ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΛΙΜΕΝΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΟΛΘ Α.Ε.

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΛΙΜΕΝΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΟΛΘ Α.Ε. Μελέτη Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου για την εγκατάσταση της ΟΛΘ Α.Ε.

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α.Ε. Ταχυδρομική Διεύθυνση: ΤΘ 10467, ΤΚ 5401, Θεσσαλονίκη Διεύθυνση : Α Προβλήτα, Εντός Λιμένος Τηλέφωνο: 10 59 11-11 Fax: 10 510 500 E-mail: secretariat@thpa.gr ΑΦΜ: 09956700 ΔΟΥ: ΦΑΕ Θεσσαλονίκης Η παρούσα Μελέτη Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου στις λιμενικές υπηρεσίες του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης, εκπονήθηκε από τον εξωτερικό σύμβουλο Α. Γκολφινόπουλο, Μηχανολόγο Μηχανικό, με συμμετοχή της Τεχνικού Ασφαλείας, της Ιατρού Εργασίας καθώς και των Σωματείων των Εργαζομένων σύμφωνα με τις ισχύουσες απαιτήσεις και καλύπτει την ελάχιστη νομοθετική υποχρέωση της επιχείρησης βάσει των Π.Δ. 17/1996 και Π.Δ. 159/1999 & Ν.50/10 (ΦΕΚ 4 Α/-6-010). Σελίδα από 146

Περιεχόμενα 1 Εισαγωγή... 4 Σύντομη περιγραφή... 5 Μέθοδος εκτίμησης της επικινδυνότητας... 10.1 Γενικά... 10. Μεθοδολογία... 11 4 Φάσεις εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου... 15 5 Αντικείμενο εργασιών... 17 6 Προσδιορισμός των Κινδύνων... 19 6.1 Εργονομικοί παράγοντες... 19 6. Κίνδυνοι για την Ασφάλεια... 19 6. Φυσικοί Παράγοντες... 0 7 Αποτελέσματα... 5 Στοιχεία εργατικών ατυχημάτων... 7.1 Γενικά... 7 9 Ανάλυση επικινδυνότητας εγκαταστάσεων... 7 9.1 Έκτακτες ανάγκες... 7 9. Πυροπροστασία... 7 9. Εξαερισμός - Κλιματισμός... 9 9.4 Η/Μ εγκαταστάσεις εξοπλισμός... 9 9.5 Φωτισμός... 9 10 Ανάλυση επικινδυνότητας... ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I... ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IΙ... 5 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ... 61 1. Ανάλυση Επικινδυνότητας: ΛΙΜΕΝΕΡΓΑΤΕΣ... 6. Ανάλυση Επικινδυνότητας: ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ... 74. Ανάλυση Επικινδυνότητας: ΑΠΟΘΗΚΗ... 101 4. Ανάλυση Επικινδυνότητας: ΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ... 107 5. Ανάλυση Επικινδυνότητας: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ... 119 6. Ανάλυση Επικινδυνότητας: ΞΥΛΟΥΡΓΕΙΟ... 10 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV... 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V... 146 Σελίδα από 146

1 Εισαγωγή Σκοπός Σκοπός της μελέτης ήταν η καταγραφή και η εκτίμηση των βλαπτικών παραγόντων του εργασιακού περιβάλλοντος στον κλάδο των λιμενικών υπηρεσιών και ιδιαίτερα των εργασιών φορτοεκφόρτωσης. Ως κύριες ομάδες-στόχος από τον κλάδο επιλέχθηκαν οι χειριστές Γερανών γερανογεφυρών και οχημάτων μεταφοράς και στοιβασίας (carrier) καθώς και οι λιμενεργάτες ενώ λαμβάνονται υπόψη και οι υπάλληλοι των Διοικητικών και Τεχνικών Υπηρεσιών. Η ΜΕΕΚ έχει σαν στόχο την : Αναγνώριση όλων των εν δυνάμει κινδύνων στο χώρο εργασίας. Εκτίμηση της σοβαρότητας των κινδύνων αυτών. Διερεύνηση της συχνότητας έκθεσης των εργαζομένων στους κινδύνους. Εκτίμηση της πιθανότητας εμφάνισης των κινδύνων αυτών. Τα αναγκαία διορθωτικά μέτρα για την εξάλειψη ή ελαχιστοποίηση των κινδύνων αυτών. Η ΜΕΕΚ μπορεί να αξιοποιηθεί από τους υπεύθυνους της επιχείρησης ως ένα δυναμικό εργαλείο για την συστηματική παρακολούθηση των επαγγελματικών κινδύνων που αντιμετωπίζει το προσωπικό τους και την εφαρμογή των μέτρων πρόληψής τους. Όποτε εντοπίζεται ένας νέος κίνδυνος, αυτός θα πρέπει να αξιολογείται και να διατυπώνονται προτάσεις για ανάλογα διορθωτικά μέτρα. Για την διενέργεια της ΜΕΕΚ ήταν ουσιαστική η συνεργασία τόσο με τα στελέχη της εγκατάστασης, όσο και με το ίδιο το προσωπικό. Αποτέλεσε βασική προϋπόθεση για την αξιόπιστη καταγραφή των κινδύνων και τον προσδιορισμό των κατάλληλων κάθε φορά προτάσεων. Σελίδα 4 από 146

Σύντομη περιγραφή Η Ανώνυμη Εταιρεία «Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης» (ΟΛΘ ΑΕ) ιδρύθηκε το 1999 (Νόμος 6/99, ΦΕΚ 40Α'/1--99) με σκοπό τη διοίκηση και εκμετάλλευση του λιμένος της Θεσσαλονίκης. Ο ΟΛΘ εφαρμόζει τις αυστηρότερες προδιαγραφές ασφάλειας και έχει πλήρως συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις του κώδικα ISPS (International Ship and Port Facility Security Code) για την ασφάλεια των λιμενικών εγκαταστάσεων του λιμένος της Θεσσαλονίκης. Το προσωπικό του Οργανισμού είναι εκπαιδευμένο σύμφωνα με το Port Development Program του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO), www.ilo.org και παρακολουθεί διαρκώς στοχευμένα προγράμματα εκπαίδευσης. Βρίσκεται στο εσώτατο σημείο του Θερμαϊκού κόλπου, στο βόρειο τμήμα της ανατολικής Μεσογείου, προς τα δυτικά του κέντρου της πόλης της Θεσσαλονίκης. Η προσέγγιση των πλοίων πραγματοποιείται με φυσικό κανάλι μεγάλου βάθους το οποίο δεν χρειάζεται εκβάθυνση. Καταλαμβάνει χώρο έκτασης 1,5 εκατομμύρια τμ και εκτείνεται σε μήκος,5 χιλιομέτρων. Οι εγκαταστάσεις του περιλαμβάνουν έξι προβλήτες, κρηπιδώματα μήκους 6.00 μέτρων με βύθισμα της θάλασσας έμπροσθεν αυτών έως 1 μέτρα και κλειστούς και ανοικτούς αποθηκευτικούς χώρους συνολικής επιφάνειας 600.000 τμ, κατάλληλες για την εξυπηρέτηση όλων των ειδών των φορτίων και την εξυπηρέτηση της επιβατικής κίνησης. Η ΟΛΘ ΑΕ προσφέρει τις ακόλουθες υπηρεσίες προς τα πλοία που καταφθάνουν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Αγκυροβολία Ελλιμενισμός Υδροδότηση Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος- τηλεπικοινωνιών Διαχείριση αποβλήτων και καταλοίπων Ρυμούλκηση Σελίδα 5 από 146

Αντικείμενο εργασιών Συμβατικός Λιμένας Η εξυπηρέτηση του συμβατικού φορτίου στη Χερσαία Λιμενική Ζώνη του λιμανιού της Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται σε χώρο, συνολικής έκτασης περίπου 1.000.000 τετραγωνικών μέτρων, με κρηπιδώματα μήκους 4.000 μέτρων και βάθος έως 1 μέτρα, το μεγαλύτερο τμήμα του οποίου ανήκει στην Ελευθέρα Ζώνη. Από τον λιμένα του συμβατικού φορτίου διακινούνται: Φορτία Γενικών Εμπορευμάτων (χαλυβουργικά, μάρμαρα, φορτία σε παλέτες, καπνά, οπωρικά) Στερεά Χύδην Φορτία (ορυκτά, μεταλλεύματα, κάρβουνο, στερεά καύσιμα, δημητριακά, ζωοτροφές, λιπάσματα, τσιμέντο, scrap) Υγρά Χύδην Φορτία με σωληνώσεις (καυστική σόδα, άσφαλτος, χημικά, ορυκτέλαια, κρασιά) Τροχοφόρα με το σύστημα Ro-Ro Ο εξοπλισμός για τον χειρισμό του συμβατικού φορτίου αποτελείται από: 4 ηλεκτροκίνητους γερανούς, οι οποίοι κινούνται σε σιδηροτροχιές, ανυψωτικής ικανότητας έως 40 τόνους Δύο () ελαστιχοφόρους γερανούς Gottwald (harbor crane) ανυψωτικής ικανότητας 100 τόνων Δύο () αυτοκινούμενους γερανούς ανυψωτικής ικανότητας 10 και 150 τόνων Πλήθος άλλων μηχανημάτων χειρισμού φορτίων (φορτωτές, περονοφόρα, πλατφόρμες) Για την αποθήκευση του συμβατικού φορτίου υπάρχουν: Στεγασμένοι Αποθηκευτικοί Χώροι 5.000 μ (από τους οποίους, 1.500 μ και μία αποθήκη ψυγείο 4.000 μ βρίσκονται στην Ελεύθερη Ζώνη) Ανοικτά Υπόστεγα 1.000 μ Υπαίθριοι Αποθηκευτικοί Χώροι 500.000 μ Σιλό δημητριακών χωρητικότητας 0.000 τόνων Το συμβατικό λιμάνι λειτουργεί σε βάρδιες 7 ημέρες την εβδομάδα με ενιαίο τιμολόγιο υπηρεσιών και δυνατότητα εργασίας πέραν του κανονικού ωραρίου με την αντίστοιχη προσαύξηση. Σελίδα 6 από 146

Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων (Container Terminal) Tα εμπορευματοκιβώτια (Ε/Κ) διακινούνται μέσω ειδικά διαμορφωμένου χώρου που βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της 6ης προβλήτας (κρηπίδωμα 6). Ο Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων (Σ.ΕΜΠΟ), μήκους 550μ και πλάτους 40μ, έχει δυνατότητα υποδοχής πλοίων με βύθισμα μέχρι 1 μέτρα. Είναι τμήμα της Ελεύθερης Ζώνης, καταλαμβάνει έκταση 54.000 τ.μ. και έχει αποθηκευτική ικανότητα περίπου 5.000 TEUs σε θέσεις εδάφους. Το Σ.ΕΜΠΟ σχεδιάσθηκε και δημιουργήθηκε με βάση τα δεδομένα σύγχρονων τεχνολογιών και είναι εξοπλισμένο με σύγχρονα μηχανήματα χειρισμού εμπορευματοκιβωτίων. Μέσα στον σταθμό υπάρχουν εγκαταστάσεις και κλιμάκιο τεχνικής υποστήριξης. Για τη φορτοεκφόρτωση των Ε/Κ από/σε πλοία χρησιμοποιούνται 4 γερανογέφυρες, εκ των οποίων οι δύο είναι post panamax. Το Σ.ΕΜΠΟ συνδέεται με διπλή σιδηροδρομική γραμμή με το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Για τη φορτοεκφόρτωση των Ε/Κ από/προς σιδηροδρομικά βαγόνια χρησιμοποιείται 1 transtainer ανυψωτικής ικανότητας 50 τν. Το Σ.ΕΜΠΟ διαθέτει 0 ρευματολήπτες (0V) για Ε/Κ ψυγεία. Για τη διακίνηση, αποθήκευση και στοιβασία των Ε/Κ εντός του terminal χρησιμοποιούνται κυρίως straddle carriers και πλήθος άλλων μηχανημάτων χειρισμού Ε/Κ: (tractors, front lifts, trailers, περονοφόρα ανυψωτικά μηχανήματα κα). Το Σ.ΕΜΠΟ διαθέτει Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Εμπορευματοκιβωτίων που αναβαθμίζει τις υπηρεσίες του και αυξάνει την ανταγωνιστικότητά του. Το Σ.ΕΜΠΟ διακρίνεται για: Την εξυπηρέτηση των πλοίων καθ' όλη τη διάρκεια του 4ώρου, 65 ημέρες το έτος με ενιαία τιμή (Flat Rates) Την υψηλή παραγωγικότητα στη φορτοεκφόρτωση και εξυπηρέτηση των πλοίων Την ύπαρξη Τελωνειακού Κλιμακίου για ταχεία εξυπηρέτηση πελατών και φορτίου Σελίδα 7 από 146

Χάρτης Λιμανιού Προβλήτας Κρηπίδωμα Μήκος κρηπιδότοιχου (μ) Βάθος θάλασσας (μ) Έτος κατασκευής Γερανός Αριθμός Ανυψωτική ικανότητα 1 5 1904 1 ος 90 1904 ος 00 1904 4,5,6,7, 400 1904 9 0.6 1904 10 0 10.1 19 CERETTI TANFANI 5 t CERETTI TANFANI 4 6t ος 4ος 11 40 9.7 199 1 40 9. 1946 1 15 10.1 1946 14 0 9.7 1946 15 175 10.4 1950 16 0 10.1 196 17 190 11.1 196 1 0 9.9 196 19 175.9 196 GANZ 10t COWANS SHELDON 6t COWANS SHELDON 1 6t CERETTI TANFANI 19 6t CERETTI TANFANI 1 6t CERETTI TANFANI 7 t COWANS SHELDON 9 6t CERETTI TANFANI 17 t STOTHERT & PITT 1 t CERETTI TANFANI t CERETTI TANFANI 5 t CERETTI TANFANI 6 15t CERETTI TANFANI 7 15t CERETTI TANFANI 9 6t CERETTI TANFANI 6t 5 ος 0 50 9.7 196-66 GANZ 1 5t GANZ 5t GANZ 4 7t 1 15 1 196-66 GANZ 7t 70 9.5 196-66 GANZ 5 10t Σελίδα από 146

GANZ 6 10t GANZ 7 10t 14.9 196-66 4 65 1 197-9 GANZ 5t CERETTI TANFANI 11 6t CERETTI TANFANI 4 6t CERETTI TANFANI t GANZ 9 t GANZ 40 t 6 ος ROKAS 41 40t ROKAS 4 40t ROKAS 4 40t ROKAS 44 40t 6 550 1 197-9 Γ/Φ 4 50t 7 100 10 197-9 Γ/Φ Γ/Φ Γ/Φ 1 50t 45t 40t Ο αριθμός του απασχολούμενου προσωπικού της Εταιρίας κατά την 0η Σεπτεμβρίου 016 ήταν 6 εργαζόμενοι. Σελίδα 9 από 146

Μέθοδος εκτίμησης της επικινδυνότητας.1 Γενικά Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την ανάπτυξη της ΜΕΕΚ περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: Συνεντεύξεις με το Προσωπικό των τμημάτων. Παρακολούθηση των εργαζομένων σε πραγματικές συνθήκες εργασίας. Συνεντεύξεις με εργαζομένους επιλεκτικά. Στη συνέχεια έγινε η αξιολόγηση της επικινδυνότητας των πηγών κινδύνων με: Διαμόρφωση των ομάδων του προσωπικού που εκτίθενται σε κάθε πηγή κινδύνου. Εκτίμηση της επικινδυνότητας για την ασφάλεια και την υγεία από τις πηγές κινδύνου που εντοπίστηκαν. Η μεθοδολογία για την εκτίμηση της επικινδυνότητας περιγράφεται στην επόμενη παράγραφο. Ιεράρχηση των πηγών κινδύνου ανάλογα με την επικινδυνότητα για την ασφάλεια και την υγεία του προσωπικού. Τέλος, διατυπώθηκαν προτάσεις για τους τρόπους εξάλειψης ή περιορισμού των κινδύνων. Οι προτάσεις αυτές προσδιορίστηκαν τόσο με βάση τις υποδείξεις των εργαζομένων (βασισμένη στην εμπειρία τους), όσο και με βάση την εμπειρία των εκτιμητών και τη διεθνή βιβλιογραφία. Υπάρχουν επίσης μέτρα η λήψη των οποίων προβλέπεται από την ελληνική νομοθεσία. Οι χώροι εργασίας εντός των γραφείων στα διάφορα τμήματα της επιχείρησης παρουσιάζουν ομοιομορφία ως προς τη διαρρύθμιση, την επίπλωση / εξοπλισμό και τις συνθήκες (φωτισμό, εξαερισμό, κλπ.). Για το λόγο αυτό, η ΜΕΕΚ δεν διενεργήθηκε ανεξάρτητα για κάθε θέση εργασίας στα γραφεία, αφού κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε άσκοπες επαναλήψεις των αυτών παρατηρήσεων. Ωστόσο, για τις απαιτήσεις της παρούσας μελέτης, έχουν ληφθεί υπ όψη όλες οι θέσεις εργασίας και οι ιδιαιτερότητές τους. Γενικότερα για όσους χώρους εργασίας παρουσιάζονται ομοιομορφίες δεν έγιναν άσκοπες επαναλήψεις των ίδιων παρατηρήσεων. Σελίδα 10 από 146

. Μεθοδολογία Η μέθοδος που ακολουθήθηκε για τον εντοπισμό των κινδύνων, η εργονομική ανάλυση εργασίας, αναλύει όλο το φάσμα των καθηκόντων ενός εργαζομένου και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για τον εντοπισμό κινδύνων στα συγκεκριμένα καθήκοντα. Α. Ταξινόμηση και ορισμός των επαγγελματικών κινδύνων Οι επαγγελματικοί κίνδυνοι που πηγάζουν από κάθε επαγγελματική δραστηριότητα, αν και συνήθως δρουν σε συνέργεια για λόγους τακτοποίησης και καταγραφής, ταξινομούνται σε τρεις μεγάλες ομάδες: 1η ομάδα: Κίνδυνοι για την ασφάλεια ή κίνδυνοι ατυχήματος, που οφείλονται σε: κτηριακές δομές (π.χ. τήρηση των πολεοδομικών και υγειονομικών κανονισμών κλπ.) μηχανές (π.χ. τήρηση των προδιαγραφών ασφάλειας κλπ.) ηλεκτρικές εγκαταστάσεις (π.χ. τήρηση κανονισμού ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, ακατάλληλες εγκαταστάσεις κ.λπ.) επικίνδυνες ουσίες (π.χ. κάρτα χημικής ασφάλειας των υλικών κλπ.) πυρκαγιές εκρήξεις (π.χ. τήρηση του κανονισμού πυροπροστασίας κλπ.). Οι κίνδυνοι για την ασφάλεια ή κίνδυνοι ατυχήματος, περικλείουν την πιθανότητα να προκληθεί τραυματισμός ή βιολογική βλάβη στους εργαζόμενους ως συνέπεια της έκθεσης στην πηγή κινδύνου. Η φύση της πηγής κινδύνου καθορίζει την αιτία και το είδος του τραυματισμού ή της βιολογικής βλάβης που μπορεί να είναι μηχανική, ηλεκτρική, χημική, θερμική κλπ. η ομάδα: Κίνδυνοι για την υγεία που οφείλονται σε: χημικούς παράγοντες (π.χ. υπέρβαση Οριακών Τιμών Έκθεσης) φυσικούς παράγοντες (π.χ. υπέρβαση Οριακών Τιμών Έκθεσης) βιολογικούς παράγοντες (π.χ. παρουσία βιολογικών ρύπων) Οι κίνδυνοι για την υγεία περικλείουν την πιθανότητα να προκληθεί αλλοίωση στη βιολογική ισορροπία των εργαζομένων (ασθένεια) σαν συνέπεια της επαγγελματικής έκθεσης σε φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς βλαπτικούς παράγοντες του εργασιακού περιβάλλοντος. η ομάδα: Εργονομικοί κίνδυνοι που οφείλονται σε: οργάνωση εργασίας (π.χ. εντατικοποίηση, μονοτονία, βάρδιες κλπ.) Σελίδα 11 από 146

