ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΟΘ για ΕΠΑΛ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο : ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1.1. ΟΜΑΔΑ Α 1.1.1. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ Στις παρακάτω ερωτήσεις να σημειώσετε το χαρακτηρισμό Σ (σωστό) ή Λ (λάθος). 1. Σκοπός της οικονομικής ανάπτυξης είναι η αύξηση του εισοδήματος των εργαζομένων. 2. Την οικονομία ενδιαφέρουν μόνο οι οικονομικές ανάγκες. 3. Η εξέλιξη και ο πολλαπλασιασμός των αναγκών είναι ιδιότητες ταυτόσημες. 4. Οι ανάγκες είναι πάντα ακόρεστες. 5. Η διαφήμιση δεν επηρεάζει τη δημιουργία νέων αναγκών. 6. Η μίμηση και η συνήθεια είναι λόγοι που επηρεάζουν την ιδιότητα του πολλαπλασιασμού των αναγκών 7. Η τεχνολογία συντελεί μόνο στην εξέλιξη των αναγκών. 8. Τα καταναλωτά αγαθά είναι εκείνα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή άλλων αγαθών. 9. Στα άυλα αγαθά περιλαμβάνονται και διάφορες μορφές ενέργειας. 10. Ένα αυτοκίνητο είναι πάντα καταναλωτικό αγαθό. 11. Το κουλούρι που αγοράζει ο κουλουράς, είναι κεφαλαιουχικό αγαθό. 12. Το ψωμί είναι διαρκές καταναλωτικό αγαθό. 13. Στα κεφαλαιουχικά αγαθά περιλαμβάνονται και όλα τα εργαλεία που έχουν οι άνθρωποι στα σπίτια τους. 14. Καταναλωτά και καταναλωτικά αγαθά είναι έννοιες ταυτόσημες. 15. Η βενζίνη είναι διαρκές αγαθό. 16. Το βιολί και η μουσική του βιολιστή είναι υλικά αγαθά. 17. Το χρηματιστήριο δεν είναι αγορά διότι συχνά σ αυτό γίνεται κερδοσκοπία. 18. Σαν «αγορά», θεωρείται μόνο ο τόπος που γίνονται αγοραπωλησίες αγαθών.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΟΘ για ΕΠΑΛ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο 2 19. Ο συντελεστής κεφάλαιο περιλαμβάνει όλα τα χρήματα που έχει στη διάθεσή του ο επιχειρηματίας. 20. Η σχετική έλλειψη αγαθών οφείλεται στην πραγματικότητα σε σχετική έλλειψη παραγωγικών συντελεστών. 21. Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων μιας οικονομίας δεν μπορεί να κατασκευαστεί με σταθερή την τεχνολογία παραγωγής. 22. Στην πραγματικότητα η έννοια του κόστους σημαίνει πληρωμή κάποιου χρηματικού ποσού. 23. Το κόστος ευκαιρίας υπάρχει και για τα οικονομικά και για τα ελεύθερα αγαθά. 24. Ο συνδυασμός που αντιστοιχεί σε ένα σημείο πάνω από την καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων είναι ανέφικτος. 25. Η βελτίωση της τεχνολογίας δίνει τη δυνατότητα παραγωγής περισσότερων προϊόντων με τους ίδιους παραγωγικούς συντελεστές. 26. Η βελτίωση της τεχνολογίας μάς αναγκάζει να εργαζόμαστε περισσότερο. 27. Η Κ.Π.Δ. έχει πάντοτε αρνητική κλίση. 28. Όταν υπάρχει ανεργία, τότε η οικονομία δε βρίσκεται επί της Κ.Π.Δ. 29. Οι φυσικές καταστροφές (σεισμοί, πλημμύρες, κτλ.) μετατοπίζουν την Κ.Π.Δ. προς τα κάτω και αριστερά. 30. Ο καταμερισμός των έργων έχει μόνο πλεονεκτήματα για τη σημερινή οργάνωση της παραγωγής. 31. Χρήμα είναι οποιοδήποτε αντικείμενο χρησιμοποιείται για πληρωμές. 32. Κάθε μέσο ανταλλαγής είναι χρήμα. 33. Κάθε γενικό μέσο ανταλλαγής είναι χρήμα. 34. Ο καταμερισμός των έργων καθιστά αναγκαία την αλληλεξάρτηση των ατόμων στην παραγωγή και στις συναλλαγές. 35. Ο καταμερισμός της εργασίας αναπτύσσει τη δεξιοτεχνία. 36. Ο καταμερισμός της εργασίας αναπτύσσει την εξυπνάδα. 