ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ ΔΕΜΙΡΗ ΑΝΤΡΙΑΝΑ Α.Μ. 9558 ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ:ΣΥΡΜΑΚΕΣΗΣ ΣΠΥΡΟΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Σε εκατομμύρια ανέρχεται πλέον ο αριθμός των ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο αλλά και στην Ελλάδα που αποτελούν μέλη της παγκόσμιας κοινωνίας του Internet. Το διαδίκτυο είναι ένα παγκόσμιο μέσο επικοινωνίας που έχει όλο και περισσότερους χρήστες τα τελευταία χρόνια. Άνθρωποι κάθε ηλικίας, από κάθε μορφωτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο σερφάρουν στον παγκόσμιο ιστό για να ενημερωθούν, να ψυχαγωγηθούν, να επικοινωνήσουν με άλλους ανθρώπους, να συνδιαλεχθούν ή ακόμα και να δράσουν επιχειρηματικά. Για αυτό το λόγο έχει απασχολήσει πολύ τους κλάδους της προβολής και της διαφήμισης με αποτέλεσμα όλο και περισσότερες εταιρείες να θέλουν να αποκτήσουν τον δικό τους ηλεκτρονικό τόπο. Έτσι η παρουσία μιας εταιρείας στο Internet θα πρέπει αφενός να προωθεί την καλή εικόνα της και αφετέρου να παρέχει πληροφορίες στον εκάστοτε χρήστη που θα την επισκεφθεί. Υπάρχει όμως και εκείνη η περίπτωση όπου ο χρήστης μπορεί να σχηματίσει αρνητική εικόνα για την επιχείρηση αν η παρουσία της δεν τον ικανοποιήσει. Ένα καλοσχεδιασμένο site λοιπόν δίνει την εντύπωση του επαγγελματισμού και του σεβασμού της εταιρείας προς τον πελάτη. Η παρουσία λοιπόν ενός οργανισμού στο διαδίκτυο δεν είναι απλή υπόθεση. Ο υπεύθυνος για την πραγματοποίηση της ιστοσελίδας θα πρέπει να εξετάσει πολύ καλά τα εργαλεία και τις μεθόδους που θα χρησιμοποιήσει, τις πληροφορίες που θα παρέχει στο κοινό, την ανανέωση αυτών σε τακτά χρονικά διαστήματα καθώς και το πως θα δημιουργήσει σχέσεις με τους πελάτες. Ένα επιτυχημένο web site πρέπει να είναι απλό, φιλικό και λειτουργικό. Η παρουσία μιας επιχείρησης στο διαδίκτυο πρέπει να αντανακλά την εικόνα και το αίσθημά της. Ηλεκτρονική παρουσίαση στο internet με πολύχρωμα γραφικά χωρίς καθορισμένο χαρακτήρα και προσωπικότητα είναι μια πρόχειρα στημένη δουλειά. 2

Μια τέτοια μορφή παρουσίασης δεν αντιπροσωπεύει τον στόχο μιας σοβαρής εταιρείας που θέλει να αγγίξει το κοινό του internet. Η εργασία που ξεδιπλώνεται μπροστά σας αναφέρεται στον τομέα της διασκέδασης και τον τρόπο με τον οποίο κάνει την παρουσία του στο Διαδίκτυο. Αναλύονται, εξετάζονται και αξιολογούνται τα εργαλεία και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την δημιουργία και παρουσία μιας τέτοιας ιστοσελίδας με σκοπό να δοθούν απαντήσεις για το πώς πρέπει να κατασκευαστεί η ιστοσελίδα αυτή ώστε να πληροφορεί, να παρουσιάζει την άριστη εικόνα της επιχείρησης και τελικά να προσελκύει περισσότερους πελάτες. 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Το internet σήμερα και η σχέση του με τους χώρους διασκέδασης...7 1.1 Εισαγωγή...7 1.2 Κατηγορίες ιστοσελίδων...9 1.3 Χώροι διασκέδασης και Internet...10 1.4 Το δείγμα 2. Ευχρηστία ιστοσελίδων...12 2.1 Εισαγωγή...12 2.2 Ευχρηστία λογισμικού...12 2.3 Σημεία ιδιαίτερης προσοχής κατά την σχεδίαση...13 2.4 Ποιότητα περιεχομένου...14 2.4.1 Καταλληλότητα...14 2.4.2 Χρήση γραφικών, animation και ήχου...15 2.4.3 Σωστό εύρος περιεχομένου...15 2.4.4 Επίκαιρες πληροφορίες...16 2.4.5 Ευκολία στη χρήση...16 2.4.6 Δόμηση της σελίδας...17 2.4.7 Ανάδραση...18 2.5 Τα πιο συχνά λάθη στην σχεδίαση...19 3. Κριτήρια και αξιολόγηση του δείγματος...21 3.1 Εισαγωγή...21 3.2 Ανάλυση Περιεχομένου...21 3.2.1 Το προφίλ της εταιρείας...22 4

