Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 12 Οκτωβρίου 2015 (OR. en) 12897/15 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου με ημερομηνία: 12 Οκτωβρίου 2015 Αποδέκτης: Αντιπροσωπίες MAMA 161 CFSP/PESC 631 REX 801 SY 7 αριθ. προηγ. εγγρ.: 12877/15 MAMA 158 CFSP/PESC 625 REX 794 SY 6 Θέμα: Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη Συρία - Συμπεράσματα του Συμβουλίου (12 Οκτωβρίου 2015) Επισυνάπτονται στο Παράρτημα, για τις αντιπροσωπίες, τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για τη Συρία, όπως εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο κατά την 3416η σύνοδό του, που πραγματοποιήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2015. 12897/15 ΙΑ/γομ 1
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη Συρία Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, 12 Οκτωβρίου 2015 1. Η σύγκρουση στη Συρία και τα δεινά του συριακού λαού δεν παρουσιάζουν ύφεση. Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει σύγκριση στην πρόσφατη ιστορία με το μέγεθος της τραγωδίας αυτής, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 250.000 ανδρών, γυναικών και παιδιών, τον εκτοπισμό 7,6 εκατομμυρίων ανθρώπων μέσα στη χώρα, τη φυγή περισσότερων από 4 εκατομμύρια ανθρώπων σε γειτονικές και άλλες χώρες και αποτελεί πλέον τη χειρότερη ανθρωπιστική καταστροφή στον κόσμο. Η ΕΕ, ως ο μεγαλύτερος χορηγός βοήθειας, έχει αποδείξει την προθυμία της και τη δέσμευσή της να πράξει ό,τι είναι δυνατόν για την ανακούφιση των επιπτώσεων σε ανθρωπιστικό επίπεδο. Καθώς η κρίση επιδεινώνεται καθίσταται ολοένα και περισσότερο επείγον να εξευρεθεί μια βιώσιμη λύση για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Μόνο μια πολιτική διαδικασία υπό συριακή ηγεσία που θα οδηγήσει σε ειρηνική μετάβαση χωρίς αποκλεισμούς, βάσει των αρχών του ανακοινωθέντος της Γενεύης της 30ης Ιουνίου 2012, θα επαναφέρει τη σταθερότητα στη Συρία, θα επιβάλει την ειρήνη και τη συμφιλίωση και θα δημιουργήσει το απαραίτητο περιβάλλον για την αποτελεσματική καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της διατήρηση της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας, της ενότητας και της εδαφικής ακεραιότητας του συριακού κράτους. Δεν μπορεί να υπάρξει διαρκής ειρήνη στη Συρία έως ότου αντιμετωπιστούν οι θεμιτές αιτιάσεις και προσδοκίες όλων των συνιστωσών της συριακής κοινωνίας. 2. Στόχος της ΕΕ είναι να τεθεί τέλος στη σύγκρουση και να δοθεί η δυνατότητα στο λαό της Συρίας να ζήσει ειρηνικά στη χώρα του. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να συσπειρωθεί γύρω από δύο συμπληρωματικά και αλληλοσυνδεόμενα σκέλη - ένα πολιτικό που έχει ως στόχο να θέσει τέρμα στον εμφύλιο πόλεμο με την αντιμετώπιση των βασικών αιτίων της σύγκρουσης και τη δημιουργία μιας χωρίς αποκλεισμούς διαδικασίας πολιτικής μετάβασης που θα επιτρέψει την αποκατάσταση της ειρήνης στη χώρα - και ένα σκέλος ως προς την ασφάλεια που θα επικεντρωθεί στην καταπολέμηση της περιφερειακής και παγκόσμιας απειλής του Da esh. 3. Η ΕΕ επαναλαμβάνει την αμέριστη υποστήριξή της στις προσπάθειες που καταβάλλονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και το έργο του Staffan de Mistura, Ειδικού Απεσταλμένου των ΗΕ, για την οικοδόμηση αυτού του πολιτικού σκέλους. Η ΕΕ τονίζει την ανάγκη να επιταχυνθούν οι εργασίες ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας ως προς το πολιτικό σκέλος στο πλαίσιο της διαδικασίας υπό την αιγίδα των ΗΕ. Η ΕΕ ήδη συμβάλλει ενεργά στις πρωτοβουλίες του ΟΗΕ θα ενισχύσει δε το διπλωματικό της έργο για τη στήριξη των προσπαθειών υπό την καθοδήγηση των ΗΕ, συμπεριλαμβανομένης της πρότασης του Ειδικού Απεσταλμένου των ΗΕ για σύσταση εντός της Συρίας ομάδων εργασίας. 12897/15 ΙΑ/γομ 2
4. Καλούμε όλα τα μέρη στη Συρία να δεσμευθούν, με σαφή και συγκεκριμένο τρόπο, στη διαδικασία που έχει αναληφθεί υπό την αιγίδα των ΗΕ και να συμμετάσχουν ενεργά στις ομάδες εργασίας. Η ΕΕ τονίζει ότι επείγει να ενώσουν τις δυνάμεις τους η μετριοπαθής πολιτική αντιπολίτευση, καθώς και οι ένοπλες ομάδες που πρόσκεινται σε αυτήν στο πλαίσιο κοινής προσέγγισης, προκειμένου να παρουσιάσουν μια εναλλακτική επιλογή στο συριακό λαό. Οι εν λόγω προσπάθειες πρέπει να είναι χωρίς αποκλεισμούς με τη συμμετοχή των γυναικών και της κοινωνίας των πολιτών. Η ΕΕ θα διατηρήσει τη στήριξή της προς τη μετριοπαθή αντιπολίτευση, περιλαμβανομένου του Εθνικού Συνασπισμού Επαναστατικών και Αντιπολιτευόμενων Δυνάμεων («SOC») και υπενθυμίζει ότι αποτελεί βασικό στοιχείο της καταπολέμησης του εξτρεμισμού και έχει να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην πολιτική μετάβαση. 5. Η ΕΕ θα συνεχίσει να δραστηριοποιείται με όλη την πολιτική της βαρύτητα, ενεργά και αποτελεσματικά στο πλαίσιο των διεθνών προσπαθειών υπό την καθοδήγηση των ΗΕ, για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στη σύγκρουση, και καλεί τους περιφερειακούς και διεθνείς εταίρους να πράξουν το ίδιο. Παροτρύνουμε όλους όσοι είναι σε θέση να ασκήσουν επιρροή στα μέρη, μεταξύ άλλων στο συριακό καθεστώς, να χρησιμοποιήσουν την επιρροή αυτή για την προώθηση εποικοδομητικής συμβολής στη διαδικασία που θα οδηγήσει σε πολιτική μετάβαση και στον τερματισμό του κύκλου της βίας. Η ΕΕ θα συνεργαστεί προορατικά με τους βασικούς περιφερειακούς παράγοντες, μεταξύ άλλων τη Σαουδική Αραβία, την Τουρκία, το Ιράν, το Ιράκ και τους διεθνείς εταίρους στο πλαίσιο των ΗΕ ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες για ειρηνική μετάβαση χωρίς αποκλεισμούς. Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο υπενθυμίζει την απόφασή του να αναθέσει στην Ύπατη Εκπρόσωπο/Αντιπρόεδρο της Επιτροπής να διερευνήσει τους τρόπους με τους οποίους η ΕΕ θα μπορούσε να προωθήσει ενεργά μία περισσότερο εποικοδομητική περιφερειακή συνεργασία. 