Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως Αρ. Φύλλου 103/ 29 Απριλίου 2013 ο νόμος 4151/13 που μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει και τις διατάξεις για το εργασιακό των αποστράτων στρατιωτικών στην παράγραφο 5γ του άρθρου 4. Σε γενικές γραμμές, το καθεστώς για την εργασία των αποστράτων σε σχέση με το πως επηρεάζεται η σύνταξη τους, όπως διαμορφώθηκε με τον ως άνω νόμο, έχει όπως παρακάτω: 1. Αναστέλλεται η καταβολή σύνταξης σύνταξη στους κάτω των 47 ετών που αποστρατεύθηκαν με αίτησή τους και εργάζονται οπουδήποτε. Όσοι είναι κάτω των 47 ετών και αποστρατεύθηκαν με υπαιτιότητα της υπηρεσίας, δεν αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξης, αλλά υπόκεινται στους παρακάτω περιορισμούς για τους άνω των 47 ετών. 2. Οι άνω των 47 ετών εργαζόμενοι σε εξαρτημένη εργασία, χάνουν το 70% της σύνταξης που υπερβαίνει τα 30 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, προστιθεμένων 6 ημερομισθίων για κάθε προστατευόμενο τέκνο. 3. Οι άνω των 47 αυτοαπασχολούμενοι, χάνουν το ποσό της σύνταξης που υπερβαίνει τα 60 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, προστιθεμένων 6 ημερομισθίων για κάθε προστατευόμενο τέκνο. Το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη έχει καθορισθεί και ισχύει για το τρέχον έτος, στα 33. Το ποσό βέβαια αυτό είναι αντικείμενο πιθανού επανακαθορισμού, ο οποίος θα γίνει στο τέλος του έτους. Για περισσότερες λεπτομέρειες αναμένουμε τη σχετική ερμηνευτική εγκύκλιο, ελπίζοντας ότι δεν θα έχουμε εκπλήξεις, για ακόμη μία φορά! Λέμε δε για ακόμη μία φορά, διότι όπως θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε παρακάτω, η όλη «φασαρία» για το «εργασιακό» μας θυμίζει εκείνο το αρχαίο ρητό «ΩΔΥΝΕΝ ΟΡΟΣ ΚΑΙ ΕΤΕΚΕΝ ΜΥΝ»! Ας θυμηθούμε λοιπόν, ποιο ήταν το νομικό πλαίσιο για το εργασιακό των αποστράτων, προ της πρόσφατης ψήφισης του πολύκροτου νόμου 4151/2013. Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 10 του Ν. 3865/2010 με τίτλο «Απασχόληση συνταξιούχων», «Οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, όπως ισχύουν, έχουν ανάλογη εφαρμογή και για τους συνταξιούχους του Δημοσίου που εργάζονται εκτός του ευρύτερου δημόσιου τομέα όπως αυτός έχει οριοθετηθεί με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982 (ΦΕΚ 65 Α ) ή αυτοαπασχολούνται. Ομοίως, έχουν ανάλογη εφαρμογή και για τους συνταξιούχους στρατιωτικούς, για τους οποίους όμως το αναφερόμενο όριο ηλικίας μειώνεται κατά δύο (2) έτη». Ας δούμε τώρα, τι προβλέπουν οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, οι οποίες όμως αντικαταστάθηκαν από το Άρθρο 16 του Ν. 3863/2010 με τίτλο «Απασχόληση συνταξιούχων» και προβλέπουν εν συντομία: 1
