ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θέματα και Απαντήσεις

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θέμτ κι Απντήσεις Επιμέλει: Ομάδ Βιολόγων http://www.othisi.gr

Τρίτη, 19 Ιουνίου 2018 ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΜΑ Α Ν γράψετε στο τετράδιό σς τον ριθμό κθεμιάς πό τις πρκάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 κι δίπλ το γράμμ που ντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση η οποί συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρότση. Α1. Στο πρπάνω υβριδικό μόριο DNA- RNA η DNA πολυμεράση:. μπορεί ν δράσει προς τη θέση Ι β. μπορεί ν δράσει προς τη θέση ΙΙ γ. μπορεί ν δράσει προς τις θέσεις Ι κι ΙΙ δ. δεν μπορεί ν δράσει. Α2. Σε άτομ που πάσχουν πό ιμορροφιλί Β χορηγείτι:. υξητική ορμόνη β. πράγοντς ΙΧ γ. 1-ντιθρυψίνη δ. πράγοντς VIII. Α3. Ρδιενεργός 32 Ρ κι ρδιενεργό 35 S είνι δυντόν ν ενσωμτωθούν ντίστοιχ:. σε ένν υποκινητή γονιδίου κι έν μονοκλωνικό ντίσωμ β. στην DNA πολυμεράση κι σε έν πλσμίδιο γ. στην RNA πολυμεράση κι στην προϊνσουλίνη δ. στον χειριστή του οπερονίου της λκτόζης κι στην λκτόζη. 2

Α4. Η πιθνότητ ν προκύψουν άτομ με σύνδρομο Turner κτά τον λάθος σχημτισμό των γμετών είνι:. υξημένη ότν ο μη ποχωρισμός συμβεί κτά την πρώτη μειωτική διίρεση της μητέρς β. υξημένη ότν ο μη ποχωρισμός συμβεί στη δεύτερη μειωτική διίρεση της μητέρς γ. υξημένη ότν ο μη ποχωρισμός συμβεί στη δεύτερη μειωτική διίρεση του πτέρ δ. ίδι σε όλες τις πρπάνω περιπτώσεις. Α5. Την πρωτεΐνη 1-ντιθρυψίνη θ την εντοπίσουμε σε βκτηρικό κλώνο cdna βιβλιοθήκης που έχει κτσκευστεί πό ώριμο mrna κυττάρων. πγκρέτος β. ήπτος γ. στομάχου δ. μυελού των οστών. ΑΠΑΝΤΗΣΗ A1. δ A2. β A3. A4. A5. β ΘΕΜΑ Β Β1. Ν ντιστοιχίσετε τον κάθε ριθμό της στήλης Ι με έν μόνο γράμμ της στήλης ΙΙ. 3 Μονάδες 7

Β2. Στο κόλουθο σχήμ 1 πεικονίζετι ο ρυθμός νάπτυξης των μικροοργνισμών Α, Β, Γ. Ποιος πό υτούς μπορεί ν νήκει στο γένος Lactobacillus (μονάδες 2). Ν ιτιολογήσετε την πάντησή σς (μονάδες 2). Μονάδες 4 Β3. Στο κόλουθο σχήμ 2 πεικονίζετι το πέμπτο ζεύγος ομόλογων χρωμοσωμάτων ενός νθρώπου. Ν προσδιορίσετε το είδος της μετάλλξης (μονάδες 2), την σθένει που προκλεί η μετάλλξη υτή (μονάδες 2), κθώς κι τον φινότυπο του νθρώπου που τη φέρει (μονάδες 2). Μονάδες 6 Β4. Ν προσδιορίσετε σε ποιες πό τις πρκάτω περιπτώσεις θ προκύψουν θρύσμτ ίσου μήκους κι σε ποιες διφορετικού μήκους, μετά τη δράση της EcoRI σε:. Δύο δελφές χρωμτίδες. β. Δύο γονίδι, που κωδικοποιούν δύο διφορετικές πολυπεπτιδικές λυσίδες. γ. Δύο διφορετικά πλσμίδι πό δύο διφορετικά βκτήρι. δ. Δύο μορίων κύριου DNA πό δύο βκτήρι ενός βκτηρικού κλώνου. (μονάδες 4) Ν ιτιολογήσετε τις πντήσεις σς (μονάδες 4). Μονάδες 8 4