6. Η προστασία των αμάχων στη Συρία πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για τη διεθνή κοινότητα. Η ΕΕ καταδικάζει τις υπερβολικές, δυσανάλογες και άνευ διακρίσεων επιθέσεις που το συριακό καθεστώς συνεχίζει να διαπράττει κατά του ίδιου του του λαού. Το καθεστώς Άσαντ φέρει την κύρια ευθύνη για τους 250.000 θανάτους της σύγκρουσης και τα εκατομμύρια των εκτοπισμένων. Η ΕΕ υπενθυμίζει ότι το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο ισχύει για όλα τα μέρη, καθώς και ότι πρέπει να τηρούνται πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα. Καλούμε όλα τα μέρη να θέσουν τέρμα στους κάθε μορφής τυφλούς βομβαρδισμούς μη στρατιωτικών περιοχών και δομών όπως τα νοσοκομεία και τα σχολεία και καλούμε ιδίως το συριακό καθεστώς να σταματήσει κάθε βομβαρδισμό από αέρος καθώς και τη χρήση βομβών τύπου βαρελιού σύμφωνα με την απόφαση 2139 του ΣΑΗΕ και τη χρήση χημικών όπλων σύμφωνα με την απόφαση 2209 του ΣΑΗΕ. Η συστηματική στόχευση αμάχων από το καθεστώς οδήγησε σε μαζικούς εκτοπισμούς και έχει ενθαρρύνει την στρατολόγηση από τις τρομοκρατικές ομάδες καθώς και τον πολλαπλασιασμό τους στη Συρία. Αυτό απαιτεί επείγουσα προσοχή και δράση. 12897/15 ΙΑ/γομ 3
Η ΕΕ θα εντείνει τις προσπάθειές της για να ενισχύσει την εφαρμογή των αποφάσεων 2139, 2165 και 2191 του ΣΑΗΕ για παροχή βοήθειας πέρα από σύνορα και διαχωριστικές γραμμές προκειμένου να βοηθήσει τους Σύρους που την έχουν περισσότερο ανάγκη. 7. Η ΕΕ καταδικάζει έντονα τις τυφλές επιθέσεις, τις φρικαλεότητες, τις δολοφονίες, τη σεξουαλική βία που σχετίζεται με τις ένοπλες συγκρούσεις και την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και τις σοβαρές παραβάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου που διαπράττονται από το Da esh και άλλες τρομοκρατικές ομάδες εις βάρος των αμάχων, μεταξύ άλλων κατά των Χριστιανών και άλλων θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων. Η ΕΕ υποστηρίζει τις διεθνείς προσπάθειες και πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων. Η ΕΕ καταδικάζει την εσκεμμένη καταστροφή από το Ισλαμικό Κράτος της πολιτιστικής κληρονομιάς στη Συρία και στο Ιράκ, πράγμα το οποίο συνιστά έγκλημα πολέμου βάσει του διεθνούς δικαίου. 8. Οι υπεύθυνοι για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Συρία πρέπει να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους. Η ΕΕ εκφράζει τη βαθύτατη ανησυχία της για τα ευρήματα της έκθεσης της Ανεξάρτητης Διεθνούς Εξεταστικής Επιτροπής για τη Συρία. Προξενούν επίσης μεγάλη ανησυχία οι καταγγελίες περί βασανιστηρίων και εκτελέσεων, οι οποίες βασίζονται στα στοιχεία της έκθεσης «Caesar». Η ΕΕ επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ να παραπέμψει την κατάσταση στη Συρία στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. 9. Η ΕΕ στηρίζει τις προσπάθειες της Παγκόσμιας Συμμαχίας για την αντιμετώπιση του Da esh στη Συρία και στο Ιράκ. Συνεπεία των πολιτικών και των ενεργειών του, το καθεστώς Άσαντ δεν μπορεί να αποτελέσει εταίρο στον αγώνα κατά του Da esh. Η δράση κατά του Da esh πρέπει να συντονίζεται στενά μεταξύ όλων των εταίρων και να έχει ξεκάθαρα ως στόχο τις οργανώσεις Da esh, Jabhat al-nusra και τις λοιπές ομάδες που έχουν καταχωριστεί από τα ΗΕ ως τρομοκρατικές. 