9664/19 ΘΚ/μκρ 1 JAI.2

Transcript

1 Βρυξέλλες, 27 Μαΐου 2019 (OR. en) 9664/19 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Προεδρία Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ.: 9296/19 Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: 6110/19 ADD1 Θέμα: JAI 575 COPEN 233 CYBER 180 DROIPEN 88 JAIEX 85 ENFOPOL 270 DAPIX 195 EJUSTICE 85 MI 473 TELECOM 239 DATAPROTECT 154 USA 37 RELEX 539 ΠΡΟΣΘΗΚΗ στη σύσταση για απόφαση του Συμβουλίου για την έγκριση της συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε διαπραγματεύσεις σχετικά με το δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο στη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο (CETS αριθ. 185) - Έγκριση 1. Στις 5 Φεβρουαρίου 2019, η Επιτροπή εξέδωσε δύο συστάσεις για αποφάσεις του Συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένων των προσθηκών στις οδηγίες διαπραγμάτευσης σχετικά με το ζήτημα της διασυνοριακής πρόσβασης σε ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία, ήτοι μία για την έναρξη διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ και μία για τη συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με το δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο της σύμβασης για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο (CETS αριθ. 185). 9664/19 ΘΚ/μκρ 1 JAI.2 EL

2 2. Το κείμενο της σύστασης για απόφαση του Συμβουλίου για την έγκριση της συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε διαπραγματεύσεις σχετικά με το δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο στη σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο 1 και το κείμενο της σχετικής οδηγίας διαπραγμάτευσης 2 υποβλήθηκαν στο Συμβούλιο και εξετάστηκαν σε τεχνικό επίπεδο στο πλαίσιο της ομάδας COPEN. 3. Μετά την εξέταση σε τεχνικό επίπεδο, εισήχθησαν ορισμένες αλλαγές και στα δύο κείμενα, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι απόψεις των αντιπροσωπιών. Έτσι μπόρεσε να οριστικοποιηθεί το κείμενο της σύστασης για απόφαση του Συμβουλίου το οποίο υποβλήθηκε προς αναθεώρηση στους γλωσσομαθείς νομικούς, καθώς και το κείμενο της οδηγίας διαπραγμάτευσης. 4. Το κείμενο της σύστασης, όπως αναθεωρήθηκε από τους γλωσσομαθείς νομικούς και το κείμενο της οδηγίας διαπραγμάτευσης, με ορισμένες πρόσθετες προσαρμογές ως έχει στο παράρτημα του παρόντος σημειώματος, εγκρίθηκαν από την ΕΜΑ στις 22 Μαΐου Οι αλλαγές στο αρχικό κείμενο της Επιτροπής επισημαίνονται με έντονους χαρακτήρες για τις προσθήκες και με [...] για τις διαγραφές. 6. Βάσει των ανωτέρω, καλείται συνεπώς το Συμβούλιο να εγκρίνει: το κείμενο της σύστασης για απόφαση του Συμβουλίου για την έγκριση της συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εξ ονόματος της ΕΕ, σε διαπραγματεύσεις σχετικά με το δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο στη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, όπως αναθεωρήθηκε από τους γλωσσομαθείς νομικούς 3 και το κείμενο της οδηγίας διαπραγμάτευσης όπως παρατίθεται στο Παράρτημα του παρόντος σημειώματος. 1 έγγρ. 6110/19. 2 έγγρ. 6110/19 + ADD 1. 3 έγγρ. 9116/ /19 ΘΚ/μκρ 2 JAI.2 EL