3.2.2 Χαιρετισμός από τον ιδιοκτήτη...22 3.2.3 Χάρτης...23 3.2.4 Πρόγραμμα λειτουργίας...23 3.2.5 Μενού Τιμοκατάλογος...24 3.2.6 Μουσική...26 3.2.7 Νέα...26 3.2.8 Events Εκδηλώσεις...27 3.2.9 Δημοσιεύσεις Διακρίσεις...28 3.2.10 Εσωτερικοί Εξωτερικοί Σύνδεσμοι...30 3.2.11 Γλώσσες...32 3.2.12 Συγκεντρωτικά στοιχεία αξιολόγησης του περιεχομένου...33 Διάγραμμα...34 Συγκεντρωτικός ποσοστιαίος πίνακας...35 Αναλυτικός πίνακας κριτηρίων ιστοσελίδων...36 3.3 Αξιολόγηση εργαλείων-μέσων επικοινωνίας...39 3.3.1 Διεύθυνση Τηλέφωνο - Fax...39 3.3.2 E-mail (Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο)...40 3.3.3 Εγγραφές μελών...41 3.3.4 Φόρμες επικοινωνίας...42 3.3.5 Ψηφοφορίες (e-polls)...43 3.3.6 Chat - Forum...44 3.3.7 Newsletters...45 3.3.8 On-line υπηρεσίες...46 3.3.9 E-cards Flyers...46 3.3.10 Downloads...47 3.3.11 Συγκεντρωτικά στοιχεία αξιολόγησης των εργαλείων-μέσων επικοινωνίας...48 Διάγραμμα...49 Συγκεντρωτικός ποσοστιαίος πίνακας...50 Αναλυτικός πίνακας κριτηρίων ιστοσελίδων...51 3.4 Αξιολόγηση αισθητικής και ευχρηστίας...54 3.4.1 Χρώματα...54 3.4.2 Γραφικά...56 3.4.3 Μενού πλοήγησης...57 5

3.4.4 Ηλεκτρονική Διεύθυνση...58 3.4.5 Μέγεθος σελίδας...59 3.4.6 Φωτογραφίες...61 3.4.7 Ήχος...61 3.4.8 Κινούμενες εικόνες Κινούμενο κείμενο...61 3.4.9 Video...62 3.4.10 Διαφημίσεις...62 3.4.11 Ανανέωση Ενημέρωση...62 3.4.12 Αριθμός επισκεπτών...63 3.4.13 Υπό κατασκευή Coming soon...64 3.4.14 Συγκεντρωτικά στοιχεία αξιολόγησης αισθητικής και ευχρηστίας...66 Διάγραμμα...68 Συγκεντρωτικός ποσοστιαίος πίνακας...69 Αναλυτικός πίνακας κριτηρίων ιστοσελίδων...70 3.5 Αξιολόγηση εργαλείων πλοήγησης...71 3.5.1 Χάρτης πλοήγησης (Site map)...71 3.5.2 Μενού πλοήγησης...72 3.5.3 Σύνδεσμοι Περιγραφικά εικονίδια...72 3.5.4 Πλήκτρα πλοήγησης...74 3.5.5 Έκταση σελίδας (Page scrolling)...75 3.5.6 Συγκεντρωτικά στοιχεία αξιολόγησης εργαλείων πλοήγησης...76 Διάγραμμα...76 Συγκεντρωτικός ποσοστιαίος πίνακας...77 Αναλυτικός πίνακας κριτηρίων ιστοσελίδων...77 4. Συμπεράσματα...79 4.1 Εισαγωγή...79 4.2 Κριτήρια με υψηλά και χαμηλά ποσοστά...79 4.3 Προτάσεις και σημεία ιδιαίτερης προσοχής...82 Βιβλιογραφία...84 Ηλεκτρονικές πηγές...84 6

Διευθύνσεις ιστοσελίδων...85 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΟ INTERNET ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ 1.1 Εισαγωγή Το internet χρησιμοποιείται σήμερα από εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης προσφέροντας πολλές επικοινωνιακές υπηρεσίες και συγχρόνως αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά μέσα ενημέρωσης και διαφήμισης. Καθημερινά περιοδικά και εφημερίδες εκδίδονται on-line, επιχειρήσεις και ιδιώτες δημιουργούν τους δικούς τους ηλεκτρονικούς τόπους. Το διαδικτυακό εμπόριο, γνωστό ως ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce) αναμένεται να φτάσει τα 2.5 με 3 τρισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το τέλος του 2007 προκαλώντας μεγάλες αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία. Από το 2004 υπάρχουν πάνω από 1.680.000 χρήστες του internet στην Ελλάδα και ένα δισεκατομμύριο χρήστες σε όλο τον κόσμο και συνεχώς πληθαίνουν με την ετήσια αύξηση να φτάνει στο 150%. Σύμφωνα με επίσημες μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι ο μέσος χρήστης : Μπαίνει 19 φορές το μήνα στο διαδίκτυο. Επισκέπτεται 10 καινούριους ιστοχώρους ( web sites) το μήνα. Περνά προσεγγιστικά περί την 1 ώρα ανά ιστοχώρο ( web site) το μήνα. Περνά περισσότερες από 10 ώρες συνολικά στο διαδίκτυο κάθε μήνα. Η κυκλοφορία του διαδικτύου διπλασιάζεται κάθε 100 μέρες. Οι συναλλαγές παγκοσμίως μέσω διαδικτύου ξεπερνούν έως και σήμερα το 1.2 τρισεκατομμύρια ευρώ. 7

