Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 10 Φεβρουαρίου 2016 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2013/0027 (COD) 5894/16 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου TECOM 14 DATAPROTECT 10 CYBER 10 MI 65 CSC 24 CODEC 134 Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: 6342/13 TECOM 24 DATAPRTOECT 14 CYBER 2 MI 104 CODEC 313 Θέμα: Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με μέτρα για την εξασφάλιση κοινού υψηλού επιπέδου ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών σε ολόκληρη την Ένωση - Πολιτική συμφωνία Με σκοπό την έγκριση πολιτικής συμφωνίας, διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το κείμενο της ανωτέρω πρότασης, όπως συμφωνήθηκε ως προς την ουσία του κατά τον άτυπο τριμερή διάλογο της 7ης Δεκεμβρίου 2015. Στη συνέχεια εγκρίθηκε από την Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων 1 και την Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών (IMCO) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 18 Δεκεμβρίου 2015 και στις 14 Ιανουαρίου 2016 αντίστοιχα. 1 Έγγρ. 15229/2/15 REV 2. 5894/16 ΧΦ/μκρ 1
Με σκοπό τη συμμόρφωση του κειμένου με τις τυπικές απαιτήσεις για τα έγγραφα του Συμβουλίου, οι γλωσσομαθείς νομικοί του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προέβησαν σε ορισμένες αρχικές τεχνικές προσαρμογές του συμβιβαστικού κειμένου, χωρίς ωστόσο να τροποποιήσουν με κανέναν τρόπο την ουσία. Οι εν λόγω τεχνικές τροποποιήσεις συνίστανται στην αναδιάταξη των αιτιολογικών σκέψεων βάσει της τυπικής σειράς, στη διόρθωση των παραπομπών στις νομικές πράξεις της ΕΕ σύμφωνα με τον κοινό πρακτικό οδηγό για τη σύνταξη των νομοθετικών κειμένων της ΕΕ και σε έναν ελάσσονα έλεγχο της ομοιόμορφης χρήσης των συντομογραφιών στο σύνολο του κειμένου. Οι τροποποιήσεις αυτές έγιναν βεβαίως με την επιφύλαξη της περαιτέρω αναθεώρησης του κειμένου από τους γλωσσομαθείς νομικούς, η οποία θα αρχίσει μετά την επιβεβαίωση της πολιτικής συμφωνίας από το Συμβούλιο. 5894/16 ΧΦ/μκρ 2
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΔΗΓΙΑ (ΕΕ) 2016/... ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της... σχετικά με μέτρα για την εξασφάλιση κοινού υψηλού επιπέδου ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών σε ολόκληρη την Ένωση ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 114, Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μετά τη διαβίβαση του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια, Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής 2, Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία 3, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: 2 3 ΕΕ C [ ] της [ ], σ. [ ]. Θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της [(ΕΕ )/(δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη στην Επίσημη Εφημερίδα)] και θέση του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση της [(ΕΕ )/(δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη στην Επίσημη Εφημερίδα)]. Θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της [(ΕΕ )/(δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη στην Επίσημη Εφημερίδα)]. 5894/16 ΧΦ/μκρ 3
(1) Τα συστήματα και οι υπηρεσίες δικτύων και πληροφοριών διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην κοινωνία. Η αξιοπιστία και η ασφάλειά τους είναι ουσιώδους σημασίας για τις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες, και ιδίως για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. (2) Το μέγεθος, η συχνότητα και ο αντίκτυπος των συμβάντων ασφάλειας αυξάνονται και συνιστούν μείζονα απειλή για τη λειτουργία των δικτύων και των συστημάτων πληροφοριών. Τα συστήματα αυτά μπορούν επίσης να αποτελέσουν στόχο σκόπιμων επιζήμιων ενεργειών που έχουν σκοπό να προκαλέσουν βλάβες στα συστήματα ή να διακόψουν τη λειτουργία τους. Τέτοια συμβάντα μπορούν να παρεμποδίσουν την άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων, να προκαλέσουν σημαντική οικονομική ζημία, να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη των χρηστών και να προκαλέσουν σημαντική ζημία στην οικονομία της Ένωσης. (3) Τα συστήματα δικτύων και πληροφοριών, και κυρίως το διαδίκτυο, διαδραματίζουν ουσιώδη ρόλο στη διευκόλυνση της διασυνοριακής κυκλοφορίας αγαθών, υπηρεσιών και προσώπων. Λόγω του διακρατικού τους χαρακτήρα, ενδεχόμενη σημαντική διατάραξη των συστημάτων αυτών, εσκεμμένη ή μη και ανεξαρτήτως του τόπου όπου εκδηλώνεται, μπορεί να επηρεάσει διάφορα κράτη μέλη και την Ένωση στο σύνολό της. Η ασφάλεια των συστημάτων δικτύων και πληροφοριών είναι επομένως ουσιώδης για την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. (4) Μέσω της αξιοποίησης της σημαντικής προόδου που έχει σημειωθεί στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού φόρουμ των κρατών μελών (EFMS) ως προς την προώθηση συζητήσεων και ανταλλαγών όσον αφορά ορθές πολιτικές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένης της εκπόνησης αρχών όσον αφορά την ευρωπαϊκή συνεργασία για την αντιμετώπιση της κρίσης στον κυβερνοχώρο, θα πρέπει να συσταθεί ομάδα συνεργασίας αποτελούμενη από αντιπροσώπους των κρατών μελών, από την Επιτροπή και από τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών («ENISA») για την υποστήριξη και διευκόλυνση της στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών («ΑΔΠ»). Για να είναι αποτελεσματική η εν λόγω ομάδα και να μην υπάρχουν αποκλεισμοί, είναι σημαντικό όλα τα κράτη μέλη να διαθέτουν ένα ελάχιστο επίπεδο ικανοτήτων καθώς και μια στρατηγική που θα εξασφαλίζει υψηλό επίπεδο ΑΔΠ στην επικράτειά τους. Επιπλέον, θα πρέπει να επιβληθούν απαιτήσεις ασφάλειας και κοινοποίησης συμβάντων στους φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και στους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών, με σκοπό την προαγωγή νοοτροπίας διαχείρισης κινδύνων και τη διασφάλιση της κοινοποίησης των σοβαρότερων συμβάντων. 5894/16 ΧΦ/μκρ 4
(5) Οι υφιστάμενες ικανότητες δεν επαρκούν για να εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών εντός της Ένωσης. Τα κράτη μέλη έχουν πολύ διαφορετικά επίπεδα ετοιμότητας, με αποτέλεσμα κατακερματισμένες προσεγγίσεις στην Ένωση. Αυτό οδηγεί σε άνισο επίπεδο προστασίας καταναλωτών και επιχειρήσεων και υπονομεύει το συνολικό επίπεδο ΑΔΠ εντός της Ένωσης. Η απουσία κοινών απαιτήσεων για τους φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών καθιστά εξάλλου αδύνατο να συσταθεί ένας καθολικός και αποτελεσματικός μηχανισμός συνεργασίας σε επίπεδο Ένωσης. Τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην προαγωγή της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας στους συγκεκριμένους τομείς. (6) Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων ασφάλειας των συστημάτων δικτύων και πληροφοριών απαιτεί, συνεπώς, σφαιρική προσέγγιση σε επίπεδο Ένωσης που να καλύπτει κοινές ελάχιστες απαιτήσεις δημιουργίας ικανοτήτων και σχεδιασμού, ανταλλαγή πληροφοριών, συνεργασία και κοινές απαιτήσεις ασφάλειας για τους φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών. 6α) Οι φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και οι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν αυστηρότερα μέτρα ασφάλειας από τα προβλεπόμενα δυνάμει της παρούσας οδηγίας. (7) Για να καλυφθούν όλα τα σχετικά συμβάντα και οι σχετικοί κίνδυνοι, η παρούσα οδηγία θα πρέπει να εφαρμόζεται τόσο στους φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών όσο και στους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών. Οι υποχρεώσεις των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και των παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών δεν θα πρέπει, ωστόσο, να εφαρμόζονται στις επιχειρήσεις παροχής δημόσιων δικτύων επικοινωνιών ή υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών που διατίθενται στο κοινό, κατά την έννοια της οδηγίας 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Μαρτίου 2002 4, οι οποίες υπόκεινται στις ειδικές απαιτήσεις ακεραιότητας και ασφάλειας που ορίζονται στο άρθρο 13α της εν λόγω οδηγίας, ούτε θα πρέπει να εφαρμόζονται σε παρόχους υπηρεσιών εμπιστοσύνης κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 910/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 5, οι οποίοι υπάγονται στις απαιτήσεις που προβλέπονται στο άρθρο 19 του εν λόγω κανονισμού. 4 5 Οδηγία 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, σχετικά με κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία πλαίσιο) (EE L 108 της 24.4.2002, σ. 33). Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 910/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 2014, σχετικά με την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και τις υπηρεσίες εμπιστοσύνης για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές στην εσωτερική αγορά και την κατάργηση της οδηγίας 1999/93/ΕΚ (ΕΕ L 257 της 28.8.2014, σ. 73). 5894/16 ΧΦ/μκρ 5
(8) Οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας δεν θα πρέπει να θίγουν τη δυνατότητα κάθε κράτους μέλους να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την προστασία των ουσιωδών συμφερόντων του στον τομέα της ασφάλειας, τη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, καθώς και τη διερεύνηση, ανίχνευση και δίωξη ποινικών αδικημάτων. Σύμφωνα με το άρθρο 346 της ΣΛΕΕ, κανένα κράτος μέλος δεν πρέπει να υποχρεώνεται να παρέχει πληροφορίες τη διάδοση των οποίων θεωρεί αντίθετη προς τα ουσιώδη συμφέροντα ασφαλείας του. Σημαντικές στο πλαίσιο αυτό είναι η απόφαση 2011/292/ΕΕ 6 του Συμβουλίου, οι συμφωνίες εμπιστευτικότητας και οι ανεπίσημες συμφωνίες εμπιστευτικότητας, όπως το πρωτόκολλο για την ανταλλαγή πληροφοριών «Traffic Light Protocol». (9) Ορισμένοι τομείς της οικονομίας ρυθμίζονται ήδη ή μπορεί να ρυθμιστούν στο μέλλον από τομεακές νομικές πράξεις της Ένωσης που περιλαμβάνουν κανόνες σχετικά με την ασφάλεια των δικτύων και των συστημάτων πληροφοριών. Στις περιπτώσεις που οι εν λόγω νομικές πράξεις της Ένωσης περιέχουν διατάξεις για την επιβολή απαιτήσεων όσον αφορά την ασφάλεια των δικτύων και των συστημάτων πληροφοριών ή τις κοινοποιήσεις συμβάντων, οι εν λόγω διατάξεις θα πρέπει να εφαρμόζονται αντί των αντίστοιχων διατάξεων της παρούσας οδηγίας εάν περιέχουν απαιτήσεις οι οποίες είναι τουλάχιστον ισοδύναμες ως προς το αποτέλεσμα με τις υποχρεώσεις που περιέχονται στην παρούσα οδηγία. (10) Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν τις διατάξεις της εν λόγω τομεακής νομικής πράξης της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν τη δικαιοδοσία, και δεν θα πρέπει να διεξάγουν τη διαδικασία προσδιορισμού των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσίες που ορίζεται στην παρούσα οδηγία. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν στην Επιτροπή πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή της διάταξης περί lex specialis. (11) Προκειμένου να καθοριστεί αν οι απαιτήσεις σχετικά με την ασφάλεια των δικτύων και των συστημάτων πληροφοριών και/ή την κοινοποίηση συμβάντων που περιέχονται σε τομεακές νομικές πράξεις της Ένωσης είναι ισοδύναμες με εκείνες των άρθρων 14 και 15α της παρούσας οδηγίας, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μόνον οι διατάξεις των σχετικών νομικών πράξεων της Ένωσης και η εφαρμογή τους στα κράτη μέλη. 6 Απόφαση του Συμβουλίου 2011/292/ΕΕ της 31ης Μαρτίου 2011 σχετικά με τους κανόνες ασφαλείας για την προστασία των διαβαθμισμένων πληροφοριών της ΕΕ (ΕΕ L 141 της 27.5.2011, σ. 17). 5894/16 ΧΦ/μκρ 6
(12) Είναι πιθανόν οντότητες εκτός του πεδίου εφαρμογής της παρούσας οδηγίας να αντιμετωπίσουν συμβάντα με σοβαρό αντίκτυπο στις υπηρεσίες που προσφέρουν. Σε περίπτωση που οι εν λόγω οντότητες θεωρούν ότι είναι προς το δημόσιο συμφέρον να κοινοποιήσουν στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών την επέλευση των συμβάντων αυτών, θα πρέπει να μπορούν να το πράττουν σε εθελούσια βάση. Οι εθελούσιες κοινοποιήσεις θα πρέπει να υποβάλλονται σε επεξεργασία από τους εν λόγω φορείς μόνον εφόσον η επεξεργασία αυτή δεν συνιστά δυσανάλογη ή περιττή επιβάρυνση για τα οικεία κράτη μέλη. (13) Οι επιγραμμικές αγορές θα πρέπει να επιτρέπουν στους καταναλωτές και/ή τους εμπόρους να συνάπτουν επιγραμμικές συμβάσεις πώλησης ή παροχής υπηρεσιών με εμπόρους, και θα πρέπει να αποτελούν τον τελικό προορισμό για τη σύναψη των εν λόγω συμβάσεων. Δεν θα πρέπει να περιλαμβάνουν επιγραμμικές υπηρεσίες που λειτουργούν μόνον ως μεσάζοντες για υπηρεσίες τρίτων με τους οποίους είναι δυνατόν να συναφθεί τελικά η σύμβαση. Ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται οι επιγραμμικές υπηρεσίες που συγκρίνουν την τιμή συγκεκριμένων προϊόντων ή υπηρεσιών από διαφορετικούς εμπόρους και στη συνέχεια ανακατευθύνουν τους χρήστες στον προτιμώμενο έμπορο για την αγορά του προϊόντος. Οι υπηρεσίες που παρέχονται από την επιγραμμική αγορά μπορεί να περιλαμβάνουν την επεξεργασία συναλλαγών, τη συγκέντρωση δεδομένων ή τη δημιουργία προφίλ χρηστών. Καταστήματα ηλεκτρονικών εφαρμογών που λειτουργούν ως επιγραμμικά καταστήματα για την ψηφιακή διανομή εφαρμογών ή προγραμμάτων λογισμικού τρίτων πρέπει να νοούνται ως είδος επιγραμμικής αγοράς. (14) Μια επιγραμμική μηχανή αναζήτησης θα πρέπει να επιτρέπει στον χρήστη να εκτελεί αναζητήσεις, κατ αρχήν, σε όλους τους ιστοχώρους βάσει ερωτήματος για οποιοδήποτε θέμα. Μπορεί εναλλακτικά να επικεντρώνεται σε ιστοχώρους σε μια συγκεκριμένη γλώσσα. Ο ορισμός της επιγραμμικής αναζήτησης που περιέχεται στην παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να καλύπτει λειτουργίες αναζήτησης που περιορίζονται στο περιεχόμενο συγκεκριμένου ιστοχώρου, ανεξαρτήτως του αν η λειτουργία αναζήτησης παρέχεται από εξωτερική μηχανή αναζήτησης. Επίσης, δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται οι επιγραμμικές υπηρεσίες που συγκρίνουν την τιμή συγκεκριμένων προϊόντων ή υπηρεσιών από διαφορετικούς εμπόρους και στη συνέχεια ανακατευθύνουν τους χρήστες στον προτιμώμενο έμπορο για την αγορά του προϊόντος. 5894/16 ΧΦ/μκρ 7