37. Χωρίς καταμερισμό της εργασίας η ανάπτυξη της οικονομίας θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη. 38. Οι ροές που εμφανίζονται στο οικονομικό κύκλωμα έχουν πάντοτε το ίδιο μέγεθος.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΟΘ για ΕΠΑΛ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο 3 1.1.2. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση, βάζοντας σε κύκλο το αντίστοιχο γράμμα. 1. Ποιο από τα παρακάτω είναι διαρκές καταναλωτικό αγαθό : α) το αλεύρι που αγοράζει ο φούρναρης. β) η βενζίνη την οποία αγοράζει ένας ιδιώτης. γ) το ιδιωτικό αυτοκίνητο μιας οικογένειας. δ) το ψυγείο ενός εστιατορίου. 2. Οικονομικά αγαθά είναι: α) Εκείνα που η φύση θέτει στη διάθεση των ανθρώπων. β) Τα υλικά αγαθά. γ) Τα καταναλωτικά αγαθά. δ) Εκείνα που παράγει ο άνθρωπος. ε) Τα υλικά και τα διαρκή αγαθά. 3. Είναι κεφαλαιουχικό αγαθό για μια επιχείρηση : α) η παραγόμενη ποσότητα προϊόντος. β) οι πρώτες ύλες. γ) η τιμή πώλησης του προϊόντος της. δ) το κέρδος της. 4. Δεν είναι παραγωγικός συντελεστής : α) η εργασία του κηπουρού. β) το χωράφι που καλλιεργεί ένας αγρότης. γ) ένα αυτοκίνητο ταξί. δ) το χρήματα που έχει ένας ιδιώτης σε λογαριασμό ταμιευτηρίου στην τράπεζα. ε) όλα τα παραπάνω. 5. Ο συντελεστής κεφάλαιο περιλαμβάνει: α) Τις πληρωμές για αγορά πρώτων υλών. β) Την καλλιεργούμενη έκταση. γ) Τους σπόρους. δ) Όλα τα παραπάνω. ε) Τίποτα από τα παραπάνω. 6. Η έννοια της αγοράς περιλαμβάνει: α) Τη λαϊκή αγορά της γειτονιάς σας. β) Τον εμπορικό δρόμο της περιοχής σας. γ) Τις αγοραπωλησίες μέσω τηλεφώνου. δ) Τις αγοραπωλησίες μέσω Διαδικτύου. ε) Όλα τα παραπάνω. 7. Η πραγματική έννοια του κόστους ευκαιρίας έχει άμεση σχέση με : α) το χρηματικό ποσό που διαθέτουμε για αγορές. β) όλα τα αγαθά που αγοράζουμε με τα ίδια χρήματα. γ) το σύνολο του εισοδήματός μας. δ) κανένα από τα παραπάνω.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΟΘ για ΕΠΑΛ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο 4 8. Το βασικό οικονομικό πρόβλημα κάθε χώρας είναι : α) η ανεπαρκής εκπαίδευση των εργαζομένων. β) η κακή οργάνωση των επιχειρήσεων. γ) η σχετική έλλειψη των παραγωγικών συντελεστών. δ) η ελλιπής ενημέρωση των επιχειρήσεων για τις ανάγκες των καταναλωτών. 9. Η σχετική έλλειψη των αγαθών σημαίνει ότι: α) Δεν υπάρχουν πολλά αγαθά στην οικονομία. β) Το πρόβλημα αυτό θα εξαλειφθεί στο μέλλον με τη βελτίωση της τεχνολογίας. γ) Οι ανάγκες των ανθρώπων είναι πολλές. δ) Τα αγαθά είναι λίγα σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας ε) Οι παραγωγικές δυνατότητες είναι περιορισμένες σε σχέση με τις ανάγκες των ανθρώπων. 10. Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων δείχνει : α) την ποσότητα χρήματος μιας οικονομίας. β) την μέγιστη παραγωγή όπλων μιας οικονομίας. γ) το βαθμό ανάπτυξης μιας οικονομίας. δ) όλα τα παραπάνω. 11. Αν μια οικονομία παράγει σε ένα σημείο κάτω από την ΚΠΔ, τότε συνεπάγεται : α) ότι η οικονομία δεν παράγει αρκετά κεφαλαιουχικά αγαθά. β) ότι η οικονομία παράγει περισσότερα καταναλωτικά παρά κεφαλαιουχικά αγαθά γ) ότι η οικονομία απασχολεί όλους τους παραγωγικούς της συντελεστές. δ) όλα τα παραπάνω. 12. Ένα από τα πλεονεκτήματα του καταμερισμού των έργων είναι : α) κάθε άτομο απασχολείται εκεί που μπορεί να αποδώσει περισσότερο. β) κανένας δεν παράγει ένα μέρος μόνο του τελικού αγαθού. γ) δεν υπάρχει ρουτίνα και ανιαρή απασχόληση των εργαζομένων. δ) κανένα από τα παραπάνω. 