1.2 Κατηγορίες ιστοσελίδων Μέσω του internet μπορούμε να επισκεφθούμε χιλιάδες σελίδες με πλούσιο περιεχόμενο και ποικίλα θέματα. Το μόνο που θα χρειαστούμε είναι ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής και ένα modem. Οποιοσδήποτε τα έχει στην διάθεσή του μπορεί να συνδεθεί στο διαδίκτυο καθώς επίσης να φτιάξει και να ανεβάσει την δική του ιστοσελίδα παρουσιάζοντας και προσφέροντας έτσι τις δικές του υπηρεσίες στους επισκέπτες. Οι ιστοσελίδες αυτές διακρίνονται σε κάποιες κατηγορίες σύμφωνα με τον επιδιωκόμενο στόχο και σκοπό που καλούνται να επιτύχουν. Σαν πρώτη κατηγορία διακρίνουμε τα site εκείνα που ανήκουν σε οργανισμούς και ιδρύματα. Τέτοια είναι για παράδειγμα οι ιστοσελίδες πανεπιστημίων, διαφόρων σωματείων, φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, κυβερνητικά sites, sites επιστημονικών ερευνών, sites που παρουσιάζουν πολιτιστικά δρώμενα κ.α. Ο σκοπός για τον οποίο έχουν κατασκευαστεί οι ηλεκτρονικοί αυτοί τόποι είναι η ενημέρωση, η πληροφόρηση και η εξυπηρέτηση του κοινού, χωρίς όμως οι κάτοχοί τους να επιδιώκουν οικονομικά οφέλη. Άλλη μια κατηγορία είναι αυτή των portals. Τα portals είναι δικτυακοί τόποι που φιλοξενούν πάρα πολλές σελίδες, διαθέτουν μηχανές αναζήτησης και παρέχουν πληροφορίες για οτιδήποτε μπορούμε να φανταστούμε. Ό,τι έχει σχέση με την επικαιρότητα, την μουσική, την ψυχαγωγία, τον αθλητισμό, τα ταξίδια, την τεχνολογία και πολλά άλλα, μπορούμε να τα βρούμε μέσα σε ένα portal. Η επόμενη κατηγορία περιλαμβάνει εκείνους τους δικτυακούς τόπους που έχουν ως αντικείμενό τους την παρουσίαση ενός προσώπου, κάποιου διάσημου συνήθως, ή ενός ατόμου που απασχολεί την επικαιρότητα. Πρόκειται δηλαδή για site ηθοποιών, τραγουδιστών, επιστημόνων, ιστορικών προσώπων. Βασικό μέλημα και στόχος των ιστοσελίδων αυτών είναι η προβολή του εκάστοτε προσώπου και η πληροφόρηση του κοινού και των θαυμαστών του σχετικά με τη ζωή του, την δουλειά του και τα μελλοντικά του σχέδια. Στην τέταρτη και τελευταία κατηγορία συναντάμε τις ιστοσελίδες που έχουν κατασκευαστεί για εμπορικό σκοπό. Οι ιστοσελίδες αυτές διακρίνονται σε αυτές που έχουν άμεσο εμπορικό χαρακτήρα με στόχο τις αγοραπωλησίες μέσω internet. 8

Προωθούν δηλαδή τις λεγόμενες ηλεκτρονικές αγορές (e-sales) επιτρέποντας στους ανθρώπους να ανταλλάσσουν αγαθά και υπηρεσίες άμεσα χωρίς κανένα περιορισμό λόγω χρόνου ή απόστασης. Είναι ένα νέο είδος για την παγκόσμια οικονομία πώλησης προϊόντων και προβλέπεται ότι στο τέλος του 2008 οι ηλεκτρονικές εμπορικές συναλλαγές θα φτάσουν τα 40 δισεκατομμύρια δολάρια. Η δεύτερη διάκριση αφορά τις σελίδες των επιχειρήσεων και των εταιρειών που έχουν έμμεσο εμπορικό χαρακτήρα. Στην περίπτωση αυτή δεν πραγματοποιούνται ηλεκτρονικές αγοραπωλησίες άλλα σκοπός είναι η προβολή και η προώθηση των προϊόντων και των υπηρεσιών. Η διαφήμιση δηλαδή των επιχειρήσεων αυτών. Η σύγχρονη επιχείρηση πρέπει να αναζητά νέους τρόπους διαφήμισης. Η ηλεκτρονική παρουσίασή της μέσω ενός web site προβάλει την δουλειά του επιχειρηματία σε εκατοντάδες ή και χιλιάδες νέους υποψήφιους πελάτες. Στην εργασία αυτή θα ασχοληθούμε με την τελευταία κατηγορία και θα πραγματοποιήσουμε μια έρευνα σχετικά με τις ιστοσελίδες που ασχολούνται με την διασκέδαση. Θα μελετήσουμε δηλαδή δικτυακούς τόπους από clubs, cafe, εστιατόρια, bars και θα αξιολογήσουμε την προβολή τους. 1.3 Χώροι διασκέδασης και internet Οι περισσότεροι από μας όταν έχουμε στην διάθεσή μας ελεύθερο χρόνο επιλέγουμε να βγούμε και να διασκεδάσουμε είτε πηγαίνοντας για φαγητό, είτε για να απολαύσουμε ένα ποτό, είτε για χορό. Τα μέρη στα οποία επιλέγουμε να πάμε συνήθως τα έχουμε επισκεφθεί ξανά στο παρελθόν, ή αποτελούν νέες προτάσεις γνωστών και φίλων οι οποίοι τα επισκέφθηκαν και διασκέδασαν, ή προκάλεσαν το ενδιαφέρον μας μέσω κάποιας διαφήμισης. Πολλοί λοιπόν από τους ιδιοκτήτες τέτοιων κέντρων διασκέδασης έχουν επιλέξει την δημιουργία ιστοσελίδων ως μέσο γνωστοποίησης, προβολής και διαφήμισης των επιχειρήσεών τους. Ο επισκέπτης μπορεί πολύ απλά να μπαίνει στην κάθε ιστοσελίδα και να πληροφορείται για διάφορα θέματα όπως το ωράριο λειτουργίας του μαγαζιού, το πρόγραμμα, κάποιες ιδιαίτερες εκδηλώσεις και άλλες γενικές πληροφορίες. Όλα αυτά 9

