Προοπτικές και Δυναμικό που απορρέουν από την αξιολόγηση της Οδηγίας 2002/20/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Μαρτίου 2002, για την αδειοδότηση δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών (Οδηγία για την αδειοδότηση) Η προοπτική της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για θέματα αδειοδότησης. Τον Ιούλιο 2000 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση 1 για Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την αδειοδότηση δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών (COM(2000)386 - C5-0440/2000 2000/0188 (COD)). Η εν λόγω πρόταση αποσκοπούσε στον καθορισμό κοινού πλαισίου για τη χορήγηση γενικών και ειδικών αδειών με αντικείμενο την προσφορά τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών (πλην των ραδιοτηλεοπτικών), προκειμένου να διευκολυνθεί η πλήρης ελευθέρωση όπως είχε τεθεί σε εφαρμογή από το 1998, διευκολύνοντας, ιδίως, την είσοδο νέων επιχειρηματικών φορέων στην αγορά. Η νέα Οδηγία για την Αδειοδότηση 2 αντικατέστησε την Οδηγία 97/13/ΕΚ 3 τα βασικά στοιχεία της οποίας ήταν: - η απαγόρευση του περιορισμού στον αριθμό των νεοεισερχόμενων (με εξαιρέσεις στον απαιτούμενο βαθμό για τη διασφάλιση της αποδοτικής χρήσης την ραδιοσυχνοτήτων), - η προτεραιότητα στις «γενικές» άδειες έναντι των «ειδικών» αδειών και - ο ορισμός εναρμονισμένων αρχών, συμπεριλαμβανομένου οριστικού καταλόγου των όρων χορήγησης αδειών. Επισκόπηση 4, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της κατάστασης των 15 Κρατών Μελών, δεν επέδειξε μια «εναρμονισμένη» προσέγγιση της αδειοδότησης για είσοδο στην αγορά παροχέων υπηρεσιών επικοινωνιών. Αντιθέτως, επισημάνθηκαν 1 COM(2000) 386 - C5-0440/2000 2000/0188 (COD), EE C365, 19.12.2000, σ. 198. 2 Οδηγία 2002/20/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, για την αδειοδότηση δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών (Οδηγία για την αδειοδότηση), ΕΕ L108, 24.04.2002 σ.21-32. 3 ΕΕ L117, 07.05.1997, σ.15. 4 Βλέπε σχετικά πορίσματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που περιλαμβάνονται στις ανακοινώσεις της σχετικά με την πέμπτη και με την έκτη έκθεση για την υλοποίηση της δέσμης κανονιστικών ρυθμίσεων για τον τομέα των τηλεπικοινωνιών.
δεκαπέντε διαφορετικά «εθνικά καθεστώτα», τα οποία απέκλιναν 5 ως προς τη βασική τους προσέγγιση και ως προς τις επιμέρους τους λεπτομέρειες. Συνεπώς, οι αντίστοιχες επιβαλλόμενες -προς τους διάφορους επιχειρηματικούς φορείς- διοικητικές επιβαρύνσεις ήταν από σχεδόν μηδενικές έως υπέρμετρες. Μια αποδοτική και ουσιαστικά λειτουργική & ενιαία ευρωπαϊκή αγορά μπορεί να επιτευχθεί με ενδελεχή απλοποίηση των υφιστάμενων εθνικών καθεστώτων, χρησιμοποιώντας ως πρότυπα τα απλούστερα καθεστώτα που υπάρχουν. Η ενιαία ευρωπαϊκή αδειοδότηση ή αμοιβαία αναγνώριση αδειών που θα καθιστά δυνατή και θα υποστηρίζει την ανάπτυξη μιας δυναμικής και ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς δεν θα ήταν ίσως απαραίτητη σε περίπτωση που οι διαδικασίες και οι όροι αδειοδότησης των υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών μειωθούν στον απολύτως αναγκαίο βαθμό. Η σύγκλιση μεταξύ διαφορετικών υπηρεσιών και δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών και των τεχνολογιών τους, απαιτεί την εγκαθίδρυση κατάλληλα προδιαγραμμένου καθεστώτος αδειοδότησης, το οποίο θα καλύπτει όλες τις συγκρίσιμες υπηρεσίες, με ισότιμο τρόπο, ανεξάρτητα από τις χρησιμοποιούμενες τεχνολογίες. Οι στόχοι από τη νέα κοινοτική οδηγία για την αδειοδότηση. Η Οδηγία για την αδειοδότηση υπηρεσιών και δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών λαμβάνει υπόψη τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με την αναθεώρηση του κανονιστικού πλαισίου για τις τηλεπικοινωνίες του 1999. Άλλωστε, η εν λόγω διαβούλευση αποτέλεσε βασικό κατευθυντήριο άξονα για την περαιτέρω αναμόρφωση του κοινού ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου του τομέα. Η Οδηγία 2002/20/ΕΚ παρουσιάζει ένα πιο απλό και εναρμονισμένο σύστημα αδειοδοτήσεων σε ολόκληρη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ελάχιστα κανονιστικά εμπόδια στην είσοδο σε μια ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Η νέα Οδηγία για την Αδειοδότηση είχε ως βασικό στόχο να αναθεωρήσει τα υφιστάμενα καθεστώτα γενικών και ειδικών αδειών των Κρατών Μελών και να προωθήσει κατάλληλο & νεωτεριστικό ρυθμιστικό πλαίσιο, βασισμένο: - στην ανάγκη ενθάρρυνσης μιας δυναμικής και ανταγωνιστικής αγοράς επικοινωνιακών υπηρεσιών, 5 Ο αριθμός των κατηγοριών αδειών που είχαν θεσπισθεί από τα Κράτη Μέλη κυμαίνετο από μόλις δύο έως και δεκαοκτώ, με καθεμία συνοδευόμενη από τους δικούς της όρους, διαδικασίες, επιβαρύνσεις και τέλη. Αυτός ο κατακερματισμός συντηρείτο από το γεγονός ότι τα Κράτη Μέλη μπορούσαν να απαιτούν πολλά διαφορετικά είδη πληροφοριών από τους παροχείς υπηρεσιών, τα οποία μπορούσαν να ποικίλου από κανένα απολύτως στοιχείο (στο απλούστερο καθεστώς) έως και 49 στοιχεία (σε ένα από τα πιο αυστηρά καθεστώτα αδειοδότησης). 2/12
- στην ενοποίηση της εσωτερικής ευρωπαϊκής αγοράς σε ένα περιβάλλον σύγκλισης, - στον περιορισμό των κανονιστικών ρυθμίσεων στο ελάχιστο δυνατό, - στην επιδίωξη «τεχνολογικής ουδετερότητας 6» και - στην καλύτερη δυνατή κάλυψη των αναγκών των συγκλινουσών αγορών. Επίσης, η νέα Οδηγία προέβλεπε ένα απλοποιημένο και εναρμονισμένο καθεστώς κοινοτικής αδειοδότησης και αποσκοπούσε στο να μειώσει -στο ελάχιστο δυνατό- τα διοικητικά εμπόδια για την είσοδο στην αγορά, προκειμένου να τονώσει την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και να επιτρέψει τόσο στους παροχείς υπηρεσιών όσο και στους καταναλωτές-χρήστες να επωφεληθούν από τις οικονομίες κλίμακας της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Στόχος της Οδηγίας είναι η απλοποίηση και η εναρμόνιση των υπαρχόντων εθνικών συστημάτων για την αδειοδότηση τόσο των δικτύων-υποδομών όσο και των υπηρεσιών-εφαρμογών ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Το προτεινόμενο γενικό σύστημα αδειοδότησης ισχύει για όλες τις υπηρεσίες και τα δίκτυα ηλεκτρονικής επικοινωνίας, ανεξάρτητα από τα τεχνολογικά τους χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα επιχειρεί να ελαχιστοποιήσει τα διαδικαστικά εμπόδια (και/η τυχόν διοικητικούς φραγμούς) σχετικά με την εισαγωγή στην αγορά. Η υποβολή πληροφοριών δεν αποτελεί πλέον βασική και αναγκαία προϋπόθεση για την είσοδο στην αγορά, ενώ ο συστηματικός έλεγχος της συμμόρφωσης με τους όρους που συνοδεύουν τις άδειες περιορίζεται σε εκείνους τους ειδικούς και συγκεκριμένους όρους για τους οποίους μπορεί να υπάρχει αντικειμενική αιτιολόγηση. Επιπλέον, η νέα Οδηγία για την Αδειοδότηση αποσκοπεί στη δημιουργία σαφούς νομικού πλαισίου για την εξασφάλιση της ελευθερίας παροχής δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, λαμβάνοντας υπόψη τυχόν περιορισμούς που συνάδουν προς τη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, όπως αυτή ισχύει σήμερα, ιδίως δε τα μέτρα που αφορούν τη δημόσια τάξη, τη δημόσια ασφάλεια και τη δημόσια υγεία. Η Οδηγία καλύπτει την αδειοδότηση όλων των δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ανεξαρτήτως του εάν παρέχονται ή όχι στο κοινό. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για να εξασφαλιστεί ότι, και για τις δύο αντίστοιχες κατηγορίες φορέων παροχής, μπορούν να ισχύουν αντικειμενικά, διαφανή, αμερόληπτα και αναλογικά δικαιώματα, όροι και διαδικασίες. 6 Δηλαδή στην προοπτική προώθησης μέτρων που να μην ευνοούν ιδιαίτερα μια (ή/και περισσότερες) συγκεκριμένη μορφή τεχνολογίας, σε βάρος άλλων αντίστοιχων, είτε ήδη υφιστάμενων είτε δυνητικά ανπτυσσόμενων τεχνολογιών. 3/12