ΑΠΑΝΤΗΣΗ Β1. 1γ, 2β, 3γ, 4, 5γ, 6γ, 7β ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2018 Β2. Από σελίδ σχολικού 112: «Το ph επηρεάζει σημντικά την νάπτυξη των μικροοργνισμών. Οι περισσότεροι νπτύσσοντι σε ph 6-9. Υπάρχουν όμως μικροοργνισμοί που νπτύσσοντι σε διφορετικό ph, όπως είνι τ βκτήρι του γένους Lactobacillus, που νπτύσσοντι σε ph 4-5.», η σωστή κμπύλη είνι η β. Β3. Θεωρώντς ότι πό τ χρωμοσώμτ του σχήμτος 2, το ριστερό είνι το φυσιολογικό, συμπερίνουμε ότι στο δεξί χρωμόσωμ εμφνίζετι μι έλλειψη χρωμοσωμικού τμήμτος στο μικρό βρχίον. Η έλλειψη είνι η πώλει γενετικού υλικού κι το σύνδρομο που σχετίζετι με την έλλειψη χρωμοσωμικού τμήμτος του χρωμοσώμτος 5 είνι το σύνδρομο φωνή της γάτς (cri-du-chat).το σύνδρομο ονομάζετι έτσι, γιτί το κλάμ των νεογέννητων που πάσχουν μοιάζει με το κλάμ της γάτς (cri-du-chat). Τ άτομ που πάσχουν πό το συγκεκριμένο σύνδρομο εμφνίζουν δινοητική κθυστέρηση. Β4.. Δυο δερφές χρωμτίδες έχουν πνομοιότυπη λληλουχί DNA, εφόσον έχουν προκύψει πό ντιγρφή ενός ινιδίου χρωμτίνης κτά τη μεσόφση ενός ευκρυωτικού κυττάρου. Επομένως, υτές θ διθέτουν ίδιο ριθμό λληλουχιών νγνώρισης της EcoRI κι επομένως μετά την επίδρση με το ένζυμο θ προκύψουν θρύσμτ ίσου μήκους. β. Δυο γονίδι που κωδικοποιούν διφορετικά πεπτίδι θ έχουν διφορετική λληλουχί βάσεων κι επομένως θ διθέτουν (πιθνώς) διφορετικό ριθμό λληλουχιών νγνώρισης της EcoRI. Επομένως μετά την επίδρση με το ένζυμο θ προκύψουν θρύσμτ διφορετικού μήκους, νάλογ με το πόσες φορές υπάρχει στ γονίδι υτά η λληλουχί νγνώρισης. γ. Όπως κι στην περίπτωση (β), δυο διφορετικά πλσμίδι θ έχουν διφορετική λληλουχί βάσεων κι επομένως νμένετι ν προκύψει διφορετικός ριθμός θρυσμάτων. δ. Σε έν βκτηρικό κλώνο, τ βκτήρι έχουν προέλθει πό διδοχικές διιρέσεις ενός ρχικού βκτηρίου κι επομένως διθέτουν όλ το ίδιο κύριο μόριο DNA. Επομένως, θ διθέτουν ίδιο ριθμό λληλουχιών νγνώρισης της EcoRI κι άρ, μετά την επίδρση με το ένζυμο θ προκύψουν θρύσμτ ίσου μήκους. 5