βέβαια προϋποθέτουν ένα καλοσχεδιασμένο site χωρίς τεχνικά προβλήματα, με ουσιώδες και κατατοπιστικό περιεχόμενο. Επίσης υπάρχουν και ιστοσελίδες που εκτός από την πληροφόρηση παρέχουν και επικοινωνία. Επικοινωνία μεταξύ του webmaster της επιχείρησης και των χρηστών καθώς και επικοινωνία μεταξύ των χρηστών. Η επικοινωνία αυτή μπορεί να πραγματοποιείται σε πραγματικό χρόνο (on-line) π.χ. chat, on-line κρατήσεις αλλά και σε νεκρό χρόνο (off-line) π.χ. forums, e-mails. Έτσι δημιουργούνται σχέσεις με τους χρήστες και ενισχύεται η θετική εικόνα της εκάστοτε επιχείρησης. Το ιδιαίτερο στον τομέα αυτόν, τον τομέα της διασκέδασης, είναι η συχνή ενημέρωση των ιστοσελίδων αυτών. Τα εστιατόρια για παράδειγμα αλλάζουν συχνά μενού και κουζίνα ή οργανώνουν ειδικά γεύματα σε κάποιες γιορτές τροποποιώντας έτσι το αρχικό τους πρόγραμμα. Πολλά clubs και bars διοργανώνουν πάρτι και events με ιδιαίτερους καλεσμένους και μουσική. Έτσι λοιπόν είναι επιτακτική η συνεχής ενημέρωση των site αυτών από τoν webmaster τους για το λόγο ότι οι σελίδες που έχουν καιρό να ανανεωθούν, όσο καλοσχεδιασμένες και να είναι, ξενίζουν τον επισκέπτη. 1.4 Το δείγμα Όπως αναφέραμε και παραπάνω στην εργασία αυτή θα αναλύσουμε και θα αξιολογήσουμε ιστοσελίδες από clubs, cafe, εστιατόρια, bars. Σελίδων δηλαδή που προβάλουν χώρους διασκέδασης. Μέσα από τον ηλεκτρονικό οδηγό διασκέδασης athens life (www.athens-life.com) βρήκαμε πολλά κέντρα διασκέδασης σε ολόκληρη την περιοχή της Αθήνας. Από αυτά κάποια δεν διέθεταν ηλεκτρονικούς τόπους, άλλα παρουσίασαν προβλήματα κατά το άνοιγμα των σελίδων και άλλα εμφανίστηκαν υπό κατασκευή. Από αυτά που λειτουργούσαν επιλέξαμε σαράντα ιστοσελίδες οι οποίες και αποτελούν το δείγμα για την έρευνα που θα πραγματοποιήσουμε. Οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις και η ιδιότητα της κάθε μιας επιχείρησης που ερευνήθηκε παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. 1. www.halali.gr,μεζεδοπωλείο Χαλάλι. 10

2. www.beeracademy.gr, Αλυσίδα εστιατορίων beer academy. 3. www.camelclub.gr,club Camel. 4. www.club22.gr,club 22. 5. www.cubanita.gr,club Cubanita. 6. www.epaggelmaties.gr/keratsini/diaxronikon, Μεζεδοπωλείο Διαχρονικόν. 7. www.escoba.gr, Café Escoba. 8. www.alexandrianet.gr,εστιατόριο Αλεξάνδρεια. 9. www.exi.gr,café Bar Exi. 10. www.grandclub.gr,club Grant. 11. www.hani.gr,εστιατόριο Το Χάνι. 12. www.island-central.gr, Εστιατόριο Island. 13. www.koutoukielenis.gr,ταβέρνα Το Κουτούκι της Ελένης. 14. www.lostre.com, Café Lostre. 15. www.epaggelmaties.gr/keratsini/magginas,εστιατόριο Μαγγίνας. 16.www.mamacas.gr,Εστιατόριο Mamacas. 17. www.menunet.gr/perix, Μεζεδοπωλείο Στα Πέριξ. 18. www.mobetter.gr,club Mo Better. 19. www.night.gr/nextclub/, Club next. 20. www.nostosclub.gr,club Nostos. 21. www.ochristos.gr,ταβέρνα Ο Χρήστος. 22. www.pappas.com.gr, Εστιατόριο Café Pappas. 23. www.parafono.gr, Club Το παράφωνο. 24. www.restaurant17.gr,εστιατόριο 17. 25. www.menunet.gr/kouzina,εστιατόριο Cafe Κουζίνα. 26. www.spondi.gr, Εστιατόριο Σπονδή. 27. www.athens-life.com/sikia/sikia,ταβέρνα Η Συκιά. 28. www.sissifos.gr, Ταβέρνα Σίσσιφος. 29. www.stavlos.gr, Εστιατόριο Café Στάβλος. 30. www.takioupia.gr, Εστιατόριο Τα Κιούπια. 31. www.tonisi.gr, Ουζερί Το Νησί. 32. www.masa.gr,εστιατόριο Μάσα. 33. www.venue-athens.com,club Venue. 34. www.menunet.gr/pesto-ki-egine, Μεζεδοπωλείο Πέστο κι έγινε. 35. www.steria-thalassa.gr,εστιατόριο Στεριά και Θάλασσα. 11

36. www.klimataria.gr, Ταβέρνα Κληματαριά. 37. www.ladofanaro.gr, Μεζεδοπωλείο Το Λαδοφάναρο. 38. www.topatriko.gr, Μεζεδοπωλείο Το Πατρικό. 39. www.ws.gr/2/neaydria,cafe Νέα Υδρία. 40. www.caprice-cafe.gr,café Caprice. 2 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΧΡΗΣΤΙΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ 2.1 Εισαγωγή Πριν προχωρήσουμε στην αξιολόγηση θα ήταν φρόνιμο να αναφερθούμε στην ευχρηστία των ιστοσελίδων, με ποιους τρόπους επιτυγχάνεται αλλά και ποια βασικά λάθη πρέπει να αποφεύγονται κατά την σχεδίαση. 2.2 Ευχρηστία λογισμικού Σύμφωνα με το πρότυπο ISO 9241 σαν ευχρηστία ορίζουμε την αποτελεσματικότητα και την ικανοποίηση με την οποία συγκεκριμένοι χρήστες μπορούν να υλοποιήσουν ορισμένες ενέργειες σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα ( the effectiveness and satisfaction with which specified users can achieve specified goals in particular environments ). Η ικανότητα ενός συστήματος να εκπληρώνει τις προσδοκίες του χρήστη αποτελεί επιθυμητή ιδιότητα κάθε διαδραστικού συστήματος που συμβάλει στην αποδοχή και στην επιτυχημένη χρήση του από τους χρήστες. Η χρησιμότητα ενός συστήματος αναλύεται σε δύο τομείς: α) την ωφέλεια που μας παρέχει και β) την ευχρηστία του. Η ωφέλεια αφορά την λειτουργικότητα του συστήματος και η ευχρηστία την ευκολία με την οποία οι χρήστες αποκτούν την λειτουργικότητα αυτή. 12