ψυχολογικούς παράγοντες (π.χ. άτυπες μορφές εργασίας, ηθική παρενόχληση κλπ.) εργονομικούς παράγοντες (π.χ. μη εργονομικός σχεδιασμός της θέσης εργασίας κλπ.) αντίξοες συνθήκες εργασίας (π.χ. εργασίες με ακατάλληλο εξοπλισμό, εργασίες σε αντίξοες κλιματολογικές συνθήκες κ.λπ.) Τους κινδύνους αυτούς χαρακτηρίζει η αλληλεπίδραση από τη σχέση εργαζομένου - οργάνωσης εργασίας. Οι αιτίες αυτών των κινδύνων εντοπίζονται στην ίδια τη δομή της παραγωγικής διαδικασίας, που οδηγεί στην αναγκαστική προσαρμογή του ανθρώπου στις απαιτήσεις της εργασίας. Ο σχεδιασμός των επεμβάσεων για την πρόληψη ή/και την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους, πρέπει να στοχεύει σε μία δυναμική ισορροπία μεταξύ του ανθρώπου και του εργασιακού περιβάλλοντος, με βασική συντεταγμένη την προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο, προσαρμογή που προϋποθέτει τη γνώση των φυσιολογικών αλλά και παθολογικών μηχανισμών του ανθρώπινου οργανισμού. Για την εκτίμηση της επικινδυνότητας εφαρμόστηκε η ποιοτική προσέγγιση, που συνίσταται στην αναλυτική ποιοτική εκτίμηση καθενός από τους παράγοντες που διαμορφώνουν την επικινδυνότητα. Οι παράγοντες που διαμορφώνουν την επικινδυνότητα είναι οι εξής: Σοβαρότητα πιθανής βλάβης του εργαζομένου. Συχνότητα έκθεσης στην επικίνδυνη κατάσταση. Πιθανότητα να συμβεί ένα γεγονός που μπορεί να προξενήσει βλάβη στον εργαζόμενο. Η εκτίμηση του κάθε παράγοντα βασίστηκε: Στα δεδομένα των συστηματικών παρατηρήσεων στους χώρους εργασίας, Στα αποτελέσματα των συνεντεύξεων με τους εργαζόμενους του κάθε τμήματος, Στα αποτελέσματα της ανάλυσης των ατυχημάτων και ασθενειών της επιχείρησης, Σε διεθνή πρότυπα και στην ελληνική νομοθεσία. Σελίδα 1 από 146

Η κλίμακα ποιοτικής εκτίμησης καθώς και οι διαβαθμίσεις που χρησιμοποιήθηκαν βασίστηκε στη σύγχρονη διεθνή πρακτική και παρουσιάζεται στον Πίνακα 1: Επικινδυνότητα = Σοβαρότητα Συχνότητα Πιθανότητα 1.Αμελητέα 1.Αμελητέα 1.Μηδενική 1.Μηδενική... Περιορισμένη..... 4.Υψηλή 4.Καταστροφική 4.Διαρκής 4.Υψηλή 5.Κρίσημη Πίνακας 1: Κλίμακα ποιοτικής εκτίμησης της επικινδυνότητας Οι διαβαθμίσεις της σοβαρότητας αναλύονται ως εξής: 1 Αμελητέα : : : Μικροτραυματισμός χωρίς απουσία από την εργασία Διαταραχή της υγείας πλήρως και άμεσα αναστρέψιμη Τραυματισμός, ή ασθένεια με απουσία από την εργασία Διαταραχή της υγείας πλήρως αναστρέψιμη Σοβαρός τραυματισμός ή σοβαρή ασθένεια με πιθανότητα μόνιμης βλάβης Διαταραχή της υγείας δύσκολα αναστρέψιμη ή μη αναστρέψιμη 4 Καταστροφική : Θάνατος ή πολλαπλοί θάνατοι Σημείωση: Η μέτρια σοβαρότητα αναφέρεται σε τραυματισμούς ή ασθένειες που συνεπάγονται συνήθως έως τρεις μέρες απουσίας από την εργασία. Οι διαβαθμίσεις της συχνότητας έκθεσης στην επικίνδυνη κατάσταση αναλύονται ως εξής : 1 Μηδενική : Περιορισμένη : Ο εργαζόμενος εκτίθεται στην επικίνδυνη κατάσταση μία φορά το χρόνο ή σπανιότερα Ο εργαζόμενος εκτίθεται στην επικίνδυνη κατάσταση έως και μία φορά την εβδομάδα : Ο εργαζόμενος εκτίθεται στην επικίνδυνη κατάσταση καθημερινά 4 Διαρκής : Ο εργαζόμενος εκτίθεται στην επικίνδυνη κατάσταση σε όλη τη διάρκεια της απασχόλησής του Σελίδα 1 από 146

Οι διαβαθμίσεις της πιθανότητας εκδήλωσης του συμβάντος αναλύονται ως εξής : 1 Μηδενική : Μάλλον απίθανο να συμβεί : Δυνατόν να συμβεί : Πιθανόν να συμβεί 4 Υψηλή : Επίκειται να συμβεί Η διαβάθμιση των παραγόντων της ποιοτικής εκτίμησης παρουσιάζονται στον πίνακα. Σοβαρότητα Συχνότητα Πιθανότητα Αμελητέα 1 Μηδενική 1 Μηδενική 1 4 Περιορισμένη Καταστροφική 16 Διαρκής 4 Υψηλή 4 Η επικινδυνότητα υπολογίζεται ως το γινόμενο των διαβαθμίσεων του παραπάνω πίνακα. Οι τιμές που λαμβάνει η επικινδυνότητα, καθώς και οι αντίστοιχες ενέργειες παρουσιάζονται στον πίνακα. R Περιγραφή επικινδυνότητας Ενέργειες 1 R 16 Αμελητέα: Η επικινδυνότητα είναι ασήμαντη και δεν ενδέχεται να αυξηθεί στο εγγύς μέλλον. Δεν είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων. 16 R : Η επικινδυνότητα είναι ελεγχόμενη, χωρίς να αποκλείεται η εκδήλωση ανεπιθύμητου συμβάντος. Δεν είναι απαραίτητη η άμεση λήψη μέτρων, απαιτείται παρακολούθηση και ενέργειες για τη μείωση του κινδύνου. R 64 : Η επικινδυνότητα δεν ελέγχεται αποτελεσματικά ή δεν αποκλείεται η εκδήλωση σοβαρού ανεπιθύμητου συμβάντος. Απαιτείται λήψη μέτρων για τη μείωση του κινδύνου. 4 64 R 1 Υψηλή: Η επικινδυνότητα δεν ελέγχεται αποτελεσματικά και υπάρχει πιθανότητα εκδήλωσης σοβαρού ανεπιθύμητου συμβάντος. Απαιτούνται ενέργειες για την εξάλειψη του κινδύνου και άμεση λήψη μέτρων για την μείωση του κινδύνου. 5 R 1 : Υπάρχει πιθανότητα απώλειας ζωής ή επίκειται άμεσα η εκδήλωση σοβαρού ανεπιθύμητου συμβάντος. Απαιτούνται άμεσες ενέργειες για την εξάλειψη του κινδύνου. Σελίδα 14 από 146

4 Φάσεις εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου Εντοπισμός των πηγών κινδύνου (πρώτη φάση) Αυτή η φάση περιλαμβάνει μια καταγραφή των εκτελούμενων εργασιών της παραγωγικής διαδικασίας. Αφορά: στην καταγραφή των εργασιών, την περιγραφή της παραγωγικής τεχνολογίας, των μηχανών, των εγκαταστάσεων, των χρησιμοποιούμενων υλών, των διαδικασιών συντήρησης των μηχανών και των υποδομών, την επεξεργασία και τη διάθεση των αποβλήτων, την εσωτερική και εξωτερική διακίνηση των φορτίων και των προϊόντων καθώς και την παροχή των εντεταλμένων υπηρεσιών, τον προορισμό χρήσης των χώρων εργασίας (π.χ. γραφεία, αποθήκες κλπ.) τα κτηριακά χαρακτηριστικά του εργασιακού χώρου, τα χαρακτηριστικά των εργαζομένων στα υπό εξέταση τμήματα της παραγωγικής διαδικασίας (αριθμός εργαζομένων, φύλο, βάρδιες εργασίας, εργασιακή ηλικία κλπ.) τις πληροφορίες που προέρχονται από την ιατρική παρακολούθηση καθώς και αυτές που σχετίζονται με τα εργατικά ατυχήματα και τις επαγγελματικές ασθένειες. Η καταγραφή της διαδικασίας των παρεχόμενων υπηρεσιών, επιτρέπει τον εντοπισμό των πηγών κινδύνου για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων. Για να επιτευχθεί μια ουσιαστική και όχι τυπική καταγραφή είναι απαραίτητη η άντληση πληροφοριών από τους εργαζόμενους. Εξακρίβωση των κινδύνων έκθεσης (δεύτερη φάση) Η εξακρίβωση των Κινδύνων Έκθεσης αποτελεί εκείνη τη διαδικασία η οποία επιτρέπει να προσδιορίσουμε ποιοτικά τους βλαπτικούς παράγοντες στους οποίους εκτίθενται οι εργαζόμενοι. Ως εκ τούτου εξετάζουμε και καταγράφουμε: τον τρόπο λειτουργίας (π.χ. χειροκίνητη, αυτοματοποιημένη, μηχανική, μικτή κλπ.) καθώς και τη μορφή της παραγωγικής δραστηριότητας, την οργάνωση της παραγωγικής δραστηριότητας στο υπό εξέταση εργασιακό περιβάλλον π.χ. χρόνος παραμονής στον εργασιακό χώρο, ταυτόχρονη ύπαρξη άλλων δραστηριοτήτων κλπ.) τη λήψη, ή μη, μέτρων προστασίας και πρόληψης για την υγεία και ασφάλεια των Εργαζομένων, Σελίδα 15 από 146