ΘΕΜΑ Γ Προκειμένου ν εντοπισθεί έν πό τ γονίδι του trna της γλυκίνης (Gly), εργζόμστε με τη βοήθει βιβλιοθήκης που έχει προκύψει πό ευκρυωτικό γενετικό υλικό. Γ1. Με ποιο είδος βιβλιοθήκης πρέπει ν εργστούμε; (μονάδες 2) Ν ιτιολογήσετε την πάντησή σς (μονάδες 5). Μονάδες 7 Γ2. Το ντικωδικόνιο του trna που μελετάμε είνι το 3 CCC5. Το γονίδιο υτού του trna υφίσττι μετάλλξη ώστε το ντικωδικόνιό του τώρ ν μεττρπεί σε 3 ΑCC5 χωρίς περιτέρω επιπτώσεις στην λειτουργικότητ του trna. Το μετλλγμένο γονίδιο χρησιμοποιείτι γι τον μετσχημτισμό ενός βκτηρίου. Το βκτήριο δεν διθέτει το ντίστοιχο φυσιολογικό γονίδιο κι εκφράζει το μετλλγμένο γονίδιο του trna που του έχει εισχθεί. Δίνοντι οι κωδικές λυσίδες δύο γονιδίων ( κι β) του βκτηρίου που κωδικοποιούν δύο ολιγοπεπτίδι. Θ πρχθούν πεπτίδι πό την έκφρση κι των δύο γονιδίων; (μονάδες 2) Ν γράψετε την λληλουχί όσων πεπτιδίων θ πρχθούν (μονάδες 4). Ν ιτιολογήσετε τις πντήσεις σς (μονάδες 7). Μονάδες 13 Δίνετι ο γενετικός κώδικς: 6

Γ3. Στο σχήμ 3 πεικονίζετι πλσμίδιο που διθέτει γονίδι νθεκτικότητς σε δύο ντιβιοτικά, την μπικιλίνη κι τετρκυκλίνη κι νγράφοντ εσωτερικές λληλουχίες των δύο γονιδίων νθεκτικότητς. Αφού το πλσμίδιο κοπεί με την EcoRI κι εισχθεί έν γονίδιο ξένου οργνισμού σε υτό ν εξηγήσετε ποιο πό τ δύο ντιβιοτικά θ χρησιμοποιούστε γι τη διάκριση των μετσχημτισμένων βκτηρικών κλώνων με νσυνδυσμένο πλσμίδιο. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Γ1. Η βιβλιοθήκη με την οποί θ πρέπει ν εργστούμε είνι η γονιδιωμτική βιβλιοθήκη. Εφόσον η βιβλιοθήκη υτή περιέχει κλωνοποιημένο (σε τμήμτ) ολόκληρο το γονιδίωμ ενός κυττάρου, θ περιέχει κι το γονίδιο του trna της γλυκίνης. Αντίθετ, στη cdna βιβλιοθήκη περιέχοντι κλωνοποιημέν μόνο τ ντίγρφ των γονιδίων -που κτσκευάστηκν με πρότυπο το ολικό ώριμο mrnaτ οποί εκφράζοντι στο συγκεκριμένο κύττρο κι κωδικοποιούν πολυπεπτιδικές λυσίδες. Επομένως, το ζητούμενο γονίδιο δεν κλωνοποιείτι στη cdna βιβλιοθήκη. Γ2. Εφόσον τ γονίδι κι β κωδικοποιούν δύο ολιγοπεπτίδι, πρέπει ν εντοπιστεί στη κωδική λυσίδ υτών το κωδικόνιο ένρξης της μετάφρσης (5 ATG 3 ) κι κτόπιν, με βήμ τριπλέτς, συνεχόμεν κι μη επικλυπτόμεν, έν πό τ τρί κωδικόνι λήξης της μετάφρσης (5 TAA3, 5 TAG 3, 5 TGA 3 ). Πρέπει ν τονιστεί ότι τ γονίδι είνι συνεχή, δεδομένου ότι προέρχοντι πό βκτήριο. Οι πρπάνω συνθήκες πληρούντι εφόσον θεωρήσουμε ότι το 5 άκρων κι των δύο κωδικών λυσίδων εντοπίζετι στο δεξί άκρο υτών. Επομένως έχουμε: 7

