Μελετώντας την έκθεση του ΟΟΣΑ σχετικά με τον βιβλίο και το νόμο περί ενιαίας τιμής, παρατηρούμε τα κάτωθι: Στη σελ. 120 συμπεραίνει ότι: As a result, most parts of the supply chain are characterised by a fairly large number of players and by easy entry and exit. In essence, the supply side of the book market can be characterised as a typical monopolistic competition environment where firms face investment risk and demand uncertainty. Πώς είναι δυνατό να αναφέρεται η έκθεση σε μονοπωλιακό περιβάλλον όταν την ίδια στιγμή παραδέχεται ότι είναι μεγάλος ο αριθμός των επιχειρήσεων, είναι εύκολο να μπει ή να βγει κανείς από τον κλάδο, υπάρχει υψηλό ρίσκο και αβεβαιότητα ζήτησης; Όταν υπάρχει μονοπώλιο μόνο μία επιχείρηση λειτουργεί και μάλιστα χωρίς κανένα ρίσκο. Στη σελ. 121 αναγνωρίζει ότι: Regulating book prices is a widely used practice in the EU. Countries with book price regulations include France, Germany, Spain, Italy and Denmark. On the other hand, a few countries have already liberalised their book market. Countries without any regulation of book prices are the US, the UK, Sweden and Finland. Στη σελ. 122 και προσπαθώντας να αποδείξει ότι ο νόμος της ενιαίας τιμής βλάπτει τον ανταγωνισμό λέει: In particular, while book price regulation ensures that publishers enjoy high margins, it provide no guarantee that such profits will be used to subsidise less popular cultural books. At the same time, it provides no guarantee that booksellers will use their profits from bestsellers to distribute and market less popular cultural books. In other words, book price regulation as it is applied is not combined with any commitment mechanism, either for publishers or for booksellers, that the abnormal profits they both enjoy should be used to meet the cultural objectives of the legislator. Τα στοιχεία παραγωγής του ΕΚΕΒΙ, τα οποία χρησιμοποιεί αυτή η έκθεση, λένε ότι το 2011 εκδόθηκαν 8.333 βιβλία. Και εμείς λέμε ότι τα bestsellers (βιβλία που πούλησαν πάνω από 5000 τεμάχια ετησίως) δεν είναι ούτε 500. Ποια είναι καλύτερη απόδειξη ότι το 94% των τίτλων που εκδίδονται κάθε χρόνο δεν είναι εμπορικά βιβλία και τα περισσότερα προάγουν τον πολιτισμό;
Παρακάτω στην ίδια σελίδα ασχολείται με την εμπορική πολιτική: For instance, publishers can use the retail margin as an instrument to increase sales of specific book titles (a higher retail margin and lower wholesale price implies greater incentives for the bookseller to promote the specific title to consumers). Εδώ παραβλέπει το γεγονός ότι οι τίτλοι των βιβλίων δεν υποκαθίστανται εύκολα, ενώ η τιμή δεν μπορεί να επηρεάσει εύκολα την επιλογή ενός τίτλου. Για παράδειγμα δεν υπάρχει περίπτωση ο αγοραστής του Ουμπέρτο Έκο να προτιμήσει τον Νταν Μπράουν λόγω διαφοράς τιμής. Μπορεί να ισχύει μόνο σε ειδικές κατηγορίες όπως η ελαφρά λογοτεχνία, το κλασικό παιδικό βιβλίο, κοκ. Επίσης στην ίδια σελίδα ασχολείται με την μείωση τιμών λόγω κρίσης: Finally, one should note that book price regulation gives publishers no incentive to change the price charged during the two years period due to significant menu costs (altering price lists, invoicing back the price difference, etc.). This price stickiness is extremely harmful for economic efficiency in situations where aggregate demand fluctuates. In particular, lower demand and sticky prices imply suboptimal market equilibrium with too high prices and too low sales. This case may particularly apply in the Greek book market now, where the shrinking of disposable income has decreased demand but retail prices have not decreased concurrently. Τα συμπεράσματα εδώ είναι λάθος, καθώς τα στοιχεία που λαμβάνουν υπόψη σταματούν στο 2011. Η μέση τιμή των βιβλίων για το 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΚΕΒΙ έπεσε στα 14,92. Επίσης παραθέτουμε και αυτόν τον πίνακα, του οποίου τα στοιχεία αντλήσαμε από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. και το ΕΚΕΒΙ: Δείκτης Βασικού μισθού προηγ έτους 2001 Μέση λιανική τιμή βιβλίου 2001 78,1 13,7 2002 81,4 4,23% 2003 91,7 12,65% 2004 91,5-0,22% 2005 92,7 1,31% 2006 94,9 2,37% προηγ έτους 2001 2007 96,6 1,79% 23,69% 15,6 13,87% 2008 100 3,52% 28,04% 17,13 9,81% 25,04% 2009 107,8 7,80% 38,03% 17,1-0,18% 24,82% 2010 111,8 3,71% 43,15% 17,47 2,16% 27,52% 2011 107,7-3,67% 37,90% 17,12-2,00% 24,96% - 2012 107-0,65% 37,00% 14,92 12,85% 8,91% 2008 = 100 Ο ρυθμός αύξησης της μέσης λιανικής τιμής του βιβλίου από το 2001 έως το 2007, με τον νόμο της ενιαίας τιμής σε ισχύ, έφτασε το 13,87% τη στιγμή που ο βασικός μισθός αυξήθηκε κατά 23,69%, διαφορά 9,82%. Το 2012 η διαφορά έφτασε το 28,09%.
Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται επίσης ότι η μέση τιμή του βιβλίου αυξάνεται με αργότερο ρυθμό από τον δείκτη τιμών καταναλωτή, από την εποχή που εφαρμόστηκε ο νόμος της ενιαίας τιμής βιβλίου, το 1997 (τα στοιχεία είναι από το ΕΚΕΒΙ http://www.ekebi.gr/appdata/documents/vivlionet/oiknimika_sthn_ellada/kef4.pdf.) Το ίδιο συμβαίνει έως και σήμερα, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα: Εξέλιξη είκτη Τιµών Καταναλωτή 2002-2010* 2003-2002 2004-2003 2005-2004 2006-2005 2007-2006 2008-2007 2009-2008 2010-2009 ιαφορά βιβλία vs Γενικός δείκτης -0,1% 0,0% -0,6% -1,2% -0,5% -1,3% 0,8% -2,7% Βιβλία 3,4% 2,9% 3,0% 2,0% 2,4% 2,8% 2,0% 2,0% Βιβλίο ξένης γλώσσας 4,6% 3,4% 4,3% 3,3% 4,9% 5,5% 3,2% 3,8% Λεξικό ξένης γλώσσας 2,5% 3,8% 1,7% 0,3% 1,2% 1,9% 1,7% 1,3% Βοηθητικό σχολικό βιβλίο 3,2% 2,1% 2,0% 1,6% 1,1% 1,6% 1,6% 1,1% Λογοτεχνικό βιβλίο 4,3% 6,1% 2,0% 3,0% 2,5% 3,3% 1,2% 1,4% Υπηρεσίες Αναψυχής 2,6% 4,9% 2,0% 3,1% 5,8% 2,2% 2,9% 1,8% Εισιτήρια κινηµατογράφου 3,8% 2,9% 1,9% 2,4% 1,9% 3,5% 4,3% 1,9% Εισιτήρια θεάτρου 4,9% 8,0% 0,9% 2,0% 1,0% 2,6% 2,7% 1,6% Εφηµερίδες- Περιοδικά 3,8% 3,4% 2,0% 1,1% 2,9% 9,8% 0,8% -0,1% Εφηµερίδες 6,6% 5,7% 1,7% 0,0% 2,1% 14,7% 1,5% 0,0% Περιοδικά 0,2% 0,2% 2,3% 2,9% 4,6% 1,4% -0,4% -0,3% Γραφική Ύλη - Σχολικά Είδη 4,2% 3,8% 2,7% 2,2% 2,8% 3,7% 2,7% 2,8% Γενικός είκτης Τιµών 3,5% 2,9% 3,5% 3,2% 2,9% 4,2% 1,2% 4,7% Πηγή: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ (πρ. ΕΣΥΕ), ιεύθυνση Οικονοµικών και Βραχυχρόνιων εικτών
* Οι µεταβολές που σηµειώνονται αφορούν τη µέση ετήσια τιµή του δείκτη τιµών καταναλωτή κάθε έτους. Στη σελίδα 123 αναφέρεται: The maintained retail price regulation significantly limits the marketing strategies of booksellers and, as a result, reduces their potential revenues. In particular, fixing retail prices prevents retailers from introducing any price discrimination mechanism that would better match products and services to their location, the season or the consumer type they serve. This inability to price differentiate, in combination with the standard freeriding problem of quality competition at the retail level, significantly distorts booksellers incentives to offer any quality services. Παραβλέπουν το γεγονός ότι το βιβλίο είναι ακριβώς το ίδιο, είτε πωλείται από συνοικιακό βιβλιοπωλείο είτε πωλείται από super market είτε πωλείται από το ίντερνετ, και άρα οι υπηρεσίες ποιότητας του λιανοπωλητή περιορίζονται είτε στο εξειδικευμένο προσωπικό που θα ενημερώσει σωστά τον καταναλωτή είτε στον ανταγωνισμό των τιμών. Ο τελευταίος, καθώς είναι ο ευκολότερος, μπορεί να ακολουθηθεί από όλους, ειδικά αυτούς που θα έχουν μεγάλη διαπραγματευτική ικανότητα να απαιτήσουν υψηλότερη έκπτωση από τον εκδότη. Όπως αντιλαμβάνεστε, οι μεγαλύτεροι παίκτες της αγοράς θα μπορούσαν να έχουν αυτή τη δυνατότητα και μόνο. Αν μάλιστα τη χρησιμοποιήσουν υπερβολικά, δηλαδή φτάσουν να προσφέρουν τα βιβλία στο κόστος, ελάχιστες είναι οι πιθανότητες και της δικής τους επιβίωσης. Στην ίδια σελίδα παρακάτω αναφέρεται: The inability of Greek booksellers to set their own prices