ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 28 Νοεµβρίου 2008 (05.12) (OR. en) 16495/08 SOC 738 ECOFI 583 EDUC 279 SA 301 MIGR 123 MI 501 ΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : Γενικής Γραµµατείας του Συµβουλίου προς : την Επιτροπή των Μόνιµων Αντιπροσώπων (1ο τµήµα)/ το Συµβούλιο Θέµα : Κοινή γνώµη ΕΚΠ-ΕΠΑΠ για την Ανανεωµένη Κοινωνική Ατζέντα Επισυνάπτεται, για τις αντιπροσωπίες, κοινή γνώµη της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας και της Επιτροπής Απασχόλησης για την Ανανεωµένη Κοινωνική Ατζέντα, όπως εγκρίθηκε από τις δύο επιτροπές στις 14 και 27 Νοεµβρίου αντίστοιχα. 16495/08 ΘΚ/αγ 1
Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας Επιτροπή Απασχόλησης Κοινή Γνώµη ΕΚΠ-ΕΠΑΠ για την Ανανεωµένη Κοινωνική Ατζέντα Αναζωογονηµένη κοινωνική διάσταση Η κοινωνική διάσταση, που κατοχυρώνεται στην Ανανεωµένη Κοινωνική Ατζέντα, παραµένει θεµελιώδης πυλώνας του ευρωπαϊκού µοντέλου. Μαζί µε την αποτελεσµατική εφαρµογή των πολιτικών που συντελείται µέσω της στρατηγικής της Λισσαβώνας, συµβάλλει στην αναχαίτιση των επιπτώσεων της τρέχουσας επιδείνωσης και ταυτόχρονα προετοιµάζει το έδαφος για τις προκλήσεις του 21ου αιώνα. Η έγκαιρη υιοθέτηση ρηξικέλευθων µέτρων για να διατηρηθούν υψηλά επίπεδα απασχόλησης και κοινωνικής συνοχής, βασισµένων στην αποτελεσµατική παρακολούθηση των επιπτώσεων της οικονοµικής κρίσης, είναι κρίσιµης σηµασίας, εν όψει των δυσµενών αποτελεσµάτων της παρούσας χρηµατοπιστωτικής αναταραχής στην πραγµατική οικονοµία, όπως η προβλεπόµενη αύξηση της ανεργίας. Αλλά καινοτόµες πολιτικές απαντήσεις απαιτούνται επίσης για να αντιµετωπισθούν οι µεσοπρόθεσµες και µακροπρόθεσµες προκλήσεις της τεχνολογικής προόδου, της παγκοσµιοποίησης, της µετανάστευσης, της γήρανσης του πληθυσµού και της αλλαγής του κλίµατος, οι οποίες επιδρούν στην ευρωπαϊκή οικονοµία, την κοινωνία και το περιβάλλον. Αν στηριχθεί στις κοινές ευρωπαϊκές κοινωνικές αξίες, η ΕΕ έχει πολλά να προσφέρει στους πολίτες της. Οι Επιτροπές χαιρετίζουν την ολιστική προσέγγιση την οποία ασπάζεται η Ανανεωµένη Κοινωνική Ατζέντα καθώς συµβάλλει να ανοίξουν δρόµοι για την ένταξη της απασχόλησης και των στόχων κοινωνικής πολιτικής σε όλες τις ενωσιακές πολιτικές και παράγει µέσα για δράση σε σύµπραξη µε τη στρατηγική της Λισσαβώνας. «Οι ευκαιρίες, η πρόσβαση και η αλληλεγγύη», καθοδηγητικοί στόχοι για δράσεις σε επίπεδο ΕΕ, είναι η κινητήρια δύναµη της Ατζέντας και στηρίζουν την ανάπτυξη κοινωνικών πολιτικών που θα πρέπει να είναι αρκετά εύκαµπτες ώστε να προσαρµόζονται γρήγορα και εύκολα στο µεταβαλλόµενο κόσµο. 16495/08 ΘΚ/αγ 2
Η αλληλεγγύη µεταξύ των λαών, των γενεών και τις περιφερειών είναι ουσιαστικής σηµασίας για να εξασφαλισθεί η πρόσβαση όλων στην απασχόληση, την εκπαίδευση, την κοινωνική προστασία, την υγειονοµική περίθαλψη και τις υπηρεσίες έτσι ώστε καθεµία να µπορεί να διαθέτει περισσότερες ευκαιρίες και όλοι οι πολίτες να είναι σε θέση να αναπτύξουν το δυναµικό τους. Στο παρόν πλαίσιο οικονοµικής επιδείνωσης, η αλληλεγγύη είναι απαραίτητη για να αποκατασταθεί η εµπιστοσύνη