ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ STIX-HACKL ΥΠΟΘΕΣΗ C-157/03 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ CHRISTINE STIX-HACKL της 9ης Νοεμβρίου 2004 1 Ι Προκαταρκτικές παρατηρήσεις II Το νομικό πλαίσιο Α Το κοινοτικό δίκαιο 1. Στην παρούσα διαδικασία για τη διαπίστωση παραβάσεως κράτους μέλους, η Επιτροπή προσάπτει στην Ισπανία ότι παρέβη τις οδηγίες που εν τω μεταξύ καταργήθηκαν 68/360/ΕΟΚ 2, 73/148/ΕΟΚ 3, 90/365/ΕΟΚ 4 και 64/221/ΕΟΚ 5. Ειδικότερα, το ζήτημα είναι η ηοπήγη σ η άδειας διαμονής σε υπηκόους τρίτης χώρας οι οποίοι είναι μέλη της οικογενείας κοινοτικού υπηκόου έχοντος ασκήσει το δικαίωμα του ελεύθερης κυκλοφορίας. 1 Γλώσσα του πρωτοτύπου: η γερμανική. 2 Οδηγία του Συμβουλίου, της 15ης Οκτωβρίου 1968, περί καταργήσεως των περιορισμών στη διακίνηση και στη διαμονή των εργαζομένων των κρατών μελών και των οικογενειών τους στο εσωτερικό της Κοινότητας (ΕΕ ειδ. έκδ. 05/001, σ. 13). 3 Οδηγία του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1973, περί καταργήσεως των περιορισμών στη διακίνηση και στη διαμονή των υπηκόων των κρατών μελών στο εσωτερικό της Κοινότητας στον τομέα της εγκαταστάσεως και της παροχής υπηρεσιών (ΕΕ ειδ. έκδ. 06/001, σ. 14). 4 Οδηγία του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 1990, σχετικά με το δικαίωμα διαμονής των μισθωτών και μη μισθωτών εργαζομένων που έχουν παύσει την επαγγελματική τους δραστηριότητα (ΕΕ L 180, σ. 28). 5 Οδηγία του Συμβουλίου, της 25ης Φεβρουαρίου 1964, περί συντονισμού των ειδικών μέτρων για τη διακίνηση και τη διαμονή αλλοδαπών, τα οποία δικαιολογούνται για λόγους δημοσίας τάξεως, δημοσίας ασφαλείας ή δημοσίας υγείας (ΕΕ ειδ. έκδ. 05/001, σ. 16). 1. Οι διατάξεις σχετικά με την είσοδο και τη διαμονή 2. Για τους μη μισθωτούς εργαζομένους οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι ή επιθυμούν να εγκατασταθούν σε άλλο κράτος μέλος για να ασκήσουν εκεί μη μισθωτή δραστηριότητα ή επιθυμούν να παράσχουν εκεί υπηρεσίες, καθώς και για τον σύζυγο τους όποια και αν είναι η ιθαγένεια του το άρθρο 1 της οδηγίας 73/148 προβλέπει την κατάργηση των περιορισμών για τη διακίνηση και τη διαμονή. 3. Βάσει του άρθρου 1 της οδηγίας 90/365, οι υπήκοοι των κρατών μελών οι οποίοι άσκησαν εντός της Κοινότητας μισθωτή ή μη μισθωτή δραστηριότητα, καθώς και τα μέλη της οικογενείας τους έχουν δικαίωμα διαμονής υπό την προϋπόθεση ότι λαμβάνουν σύνταξη αναπηρίας, πρόωρη σύνταξη ή σύνταξη γήρατος ή πρόσοδο για εργατικό ατύχημα ή επαγγελματική νόσο, ύψους που είναι αρκετό για να μην επιβαρύνουν, κατά Ι - 2914
ΕΠΙΤΡΟΠΗ κατά ΙΣΠΑΝΙΑΣ τη διαμονή τους, το σύστημα κοινωνικής προνοίας του κράτους μέλους υποδοχής και υπό την προϋπόθεση ότι έχουν υγειονομική ασφάλιση που καλύπτει το σύνολο των κινδύνων στο κράτος αυτό. 4. Όσον αφορά τις διατυπώσεις, το άρθρο 3, το οποίο βάσει του άρθρου 2, παράγραφος 2, της οδηγίας 90/365 έχει εφαρμογή και επί των προσώπων που αντλούν δικαιώματα από την οδηγία αυτή, και το άρθρο 4 της οδηγίας 68/360 ορίζουν: «Άρθρο 3 Άρθρο 4 1. Τα κράτη μέλη αναγνωρίζουν το δικαίωμα διαμονής στην επικράτειά τους στα αναφερόμενα στο άρθρο 1 πρόσωπα τα οποία είναι σε θέση να προσκομίσουν τα έγγραφα που απαριθμούνται στην παράγραφο 3. 2. Το δικαίωμα διαμονής βεβαιώνεται με έγγραφο το οποίο καλείται "άδεια διαμονής υπηκόου κράτους μέλους της ΕΟΚ". Το έγγραφο αυτό πρέπει να περιέχει μνεία ότι εξεδόθη κατ' εφαρμογή του κανονισμού (ΕΟΚ) 1612/68 και των διατάξεων που θεσπίσθηκαν από τα κράτη μέλη κατ' εφαρμογή της παρούσης οδηγίας. Το κείμενο της μνείας αυτής ευρίσκεται σε παράρτημα της παρούσης οδηγίας. 1. Τα κράτη μέλη επιτρέπουν στα πρόσωπα που αναφέρονται στο άρθρο 1 την είσοδο στην επικράτειά τους με απλή επίδειξη δελτίου ταυτότητος ή διαβατηρίου εν ισχύι. 3. Για την έκδοση της αδείας διαμονής υπηκόου κράτους μέλους της ΕΟΚ τα κράτη μέλη δύνανται να απαιτούν την προσκόμιση μόνο των εγγράφων που απαριθμούνται κατωτέρω: [...] 2. Δεν δύναται να επιβληθεί θεώρηση εισόδου ή άλλη ισοδύναμη υποχρέωση εκτός αν πρόκειται για τα μέλη της οικογενείας, τα οποία δεν έχουν την ιθαγένεια κράτους μέλους. Τα κράτη μέλη παρέχουν στα πρόσωπα αυτά κάθε διευκόλυνση για την λήψη των αναγκαίων θεωρήσεων. από τα μέλη της οικογενείας: γ) το έγγραφο με το οποίο εισήλθαν στην επικράτεια Ι - 2915
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ STIX-HACKL ΥΠΟΘΕΣΗ C-157/03 δ) έγγραφο εκδιδόμενο από την αρμόδια αρχή του κράτους καταγωγής ή προελεύσεως που να αποδεικνύει το συγγενικό τους δεσμό επιδείξει δελτίο ταυτότητας ή διαβατήριο εν ισχύι και να αποδείξει ότι πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 1. ε) στις περιπτώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 10, παράγραφοι 1 και 2, του κανονισμού (ΕΟΚ) 1612/68, έγγραφο εκδιδόμενο από την αρμόδια αρχή του κράτους καταγωγής ή προελεύσεως που να πιστοποιεί ότι τα εν λόγω πρόσωπα συντηρούνται από τον εργαζόμενο ή ζουν μαζί του υπό την αυτή στέγη στην χώρα αυτή. 4. Σε μέλος της οικογενείας που δεν έχει την ιθαγένεια κράτους μέλους χορηγείται έγγραφο διαμονής της ιδίας ισχύος με αυτό που χορηγείται στον εργαζόμενο από τον οποίον εξαρτάται.» 