Η Οδηγία εφαρμόζεται στην παροχή δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων, μόνον όταν η χρήση αυτή συνεπάγεται την παροχή δικτύου ή υπηρεσίας ηλεκτρονικών επικοινωνιών, κατά κανόνα αντί αμοιβής. Η αυτοχρησιμοποίηση τερματικού ραδιοεξοπλισμού, βάσει μη αποκλειστικής χρήσης ειδικών ραδιοσυχνοτήτων από τον χρήστη για λόγους που δεν συνδέονται με οικονομική δραστηριότητα, όπως η χρήση της ζώνης πολιτών από ραδιοερασιτέχνες, δεν συνιστά παροχή δικτύου ή υπηρεσίας ηλεκτρονικών επικοινωνιών και, συνεπώς, δεν καλύπτεται 7 από την Οδηγία για την αδειοδότηση. Η αδειοδότηση των συστημάτων «υπό όρους πρόσβασης» καλύπτεται από τις διατάξεις της σχετικής Οδηγίας 98/84/ΕΚ 8. Η επιχειρηματική διάσταση από τη νέα Οδηγία για την αδειοδότηση. Η κοινή ευρωπαϊκή πρακτική για την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς συνιστά την χρήση ενός κατά το δυνατόν λιγότερο επαχθούς συστήματος αδειοδότησης, που θα καθιστά δυνατή την παροχή δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, προκειμένου: - να τονωθεί η ανάπτυξη νέων υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και πανευρωπαϊκών δικτύων υπηρεσιών και επικοινωνιών, και για - να παρέχεται στους φορείς παροχής υπηρεσιών και στους καταναλωτές η δυνατότητα να επωφελούνται από τις οικονομίες κλίμακας της ενιαίας αγοράς. Έτσι θα αποφεύγονται άσκοπες διασυνδέσεις και προϋποθέσεις μεταξύ του δικαιώματος παροχής υπηρεσιών ή δικτύων και διαφόρων απαιτήσεων του εθνικού δικαίου. Ταυτόχρονα οι άδειες θα καθίστανται περισσότερο διαφανείς, ως προς τους όρους και τις προοπτικές τους. Τέτοιου είδους στόχοι μπορούν πλέον να καθίστανται εφικτοί μέσω της προώθησης ενός νέου καθεστώτος «γενικής άδειας», για όλα τα δίκτυα και τις υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών το οποίο θα διέπει τις δράσεις των αντίστοιχων φορέων. Δεν θα απαιτείται πλέον ρητή απόφαση ή διοικητική πράξη της εθνικής κανονιστικής αρχής, ενώ θα υφίσταται κάποιο είδος περιορισμού των διαδικαστικών απαιτήσεων μόνο σχετικά με τα θέματα που αφορούν στην κοινοποίηση (για την οποία συνήθως θα απαιτείται σχετική απόδειξη εκ μέρους του φορέα που λαμβάνει την αντίστοιχη άδεια-εξουσιοδότηση). 7 Η χρήση αυτή καλύπτεται από την οδηγία 1999/5/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 1999 (ΕΕ L91, 07.04.199, σ.10-28) σχετικά με τον ραδιοεξοπλισμό και τον τηλεπικοινωνιακό τερματικό εξοπλισμό και την αμοιβαία αναγνώριση της συμμόρφωσης των εξοπλισμών αυτών. 8 ΕΕ L320, 28.11.1998, σ.54. 4/12
Η κοινοποίηση περιορίζεται στην απλή υποβολή δήλωσης νομικού ή φυσικού προσώπου προς την εθνική κανονιστική αρχή, με την οποία γνωστοποιεί την πρόθεσή του να αρχίσει να παρέχει υπηρεσίες ή δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών, και στην υποβολή των ελάχιστων πληροφοριών οι οποίες απαιτούνται ώστε η εθνική κανονιστική αρχή να έχει τη δυνατότητα τήρησης μητρώου φορέων παροχής υπηρεσιών και δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Οι εν λόγω πληροφορίες πρέπει να περιορίζονται σε ό,τι είναι απαραίτητο για τον προσδιορισμό του φορέα παροχής και των αρμόδιων για επαφές προσώπων του φορέα παροχής, της διεύθυνσης του φορέα παροχής καθώς και σε σύντομη περιγραφή της προς παροχή υπηρεσίας Στις νέες προτεινόμενες «γενικές άδειες» είναι απαραίτητο το να περιλαμβάνονται, με τρόπο ρητό, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των αντίστοιχων και (υποκείμενων στις διατάξεις τους) επιχειρήσεων, για τη διασφάλιση ενιαίων κανόνων σε εθνικό και σε πανευρωπαϊκό πλαίσιο και για τη διευκόλυνση της διασυνοριακής διαπραγμάτευσης διασύνδεσης μεταξύ δημοσίων δικτύων επικοινωνιών. Η γενική άδεια θα πρέπει να περιλαμβάνει μόνο ειδικούς για τον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών όρους. Δεν θα πρέπει να εξαρτώνται από όρους βάσει άλλης υφιστάμενης εθνικής νομοθεσίας που δεν διέπει ειδικά τον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Ειδικές υποχρεώσεις που μπορούν να επιβληθούν στους φορείς