,
Διάρθρωση παρουσίασης Ορισμοί Δείκτες ξηρασίας Διαχείριση ξηρασιών Η έμμονη ξηρασία της Αθήνα τα έτη 1987-1994 Η ξηρασία της Καλιφόρνια τα έτη 1987-1992 Η ξηρασία της Ινδίας τα έτη 1987-1992
Ορισμοί Ξηρασία (drought): μία μακρά χρονική περίοδος, όπου η ποσότητα του γλυκού νερού σε μία γεωγραφική περιοχή είναι σημαντικά μειωμένη σε σχέση με την αναμενόμενη, με βάση το κλιματικό καθεστώς και τις απαιτήσεις νερού για την κάλυψη των τοπικών αναγκών Λειψυδρία (water scarcity): η αδυναμία πλήρους κάλυψης των υδατικών αναγκών σε νερό που έχουν οι ανθρώπινες δραστηριότητες και το περιβάλλον Χρονική διάρκεια Ένταση Εκτίμηση του μεγέθους της ξηρασίας Καταστροφικότητα Γεωργική έκταση
Δείκτες ξηρασίας Το ποσοστό της μέσης τιμής βροχόπτωσης (Percent of normal): ένας από τους απλούστερους δείκτες ξηρασίας Percent of normal = P i P mean 100 Standardized Precipitation Index (SPI): η διαφορά της βροχόπτωσης από τη μέση τιμή για μία ορισμένη χρονική περίοδο διαιρώντας την με την τυπική απόκλιση Palmer Drought Severity Index (PDSI): αρκετά δημοφιλής δείκτης για την μέτρηση της εδαφικής υγρασίας. Για τον υπολογισμό χρησιμοποιεί δεδομένα της βροχόπτωσης, θερμοκρασίας και το διαθέσιμο νερό του εδάφους
Διαχείριση ξηρασιών Τρία κύρια στάδια διαχείρισης (Turton & Ohlsson, 1999) 1. Η φυσική προσφορά υπερβαίνει κατά πολύ τη ζήτηση (αφθονία νερού) και η διαχείριση περιορίζεται στη διανομή των υδατικών πόρων 2. Η φυσική προσφορά είναι μικρότερη από τη ζήτηση και είναι απαραίτητη η αύξηση της φυσικής προσφοράς νερού με τεχνικά έργα 3. Έλλειμμα νερού παρά τα συμβατικά τεχνικά έργα. Αναγκαίο να ελεγχθεί η ζήτηση
Συνήθη μέτρα περιορισμού
Η έμμονη ξηρασία της Αθήνα τα έτη 1987-1994 Δεκαετία 1980 Πλήρης λειτουργία του ταμιευτήρα του Μόρνου Αύξηση κατανάλωσης, μείωση αποθεμάτων 1989-90 Έναρξη έντονου φαινομένου υδρολογικής ξηρασίας Οι μικρότερες καταγεγραμμένες απορροές στις λεκάνες Μόρνου και Β. Κηφισού. Πολύ υψηλή κατανάλωση (αρχές του 1990) Μικρές εισροές στους ταμιευτήρες, τα αποθέματα συνεχώς μειώνονταν Επάρκεια του διαθέσιμου νερού για μικρότερο διάστημα του ενός έτους Επιτυχής λήψη μέτρων για τον περιορισμό της κατανάλωσης Επάρκεια αποθεμάτων για περισσότερο από ένα έτος
Η έμμονη ξηρασία της Αθήνα τα έτη 1987-1994 1991-92 και 1992-93 Δύο συνεχόμενα πολύ ξηρά έτη Επαναφορά αποθεμάτων στα δραματικά επίπεδα του 1990 Λήψη μέτρων από την ΕΥΔΑΠ: άντληση νερού από γειτονικούς υπόγειους υδροφορείς, κατασκευή πλωτών αντλιοστασίων στους δύο ταμιευτήρες, μελέτη για μεταφορά νερού με δεξαμενόπλοια, εντατικοποίηση έργων κατασκευής του ταμιευτήρα Ευήνου και τέλος προσπάθεια ενίσχυσης της φυσικής βροχής στη λεκάνη του Μόρνου (τεχνική σποράς νεφών) 1993-94 Ένα λιγότερο ξηρό Χαμηλότερο σημείο αποθεμάτων Έναρξη βροχοπτώσεων με συνέπεια την άνοδο των εισροών στα κανονικά τους επίπεδα
Χρονική εξέλιξη αποθεμάτων ταμιευτήρων και κατανάλωσης Αθήνας Πηγή: Ν. Μαμάσης και Δ. Κουτσογιάννης, 2007) Διαρκής αύξηση της κατανάλωσης μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980 Μείωση των αποθεμάτων, λόγω της ξηρασίας στις αρχές της δεκαετίας του 1990 Αύξηση του διαθέσιμου νερού ήδη από το 1994 Ουσιαστική ανάκαμψη των διαθέσιμων αποθεμάτων νερού με την είσοδο του ταμιευτήρα Ευήνου