Οι δύο αυτές έννοιες είναι αλληλένδετες αλλά δεν προϋποθέτει η μια την άλλη. Για παράδειγμα μπορεί ένα σύστημα να έχει υψηλή λειτουργικότητα αλλά να είναι σχεδιασμένο κατά τέτοιον τρόπο ώστε να απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες και γνώσεις για την χρήση του, δηλαδή να μην είναι εύχρηστο. 2.3 Σημεία ιδιαίτερης προσοχής κατά την σχεδίαση Η διαδικασία για την δημιουργία ενός δικτυακού τόπου επιμερίζεται σε τρεις κύριους τομείς: Διαχείριση του site Σχεδίαση αλληλεπίδρασης ( πλοήγηση / περιήγηση, διάταξη σελίδων, σχεδίαση φορμών κ.τ.λ.) Σχεδίαση περιεχομένου (το υλικό που θα ενσωματωθεί στο site) Αυτό που πραγματικά έχει σημασία είναι το περιεχόμενό του. Για να αναδειχθεί όμως και να αξιοποιηθεί κατάλληλα θα πρέπει ολόκληρο το site να είναι εξίσου προσεγμένο και στους άλλους δύο τομείς. Κατά συνέπεια λοιπόν θα πρέπει να δοθεί έμφαση και προσοχή σε ορισμένα σημεία σχετικά με το πώς θα διαχειριστούμε, θα αξιοποιήσουμε και θα εκμεταλλευτούμε αυτό το νέο μέσο που μας παρέχεται. Τέτοια σημεία όπου πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή είναι τα εξής: Όταν σχεδιάζεται ένα site πρέπει να γνωρίζουμε ακριβώς τι θέλουμε να αποκομίσουμε από αυτό. Ναι μεν αυτός ο στόχος φαίνεται απλός και αυτονόητος δεν παύει όμως να είναι κεφαλαιώδους προτεραιότητας και ελάχιστη ή καθόλου σκέψη πάνω σε αυτό μας οδηγεί σε λάθος αποτελέσματα αφού το πιο πιθανό είναι πως η προσφερόμενη πληροφορία στο χρήστη ή πελάτη θα είναι μικρής αξίας. Με την επίσκεψη του χρήστη στο site θα πρέπει αυτός να έχει κάτι να επωφεληθεί διαφορετικά δεν θα το κάνει. Θα πρέπει να αποφεύγεται η μίξη διαφορετικών στυλ σχεδίασης διότι αυτό διασπά την σχεδιαστική συνοχή και κατά συνέπεια την ομοιομορφία η οποία και αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ευχρηστία του εκάστοτε δικτυακού τόπου. Μια λύση που προτείνεται η δημιουργία μια σταθερής δημιουργικής ομάδας που θα 13

είναι και η μόνη που θα επιφέρει σχεδιαστικές αλλαγές σε συνεργασία με τρίτους που θα έχουν το δικαίωμα να επεμβαίνουν στο περιεχόμενο και να το διατηρούν επίκαιρο. Επίσης θα πρέπει να προβλεφθούν οικονομικοί πόροι όχι μόνο για την δημιουργία αλλά και την συντήρηση του site. Η κατασκευή ενός τέτοιου χώρου δεν τελειώνει με την πρώτη έκδοση στο διαδίκτυο. Πρέπει πάντα να προβλέπεται ένα ποσό ίδιας τάξης μεγέθους με αυτό που απαιτήθηκε για την κατασκευή του από το μηδέν, ώστε να συντηρείται, να ανανεώνεται, να ενημερώνεται και να προσαρμόζεται στις προσδοκίες των χρηστών και στις εξελίξεις που τρέχουν συνεχώς. Ακόμα το να θεωρηθεί το διαδίκτυο σαν ένα ακόμα μέσο ή φυσική εξέλιξη κάποιου άλλου κρύβει σοβαρούς κινδύνους. Το διαδίκτυο δεν είναι ούτε τηλεόραση ούτε εφημερίδα ούτε ένα διαφημιστικό φυλλάδιο. Έτσι η μεταφορά τέτοιου υλικού σε μια ιστοσελίδα θυμίζει ξαναζεσταμένο φαγητό και δεν πρόκειται να προκαλέσει την ίδια αίσθηση με ένα φρέσκο, σχεδιασμένο υλικό αποκλειστικά για την έκδοση ενός site. Ένα ακόμα σημείο στο οποίο πρέπει να δοθεί προσοχή είναι το γεγονός ότι παρόλο που η γνώμη των χρηστών για το site και την βελτίωσή του είναι απαραίτητη δεν σημαίνει πως οι αλλαγές θα πρέπει να γίνουν σύμφωνα με το τι πιστεύουν οι χρήστες ότι πρέπει να αλλάξει. Και αυτό γιατί οι χρήστες ναι μεν μπορούν να καταλάβουν πως κάτι δεν τους αρέσει και δεν τους εξυπηρετεί αλλά δεν γνωρίζουν πως αυτό μπορεί να αλλάξει. Για αυτό στο σημείο αυτό επιβάλλεται να γίνει πιο προσεκτική σχεδίαση. 2.4 Ποιότητα περιεχομένου Όπως αναφέραμε και παραπάνω το περιεχόμενο είναι το σπουδαιότερο κομμάτι ενός site καθώς επίσης και ο τρόπος με τον οποίο προβάλλεται αυτό στους χρήστες. Ας εξετάσουμε λοιπόν κάποιους τομείς που αφορούν το περιεχόμενο. 2.4.1 Καταλληλότητα Αν το περιεχόμενο είναι το κατάλληλο μπορεί να ελεγχθεί απαντώντας στις παρακάτω ερωτήσεις: 14