την άποψη των εργαζομένων για τις συνθήκες που επικρατούν στον εργασιακό χώρο στον οποίο εργάζονται καθώς και τις αναφορές τους για τις επιπτώσεις των βλαπτικών παραγόντων στην κατάσταση της υγείας τους (μέσω της εργατικής υποκειμενικότητας). Στην υλοποίηση της συγκεκριμένης κατεύθυνσης ο ρόλος της Επιτροπής Υγείας και Ασφάλειας (ΥΑΕ) καθώς και των σωματείων που τους εκπροσωπούν, είναι αναντικατάστατος. Εκτίμηση των κινδύνων έκθεσης (τρίτη φάση) Η εκτίμηση των κινδύνων έκθεσης που καταγράφηκαν και εξακριβώθηκαν στις δύο προηγούμενες φάσεις ανάλυσης του εργασιακού περιβάλλοντος (φάση 1η και φάση η), υλοποιείται δια μέσου: του ελέγχου της εφαρμογής των κανόνων ασφάλειας, του ελέγχου των «αποδεκτών» για την υγεία και την ασφάλεια συνθηκών εργασίας (σχετικά με τη φύση των κινδύνων, τη χρονική διάρκεια, τον τρόπο υλοποίησης και τη μορφή των παραγωγικών δραστηριοτήτων), αναφορικά με την κείμενη νομοθεσία, του ποσοτικού προσδιορισμού των βλαπτικών παραγόντων του εργασιακού περιβάλλοντος και των επιπτώσεών του στην υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, με τη διεξαγωγή τόσο στοχευμένων μετρήσεων όσο και στοχευμένων ιατρικών εξετάσεων. Ο ποσοτικός προσδιορισμός αποτελεί το πιο κρίσιμο στάδιο κάθε διαδικασίας εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου. Σελίδα 16 από 146

5 Αντικείμενο εργασιών Το κύριο αντικείμενο των εργασιών του ΟΛΘ περιλαμβάνει τις παρακάτω υπηρεσίες: - Υπηρεσίες προς τα φορτία: εκφόρτωση, φόρτωση, χειρισμός και αποθήκευση όλων των ειδών των φορτίων από και προς: πλοία, φορτηγά αυτοκίνητα και σιδηροδρομικά βαγόνια, μέσω του Συμβατικού Λιμένα (Εξυπηρέτηση γενικού & χύδην φορτίου, αποθηκευτικός χώρος) - και του Container Terminal (ΣΕΜΠΟ- Σταθμός εμπορευματοκιβωτίων), - Υπηρεσίες προς τα πλοία: προσόρμιση, παραβολή, υδροδότηση, αποκομιδή σκουπιδιών, παραλαβή πετρελαιοειδών καταλοίπων, παροχή τηλεφωνικής σύνδεσης και ηλεκτρικού ρεύματος. - Εξυπηρέτηση των επιβατών: ακτοπλοΐας και κρουαζιερόπλοιων. - Εκμετάλλευση οργανωμένων σταθμών αυτοκινήτων. - Εκμετάλλευση χώρων και ακινήτων για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Δραστηριότητες συμβατικού Λιμένα Οι κυριότερες δραστηριότερες είναι: - φορτοεκφόρτωση συμβατικού φορτίου (ελεύθερου, υποκειμένου και in transit) από/προς τα - πλοία με ηλεκτροκίνητους γερανούς (Η/Γ), - αποθήκευση συμβατικού φορτίου, - χρήση μηχανικών μέσων (π.χ. Κλαρκ, φορτωτές) για τη μεταφορά, στοιβασία και αποθήκευση συμβατικού φορτίου. Στο συμβατικό λιμένα τα φορτία είναι διαφόρων μορφών, όπως: - συσκευασμένα με οποιαδήποτε μορφή (στερεά ή συσκευασμένα) - σιδηρικά προϊόντα (scrap) χημικά, φωσφάτα, λιπάσματα, γυαλί κ.α. - χύδην, δηλ. παίρνουν το σχήμα του περιέκτη. Τέτοια προϊόντα μπορεί να είναι: δημητριακά, σόγια, αλάτι, κάρβουνο σε σκόνη, ορυκτά, κλίνκερ για την κατασκευή τσιμέντου, γυψόχωμα κ.α. Προϊόντα σε υγρή μορφή, όπως κρασί, λάδι. Τα τελευταία δεν αποθηκεύονται αλλά φεύγουν κατευθείαν έξω από το λιμάνι με βυτία. Ορισμένα από τα παραπάνω προϊόντα έρχονται προς και από το συμβατικό λιμάνι με τρένο που Φορτώνονται / εκφορτώνονται στα αμπάρια των πλοίων (προϊόντα σιδήρου ή χύδην φορτίο). Σελίδα 17 από 146

Κίνηση συμβατικού φορτίου Η κίνηση συμβατικού φορτίου χωρίζεται στις εξής κατηγορίες: 1. κίνηση χύδην φορτίου,. κίνηση γενικού φορτίου,. κίνηση μέσω RO/RO (διακίνηση εμπορευμάτων μέσω οχηματαγωγών πλοίων). Επίσης περιλαμβάνει δραστηριότητες Τεχνικής Υποστήριξης Έργων, καθώς και του Ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού των Μηχανημάτων και Οχημάτων, των εργαλείων Φορτοεκφόρτωσης και άλλων δραστηριοτήτων του Οργανισμού. Οι εργαζόμενοι σε αυτούς τους τομείς είναι κατανεμημένοι στα παρακάτω συνεργεία: Συνεργείο επισκευής εξοπλισμού στο Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων ΣΕΜΠΟ, Συνεργείο Ηλεκτροκίνητων Γερανών, Συνεργείο Αυτοκινούμενων Γερανών, Συνεργείο επισκευής Περονοφόρων Οχημάτων και Ελαστικών, Συνεργείο Σιδηρών κατασκευών και Μηχανοκατασκευών, Ηλεκτροτεχνουργείο Μηχανημάτων και Οχημάτων, Ηλεκτρολογείο, Μηχανουργείο, Συνεργείο εργαλείων φορτοεκφόρτωσης, Συνεργείο πλωτών μέσων, Συνεργείο δομικών έργων Δραστηριότητες Container Terminal (ΣΕΜΠΟ- Σταθμός εμπορευματοκιβωτίων) Οι κυριότερες δραστηριότερες είναι: - φόρτωση έμφορτων εμπορευματοκιβωτίων - φόρτωση κενών εμπορευματοκιβωτίων - εκφόρτωση έμφορτων εμπορευματοκιβωτίων - εκφόρτωση κενών εμπορευματοκιβωτίων. - Τεχνική υποστήριξη έργων από το Τεχνικό κλιμάκιο του ΣΕΜΠΟ Τα βασικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματά του είναι: 4ωρη λειτουργία με ίδιο τιμολόγιο μέρα νύχτα, εργάσιμες-αργίες (Flat Rates) ανεξάρτητο σύστημα παροχής υπηρεσιών με διοικητική, οικονομική και τεχνική αυτοτέλεια εγκατάσταση τελωνείου για ταχεία και οικονομική εξυπηρέτηση πελατών και φορτίου εξυπηρέτηση συμβατικών, κυψελοφόρων, ειδικής μετασκευής, μικτού φορτίου και οχηματαγωγών πλοίων Σελίδα 1 από 146

διακίνηση φορτίων εγχώριων, υπό διαμετακόμιση, αλλοδαπών και κενά εμπορευματοκιβώτια μισθωμένοι χώροι εναπόθεσης Container σε εταιρίες. Σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους παρέχονται υπηρεσίες αποσυσκευασίας και συσκευασίας εμπορευματοκιβωτίων με τη συμμετοχή εκπαιδευμένου προσωπικού και κατάλληλου εξοπλισμού. 6 Προσδιορισμός των Κινδύνων 6.1 Εργονομικοί παράγοντες Κόπωση κατά την εργασία Η κούραση είναι αποτέλεσμα όχι μόνον έντονης φυσικής προσπάθειας αλλά και αποτέλεσμα εργασίας σε ώρες αντίθετες με αυτές που έχει ανάγκη ο κάθε οργανισμός για ξεκούραση. Η κούραση στην εργασία μπορεί να αποτελέσει αιτία ατυχήματος. Αναπτύσσεται αργά και μπορεί να μην είναι εμφανής στους εργαζόμενους ή τους επιβλέποντες. Ωστόσο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά ατυχήματα. Μπορεί, επίσης, να έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία συγκέντρωσης. Ο κίνδυνος της κόπωσης πρέπει να λαμβάνεται πάντα υπόψη και γι αυτό πρέπει να υπάρχει εκτίμηση των συνεπειών της. Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά, με αποτέλεσμα η κούραση να επιδρά κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο. Ο κάθε εργαζόμενος χρειάζεται διαλείμματα κατά τη διάρκεια του ωραρίου του. Η συχνότητα των διαλειμμάτων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες συμπεριλαμβάνοντας τη σωματική κούραση της ίδιας της φύσης της δουλειάς. Η ποσοτικοποίηση του κινδύνου της κόπωσης αναλύεται σε όλες τις θέσεις εργασίας που εξετάσθηκαν (λιμενεργάτες, χειριστές μηχανημάτων, τεχνικοί, υπάλληλοι γραφείων, συντηρητές) και προτείνονται και συγκεκριμένα μέτρα πρόληψης του εργασιακού κινδύνου. 6. Κίνδυνοι για την Ασφάλεια Φορτοεκφόρτωση με μηχανικά μέσα Μηχανικά μέσα μεταφοράς εμπορευμάτων και γερανοί, γερανογέφυρες, ηλεκτροκίνητοι και αυτοκινούμενοι γερανοί, φορτωτές και περονοφόρα, μεταφορείς εμπορευματοκιβωτίων (carriers) οι οποίοι σαν χώρο εργασίας έχουν τα κρηπιδώματα, τις προβλήτες και το κύτος του πλοίου ανάλογα με τις ανάγκες φορτοεκφόρτωσης. Σχετικά με τα εμπορευματοκιβώτια, η μεταφορά τους γίνεται αποκλειστικά με carriers. Σελίδα 19 από 146