Μηνιαίες βροχοπτώσεις της επταετίας 1987-88 έως 1993-94 και ιστορικές μέσες τιμές της περιόδου (α) Αλίαρτος, (β) Λιδορίκι Η χρονική κατανομή της βροχόπτωσης και στις δύο λεκάνες μέσα στη διάρκεια του υδρολογικού έτους είναι αισθητά διαφοροποιημένη, σε σχέση με το μέσο καθεστώς της Το ξηρότερο από πλευράς απορροής υδρολογικό έτος 1989-90 Πηγή: Ν. Μαμάσης και Δ. Κουτσογιάννης, 2007)
Η ξηρασία της Καλιφόρνια τα έτη 1987-1992 1977 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 Precipitaion 45 128 61 82 86 69 76 72 Water Year runoff 20 140 48 47 72 45 43 43 Reservoir storage 35 119 84 66 74 60 61 56 Sacramento river index 5.1 25.7 9.2 9.2 14.8 9.2 8.4 8.9 Snow water content 22 105 20 20 40 10 65 25 Year type Critical Wet Critical Critical Dry Critical Critical Critical Ετήσια δεδομένα σε ποσοστό της μέσης τιμής για όλες την επικράτεια (Πηγή: μετά από τροποποίηση State of California, 1993) Η ετήσια απορροή σε ποσοστό της μέσης τιμής της (Πηγή: State of California, 1993)
Η ξηρασία της Καλιφόρνια τα έτη 1987-1992 1987-1988 Κήρυξη έκτακτης ανάγκης για τη ξηρασία από την κομητεία San Joaquin. Υποχρεωτικά μέτρα εξοικονόμησης νερού Κατασκευή αγωγού North Bay Aqueduct, μήκους 38 km για την εξυπηρέτηση των κομητειών Solano και Napa. 1988-1989 Νομοθεσία για νέες, ταχείες διαδικασίες προσωρινής μεταφοράς νερού 1989-1990 Προτάσεις για πιθανές τοποθεσίες μονάδων αφαλάτωσης Υπεράντληση των υπογείων υδροφορέων 1990-1991 Οκτωβρίος-Φεβρουαρίος: λιγοστές κατακρημνίσεις. Μάρτιος: καταγεγραμμένες βροχοπτώσεις έως και τριπλάσιες του μέσου όρου 1991-1992 1 ο εξάμηνο: εμμονή της ξηρασίας Απόδοση μείωσης χρήσης του νερού αλλά και την ταυτόχρονη μείωση των εσόδων.
Η ξηρασία της Ινδίας τα έτη 1987-1992 Αποτυχία νοτιοδυτικών μουσώνων στο μεγαλύτερο μέρος της Ινδίας Κανονικές ή ακραίες βροχοπτώσεις σε 14 από τις 35 υπολεκάνες Προσέγγιση για διαχείριση της ξηρασίας σε επίπεδο λεκάνης απορροής Υλοποιηση μέσω προγραμμάτων της κυβέρνησης της Ινδίας. Απόκλιση από την κανονική βροχόπτωση την περίοδο από 1 Ιουνίου έως 30 Σεπτεμβρίου, 1987 (Department of Agriculture and Co-operation, 1990)
Η ξηρασία της Ινδίας τα έτη 1987-1992 Σύσταση ενός υπουργικού συμβουλίου ξηρασίας (Cabinet Committee on Drought- CCD). Κατάρτιση προϋπολογισμού νερού για την αξιοποίηση του αποθηκευμένου νερού σε ταμιευτήρες και των υπογείων υδροφορέων Λήψη μέτρων έκτακτης ανάγκης και παροχή ενέργειας στον αγροτικό τομέα. Προστασία της δημόσιας υγείας Ενδυνάμωση του συστήματος διανομής νερού Εκστρατεία ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης του κοινού Λειτουργία 507.000 αντλιών στις πληγείσες περιοχές σε περίπου 4 μήνες
Βιβλιογραφία Department of Agriculture and Co-operation Ministry of Agriculture The drought of 1987: Response and management.magha,s.n.,1990,τόμ. 1. Nagarajan R. Drought Assessment.s.l.,Springer,2009. Linda N. Environment and drought in California 1987-1992.Pacific Institute for Studies in Development, Environment and Security.Oakland, California,s.n.,1993. National disaster management authority Goverment of India National disaster management guidelines, Management of drought.2010. National Study of Water Management during drought Lessons learned from California drought (1987-1992).1993. State of California Department of Water Resources California's 1987-1992 Drought.1993. Α. Καλπιά Χρήση δεικτών για την εκτίμηση και πρόβλεψη της ξηρασίας στο υδατικό διαμέρισμα της Θεσσαλίας.2010. Φυσικές, κοινωνικές και τεχνολογικές πτυχές της ξηρασίας - Το παράδειγμα της Αθήνας. Ν. Μαμάσης και Δ. Κουτσογιάννης Αθήνα,s.n.,2007,Gutenberg,σσ.61-88.