Είναι το κείμενο χρήσιμο και ενδιαφέρον στον πυρήνα των χρηστώνακροατών του site; Έχουν οι χρήστες ευκαιρίες να αποκομίσουν γνώσεις από το site; Για να βελτιωθεί η ποιότητα του περιεχομένου θα πρέπει να δώσουμε τη μέγιστη προτεραιότητα, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στο περιεχόμενο. Θα πρέπει να πραγματοποιηθεί έρευνα για να εντοπιστεί το target group των χρηστών και τι θεωρούν αυτοί σημαντικό όσο αναφορά το περιεχόμενο του site. 2.4.2 Χρήση γραφικών, animation και ήχου Η σωστή χρήση γραφικών, animation και ήχου αυξάνει αισθητά την ζωντάνια του περιεχομένου και δίνει άλλη διάσταση στον τρόπο παρουσίασής του. Σημεία που πρέπει να ελεγχθούν κατά την χρήση τους είναι τα εξής: Είναι τα γραφικά εύχρηστα στο σύνολο των χρηστών του site; Η χρήση του ήχου προσθέτει ευχαρίστηση; Δίνει τα απαραίτητα συναισθήματα σχετικά με το περιεχόμενο του site; Υπάρχουν και εδώ προτεινόμενοι τρόποι βελτίωσης όπως ο συγχρονισμός audio και video. Στις περιπτώσεις που ο ήχος προσφέρει ουσιαστική πληροφορία θα πρέπει να προειδοποιούνται οι χρήστες για να τον χρησιμοποιήσουν. Καλό θα ήταν να αποφεύγονται πολλαπλά ερεθίσματα (πολλά video) ταυτόχρονα, ενώ στη χρήση ήχου προτείνονται απαλοί τόνοι σε αντίθεση με γρήγορους και εκκωφαντικούς ήχους, καθώς και χρήση επαγγελματικών ποιοτικών ήχων η οποία δίνει μια αίσθηση ανεβασμένης ποιότητας σε ολόκληρο το site. 2.4.3 Σωστό εύρος περιεχομένου Όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη ενότητα, οι χρήστες είναι εκείνοι που θα κρίνουν αν ένα site είναι χρήσιμο για αυτούς ή όχι από το αν έχει την κατάλληλη ποσότητα πληροφορίας που ταιριάζει στις απαιτήσεις τους. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρχει μια ισορροπία στην ποσότητα γιατί διαφορετικά δεν θα είναι ξεκάθαρος ο στόχος της ιστοσελίδας και το υπερβολικό εύρος πληροφοριών θα προβληματίσει τον χρήστη σε θέματα κατανόησης αλλά και εντοπισμού της πληροφορίας που τον ενδιαφέρει. Για περαιτέρω εμβάθυνση σε κάποιο θέμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν 15

διασυνδέσεις και μηχανές αναζήτησης. Για τους παραπάνω λόγους θα πρέπει να προσεχθούν τα εξής σημεία: Έχει το site την κατάλληλη ποικιλία πληροφορίας για το αντικείμενο που παρουσιάζει; Έχουν τα κείμενά του το κατάλληλο μέγεθος; Μπορούν να εμβαθύνουν οι χρήστες σε περαιτέρω πληροφορίες; Για την βελτίωση του εύρους του περιεχομένου θα πρέπει οι διασυνδέσεις να είναι κατευθείαν στο σημείο εκείνο του site που υπάρχει το σχετικό υλικό και όχι στην κεντρική σελίδα και αν υπάρχουν εξωτερικές διασυνδέσεις καλό θα είναι να υπάρχει κάποιο εικονίδιο που φανερώνει πως ο χρήστης θα οδηγηθεί εκτός site. Το εύρος του περιεχομένου θα πρέπει να είναι αρκετό με σκοπό να προσελκύσει και μη ειδικευμένους χρήστες και η μηχανή αναζήτησης να ταιριάζει με το αντικείμενο της σελίδας και τα αποτελέσματά της να παρουσιάζονται με παραστατικό τρόπο. 2.4.4 Επίκαιρες πληροφορίες Πολύ σημαντικό κομμάτι ενός site αποτελεί η επίκαιρη πληροφόρηση. Είναι προφανές πως οι πρόσφατες και επίκαιρες πληροφορίες έχουν πολύ μεγαλύτερη αξία από τις πεπαλαιωμένες. Πράγμα που όμως πάρα πολλοί δικτυακοί τόποι δείχνουν να μην το γνωρίζουν ή να το ξεχνούν. Σημεία που πρέπει να προσεχθούν: Παρέχει το site τις πιο πρόσφατες πληροφορίες σχετικά με το περιεχόμενό του; Είναι ξεκάθαρο πότε και πόσο συχνά ανανεώνεται το περιεχόμενο; Κατά συνέπεια, εκτός από το ότι θα πρέπει το περιεχόμενο να ανανεώνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενδείξεις που να δείχνουν καθαρά ότι οι πληροφορίες ανανεώνονται συχνά. Μπορεί να διαφημιστεί το επίκαιρο υλικό και να ενημερωθεί ο χρήστης για νέες παρουσιάσεις θεμάτων, καθώς επίσης να συνδεθεί το περιεχόμενο με πραγματικά γεγονότα (π.χ. εορτές, διακοπές). 2.4.5 Ευκολία στην χρήση Για τις περισσότερες ιστοσελίδες ως ευκολία στην χρήση εννοείται η παροχή δυνατότητας στους χρήστες ώστε να καταλάβουν τι μπορούν να κάνουν όταν επισκέπτονται ένα site και με ποιον τρόπο. Αυτό όμως ακούγεται πολύ γενικό και 16