Τα carriers έχουν εργονομικό κάθισμα, αλλά δεν αποφεύγονται οι έντονοι κραδασμοί που έχουν λόγω μεγάλου ύψους και μεγάλου, επίσης, ύψους ελαστικών. Διαθέτουν ηχητικό και φωτεινό σήμα. Η επικοινωνία του χειριστή με το έδαφος γίνεται με CB και ενημερώνεται για το πού θα μεταβεί κάθε φορά για να φορτώσει ή ξεφορτώσει ένα εμπορευματοκιβώτιο. Η μετακίνηση των carriers γίνεται σε διαδρόμους κίνησης, ενώ στην «πλατεία» που είναι εγκατεστημένα τα containers κινούνται υποχρεωτικά ανάμεσα στους διαδρόμους που αυτά σχηματίζουν. Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τη χρήση των straddle carriers είναι πολλοί και συνδυάζονται με την ταυτόχρονη εργασία των γερανογεφυρών, των πλατφορμών και του προσωπικού που κινείται στο χώρο αυτό. Καταρχήν, λόγω του μεγάλου ύψους των μηχανημάτων και της θέσης του χειριστή, δεν υπάρχει οπτικό πεδίο προς όλες τις κατευθύνσεις, ενώ τα «τυφλά σημεία» είναι πολλά, δηλ. σε όλες τις γωνίες από τους διαδρόμους τοποθέτησης των containers καθώς και κατακόρυφα από το χειριστή. Υπάρχει λοιπόν, ο κίνδυνος σύγκρουσης των μηχανημάτων αυτών με άλλα μικρότερα ή με το προσωπικό. Κίνδυνος ολίσθησης υπάρχει όταν υπάρχουν λάδια ή γράσα στο έδαφος, ενώ ο υπερβολικός άνεμος δυσχεραίνει τη λειτουργία τους, το ίδιο και οι δυσχερείς καιρικές συνθήκες όπως η ομίχλη και η έντονη βροχόπτωση. Ο χειριστής ανεβαίνει στο χειριστήριο με μεταλλική σκάλα και σε ύψος 7 m. Οι εργαζόμενοι στις λιμενικές υπηρεσίες εργάζονται συχνά σε ύψος και κινδυνεύουν από πτώση. Τέτοιες περιπτώσεις είναι πτώση: από containers, όταν οι εργαζόμενοι απασφαλίζουν/ασφαλίζουν τακούνια πάνω στο πλοίο από μηχανήματα, κατά την διάρκεια των συντηρήσεων, από σκάλες πλοίων & μηχανημάτων έργου, λόγω απότομης κλίσης και έλλειψη φωτισμού στο πλοίο, υπάρχει ο κίνδυνος πτώσης μέσα στο αμπάρι στο καράβι, κίνδυνος πτώσης καθώς οι λιμενεργάτες πατούν πάνω στα φορτία. 6. Φυσικοί Παράγοντες Θόρυβος Οι εργαζόμενοι στις λιμενικές υπηρεσίες εκτίθενται σε σημαντικά επίπεδα θορύβου. Ιδιαίτερα εκτίθενται οι εργαζόμενοι που εκτελούν εργασίες μέσα στα αμπάρια των πλοίων. Σελίδα 0 από 146

Επιπτώσεις του θορύβου Οι επιπτώσεις του θορύβου στον οργανισμό μπορούν να ταξινομηθούν σε: επιδράσεις στην ακοή μη ακουστικές επιδράσεις. Οι μη ακουστικές επιδράσεις αφορούν κυρίως στο νευρικό σύστημα, τις ψυχικές λειτουργίες, το κυκλοφορικό, το γαστρεντερικό, το ενδοκρινικό και άλλα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού. Είναι γνωστό ότι οι εκτεθειμένοι στο θόρυβο εργαζόμενοι παρουσιάζουν συχνά υπέρταση, ταχυκαρδία, διαταραχές στην πέψη, δυσκολία στη συγκέντρωση, πονοκεφάλους, διαταραχές στον ύπνο, σωματική κόπωση, εκνευρισμό, υπερένταση, άγχος καθώς και διαταραχές στη συμπεριφορά. Ο θόρυβος δρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα προκαλώντας αλλοιώσεις στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, επιβράδυνση του χρόνου της αντίδρασης και αύξηση των λαθών. Οι ακουστικές επιδράσεις που αφορούν στο όργανο της ακοής, χαρακτηρίζονται από τη βαρηκοΐα η οποία αποτελεί μία από τις συχνότερες επαγγελματικές ασθένειες. Ισχύουσα νομοθεσία για το θόρυβο Πρόσφατα ψηφίστηκε το Π.Δ. 149/006 (ΦΕΚ 159/Α/-7-06) περί ελαχίστων προδιαγραφών υγείας και ασφάλειας όσον αφορά στην έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (θόρυβο) σε εναρμόνιση με την οδηγία 00/10/ΕΚ. Θεσπίζονται οι εξής οριακές τιμές για οκτάωρη επαγγελματική έκθεση: 7 db(a) Leq ως οριακή τιμή έκθεσης για οκτάωρη εργασία 5 db(a) Leq ως ανώτερη τιμή έκθεσης για ανάληψη δράσης 0 db(a) Leq ως κατώτερη τιμή έκθεσης για ανάληψη δράσης. Στον προσδιορισμό της πραγματικής έκθεσης του εργαζόμενου συνυπολογίζεται η ηχοεξασθένηση που επιτυγχάνεται από τα μέσα ατομικής προστασίας της ακοής. Στις τιμές έκθεσης για ανάληψη δράσης δεν συνυπολογίζεται η ηχοεξασθένηση από αυτά. Υποχρεώσεις εργοδότη που απορρέουν από το Π.Δ. 149/006: α. Υποχρεώσεις όταν η στάθμη υπερβεί τα 0dB(A) ή 00Ρα ενημέρωση και εκπαίδευση των εργαζομένων (για τα αποτελέσματα των μετρήσεων και τις επιπτώσεις του θορύβου στην υγεία και την ασφάλεια) διάθεση ατομικών μέσων προστασίας στους εργαζομένους εργαζόμενοι, των οποίων η έκθεση υπερβαίνει τα 0 db(a) δικαιούνται έλεγχο της ακοής τους από Ιατρό Εργασίας. Σελίδα 1 από 146

β. Υποχρεώσεις όταν η στάθμη υπερβεί τα 5dB(A) ή 00Ρα εφαρμόζεται πρόγραμμα τεχνικών ή/και οργανωτικών μέτρων για τη μείωση της έκθεσης των εργαζομένων στο θόρυβο στους εργαζόμενους χορηγούνται ατομικά μέτρα προστασίας της ακοής, κατάλληλα για την προς εκτέλεση εργασία και προσαρμοζόμενα σωστά στον καθένα από αυτούς. Τα μέσα αυτά εξασφαλίζουν την κατά θέση εργασίας αναγκαία μείωση του θορύβου, έτσι ώστε η πραγματική έκθεση κάθε εργαζομένου να μην υπερβαίνει την οριακή τιμή έκθεσης των 7 db(a) η χρήση ατομικών μέτρων προστασίας είναι ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ενημέρωση των εργαζομένων (για τα αποτελέσματα των μετρήσεων και τις επιπτώσεις του θορύβου στην υγεία και την ασφάλεια) επισημαίνονται μόνιμα με κατάλληλα προειδοποιητικά σήματα οι χώροι εργασίας όπου οι εργαζόμενοι ενδέχεται να εκτεθούν σε θόρυβο που υπερβαίνει τα 5 db(a). Κλιματολογικές επιδράσεις Θερμική καταπόνηση Η Θερμική καταπόνηση εκδηλώνεται στον εργαζόμενο όταν το άμεσο περιβάλλον εργασίας του είναι πολύ θερμό. Σε συνδυασμό με κοπιαστική ή μη, εργασία μπορεί να επιφέρει αίσθηση δυσανεξίας μείωση της προσοχής του, ή ακόμη και βλάβη της υγείας του, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της παραγωγικότητας και της ποιότητας της εργασίας, καθώς και την αύξηση της πιθανότητας εκδήλωσης ατυχήματος. Βασικές οδηγίες για την πρόληψη των προβλημάτων που δημιουργεί η θερμική καταπόνηση στο ανθρώπινο δυναμικό του Οργανισμού και κατά συνέπεια στη λειτουργία του. Οι οδηγίες στοχεύουν στην ενημέρωση των εργαζομένων για την πρόληψη της θερμικής καταπόνησης και αφορούν περιπτώσεις διαφορετικών δραστηριοτήτων. Εργασία σε εξωτερικές εγκαταστάσεις - Κίνδυνοι από τον Καύσωνα Μυϊκές συσπάσεις Θερμική εξάντληση (κατάρρευση από τη ζέστη) Θερμοπληξία. Θερμικό εξάνθημα Θερμική κατάρρευση (λιποθυμία) Σελίδα από 146

Μέτρα πρόληψης Ισορροπία υγρών και αλάτων Άφθονο δροσερό νερό, περισσότερο από όσο διψάμε. Αν δεν έχουμε εγκλιματισθεί και ιδρώνουμε πολύ ρίχνουμε αλάτι στο νερό μας (με τη μύτη ενός κουταλιού σ ένα μπουκάλι του λίτρου). Αποφεύγουμε τα λιπαρά και βαριά γεύματα καθώς και την κατανάλωση οινοπνευματωδών. Τρώμε φρούτα και λαχανικά. Ενδυμασία Τα ρούχα να διευκολύνουν τον αερισμό του σώματος, να επιτρέπουν την εξάτμιση του ιδρώτα, να είναι ελαφρά, άνετα και πορώδη (βαμβακερά). Αν δουλεύουμε στον ήλιο ή κοντά σε ακτινοβολούσες επιφάνειες, φροντίζουμε να μην αφήνουμε ακάλυπτο το σώμα μας. Κάνουμε χρήση του συστήματος ψύξης αν αυτό διατίθεται. Φωτισμός O φωτισμός πολλές φορές στα πλοία όπου φορτώνεται/εκφορτώνεται εμπόρευμα είναι πολύ χαμηλός και δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα, αφού πρέπει να συντονιστούν εργασίες που σχετίζονται με τα containers και τα ογκώδη φορτία. Επιπλέον, δεδομένου ότι οι μετακινήσεις μέσα στα αμπάρια γίνονται με σκάλες που είναι κάθετες, μεταλλικές και στενές υπάρχει ο κίνδυνος ολίσθησης ή ανατροπής. Κραδασμοί Ορισμένοι εργαζόμενοι στις εργασίες φορτοεκφόρτωσης εκτίθενται σε κραδασμούς ολοκλήρου σώματος. Αυτοί είναι οι χειριστές γερανογεφυρών και, γενικά, οι χειριστές ανυψωτικών μηχανημάτων. Οι κραδασμοί ολοκλήρου σώματος αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για οσφυαλγία και τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης. Τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι οι Μυοσκελετικές Παθήσεις έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην ικανότητα για εργασία τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Ειδικότερα: Τα προβλήματα στην σπονδυλική στήλη αποτελούν συχνό πρόβλημα υγείας μεταξύ των Ελλήνων εργαζομένων. Περίπου το 47% αναφέρει ότι αντιμετωπίζει προβλήματα στην σπονδυλική στήλη εξαιτίας της εργασίας του, ποσοστό που αποτελεί το υψηλότερο στην Σελίδα από 146