7. Η οδηγία 64/221 προβλέπει ορισμένες εξαιρέσεις σχετικά με το δικαίωμα εισόδου και διαμονής. Τα άρθρα 2, 3 και 5, παράγραφος 1, ορίζουν: «Άρθρο 2 1. Η παρούσα οδηγία αφορά τις διατάξεις τις σχετικές με την είσοδο στην επικράτεια, την έκδοση ή την ανανέωση της αδείας διαμονής ή την απομάκρυνση από την επικράτεια, οι οποίες θεσπίζονται από τα κράτη μέλη για λόγους δημοσίας τάξεως, δημοσίας ασφαλείας ή δημοσίας υγείας. 2. Επίκληση τέτοιων λόγων δεν είναι δυνατόν να γίνει για την εξυπηρέτηση οικονομικών σκοπών. 5. Όσον αφορά τις διατυπώσεις εισόδου και διαμονής, εφαρμογή έχουν και τα άρθρα 3,4 και 6 της οδηγίας 73/148. Άρθρο 3 6. Όσον αφορά την έκδοση κάρτας ή εγγράφου διαμονής, το άρθρο 2 της οδηγίας 90/365 ορίζει ότι το κράτος μέλος δύναται να απαιτήσει από τον αιτούντα μόνο να 1. Τα μέτρα δημοσίας τάξεως ή δημοσίας ασφαλείας πρέπει να βασίζονται αποκλειστικά στην προσωπική συμπεριφορά του ατόμου που αφορούν. Ι - 2916
ΕΠΙΤΡΟΠΗ κατά ΙΣΠΑΝΙΑΣ 2. Προηγούμενες ποινικές καταδίκες δεν δύνανται καθ' εαυτές να αιτιολογήσουν την λήψη παρόμοιων μέτρων.» εξωτερικών συνόρων των κρατών μελών 6. Το άρθρο του 5 όριζε: [. ] «Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, νοείται ως "θεώρηση" κάθε άδεια χορηγούμενη ή κάθε απόφαση λαμβανόμενη από κράτος μέλος, η οποία απαιτείται πριν από την είσοδο στο έδαφος του ενόψει: Άρθρο S «1. Η απόψαση για την χορήγηση ή την άρνηση χορηγήσεως της πρώτης αδείας διαμονής πρέπει να λαμβάνεται εντός συντομοτάτης προθεσμίας, το αργότερο δε εντός έξι μηνών από της αιτήσεως. Επιτρέπεται στον ενδιαφερόμενο να διαμείνει προσωρινά στην επικράτεια, έως ότου αποφασισθεί η χορήγηση ή η άρνηση χορηγήσεως της αδείας διαμονής.» διαμονής σ' αυτό το κράτος μέλος ή σε διάφορα κράτη μέλη για περίοδο που δεν υπερβαίνει συνολικά τους τρεις μήνες, διέλευσης μέσω του εδάφους αυτού του κράτους μέλους ή διαφόρων κρατών μελών με εξαίρεση τη διέλευση από τη διεθνή ζώνη των αεροδρομίων και τις μετακινήσεις μεταξύ αεροδρομίων ενός κράτους μέλους.» 2) Οι διατάξεις σχετικά με τη θεώρηση (βίζα) 8. Στην αρχή, είχε εφαρμογή ο κανονισμός (ΕΚ) 574/1999 του Συμβουλίου, της 12ης Μαρτίου 1999, περί καθορισμού των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων πρέπει να διαθέτουν θεώρηση κατά την διάβαση των 9. Ο κανονισμός αυτός αντικαταστάθηκε με τον εν τω μεταξύ και αυτόν τροποποιηθέντα κανονισμό (ΕΚ) 539/2001 του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2001, περί του καταλόγου τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων υπόκεινται στην υποχρέωση θεωρήσεως για τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων των κρατών μελών, και του καταλόγου των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των 6 ΕΕ L 72, σ. 2. Ι - 2917
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ STIX-HACKL ΥΠΟΘΕΣΗ C-157/03 οποίων απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή 7. Το άρθρο του 2 ορίζει: III Τα πραγματικά περιστατικά, η διαδικασία προ της ασκήσεως προσφυγής και η ένδικη διαδικασία «Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ως "θεώρηση" νοείται η άδεια που εκδίδεται από κράτος μέλος ή η απόφαση που λαμβάνεται από κράτος μέλος και η οποία απαιτείται με σκοπό: 11. Η διαδικασία για τη διαπίστωση παραβάσεως κράτους μέλους κινήθηκε μετά από δύο καταγγελίες κοινοτικών υπηκόων. την είσοδο σε αυτό το κράτος μέλος ή σε περισσότερα κράτη μέλη, για διαμονή η συνολική διάρκεια της οποίας δεν υπερβαίνει τους τρεις μήνες, τη διέλευση μέσω του εδάφους αυτού του κράτους μέλους ή περισσότερων κρατών μελών, με εξαίρεση τη διέλευση από αερολιμένα.» 12. Ο Β. Weber, Γερμανός υπήκοος κάτοικος Ισπανίας, ασκεί εκεί μη μισθωτή δραστηριότητα και έχει κάρτα διαμονής. Η σύζυγος του, Αμερικανίδα υπήκοος, δεν μπόρεσε να λάβει άδεια διαμονής, δεδομένου ότι δεν ζήτησε στο προξενείο της τελευταίας κατοικίας της βίζα διαμονής. Η σύζυγός του έλαβε από το ισπανικό προξενείο του Ντίσελντορφ ένα ενημερωτικό έγγραφο το οποίο ανέφερε τα αναγκαία έγγραφα. Από τη δικογραφία δεν προκύπτει ότι η σύζυγος του Β. Weber κίνησε τη σχετική διαδικασία. Β Το εθνικό δίκαιο 10. Οι διατάξεις του εθνικού δικαίου παρατίθενται σε παράρτημα των προτάσεων μου. Η νομική κατάσταση που περιγράφεται στο παράρτημα αυτό μεταβλήθηκε με το βασιλικό διάταγμα 178/2003 της 14ης Φεβρουαρίου 2003 8. 7 ΕΕ L 81, σ. 1. 8 BOE αριθ. 46 της 22ος Φεβρουαρίου 2003, αριθ. 3708. 13. Ο S. Α. van Zijl, Ολλανδός υπήκοος, κάτοικος Λουξεμβούργου, θέλησε να εγκατασταθεί στην Ισπανία με τη σύζυγο του L. Rotte Ventura, Δομινικανή υπήκοο. Το ισπανικό προξενείο του Λουξεμβούργου τους πληροφόρησε ότι ουδεμία διατύπωση είναι αναγκαία. Τον Απρίλιο του 1999, το ζεύγος εισήλθε στην Ισπανία και, στις 14 Απριλίου, ζήτησε άδεια διαμονής. Στις 3 Μαΐου, ο S. Α. van Zijl έλαβε κάρτα διαμονής πέντε ετών. Η L. Rotte Ventura έλαβε κάρτα διαμονής μόλις στις 28 Ι - 2918