παροχής υπηρεσιών και δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών με σημαντική ισχύ στην αγορά 9 ή στους εντεταλμένους να παρέχουν καθολική υπηρεσία, βάσει της οδηγίας είναι νομικά διακριτές από τα γενικά δικαιώματα και υποχρεώσεις βάσει των γενικών αδειών. Η γενική άδεια επιτρέπει στις επιχειρήσεις που παρέχουν στο κοινό δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, να διαπραγματεύονται διασύνδεση υπό τους όρους της νέας Οδηγίας για θέματα περί διασύνδεσης, 2002/19/ΕΚ 10. Οι εθνικές κανονιστικές αρχές παρέχουν δηλώσεις στις ως άνω επιχειρήσεις-φορείς παροχής υπηρεσιών και δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών μετά από αίτηση των τελευταίων ή με ιδία πρωτοβουλία, σχετικά με την επικύρωση των δικαιωμάτων των εν λόγω φορέων όσον αφορά τη διασύνδεση και τα δικαιώματα διέλευσης, συγκεκριμένα για τη διευκόλυνση των διαπραγματεύσεων σε άλλα, περιφερειακά ή τοπικά, επίπεδα διακυβέρνησης ή με φορείς παροχής υπηρεσιών σε άλλα Κράτη Μέλη. Οι επιχειρήσεις οι οποίες παρέχουν δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών σε άλλους φορείς, πλην του κοινού, μπορούν να διαπραγματεύονται διασύνδεση με εμπορικούς όρους. 9 Δυνάμει του άρθρου 5 παράγραφοι 1 και 2, και των άρθρων 6 και 8 της Οδηγίας 2002/19/ΕΚ για την πρόσβαση και των άρθρων 16, 17, 18 και 19 της Οδηγίας 2002/22/ΕΚ για την καθολική υπηρεσία. 10 ΕΕ L108, 24.04.2002 σελ.7-32. 5/12
Η Οδηγία περιορίζει περισσότερο τον αριθμό όρων που επιβάλλονται σε παροχείς υπηρεσιών και απαιτεί τον αυστηρό διαχωρισμό μεταξύ όρων του γενικού δικαίου που ισχύουν για όλες τις επιχειρήσεις, όρων δυνάμει γενικής άδειας και όρων που συνοδεύουν τα δικαιώματα χρήσης ραδιοσυχνοτήτων και αριθμών. Η Οδηγία υποστηρίζει τη σημασία της εδραίωσης μιας ενιαίας ανταγωνιστικής αγοράς στον ευρύτερο τομέα ηλεκτρονικών επικοινωνιών με οφέλη για το σύνολο των εταιριών και των ιδιωτών. Η προσαρμογή των υπαρχόντων κοινοτικών μέτρων αναγνωρίζεται ως ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για την επίτευξή της. Επιπτώσεις σε επιχειρηματικούς φορείς. Οι επιχειρηματικοί φορείς κάθε μεγέθους θα μπορέσουν γενικά να επωφεληθούν από τον αυξημένο ανταγωνισμό, τις καινοτόμες προσφορές στην αγορά και την ανταποδοτική αξία που παρέχει το νέο κανονιστικό πλαίσιο στο σύνολό του, περιλαμβανομένων των νέων ρυθμίσεων για την αδειοδότηση. Τα νέα μέτρα περί αδειοδότησης θα διευκολύνουν την είσοδο στην αγορά για τους παροχείς ηλεκτρονικών δικτύων μειώνοντας στο ελάχιστο τους διοικητικούς φραγμούς. Αυτό θα ωφελήσει συνολικά την οικονομία, καθιστώντας τις επιχειρήσεις πιο αποδοτικές, καθώς όλες οι εταιρίες χρειάζονται αποδοτικές υποδομές επικοινωνιών. Παράλληλα, τα μέτρα για την αδειοδότηση δικτύων και υπηρεσιών μπορούν να βοηθήσουν στην τόνωση της ανάπτυξης παροχής πανευρωπαϊκών πλέον υπηρεσιών, καθώς αποσκοπούν στη δημιουργία εναρμονισμένων όρων και προοπτικών που θα εφαρμόζονται σε όλα τα Κράτη Μέλη. Με τις νέες ρθμίσεις, επιδιώκεται ώστε η ευρωπαϊκή αγορά δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών να εξακολουθήσει να προσφέρει ελκυστικές επενδυτικές ευκαιρίες σε πολλαπλά επίπεδα. Οι εθνικές κανονιστικές αρχές μπορούν να προβαίνουν σε ελέγχους και στην επιβολή κυρώσεων. Οι κυρώσεις μη συμμόρφωσης με όρους βάσει της γενικής άδειας πρέπει να είναι ανάλογες προς την παράβαση. Εκτός εξαιρετικών περιστάσεων, η αφαίρεση του δικαιώματος παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών ή του δικαιώματος χρήσης ραδιοσυχνοτήτων ή αριθμών όταν μια επιχείρηση δεν συμμορφώνεται με έναν ή περισσότερους όρους βάσει της γενικής άδειας, δεν αποτελεί αναλογική κύρωση. Αυτό ισχύει με την επιφύλαξη έκτακτων μέτρων που ενδέχεται να απαιτηθεί να ληφθούν από κράτη μέλη σε περίπτωση σοβαρής απειλής της δημόσιας τάξης, ασφάλειας ή υγείας ή οικονομικών ή επιχειρησιακών συμφερόντων άλλων επιχειρήσεων. 6/12
