τ ε ρ ι κ ώ ν, Δ η μ ό σ ια ^ οης m i Α π ο κ έ ν τ ρ ω σ η ς, Π ρ ό γ ρ α μ μ α Ι ω ά ν ν η ς Κ α π ο δ ί σ τ ρ ι α ς, Ε θ ν ι ν ^ τ Γ ' ψ ιψ ίίο, Α ()ήνα, Φ ε β ρ ο υ ά ρ ι ο ς 1 9 9 7, σ ε λ. 2 1-2 2 ). Ο () α Α0ς της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα, όπως τον οήμίίρα, έχει βαοειές ιστορικές αλλά και πολιτικές ρίζες και ανάγεται ήί ma π(μμτα χρόνια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, όταν η Β' Εθνοο, του Άιπρους της Κυνουρίας αποφάσισε «την οργάνωση το)ν χΐ(ι»ντης Ελλάδας», υποδιαιρώντας τις επαρχίες σε δήμους και κοινόττ)χξ, ΛίγΓχ χιόνια αργότερα η Αντιβασιλεία διαιρεί'*'' την εδαφική επικράτειαιι^ χο)()ος at Νομούς"*^ και Επαρχίες, θεσμοθετώντας μέσα στα όρια Λήμοιίς σι3μφ<«ν«με το γαλλικό πρότυπο τοπικής αυτοδιοίκησης, που περίί. ί/ιμβονε ddpartements (νομούς), districts (επαρχίες) και communes (δτ, μους). Το 1836 εισάγεταινέα διοικητική μεταρρύθμιστ] που καταργεί το σΐ'οττ) μα toiv νομών και επιβάλλει το συγκεντροπικό σύστημα των διοικήσεων. ^ («ιοτέλεσμίλ να ενισχυσει τον απόλυτο έλεγχο της μοναρχίας στα ζητήματα τοίν τοπικών υποθέσεων**^. Ο Μαυροκορδάτος, στη συνέχεια, μεκόνει τα γεωγραφικά όρια των δήμων προκαλώντας τον κατακερματισμό τους m ΕΐοάγΓίτον έλεγχο της σκοπιμότητας'*^, βάσει του οποίου απαγορεύεταιn εκτέλεση tm αποφάσεων των δημοτικών αρχών χωρίς την προγενέστερη έγκριση της διοικητικής αρχής. Ακολουθεί μια «πλημμυρίδα μεταρρί'θμί σε(/)ν» στο χο)ρο της τοπικής αυτοδιοικήσεο)ς, οι οποίες, όμως, δεν εφαρμό σοηχίχν ποτέ στην πράξη, με αποτέλεσμα να μην καταφέρει η χώρα νο «TOHTtjoei ποτέ αληθινή νομαρχιακή αυτοδιοίκηση. Χαρακτηριστικά αναφέρονται ο νόμος ΚΕ' του Κωλλέτη το 1845, ο οποίος, μολονότι εισηγαγί τα νο κφχιακά συμβούλια, διατήρησε εντούτοις τον κυβερνητικό νομάρχι! Λκο)»ουθε( ο νάμος του Χαριλάου Τρικούπη του 1877 «περί ΝομαρχιΟ'' *^ ο οποίος θέσπισε και τυπικά το δεύτερο βαθμό τοίτι/'- ί; 42, ί:%χ)ονος Άτλας του κόομου 1995, οελ. 184,185. 43, Ιΐίκ/Λο Λκϊταγμα της Αντιβασιλείας της 3ης Απριλίου 1833. 44 είναι (χρχαίαελληνιχή λέξη που οημαίνει διαίρεση γης ή χοάρας Τ ^^^ Ηςκίήοτος τον 7ο π.χ ακόνα, αποκαλώντας τις πόλεις της βη» '«ι τους ηγεμόνες τους νομάρχες. Βλ. σχ. «Τοπική ^ Λεχ(ίμ 4ρης 1993 οελ. 13. "Σελίδες διοικητικης ιστορίας», α ^ α φ ε ρ ε'^