ΕΠΙΤΡΟΠΗ κατά ΙΣΠΑΝΙΑΣ Φεβρουαρίου 2000 μετά πλείστες αιτήσεις. όσες 14. Με έγγραφο της 26ης Απριλίου 1999, η Επιτροπή ήλθε σε επαφή με τις ισπανικές αρχές. Με την απάντηση τους της 5ης Ιουλίου 1999, οι ισπανικές αρχές γνωστοποίησαν ότι ήταν αναγκαία βίζα διαμονής. 17. Η Επιτροπή, εφόσον κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Βασίλειο της Ισπανίας δεν τήρησε τις υποχρεώσεις που έχει, άσκησε βάσει του άρθρου 226 ΕΚ προσφυγή, με δικόγραφο της 31ης Μαρτίου 2003 το οποίο πρωτοκολλήθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου στις 7 Απριλίου 2003, και ζήτησε από το Δικαστήριο: 15. Η Επιτροπή, μη έχοντας μείνει ικανοποιημένη από την απάντηση αυτή, διαβίβασε στις 16 Μαρτίου 2000 έγγραφο οχλήσεως σχετικά με τα πιο πάνω πραγματικά περιστατικά. Με το έγγραφο αυτό, εξέθεσε ότι η ισπανική νομοθεσία και η ισπανική πρακτική σχετικά με τη χορήγηση κάρτας διαμονής στους υπηκόους τρίτων χωρών που είναι μέλη της οικογενείας κοινοτικού υπηκόου, και συγκεκριμένα, πρώτον, η απαίτηση κατοχής βίζας διαμονής και, δεύτερον, η μη τήρηση της προθεσμίας που τάσσεται για τη χορήγηση άδειας διαμονής, δεν είναι συμβατές με το κοινοτικό δίκαιο. 16. Δεδομένου ότι η Ισπανική Κυβέρνηση δεν απάντησε στο έγγραφο οχλήσεως, η Επιτροπή απηύθυνε στο Βασίλειο της Ισπανίας, με έγγραφο της 3ης Απριλίου 2002, αιτιολογημένη γνώμη με την οποία προσήψε στην Ισπανία παράβαση των οδηγιών 68/360, 73/148, 90/365 και 64/221 και κάλεσε την Ισιτανία να λάβει τα αναγκαία μέτρα εντός δύο μηνών. Η Ισπανική Κυβέρνηση απάντησε στην πιο πάνω αιτιολογημένη γνώμη με έγγραφο της 10ης Οκτωβρίου 2002. 1) να διαπιστώσει ότι το Βασίλειο της Ισπανίας, επιβάλλοντας, κατά παράβαση των διατάξεων των οδηγιών 68/360, 73/148 και 90/365, την υποχρέωση λήψεως βίζας διαμονής ως προϋπόθεση για τη χορήγηση άδειας διαμονής σε υπηκόους τρίτης χώρας που είναι μέλη της οικογενείας κοινοτικού υπηκόου έχοντος ασκήσει το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας και μη χορηγώντας, κατά παράβαση των διατάξεων της οδηγίας 64/221, άδεια διαμονής αμελλητί και το αργότερο εντός έξι μηνών από την υποβολή της αιτήσεως για την άδεια αυτή, παρέβη τις υποχρεώσεις που έχει από τη Συνθήκη ΕΚ, 2) να καταδικάσει το Βασίλειο της Ισπανίας στα δικαστικά έξοδα. Ι - 2919
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ STIX-HACKL ΥΠΟΘΕΣΗ C-157/03 IV Εκτίμηση Α Προκαταρκτική παρατήρηση: το αντικείμενο της προσφυγής 19. Όσον αφορά το αν στο αντικείμενο της προσφυγής εμπίπτουν γενικές νομικές διατάξεις, πρέπει να παρατηρηθεί ότι, στο σημείο 14 του δικογράφου της προσφυγής, η Επιτροπή αναφέρει μόνον τις δύο καταγγελίες ως βάση της προσφυγής της. Αντιθέτως, στο έγγραφο οχλήσεως, εκτίθεται ρητώς ότι το άρθρο 10, παράγραφος 2, στοιχείο d, του βασιλικού διατάγματος 766/92 παραβαίνει το κοινοτικό δίκαιο. Στην αιτιολογημένη γνώμη η Επιτροπή παραθέτει διάφορες διατάξεις του ισπανικού δικαίου οι οποίες, κατ' αυτήν, αντίκεινται στο κοινοτικό δίκαιο. Αντιθέτως, στο δικόγραφο της προσφυγής (σημεία 40 και 51) η Επιτροπή εξετάζει το βασιλικό διάταγμα 178/2003. Ωστόσο, από την αναφορά τόσο του καθιερωθέντος από την ισπανική νομοθεσία συστήματος (σημείο 47 του δικογράφου της προσφυγής) όσο και του προβλήματος το οποίο υπάρχει ανεξαρτήτως της καταστάσεως των καταγγελλόντων (σημείο 56 του δικογράφου της προσφυγής) μπορεί να συναχθεί ότι η Επιτροπή περιλαμβάνει, χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις, τις ισπανικές νομικές διατάξεις στο αντικείμενο της προσφυγής. 18. Κατ' αρχάς, πρέπει να καθοριστεί το αντικείμενο της προσφυγής που ασκήθηκε βάσει του άρθρου 226 ΕΚ. Πρώτα, πρέπει να εξεταστεί αν, εκτός από την πρακτική, δηλαδή εκτός από τις δύο καταγγελίες τις οποίες αναφέρει η Επιτροπή, αντικείμενο της διαδικασίας που κινήθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου είναι και η γενική νομική κατάσταση. Μετά, αν πρόκειται περί αυτού, τίθεται το ζήτημα ποιες είναι οι σχετικές εθνικές διατάξεις. 20. Όσον αφορά την ισπανική νομική κατάσταση που αποτελεί το αντικείμενο της προσφυγής, πρέπει να υπομνησθεί ότι το αντικείμενο αυτό καθορίζεται σε σχέση με μια ορισμένη ημερομηνία. Η ημερομηνία αυτή είναι η ημερομηνία λήξεως της προθεσμίας που τάχθηκε με την αιτιολογημένη γνώμη 9. 21. Αν ληφθεί ως αφετηρία η αρχή αυτή η οποία άλλωστε δεν αμφισβητείται, θα αποκλειστεί η νομική κατάσταση την οποία διαμόρφωσε το βασιλικό διάταγμα 178/2003. Συγκεκριμένα, το διάταγμα αυτό εκδόθηκε μόλις στις 14 Φεβρουαρίου 2003 και δημοσιεύθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2003. Οι δύο αυτές ημερομηνίες είναι μεταγενέστερες της λήξεως της δίμηνης προθεσμίας που τάχθηκε με την αιτιολογημένη γνώμη της 3ης Απριλίου 2002. Κατά συνέπεια, η παρούσα διαδικασία για τη διαπίστωση παραβάσεως κράτους μέλους πρέπει να περιοριστεί στην προηγούμενη νομική κατάσταση στην Ισπανία. 9 Αποφάσεις της 27ης Νοεμβρίου 1990, C-200/88, Επιτροπή κατά Ελλάδος (Συλλογή 1990, σ. Ι-4299, σκέψη 13) της 31ης Μαρτίου 1992, C-362/90, Επιτροπή κατά Ιταλίας (Συλλογή 1992, σ. Ι-2353, σκέψη 10)- της 7ης Μαρτίου 2002, C-29/01, Επιτροπή κατά Ισπανίας (Συλλογή 2002, σ. Ι-2503, σκέψη 11), και της 10ης Απριλίου 2003, C-20/01 και C-28/01, Επιτροπή κατά Γερμανίας (Συλλογή 2003, σ. Ι-3609, σκέψη 32). Ι - 2920