Επιπλέον, η νέα διάσταση η οποία αναπτύσσεται υπό τους κανόνες του υγιούς και θεμιτού ανταγωνισμού, μπορεί να συνδράμει στην προώθηση μέτρων που να λαμβάνουν υπόψη την ειδική κατάσταση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (μειωμένες ή διαφορετικές απαιτήσεις, κλπ.), στο πλαίσιο της προοπτικής για μείωση του ρυθμιστικού βάρους για όλες τις επιχειρήσεις του τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Δεδομένου ότι το βάρος π.χ. των ειδικών αδειών είναι δυσανάλογα μεγάλο για τις μικρομεσαίες επιχιερήσεις (ΜΜΕ), αυτές θα αποκομίσουν τα μεγαλύτερα οφέλη από την κατάργηση των ειδικών αδειών και τη μεγαλύτερη στήριξη σε γενικές άδειες. Δύνανται να επιβληθούν διοικητικές επιβαρύνσεις 11 σε φορείς παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων της εθνικής κανονιστικής αρχής όσον αφορά τη διαχείριση του συστήματος αδειοδότησης και για την χορήγηση δικαιωμάτων χρήσης. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να υπάρχει διαφάνεια όσον αφορά τα έσοδα και τα έξοδα των εθνικών κανονιστικών αρχών με την υποβολή ετήσιων εκθέσεων σχετικά με το συνολικό ποσό των επιβαρύνσεων που συγκεντρώνονται και των πραγματοποιηθεισών διοικητικών δαπανών. Οι εν λόγω επιβαρύνσεις θα είναι ανάλογες προς τον κύκλο εργασιών των σχετικών υπηρεσιών της ενδιαφερόμενης επιχείρησης, όπως υπολογίζεται για το λογιστικό έτος που προηγήθηκε του έτους της διοικητικής επιβάρυνσης. Δεν απαιτείται καταβολή διοικητικών επιβαρύνσεων από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Εκτός από τις διοικητικές επιβαρύνσεις, μπορούν να επιβάλλονται τέλη χρήσης ειδικά για χρήση ραδιοσυχνοτήτων και αριθμών, ως μέσο για διασφάλιση της βέλτιστης χρήσης των εν λόγω πόρων. Ανάλογα τέλη μπορούν να εφαρμόζονται για τα δικαιώματα εγκατάστασης διευκολύνσεων υπεράνω ή υποκάτω δημοσίου ή ιδιωτικού ακινήτου, για τη διασφάλιση βέλτιστης χρήσης τέτοιων πόρων. Τα εν λόγω τέλη δεν θα πρέπει να παρεμποδίζουν την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών και ανταγωνισμού στην αγορά. Δικαιώματα χρήσης ραδιοσυχνοτήτων και αριθμών. Η Οδηγία προβλέπει ότι τα Κράτη Μέλη δεν εμποδίζουν μια επιχείρηση να παρέχει υπηρεσίες ή δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών εκτός εάν είναι απαραίτητο για την προστασία της δημόσιας τάξης, ασφάλειας ή υγείας. Ειδικότερα, όταν είναι αμελητέος ο κίνδυνος πρόκλησης επιβλαβών παρεμβολών, η χρήση ραδιοσυχνοτήτων δεν εξαρτάται πλέον από τη χορήγηση ατομικών δικαιωμάτων χρήσης, αλλά η γενική άδεια περιλαμβάνει τους σχετικούς όρους. 11 Αυτές οι επιβαρύνσεις θα πρέπει να περιορίζονται στην κάλυψη των πραγματικών διοικητικών δαπανών για τις εν λόγω δραστηριότητες. Τα συστήματα των διοικητικών επβαρύνσεων δεν θα στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό ούτε θα εμποδίζουν την είσοδο στην αγορά. Επιβαρύνσεις ουσιαστικά θα επιβάλλονται μόνο για τη χορήγηση δικαιώματος χρήσης αριθμών, ραδιοσυχνοτήτων και δικαιωμάτων εγκατάστασης ευκολιών. 7/12
Η Οδηγία δεν προδικάζει την παραχώρηση ραδιοσυχνοτήτων απευθείας σε επιχειρηματικούς φορείας παροχής δικτύων ή υπηρεσιών. Με την επιφύλαξη των ειδικών εθνικών και κοινοτικών 12 κριτηρίων και διαδικασιών σχετικά με τα δικαιώματα χρήσης του ραδιοφάσματος, η διαδικασία χορήγησης ραδιοσυχνοτήτων θα είναι αντικειμενική, διαφανής, αμερόληπτη και αναλογική, αποσκοπώντας πρωτίστως στην επίτευξη των στόχων του δημοσίου συμφέροντος. Εφόσον η ζήτηση ραδιοσυχνοτήτων σε συγκεκριμένο εύρος υπερβαίνει τις διαθέσιμες, θα ακολουθούνται προσήκουσες και διαφανείς διαδικασίες για την παραχώρηση των εν λόγω συχνοτήτων προκειμένου να αποφεύγονται διακρίσεις για τη βέλτιστη χρήση των εν λόγω πόρων εν ανεπαρκεία. Στο πλαίσιο αυτό, και για την προώθηση του ανταγωνισμού, μπορούν να προωθούνται ειδικά (και επαρκώς τεκμηριωμένα) κριτήρια επιλογής, συμπεριλαμβανομένου και του αποκλεισμού ορισμένων επιχειρήσεων από μια διαδικασία