carries the risk that they have to operate with a very inefficient inventory management system. Under the current legislation, Greek book retailers cannot offer discounts on unpopular books and as such have no stock liquidation possibility, which in turn implies that their total stock management costs increase. Αυτό και μόνο το κομμάτι δείχνει την παντελή άγνοια των συγγραφέων αυτής της έκθεσης ως προς τη λειτουργία της Ελληνικής αγοράς βιβλίου. Οι Έλληνες βιβλιοπώλες, μικροί ή μεγάλοι, έχουν το δικαίωμα να επιστρέφουν τα απούλητα βιβλία τους, ελαχιστοποιώντας το ρίσκο τους. Αυτό που εντυπωσιάζει είναι ότι ενώ τα στοιχεία που παρατίθενται από την εμπειρία της απορρύθμισης της αγοράς βιβλίου του Ηνωμένου Βασιλείου (μέσα στην έκθεση του ΟΟΣΑ) καταδεικνύουν ξεκάθαρα ότι μεταφέρθηκε ο τζίρος από τα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία, στις αλυσίδες, τα super market και το internet και ενώ το μόνο όφελος του καταναλωτή (και αυτό με αμφιβολία) είναι ότι μάλλον αγοράζει φθηνότερα τα 100 bestsellers που κυκλοφορούν ετησίως ενώ όλα τα άλλα βιβλία τα αγοράζει ακριβότερα, οι συγγραφείς της εκθέσεως προτείνουν να καταργηθεί ο νόμος της ενιαίας τιμής στην Ελλάδα. Τα επιχειρήματά τους δε είναι σαθρά καθώς πιστεύουν ότι: 1. το κόστος εκτύπωσης και διανομής των βιβλίων μειώθηκε τα τελευταία 20 χρόνια (δεν λαμβάνουν υπόψη το εργατικό κόστος και το κόστος των υπηρεσιών που στην Ελλάδα ανέβηκε έως και 100%;) 2. Τα παλαιότερα και μικρότερα βιβλιοπωλεία θα βελτιωθούν. Με τι πόρους θα βελτιωθούν και προς ποια κατεύθυνση; Να πωλούν σε χαμηλές τιμές δεν θα μπορούν καθώς δεν θα έχουν το περιθώριο. 3. Πιστεύουν ότι ο νόμος της ενιαίας τιμής ευθύνεται που οι νέες τεχνολογίες (e-book, print-on-demand και internet sales) δεν ευδοκιμούν ακόμη στην Ελλάδα.
Τέλος, παραθέτουμε ένα κείμενο του 2000, το οποίο υπερασπίζεται το νόμο της ενιαίας τιμής βιβλίου στη Γερμανία και Αυστρία (Resale Price Maintenance for Books in Germany and the European Union). http://arno.unimaas.nl/show.cgi?fid=568 Αντιγράφουμε τα συμπεράσματα του κειμένου: Conclusions In this paper on the organisation of the German book trade, it has been argued that the cultural and historical aspects of its organisation are by all means more important than the anti-trust aspects. By way of summary, we can offer the following table. Looking at the six different stages as identified in the production of books and other 18 similar media of communication, the question is whether this peculiar organisation of resale price maintenance agreements has an impact on the end price and on cultural diversity. Οur argument has been that in each of the six stages, the impact of the agreements on cultural diversity is clearly positive. The impact on prices is irrelevant or nil in three of the stages identified, and it is (due to cross-subsidisation) undeterminable with different effects in opposite directions at the other three stages. Πιστεύουμε πως αν πράγματι πρέπει να καταργηθεί αυτός ο νόμος, τότε ας γίνει ταυτόχρονα με την κατάργησή του στις Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Δανία.