Ευρώπη. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων δε γίνεται διάγνωση της αιτίας των πόνων Περίπου το 46% των Ελλήνων εργαζομένων εμφανίζουν μυϊκούς πόνους στον αυχένα, στους ώμους και στα άνω άκρα, ποσοστό που αποτελεί επίσης το υψηλότερο στην Ευρώπη Η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται στις χώρες που καταγράφουν στατιστικά δεδομένα που να αφορούν τα κόστη των μυοσκελετικών παθήσεων, τόσο στο επίπεδο χρηματοδοτικών φορέων,όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Οι Σπονδυλαρθροπάθειες είναι ομάδα φλεγμονωδών νοσημάτων που επηρεάζουν αρθρώσεις, τένοντες και συνδέσμους. Εκτιμήσεις βάσει των καταγεγραμμένων στοιχείων, υπολογίζουν σε περίπου 44,000 στην Ελλάδα τους ανθρώπους που έχουν αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα ή ψωριασική αρθρίτιδα Οι προαναφερθείσες ασθένειες προκαλούν συμπτώματα που συνδέονται άμεσα με την εργασιακή απόδοση, επιδρώντας σε: Αντοχή Ικανότητα συγκέντρωσης Λογική/Διάθεση Κινητικότητα Ευκινησία Παράλληλα, έχει πλέον γίνει εμφανές ότι οι άνθρωποι με Μυοσκελετικές Παθήσεις συχνά υποφέρουν από κατάθλιψη ή άγχος εξαιτίας των προβλημάτων αυτών. Το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο υγείας εξετάζει την αλληλεπίδραση μεταξύ του βιολογικού, του ψυχολογικού και του κοινωνικού παράγοντα και αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο κατανόησης των αιτιών των Μυοσκελετικών Παθήσεων και του τρόπου αντιμετώπισής τους. Ωστόσο, δεν έχει γίνει ευρέως αποδεκτό λόγω της άρνησης των επαγγελματιών υγείας και των εργοδοτών να δουν πέρα από τα άμεσα φυσικά συμπτώματα. Μέτρα μείωσης των κραδασμών ολοκλήρου σώματος Τα τεχνικά μέτρα αφορούν σε: επιλογή καθισμάτων βάσει των χαρακτηριστικών διάδοσης των δονήσεων και όχι μόνο βάσει της αίσθησης άνεσης του χειριστή αγορά εξοπλισμού με καθίσματα που αποσβένουν τον κραδασμό σε όλες τις συχνότητες αλλά κύρια στις χαμηλές (1 Hz) κατάλληλη συντήρηση του εξοπλισμού για την αποφυγή αυξημένων δονήσεων Σελίδα 4 από 146

μείωση της ταχύτητας οδήγησης, ειδικά σε ανώμαλες επιφάνειες οι εργαζόμενοι πρέπει να αποφεύγουν να πηδούν βγαίνοντας από το όχημα δεδομένου ότι αυτό δημιουργεί σοκ στο σώμα που υπέστη δονήσεις για αρκετές ώρες σχεδιασμό των καμπίνων των οχημάτων ώστε να επιτρέπουν καλή ορατότητα τοποθέτηση κατάλληλων κατόπτρων για ορατότητα ώστε να αποφεύγονται οι ακραίες στάσεις εργασίας που δρουν συνεργικά με τις δονήσεις. Σημείωση: η πρόληψη εξειδικευμένων κινδύνων ανά μηχάνημα περιγράφεται στο βιβλίο οδηγιών λειτουργίας του κατασκευαστή. Με την αγορά κάθε νέου μηχανήματος γίνεται εκπαίδευση των χειριστών σε αυτούς. 7 Αποτελέσματα Οι κυριότεροι κίνδυνοι που εντοπίστηκαν στους χώρους του Οργανισμού σχετίζονται κυρίως με την ιδιαιτερότητα του χώρου εργασίας, σε συνδυασμό με τη φύση των εργασιών που εκτελούνται σε κάθε φάση της διαδικασίας παροχής λιμενικών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα οι πιο συχνοί παράγοντες κινδύνου και οι διαδικασίες ή/και οι χώροι όπου εμφανίζονται είναι: Ελαφριοί τραυματισμοί εκδορές άνω άκρων, Πτώσεις αντικειμένων, Εργασίες σε ύψος, Εργασίες σε συνθήκες βλαπτικού περιβάλλοντος, Εισπνοή βλαπτικών παραγόντων, Ολισθηρά δάπεδα εργασίας, Μη σταθερά δάπεδα εργασίας, Πλημμελής χρήση Μέσων Ατομικής Προστασίας, Εργασία σε συνθήκες ακραίων καιρικών φαινομένων, Εργασία σε κλίμακες, Τροχαίο ατύχημα, Μυοσκελετικές παθήσεις Χειρονακτικές εργασίες Θόρυβος Σελίδα 5 από 146

Η κατανομή του βαθμού επικινδυνότητας για όλους τους κινδύνους οι οποίοι εκτιμώνται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ, παρουσιάζονται στο Διάγραμμα 1. Διάγραμμα 1: Κατανομή της επικινδυνότητας Σελίδα 6 από 146

Στοιχεία εργατικών ατυχημάτων.1 Γενικά Η ανάλυση των ατυχημάτων αποτελεί αντικείμενο εργασιών του Τμήματος Περιβάλλοντος Υγείας & Ασφάλειας του Οργανισμού. Στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι παρατίθενται τα στατιστικά στοιχεία των ατυχημάτων των τεσσάρων τελευταίων ετών. Υλοποιούμενες Ενέργειες - Προτάσεις Ο Οργανισμός τηρεί βιβλίο καταγραφής ατυχημάτων. Σ αυτό καταχωρούνται τα αίτια, η περιγραφή του ατυχήματος και τα όποια μέτρα λαμβάνονται για να αποφευχθεί η επανάληψη του ατυχήματος στο μέλλον. Το βιβλίο είναι στη διάθεση των αρμοδίων αρχών που ερευνούν το ατύχημα. Επιπλέον, ο Οργανισμός προβαίνει στην καταγραφή και στατιστική ανάλυση όλων των ατυχημάτων τα οποία προκάλεσαν απουσία από την εργασία του / των εμπλεκομένων εργαζομένων, για διάστημα μεγαλύτερο των τριών () ημερών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όλα τα ατυχήματα αναφέρονται εντός 4 ωρών στην τοπική επιθεώρηση εργασίας, στον ασφαλιστικό φορέα όπου ανήκει ο εμπλεκόμενος εργαζόμενος, καθώς και στην λιμενική αστυνομία. Σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος, ο εργοδότης πρέπει επίσης να διατηρήσει το χώρο και όλα τα σχετικά στοιχεία κατά το δυνατό άθικτα έτσι, ώστε να διαπιστωθούν τα αίτια του ατυχήματος. 9 Ανάλυση επικινδυνότητας εγκαταστάσεων Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα για τον εντοπισμό των κινδύνων που σχετίζονται με την υποδομή και τα συστήματα των κτιριακών εγκαταστάσεων της επιχείρησης, τα χαρακτηριστικά του εσωτερικού περιβάλλοντος και τις διαδικασίες έκτακτης ανάγκης. 9.1 Έκτακτες ανάγκες Σύμφωνα με την απόφαση 055/7.4.015, έχουν ανατεθεί καθήκοντα υπευθύνων εφαρμογής Σχεδίου Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης (ΣΑΚΕΑ) των λιμενικών εγκαταστάσεων. 9. Πυροπροστασία Πυροσβεστήρες Σε όλες τις εγκαταστάσεις (αποθήκες, γραφεία, συνεργεία κ.τ.λ.) υπάρχουν διαθέσιμα όλα τα πυροσβεστικά μέσα (αντλητικό συγκρότημα, πυροσβεστήρες ξηράς κόνεως, CO και πυροσβεστικές φωλιές). Σελίδα 7 από 146

Στις εγκαταστάσεις υπάρχουν φορητοί πυροσβεστήρες, που διαθέτουν γόμωση ξηράς κόνεως και CO. Ο αριθμός τους κρίνεται επαρκής για τους χώρους που καλύπτουν. Οι πυροσβεστήρες είναι όλοι τοποθετημένοι σε σταθερές και ευδιάκριτες θέσεις κοντά στις σκάλες και τις εξόδους. Ο αριθμός τους είναι επαρκής για το εμβαδόν κάθε χώρου. Ο αριθμός και η κατανομή των πυροσβεστήρων ακολουθούν τις προβλέψεις της εκάστοτε μελέτης πυροπροστασίας. Η πρόσβαση στις θέσεις των πυροσβεστήρων διατηρείται γενικά ελεύθερη από εμπόδια. Ενημερώθηκαν οι αρμόδιοι κάθε τμήματος για το θέμα αυτό. Σήμανση Υπάρχει η προβλεπόμενη από το Π.Δ. 105/1995 σήμανση θέσης των πυροσβεστήρων. Συντήρηση Οι πυροσβεστήρες συντηρούνται, ελέγχονται και αναγομώνονται ετησίως από εξωτερικό συνεργάτη ο οποίος υποχρεούται να παραδίδει υπεύθυνη δήλωση για τον ακριβή αριθμό, επιθεωρημένων και αναγομωμένων ανά τύπο πυροσβεστήρων. Εκπαίδευση - Ασκήσεις Έχει υλοποιηθεί άσκηση πυροπροστασίας ή εκπαίδευση του προσωπικού στην αντιμετώπιση πυρκαγιών. Υλοποιούμενες Ενέργειες - Προτάσεις Οι εργαζόμενοι εκπαιδεύονται στην χρήση των πυροσβεστήρων και στην υλοποίηση ασκήσεων πυροπροστασίας και τηρούνται τα σχετικά αρχεία. Σελίδα από 146