ανταγωνιστικής ή συγκριτικής επιλογής. Η Οδηγία προβλέπει διαδικασία υποβολής σχετικής αίτησης προς την αρμόδια εθνική κανονιστική αρχή, για τη χορήγηση δικαιωμάτων χρήσης μιας ραδιοσυχνότητας. Η εθνική κανονιστική αρχή έχει το δικαίωμα να ζητήσει από τον αιτούντα πληροφορίες που να αποδεικνύουν τήρηση των όρων που συνδέονται με τέτοια δικαιώματα, και να προβαίνει σε τεκμηριωμένη ανάλυση και αξιολόγηση. Οι σχετικές αποφάσεις λαμβάνονται, ανακοινώνονται και δημοσιοποιούνται σε τακτές χρονικές προθεσμίες 13 μετά την παραλαβή της πλήρους αίτησης. Περιορισμός της χρήσης ειδικών δικαιωμάτων. Η Οδηγία για την αδειοδότηση επίσης αποσκοπεί στον περιορισμό της χρήσης ειδικών δικαιωμάτων, αποκλειστικά για την εκχώρηση ραδιοσυχνοτήτων και αριθμών. Στο πλαίσιο αυτό οι αριθμοί στους οποίους απευθύνεται η πρόταση είναι οι τηλεφωνικοί αριθμοί (συμπεριλαμβανομένων σύντομων κωδίκων) που εμπίπτουν στο εθνικό σχέδιο αριθμοδότησης. Τα εν λόγω δικαιώματα χρήσης δεν θα πρέπει να περιορίζονται, εκτός εάν αυτό είναι αναπόφευκτο λόγω της ανεπάρκειας ραδιοσυχνοτήτων και της ανάγκης εξασφάλισης της αποδοτικής τους χρήσης. Μείωση τελών και επιβαρύνσεων καθώς και του εύρους απόκλισής τους εντός της ΕΕ. 12 Εφόσον η εναρμονισμένη παραχώρηση ραδιοσυχνοτήτων σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις έχει συμφωνηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα Κράτη Μέλη πρέπει να εφαρμόζουν αυστηρά τις εν λόγω συμφωνίες όταν παραχωρούν δικαιώματα χρήσης ραδιοσυχνοτήτων από το εθνικό σχέδιο χρήσης συχνοτήτων. 13 Ήτοι εντός τριών εβδομάδων στην περίπτωση αριθμών που σχετίζονται με το εθνικό σχέδιο αριθμοδότησης και εντός έξι εβδομάδων στην περίπτωση ραδιοσυχνοτήτων στο πλαίσο του εθνικού προγράμματος συχνοτήτων. 8/12
Η κοινοτική νομοθεσία προβλέπει ώστε οι διοικητικές επιβαρύνσεις και τα τέλη που επιβάλλονται στους φορείς εκμετάλλευσης να καλύπτουν μόνο τις διοικητικές δαπάνες χορήγησης, διαχείρισης, ελέγχου και εφαρμογής των ισχυόντων καθεστώτων αδειοδότησης. Ωστόσο μέχρι πρόσφατα, διάφορες υφιστάμενες πρακτικές σε πανευρωπαϊκό επίπεδο έτυχαν περιατέρω αξιολόγησης, κυρίως λόγω μη επαρκούς διαφάνειας και υψηλών επιβαλλόμενων τελών. Η Οδηγία 2002/20/ΕΚ μειώνει σημαντικά τις διοικητικές επιβαρύνσεις, απλοποιώντας τα καθεστώτα αδειοδότησης, μειώνοντας ως εκ τούτου τον κανονιστικό φόρο εργασίας και τις συνεπακόλουθες διοικητικές δαπάνες. Επίσης δημιουργεί τις απαραίτητες συνθήκες διαφάνειας, απαιτώντας από τις εθνικές κανονιστικές αρχές να δημοσιεύουν ετήσιες επισκοπήσεις δαπανών και επιβαρύνσεων. Επιπλέον, απαιτεί από τις εθνικές κανονιστικές αρχές να αναπροσαρμόζουν το επίπεδο των επιβαρύνσεων του επόμενου έτους εάν το συνολικό ποσό των επιβαρύνσεων που εισπράχθηκαν υπερβαίνει τις διοικητικές δαπάνες. Το βασικό θεματικό περιεχόμενο της Οδηγίας για την αδειοδότηση. Στις ακόλουθες ενότητες, περιγράφεται εν συντομία το θεματικό περιεχόμενο των επιμέρους άρθρων της Οδηγίας για την Αδειοδότηση. Άρθρο 1 - Στόχος και πεδίο εφαρμογής Υλοποίηση της ενιαίας εσωτερικής αγοράς, διευκόλυνση της εισόδου στην αγορά. Μέσω της απλούστευσης όρων και κανόνων αδειοδότησης. Καλύπτει όλες τις γενικές άδειες σχετικά με την παροχή υπηρεσιών ή δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Άρθρο 2 Ορισμοί Επεκτείνει την εφαρμογή των ορισμών που προβλέπει η οδηγία πλαίσιο 2002/21/ΕΚ, και προτείνει τον ορισμό της «γενικής άδειας 14» και των «επιβλαβών παρεμβολών». Άρθρο 3 - Γενική άδεια υπηρεσιών και δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών Ορίζει ότι η παροχή όλων των υπηρεσιών και δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών μπορεί να υπάγεται σε γενική άδεια που απαιτεί μόνο κοινοποίηση ή καταχώριση, αλλά όχι ρητή απόφαση (ή άλλη διοικητική πράξη). Περιορίζει στο ελάχιστο δυνατό τις πληροφορίες που μπορούν να ζητούν οι αρχές στο πλαίσιο της διαδικασίας κοινοποίησης (π.χ. προσδιορισμός της επιχείρησης, αρμόδιοι για επαφές και περιγραφή της υπηρεσίας). 14 Η «γενική άδεια» ορίζεται ως το νομικό πλαίσιο που θεσπίζεται από τα Κράτη Μέλη και που διασφαλίζει δικαιώματα για την παροχή δικτύων ή υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και θεσπίζει ειδικές υποχρεώσεις ανά τομέα, που είναι δυνατόν να εφαρμόζονται σε όλους ή σε συγκεκριμένους τύπους δικτύων και υπηρεσιών. 9/12