των πολιτών και να διευκολυνθεί η οικονοµική ανάκαµψη. Η ορατότητα της Ατζέντας αποτελεί προτεραιότητα. Προκειµένου να εξασφαλιστεί ότι τα νοµοθετήµατα είναι συνεκτικά και συµπληρωµατικά, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να στηρίξουν την άρθρωση, την ανάπτυξη και την εφαρµογή πολιτικών σε όλα τα επίπεδα, ανάλογα µε την κατάσταση κάθε χώρας. Η συµµετοχή όλων των ενδιαφεροµένων, και ιδίως των κοινωνικών εταίρων, πρέπει επίσης να ενισχυθεί µε σκοπό να κλείσει το χάσµα που φαίνεται να υπάρχει µεταξύ της Ευρώπης και των πολιτών της. Ενέργειες κατά προτεραιότητα Η εστίαση πρέπει να διατηρηθεί στους θεµελιώδεις κοινούς στόχους για την απασχόληση και την κοινωνία, που συνίστανται στην προώθηση περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας, την επένδυση στους ανθρώπους, την καταπολέµηση της φτώχειας, τη µείωση των ανισοτήτων και τη µεγαλύτερη οικονοµική και κοινωνική συνοχή µέσα από την αντιµετώπιση παλαιών και νέων κοινωνικών προκλήσεων: Οι µεταβάσεις, ιδιαίτερα οξείες σε περιόδους οικονοµικής επιβράδυνσης, αποτελούν αύξουσα απειλή των αγορών εργασίας που απαιτεί απαντήσεις µέσω της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Απασχόλησης, ειδικά µέσω πολιτικών ευελιξίας µε ασφάλεια. Είναι επίσης σηµαντικό να προωθηθεί η ποιοτική απασχόληση η βελτίωση στη λειτουργία της αγοράς εργασίας και να εξασφαλισθεί η αποδοτικότητα των µεταβάσεων προκειµένου να ενθαρρυνθεί η επιθυµία για αλλαγή. Ενεργές στρατηγικές ένταξης, ριζωµένες µέσα στις κοινωνικές ΕΠΑ, έχουν κρίσιµο ρόλο να διαδραµατίσουν για τους ανθρώπους που είναι οι πλέον αποµακρυσµένοι από τις αγορές εργασίας και να καταπολεµήσουν τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισµό. Οι Επιτροπές υπογραµµίζουν τη σηµασία πρωτοβουλιών που να αναπτύσσουν την προσαρµοστικότητα των ανθρώπων και µεταξύ άλλων παρέχουν στήριξη προς ευάλωτες οµάδες ώστε να αντιµετωπίσουν την αλλαγή. 16495/08 ΘΚ/αγ 3
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνεται να ενισχύσει την πρόβλεψη και τη διαχείριση των τωρινών και µελλοντικών ελλείψεων δεξιοτήτων. Ένα βασικό παράδειγµα όπου πρέπει να προβλεφθούν δεξιότητες αφορά τον αντίκτυπο της κλιµατικής αλλαγής στην απασχόληση και τους τρόπους να προωθηθούν «πράσινες θέσεις εργασίας» και να προετοιµασθούν οι εργαζόµενοι για προσαρµογή σε µια οικονοµία χαµηλών εκποµπών άνθρακα. Η διαχείριση της οικονοµικής µετανάστευσης µπορεί να διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο στη µελλοντική διαχείριση δεξιοτήτων. Απαιτείται σφαιρική πολιτική προσέγγιση για να αντιµετωπισθεί η ολοκλήρωση της αγοράς εργασίας καθώς και όλες οι πτυχές της κοινωνικής ένταξης των µεταναστών και των εθνικών µειονοτήτων, µεταξύ άλλων στην εκπαίδευση, και για να καταπολεµηθούν οι διακρίσεις. Εάν είµαστε µια δυνάµει πηγή διάχυσης δεξιοτήτων και γνώσεων που προωθούν την κινητικότητα των εργαζοµένων και των σπουδαστών, αυτό προσθέτει αξία σε ευρωπαϊκό επίπεδο και δηµιουργεί ευκαιρίες για όλους τους πολίτες. Το δικαίωµα µεταφοράς των κοινωνικών δικαιωµάτων µπορεί, σε αυτό το πλαίσιο, να συµβάλει