ΓΠ'τηίΜοί^α? ς για να κίτταργηθεί όμως και α ν τ ό ς τέσσερα, μόλις, χρόνια α "'ότγοαι^ 1899 εισηχοηχε νέος νόμος «περί νομο)ν και της διοικήσεο>ς <2τη:ίί>*>''*'. χίί>ρίς όμως να εφαρμοσθεί, αφού το σχετικό διάταγμα που τον nwef»>-f^e δεν εχδόθηκε ποτέ. Κατά τη δί άρκεια της διακυβέρνησης της χώρας από το Βενιζέλο επιχειατΐ^ηικ uja βαθειά μεταρρυθμκττική τομή στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίνη σ η ζ. με απώτερο σκοπό τη μείωση της επιρροής των τοπικών αρχόντων βοι»λεντές και την αποφυγή της εξάρτησης των κοινοτήτο)ν από το >tρστor'^^ Η σημαντικότερη, ίσως, προσπάθεια της περιόδου αυτής είναι ο V0440C τ ο ν 1923 «π ε ^ διοικήσεως το)ν νομών»^*, ο οποίος, παρόλο που OTT}oit0Tcrv' σ' έ ν α προοδευτικό πλαίσιο και δέχθηκε επτά συνολικά τροποποιήσεις;. έμεινε τελικά ανεφάρμοστος. Το Σύνταγμα του 1927 προέβλε\ ϊε ΐ άαθρ. 107 ) με τη σειρά του την ίδρυση δευτέρου βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης. χο>ρις ίοστόσο να καταστεί δυνατή και η υλοποίησή του, αφού το α γετ ν κ ό διάταγμα δεν εκδόθηκε ποτέ. Το ισχυον Σιτνχαγμα του 1975/1986 εισήγαγε, με μια σειρά άρθρων του, ΤΓ) 6ιοέκηση τον κράτους σύμφωνα με το «αποκεντρωτικό σύστημα»^^, ορίζζτντα ς,ρητά ότι: «Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής ανη:οδιοίκησης, tojv οποίων πρώτη βαθμίδα αποτελούν οι ^ήμοι»αι οι κοινότητες. Ο ι λοιπές βαθμίδες ορίζονται με νόμο»^^. Επιιύ ^ ο % \ τ ο Σύ\τϊϊγμα προβλέπει ότι το κράτος μεριμνά για την εξασφάλιση τίΰ^ αναγκαίων πόρων που θα επιτρέψουν στους ΟΤΑ να εκπληρώσουν Σ χ π χ χ α ΐεσ μ α χ νκ ά την αποστολή τους. Π έ^αν, όμως, του συνταγματικού πλαισίου, ετέθησαν και βρίσκονται σε ιαχι T zo ij d z νομοθετικές ρυθμίσεις αναφορικά με την οργάνωση και τη <^ το«ργία της τοπικής και της Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, όπως για παο ά δ Β ίγ μ α ο νόμος 3200/55, που ρυθμίζει τα θέματα της διοικητικής αποκέτης χώρας. Το 1 9 8 6 κατβ^λήθηκε μια από τις σημαντικότερες, ίσως, προσπάθειες ισ το ^ α του νεοελληνικού κράτους για τη θεσμοθέτηση και υλοποίηση 47, Νόμος ΑΦΝΓΓ/1877ΦΕΚΑ'202/28-7-1887. 4L Νόμο; ΑΩΟΖΤ/1891 ΦΕΚ 3/2-1- 1891. 49, ΒΧΕ/1899 ΦΕΚ Α' 136/8-7-1899. 50. Laurcni Eliaszewicz «a propos d un paradoxe: les collectivites locales en Grece», CMhiCTh d'^udcs sur la Mediterranee orientale et le monde turco-iranien, nol7, Janvieriiim p. 7L 51, ΝΛ της 9ης Μαίου 1923, ΦΕΚ A ' 122/109-1923. 52. IltKJXEiim για τα άρθρα κυρίο>ς 101 μέχρι 106 του ισχύοντος Συντάγματος του j m f m. 53- 'Α ρ θ ο ο 102 ταυ ισχύοντος Συντάγματος 1975/86. 39