1. Οι συνταξιούχοι λόγω γήρατος φορέων κύριας ασφάλισης που αναλαμβάνουν εργασία, υπόκεινται στους εξής περιορισμούς: α. Για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 55ο (53 για στρατιωτικούς) έτος της ηλικίας τους, αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξης ή των συντάξεων, κύριων και επικουρικών. β. Μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους, το ποσό της ακαθάριστης κύριας σύνταξης ή του αθροίσματος των ακαθάριστων κύριων συντάξεων, που υπερβαίνει τα τριάντα ημερομίσθια (30) ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτά διαμορφώνονται κάθε φορά και ισχύουν την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους, καταβάλλεται μειωμένο κατά εβδομήντα τοις εκατό (70%). Για κάθε τέκνο που είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του 24ου έτους ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία, ο αριθμός των ανωτέρω ημερομισθίων προσαυξάνεται κατά έξι (6) ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτά διαμορφώνονται κάθε φορά. 2. Οι συνταξιούχοι της προηγούμενης παραγράφου, που ασκούν δραστηριότητα υπακτέα στην ασφάλιση του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (Ο.Α.Ε.Ε.) και του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων (Ε.Τ.Α.Α.), υπόκεινται στους εξής περιορισμούς: α. Για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους (53 για στρατιωτικούς) αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξης ή των συντάξεων, κύριων και επικουρικών. Υποχρεούνται δε στην καταβολή των προβλεπόμενων εισφορών. β. Μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας (53 για στρατιωτικούς), υποχρεούνται να καταβάλουν τις προβλεπόμενες από τις οικείες διατάξεις εισφορές προσαυξημένες κατά πενήντα τοις εκατό (50%). Σε περίπτωση που το ποσό της κύριας ή των κύριων συντάξεων υπερβαίνει τα εξήντα (60) ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως διαμορφώνονται κάθε φορά και ισχύουν την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους, το ποσό που υπερβαίνει το ανωτέρω όριο περικόπτεται. 3. Οι διατάξεις του άρθρου 63 του ν. 2676/1999 (ΦΕΚ 1 Α'), όπως αυτό ίσχυε έως την αντικατάστασή του με το παρόν, εξακολουθούν να ισχύουν έως 31.12.2012 για όσους συνταξιούχους είχαν ήδη υπαχθεί σε αυτές έως την έναρξη ισχύος του παρόντος. Από 1.1.2013 εφαρμόζονται και στην περίπτωση αυτή οι διατάξεις του παρόντος άρθρου, καταργουμένης κάθε αντίθετης διάταξης. 4. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού έχουν ανάλογη εφαρμογή και για όσους συνταξιοδοτούνται με βάση τις διατάξεις του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων, που εργάζονται εκτός του ευρύτερου δημόσιου τομέα όπως αυτός έχει οριοθετηθεί με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982 (ΦΕΚ 65 Α') ή αυτοαπασχολούνται. Επειδή οι ανωτέρω διατάξεις είναι απολύτως αντιγραφείσες από τα επίσημα νομικά κείμενα, θεωρούμε ότι δεν υφίσταται περιθώριο παρερμηνείας, ότι οι στρατιωτικοί συνταξιούχοι, μέχρι της πρόσφατης ψήφισης του νόμου 4151/2013: 2