13. Η αβεβαιότητα στην οικονομική ζωή οφείλεται : α) στις καιρικές συνθήκες. β) στα εργατικά ατυχήματα. γ) στις ζημιές των επιχειρήσεων. δ) σε πολλούς παράγοντες, άσχετους μεταξύ τους. ε) σε όλα τα παραπάνω. 14. Το οικονομικό κύκλωμα δείχνει: α) Ότι κανείς δεν μπορεί να επιβιώσει μόνος του. β) Ότι η παραγωγή είναι αναγκαία για την επιβίωση των ανθρώπων. γ) Ότι το κράτος είναι σοβαρός παράγοντας στην οικονομία. δ) Τις σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ των βασικών μονάδων της οικονομίας ε) Τίποτα από τα παραπάνω.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΟΘ για ΕΠΑΛ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο 5 1.2. ΟΜΑΔΑ Β 1. Ποια είναι τα τέσσερα ερωτήματα που εκφράζουν τα γενικά προβλήματα που μελετάει η Πολιτική Οικονομία; 2. Να αναλύσετε το πρόβλημα του τι, πόσο και πως θα παραχθεί και το πρόβλημα της ανάπτυξης της οικονομίας που μελετάει η Πολιτική Οικονομία, με βάση την απλή οικονομία του Ρ. Κρούσου. 3. Να διατυπώσετε τις έννοιες : ελεύθερα αγαθά, οικονομικά αγαθά. Ποιά είναι η σχέση της Οικονομικής Επιστήμης με τα παραπάνω; 4. Να αναφέρετε και να αναπτύξετε τις κατηγορίες στις οποίες ταξινομούμε τα οικονομικά αγαθά. 5. Να διατυπώσετε και να αναλύσετε τις ιδιότητες της εξέλιξης και του πολλαπλασιασμού των αναγκών. 6. Ποια είναι η έννοια της αγοράς; Δώστε παραδείγματα αγορών. 7. Να διατυπώσετε και να αναπτύξετε την έννοια της παραγωγικής διαδικασίας. 8. Τι ονομάζουμε συντελεστές παραγωγής; Να αναπτύξετε τις κατηγορίες ταξινόμησής τους. 9. Να αναλύσετε το κύριο οικονομικό πρόβλημα. 10. Τι μας δείχνει μια καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων και με ποιές προϋποθέσεις είναι δυνατή η κατασκευή της; 11. Υπό ποιες προϋποθέσεις μπορούν να παραχθούν συνδυασμοί προϊόντων που βρίσκονται δεξιά της καμπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων; Πώς απεικονίζεται αυτό το φαινόμενο διαγραμματικά; 12. Τι καλείται κόστος ευκαιρίας ενός αγαθού; Πώς ονομάζεται διαφορετικά; Δώστε παραδείγματα για το κόστος ευκαιρίας τριών αγαθών. 13. Πώς μπορούμε να καταλάβουμε την έννοια του κόστους ευκαιρίας ενός αγαθού με τη χρησιμοποίηση μιας καμπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας; 14. Τι ονομάζουμε καταμερισμό των έργων; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του καταμερισμού των έργων για τη σημερινή οργάνωση της παραγωγής; 15. Τι είναι χρήμα; Πώς ο καταμερισμός των έργων, επέβαλε την ανάγκη ύπαρξης χρήματος στην οικονομία; 16. Να περιγράψετε τις ροές που εμφανίζονται στο διάγραμμα του οικονομικού κυκλώματος; 17. Να αναφέρετε τρία παραδείγματα που συντελούν στην αβεβαιότητα στην οικονομική ζωή.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΟΘ για ΕΠΑΛ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο 6 1.3. ΟΜΑΔΑ Γ- Δ 1. Να προσδιορίσετε και να εξηγήσετε το γενικό σχήμα της καμπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων μιας οικονομίας, που παράγει δύο αγαθά με εναλλακτικό κόστος σταθερό και ίσο με τη μονάδα σε όλο το μήκος της Κ.Π.