(15) Οι υπηρεσίες νεφοϋπολογιστικής καλύπτουν ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και η παροχή τους γίνεται με βάση διαφορετικά μοντέλα. Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, ως «υπηρεσίες νεφοϋπολογιστικής» νοούνται οι υπηρεσίες που επιτρέπουν την πρόσβαση σε κλιμακοθετήσιμο και ελαστικό σύνολο κοινόχρηστων υπολογιστικών πόρων. Ο όρος «υπολογιστικοί πόροι» καλύπτει πόρους όπως δίκτυα, διακομιστές ή άλλες υποδομές, αποθήκευση, εφαρμογές και υπηρεσίες. «Κλιμακοθετήσιμο» σημαίνει ότι, προκειμένου να αντιμετωπιστούν διακυμάνσεις της ζήτησης, οι υπολογιστικοί πόροι κατανέμονται με ευελιξία από τον πάροχο των υπηρεσιών νεφοϋπολογιστικής, ανεξαρτήτως της γεωγραφικής θέσης των πόρων. «Ελαστικό σύνολο» σημαίνει ότι οι εν λόγω υπολογιστικοί πόροι, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ταχεία αύξηση και μείωση των διαθέσιμων πόρων ανάλογα με τον φόρτο εργασίας, διατίθενται και απελευθερώνονται ανάλογα με τη ζήτηση. «Κοινόχρηστοι» σημαίνει ότι οι εν λόγω υπολογιστικοί πόροι παρέχονται σε πολλούς χρήστες που διαθέτουν από κοινού πρόσβαση στην υπηρεσία, αλλά η επεξεργασία εκτελείται χωριστά για κάθε χρήστη, παρόλο που η υπηρεσία παρέχεται από τον ίδιο ηλεκτρονικό εξοπλισμό. (16) Η λειτουργία ενός σημείου ανταλλαγής κίνησης διαδικτύου (Internet Exchange Point - IXP) είναι η διασύνδεση δικτύων. Το IXP δεν παρέχει πρόσβαση στο δίκτυο ούτε ενεργεί ως πάροχος ή φορέας διαβατικών υπηρεσιών. Επίσης, το IXP δεν παρέχει άλλες υπηρεσίες μη σχετιζόμενες με τη διασύνδεση (ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι ένας φορέας εκμετάλλευσης IXP δεν μπορεί να παρέχει και μη σχετιζόμενες υπηρεσίες). Το IXP αποσκοπεί στη διασύνδεση δικτύων που είναι διακριτά από τεχνικής και οργανωτικής άποψης. Ο όρος «αυτόνομο σύστημα» χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα τεχνικά αυτοδύναμο δίκτυο. 5894/16 ΧΦ/μκρ 8
(17) Τα κράτη μέλη θα πρέπει να φέρουν την ευθύνη του προσδιορισμού των οντοτήτων που πληρούν τα κριτήρια του ορισμού του φορέα εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών, στο πλαίσιο της μεταφοράς της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η υιοθέτηση συνεκτικής προσέγγισης, ο ορισμός του φορέα εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών θα πρέπει να εφαρμόζεται με συνέπεια από όλα τα κράτη μέλη. Για τον σκοπό αυτό, η οδηγία προβλέπει την αξιολόγηση των οντοτήτων που δραστηριοποιούνται στους υποτομείς, ή στον τομέα στην περίπτωση που δεν υπάρχει υποτομέας στο παράρτημα ΙΙ, την κατάρτιση καταλόγου βασικών υπηρεσιών, την εξέταση ενός κοινού καταλόγου διατομεακών παραγόντων ώστε να κρίνεται κατά πόσον ένα δυνητικό συμβάν θα είχε ως αποτέλεσμα σοβαρή διατάραξη, μια διαδικασία διαβούλευσης με τη συμμετοχή των σχετικών κρατών μελών στην περίπτωση οντοτήτων που παρέχουν υπηρεσίες σε περισσότερα από ένα κράτη μέλη, και την υποστήριξη της ομάδας συνεργασίας στη διαδικασία προσδιορισμού. Προκειμένου να διασφαλίζεται η ορθή συνεκτίμηση τυχόν αλλαγών που συμβαίνουν στην αγορά, ο κατάλογος των προσδιορισμένων φορέων εκμετάλλευσης θα πρέπει να αναθεωρείται τακτικά από τα κράτη μέλη και να επικαιροποιείται όταν απαιτείται. Τέλος, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν στην Επιτροπή τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την αξιολόγηση του βαθμού στον οποίο η εν λόγω κοινή μεθοδολογία επέτρεψε τη συνεκτική εφαρμογή του ορισμού από τα κράτη μέλη. (18) Κατά τη διαδικασία προσδιορισμού των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αξιολογούν, τουλάχιστον για κάθε υποτομέα που αναφέρεται στην παρούσα οδηγία, ποιες υπηρεσίες πρέπει να θεωρούνται ουσιώδεις για τη διατήρηση ζωτικών κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων και να αξιολογούν επίσης αν οι οντότητες που απαριθμούνται στους τομείς και υποτομείς της παρούσας οδηγίας και παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές πληρούν τα κριτήρια για τον προσδιορισμό των φορέων εκμετάλλευσης. Προκειμένου να αξιολογηθεί κατά πόσον μια οντότητα παρέχει υπηρεσία ουσιώδη για τη διατήρηση ζωτικών κοινωνικών ή οικονομικών δραστηριοτήτων, αρκεί να εξεταστεί αν μια συγκεκριμένη οντότητα παρέχει βασική υπηρεσία που περιλαμβάνεται στον κατάλογο υπηρεσιών. Επιπλέον, θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι η παροχή της βασικής υπηρεσίας εξαρτάται από συστήματα δικτύων και πληροφοριών. Τέλος, κατά την αξιολόγηση του κατά πόσον ένα συμβάν που σημειώνεται στα συστήματα δικτύων και πληροφοριών της υπηρεσίας θα είχε ως συνέπεια σοβαρή διατάραξη της παροχής της εν λόγω υπηρεσίας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη διάφορους διατομεακούς παράγοντες. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη παράγοντες που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους, ανάλογα με την περίπτωση. 5894/16 ΧΦ/μκρ 9
(19) Για τους σκοπούς του προσδιορισμού των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών, η εγκατάσταση προϋποθέτει την ουσιαστική και πραγματική άσκηση δραστηριότητας μέσω σταθερών σχημάτων. Η νομική μορφή των σχημάτων αυτών, είτε μέσω παραρτήματος είτε μέσω θυγατρικής με νομική προσωπικότητα, δεν αποτελεί εν προκειμένω τον καθοριστικό παράγοντα. (20) Οι οντότητες που ανήκουν στους τομείς και τους υποτομείς του παραρτήματος II μπορούν να παρέχουν βασικές και μη βασικές υπηρεσίες. Για παράδειγμα, στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών, οι φορείς εκμετάλλευσης αερολιμένων μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν βασικές από ένα κράτος μέλος, όπως η διαχείριση των τροχοδρόμων, αλλά και μια σειρά υπηρεσιών που θα μπορούσαν να θεωρηθούν μη βασικές, όπως η διάθεση εμπορικών καταστημάτων. Οι φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών θα πρέπει να υπόκεινται σε συγκεκριμένες υποχρεώσεις ασφάλειας μόνον όσον αφορά τις υπηρεσίες που θεωρούνται βασικές. Για τους σκοπούς του προσδιορισμού των φορέων, τα κράτη μέλη θα πρέπει συνεπώς να καταρτίζουν κατάλογο των υπηρεσιών που θεωρούνται βασικές. (21) Ο κατάλογος των υπηρεσιών θα πρέπει να χρησιμεύει ως σημείο αναφοράς για τις αρμόδιες εθνικές αρχές για τον προσδιορισμό των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών. Αποσκοπεί στον προσδιορισμό των ειδών βασικών υπηρεσιών κάθε δεδομένου τομέα του παραρτήματος II ώστε να γίνεται η διάκριση μεταξύ αυτών και των μη βασικών δραστηριοτήτων για τις οποίες είναι ενδεχομένως υπεύθυνη μια οντότητα που δραστηριοποιείται στον εν λόγω τομέα. Ο κατάλογος των υπηρεσιών θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις υπηρεσίες που παρέχονται εντός της επικράτειας του κράτους μέλους και πληρούν τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας. Το κράτος μέλος θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να συμπεριλάβει νέες υπηρεσίες στον υφιστάμενο κατάλογο, αν προκύψουν στο μέλλον. Ο κατάλογος των υπηρεσιών που καταρτίζει κάθε κράτος μέλος θα λαμβάνεται επίσης υπόψη κατά την αξιολόγηση της ρυθμιστικής πρακτικής κάθε κράτους μέλους με στόχο τη διασφάλιση του γενικότερου επιπέδου συνοχής της διαδικασίας προσδιορισμού στο σύνολο των κρατών μελών. 5894/16 ΧΦ/μκρ 10