ΕΠΙΤΡΟΠΗ κατά ΙΣΠΑΝΙΑΣ Β Πρώτη αιτίαση: προϋποθέσεις εισόδου στην Κοινότητα μισθωτή ή μη μισθωτή δραστηριότητα. 22. Στο πλαίσιο της πρώτης αιτιάσεως, η Επιτροπή προβάλλει παράβαση των οδηγιών 68/360, 73/148 και 90/365. Κατά την Επιτροπή, ένας υπήκοος τρίτης χώρας μέλος της οικογενείας κοινοτικού υπηκόου έχοντος ασκήσει το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας δεν μπορεί να εξομοιωθεί με υπήκοο τρίτης χώρας ο οποίος δεν έχει τέτοιο συγγενικό δεσμό αντιθέτως, ο πιο πάνω υπήκοος τρίτης χώρας αντλεί δικαιώματα από το κοινοτικό δίκαιο και επομένως έχει τα ίδια δικαιώματα εισόδου και διαμονής στο έδαφος άλλου κράτους μέλους με έναν κοινοτικό υπήκοο. 1) Η απαίτηση βίζας διαμονής 25. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η βίζα διαμονής που απαιτείται από το ισπανικό δίκαιο είναι ένα μέσο με το οποίο οι εθνικές αρχές πριν από την είσοδο στο ισπανικό έδαφος εξακριβώνουν τους λόγους για τους οποίους ο υπήκοος τρίτης χώρας θέλει να διαμείνει πάνω από τρεις μήνες στην ημεδαπή. 23. Οι διατυπώσεις που ένα κράτος μέλος δύναται να τάσσει σε κοινοτικό υπήκοο ο οποίος ασκεί το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας ή σε μέλος της οικογενείας του (ανεξαρτήτως της ιθαγενείας του) ορίζονται σαφώς στην εφαρμοστέα κοινοτική ρύθμιση, οπότε είναι εμφανώς αντίθετο προς το γράμμα και το πνεύμα του κοινοτικού δικαίου, όπως τούτο προκύπτει από τις οδηγίες 68/360, 73/148 και 90/365, να τάσσει ένα κράτος μέλος άλλες διατυπώσεις για την είσοδο ή τη διαμονή. 26. 'Ενας τέτοιος υπήκοος τρίτης χώρας δεν είναι υποχρεωμένος να δικαιολογήσει την είσοδό του στην ημεδαπή. Το δικαίωμά του απορρέει κατά το κοινοτικό δίκαιο από το δικαίωμα του κοινοτικού υπηκόου, οπότε η επιβολή ρητών προϋποθέσεων πριν από την είσοδο του στην ημεδαπή συνιστά περιορισμό όχι μόνον του (παραγώγου) δικαιώματός του, αλλά και του πρωτογενούς δικαιώματος του κοινοτικού υπηκόου. 24. Στην περίπτωση του Β. Weber κρίσιμη είναι η οδηγία 73/148 η οποία έχει εφαρμογή επί των μελών της οικογενείας των μη μισθωτών εργαζομένων, ενώ στην περίπτωση του S. Α. van Zijl κρίσιμη είναι η οδηγία 90/365 η οποία έχει εφαρμογή επί των μελών της οικογενείας των υπηκόων των κρατών μελών οι οποίοι έχουν ασκήσει 27. Όπως ορθώς διαπιστώνουν η Επιτροπή και η Ισπανία, εν προκειμένω είναι κρίσιμες οι διατάξεις του άρθρου 3 της οδηγίας 68/360 και του άρθρου 3 της οδηγίας 73/148, μέσω της γενομένης από την οδηγία 90/365 παραπομπής στις διατάξεις αυτές. Οι εν λόγω διατάξεις καθορίζουν ρητώς τις προϋποθέσεις που τα κράτη μέλη δύνανται να τάσσουν για την είσοδο στην ημεδαπή. Η Ι - 2921
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ STIX-HACKL ΥΠΟΘΕΣΗ C-157/03 απαρίθμηση τών προϋποθέσεων αυτών είναι περιοριστική. Τούτο σημαίνει ότι, για την είσοδο των προσώπων που εμπίπτουν στις διατάξεις αυτές, τα κράτη μέλη μπορούν μόνο να απαιτούν την τήρηση των προϋποθέσεων που θέτουν οι εν λόγω διατάξεις. 30. Περαιτέρω, το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι: «Από το σύστημα που θεσπίζουν τα κείμενα αυτά, και ιδίως τα άρθρα 4 της οδηγίας 68/360 και 6 της οδηγίας 73/148, προκύπτει ότι μόνο στο πλαίσιο της διαδικασίας χορηγήσεως αδείας ή τίτλου διαμονής οι αρχές κράτους μέλους μπορούν να ζητήσουν από τους ενδιαφερομένους, υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στα άρθρα αυτά, να αποδείξουν ότι έχουν δικαίωμα διαμονής» 12. 28. Κατά συνέπεια, μπορούν να απαιτηθούν μόνο τα έγγραφα που απαριθμεί το άρθρο 3 των οδηγιών 68/360 και 73/148. Το Δικαστήριο έχει επιβεβαιώσει τούτο ως εξής: «Επομένως, η μόνη απαραίτητη προϋπόθεση από την οποία τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να εξαρτήσουν το δικαίωμα εισόδου στο έδαφός τους των προσώπων που αφορούν οι προαναφερθείσες οδηγίες είναι η επίδειξη δελτίου ταυτότητας ή διαβατηρίου εν ισχύι» 10. 31. Κατά συνέπεια, από τις διατάξεις των οδηγιών σχετικά με την είσοδο των μελών της οικογενείας, όπως οι διατάξεις αυτές έχουν ερμηνευθεί από το Δικαστήριο, προκύπτει ότι οι διατυπώσεις για τη διαμονή πρέπει να περιορίζονται στα έγγραφα που οι διατάξεις αυτές αναφέρουν ρητώς και ότι η διαδικασία που απαιτεί άλλα έγγραφα για τη διαμονή είναι παράνομη. 29. Επιπλέον, για τις δύο περιπτώσεις που αποτελούν το αντικείμενο της παρούσας διαδικασίας σημασία έχει και η νομολογία του Δικαστηρίου κατά την οποία: «Γενικότερα, η υποχρέωση απαντήσεως σε ερωτήσεις που θέτουν οι υπάλληλοι, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την επιτήρηση των συνόρων, δεν μπορεί να αποτελέσει προϋπόθεση για την είσοδο υπηκόου κράτους μέλους στο έδαφος άλλου κράτους μέλους» 11. 32. Για τα μέλη της οικογενείας που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών, πρέπει να αναφερθεί και η απόφαση MRAX, την οποία επικαλέστηκαν οι διάδικοι, όπου το Δικαστήριο έκρινε τα εξής: «Εντούτοις, κατά τα άρθρα 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 68/360 και 3, παράγραφος 2, 10 Απόφαση της 27ης Απριλίου 1989, 321/87, Επιτροπή κατά Βελγίου (Συλλογή 1989, σ. 997, σκέψη 11). 11 Απόφαση της 30ής Μαΐου 1991, C-68/89, Επιτροπή κατά Κάτω Χωρών (Συλλογή 1991, σ. Ι-2637, σκέψη 13). 12 Προαναφερθείσα στην υποσημείωση 11 απόφαση της 30ής Μαΐου 1991, σκέψη 12. Ι - 2922