Δ. 2. Μια Οικονομία με σταθερούς συντελεστές παραγωγής σε πλήρη απασχόληση και με δεδομένο επίπεδο τεχνολογίας, παρουσιάζει τον παρακάτω πίνακα παραγωγικών δυνατοτήτων : ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ Α Β Γ Δ Ε Ζ Η ΑΓΑΘΟ Χ 0 1 2 3 4 5 6 ΑΓΑΘΟ Ψ 50 48 44 38 30 20 0 Αν οι παραγωγικοί συντελεστές της Οικονομίας αυτής διπλασιάσουν την παραγωγικότητά τους, να παρουσιάσετε διαγραμματικά το αποτέλεσμα της οικονομικής μεγέθυνσης και να συγκρίνετε το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Χ σε όρους του Ψ πριν και μετά την οικονομική μεγέθυνση. 3. Μια Οικονομία με σταθερούς συντελεστές παραγωγής σε πλήρη απασχόληση και με δεδομένο επίπεδο τεχνολογίας, παρουσιάζει τον παρακάτω πίνακα παραγωγικών δυνατοτήτων : ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ Α Β Γ Δ Ε Ζ Η ΑΓΑΘΟ Χ 0 5 10 15 20 25 30 ΑΓΑΘΟ Ψ 50 48 44 38 30 20 0 Να βρείτε και να κάνετε γραφική απεικόνιση της νέας κατάστασης της οικονομίας, αν η τεχνολογία παραγωγής μεταβληθεί διπλασιάζοντας την παραγωγή του αγαθού Ψ. Τι θα συμβεί στο κόστος ευκαιρίας του αγαθού Χ; 4. Δίνεται ο παρακάτω πίνακας με στοιχεία για μια οικονομία : Αγαθό Χ Αγαθό Ψ Αγαθό Φ Αγαθό Ω Α 0 0 50 0 Β 10 25 40 10 Γ 20 40 30 18 Δ 30 50 20 24 Ε 40 56 10 28 Ζ 50 60 0 30 Να υπολογίσετε το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Φ σε όρους του αγαθού Χ, σε όρους του αγαθού Ψ και σε όρους του αγαθού Ω και να κατασκευάσετε τις α- ντίστοιχες Καμπύλες Παραγωγικών Δυνατοτήτων. 5. Σε μια οικονομία παράγονται δύο αγαθά Χ και Ψ. Το αγαθό Χ από 10 μονάδες αυξάνεται στις 18 και η μέγιστη ποσότητα του Ψ γίνεται 16. Αν το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Ψ σε όρους του αγαθού Χ είναι σταθερό και ίσο με 2/9, να βρεθεί η μέγιστη ποσότητα του αγαθού Ψ όταν η παραγωγή του αγαθού Χ είναι 16 μονάδες.
ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΟΘ για ΕΠΑΛ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο 7 6. Δίνεται ο παρακάτω πίνακας για τις παραγωγικές δυνατότητες μίας οικονομίας : Επιλογές Α Β Γ Δ Ε Αγαθό Χ 50 45 35 20 0 Αγαθό Ψ 0 10 20 30 40 Να σχεδιάσετε την Κ.Π.Δ. της οικονομίας και να υπολογίσετε το Κ.Ε. του αγαθού Χ και του αγαθού Ψ. Να εξηγήσετε τα συμπεράσματα που βγάζετε για τους συνδυασμούς : α) Χ=45 και Ψ=5, β) Χ=20 και Ψ=40 και γ) Χ=35 και Ψ=20. 7. Δίνεται ο παρακάτω πίνακας παραγωγικών δυνατοτήτων μιας οικονομίας : Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ Κ.Ε του Χ Α 64 0 4,0 Β 60 2,0 Γ 58 1,6 Δ 52 1,0 Ε 36 0,5 Ζ 16 0,4 Η 0 - Να συμπληρωθεί ο πίνακας και να παρασταθεί γραφικά η Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων της οικονομίας. 8. Δίνονται τα παρακάτω στοιχεία που αφορούν τις παραγωγικές δυνατότητες μιας υποθετικής οικονομίας : Συνδυασμοί Ποσοτήτων Αγροτικά Προϊόντα Α 25 0 Β 20 25 Γ 15 45 Δ 10 60 Ε 5 67 Ζ 0 70 Βιομηχανικά Προϊόντα α)να κατασκευάσετε το διάγραμμα της καμπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας αυτής. Να ορίσετε τους συνδυασμούς Κ (Αγροτικά προϊόντα=6, Βιομηχανικά προϊόντα=48) και Λ (Αγροτικά προϊόντα=22, Βιομηχανικά Προϊόντα=50) και να τους σχολιάσετε. β)ποιες είναι οι βασικές προϋποθέσεις πάνω στις οποίες στηρίζεται η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων; γ)να υπολογίσετε το κόστος ευκαιρίας των αγροτικών προϊόντων σε όρους βιομηχανικών προϊόντων μεταξύ των συνδυασμών Β και Γ, καθώς και το κόστος ευκαιρίας των βιομηχανικών προϊόντων σε όρους αγροτικών προϊόντων μεταξύ των συνδυασμών Δ και Ε. δ)ποιοι λόγοι συντελούν στην αύξηση των παραγωγικών δυνατοτήτων μιας οικονομίας;