(22) Στο πλαίσιο της διαδικασίας προσδιορισμού, αν ένας δυνητικός φορέας εκμετάλλευσης παρέχει βασική υπηρεσία σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη, τα εν λόγω κράτη μέλη θα πρέπει να προβαίνουν σε διμερείς ή πολυμερείς συζητήσεις μεταξύ τους. Αυτή η διαδικασία διαβούλευσης έχει στόχο να βοηθήσει τα κράτη μέλη να αξιολογήσουν την κρισιμότητα του φορέα εκμετάλλευσης ως προς τον διασυνοριακό αντίκτυπο και επιτρέπει σε κάθε εμπλεκόμενο κράτος μέλος να υποβάλει τις απόψεις του σχετικά με τους κινδύνους που σχετίζονται με τις υπηρεσίες που παρέχει ο φορέας εκμετάλλευσης. Στη διαδικασία αυτή, κάθε εμπλεκόμενο κράτος μέλος θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις απόψεις του έτερου εμπλεκόμενου κράτους μέλους. Τα εμπλεκόμενα κράτη μέλη μπορούν να ζητούν τη συνδρομή της ομάδας συνεργασίας σε αυτό το πλαίσιο. (23) Ως αποτέλεσμα της διαδικασίας προσδιορισμού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίζουν εθνικά μέτρα για τον καθορισμό των οντοτήτων που υπόκεινται σε υποχρεώσεις ΑΔΠ. Αυτό το αποτέλεσμα θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη θέσπιση καταλόγου όλων των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών ή με τη θέσπιση εθνικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων αντικειμενικών ποσοτικοποιήσιμων κριτηρίων (π.χ. παραγωγή του φορέα εκμετάλλευσης ή αριθμός χρηστών) βάσει των οποίων θα ήταν δυνατόν να προσδιοριστούν οι οντότητες που υπόκεινται σε υποχρεώσεις ΑΔΠ και αυτές που δεν υπόκεινται σε τέτοιες υποχρεώσεις. Τα εθνικά μέτρα θα πρέπει να περιλαμβάνουν όλα τα νομικά μέτρα, τα διοικητικά μέτρα και τις πολιτικές για τον προσδιορισμό των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών δυνάμει της παρούσας οδηγίας, είτε βρίσκονται ήδη σε ισχύ είτε θεσπίζονται στο πλαίσιο της παρούσας οδηγίας. (24) Για την ένδειξη της σημασίας των προσδιορισμένων φορέων εκμετάλλευσης σε κάθε τομέα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τον αριθμό και το μέγεθος των προσδιορισμένων φορέων, για παράδειγμα σε όρους μεριδίου της αγοράς ή από την άποψη της παραγόμενης ή μεταφερόμενης ποσότητας, χωρίς να υποχρεούνται να δημοσιοποιούν πληροφορίες που θα αποκάλυπταν ποιοι φορείς έχουν προσδιοριστεί. (25) Για τον προσδιορισμό της σοβαρότητας διατάραξης που προκαλείται από συμβάν σχετικό με βασική υπηρεσία, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τον αριθμό των φυσικών και νομικών προσώπων που χρησιμοποιούν την εν λόγω υπηρεσία για προσωπικούς ή επαγγελματικούς σκοπούς. Η χρήση της εν λόγω υπηρεσίας μπορεί να είναι άμεση, έμμεση ή με διαμεσολάβηση. 5894/16 ΧΦ/μκρ 11
(26) Προκειμένου να κριθεί αν ένα συμβάν θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή διατάραξη της παροχής μιας υπηρεσίας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη διάφορους παράγοντες. Κατά την εκτίμηση του αντίκτυπου που θα μπορούσε να έχει ένα συμβάν, από άποψη βαθμού και διάρκειας, στις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες ή στη δημόσια ασφάλεια, τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να εκτιμούν τον χρόνο που αναμένεται να μεσολαβήσει μέχρι η διακοπή της παροχής να αρχίσει να έχει αρνητικό αντίκτυπο. (27) Προκειμένου να κριθεί αν ένα συμβάν θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή διατάραξη της παροχής μιας υπηρεσίας, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, εκτός από τους διατομεακούς παράγοντες, και παράγοντες που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους. Όσον αφορά τους προμηθευτές ενέργειας, οι παράγοντες αυτοί θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τον όγκο ή το μερίδιο στην παραγόμενη ενέργεια σε εθνικό επίπεδο για τους προμηθευτές πετρελαίου, τον ημερήσιο όγκο για τις αεροπορικές μεταφορές (συμπεριλαμβανομένων των αερολιμένων και των αερομεταφορέων), τις σιδηροδρομικές μεταφορές και τους θαλάσσιους λιμένες, το μερίδιο στον όγκο διακίνησης επιβατών σε εθνικό επίπεδο και τον αριθμό επιβατών ή μεταφορών φορτίου ανά έτος για τις τράπεζες και τις υποδομές χρηματοπιστωτικής αγοράς, τη συστημική τους σημασία με βάση το συνολικό ενεργητικό ή τον λόγο συνολικού ενεργητικού προς ΑΕΠ στην υγεία, τον αριθμό των ασθενών που λαμβάνουν τις υπηρεσίες υγείας του παρόχου ανά έτος για την παραγωγή, μεταποίηση και παροχή νερού, τον όγκο και τον αριθμό καθώς και τα είδη των χρηστών (συμπεριλαμβανομένων, για παράδειγμα, νοσοκομείων, δημόσιων υπηρεσιών, οργανισμών ή ιδιωτών), και την ύπαρξη εναλλακτικών πηγών νερού που καλύπτουν την ίδια γεωγραφική περιοχή. (28) Για την επίτευξη και τη διατήρηση κοινού υψηλού επιπέδου ασφάλειας των δικτύων και των συστημάτων πληροφοριών, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να διαθέτει εθνική στρατηγική ΑΔΠ που να καθορίζει τους στρατηγικούς στόχους και τις συγκεκριμένες δράσεις πολιτικής που πρέπει να εφαρμοστούν. 5894/16 ΧΦ/μκρ 12
(29) Για να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική υλοποίηση των διατάξεων που θεσπίζονται δυνάμει της παρούσας οδηγίας, θα πρέπει να συσταθεί ή να οριστεί σε κάθε κράτος μέλος ένας φορέας υπεύθυνος για τον συντονισμό θεμάτων ΑΔΠ και για να ενεργεί ως ενιαίο κέντρο επαφής για τη διασυνοριακή συνεργασία σε επίπεδο Ένωσης. Οι αρμόδιες αρχές και το ενιαίο κέντρο επαφής θα πρέπει να λαμβάνουν επαρκείς τεχνικούς, οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, ώστε να εξασφαλίζεται ότι θα μπορούν να εκτελούν αποτελεσματικά και αποδοτικά τα καθήκοντα που τους ανατίθενται και να επιτυγχάνουν, με τον τρόπο αυτό, τους στόχους της παρούσας οδηγίας. Δεδομένου ότι η παρούσα οδηγία αποσκοπεί στη βελτίωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς με τη δημιουργία εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας, οι φορείς των κρατών μελών πρέπει να είναι σε θέση να συνεργάζονται αποτελεσματικά με τους οικονομικούς φορείς και να διαθέτουν τη δέουσα δομή. (30) Με δεδομένες τις διαφορές των εθνικών δομών διακυβέρνησης και για τη διασφάλιση ήδη υφιστάμενων τομεακών ρυθμίσεων ή εποπτικών και ρυθμιστικών φορέων της Ένωσης, καθώς και προς αποφυγή αλληλοεπικαλύψεων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να ορίζουν περισσότερες από μία αρμόδιες εθνικές αρχές για την εκτέλεση των καθηκόντων που συνδέονται με την ασφάλεια των συστημάτων δικτύων και πληροφοριών των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και των παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών δυνάμει της παρούσας οδηγίας. Ωστόσο, για τη διευκόλυνση της διασυνοριακής συνεργασίας και επικοινωνίας, είναι ανάγκη κάθε κράτος μέλος να ορίζει, με την επιφύλαξη επιμέρους τομεακών κανονιστικών ρυθμίσεων, ένα εθνικό ενιαίο κέντρο επαφής που θα είναι αρμόδιο για τη διασυνοριακή συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ. (31) Οι αρμόδιες αρχές ή οι ομάδες παρέμβασης για συμβάντα που αφορούν την ασφάλεια υπολογιστών (ΟΠΣΑΥ) θα πρέπει να λαμβάνουν τις κοινοποιήσεις των συμβάντων. Τα ενιαία κέντρα επαφής δεν θα πρέπει να λαμβάνουν άμεσα τις κοινοποιήσεις των συμβάντων, εκτός εάν διαθέτουν επίσης την ιδιότητα της αρμόδιας αρχής ή της ΟΠΣΑΥ. Είναι ωστόσο δυνατόν μια αρμόδια αρχή ή ΟΠΣΑΥ να αναθέσει στο ενιαίο κέντρο επαφής να διαβιβάζει τις κοινοποιήσεις συμβάντων στα ενιαία κέντρα επαφής άλλων επηρεαζόμενων κρατών μελών. 5894/16 ΧΦ/μκρ 13