ΕΠΙΤΡΟΠΗ κατά ΙΣΠΑΝΙΑΣ της οδηγίας 73/148, όταν υπήκοος κράτους μέλους διακινείται εντός της Κοινότητας προκειμένου να ασκήσει τα δικαιώματα που του παρέχουν η Συνθήκη και οι εν λόγω οδηγίες, τα κράτη μέλη μπορούν να επιβάλλουν υποχρέωση θεωρήσεως ή άλλη ισοδύναμη υποχρέωση στα μέλη της οικογένειάς του που δεν έχουν την ιθαγένεια κράτους μέλους. Ο πίνακας των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων πρέπει να διαθέτουν θεώρηση κατά τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων των κρατών μελών καθορίστηκε με τον κανονισμό 2317/95, ο οποίος αντικαταστάθηκε με τον κανονισμό 574/1999, ο οποίος στη συνέχεια αντικαταστάθηκε με τον κανονισμό 539/2001» 13. Ισπανία δύναται να απαιτεί τέτοιες βίζες για την είσοδο υπηκόων τρίτων χωρών. 35. Η άποψη αυτή πρέπει άνευ ετέρου να απορριφθεί. Από το γεγονός ότι η ρύθμιση σχετικά με τις βίζες αφορά μόνο τις βίζες μικρής διάρκειας δεν μπορεί να συναχθεί ότι τα κράτη μέλη δύνανται να απαιτούν βίζα διαμονής για την είσοδο των υπηκόων τρίτων χωρών οι οποίοι είναι σύζυγοι κοινοτικών υπηκόων. 33. Το Δικαστήριο συνήγαγε εξ αυτών ότι ο υπήκοος τρίτης χώρας ο οποίος είναι σύζυγος κοινοτικού υπηκόου έχει μεν δικαίωμα εισόδου στο έδαφος των κρατών μελών, πλην όμως, σύμφωνα με το ίδιο το γράμμα των άρθρων 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 68/360 και 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 73/148, η άσκηση του δικαιώματος αυτού δύναται να εξαρτηθεί από την κατοχή βίζας 14. 34. Η Ισπανική Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η κοινοτική ρύθμιση σχετικά με τις βίζες αφορά μόνο τις βίζες μικρής διάρκειας. Εντεύθεν δύναται να συναχθεί ότι τα κράτη μέλη παραμένουν αρμόδια για τις βίζες μεγάλης διάρκειας, για τις οποίες δεν υφίσταται εναρμόνιση. Κατά συνέπεια, η 36. Το γεγονός ότι ένα νομοθέτημα δεν έχει διατάξεις σχετικά με μια συγκεκριμένη πτυχή ουδόλως συνεπάγεται ότι το κοινοτικό δίκαιο δεν έχει απολύτως κανένα κανόνα σχετικά με την πτυχή αυτή. Οι διατάξεις σχετικά με τον περί ου πρόκειται κύκλο προσώπων βρίσκονται σε άλλα νομοθετήματα, και συγκεκριμένα στις οδηγίες 68/360, 73/148 και 90/365. Οι διατάξεις που περιέχονται στις οδηγίες αυτές για τους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι είναι μέλη της οικογενείας κοινοτικού υπηκόου πρέπει να χαρακτηριστούν ως lex specialis. Ως εκ τούτου, τα πρόσωπα αυτά πρέπει να θεωρούνται προνομιούχοι υπήκοοι τρίτων χωρών. 13 Απόφαση της 25ης Ιουλίου 2002, C-459/99 (Συλλογή 2002, σ. Ι-6591, σκέψη 56). 14 Προαναφερθείσα στην υποσημείωση 13 απόφαση της 25ης Ιουλίου 2002, σκέψη 59. 37. Η ύπαρξη των αναφερθεισών από την Ισπανία βασικών διατάξεων σχετικά με τη Ι - 2923
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ STIX-HACKL ΥΠΟΘΕΣΗ C-157/03 διέλευση των εξωτερικών συνόρων (άρθρο 62, σημείο 2, στοιχείο β', ΕΚ) και τις βίζες για διαμονή μεγάλης διάρκειας (άρθρο 63, σημείο 3, στοιχείο α', ΕΚ) δεν αλλάζει τίποτα στα πιο πάνω. 38. Κατά συνέπεια, από τις προαναφερθείσες ειδικές διατάξεις, και ειδικότερα από το άρθρο 3 των οδηγιών 73/148 και 90/365, προκύπτει ότι απαγορεύεται στα κράτη μέλη να απαιτούν από τους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι είναι μέλη της οικογενείας κοινοτικών υπηκόων να τηρούν προϋποθέσεις άλλες από εκείνες που τάσσουν οι εφαρμοστέες επί του συγκεκριμένου κύκλου προσώπων ειδικές διατάξεις. Συγκεκριμένα, όπως είπα πιο πάνω, οι προϋποθέσεις που θέτουν οι κανόνες αυτοί απαριθμούνται περιοριστικώς. 40. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να εξεταστούν οι προϋποθέσεις που ένα κράτος μέλος δύναται να απαιτεί για τη χορήγηση κάρτας διαμονής. Εν προκειμένω, εφαρμογή έχουν το άρθρο 2 της οδηγίας 90/365, το άρθρο 4, παράγραφος 3, στοιχεία γ', δ' και ε', της οδηγίας 68/360 και το άρθρο 6 της οδηγίας 73/148. 41. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι τα κράτη μέλη δύνανται να εξαρτούν τη χορήγηση κάρτας διαμονής από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: 2) Η απαίτηση κάρτας διαμονής 39. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η είσοδος δεν μπορεί να εξαρτάται από τη χορήγηση κάρτας διαμονής. Κατά συνέπεια, ο τρόπος ενεργείας του Βασιλείου της Ισπανίας είναι αντίθετος προς το κοινοτικό δίκαιο, δεδομένου ότι στους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι είναι σύζυγοι κοινοτικών υπηκόων επιφυλάσσεται μεταχείριση ως εάν επρόκειτο για μια συνηθισμένη περίπτωση. Συγκεκριμένα, οι πιο πάνω υπήκοοι τρίτων χωρών δεν μπορούν να θεωρηθούν αλλοδαποί υπό την έννοια του ισπανικού δικαίου. Επιπλέον, κάθε εμπόδιο για τον πιο πάνω κύκλο προσώπων θίγει συγχρόνως τα δικαιώματα του κοινοτικού υπηκόου στην οικογένεια του οποίου ανήκουν τα πρόσωπα αυτά. Πρώτον, τα κράτη μέλη δύνανται να απαιτούν την προσκόμιση ενός εγγράφου που πληροί ορισμένες προϋποθέσεις. Οι προϋποθέσεις αυτές διαφέρουν η μία από την άλλη (βλ. το άρθρο 2 της οδηγίας 90/365, το άρθρο 4, παράγραφος 3, στοιχείο γ', της οδηγίας 68/360 και το άρθρο 6, στοιχείο α', της οδηγίας 73/148). Δεύτερον, τα κράτη μέλη δύνανται να απαιτούν να αποδειχθεί ότι ο ενδιαφερόμενος ανήκει στην κατηγορία των δικαιούχων (άρθρο 2 της οδηγίας 90/365, άρθρο 4, παράγραφος 3, στοιχείο δ', της οδηγίας 68/360 και άρθρο 6, στοιχείο β', της οδηγίας 73/148). Εν προκειμένω, σημασία έχει η προϋπόθεση να υπάρχει ο δεσμός του γάμου με κοινοτικό υπήκοο. Ι - 2924