10. Οι πρόσφατες στρατιωτικές επιθέσεις της Ρωσίας, οι οποίες πλήττουν στόχους πέραν του Dae sh και των άλλων ομάδων που έχουν καταχωριστεί από τα ΗΕ ως τρομοκρατικές καθώς και τη μετριοπαθή αντιπολίτευση, προξενούν βαθιά ανησυχία και πρέπει να παύσουν άμεσα. Πρέπει επίσης να παύσουν οι παραβιάσεις από τη Ρωσία του εθνικού εναέριου χώρου γειτονικών χωρών. Η στρατιωτική κλιμάκωση ενέχει τον κίνδυνο να παρατείνει τη σύγκρουση, να υπονομεύσει την πολιτική διαδικασία, να επιδεινώσει την ανθρωπιστική κατάσταση και να αυξήσει τη ριζοσπαστικοποίηση. Στόχος μας πρέπει να είναι η αποκλιμάκωση της σύγκρουσης. Η ΕΕ καλεί τη Ρωσία να εστιάσει τις προσπάθειές της στον κοινό στόχο της επίτευξης πολιτικής λύσης στη σύγκρουση. Σε αυτό το πλαίσιο, παροτρύνει τη Ρωσία να ασκήσει πίεση για περιορισμό της βίας και την εφαρμογή μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης από το συριακό καθεστώς σύμφωνα με τις διατάξεις της απόφασης 2139 του ΣΑΗΕ. 12897/15 ΙΑ/γομ 4
11. Η ΕΕ θα εντείνει τις διπλωματικές ενέργειες στο πεδίο της ανθρωπιστικής βοήθειας και θα αναζητήσει τρόπους για τη βελτίωση της πρόσβασης και της προστασίας καθώς και για την προαγωγή των ανθρωπιστικών αρχών και της τοπικής συναίνεσης σχετικά με κατευθυντήριες γραμμές για την παράδοση της βοήθειας. 12. Η ΕΕ έχει ενισχύσει σημαντικά τις χρηματοοικονομικές προσπάθειές της για τη στήριξη όσων έχουν φύγει μακριά από τις εστίες της σύγκρουσης, εντός και εκτός Συρίας, με την ανάληψη νέων δεσμεύσεων για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και για πιο μακρόπνοες δράσεις με στόχο τη στήριξη της ανθεκτικότητας των προσφύγων στις γειτονικές περιοχές. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν ήδη διαθέσει 4 δισεκατομμύρια ευρώ για την ανακούφιση και τη συνδρομή όσων πλήττονται από τη σύγκρουση στη Συρία και των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής τους στις γειτονικές χώρες. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα συνεχίσουν να παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια μέσω των ΗΕ, της ΔΕΕΣ και διεθνών ΜΚΟ. Ταυτόχρονα, η ΕΕ θα αυξήσει την μακροπρόθεσμη βοήθειά της για την ανάπτυξη και τη σταθεροποίηση, στους εν λόγω και άλλους εταίρους, μεταξύ άλλων μέσω του Περιφερειακού Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ που συγκροτήθηκε πρόσφατα για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης (το «Ταμείο Madad») το οποίο διαθέτει πλέον περισσότερα από 500 εκατ. ευρώ από χρηματοδότηση της ΕΕ και το οποίο θα συνδυαστεί με προσπάθειες από τα κράτη μέλη της ΕΕ και άλλες χώρες. Η ΕΕ καλεί και άλλες χώρες να διατηρήσουν και να αυξήσουν τις συνεισφορές τους για την αντιμετώπιση της κρίσης της Συρίας. Το Συμβούλιο συμφώνησε ειδικότερα ότι χρειάζεται μεγαλύτερη συνεργασία και σύμπραξη με τον Λίβανο, την Ιορδανία και την Τουρκία για την εξασφάλιση ίσης πρόσβασης σε στέγαση, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και μέσα διαβίωσης για τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής τους με τη στήριξη πρόσθετης συνδρομής της ΕΕ. 12897/15 ΙΑ/γομ 5