9. Εξαερισμός - Κλιματισμός Εξαερισμός Όλοι οι χώροι των γραφείων σε όλα τα τμήματα της εταιρείας διαθέτουν φυσικό εξαερισμό. Κλιματισμός Η ψύξη στο χώρο των γραφείων επιτυγχάνεται με κλιματιστικές μονάδες. Υπάρχει δυνατότητα τοπικής ρύθμισης της λειτουργίας του κλιματισμού, καθώς και της θερμοκρασίας του αέρα. Συντήρηση Υλοποιείται πρόγραμμα συντήρησης των μονάδων κλιματισμού από Εξωτερικό συνεργάτη, βάση σύμβασης, αδειούχο ψυκτικό και τηρείται και το αντίστοιχο αρχείο. 9.4 Η/Μ εγκαταστάσεις εξοπλισμός Υλοποιούμενες Ενέργειες - Προτάσεις Σε όλες τις εσωτερικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις έχει εγκατασταθεί ρελέ ηλεκτροπληξίας σύμφωνα με τον Κανονισμό Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων HD 4. Κατά την εκτέλεση ηλεκτρολογικών εργασιών ακολουθούνται οι γενικές οδηγίες ασφάλειας. Οι εργασίες εκτελούνται από πρόσωπα μα την απαραίτητη άδεια. Γίνεται ετήσιος έλεγχος των ηλεκτρικών κυκλωμάτων σε ότι αφορά την καταλληλότητά τους για το συγκεκριμένο περιβάλλον (έλεγχος ασφαλειοδιακοπτών, επιμέρους ηλεκτρικών κυκλωμάτων, καλής λειτουργίας ηλεκτρικών πινάκων, λειτουργίας αντιηλεκτροπληξιακών διακοπτών κλπ) και τηρείται σχετικό αρχείο. 9.5 Φωτισμός Φυσικός (περσίδες, εμπόδια, προσανατολισμός) Ο φυσικός φωτισμός στους χώρους των γραφείων παρέχεται από παράθυρα με διαφανείς υαλοπίνακες, με αποτέλεσμα η ηλιακή ακτινοβολία να διεισδύει απ ευθείας στο χώρο εργασίας επί αρκετές ώρες. Τεχνητός Ο τεχνητός φωτισμός στο χώρο των γραφείων παρέχεται από ικανοποιητικά φωτιστικά σώματα φθορισμού, χαρακτηριστικό που περιορίζει την άμεση θάμβωση και τις αντανακλάσεις και ενισχύει τη διάχυση του φωτός. Ο τεχνητός φωτισμός στους υπόλοιπους χώρους της εγκατάστασης παρέχεται από φωτιστικά σώματα φθορισμού, τοποθετημένα στην οροφή του χώρου. Σελίδα 9 από 146

Προβλήματα φωτισμού Ο συνδυασμός φυσικού και τεχνητού φωτισμού σε όλους τους χώρους δημιουργεί ικανοποιητικές γενικά συνθήκες φωτισμού. Υλοποιούμενες Ενέργειες - Προτάσεις Πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις σχετικά με την καταλληλόλητα του φωτισμού σύμφωνα με το ΠΔ 16/96. Ανάλυση κινδύνων θέσεων εργασίας με Η/Υ Εξοπλισμός γραφείου, λοιπός εξοπλισμός, περιβάλλον εργασίας Υλοποιούμενες Ενέργειες - Προτάσεις Ρύθμιση των οθονών, ώστε να λειτουργούν µε τον ανώτατο δυνατό ρυθμό ανανέωσης της εικόνας (refresh rate) Παροχή εκπαίδευσης στους εργαζομένους σχετικά µε τις σωστές στάσεις εργασίας κατά την εργασία µε Η/Υ και την ενδεικνυόμενη διαμόρφωση Ετήσιος Προγραμματισμός εκπαίδευσης του προσωπικού σε θέματα σε θέματα Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία και τήρηση της σχετικής τεκμηρίωσης. Σε συνεννόηση µε τους εργαζομένους, ο Οργανισμός μπορεί να εξετάσει τη δυνατότητα αντικατάστασης των παραδοσιακών πληκτρολογίων µε εργονομικά, τα οποία προάγουν τη σωστή στάση των καρπών κατά την πληκτρολόγηση, κατά προτεραιότητα στις θέσεις όπου γίνεται μεγάλη χρήση του πληκτρολογίου. Σε ενδεχόμενη προμήθεια νέων επίπλων, θα πρέπει να προτιμηθούν τραπέζια εφοδιασμένα με αγωγούς καλωδιώσεων, έτσι ώστε να διευκολύνεται η διευθέτηση των εκτεθειμένων καλωδίων. Σελίδα 0 από 146

Μηχανικά Μέσα Υλοποιούμενες Ενέργειες - Προτάσεις Πραγματοποιείται συνεχής συντήρηση των περονοφόρων οχημάτων και των Μ.Ε. σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή και τήρηση της ανάλογης τεκμηρίωσης της συντήρησης. Πραγματοποιείται ετήσιος έλεγχος όλων των περονοφόρων οχημάτων και των Μ.Ε. από αναγνωρισμένους φορείς ελέγχου και πιστοποίησης, σύμφωνα με την Υ.Α 1505/59/00 (Κανονισμός Ελέγχου Ανυψωτικών Μηχανημάτων). Απομάκρυνση όλων των εργαζομένων από τη διαδρομή κίνησης του περονοφόρου, πριν την έναρξη της εργασίας. Προφορική προειδοποίηση του χειριστού προς τους άλλους εργαζόμενους κατά την κίνηση του περονοφόρου. Θέσπιση και υποχρεωτική τήρηση κανόνων ασφαλείας κατά τη χρήση του περονοφόρου σύμφωνα με τον Κανονισμό Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία του Οργανισμού (επισυνάπτεται). Σελίδα 1 από 146

10 Ανάλυση επικινδυνότητας Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα των συστηματικών παρατηρήσεων για τον εντοπισμό των κινδύνων στους χώρους εργασιών του Οργανισμού καθώς και η εκτίμηση της επικινδυνότητας για κάθε επικίνδυνη ενέργεια ή κατάσταση, βάσει της μεθοδολογίας που παρουσιάστηκε στο Κεφάλαιο. Οι πίνακες της εκτίμησης της επικινδυνότητας έχουν τα παρακάτω πεδία: Α/Α Χώρος / Εργασία Επικίνδυνη Ενέργεια / Κατάσταση Πιθανός Κίνδυνος / Πρόβλημα Σοβαρότητα Έκθεση Πιθανότητα R Προτεινόμενα μέτρα & Διορθωτικές ενέργειες Α/Α: O αύξων αριθμός του κινδύνου. Χώρος/ Εργασία: Ο χώρος ή η εκτελούμενη εργασία όπου εντοπίζεται μία επικίνδυνη ενέργεια /κατάσταση. Επικίνδυνη Ενέργεια/ Κατάσταση: Η περιγραφή της ανθρώπινης ενέργειας ή κατάστασης του εργασιακού συστήματος που ενέχει κινδύνους για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Πιθανός Κίνδυνος/ Πρόβλημα: Οι πιθανές επιπτώσεις ενός ανεπιθύμητου συμβάντος. R: Η τιμή της επικινδυνότητας. Τα υπόλοιπα πεδία (Σοβαρότητα, Έκθεση, Πιθανότητα) εξηγήθηκαν στην παράγραφο.. Σελίδα από 146

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I Ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι στην εργασία Σελίδα από 146

Στο λιμένα Θεσσαλονίκης απασχολούνται 41 εργαζόμενοι, 71 διοικητικοί και 4 τεχνικοί. Από το ερωτηματολόγιο το οποίο συμπλήρωσαν κατά πλειοψηφία προέκυψαν τα παρακάτω: Σε όλα τα τμήματα του λιμένα υπάρχει έντονος φόρτος εργασίας δεδομένου ότι υπάρχει και μείωση προσωπικού λόγω πολιτικών αποφάσεων ενώ ο φόρτος εργασίας παρέμεινε στα ίδια επίπεδα λόγω των υψηλών απαιτήσεων, Υπάρχει κατά δήλωση των εργαζομένων έκθεση σε φυσικούς και χημικούς παράγοντες που γίνεται αισθητή σε όλα τα τμήματα εκτός από το διοικητικό στο χώρο των οποίων οι συνθήκες εργασίας είναι κατά βάση πολύ καλές, Όλο το τεχνικό προσωπικό όπως λιμενεργάτες και χειριστές οχημάτων, εκτός από τους τεχνίτες και το διοικητικό προσωπικό αισθάνονται και είναι αποκλεισμένοι από τον κοινωνικό τους περίγυρο λόγω της φύσης της εργασίας τους, η οποία δεν επιτρέπει είσοδο τρίτων στο χώρο λόγω της επικινδυνότητας αυτής, Όλοι αισθάνονται ότι έχουν περιορισμένοι αίσθηση της προσωπικής τους συμμετοχής στο τελικό προϊόν της εργασίας, δεδομένο ότι η εργασία υπόκειται σε κατακερματισμό, εκτός από το διοικητικό προσωπικό το οποίο έχει την διεκπεραίωση και τον έλεγχο του προϊόντος, Το κοινωνικό περιβάλλον των τεχνικών διαφοροποιείται από αυτό του διοικητικού προσωπικού. Των μεν πρώτων δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικό διότι εμφανίζονται διαπροσωπικές συγκρούσεις και έντονος συναγωνισμός ενώ το διοικητικό προσωπικό του οποίου το πνευματικό επίπεδο είναι διαφορετικό, είναι ικανοποιητικότατο, Όλοι οι εργαζόμενοι χαίρουν της εμπιστοσύνης των προϊσταμένων τους, ενώ επιβραβεύονται για τις επιδόσεις στην εργασία τους μόνο το διοικητικό προσωπικό, η φύλαξη και ενίοτε οι τεχνίτες του λιμένος, Όλοι ανεξαιρέτως οι εργαζόμενοι όλων των τμημάτων εκφράζουν έντονο άγχος και αβεβαιότητα για το μέλλον της επιχείρησης και κατ επέκταση για την εργασία τους δεδομένης της οικονομικής κρίσης και ύφεσης την οποία διανύει η χώρα μας. Από όλα τα παραπάνω προκύπτει ότι το λιμάνι χρήζει αρχικά ενίσχυση του προσωπικού του για τη μείωση του φόρτου εργασίας καθώς και περισσότερη επικοινωνία μεταξύ των εργαζομένων (λιμενεργάτες, χειριστές) και Διοίκησης και επιβράβευση για τη σωστή διεκπεραίωση της εργασίας ασχέτως του πνευματικού επιπέδου και των δραστηριοτήτων του εργαζομένου. Τέλος υφίσταται ανάγκη διασφάλισης των θέσεων εργασίας προς αποφυγή εμφάνισης ή επιδείνωσης ψυχοκοινωνικών προβλημάτων τα οποία προκαλούν εργασιακό στρες και κατ επέκταση εργατικά ατυχήματα στο χώρο του λιμένος. Κατόπιν όλων των παραπάνω κρίνεται αναγκαίο να πραγματοποιηθούν επίσης σεμινάρια εκπαίδευσης των εργαζομένων στην διαχείριση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων, προς αντιμετώπιση των πιθανών κινδύνων που απορρέουν από αυτά. Σελίδα 4 από 146