Όσοι ήδη εργάζονταν προ της 15-6-2010, δεν είχαν καμία επίπτωση μέχρι την 31-12-2012. Από 1-1-2013: o Για όσους είχαν ηλικία κάτω των 53 ετών και εργάζονταν οπουδήποτε, αναστέλλονταν η καταβολή της σύνταξης ή των συντάξεων, κύριων και επικουρικών. o Για όσους είχαν ηλικία άνω των 53 ετών: Αν εργάζονταν σε εξαρτημένη εργασία, περικόπτονταν κατά 70% το ποσό που υπερβαίνει τα 30 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη, ενώ προσετίθεντο 6 ημερομίσθια για το κάθε ανήλικο προστατευόμενο τέκνο. Αν εργάζονταν δε ως αυτοαπασχολούμενοι, περικόπτονταν το ποσό της κύρια σύνταξης που υπερέβαινε τα 60 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη. Σε αυτό το σημείο, κρίνουμε σκόπιμο να υπενθυμίσουμε ότι η διεκδικητική θέση της ΑΝΕΑΕΔ, όπως αυτή εκφράσθηκε με κάθε τρόπο, τόσο κατά τις συζητήσεις μας με τον υπουργό εργασίας κο Βρούτση το Δεκέμβριο του 12, όσο και με επιστολές προς το ΥΠΟΙΚ και ΓΛΚ, ήταν και είναι πως η σύνταξη είναι προσωπικό περιουσιακό στοιχείο νομίμως αποκτηθέν και συνταγματικά κατοχυρωμένο και δεν μπορεί να υπόκειται σε ποινές, επειδή κάποιος εργάζεται. Παράλληλα, στην ίδια περίπου περίοδο, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αποφοίτων ΣΣΑΣ, κος Γιάννης Αντωνιάδης, ο οποίος ομολογουμένως είχε εντονότατη δραστηριότητα επί του θέματος, είχε εκπονήσει σχετική τροπολογία, η οποία έφερε τον τίτλο «Ειδική πρόταση τροποποίησης του άρθρου 16 του νόμου 3863/2010 (ΦΕΚ 115 Α /15-7-2010 «Νέο Ασφαλιστικό Σύστημα και συναφείς διατάξεις, ρυθμίσεις στις εργασιακές σχέσεις» και κατ επέκταση του άρθρου 10 του Νόμου 3865/2010(ΦΓΚ 120 Α /21-7-2010) «Μεταρρύθμιση Συνταξιοδοτικού Συστήματος του Δημοσίου και συναφείς διατάξεις.». Η τροπολογία όμως αυτή, όπως σαφώς αναφέρεται σε αυτήν, «Με την παρούσα πρόταση τροποποίησης επιδιώκεται η εξαίρεση από το μέτρο της αναστολής ή μειώσεως της συντάξεως, του συνόλου των αυτοαπασχολουμένων συνταξιούχων». Πηγή: http://www.apofoitoissas.gr/articles/820-2012-11-10-22-31-51.html. Η συγκεκριμένη δε «τροπολογία», είχε αποσταλεί προς όλα τα κόμματα της Βουλής των Ελλήνων. Με βάση τη διεκδικητική μας γραμμή περί αντίθεσης μας σε οιασδήποτε μορφής περιοριστικών μέτρων εργασίας των αποστράτων συνταξιούχων, επισκεφθήκαμε τον Υπουργό Εργασίας, το Δεκέμβριο το 2012, στον οποίο θέσαμε τους προβληματισμούς και θέσεις μας, με τις οποίες, όπως είχαμε αναφέρει και σε σχετικό Δελτίο Τύπου, είχε συμφωνήσει(http://www.aneaed.gr/index.php/press-realease/item/537-yperg_apasx). Κρίνουμε δε σκόπιμο να αναφέρουμε σε αυτό το σημείο, ότι κατά τη συνάντησή μας με τον Υπουργό Εργασίας, ΟΥΔΕΜΙΑ «τροπολογία» του δόθηκε. Στα τέλη του 2012, ο Υπουργός Εργασίας, ανέλαβε την πρωτοβουλία και προώθησε Πράξη Νομοθετικού Περιεχόμενου, η οποία εκδόθηκε στο ΦΕΚ Α 256 από 31-12-2012 και η οποία προέβλεπε την αναστολή της εφαρμογής των μειώσεων των συντάξεων, μέχρι 3