ΕΠΙΤΡΟΠΗ κατά ΙΣΠΑΝΙΑΣ Τρίτον, τα κράτη μέλη δύνανται να απαιτούν την τήρηση των προϋποθέσεων του άρθρου 2 της οδηγίας 90/365 καθώς και την προσκόμιση του εγγράφου το οποίο προβλέπεται από το άρθρο 4, παράγραψος 3, στοιχείο ε', της οδηγίας 68/360. 45. Επιπλέον, στη νομολογία του Δικαστηρίου μπορεί να βρεθεί σειρά παραδειγμάτων τα οποία δείχνουν ότι γενικά δεν μπορεί να απαιτηθεί η τήρηση προϋποθέσεων οι οποίες δεν προβλέπονται ρητώς. 42. Οι προϋποθέσεις των προαναψερθεισών διατάξεων απαριθμούνται περιοριστικός. Το Δικαστήριο το έχει επιβεβαιώσει με σειρά αποφάσεων. 43. Έτσι, στην απόφαση Royer το Δικαστήριο έκρινε ότι «το άρθρο 4 της οδηγίας 68/360 συνεπάγεται την υποχρέωση των κρατών μελών να χορηγούν άδεια διαμονής σε κάθε πρόσωπο που αποδεικνύει με την προσκόμιση των καταλλήλων εγγράφων ότι εμπίπτει σε μια από τις κατηγορίες που ορίζονται στο άρθρο 1 της ίδιας οδηγίας» 15. 46. Κατά την απόφαση Roux 18, «η προηγούμενη εγγραφή ανεξαρτήτου εργαζομένου στο σύστημα κοινωνικής ασφαλίσεως δεν μπορεί να θεωρηθεί προϋπόθεση της χορηγήσεως αδείας διαμονής» καθόσον ούτε το άρθρο 4 της οδηγίας 68/360 ούτε το άρθρο 6 της οδηγίας 73/148 συνδέουν την αναγνώριση των χορηγουμένων από τα άρθρα αυτά δικαιωμάτων με την απόδειξη προηγούμενης εγγραφής του ενδιαφερομένου στο σύστημα κοινωνικής ασφαλίσεως 1 9. 47. Στην υπόθεση MRAX, το Δικαστήριο αρνήθηκε ρητώς στα κράτη μέλη την εξουσία να μη χορηγούν κάρτα διαμονής με αιτιολογία τη «μη τήρηση εκ μέρους του ενδιαφερομένου των νομίμων διατυπώσεων που αφορούν τον έλεγχο των αλλοδαπών» 20. 44. Στις αποφάσεις Roux 16 και Γιαγκουνίδης 1 7το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι δεν μπορούν να τεθούν άλλες προϋποθέσεις και δεν μπορούν να απαιτηθούν άλλες αποδείξεις, δηλαδή η προσκόμιση άλλων εγγράφων. 48. Παρακάτω, το Δικαστήριο έκρινε ότι, «καίτοι τα άρθρα 4, παράγραφος 3, της οδηγίας 68/360 και 6 της οδηγίας 73/148 επιτρέπουν στα κράτη μέλη να απαιτούν, 15 Απόφαση της 8ης Απριλίου 1976, 48/75, Royer (Συλλογή τόμος 1976, σ. 203, σκέψη 37). 16 Απόφαση της 5ης Φεβρουαρίου 1991, C-363/89, Roux (Συλλογή 1991, σ. Ι-273, σκέψεις 14 και 15). 17 Απόφαση της 5ης Μαρτίου 1991, C-376/89, ΓιαγκουνΙδης (Συλλογή 1991, σ. Ι-1069, σκέψη 21). 18 Προαναφερθείσα στην υποσημείωση 16 απόφαση της 5ης Φεβρουαρίου 1991, σκέψη 16. 19 Προαναφερθείσα στην υποσημείωση 16 απόφαση της 5ης Φεβρουαρίου 1991, σκέψη 20. 20 Προαναφερθείσα στην υποσημείωση 13 απόφαση της 25ης Ιουλίου 2002, σκέψη 78. Ι - 2925
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ STIX-HACKL ΤΠΟΘΕΣΗ C-157/03 προκειμένου να χορηγήσουν άδεια διαμονής, την προσκόμιση του εγγράφου βάσει του οποίου ο ενδιαφερόμενος εισήλθε στην επικράτειά τους, δεν προβλέπουν ότι το έγγραφο αυτό πρέπει να είναι ακόμα σε ισχύ. Συνεπώς, η χορήγηση αδείας διαμονής σε υπήκοο τρίτης χώρας υποκείμενο σε υποχρέωση θεωρήσεως δεν μπορεί να εξαρτάται από την προϋπόθεση ότι η θεώρηση του εξακολουθεί ακόμη να ισχύει» 21. «Συνεπώς, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να εξαρτούν τη χορήγηση αδείας διαμονής, σύμφωνα με τις οδηγίες 68/360 και 73/148, από την επίδειξη ισχύουσας θεωρήσεως» 22. 49. Από τη νομολογία αυτή δύναται να συναχθεί ότι τα κράτη μέλη μπορούν να εξαρτούν μόνον από τις προϋποθέσεις που ρητώς τάσσουν οι προαναφερθείσες κοινοτικές διατάξεις τη χορήγηση κάρτας διαμονής στους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι είναι μέλη της οικογενείας κοινοτικών υπηκόων. Κατά συνέπεια, εν προκειμένω δύναται να απαιτηθούν μόνον η απόδειξη της ιδιότητας του συζύγου, η προσκόμιση ενός συγκεκριμένου εγγράφου καθώς και, στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 90/365, η απόδειξη της τηρήσεως των πρόσθετων απαιτήσεων που τάσσει το άρθρο της 2. ή του κοινοτικού υπηκόου. Τούτο σημαίνει ότι η Ισπανία απαιτεί για την είσοδο την τήρηση προϋποθέσεων που πρέπει να εξετάζονται μόνον όταν πρόκειται να χορηγηθεί κάρτα διαμονής. 51. Το γεγονός ότι οι οδηγίες επιτρέπουν τις τασσόμενες από την Ισπανία προϋποθέσεις μόνο για τη χορήγηση κάρτας διαμονής, αλλά όχι για την είσοδο, έχει ως συνέπεια ότι η Ισπανία ασκεί εξουσίες που δεν έχουν τα κράτη μέλη. Συγκεκριμένα, το γεγονός ότι οι οδηγίες τάσσουν ορισμένες προϋποθέσεις για τη χορήγηση κάρτας διαμονής δεν σημαίνει ότι οι προϋποθέσεις αυτές ισχύουν και για την είσοδο. 52. Οι διατάξεις του άρθρου 63, σημείο 3, στοιχείο α', ΕΚ σχετικά με τις βίζες για διαμονή μεγάλης διάρκειας και του άρθρου 18 της από 19 Ιουνίου 1990 Συμβάσεως εφαρμογής της Συμφωνίας του Σένγκεν 23, διατάξεις τις οποίες επικαλέστηκε η Ισπανία, δεν αλλάζουν τίποτα στα πιο πάνω. 50. Ωστόσο, η ισπανική πρακτική δεν τηρεί τις διατάξεις αυτές εφόσον οι διατυπώσεις για την είσοδο που τάσσονται από την Ισπανία πρέπει να τηρηθούν ακόμη και στην αλλοδαπή, και κατά κανόνα στη χώρα καταγωγής του υπηκόου της τρίτης χώρας 53. Στην ομάδα δικαιούχων που αποτελείται από τους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι 21 Προαναφερθείσα στην υποσημείωση 13 απόφαση της 25ης Ιουλίου 2002, σκέψη 89. 22 Προαναφερθείσα στην υποσημείωση 13 απόφαση της 25ης Ιουλίου 2002, σκέψη 90. 23 Σύμβαση εφαρμογής της Συμφωνίας του Σένγκεν της 14ης Ιουνίου 1985 μεταξύ των κυβερνήσεων των κρατών της Οικονομικής Ενώσεως Μπενελούξ, της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και της Γαλλικής Δημοκρατίας σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση των ελέγχων στα κοινά σύνορα (ΕΕ 2000, L 239, σ. 19). Ι - 2926