Γονίδιο : Γονίδιο β: 5 A A T A T G - C C G - G G G - C C A - T G A A T A 3 5 A A T A T G - C C G - Τ G G - C C A - T G A A T A 3 To mrna που συντίθετι κτά τη μετγρφή ενός γονιδίου είνι συμπληρωμτικό κι ντιπράλληλο της μη κωδικής λυσίδς υτού, επομένως διθέτει ίδι άκρ κι ίδι λληλουχί βάσεων με την κωδική λυσίδ, με τη διφορά ότι η Τ της κωδικής λυσίδς ντικθίσττι πό U στο mrna. Επομένως, οι λληλουχίες των ντίστοιχων mrna είνι: mrna : mrna β: 5 A A U A U G - C C G - G G G - C C A - U G A A U A 3 5 A A U A U G - C C G - U G G - C C A - U G A A U A 3 Τ ντικωδικόνι τ οποί ντιστοιχούν φυσιολογικά- στ κωδικόνι των πρπάνω mrna είνι: Αντικωδικόνι γι mrna : 3 UAC 5, 3 GGC 5, 3 CCC 5, 3 GGU 5 κι Αντικωδικόνι γι mrna β: 3 UAC 5, 3 GGC 5, 3 ΑCC 5, 3 GGU 5 κι Εφόσον το ντικωδικόνιο 3 CCC 5 μεττράπηκε σε 3 ACC 5 χωρίς περιτέρω επιπτώσεις στη λειτουργικότητ του trna, το τροποποιημένο πλέον trna θ μετφέρει τη Gly. Ανφορικά με το πεπτίδιο : Το ποτέλεσμ της μετάλλξης στην περίπτωση είνι ότι μετά τη μετάφρση των δύο πρώτων κωδικονίων του mrna πό το ριβόσωμ, η πρωτεϊνοσύνθεση θ στμτήσει, δεδομένου ότι δεν υπάρχει, πλέον, στο βκτήριο trna με ντικωδικόνιο 3 CCC 5 γι ν προσδεθεί στο 3 ο κτά σειρά κωδικόνιο του mrna (λμβάνετι υπόψη το γεγονός ότι, βάσει εκφώνησης, το βκτήριο δεν διθέτει εξρχής το φυσιολογικό γονίδιο που κωδικοποιεί το trna με ντικωδικόνιο 3 CCC 5 ). Επομένως, λμβάνοντς υπόψη την ντιστοίχιση του 5 άκρου του mrna στο ελεύθερο NH2 του πργόμενου πεπτιδίου, το πεπτίδιο που θ πρχθεί πό την έκφρση του mrna θ είνι: ΝΗ2 Met Pro - COOH (διπεπτίδιο) Ανφορικά με το πεπτίδιο β: Το βκτήριο φυσιολογικά διθέτει το γονίδιο που πράγει το trna με το ντικωδικόνιο 3 ACC 5 κι το οποίο μετφέρει υπό φυσιολογικές συνθήκες- την Trp. Λόγω όμως της μετάλλξης, διθέτει πλέον κι το trna με το ντικωδικόνιο 3 ACC 5 που φέρει το μινοξύ Gly. Επομένως, κτά τη μετάφρση του 3 ου κωδικονίου (5 UGG 3 ) πό το ριβόσωμ, υπάρχουν δύο πιθνά ενδεχόμεν: 1 ο : ν τοποθετηθεί το φυσιολογικό trna που μετφέρει την Trp. 8