(32) Η συνοπτική έκθεση που υποβάλλει το ενιαίο κέντρο επαφής στην ομάδα συνεργασίας θα πρέπει να είναι ανωνυμοποιημένη, για να διαφυλάσσεται το απόρρητο των κοινοποιήσεων και της ταυτότητας των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και των παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών, καθώς οι πληροφορίες που αφορούν την ταυτότητα της κοινοποιούσας οντότητας δεν είναι απαραίτητες για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών εντός της ομάδας συνεργασίας. Η συνοπτική έκθεση θα πρέπει να περιλαμβάνει στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των κοινοποιήσεων που παρελήφθησαν και με τη φύση των κοινοποιημένων συμβάντων, π.χ. τους τύπους των παραβιάσεων ασφαλείας και τη σοβαρότητα ή τη διάρκειά τους. (33) Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν τον κατάλληλο εξοπλισμό, τόσο σε τεχνικές όσο και σε οργανωτικές ικανότητες, για την πρόληψη, τον εντοπισμό, την αντιμετώπιση και τον μετριασμό συμβάντων και κινδύνων σε συστήματα δικτύων και πληροφοριών. Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει επομένως να εξασφαλίζουν ότι διαθέτουν εύρυθμα λειτουργούσες ΟΠΣΑΥ, γνωστές επίσης ως «ομάδες αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών στην πληροφορική» («CERT»), που να συμμορφώνονται με τις βασικές απαιτήσεις για την ύπαρξη αποτελεσματικών και συμβατών ικανοτήτων αντιμετώπισης συμβάντων και κινδύνων και για τη διασφάλιση αποτελεσματικής συνεργασίας σε ενωσιακό επίπεδο. Προκειμένου όλα τα είδη φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών να επωφελούνται από τις ικανότητες και τη συνεργασία που αναφέρονται παραπάνω, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι όλα τα είδη φορέων καλύπτονται από ορισθείσα ΟΠΣΑΥ. Δεδομένης της σημασίας της διεθνούς συνεργασίας για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, οι ΟΠΣΑΥ θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε διεθνή δίκτυα συνεργασίας πέραν του δικτύου ΟΠΣΑΥ που θεσπίζεται με την παρούσα οδηγία. (34) Δεδομένου ότι τα περισσότερα συστήματα δικτύων και πληροφοριών είναι ιδιωτικά, η συνεργασία μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα έχει ουσιώδη σημασία. Οι φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και οι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών θα πρέπει να παροτρύνονται να διατηρούν τους δικούς τους άτυπους μηχανισμούς συνεργασίας για την εξασφάλιση της ΑΔΠ. Η ομάδα συνεργασίας θα πρέπει να είναι σε θέση να καλεί τους αρμόδιους φορείς στις συζητήσεις κατά περίπτωση. Προκειμένου να ενθαρρυνθεί αποτελεσματικά η ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών, είναι αναγκαίο να εξασφαλίζεται ότι οι φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και οι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών που συμμετέχουν σε αυτές ανταλλαγές δεν περιέρχονται σε μειονεκτική θέση λόγω της συνεργασίας τους. 5894/16 ΧΦ/μκρ 14
(35) Ο ENISA θα πρέπει να στηρίζει τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, παρέχοντας την εμπειρογνωμοσύνη και τις συμβουλές του, καθώς και διευκολύνοντας την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Ειδικότερα, κατά την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, η Επιτροπή θα πρέπει να συμβουλεύεται τον ENISA, τον οποίο θα πρέπει επίσης να μπορούν να συμβουλεύονται και τα κράτη μέλη. Προκειμένου να διασφαλίζεται η αποτελεσματική ενημέρωση των κρατών μελών και της Επιτροπής, θα πρέπει να υποβάλλεται συνοπτική έκθεση για τις κοινοποιήσεις στην ομάδα συνεργασίας. Για την ανάπτυξη ικανοτήτων και γνώσεων στα κράτη μέλη, η ομάδα συνεργασίας θα πρέπει επίσης να λειτουργεί ως μέσο ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών, ως χώρος συζήτησης σχετικά με τις ικανότητες και την ετοιμότητα των κρατών μελών και, σε εθελούσια βάση, ως φορέας υποστήριξης των μελών της κατά την αξιολόγηση των εθνικών στρατηγικών ΑΔΠ, για την ανάπτυξη ικανοτήτων και σε ασκήσεις ΑΔΠ. (36) Όποτε κρίνεται σκόπιμο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν ή να προσαρμόζουν υφιστάμενες οργανωτικές δομές ή στρατηγικές κατά την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας οδηγίας. (37) Τα αντίστοιχα καθήκοντα της ομάδας συνεργασίας και του ENISA είναι αλληλένδετα και συμπληρωματικά. Εν γένει, ο ENISA θα πρέπει να επικουρεί την ομάδα συνεργασίας που προβλέπεται στο άρθρο 8α κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της, σύμφωνα με τον στόχο του ENISA που ορίζεται στο άρθρο 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 526/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 7 να «[...] επικουρεί τα θεσμικά και λοιπά όργανα, τις υπηρεσίες και τους οργανισμούς της Ένωσης και τα κράτη μέλη στην υλοποίηση των πολιτικών που απαιτούνται για την εκπλήρωση των νομικών και ρυθμιστικών απαιτήσεων σχετικά με την ασφάλεια των δικτύων και των πληροφοριών, τόσο στις ισχύουσες όσο και στις μελλοντικές νομικές πράξεις της Ένωσης [...]». Ειδικότερα, ο ENISA θα πρέπει να παρέχει συνδρομή στους τομείς που αντιστοιχούν στα δικά του καθήκοντα, όπως ορίζονται στο άρθρο 3 του κανονισμού 526/2013, δηλαδή στην ανάλυση στρατηγικών ΑΔΠ, την υποστήριξη της οργάνωσης και της διεξαγωγής ασκήσεων ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών της Ένωσης, και την ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών σχετικά με την ευαισθητοποίηση και την κατάρτιση. Ο ENISA θα πρέπει επίσης να συμμετέχει στην εκπόνηση κατευθυντήριων γραμμών για τα ειδικά κριτήρια ανά τομέα βάσει των οποίων καθορίζεται η σοβαρότητα του αντίκτυπου ενός συμβάντος. 7 Κανονισμός (EE) αριθ. 526/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 2013 σχετικά με τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA) και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 460/2004 (ΕΕ L 165 της 18.6.2013, σ. 41). 5894/16 ΧΦ/μκρ 15