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IΙ Στατιστικά στοιχεία ατυχημάτων των ετών 01, 014, 015 & 016 Σελίδα 5 από 146

Γράφημα 1 Σελίδα 6 από 146

Γράφημα Σελίδα 7 από 146

Γράφημα Σελίδα από 146

Γράφημα 4 Σελίδα 9 από 146

Γράφημα 5 Σελίδα 40 από 146

Γράφημα 6 Σελίδα 41 από 146

Γράφημα 7 Σελίδα 4 από 146

Σελίδα 4 από 146

Σελίδα 44 από 146

Σελίδα 45 από 146

Σελίδα 46 από 146

Σελίδα 47 από 146

Σελίδα 4 από 146

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΟΛΘ ΑΕ ΕΤΟΥΣ 016 Δυστυχώς το 016, δεν συνεχίστηκε η εξαιρετική επίδοση των δύο προηγούμενων ετών με μόλις Εργατικά Ατύχήματα (ΕΑ). Το 016 συνέβησαν συνολικά 5 ΕΑ. Συγκλονιστικός ήταν ο θάνατος εργαζομένου μόλις 49 ετών. Ο παθών αισθάνθηκε αδιαθεσία και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου και κρατήθηκε. Ένα μήνα αργότερα κατέληξε, ενώ βρισκόταν σε κέντρο αποκατάστασης. Ο θάνατος οφείλεται σε παθολογικά αίτια και παρόλο που καταγράφεται στα ΕΑ της ΟΛΘ, στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για ΕΑ καθώς δεν έγινε ούτε κατά τη διάρκεια ούτε εξαιτίας της εργασίας, όπως ορίζει ο νόμος, γι αυτό και δεν λαμβάνεται υπόψη στην στατιστική ανάλυση που ακολουθεί. Τα ΕΑ του 016 διαφέρουν κυρίως ως προς τη σοβαρότητα του τραυματισμού, που προκλήθηκε. Δηλαδή στο ένα ΕΑ ο παθών δεν απουσίασε καθόλου από την εργασία του και σε άλλο ΕΑ, που συνέβη στις 0//016 ο παθών δεν έχει επιστρέψει ακόμη και εκτιμάται ότι θα απουσιάσει συνολικά 1 χρόνο. Εντυπωσιάζει επίσης ατύχημα μηχανοτεχνίτη, που σκόνταψε σε μία ανωμαλία στο δάπεδο με συνέπεια να σπάσει το χέρι του και να απουσιάσει συνολικά 10 ημέρες. Τα ΕΑ και το 016 συνέβησαν κυρίως στο λιμενεργατικό προσωπικό. ( ΕΑ από τα 4 συνολικά) Πίνακας 1. Εργατικά ατυχήματα ετών 009 έως 016 Έτος 009 010 011 01 01 014 015 016 Ατυχήματα 5 4 4 1 Λιμενεργ. Ατυχήματα 1 5 1 0 1 Υπόλοιπου Προσωπικού Σύνολο 7 6 5 4 Τα ΕΑ, όπως και τις περισσότερες από τις προηγούμενες χρονιές, συνέβησαν σε έμπειρους εργαζόμενους, άνω των 40 ετών. Φυσικά δεν περιμέναμε κάτι διαφορετικό, με δεδομένη την εργασιακή γήρανση του προσωπικού. Ο Δείκτης Συχνότητας (ΕΑ/1000 εργαζόμενους) είναι αυξημένος σε σχέση με τις δύο προηγούμενες χρονιές Σελίδα 49 από 146

Πίνακας. Δείκτης Συχνότητας ετών 009-016 Έτος 009 010 011 01 01 014 015 016 Δείκτης Συχνότητας ΕΑ 5,66 14,4 1,76 19,7 1,5 5,5 5,6 11,49 Ο Δείκτης Σοβαρότητας (Ημέρες απουσίας/100 εργαζόμενους) είναι ο μεγαλύτερος των τελευταίων ετών, λόγω του σοβαρότατου τραυματισμού συναδέλφου με συνολική απουσία από την εργασία ενός έτους. Από τον επόμενο πίνακα απουσιάζει το έτος 011 καθώς ο Δείκτης Σοβαρότητας ήταν πλασματικός (είχε εξαιρεθεί από την ανάλυση το θανατηφόρο ΕΑ). Πίνακας. Δείκτης Σοβαρότητας ετών 00-016 (χωρίς το 011) Έτος 00 009 010 01 01 014 015 016 Δείκτης Σοβαρότητας ΕΑ 6,1 5,47 57,1 5,1 5,5,0 1,5 114,7 Για τον ίδιο ακριβώς λόγο ο δείκτης των ημερών απουσίας/ανά ΕΑ είναι ο μεγαλύτερος των τελευταίων ετών. Πίνακας 4. Ημέρες απουσίας ανά ΕΑ για τα έτη 009-016 Έτος 009 010 011 01 01 014 015 016 Ημέρες απουσίας ανά ΕΑ 9,67 9,5 4,,71 4 4,5 99,5 πίνακα. Το είδος της βλάβης που προκαλεί κάθε ατύχημα καταγράφεται στον επόμενο Σελίδα 50 από 146

Πίνακας 5. ΕΑ έτους 016 ως προς τη φύση της βλάβης Είδος βλάβης Κάταγμα Θλαστικό τραύμα Άλλο Σύνολο Αριθμός ΕΑ 1 1 4 Ο μηχανισμός πρόκλησης των ΕΑ το έτος 016, δηλαδή ο τύπος τους αποδίδεται στον πίνακα 6, που ακολουθεί. Πίνακας 6. ΕΑ έτους 016 ως προς τον τύπο τους Τύπος ατυχήματος Αριθμός ατυχημάτων Σύνθλιψη- Πρόσκρουση 1 Πτώση Αδιαθεσία 1 Σύνολο 4 Τα ΕΑ το έτος 016 σχετίζονται με τα άκρα (χέρια-πόδια) και το κεφάλι, όπως συνέβαινε τις περισσότερες από τις προηγούμενες χρονιές. Πίνακας 7. ΕΑ του έτους 016 σε σχέση με το μέρος του σώματος που υπέστη βλάβη Μέρος του σώματος Πόδια Κεφάλι Χέρια Σύνολο Αριθμός ατυχημάτων 1 1 4 Σελίδα 51 από 146

Συμπεράσματα από τη μελέτη των Εργατικών Ατυχημάτων του προσωπικού της ΟΛΘ ΑΕ το έτος 016. Από τη μελέτη των ΕΑ του έτους 016, μπορούν να εξαχθούν τα ακόλουθα συμπεράσματα: Τα ΕΑ ήταν αυξημένα σε σχέση με τις δύο προηγούμενες χρονιές. Αντίστοιχα αυξημένος ήταν και ο Δείκτης Συχνότητας. Ο Δείκτης Σοβαρότητας είναι ο υψηλότερος των τελευταίων ετών. Δεν καταγράφονται τροχαία ΕΑ, εντός ή εκτός ΟΛΘ. Τα ΕΑ σχετίζονται με τα άκρα και το κεφάλι. Οι ημέρες της εβδομάδας, που λαμβάνουν χώρα τα ατυχήματα, παρουσιάζει όπως και όλες τις προηγούμενες χρονιές, μεγάλη διασπορά. Σελίδα 5 από 146

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ Ο.Λ.Θ. Α.Ε. ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 016 Αριθμός ατυχημάτων έτους 016 κατά ομάδα προσωπικού Ειδικότητα Λιμενεργάτες Χειριστής Μηχανοτεχνίτες Σύνολο Αριθμός ατυχημάτων 1 1 4 Γράφημα 1 Σελίδα 5 από 146

Κατανομή των Εργατικών Ατυχημάτων του έτους 016 κατά Ηλικία Ηλικία εργαζόμενου έως 50 51 έως 60 Σύνολο Αριθμός ατυχημάτων 4 Γράφημα Σελίδα 54 από 146

Εργατικά Ατυχήματα του έτους 016 σε σχέση με τα έτη προϋπηρεσίας στην Ο.Λ.Θ. A.E. Έτη απασχόλησης στην Ο.Λ.Θ. α.ε. έως 10 1 έως 0 0 και πάνω Σύνολο Αριθμός 1 1 4 ατυχημάτων Γράφημα Σελίδα 55 από 146

Εργατικά Ατυχήματα του έτους 016 σε σχέση με τη Φύση της Βλάβης Είδος βλάβης Κάταγμα Θλαστικό τραύμα Άλλο Σύνολο Αριθμός ατυχημάτων 1 1 4 Γράφημα 4 Σελίδα 56 από 146

Εργατικά Ατυχήματα, του έτους 016, σε σχέση με το μέρος του σώματος που υπέστη βλάβη Μέρος του σώματος Αριθμός ατυχημάτων Πόδια Κεφάλι Χέρια Σύνολο 1 1 4 Γράφημα 5 Σελίδα 57 από 146

Ημέρες απουσίας και Σχετικοί Δείκτες Συχνότητας και Σοβαρότητας Εργατικών Ατυχημάτων του έτους 016 Σύνολο ατυχημάτων Ημέρες αναρρωτικής άδειας Μέσος όρος ημερών αναρρωτικής άδειας ανά ατύχημα 4 9 99.5 Σύνολο προσωπικού Αριθμός ατυχημάτων Σχετικός Δείκτης Συχνότητας (ατυχ./1000 εργ.) Ημέρες απουσίας Σχετ. Δείκτης σοβαρότητας (ημ. απουσ. /100 εργ.) 4 4 11.49 9 114.7 Ημέρες αναρρωτικής άδειας έως 0 Από 1 έως 10 11 και πάνω Αριθμός Ατυχημάτων 1 1 1 Σελίδα 5 από 146

Γράφημα 6 ΤΥΠΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ Ο.Λ.Θ. Α.Ε. ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 016 Τύπος ατυχήματος Σύνθλιψη- Πρόσκρουση Αριθμός ατυχημάτων 1 Πτώση Αδιαθεσία 1 Σύνολο 4 Σελίδα 59 από 146

Γράφημα 7 Σελίδα 60 από 146