2 ο : ν τοποθετηθεί το τροποποιημένο trna που μετφέρει τη Gly. Επομένως, νάλογ με το ενδεχόμενο, οι πιθνές λληλουχίες του πργόμενου πεπτιδίου θ είνι: 1 ο : NH2 Μet Pro Trp Pro COOH (τετρπεπτίδιο) 2: NH2 Met Pro Gly Pro COOH (τετρπεπτίδιο) Γ3. Η EcoRI νγνωρίζει την λληλουχί 5 -G Α Α Τ Τ C-3 3 -C Τ Τ A A G-5 κι κόβει κάθε λυσίδ μετξύ του G κι του Α (με κτεύθυνση 5 3 ) φήνοντς μονόκλων άκρ πό ζευγάρωτες βάσεις στ κομμέν άκρ. Πρτηρώντς το πλσμίδιο κι τον προσντολισμό κάθε λυσίδς, συμπερίνουμε ότι η EcoRI μπορεί ν δράσει μόνο στην κάτω λληλουχί νγνώρισης, όπως φίνετι στο σχήμ. Μετά την εισγωγή του ξένου γονιδίου, τ νσυνδυσμέν πλσμίδι θ διθέτουν ενεργό μόνο το γονίδιο νθεκτικότητς στην μπικιλίνη ενώ τ μη νσυνδυσμέν πλσμίδι θ διθέτουν ενεργά κι τ δύο γονίδι. Συνολικά, τ βκτήρι μετά τη διδικσί μετσχημτισμού, θ έχουν νθεκτικότητ σε κνέν, 1 ή κι στ 2 ντιβιοτικά. Βκτήρι 1. που δεν έχουν μετσχημτιστεί 2. που μετσχημτίστηκν με το νσυνδυσμένο πλσμίδιο 3. που μετσχημτίστηκν με το μη νσυνδυσμένο πλσμίδιο Ανθεκτικότητ σε μπικιλίνη σε τετρκυκλίνη + - + + 9

Όπως φίνετι πό τον πίνκ, γι ν ξεχωρίσουμε τ μετσχημτισμέν βκτήρι πό τ μη μετσχημτισμέν χρησιμοποιείτι η μπικιλίνη, η οποί θντώνει τ μη μετσχημτισμέν βκτήρι. Η διάκριση, περιτέρω, των μετσχημτισμένων με νσυνδυσμένο πλσμίδιο βκτηρίων πό υτά που δεν φέρουν νσυνδυσμένο πλσμίδιο, θ γίνει με τη χρήση της τετρκυκλίνης (σε δείγμ βκτηρικών κλώνων), οπότε κι θ θντωθούν τ βκτήρι με το νσυνδυσμένο πλσμίδιο. ΘΕΜΑ Δ Δ1. Σε έν είδος ποντικών, το γονίδιο που προσδίδει το μύρο χρώμ τριχώμτος επικρτεί του λευκού κι το γονίδιο που ευθύνετι γι την μκριά ουρά επικρτεί του γονιδίου που ευθύνετι γι την κοντή ουρά. Tο φύλο στους ποντικούς κθορίζετι όπως στον άνθρωπο κι τ γονίδι που ελέγχουν τ δύο χρκτηριστικά βρίσκοντι σε διφορετικά ζεύγη ομόλογων χρωμοσωμάτων. Από λλεπάλληλες διστυρώσεις του ίδιου μύρου θηλυκού ποντικού με μκριά ουρά με τον ίδιο άσπρο ρσενικό με κοντή ουρά προέκυψν: 31 ρσενικά μύρ με μκριά ουρά 32 ρσενικά άσπρ με κοντή ουρά 31 ρσενικά μύρ με κοντή ουρά 29 ρσενικά άσπρ με μκριά ουρά 30 θηλυκά μύρ με μκριά ουρά 31 θηλυκά άσπρ με μκριά ουρά 29 θηλυκά μύρ με κοντή ουρά 30 θηλυκά άσπρ με κοντή ουρά. Ν διερευνηθεί κι ν προσδιοριστεί ο τρόπος κληρονόμησης των γονιδίων. Μονάδες 6 β. Ν γράψετε τους πιθνούς γονότυπους του θηλυκού γονέ. Μονάδες 3 γ. Ν δώσετε τις ντίστοιχες διστυρώσεις. Μονάδες 6 Δεν πιτείτι η διτύπωση των νόμων του Mendel. Δ2. Ένς άνδρς με τρί γονίδι που κωδικοποιούν την -πολυπεπτιδικ λυσίδ της ιμοσφιρίνης ποκτά δύο πιδιά με μί γυνίκ που φέρε δύο γονίδι που κωδικοποιούν την -πολυπεπτιδική λυσίδ της ιμοσφιρίνης. Εάν το πρώτο πιδί που γεννήθηκε φέρει μόνο έν γονίδιο που κωδικοποιεί την -πολυπεπτιδική λυσίδ της ιμοσφιρίνης, ποι η πιθνότητ το δεύτερο πιδί ν έχει φυσιολογικό γονότυπο κι φινότυπο; Δεν πιτείτι η διτύπωση των νόμων του Mendel. 10