3 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Προσθήκη στη σύσταση για απόφαση του Συμβουλίου για την έγκριση της συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε διαπραγματεύσεις σχετικά με το δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο στη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο (CETS αριθ. 185) I. ΣΤΟΧΟΙ Σκοπός της Επιτροπής κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων θα πρέπει να είναι η επίτευξη των στόχων που παρατίθενται αναλυτικά στη συνέχεια: α) Οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν [...] ότι οι διατάξεις του δεύτερου [...] πρόσθετου πρωτοκόλλου [...] συνάδουν με το δίκαιο της ΕΕ και τις απορρέουσες από αυτό υποχρεώσεις των κρατών μελών, ιδίως όσον αφορά τις εξουσίες έρευνας που έχουν ανατεθεί σε τρίτα συμβαλλόμενα μέρη. β) Ειδικότερα, οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να διασφαλίσουν το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, των ελευθεριών και των γενικών αρχών του δικαίου της ΕΕ, όπως κατοχυρώνονται στις Συνθήκες και στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων της αρχής της αναλογικότητας, των δικονομικών δικαιωμάτων, του τεκμηρίου της αθωότητας και των δικαιωμάτων υπεράσπισης των προσώπων που υπόκεινται σε ποινική διαδικασία, καθώς και της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και των δεδομένων ηλεκτρονικών επικοινωνιών κατά την επεξεργασία τέτοιων δεδομένων, καθώς και των διαβιβάσεων σε αρχές επιβολής του νόμου σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και κάθε άλλης υποχρέωσης που υπέχουν οι αρχές επιβολής του νόμου και οι δικαστικές αρχές στο πλαίσιο αυτό. 9664/19 ΘΚ/μκρ 3

4 γ) Επιπλέον, το δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο και το σχέδιο νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με τα ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία θα πρέπει να είναι συμβατά [...], καθώς [...] το συγκεκριμένο νομοσχέδιο εξελίσσεται στο πλαίσιο των[...] συζητήσεων [...] μεταξύ των συννομοθετών [...] και αποτρέπει συγκρούσεις νόμων. Ειδικότερα, ένα τέτοιο πρωτόκολλο θα πρέπει να περιορίζει στο μέγιστο δυνατό βαθμό τους κινδύνους των εντολών υποβολής στοιχείων που εκδίδονται στο πλαίσιο ενός μελλοντικού μέσου της ΕΕ που προκαλεί συγκρούσεις με τη νομοθεσία τρίτων χωρών τα οποία είναι συμβαλλόμενα μέρη του δεύτερου πρόσθετου πρωτοκόλλου. Όταν συνοδεύεται από κατάλληλες εγγυήσεις για την προστασία των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής, θα διευκολύνει τη συμμόρφωση των παρόχων υπηρεσιών της ΕΕ με τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τη νομοθεσία της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής, στο μέτρο που μια τέτοια διεθνής συμφωνία θα μπορούσε να παρέχει μια νομική βάση για τη διαβίβαση δεδομένων κατόπιν εντολών υποβολής στοιχείων ή αιτημάτων που έχουν εκδοθεί από αρχή τρίτου συμβαλλόμενου μέρους στο δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο το οποίο απαιτεί από τον υπεύθυνο επεξεργασίας ή τον εκτελούντα την επεξεργασία να κοινοποιήσει δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα ή δεδομένα ηλεκτρονικών επικοινωνιών. II. II.1. ΕΙΔΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Σχέση με το δίκαιο της ΕΕ και άλλες (πιθανές) συμφωνίες α) Θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι το δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο περιλαμβάνει ρήτρα [...] η οποία προβλέπει ότι τα κράτη μέλη, στις μεταξύ τους σχέσεις, εξακολουθούν να εφαρμόζουν τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντί του δεύτερου πρόσθετου πρωτοκόλλου. β) Το δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο μπορεί να εφαρμοστεί ελλείψει άλλων ειδικότερων διεθνών συμφωνιών που δεσμεύουν την Ευρωπαϊκή Ένωση ή τα κράτη μέλη της και άλλα μέρη της Σύμβασης, ή, όταν υπάρχουν τέτοιες διεθνείς συμφωνίες, μόνο στο μέτρο που ορισμένα ζητήματα δεν ρυθμίζονται από τις εν λόγω συμφωνίες. Οι ειδικότερες αυτές διεθνείς συμφωνίες θα πρέπει επομένως να υπερισχύουν του δεύτερου πρόσθετου πρωτοκόλλου, υπό την προϋπόθεση ότι συνάδουν με τους στόχους και τις αρχές της Σύμβασης. 9664/19 ΘΚ/μκρ 4