πρέπει να αναλυθεί σε συγκεκριμένους στόχους, που αφού πραγματοποιηθούν θα ωθούν τους χρήστες σε εύκολες περιηγήσεις και κατά συνέπεια σε περισσότερες επισκέψεις. Ας παρακολουθήσουμε λοιπόν τους στόχους αυτούς: Ο στόχος και ο σκοπός του site πρέπει να είναι ξεκάθαρος από την αρχή. Τα βήματα που θα πρέπει να γίνουν για την υλοποίηση μιας διαδικασίας πρέπει να είναι φανερά από την αρχή. Θα πρέπει να υπάρχουν ενδείξεις για την συγκεκριμένη περιοχή της ιστοσελίδας στην οποία βρίσκεται εκείνη την δεδομένη στιγμή ο χρήστης. Θα πρέπει να γίνεται έλεγχος, όσο αναφορά τα γραφικά και τους ήχους που έχουν χρησιμοποιηθεί, ώστε αυτά να μην δημιουργήσουν λάθος προσδοκίες και κακή χρήση του site. Για την βελτίωση λοιπόν της ευκολίας στην χρήση προτείνονται διάφοροι τρόποι. Βασικότερο από όλα είναι να ιεραρχήσουμε το περιεχόμενο. Να δώσουμε οπτική έμφαση στο πιο εντυπωσιακό και σημαντικό μέρος και να θέσουμε στο περιθώριο αυτό που έχει μικρότερη αξία. Τα κείμενα θα πρέπει να έχουν δυναμικούς και συγκεκριμένους τίτλους που θα προκαλούν το ενδιαφέρον του χρήστη και όχι αοριστίες και γενικότητες. Καθώς επίσης να υπάρχουν σαφείς και περιεκτικές ετικέτες στα αντικείμενα και τις θεματικές περιοχές, ώστε να μην δημιουργούνται αμφιβολίες για το περιεχόμενο και σύγχυση για το που βρίσκεται κάθε πληροφορία. 2.4.6 Δόμηση της ιστοσελίδας Ο τρόπος με τον οποίον δομείται το περιεχόμενο της ιστοσελίδας είναι σπουδαίος. Για αυτό τον λόγο μια απλή δόμηση βελτιώνει θεαματικά την συνολική αίσθηση του site και κατά συνέπεια είναι ένας τομέας με εξαιρετικά μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα για όσους ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν ένα ποιοτικό δικτυακό τόπο. Και εδώ λοιπόν συναντάμε κάποια σημεία ιδιαίτερης προσοχής. Εάν η δόμηση του site αντιστοιχεί στις βασικές διεργασίες του. Εάν η ορολογία που χρησιμοποιείται, όπως ο τίτλος του site και των διαφόρων τμημάτων του, αντιπροσωπεύουν τα συγκεκριμένα τμήματα. Εάν οι πρωτεύουσες διεργασίες είναι πιο εύκολα προσβάσιμες από τις δευτερεύουσες. Για να δομήσουμε σωστά ένα site ένα από τους βασικότερους κανόνες είναι πως οι σελίδες δεν θα πρέπει να είναι κυλιόμενες, εκτός βέβαια και αν ο αριθμός των 17

συνδέσμων είναι εξαιρετικά μεγάλος. Καθώς επίσης να μην είναι υπερφορτωμένες με πολλές επιλογές πλοήγησης αλλά αυτές οι επιλογές να είναι ομαδοποιημένες κατά τέτοιον τρόπο που να μην μπερδεύουν τον χρήστη για το ποια λειτουργία επιτελεί κάθε μια από αυτές. Ακόμα, καλό θα είναι κάθε κείμενο να ολοκληρώνεται σε μια μόνο σελίδα χωρίς να περιέχει συνδέσμους σε επόμενες σελίδες. Εάν όμως αυτό δεν είναι δυνατόν, θα πρέπει να υπάρχει link κάτω από την τελευταία σειρά, το οποίο θα είναι οπτικά διαχωρισμένο από το υπόλοιπο κείμενο. Ετικέτες του τύπου επόμενο, πίσω και περισσότερο θα πρέπει να αποφεύγονται και στην θέση τους να υπάρχουν ετικέτες με τίτλους και επωνυμίες που προσδιορίζουν αυτό που ακολουθεί. Όσο αναφορά τα γραφικά, προτείνεται αυτά να είναι διαχωρισμένα σε εκείνα που είναι απλά διακοσμητικά και σε εκείνα που εκτελούν κάποιες λειτουργίες (π.χ. γραφικά που είναι σύνδεσμοι). Ακόμα, τα αντικείμενα πλοήγησης θα πρέπει να είναι διαχωρισμένα σε ένα σταθερό κοινό χώρο σε σχέση με το κείμενο και εύκολα προσβάσιμα χωρίς να χρειάζεται κύλιση της σελίδας, καθώς και μια ευκολοπρόσβαστη διασύνδεση για την κεντρική σελίδα. 2.4.7 Ανάδραση Σε οποιαδήποτε στιγμή πρέπει να παρέχεται στον χρήστη κατάλληλη πληροφορία που να δίνει στον χρήστη σιγουριά για τις επιλογές του. Οι προειδοποιήσεις για κλήση βαριών σελίδων ή για το κατέβασμα ενός αρχείου καθώς και υπενθυμίσεις για την κατάσταση του site (π.χ. ανενεργός ήχος) μειώνουν την έλλειψη βεβαιότητας των χρηστών. Σημεία τα οποία πρέπει να προσέξουμε είναι τα εξής: Εάν οι χρήστες έχουν ανά πάσα στιγμή πληροφόρηση για το που ακριβώς βρίσκονται. Εάν διαχωρίζονται οπτικά τα βασικότερα σημεία του site. Εάν υπάρχουν απλές και κατανοητές οδηγίες και υποδείξεις. Σημαντικοί είναι και χρόνοι απόκρισης. Ιδανικός χρόνος είναι έως 1 sec, ενώ πάνω από 10 sec θεωρείται μη αποδεκτός αφού οδηγεί στην απώλεια προσοχής από τον χρήστη. Για αυτό τον λόγο πρέπει να υπάρχει ενημέρωση κατά την κλήση βραδέων σελίδων και ένδειξη προς τον χρήστη σχετικά με την πρόοδο της εκάστοτε διαδικασίας. 18