στην κινητικότητα της εργασίας και πρέπει επίσης να εξεταστεί στο µέλλον. Το εργατικό δίκαιο της ΕΕ και η σωστή εφαρµογή του πρέπει να εξασφαλίσουν την ελεύθερη κυκλοφορία υπηρεσιών και εργαζοµένων και συγχρόνως να παράσχουν κατάλληλες συνθήκες εργασίας, λαµβάνοντας υπόψη τις βασικές ελευθερίες και την προστασία των κοινωνικών δικαιωµάτων όπως καθορίζονται στη Συνθήκη και στο Χάρτη Θεµελιωδών ικαιωµάτων. Σε έναν διεθνοποιηµένο κόσµο, οι διασυνδέσεις µεταξύ οικονοµιών και αγορών καθιστούν κρίσιµη την κοινή κατανόηση των µελλοντικών προκλήσεων και των οικουµενικών αξιών καθώς και τη διάδοση των ορθών πρακτικών. Βάσει του ευρωπαϊκού κοινωνικού µοντέλου, το πεδίο για διεθνή συνεργασία της ΕΕ µε εξωτερικούς εταίρους πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω για να προωθήσει την ατζέντα της αξιοπρεπούς εργασίας, ελάχιστες εργασιακές προδιαγραφές, ένα παγκόσµιο κοινωνικό πλαίσιο και πολιτικές απασχόλησης που να συνδέονται µε τα ζητήµατα της κλιµατικής αλλαγής και της ενέργειας. 16495/08 ΘΚ/αγ 4
Το ευρωπαϊκό έτος 2010 για την καταπολέµηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισµού σηµατοδοτεί µια ανανεωµένη πολιτική δέσµευση στο επίπεδο της ΕΕ. Μια σφαιρική πολιτική προσέγγιση πρέπει να αντιµετωπίσει επαρκώς παλαιές και νέες µορφές φτώχειας, µεταξύ των οποίων η παιδική και η ακραία φτώχεια. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο µέλλον στην απώλεια της κατοικίας, στον οικονοµικό αποκλεισµό και την υπερχρέωση, στους εργαζόµενους φτωχούς, στην κοινωνική ένταξη των µεταναστών, σε ειδικά µειονεκτήµατα των εθνικών µειονοτήτων, περιλαµβανοµένων των κοινοτήτων Ροµά, καθώς και στον αντίκτυπο των αλλαγών στη διάρθρωση των τιµών, περιλαµβανοµένων των τιµών των τροφίµων και της ενέργειας, στις οικογένειες χαµηλού εισοδήµατος. Ο εκσυγχρονισµός και η αποτελεσµατική ανάπτυξη των κοινωνικών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας απαιτούνται για να επιτευχθούν οι στόχοι των ευκαιριών, της πρόσβασης και της αλληλεγγύης που ασπάζεται η Ανανεωµένη Κοινωνική Ατζέντα. Η προαγωγή ποιοτικών ΚΥΚΩ θα συµβάλει στην κοινωνική και εδαφική συνοχή, σε υψηλό επίπεδο απασχόλησης, ενεργό κοινωνική ένταξη και οικονοµική ανάπτυξη. Οµοίως, η βελτιωµένη ασφάλεια δικαίου σε αυτό τον τοµέα θα είναι κρίσιµης σπουδαιότητας. Μια διαδικασία µεταρρύθµισης και εκσυγχρονισµού των συστηµάτων κοινωνικής προστασίας απαιτείται όλο και περισσότερο για να σταθούµε στο ύψος των περιστάσεων, ιδίως της δηµογραφικής γήρανσης της Ευρώπης. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στον αντίκτυπο της τρέχουσας οικονοµικής κρίσης στα δηµόσια και ιδιωτικά συνταξιοδοτικά συστήµατα. Η διαδικασία αυτή πρέπει εξίσου να συµφιλιώσει την οικονοµική και κοινωνική αειφορία καθώς και να εξασφαλίσει επαρκείς συντάξεις. Το συνταξιοδοτικό αποτέλεσµα για ανθρώπους σε επισφαλείς εργασίες ή µε διασπασµένες σταδιοδροµίες και τα ζητήµατα φύλου διατηρούν τη σηµασία τους. Είναι σηµαντικό να εξεταστούν όλες οι διαστάσεις για το πώς µπορούν να εξασφαλιστούν η ποιότητα, η δυνατότητα πρόσβασης και η αειφορία της υγειονοµικής περίθαλψης και της µακροπρόθεσµης µέριµνας παρά τη γήρανση του πληθυσµού. Η ανάπτυξη της στρατηγικής της ΕΕ για την υγεία διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο συναφώς, ιδίως όσον αφορά τους τοµείς των υγειονοµικών ανισοτήτων και του υγειονοµικού προσωπικού. 16495/08 ΘΚ/αγ 5