ΕΠΙΤΡΟΠΗ κατά ΙΣΠΑΝΙΑΣ είναι μέλη της οικογενείας κοινοτικών υπηκόων έχουν εφαρμογή άλλες διατάξεις από αυτές που έχουν εφαρμογή στους άλλους υπηκόους τρίτων χωρών. σχετικής αιτήσεως, η δε μέγιστη αυτή προθεσμία δικαιολογείται μόνον αν, κατά την εξέταση της αιτήσεως, διαδραμάτισαν ρόλο λόγοι δημοσίας τάξεως. 54. Επομένως, το Βασίλειο της Ισπανίας επιβάλλοντας πριν από την είσοδο την υποχρέωση λήψεως βίζας διαμονής ως προϋπόθεση για τη χορήγηση άδειας διαμονής στους υπηκόους τρίτης χώρας οι οποίοι είναι μέλη της οικογενείας κοινοτικού υπηκόου έχοντος ασκήσει το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας, παρέβη τις υποχρεώσεις που έχει από τις οδηγίες 68/360, 73/148 και 90/365. 56. Ακόμη και αν πρέπει να θεωρηθεί ότι οι ισπανικές νομικές διατάξεις μετέφεραν ορθώς στο εσωτερικό δίκαιο τις διατάξεις του κοινοτικού δικαίου τίθεται το ζήτημα αν οι ισπανικές αρχές εφάρμοσαν ορθώς το κοινοτικό δίκαιο. Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη έχουν την υποχρέωση όχι μόνο να μεταφέρουν σωστά το κοινοτικό δίκαιο, αλλά και να το εφαρμόζουν σωστά, δηλαδή έχουν και την υποχρέωση να μεριμνούν για την εφαρμογή του στις επί μέρους περιπτώσεις. Γ Δεύτερη αιτίαση: προθεσμία για τη χορήγηση κάρτας διαμονής 57. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή είναι ελεύθερη, ανεξαρτήτως του αν οι εθνικές διατάξεις είναι σύμφωνες με το κοινοτικό δίκαιο, να προβάλλει, στο πλαίσιο διαδικασίας για τη διαπίστωση παραβάσεως κράτους μέλους, πλημμελή εφαρμογή των διατάξεων αυτών. 55. Με τη δεύτερη αιτίασή της, η Επιτροπή προβάλλει παράβαση της οδηγίας 64/221. Ισχυρίζεται ότι, σύμφωνα με το σύστημα της κοινοτικής ρυθμίσεως για τη χορήγηση καρτών διαμονής, και ειδικότερα σύμφωνα με το άρθρο 5 της οδηγίας 64/221, το κράτος μέλος πρέπει να λάβει απόφαση σχετικά με τη χορήγηση κάρτας διαμονής αμελλητί, και το αργότερο έξι μήνες μετά την υποβολή της 58. Στη διαδικασία αυτή, η Επιτροπή δεν είναι υποχρεωμένη να επικρίνει μόνο την πάγια πρακτική του σχετικού κράτους μέλους, αλλά μπορεί να επικεντρωθεί σε Ι - 2927
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ STIX-HACKL ΥΠΟΘΕΣΗ C-157/03 ατομικές περιπτώσεις 24. Η συχνότητα των συγκεκριμένων παραβάσεων του κοινοτικού δικαίου διαδραματίζει ρόλο μόνο για τον καθορισμό της χρηματικής ποινής στο πλαίσιο ενδεχόμενης διαδικασίας κατ' εφαρμογήν του άρθρου 228 ΕΚ. πλήρης αποτελεσματικότητα των προαναψερθεισών διατάξεων των οδηγιών 68/360 και 73/148» 25. 59. Εν προκειμένω, η Επιτροπή προσάπτει στις ισπανικές αρχές ότι σε συγκεκριμένες περιπτώσεις δεν τήρησαν την προθεσμία του άρθρου 5 της οδηγίας 64/221. 61. Η Ισπανία και η Επιτροπή δεν αμφισβητούν ότι η L. Rotte Ventura, υπήκοος τρίτης χώρας και σύζυγος κοινοτικού υπηκόου έχοντος ασκήσει το δικαίωμα του ελεύθερης κυκλοφορίας, έλαβε κάρτα διαμονής μόνο μετά από δέκα μήνες. 62. 'Ετσι, η Ισπανία υπερέβη την εξάμηνη προθεσμία του άρθρου 5 της οδηγίας 64/221. 60. Συναφώς, πρέπει να αναφερθεί η νομολογία του Δικαστηρίου κατά την οποία από την υποχρέωση, την οποία προβλέπουν το άρθρο 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 68/360 και το άρθρο 3, παράγραφος 2, της οδηγίας 73/148 και η οποία συνίσταται στο να διευκολύνονται ορισμένα πρόσωπα να λάβουν τις αναγκαίες βίζες, προκύπτει ότι «η χορήγηση της θεωρήσεως πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό και, στο μέτρο του δυνατού, στο σημείο εισόδου στο εθνικό έδαφος διότι άλλως θα εθίγετο η 63. Το γεγονός αυτό είναι αρκετό για να θεωρηθεί ότι η Ισπανία παρέβη την υποχρέωση που έχει. Το ζήτημα αν η υπέρβαση της προθεσμίας αποτελεί εμπόδιο για τη διαμονή ή την άσκηση μιας δραστηριότητας είναι άνευ σημασίας εν προκειμένω. 24 Βλ., π.χ., την προαναφερθείσα στην υποσημείωση 9 απόφαση της 10ης Μαρτίου 2003 και την απόφαση της 29ης Απριλίου 2004, C-117/02, Επιτροπή, κατά Πορτογαλίας (Συλλογή 2004, σ. I-5517). Οι αυστηρότερες προϋποθέσεις πou το Δικαστήριο έθεσε με την απόφαση του της 9ης Δεκεμβρίου 2003, C-129/00, Επιτροπή κατά Ιταλίας (Συλλογή 2003, σ. Ι-14637, σκέψη 32), αφορούν τις δικαστικές αποφάσεις και όχι όπως εν προκειμένω τις διοικητικές πράξεις. Μετά, προς την πιο πάνω κατεύθυνση βαίνει η απόφαση της 30ής Σεπτεμβρίου 2003, C-224/01, Köbler (Συλλογή 2003, σ.ι-10239, σκέψεις 33, 50 και 52), όπου το Δικαστήριο αρκέστηκε ακόμη και μόνο σε μία δικαστική απόφαση για να στοιχειοθετηθεί ευθύνη των κρατών μελών. 64. Επομένως, το Βασίλειο της Ισπανίας, μη χορηγώντας άδεια διαμονής αμελλητί και το αργότερο εντός έξι μηνών από την υποβολή της σχετικής αιτήσεως, παρέβη τις υποχρεώσεις που έχει από την οδηγία 64/221. 25 Προαναφερθείσα στην υποσημείωση 13 απόφαση της 27ης Ιουλίου 2002, σκέψη 60. Ι - 2928
ΕΠΙΤΡΟΠΗ κατά ΙΣΠΑΝΙΑΣ V Συμπέρασμα 65. Κατόπιν των ανωτέρω, προτείνω στο Δικαστήριο να αποφανθεί ως εξής: «1) Το Βασίλειο της Ισπανίας, επιβάλλοντας πριν από την είσοδο την υποχρέωση λήψεως βίζας διαμονής ως προϋπόθεση για τη χορήγηση άδειας διαμονής στους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι είναι μέλη της οικογενείας κοινοτικού υπηκόου έχοντος ασκήσει το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας, παρέβη τις υποχρεώσεις που έχει από τις οδηγίες 68/360/ΕΟΚ, 73/148/ΕΟΚ και 90/365/ΕΟΚ. Το Βασίλειο της Ισπανίας, μη χορηγώντας άδεια διαμονής αμελλητί και το αργότερο εντός έξι μηνών από την υποβολή της σχετικής αιτήσεως, παρέβη τις υποχρεώσεις που έχει από την οδηγία 64/221/ΕΟΚ. 2) Καταδικάζει το Βασίλειο της Ισπανίας στα δικαστικά έξοδα.» Ι - 2929