Δ3. Έν είδος διπλοειδούς φυτού έχει δέκ χρωμοσώμτ. Ένς ερευνητής έχει στη διάθεσή του δύο Βt διγονιδικά φυτά υτού του είδους. Στο πρώτο, το γονίδιο της τοξίνης έχει ενσωμτωθεί σε έν πό τ δύο ομόλογ χρωμοσώμτ του πρώτου ζεύγους ενώ το δεύτερο σε έν πό τ δύο ομόλογ χρωμοσώμτ του τέτρτου ζεύγους. Εάν τ δύο υτά φυτά διστυρωθούν μετξύ τους, ν γράψετε το ποσοστό των πογόνων της F1 γενιάς που θ είνι νθεκτικά στ έντομ (μονάδες 2). Ν ιτιολογήσετε την πάντησή σς (μονάδες 3). Δεν πιτείτι η διτύπωση των νόμων του Mendel. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Δ1. Μελετούμε κάθε χρκτήρ ξεχωριστά. Μελέτη χρώμτος τριχώμτος Οι φινοτυπικές νλογίες που πρτηρούντι είνι οι εξής: Θηλυκά μύρ/θηλυκά άσπρ =1/1 Αρσενικά μύρ/ρσενικά άσπρ = 1/1 Εφόσον κι οι δυο φινότυποι εμφνίζοντι με το ίδιο ποσοστό μετξύ ρσενικών κι θηλυκών τόμων, τότε μπορεί ν ισχύουν δύο περιπτώσεις. Είτε το γονίδιο που ελέγχει το χρώμ ν είνι υτοσωμικό είτε φυλοσύνδετο. 1 η περίπτωση: Το γονίδιο που ελέγχει το χρώμ τριχώμτος είνι υτοσωμικό. Έστω Α, το επικρτές λληλόμορφο που ευθύνετι γι το μύρο χρώμ κι, το υπολειπόμενο λληλόμορφο που ευθύνετι γι το άσπρο χρώμ. Εφόσον η φινοτυπική νλογί νάμεσ στους πογόνους είνι 1:1, θ πρέπει ο ένς γονές ν είνι ετερόζυγος (Α), κι ο άλλος ομόζυγος στο υπολειπόμενο (). Εφόσον ο θηλυκός γονές έχει μύρο χρώμ κι ο ρσενικός άσπρο χρώμ, η διστύρωση που έγινε ήτν η εξής: P: Α x Γμέτες: A, // F1: Α, Α,, ΓΑ: 1Α : 1 ΦΑ: 1 μύρο : 1 άσπρο Οι φινοτυπικές νλογίες επιβεβιώνουν τ δεδομέν της εκφώνησης. 11