Η ανοικτή µέθοδος συντονισµού στην κοινωνική προστασία και την κοινωνική ένταξη έχει συναφώς να διαδραµατίσει ζωτικής σηµασίας ρόλο. Μεγαλύτερη διαφάνεια και πολιτική δέσµευση σε επίπεδο ΕΕ, συνδυασµένη µε ισχυρότερη αναλυτική ικανότητα και στοιχειοθετηµένο ορισµό πολιτικών προτεραιοτήτων, καθώς και η βελτιωµένη κυριότητα, συµµετοχή και υλοποίηση σε εθνικό επίπεδο θα βοηθήσουν την τήρηση των κοινών κοινωνικών στόχων. Πρέπει να αναπτυχθεί περιεκτικότερη αξιολόγηση της κοινωνικής ευηµερίας, όπου δεν θα δίνεται έµφαση αποκλειστικά στις εξελίξεις του ΑΕΠ και του εισοδήµατος. Τελικές παρατηρήσεις περαιτέρω βήµατα Οι Επιτροπές θα συνεχίσουν να παρακολουθούν στενά όλους τους σχετικούς τοµείς της Ανανεωµένης Κοινωνικής Ατζέντας που προορίζονται να αντιµετωπίσουν µακροπρόθεσµες προκλήσεις. Με σκοπό να εξασφαλισθεί η µελλοντική συζήτηση για την Ατζέντα της Λισσαβώνας µετά το 2010, η ΕΠΑΠ θα αναλάβει τα θέµατα ευελιξίας µε ασφάλεια, πρόβλεψης και αντιστοίχισης των δεξιοτήτων µε τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και επιπτώσεων της κλιµατικής αλλαγής στην απασχόληση. Η ΕΚΠ θα εξετάσει εκ του σύνεγγυς την αλληλεπίδραση µεταξύ οικονοµικής ανάπτυξης, απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας και των πολιτικών κοινωνικής ένταξης µε σκοπό να εξασφαλίσει τη συµβολή της στη συζήτηση σχετικά µε την ατζέντα της Λισσαβώνας µετά το 2010 και τη µορφή της. Σκοπεύει επίσης να συµβάλει στην ανάπτυξη της στρατηγικής της ΕΕ για την υγεία, ιδίως στους τοµείς των υγειονοµικών ανισοτήτων και του υγειονοµικού προσωπικού, λαµβάνοντας υπόψη τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής. Οι Επιτροπές εφιστούν την προσοχή στην ανάγκη να εφαρµοστεί αποτελεσµατικά η ευελιξία µε ασφάλεια και οι ενεργές πολιτικές κοινωνικής ένταξης για να αντιµετωπισθεί το δύσκολο οικονοµικό πλαίσιο. Η ευελιξία µε ασφάλεια, διευκολύνοντας τις µεταβάσεις, παρέχει ένα επαρκές πολιτικό πλαίσιο για να αντιµετωπισθούν οι βραχυπρόθεσµες προκλήσεις που προκαλεί η οικονοµική κρίση, ενώ ταυτόχρονα θα συνεχίζονται οι διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις. Οι ενεργές στρατηγικές κοινωνικής ένταξης είναι απαραίτητες για να εξασφαλίσουν επαρκή στήριξη στις πιο ευάλωτες οµάδες, εκείνες που πλήττονται από την οικονοµική επιδείνωση. Η σύγχρονη και αποτελεσµατική κοινωνική προστασία παραµένει ουσιαστική για να απαλύνει τις κοινωνικές επιπτώσεις των οικονοµικών δυσχερειών. 16495/08 ΘΚ/αγ 6
Συγχρόνως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνεται να έχει καλή απόδοση σχετικά µε την Ανανεωµένη Κοινωνική Ατζέντα ώστε να ανταποκριθεί στις πρόσφατες ανησυχίες και τις προκλήσεις που εντοπίσθηκαν. Για την αποδοτική εφαρµογή της Κοινωνικής Ατζέντας πρέπει να χρησιµοποιηθεί χρηµατοδότηση της ΕΕ. 16495/08 ΘΚ/αγ 7