Άρθρο 4 - Ελάχιστος κατάλογος των δικαιωμάτων που προκύπτουν από τη γενική άδεια Θεσπίζει τα βασικά γενικά δικαιώματα για φορείς εκμετάλλευσης σύμφωνα με τη γενική άδεια, και συγκεκριμένα: - το δικαίωμα παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών στο κοινό, - το δικαίωμα διαπραγμάτευσης διασύνδεσης με άλλους φορείς παροχής υπηρεσιών στο κοινό, - το δικαίωμα της δημιουργίας/εγκατάστασης δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών και υποβολής αίτησης για τα απαραίτητα δικαιώματα διέλευσης - το δικαίωμα της υπόψη τους ανάθεσης παροχής διαφόρων στοιχείων καθολικής υπηρεσίας και/ή της κάλυψης τμημάτων της εθνικής επικράτειας σλύμφωνα με την Οδηγία για την καθολική υπηρεσία 15. Άρθρο 5 - Δικαιώματα χρήσης ραδιοσυχνοτήτων και αριθμών Ορίζει ότι οι επιχειρήσεις μπορούν να αιτούνται δικαιώματα χρήσης ραδιοσυχνοτήτων και αριθμών. Απαιτεί ανοικτές, αμερόληπτες και διαφανείς διαδικασίες εκχώρησης, συμπεριλαμβανομένης διευκρίνισης για το δικαίωμα μεταβίβασης κατανομής και δευτερογενούς εμπορίας των δικαιωμάτων χρήσης. Απαγορεύει τον περιορισμό των δικαιωμάτων χρήσης εκτός εάν είναι απαραίτητος για τη διασφάλιση αποδοτικής χρήσης των ραδιοσυχνοτήτων (όχι για αριθμούς, καθώς δεν είναι εν ανεπαρκεία). Άρθρο 6 - Όροι που συνοδεύουν τη γενική άδεια και τα δικαιώματα χρήσης ραδιοσυχνοτήτων και αριθμών Περιορίζει και εναρμονίζει τους όρους που μπορούν να συνοδεύουν τη γενική άδεια και τα δικαιώματα χρήσης, παρέχοντας οριστικό κατάλογο των εν λόγω όρων. Θεσπίζει την αρχή ότι όλοι οι όροι πρέπει να είναι αντικειμενικά αιτιολογημένοι, αμερόληπτοι, αναλογικοί και διαφανείς. Απαιτείται επομένως αυστηρός διαχωρισμό μεταξύ: - όρων που δεν είναι τομεακοί (φορολογία, εταιρικό δίκαιο κτλ.), - όρων γενικής άδειας και - όρων που σχετίζονται με δικαιώματα χρήσης, για αύξηση της διαφάνειας και αποφυγής καταχρηστικών και άτοπων διασυνδέσεων μεταξύ διαφορετικών κατηγοριών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Άρθρο 7 - Διαδικασία περιορισμένης παροχής δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων Επιβάλει όρους σχετικά με τον περιορισμό των δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων (λόγοι περιορισμού, κριτήρια επιλογής, τύποι και προθεσμίες διαδικασιών, τακτική αναθεώρηση). 15 Οδηγία 2002/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7 ης Μαρτίου 2002, για την καθολική υπηρεσία και τα δικαιώματα των χρηστών όσον αφορά δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικής επικοινωνίας, ΕΕ L108, 24.04.2002, σελ.51-77. 10/12
Άρθρο 8 - Εναρμονισμένη εκχώρηση ραδιοσυχνοτήτων Διασφαλίζει τη σωστή εφαρμογή συμφωνιών για εναρμονισμένη εκχώρηση ραδιοσυχνοτήτων σε εθνικό επίπεδο χωρίς περιορισμούς, αλλαγές ή καθυστερήσεις. Άρθρο 9 - Δηλώσεις για τη διευκόλυνση άσκησης δικαιωμάτων διέλευσης και δικαιωμάτων διασύνδεσης Παρέχει στις επιχειρήσεις το δικαίωμα χορήγησης από την εθνική κανονιστική αρχή επικύρωσης του δικαιώματος απόκτησης δικαιωμάτων διέλευσης ή/και δικαιωμάτων διαπραγμάτευσης της διασύνδεσης κατόπιν αιτήματος των εν λόγω επιχειρήσεων, οι οποίες ίσως χρειάζονται τα εν λόγω δικαιώματα για να διαπραγματεύονται με άλλες αρχές (π.