2 η περίπτωση Το γονίδιο που ελέγχει το χρώμ τριχώμτος είνι φυλοσύνδετο. Έστω Χ Α το επικρτές λληλόμορφο που ευθύνετι γι το μύρο χρώμ κι Χ, το υπολειπόμενο λληλόμορφο που ευθύνετι γι το άσπρο χρώμ. Όπως γνωρίζουμε, ο κάθε θηλυκός γονές μετβιβάζει έν Χ φυλετικό χρωμόσωμ σε κάθε πόγονο νεξρτήτως φύλου, ενώ ο κάθε ρσενικός γονές μετβιβάζει το Χ φυλετικό χρωμόσωμ στους θηλυκούς πογόνους κι το Y φυλετικό στους ρσενικούς πογόνους. Εφόσον ο θηλυκός γονές έχει μύρο χρώμ, οι πιθνοί γονότυποι υτού είνι Χ Α Χ ή Χ Α Χ Α Αφού προκύπτουν όμως στην F1 γενιά ρσενικοί πόγονοι με άσπρο χρώμ, ο γονότυπος του θηλυκού γονέ είνι Χ Α Χ. Ο ρσενικός γονές, φού έχει άσπρο χρώμ, έχει γονότυπο Χ Υ. Η διστύρωση που έγινε είνι η εξής: P: Χ Α Χ x Χ Υ Γμέτες: Χ Α, Χ // Χ, Υ F1: Χ Α Χ, Χ Α Υ, Χ Χ, Χ Υ ΓΑ: 1Χ Α Χ : 1 Χ Α Υ :1Χ Χ : 1 Χ Υ ΦΑ: 1 θηλυκο μύρο: 1 ρσενικο μύρο: 1 θηλυκό άσπρο: 1 ρσενικό άσπρο Οι φινοτυπικές νλογίες επιβεβιώνουν τ δεδομέν της εκφώνησης. Μελέτη μήκους ουράς Οι φινοτυπικές νλογίες που πρτηρούντι είνι οι εξής: Θηλυκά κοντή/θηλυκά μκριά =1/1 Αρσενικά κοντή /ρσενικά μκριά = 1/1 Ακολουθώντς την ίδι συλλογιστική με προηγουμένως, κτλήγουμε πάλι ότι το ντίστοιχο γονίδιο ενδέχετι ν είνι υτοσωμικό ή φυλοσύνδετο κι οι ντίστοιχες διστυρώσεις είνι: 1 η περίπτωση Το γονίδι που ελέγχει το μήκος της ουράς είνι υτοσωμικό. Έστω Γ, το επικρτές λληλόμορφο που ευθύνετι γι τη μκριά ουρά κι γ, το υπολειπόμενο λληλόμορφο που ευθύνετι γι την κοντή ουρά. P: Γγ x γγ Γμέτες: Γ, γ // γ F1: Γγ, Γγ, γγ, γγ ΓΑ: 1Γγ : 1 γγ ΦΑ: 1 μκριά : 1 κοντή 12

Οι φινοτυπικές νλογίες επιβεβιώνουν τ δεδομέν της εκφώνηση. 2 η περίπτωση Το γονίδιο που ελέγχει το μήκος της ουράς είνι φυλοσύνδετο. Έστω Χ Γ, το επικρτές λληλόμορφο που ευθύυνετι γι τη μκριά ουρά κι Χ γ, το υπολειπόμενο λληλόμορφο που ευθύυνετι γι την κοντή ουρά P: Χ Γ Χ γ x Χ γ Υ Γμέτες: Χ Γ, Χ γ // Χ γ, Υ F1: Χ Γ Χ γ, Χ Γ Υ, Χ γ Χ γ, Χ γ Υ ΓΑ: 1 Χ Γ Χ γ : 1 Χ Γ Υ :1 Χ γ Χ γ : 1 Χ γ Υ ΦΑ: 1 θηλυκό μκριά: 1 ρσενικό μκριά: 1 θηλυκό κοντή : 1 ρσενικό κοντή Οι φινοτυπικές νλογίες επιβεβιώνουν τ δεδομέν της εκφώνηση. Άρ οι ντίστοιχες διστυρώσεις κι οι ντίστοιχοι γονότυποι του θηλυκού γονέ είνι οι εξής: ΑΓγ x γγ (κι οι δυο χρκτήρες ελέγχοντι πό υτοσωμικά γονίδι) Χ Α Χ Γγ x Χ Υγγ (ο χρκτήρς χρώμ τριχώμτος ελέγχετι πό φυλοσύνδετο γονίδιο, ενώ ο χρκτήρς μήκος ουράς ελέγχετι πό υτοσωμικό γονίδιο). ΑΧ Γ Χ γ x Χ γ Υ (ο χρκτήρς χρώμ τριχώμτος ελέγχετι πό υτοσωμικό γονίδιο, ενώ ο χρκτήρς μήκος ουράς ελέγχετι πό φυλοσύνδετο γονίδιο). Δ2. Γνωρίζουμε ότι τ γονίδι που κωδικοποιούν την πολυπεπτιδική λυσίδ είνι διπλά, δηλδή υπάρχουν δύο γονίδι σε κάθε ομόλογο χρωμόσωμ. Ο άντρς θ έχει τρί γονίδι, δύο στο έν ομόλογο χρωμόσωμ κι έν στο άλλο. Η γυνίκ που διθέτει δύο γονίδι της -λυσίδς ενδέχετι ν έχει κι τ δύο γονίδι σε έν χρωμόσωμ ή έν γονίδιο σε κάθε ομόλογο χρωμόσωμ. Λμβάνοντς, όμως υπόψη ότι έχει ήδη γεννηθεί ένς πόγονος με μόνο έν γονίδιο που κωδικοποιεί την -πολυπεπτιδική λυσίδ, κι γνωρίζοντς ότι σε κάθε ζεύγος 13