2.5 Τα πιο συχνά λάθη στην σχεδίαση Τα πιο συχνά λάθη στην σχεδίαση απορρέουν από μακροχρόνιες μελέτες πάνω σε θέματα ευχρηστίας στο διαδίκτυο. Σύμφωνα λοιπόν με το πόρισμα των μελετών αυτών η υπερβολική χρήση τελευταίας τεχνολογίας αποτελεί ένα από τα σχεδιαστικά λάθη. Δεν σημαίνει ότι χρησιμοποιώντας αλόγιστα όλα τα εφέ που μας προσφέρονται, θα προσελκύσουμε περισσότερους χρήστες. Αντίθετα, θα εντυπωσιαστούν μόνο όσοι είναι εθισμένοι στο μέσο και όχι στο περιεχόμενο, ενώ οι υπόλοιποι θα κουραστούν για να δουν αυτό που έχει πραγματική ουσία και τους ενδιαφέρει με αποτέλεσμα να μην επιθυμούν να επισκεφθούν ξανά το site. Ακόμα, πρέπει να αποφεύγονται τα υπερβολικά κυλιόμενα κείμενα animation διότι αποσπούν την προσοχή του χρήστη σε βάρος του ουσιαστικού περιεχομένου. Ένα ακόμα λάθος είναι οι περίπλοκες διευθύνσεις. Πρέπει να έχουμε υπ όψη μας ότι οι χρήστες συνδυάζουν στο μυαλό τους την διεύθυνση ενός site με το περιεχόμενό του. Επομένως αυτή πρέπει να είναι αντιπροσωπευτική άλλα και εύκολη στην γραφή. Στη συνέχεια παρουσιάζουμε δυο ακόμα σχεδιαστικά λάθη που αφορούν τις λεγόμενες ορφανές σελίδες και τις κυλιόμενες σελίδες. Για να μην χαρακτηριστούν οι σελίδες ως ορφανές πρέπει να σιγουρευτούμε ότι όλες περιέχουν ξεκάθαρη την πληροφορία που αναφέρει σε ποιο web site ανήκουν, καθώς επίσης έναν σύνδεσμο που οδηγεί στην αρχική σελίδα και κάποια πληροφόρηση για την συγκεκριμένη σελίδα που έχει μπροστά του εκείνη την στιγμή ο χρήστης. Οι μεγάλες κυλιόμενες σελίδες πρέπει να αποφεύγονται. Το σύνολο της χρήσιμης πληροφορίας θα πρέπει να είναι στο πάνω μέρος της σελίδας λόγω του ότι μόνο το 10% των χρηστών κάνει scrolling για να δει ολόκληρο το περιεχόμενο. Ένα ακόμα λάθος που μπορούμε να προσθέσουμε εδώ είναι η έλλειψη υποστήριξης στην περιήγηση του site. Σε καμία περίπτωση o σχεδιαστής δεν υποθέτει πως ο χρήστης γνωρίζει το site όπως ίδιος. Για τον λόγο αυτό, το υλικό που παρέχεται από την ιστοσελίδα θα πρέπει να είναι κατά τέτοιον τρόπο δομημένο που να είναι εύκολα προσβάσιμο. Η παρουσία ενός site map ή μιας μηχανής αναζήτησης προσανατολίζει τον χρήση. 19

Επίσης, η έλλειψη συγκεκριμένων χρωμάτων στα links αποτελεί ένα από τα πιο συχνά λάθη στον σχεδιασμό ενός δικτυακού τόπου. Ένα από τα στάνταρ που πρέπει να ακολουθούμε είναι πως τα links που οδηγούν σε σελίδες που δεν έχουμε επισκεφθεί είναι μπλε χρώματος, ενώ αυτών που ήδη έχουμε επισκεφθεί είναι με κόκκινο. Ένα ακόμα λάθος και πολύ σπουδαίο, είναι η παρουσία ξεπερασμένης πληροφορίας σε ένα site. Το περιεχόμενο θα πρέπει να ενημερώνεται τακτικά με νέες πληροφορίες χωρίς βέβαια να αποσύρονται παλαιότερες πληροφορίες που ίσως να είναι ακόμα χρήσιμες. Έτσι διατηρείται κάποια ισορροπία στην συντήρηση του site και στην ενημέρωσή του με ιδιαίτερη σημασία στην δεύτερη περίπτωση. Τελευταίο στη σειρά αλλά όχι σε αξία σημείο που πρέπει να προσέξουμε είναι ο χρόνος πρόσβασης στο site. Το όριο υπομονής δεν πρέπει να ξεπερνά τα 10 δευτερόλεπτα και σε λίγες σελίδες μπορεί να επεκταθεί και στα 15 δευτερόλεπτα. Σύμφωνα λοιπόν με έρευνες που έχουν γίνει για την ευχρηστία των site, ο χρόνος αναμονής είναι η κύρια απαίτηση των χρηστών και ο παράγοντας εκείνος που επηρεάζει την υποκειμενική τους αίσθηση για τον βαθμό ευχρηστίας ενός δικτυακού τόπου. 20