(38) Για την προώθηση προηγμένης ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών, η ομάδα συνεργασίας θα πρέπει, κατά περίπτωση, να συνεργάζεται με τα αρμόδια θεσμικά και λοιπά όργανα ή οργανισμούς της Ένωσης, να ανταλλάσσει τεχνογνωσία και βέλτιστες πρακτικές και να παρέχει συμβουλές για πτυχές της ΑΔΠ που μπορεί να έχουν επιπτώσεις στο έργο τους, σεβόμενη τις ισχύουσες ρυθμίσεις σχετικά με την ανταλλαγή εμπιστευτικών πληροφοριών. Όταν η ομάδα συνεργασίας συνεργάζεται με φορείς επιβολής του νόμου για θέματα ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών τα οποία ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στο έργο τους, θα πρέπει να σέβεται τους υπάρχοντες διαύλους πληροφοριών και τα υφιστάμενα δίκτυα. (39) Οι πληροφορίες σχετικά με συμβάντα ΑΔΠ αποκτούν ολοένα μεγαλύτερη χρησιμότητα για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι πληροφορίες αυτές παρέχονται ήδη μέσω ιστοχώρων σε εθνικό επίπεδο, στη γλώσσα της εκάστοτε χώρας και με έμφαση κυρίως σε περιστατικά και συμβάντα με εθνική διάσταση. Δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις λειτουργούν ολοένα περισσότερο διασυνοριακά και οι πολίτες χρησιμοποιούν επιγραμμικές υπηρεσίες, οι πληροφορίες σχετικά με τα συμβάντα θα πρέπει να παρέχονται σε συγκεντρωτική μορφή σε επίπεδο ΕΕ. Η γραμματεία του δικτύου ΟΠΣΑΥ ενθαρρύνεται να δημιουργήσει ιστοχώρο ή να φιλοξενήσει μια ειδική σελίδα σε ήδη υπάρχοντα ιστοχώρο όπου να διατίθενται στο ευρύ κοινό γενικές πληροφορίες σχετικά με μείζονα συμβάντα ΑΔΠ ανά την Ένωση, με ιδιαίτερη έμφαση στα συμφέροντα και τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Οι ΟΠΣΑΥ που συμμετέχουν στο δίκτυο ΟΠΣΑΥ ενθαρρύνονται να παρέχουν σε εθελούσια βάση τις πληροφορίες που θα δημοσιεύονται στον εν λόγω ιστοχώρο. Αυτός ο ιστοχώρος δεν πρέπει να περιλαμβάνει απόρρητες ή ευαίσθητες πληροφορίες. (40) Εάν οι πληροφορίες θεωρούνται απόρρητες σύμφωνα με τους ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες περί επιχειρηματικού απορρήτου, το απόρρητο θα πρέπει να διασφαλίζεται κατά την άσκηση των δραστηριοτήτων και την εκπλήρωση των στόχων που θέτει η παρούσα οδηγία. 5894/16 ΧΦ/μκρ 16
(41) Οι ασκήσεις ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, που προσομοιώνουν σενάρια συμβάντων σε πραγματικό χρόνο, είναι αναγκαίες για τη δοκιμή της ετοιμότητας και της συνεργασίας των κρατών μελών. Ο κύκλος ασκήσεων Cybereurope, που συντονίζει ο ENISA με τη συμμετοχή των κρατών μελών, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο δοκιμών και εκπόνησης συστάσεων για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να βελτιωθούν μελλοντικά οι παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση συμβάντων σε επίπεδο ΕΕ. Λαμβάνοντας υπόψη ότι, επί του παρόντος, τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται να προγραμματίζουν ασκήσεις ή να συμμετέχουν σε αυτές, η δημιουργία δικτύου ΟΠΣΑΥ δυνάμει της παρούσας οδηγίας θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να συμμετέχουν σε ασκήσεις βάσει συγκεκριμένου προγραμματισμού και στρατηγικών επιλογών. Η ομάδα συνεργασίας που θεσπίζεται με την παρούσα οδηγία θα πρέπει να ασχολείται με τις στρατηγικές αποφάσεις σχετικά με τις ασκήσεις, ιδίως, αλλά όχι αποκλειστικά, όσον αφορά τη συχνότητα των ασκήσεων και τον σχεδιασμό των σεναρίων. Ο ENISA θα πρέπει, στο πλαίσιο της εντολής του, να υποστηρίζει τη διοργάνωση και τη διεξαγωγή ασκήσεων σε επίπεδο Ένωσης παρέχοντας εμπειρογνωμοσύνη και συμβουλές στην ομάδα συνεργασίας και στο δίκτυο ΟΠΣΑΥ. (42) Δεδομένου του παγκόσμιου χαρακτήρα των προβλημάτων ΑΔΠ, υπάρχει ανάγκη στενότερης διεθνούς συνεργασίας για τη βελτίωση των προτύπων ασφάλειας και της ανταλλαγής πληροφοριών, καθώς και για την προώθηση κοινής σφαιρικής προσέγγισης των θεμάτων ΑΔΠ. (43) Η ευθύνη για την εξασφάλιση της ΑΔΠ εναπόκειται σε μεγάλο βαθμό στους φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και στους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών. Θα πρέπει να προωθηθεί και να αναπτυχθεί με κατάλληλες κανονιστικές απαιτήσεις και εθελούσιες κλαδικές πρακτικές νοοτροπία διαχείρισης κινδύνων, που να περιλαμβάνει εκτίμηση των κινδύνων και εφαρμογή μέτρων ασφάλειας προσαρμοσμένων στους εκάστοτε κινδύνους. Η εξασφάλιση αξιόπιστων ίσων όρων ανταγωνισμού είναι επίσης απαραίτητη για την αποτελεσματική λειτουργία του δικτύου συνεργασίας και του δικτύου ΟΠΣΑΥ ώστε να εξασφαλιστεί αποτελεσματική συνεργασία από όλα τα κράτη μέλη. (44) Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται μόνο στους φορείς δημόσιας διοίκησης του είδους που αναφέρεται στο παράρτημα II οι οποίοι έχουν προσδιοριστεί ως φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών. Αποτελεί ευθύνη των κρατών μελών να εξασφαλίσουν την ασφάλεια των συστημάτων δικτύων και πληροφοριών που ανήκουν σε φορείς δημόσιας διοίκησης οι οποίοι δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας. 5894/16 ΧΦ/μκρ 17
(45) Τα μέτρα για τη διαχείριση του κινδύνου περιλαμβάνουν μέτρα για τον εντοπισμό των κινδύνων επέλευσης συμβάντων καθώς και μέτρα για την πρόληψη, την ανίχνευση και την αντιμετώπιση συμβάντων και για τον μετριασμό του αντίκτυπού τους η ασφάλεια των συστημάτων δικτύων και πληροφοριών περιλαμβάνει την ασφάλεια των δεδομένων που αποθηκεύονται, μεταδίδονται και υφίστανται επεξεργασία. (46) Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να διατηρήσουν τη δυνατότητα να εγκρίνουν εθνικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις περιστάσεις στις οποίες οι φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών είναι υποχρεωμένοι να κοινοποιούν συμβάντα. (47) Πολλές επιχειρήσεις της ΕΕ βασίζονται σε παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών όπως ορίζονται στην παρούσα οδηγία για την παροχή των δικών τους υπηρεσιών. Καθώς ορισμένες ψηφιακές υπηρεσίες ενδέχεται να συνιστούν σημαντικό πόρο για τους χρήστες τους, συμπεριλαμβανομένων των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών, και καθώς οι χρήστες αυτοί ενδέχεται να μην διαθέτουν πάντα εναλλακτικές λύσεις, η παρούσα οδηγία θα πρέπει να εφαρμόζεται και στους παρόχους αυτών των υπηρεσιών. Η ασφάλεια, η συνέχεια και η αξιοπιστία του είδους των υπηρεσιών που αναφέρονται στο παράρτημα ΙΙΙ είναι καθοριστικής σημασίας για την ομαλή λειτουργία πολλών επιχειρήσεων. Τυχόν διατάραξη ψηφιακής υπηρεσίας του παραρτήματος ΙΙΙ θα μπορούσε να εμποδίσει την παροχή άλλων υπηρεσιών που βασίζονται σε αυτήν και, ως εκ τούτου, να έχει επιπτώσεις σε βασικές οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες στην Ένωση. Οι εν λόγω ψηφιακές υπηρεσίες μπορεί συνεπώς να είναι ζωτικής σημασίας για την ομαλή λειτουργία των επιχειρήσεων που εξαρτώνται από αυτές και επιπλέον για τη συμμετοχή αυτών των επιχειρήσεων στην εσωτερική αγορά και το διασυνοριακό εμπόριο σε ολόκληρη την Ένωση. Οι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών που περιλαμβάνονται στην παρούσα οδηγία είναι όσοι θεωρείται ότι παρέχουν ψηφιακές υπηρεσίες στις οποίες βασίζονται πολλές επιχειρήσεις της ΕΕ ολοένα και περισσότερο. 5894/16 ΧΦ/μκρ 18