χρωμοσωμάτων το έν είνι πτρικής κι το άλλο μητρικής προέλευσης, κτλβίνουμε ότι το έν πό τ δύο χρωμοσώμτ του ντίστοιχου ζεύγους στη γυνίκ δεν φέρει γονίδι. Επομένως η γυνίκ θ διθέτει γονότυπο Η διστύρωση μετξύ των γονέων είνι: P: (x) Γμ.,, F 1 : Επομένως, η πιθνότητ ν προκύψει πόγονος με φυσιολογικό φινότυπο κι γονότυπο είνι 1/4. Δ3. Ορίζουμε: Α = το χρωμόσωμ 1 που έχει ενσωμτωθεί το γονίδιο της τοξίνης του Bacillus = το χρωμόσωμ 1 που δεν έχει ενσωμτωθεί το γονίδιο της τοξίνης του Bacillus Β = το χρωμόσωμ 4 που έχει ενσωμτωθεί το γονίδιο της τοξίνης του Bacillus β = το χρωμόσωμ 4 που δεν έχει ενσωμτωθεί το γονίδιο της τοξίνης του Bacillus Γι ν πράγει έν φυτό την τοξίνη, θ πρέπει ν διθέτει έν τουλάχιστον γονίδιο της τοξίνης, επομένως έν τουλάχιστον χρωμόσωμ Α ή Β. Τ φυτά της πτρικής γενιάς θ είνι έχουν χρωμοσωμική σύστση: P: Αββ (x) Ββ,,, 14

Η διστύρωση μετξύ τους δίνει τους πρκάτω πογόνους: P: Αββ (x) Ββ Γμ. Αβ, β // Β, β F1: ΑΒβ, Αββ, Ββ, ββ Φ.Α. 3 που πράγουν την τοξίνη : 1 που δεν πράγει την τοξίνη Επομένως, το 75% των πογόνων στην F1 θ είνι φυτά νθεκτικά στ έντομ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Τ θέμτ της Βιολογίς Προσντολισμού κλύπτουν μεγάλο φάσμ της εξετζόμενης ύλης, είνι σφώς διτυπωμέν κι κλιμκούμενης δυσκολίς. Απιτούν συνδυστική ικνότητ γι την πάντηση. Ιδιίτερη προσοχή πρέπει ν δοθεί στο Γ2, όπου η ύπρξη πολλών ενλλκτικών περιπτώσεων, ενδέχετι ν προβλημτίσει τους υποψήφιους. Οι υψηλές βθμολογίες θ είνι εφικτές πό τους υποψηφίους με εξιρετική θεωρητική κτάρτιση κι συνθετική ικνότητ. 15