την 31-12-2013, για όσους εργάζονταν προ της 15-6-2010. Σε σχετικό επί του θέματος Δελτίο Τύπου (http://www.aneaed.gr/index.php/press-realease/item/543-ergapos), η ΑΝΕΑΕΔ αναφέρει: «Βεβαίως η ανωτέρω αναστολή, για ένα έτος, των περιοριστικών για την εργασία διατάξεων, των ήδη εργαζομένων συνταξιούχων, δεν επιλύει το πρόβλημα, αλλά εκλαμβάνεται ως δείγμα καλής θέλησης για την οριστική επίλυση του, που δεν είναι άλλη από την αναγνώριση του συνταγματικού δικαιώματος στην εργασία, χωρίς περιορισμούς ή ποινές, όλων των συνταξιούχων, οι οποίοι συνταξιοδοτήθηκαν, κατ απόλυτη εφαρμογή της πάγιας συνταξιοδοτικής νομοθεσίας που ίσχυε, έχοντας εκπληρώσει στο ακέραιο τις προβλεπόμενες κατά περίπτωση εργασιακές τους υποχρεώσεις.». Παρότι όμως ελπίζαμε ότι και ο καθ ύλην αρμόδιος επί του συνταξιοδοτικού του Δημοσίου, Αναπληρωτής Υπουργός κος Χρήστος Σταϊκούρας, θα εκινείτο στην ίδια γραμμή και με βάση την ως άνω Πράξη Νομοθετικού Περιεχόμενου, θα ξεκινούσε μία ουσιαστική διαβούλευση προς την κατεύθυνση της πλήρους αποδέσμευσης του περιουσιακού στοιχείου της σύνταξης, από την άσκηση οιασδήποτε μορφής εργασίας, ο κος Σταικούρας, όχι μόνο δεν αποδέχεται την εφαρμογή της εν λόγω Πράξης Νομοθετικού Περιεχόμενου, αλλά εντελώς πραξικοπηματικά, δεν εφαρμόζει και τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, όπως ισχύουν, και οι οποίες έχουν ανάλογη εφαρμογή και για τους συνταξιούχους του Δημοσίου και τους στρατιωτικούς συνταξιούχους! Ανακοινώνει δε πως θα φέρει ειδική τροπολογία προς «διαβούλευση» επί του θέματος. Με την ανάρτηση του σχετικού σχεδίου νόμου στο διαδίκτυο προς διαβούλευση και ενώ η ΑΝΕΑΕΔ είχε καταθέσει τις θέσεις της, παρουσιάζεται μία έντονη κινητικότητα για προώθηση δύο θέσεων: Η πρώτη, αφορά στην ως άνω «τροπολογία» του προέδρου του Συνδέσμου Αποφοίτων της ΣΣΑΣ, κου Γιάννη Αντωνιάδη, ο οποίος εν των μεταξύ είχε ορισθεί και ειδικός οικονομικός Σύμβουλος του Συντονιστικού των τριών Ενώσεων Αποστράτων ΝΠΔΔ. Η τροπολογία δε αυτή, δια της οποίας επιδιώκεται η εξαίρεση από το μέτρο της αναστολής ή μειώσεως της συντάξεως, του συνόλου των αυτοαπασχολουμένων συνταξιούχων φέρεται να παραδίδεται, ως πρόταση, στα κόμματα που εκείνη την περίοδο συναντούσε το Συντονιστικό. Η δεύτερη, αφορά σε κινήσεις αποστράτων αστυνομικών, οι οποίοι φέρονται να καταλήγουν να προτείνουν, την πρόσθεση 6 ημερομισθίων ανειδίκευτου εργάτη, για κάθε προστατευόμενο τέκνο, στα 60 ημερομίσθια, πάνω από τα οποία περικόπτεται η σύνταξη όσων αυτοαπασχολούνται. Στις αρχές Μαρτίου, κατατέθηκε στη Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης το σχέδιο νόμου με τίτλο «Ρυθμίσεις για την τροποποίηση και τη βελτίωση συνταξιοδοτικών, δημοσιονομικών, διοικητικών και λοιπών διατάξεων του Υπουργείου Οικονομικών». Άμεσα η ΑΝΕΑΕΔ, σε συνεργασία με την ΑΚίΣ, αποστέλλει επιστολή (http://www.aneaed.gr/index.php/activities/item/602-aneaedakisstaik) προς τους συναρμόδιους υπουργούς, στην οποία καταγράφονται οι έντονες διαφωνίες μας, τόσο για τη μεθόδευση, όσο και για την ουσία του προς ψήφιση νομοσχεδίου. 4