(48) Οι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών θα πρέπει να διασφαλίζουν επίπεδο ασφάλειας ανάλογο με τον βαθμό του κινδύνου για την ασφάλεια των υπηρεσιών που παρέχουν, δεδομένης της σημασίας των υπηρεσιών τους για τις δραστηριότητες άλλων επιχειρήσεων στο εσωτερικό της ΕΕ. Στην πράξη, ο βαθμός κινδύνου για τους φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών, οι οποίες είναι συχνά ουσιώδεις για τη διατήρηση ζωτικών κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων, θα είναι υψηλότερος από ό,τι για τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών. Ως εκ τούτου, οι απαιτήσεις ασφάλειας για τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών θα πρέπει να είναι λιγότερο αυστηρές. Οι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν τα μέτρα που θεωρούν κατάλληλα για τη διαχείριση των κινδύνων που απειλούν την ασφάλεια των δικτύων και των συστημάτων πληροφοριών τους. Λόγω του διασυνοριακού χαρακτήρα τους, οι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών θα πρέπει να υπόκεινται σε μια πιο εναρμονισμένη προσέγγιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η έκδοση εκτελεστικών πράξεων θα πρέπει διευκολύνει την εξειδίκευση και την εφαρμογή αυτών των μέτρων. (49) Μολονότι οι κατασκευαστές υλισμικού και οι σχεδιαστές λογισμικού δεν είναι φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών ή πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών συγκρίσιμοι με εκείνους που καλύπτει η παρούσα οδηγία, τα προϊόντα τους διευκολύνουν την ασφάλεια των συστημάτων δικτύων και πληροφοριών. Ως εκ τούτου, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο καθώς επιτρέπουν στους φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών να καθιστούν ασφαλείς τις υποδομές δικτύων και πληροφοριών τους. Τα εν λόγω προϊόντα υλισμικού και λογισμικού υπόκεινται ήδη σε ισχύοντες κανόνες σχετικά με την ευθύνη για τα προϊόντα. (50) Τα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα που επιβάλλονται σε φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και σε παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών δεν θα πρέπει να συνεπάγονται υποχρέωση σχεδιασμού, ανάπτυξης ή παραγωγής συγκεκριμένων εμπορικών προϊόντων τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών με συγκεκριμένο τρόπο. 5894/16 ΧΦ/μκρ 19
(51) Οι φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και οι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών θα πρέπει να εγγυώνται την ασφάλεια των δικτύων και συστημάτων που χρησιμοποιούν. Κατά κύριο λόγο πρόκειται για ιδιωτικά δίκτυα και συστήματα τα οποία διαχειρίζεται το εσωτερικά απασχολούμενο προσωπικό πληροφορικής ή των οποίων η ασφάλεια έχει ανατεθεί σε τρίτους. Οι υποχρεώσεις κοινοποίησης και ασφάλειας θα πρέπει να εφαρμόζονται στους σχετικούς φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών, ανεξάρτητα από το αν εκτελούν τη συντήρηση των δικτύων και των συστημάτων πληροφοριών τους εσωτερικά ή αν την αναθέτουν σε τρίτους. (52) Για την αποφυγή δυσανάλογης οικονομικής και διοικητικής επιβάρυνσης των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και των παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών, οι απαιτήσεις θα πρέπει να είναι ανάλογες προς τον κίνδυνο που ενέχει το σχετικό σύστημα δικτύων ή πληροφοριών, λαμβανομένων υπόψη των πλέον πρόσφατων τεχνικών δυνατοτήτων όσον αφορά τα σχετικά μέτρα. Σε περίπτωση παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών, οι απαιτήσεις αυτές δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται στις πολύ μικρές και τις μικρές επιχειρήσεις. (53) Όταν φορείς δημόσιας διοίκησης των κρατών μελών χρησιμοποιούν υπηρεσίες που προσφέρονται από παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών, ιδίως υπηρεσίες νεφοϋπολογιστικής, μπορούν να απαιτούν πρόσθετα μέτρα ασφάλειας από τους παρόχους των υπηρεσιών αυτών, επιπλέον όσων θα προέβλεπαν κανονικά οι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών σε συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας. Τούτο μπορεί να γίνεται μέσω συμβατικών υποχρεώσεων. (54) Οι ορισμοί των επιγραμμικών αγορών, των επιγραμμικών μηχανών αναζήτησης και των υπηρεσιών νεφοϋπολογιστικής στην παρούσα οδηγία παρέχονται αποκλειστικά για την παρούσα οδηγία και χωρίς να θίγονται άλλες νομικές πράξεις. (55) Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να εμποδίζει τα κράτη μέλη να θεσπίζουν εθνικά μέτρα που να υποχρεώνουν τους φορείς του δημόσιου τομέα να εξασφαλίζουν ειδικές απαιτήσεις ασφάλειας όταν συνάπτουν συμβάσεις υπηρεσιών νεφοϋπολογιστικής. Κάθε τέτοιο εθνικό μέτρο θα πρέπει να εφαρμόζεται στον φορέα του δημόσιου τομέα (τον πελάτη) και όχι στον πάροχο των υπηρεσιών νεφοϋπολογιστικής. 5894/16 ΧΦ/μκρ 20
(56) Λαμβάνοντας υπόψη τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών (ιδίως την άμεση σχέση τους με την υλική υποδομή) και των παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών (ιδίως τον διασυνοριακό χαρακτήρα τους), η παρούσα οδηγία θα πρέπει να ακολουθήσει διαφοροποιημένη προσέγγιση όσον αφορά το επίπεδο εναρμόνισης για τις δύο αυτές ομάδες οντοτήτων. Όσον αφορά τους φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προσδιορίζουν τους σχετικούς φορείς και να επιβάλλουν αυστηρότερες απαιτήσεις από αυτές που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία. Τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να προσδιορίζουν παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών, καθώς η παρούσα οδηγία θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλους τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της. Επιπλέον, η παρούσα οδηγία και οι εκτελεστικές πράξεις που εκδίδονται δυνάμει αυτής θα πρέπει να εξασφαλίζουν υψηλό επίπεδο εναρμόνισης για τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών όσον αφορά τις απαιτήσεις ασφάλειας και κοινοποίησης. Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να επιτρέπουν την ομοιόμορφη αντιμετώπιση των παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών σε ολόκληρη την Ένωση, κατά τρόπο αναλογικό προς τη φύση τους και τη σοβαρότητα του κινδύνου που μπορεί να αντιμετωπίσουν. (57) Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να απαγορεύει στα κράτη μέλη να επιβάλλουν απαιτήσεις ασφάλειας και κοινοποίησης σε οντότητες που δεν είναι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών εμπίπτοντες στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας, με την επιφύλαξη των υποχρεώσεων των κρατών μελών δυνάμει του ενωσιακού δικαίου. (58) Κατά την έκδοση εκτελεστικών πράξεων σχετικά με τις απαιτήσεις ασφάλειας για τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών, η Επιτροπή παροτρύνεται να λαμβάνει υπόψη τα ακόλουθα παραδείγματα: σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των συστημάτων και των εγκαταστάσεων: την υλική και περιβαλλοντική ασφάλεια, την ασφάλεια του εφοδιασμού, τον έλεγχο της πρόσβασης στα συστήματα δικτύων και πληροφοριών και την ακεραιότητά τους σε ό,τι αφορά τη διαχείριση συμβάντων: τις διαδικασίες διαχείρισης συμβάντων, την ικανότητα εντοπισμού συμβάντων, την κοινοποίηση συμβάντων και την επικοινωνία σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της επιχειρηματικής συνέχειας: τη στρατηγική για τη συνέχεια της παροχής υπηρεσιών και τα σχέδια αντιμετώπισης απρόοπτων καταστάσεων, τις ικανότητες ανάκαμψης μετά από καταστροφές και σε ό,τι αφορά την παρακολούθηση, την επιθεώρηση και τις δοκιμές: τις πολιτικές για την παρακολούθηση και την καταγραφή, τα σχέδια άσκησης για την αντιμετώπιση απρόοπτων καταστάσεων, τις δοκιμές συστημάτων δικτύων και πληροφοριών, τις εκτιμήσεις ασφάλειας και την παρακολούθηση της συμμόρφωσης. 5894/16 ΧΦ/μκρ 21