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ STIX-HACKL ΥΠΟΘΕΣΗ C-157/03 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Οι διατάξεις τον εθνικού δικαίου Η εφαρμοστέα κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών ισπανική νομοθεσία σχετικά με την οποία ασκήθηκε η παρούσα προσφυγή 26 περιλαμβάνεται στο άρθρο 10, παράγραφος 3, του βασιλικού διατάγματος 766/1992 της 26ης Ιουνίου'1992 περί της εισόδου και διαμονής στην Ισπανία υπηκόων των κρατών μελών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (το οποίο τροποποιήθηκε με τα βασιλικά διατάγματα 737/95 της 5ης Μαΐου 1995 και 1710/1997 της 14ης Νοεμβρίου 1997) καθώς και στα άρθρα 23, παράγραφοι 1 και 6, και 28, παράγραφοι 2 και 6, του βασιλικού διατάγματος 155/1996. Βασιλικό διάταγμα 766/1992 «Άρθρο 10 [...] 3. Οι ενδιαφερόμενοι, όταν είναι μέλη της οικογενείας των προσώπων τα οποία αφορούν οι πιο πάνω διατάξεις, οφείλουν, τηρουμένου του άρθρου 2, να υποβάλουν τα έγγραφα που εκδόθηκαν από τις αρμόδιες αρχές και αποδεικνύουν: 26 Η εθνική νομοθεσία σχετικά με τους αλλοδαπούς τροποποιήθηκε μετά τα πραγματικά περιστατικά για τα οποία υποβλήθηκαν οι σχετικές με την παρούσα υπόθεση καταγγελίες. Το νομοθέτημα που έχει τώρα εφαρμογή είναι το βασιλικό διάταγμα 178/2003 της 14ης Φεβρουαρίου 2003 περί της εισόδου και διαμονής στην Ισπανία υπηκόων των κρατών μελών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και άλλων κρατών τα οποία είναι μέρη της Συμφωνίας για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (Boletín Oficial del Estado αριθ. 46 της 22ας Φεβρουαρίου 2003, αριθ. 3708). Κατά τις διατάξεις του νομοθετήματος αυτού που εισάγουν παρεκκλίσεις, καταργούνται το βασιλικό διάταγμα 766/1992 της 26ης Ιουνίου 1992, το βασιλικό διάταγμα 737/1995 της 5ης Μαΐου 1995 και το βασιλικό διάταγμα 1710/1997 της 14ης Νοεμβρίου 1997, «καθώς και όλοι οι κανόνες Ισης ή κατώτερης τυπικής ισχύος οι οποίοι αντίκεινται στις διατάξεις του παρόντος βασιλικού διατάγματος». Ι - 2930
a) τον συγγενικό τους δεσμό ΕΠΙΤΡΟΠΗ κατά ΙΣΠΑΝΙΑΣ b) ότι συντηρούνται από τον υπήκοο με τον οποίο έχουν τον δεσμό αυτόν, στις περιπτώσεις που τάσσεται η προϋπόθεση αυτή c) όταν πρόκειται για μέλη της οικογενείας των κατοίκων ημεδαπής τους οποίους αφορούν τα στοιχεία e, f και g της παραγράφου 1, ότι οι πόροι και η υγειονομική ασφάλιση που αναφέρουν οι διατάξεις αυτές είναι επαρκείς για τον δικαιούχο αυτόν και τα μέλη της οικογενείας του σύμφωνα με τους κανόνες των διατάξεων αυτών d) τα μέλη της οικογενείας που δεν έχουν την ιθαγένεια κράτους μέλους των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων πρέπει να παρουσιάσουν, πέραν των πιο πάνω εγγράφων, τη βίζα διαμονής που έχει τεθεί στο διαβατήριο, υποχρέωση από την οποία μπορούν να απαλλαγούν για εξαιρετικούς λόγους.» Βασιλικό διάταγμα 155/1996 Άρθρο 23: Βίζες διαμονής. Είδη [...] 2. Βίζες διαμονής για οικογενειακή επανένωση μπορούν να δοθούν, κατόπιν θετικής εισηγήσεως της αρμοδίας διοικητικής αρχής, στους αλλοδαπούς που βρίσκονται σε μια από τις καταστάσεις του άρθρου 54 του παρόντος κανονισμού και που το ζητούν για να ενωθούν με μέλος της οικογενείας τους το οποίο κατοικεί στην Ισπανία. Η εισήγηση αυτή είναι δεσμευτική όσον αφορά τις προϋποθέσεις που εκείνος που τη ζήτησε πρέπει να πληροί κατά το άρθρο 28, παράγραφος 1, του παρόντος κανονισμού. Ι - 2931
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ STIX-HACKL ΥΠΟΘΕΣΗ C-157/03 [...] 6. Βίζες διαμονής για μη κερδοσκοπική δραστηριότητα μπορούν να δοθούν σε συνταξιούχους αλλοδαπούς ή σε αλλοδαπούς που βρίσκονται σε ηλικία εργασίας και δεν θα ασκήσουν στην Ισπανία δραστηριότητα για την οποία απαιτείται άδεια εργασίας ή η οποία δεν συνεπάγεται υποχρέωση κατοχής τέτοιας άδειας. [...] Αρθρο 28: Ειδικά έγγραφα που απαιτούνται για τις βίζες διαμονής. 1. Στο πλαίσιο αιτήσεως βίζας διαμονής για οικογενειακή επανένωση, το μέλος της οικογενείας το οποίο κατοικεί στην Ισπανία πρέπει να ζητήσει, πριν υποβάλει την αίτηση του, εισήγηση της αρμοδίας αρχής της επαρχίας κατοικίας του πιστοποιούσα ότι πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 56, παράγραφοι 5 και 7, του παρόντος κανονισμού και ότι έχει ανανεωμένη άδεια διαμονής. Το μέλος της οικογενείας το οποίο υπάγεται σε μια από τις κατηγορίες του άρθρου 54, παράγραφος 2, του παρόντος κανονισμού πρέπει να υποβάλει, με την αίτηση βίζας, αντίγραφο της καταχωρισμένης από την πιο πάνω διοικητική αρχή αιτήσεως εισηγήσεως, καθώς και τα έγγραφα που πιστοποιούν τον συγγενικό του δεσμό και, όπου χρειάζεται, την κατάσταση νομικής και οικονομικής εξαρτήσεως. [...] 6. Όταν ζητείται βίζα διαμονής όχι για κερδοσκοπική δραστηριότητα, ο αλλοδαπός πρέπει να προσκομίσει έγγραφα που πιστοποιούν ότι έχει βιοτικούς πόρους ή προσόδους επαρκείς γι' αυτόν και τα συντηρούμενα από αυτόν μέλη της οικογενείας του. Οι βιοτικοί πόροι ή οι πρόσοδοι πρέπει να επαρκούν για τη στέγαση, τη συντήρηση και την υγειονομική περίθαλψη του αιτούντος και των συντηρουμένων από αυτόν μελών της οικογενείας του.» Ι - 2932