Τελικώς το νομοσχέδιο ψηφίσθηκε, με τις γενικές προβλέψεις που έχουμε ήδη αναφέρει. Για την ΑΝΕΑΕΔ όμως, το θέμα δεν θεωρείται λήξαν, διότι πιστεύουμε ότι η κυβέρνηση και ο κος Σταικούρας δημιούργησαν μία απολύτως τεχνητή κρίση, για να δημιουργήσουν εκ νέου ένα κλίμα δήθεν «προνομιακής μεταχείρισης» των στρατιωτικών, και να τους συντηρήσουν στην απομόνωση από τον υπόλοιπο ελληνικό λαό. Ο νέος νόμος 4151, πέραν του ηλικιακού ορίου των 47 ετών (που σημαίνει συνταξιοδότηση, μετά από τουλάχιστον 29 χρόνια πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας), ελάχιστα διαφέρει από αυτά που προέβλεπε ο ν. 3865, σε συνδυασμό με τον 3863. Οι διαφοροποιήσεις δε αυτές, ίσως θα μπορούσαν να επιλυθούν με ερμηνευτικές εγκυκλίους, παρά με τον επικοινωνιακό κρότο ενός νέου νόμου. Δεν θα προβούμε σε κανένα περαιτέρω σχόλιο επί του νόμου, παρά μόνο στο ότι, κάτω από τις παρούσες συγκυρίες, πολλοί συνάδελφοι αισθάνθηκαν είτε ότι «τη γλύτωσαν», είτε ότι διέφυγαν με τις λιγότερες δυνατές απώλειες. Αντιλαμβανόμαστε πλήρως τη θέση τους και την αγωνία τους. Όσοι θριαμβολογούν όμως δεν θα πρέπει να παραβλέπουν ότι και αυτός ο νόμος εθίζει στην λογική της αποδοχής της αντισυνταγματικότητας. Και αυτό είναι πάνω από όλους μας και μας ξεπερνά, για να μας τη στήσει, τρία στενά πιο κάτω και να μας τσακίσει. Ας μην ξεχνάμε δε, πως ο διάβολος κρύβεται πάντα στις λεπτομέρειες! Κάτι όμως που χρίζει ιδιαίτερης μνείας, είναι ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα, σε κάθε έκφραση κριτικής, ή σχολίων, ή ερωτημάτων που αρθρώνουμε, βιώνουμε την αντιμετώπισή μας ως δήθεν «διχαστών», που δήθεν υπονομεύουμε την «ενότητα» των αποστράτων. Μήπως όμως, αυτό που παρουσιάζεται ως απόπειρα διχασμού, λέγεται απλά κριτική και ασκείται απ όλους, τουλάχιστον σε χώρες που, τυπικά έστω, θεωρούνται δημοκρατικές; Μήπως αυτή η κριτική, θα πρέπει να γίνεται τροφή για γόνιμη σκέψη, που θα υπηρετήσει και θα κτίσει την πολυπόθητη ενότητα; Το ότι κρίνουμε «δράσεις» ή «πρωτοβουλίες», δεν σημαίνει πως δεν αναγνωρίζουμε τους αγώνες κάποιων, ούτε πως τους λιθοβολούμε για να απαξιώσουμε το έργο τους. Δεν απαιτούμε άλλωστε, σε καμία περίπτωση να συμφωνήσουν απαραίτητα μαζί μας. Αντιθέτως, μπορούν να διαφωνήσουν. Το να αποφεύγεις όμως τη κριτική, με φθηνά τεχνάσματα, υπερβολές και αφορισμούς, είναι κάτι που πρέπει να σταματήσει. Ουδέποτε διεκδικήσαμε το αλάθητο του Πάπα και είμαστε πρόθυμοι να αποδεχθούμε και να συζητήσουμε και τα δικά μας λάθη. Να τα συζητήσουμε όμως! 5