(59) Οι αρμόδιες αρχές πρέπει να δίνουν τη δέουσα προσοχή στη διατήρηση άτυπων και αξιόπιστων διαύλων ανταλλαγής πληροφοριών. Κατά τη δημοσιοποίηση συμβάντων που κοινοποιούνται στις αρμόδιες αρχές πρέπει να αντισταθμίζονται δεόντως αφενός το συμφέρον του κοινού να ενημερώνεται σχετικά με απειλές και αφετέρου η πιθανή προσβολή της φήμης και η εμπορική ζημία των φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και των παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών που κοινοποιούν συμβάντα. Κατά την εφαρμογή των υποχρεώσεων κοινοποίησης, οι αρμόδιες αρχές και οι ΟΠΣΑΥ πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην ανάγκη να διατηρούνται αυστηρώς απόρρητες οι πληροφορίες για τα τρωτά σημεία των προϊόντων πριν από την έκδοση των κατάλληλων επιδιορθώσεων ασφάλειας. (60) Οι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών θα πρέπει να υπόκεινται σε ήπιες και αντενεργές εκ των υστέρων εποπτικές δραστηριότητες, δικαιολογούμενες από τη φύση των υπηρεσιών και των δραστηριοτήτων τους. Ως εκ τούτου, η αρμόδια αρχή θα πρέπει να αναλαμβάνει δράση μόνο όταν λαμβάνει στοιχεία (για παράδειγμα από τον ίδιο τον πάροχο ψηφιακών υπηρεσιών, από άλλη αρμόδια αρχή, συμπεριλαμβανομένης αρμόδιας αρχής άλλου κράτους μέλους, ή από χρήστη της υπηρεσίας) που δείχνουν ότι ένας πάροχος ψηφιακών υπηρεσιών δεν συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας, ιδίως αφού έχει λάβει χώρα συμβάν. Ως εκ τούτου, η αρμόδια αρχή δεν θα πρέπει να φέρει γενική υποχρέωση εποπτείας των παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών. (61) Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να διαθέτουν τα απαραίτητα μέσα για την εκτέλεση των καθηκόντων τους, συμπεριλαμβανομένων εξουσιών απόκτησης επαρκών πληροφοριών για την αξιολόγηση του επιπέδου ασφάλειας συστημάτων δικτύων και πληροφοριών. 5894/16 ΧΦ/μκρ 22
(62) Τα συμβάντα μπορεί να είναι αποτέλεσμα εγκληματικών δραστηριοτήτων, στην πρόληψη, τη διερεύνηση και τη δίωξη των οποίων συμβάλλουν ο συντονισμός και η συνεργασία μεταξύ φορέων εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών, παρόχων ψηφιακών υπηρεσιών, αρμόδιων αρχών και αρχών επιβολής του νόμου. Όταν υπάρχει υπόνοια ότι ένα περιστατικό σχετίζεται με σοβαρές εγκληματικές δραστηριότητες δυνάμει εθνικής ή ενωσιακής νομοθεσίας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παροτρύνουν τους φορείς εκμετάλλευσης βασικών υπηρεσιών και τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών να κοινοποιούν οι ίδιοι στις αρμόδιες αρχές επιβολής του νόμου συμβάντα εικαζόμενης σοβαρής εγκληματικής φύσεως. Κατά περίπτωση, είναι επιθυμητό να διευκολύνεται ο συντονισμός μεταξύ των αρμόδιων αρχών και των αρχών επιβολής του νόμου των διαφόρων κρατών μελών από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τα Εγκλήματα στον Κυβερνοχώρο (EC3) και τον ENISA. (63) Σε πολλές περιπτώσεις τα συμβάντα έχουν ως αποτέλεσμα την έκθεση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε κίνδυνο. Στο πλαίσιο αυτό, οι αρμόδιες αρχές και οι αρχές προστασίας δεδομένων πρέπει να συνεργάζονται και να ανταλλάσσουν πληροφορίες για όλα τα συναφή θέματα με σκοπό την αντιμετώπιση των παραβιάσεων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα οι οποίες οφείλονται σε συμβάντα. (64) Η δικαιοδοσία για τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών θα πρέπει να ανατίθεται σε ένα μόνο κράτος μέλος, εκείνο όπου ο φορέας εκμετάλλευσης έχει την κύρια εγκατάστασή του στην Ένωση, η οποία κατ' αρχήν αντιστοιχεί στον τόπο όπου ο πάροχος έχει την έδρα του στην Ένωση. Η εγκατάσταση προϋποθέτει την ουσιαστική και πραγματική άσκηση δραστηριότητας μέσω σταθερών σχημάτων. Η νομική μορφή των σχημάτων αυτών, είτε μέσω παραρτήματος είτε μέσω θυγατρικής με νομική προσωπικότητα, δεν αποτελεί εν προκειμένω τον καθοριστικό παράγοντα. Το κριτήριο αυτό δεν θα πρέπει να εξαρτάται από το κατά πόσον τα συστήματα δικτύων και πληροφοριών βρίσκονται στον τόπο αυτό η παρουσία και η χρήση τέτοιων συστημάτων δεν συνιστούν από μόνες τους βασική εγκατάσταση και συνεπώς δεν είναι κριτήρια για τον καθορισμό της βασικής εγκατάστασης. 5894/16 ΧΦ/μκρ 23
(65) Σε περίπτωση που πάροχος ψηφιακών υπηρεσιών μη εγκατεστημένος στην Ένωση προσφέρει υπηρεσίες εντός της Ένωσης, πρέπει να ορίζει αντιπρόσωπο. Για να προσδιοριστεί κατά πόσον ένας πάροχος ψηφιακών υπηρεσιών προσφέρει υπηρεσίες εντός της Ένωσης, θα πρέπει να εξακριβώνεται αν είναι προφανές ότι ο εν λόγω πάροχος ψηφιακών υπηρεσιών σκοπεύει να προσφέρει υπηρεσίες σε πρόσωπα σε ένα η περισσότερα κράτη μέλη της Ένωσης. Η προσβασιμότητα του ιστοχώρου του παρόχου ψηφιακών υπηρεσιών ή μεσάζοντα εντός της Ένωσης ή διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και άλλων στοιχείων επικοινωνίας ή η χρήση γλώσσας που χρησιμοποιείται γενικά στην τρίτη χώρα όπου είναι εγκατεστημένος ο πάροχος ψηφιακών υπηρεσιών δεν αρκούν από μόνες τους για να εξακριβωθεί τέτοια πρόθεση, αλλά παράγοντες όπως η χρήση γλώσσας ή νομίσματος που χρησιμοποιείται γενικά σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη με δυνατότητα παραγγελίας υπηρεσιών σε αυτή την άλλη γλώσσα και/ή οι αναφορές σε καταναλωτές ή χρήστες που βρίσκονται στην Ένωση μπορούν να καθιστούν προφανή την πρόθεση του παρόχου ψηφιακών υπηρεσιών να προσφέρει υπηρεσίες εντός της Ένωσης. Ο αντιπρόσωπος πρέπει να ενεργεί εξ ονόματος του παρόχου ψηφιακών υπηρεσιών και οι αρμόδιες αρχές ή οι ΟΠΣΑΥ μπορούν να έρχονται σε επαφή με αυτόν. Ο αντιπρόσωπος θα πρέπει να ορίζεται ρητώς με γραπτή εντολή του παρόχου ψηφιακών υπηρεσιών να ενεργεί εξ ονόματός του όσον αφορά τις υποχρεώσεις του που απορρέουν από την παρούσα οδηγία, συμπεριλαμβανομένης της κοινοποίησης συμβάντων. (66) Η τυποποίηση των απαιτήσεων ασφάλειας είναι διαδικασία καθοδηγούμενη από την αγορά. Για να εξασφαλιστεί συγκλίνουσα εφαρμογή των προτύπων ασφάλειας, τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρύνουν την τήρηση καθορισμένων προτύπων ή τη συμμόρφωση με καθορισμένα πρότυπα, με σκοπό την επίτευξη υψηλού επιπέδου ασφάλειας σε ενωσιακό επίπεδο. Ο ENISA θα πρέπει να βοηθά τα κράτη μέλη παρέχοντας συμβουλές και κατευθυντήριες γραμμές. Για τον σκοπό αυτό, θα ήταν ενδεχομένως χρήσιμη η κατάρτιση εναρμονισμένων προτύπων κατά τρόπο σύμφωνο με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 8. 8 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με την ευρωπαϊκή τυποποίηση, την τροποποίηση των οδηγιών του Συμβουλίου 89/686/ΕΟΚ και 93/15/ΕΟΚ και των οδηγιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 94/9/ΕΚ, 94/25/ΕΚ, 95/16/ΕΚ, 97/23/ΕΚ, 98/34/ΕΚ, 2004/22/ΕΚ, 2007/23/ΕΚ, 2009/23/ΕΚ και 2009/105/ΕΚ και την κατάργηση της απόφασης 87/95/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της απόφασης αριθ. 1673/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 316 της 14.11.2012, σ. 12). 5894/16 ΧΦ/μκρ 24