χ. σε δημοτικό επίπεδο) ή με άλλες επιχειρήσεις (ιδιαίτερα σε άλλα Κράτη Μέλη). Άρθρο 10 - Συμμόρφωση με τους όρους της γενικής άδειας ή των δικαιωμάτων χρήσης Παρέχει διαδικαστικές εγγυήσεις (προθεσμίες, δικαίωμα έκφρασης απόψεων και προσφυγής για τις επιχειρήσεις) σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με όρους. Απαιτεί από τα Κράτη Μέλη να λαμβάνουν μέτρα κατ' αναλογικό τρόπο (χωρίς αφαίρεση του δικαιώματος παροχής υπηρεσιών ή δικτύων ή δικαιωμάτων χρήσης, εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων για τις οποίες προβλέπεται διαδικασία έκτακτης ανάγκης). Άρθρο 11 - Απαιτούμενες πληροφορίες στο πλαίσιο της γενικής άδειας και για τα δικαιώματα χρήσης Περιορίζει στις απολύτως απαραίτητες τις πληροφορίες και τις εκθέσεις που απαιτούνται από τις επιχειρήσεις. Οι εν λόγω υποχρεώσεις προβλέπεται ότι θα είναι αναλογικές και αντικειμενικά αιτιολογημένες. Η διάταξη επιτρέπει απαιτήσεις παροχής πληροφοριών για δημοσίευση συγκριτικών επισκοπήσεων ποιότητας και τιμών των υπηρεσιών προς όφελος των καταναλωτών, για ρητά περιγεγραμμένους στατιστικούς σκοπούς και για συγκριτικές διαδικασίες υποβολής προσφορών για συχνότητες. Ορίζει ότι δεν απαιτείται η εκ των προτέρων υποβολή πληροφοριών πριν από ή ως όρος για την πρόσβαση στην αγορά. Άρθρο 12 - Διοικητικές επιβαρύνσεις Περιορίζει τις επιβαρύνσεις που επιβάλλονται σε φορείς παροχής υπηρεσιών στο ύψος των διοικητικών δαπανών που προκύπτουν από τη διαχείριση, τον έλεγχο και την επιβολή του συστήματος των γενικών αδειών και προβλέπει αναπροσαρμογή των επιβαρύνσεων σε περίπτωση που οι συνολικές επιβαρύνσεις υπερβαίνουν τις διοικητικές δαπάνες. Άρθρο 13 - Τέλη για δικαιώματα χρήσης και δικαιώματα διέλευσης Επιτρέπει την επιβολή τελών για τη χρήση φάσματος και αριθμών αλλά και για δικαιώματα διέλευσης, υποκείμενη στις αρχές της αμεροληψίας, διαφάνειας, αντικειμενικής αιτιολόγησης και αναλογικότητας και τους στόχους πολιτικής που αφορούν την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών και τον ανταγωνισμό. 11/12
Άρθρο 14 - Τροποποίηση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων Απαιτεί από τα Κράτη Μέλη να γνωστοποιούν εγκαίρως και να επιτρέπουν στα ενδιαφερόμενα μέρη να εκφράζουν τις απόψεις τους σε περίπτωση προβλεπόμενων τροποποιήσεων των δικαιωμάτων, όρων, διαδικασιών, επιβαρύνσεων και τελών. Οι εν λόγω τροποποιήσεις πρέπει να κοινοποιούνται έγκαιρα και με προσήκοντα τρόπο σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη δίδοντας τους την κατάλληλη ευκαιρία να εκφράζουν τις απόψεις τους σχετικά με αυτές τις τροποποιήσεις Άρθρο 15 - Δημοσίευση πληροφοριών Απαιτεί από τα Κράτη Μέλη να δημοσιεύουν και να τηρούν ενημερωμένες όλες τις πληροφορίες σχετικά με δικαιώματα, όρους, διαδικασίες, επιβαρύνσεις και τέλη που αφορούν γενικές άδειες, δικαιώματα χρήσης ραδιοσυχνοτήτων και αριθμών και δικαιώματα διέλευσης, κατά τρόπο εύχρηστο. Οι φορείς παροχής υπηρεσιών, οι καταναλωτές και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να έχουν ευχερή πρόσβαση σε όλες τις σχετικές πληροφορίες. Οι εθνικές κανονιστικές αρχές έχουν το σημαντικό καθήκον να παρέχουν και να ενημερώνουν τις εν λόγω πληροφορίες Άρθρο 16 Διαδικασίες επανεξέτασης Απαιτεί τακτικές εκθέσεις της Επιτροπής σχετικά με την κατάσταση της εσωτερικής αγοράς και προβλέπει περαιτέρω μέτρα εναρμόνισης εάν εξακολουθούν να υπάρχουν εμπόδια για την εσωτερική αγορά. Άρθρο 17 - Άδειες υφιστάμενες κατά την ημερομηνία θέσης σε ισχύ της οδηγίας Παρέχει ρυθμίσεις για τη διευκόλυνση της μετάβασης από το παλαιό στο νέο καθεστώς χωρίς περιορισμό δικαιωμάτων ή επέκταση υποχρεώσεων. Άρθρο 18 Μεταφοράστο εθνικό δίκαιο Προτείνει την 24 η Ιουλίου 2003 ως την τελευταία ημερομηνία για μεταφορά της Οδηγίας στο εθνικό δίκαιο. Άρθρο 19 - Θέση σε ισχύ Η Οδηγία τίθεται σε ισχύ από την ημέρα της δημοσίευσής της στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κονοτήτων. Άρθρο 20 Αποδέκτες Ως αποδέκτες ορίζονται τα Κράτη Μέλη. Παράρτημα Παρέχει οριστικό μέγιστο κατάλογο των όρων που μπορούν να περιλαμβάνονται στη γενική άδεια ή να συνδέονται με δικαιώματα χρήσης αριθμών και ραδιοσυχνοτήτων. Συνδέει τους εν λόγω όρους με άλλες Οδηγίες. 12/12