5 II.2. Διατάξεις για αποτελεσματικότερη αμοιβαία δικαστική συνδρομή: α) Οι διατάξεις σχετικά με τις «γλώσσες υποβολής των αιτημάτων», στην τρέχουσα διατύπωσή τους, ορίζουν ότι τα αιτήματα θα πρέπει να υποβάλλονται σε γλώσσα αποδεκτή από το συμβαλλόμενο μέρος στο οποίο απευθύνεται το αίτημα ή να συνοδεύονται από μετάφραση στη γλώσσα αυτή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να υποστηρίξει το σχέδιο κειμένου και την εισηγητική έκθεση που αποτέλεσαν αντικείμενο προηγούμενης έγκρισης. β) Οι διατάξεις σχετικά με την «επείγουσα αμοιβαία συνδρομή», στην τρέχουσα διατύπωσή τους, καθιστούν δυνατή τη γρήγορη αναζήτηση αμοιβαίας συνδρομής με την αποστολή της σχετικής αίτησης σε ηλεκτρονική μορφή, όταν το συμβαλλόμενο μέρος που υποβάλλει την αίτηση θεωρεί ότι υφίσταται κατάσταση έκτακτης ανάγκης, υπό την έννοια ότι επίκειται σημαντικός και άμεσος κίνδυνος για τη ζωή ή την ασφάλεια φυσικού προσώπου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να υποστηρίξει το σχέδιο κειμένου και την εισηγητική έκθεση που αποτέλεσαν αντικείμενο προηγούμενης έγκρισης. Το πλαίσιο της αμοιβαίας συνδρομής θα πρέπει να είναι το ίδιο με εκείνο που ορίζεται στο άρθρο 25 της Σύμβασης. γ) Σε ό,τι αφορά τις διατάξεις σχετικά με την «εικονοδιάσκεψη», η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να επιδιώξει τη συμφωνία του δεύτερου πρόσθετου πρωτοκόλλου με τις αντίστοιχες διατάξεις των ισχυουσών διεθνών συμφωνιών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της και άλλων συμβαλλόμενων μερών της Σύμβασης, όπου είναι δυνατό. Οι διατάξεις θα πρέπει να επιτρέπουν στα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την τήρηση των εφαρμοστέων διασφαλίσεων για την προστασία των δικονομικών δικαιωμάτων δυνάμει του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου. δ) Σε ό,τι αφορά τις διατάξεις σχετικά με το «υπόδειγμα έγκρισης», η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να ενεργήσει ώστε το σχέδιο κειμένου και η αιτιολογική έκθεση να περιλαμβάνουν στοιχεία, όπως υποχρεωτικές ανώτατες προθεσμίες για τη λήψη αποφάσεων εκ μέρους των εθνικών αρχών, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η χρήση αυτού του υποδείγματος επιταχύνει τις διαδικασίες επιπλέον, οι εν λόγω διατάξεις θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι η επιβάρυνση των παρόχων υπηρεσιών είναι αναλογική και ότι εφαρμόζονται μέσα έννομης προστασίας, κατά περίπτωση. 9664/19 ΘΚ/μκρ 5

6 II. 3 Διατάξεις που επιτρέπουν την άμεση συνεργασία με παρόχους υπηρεσιών σε άλλες δικαιοδοσίες: α) Σε ό,τι αφορά τις διατάξεις σχετικά με την «άμεση συνεργασία με παρόχους σε άλλες δικαιοδοσίες», η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι το δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο συνάδει με το δίκαιο της ΕΕ, περιλαμβάνει τις δέουσες διασφαλίσεις και προβλέπει αναλογική επιβάρυνση για τους παρόχους υπηρεσιών. β) Σε ό,τι αφορά τις διατάξεις σχετικά με τις «διεθνείς εντολές υποβολής στοιχείων», η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι το δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο περιλαμβάνει τις δέουσες διασφαλίσεις σε θέματα θεμελιωδών δικαιωμάτων, λαμβάνοντας υπόψη τους διαφορετικούς βαθμούς ευαισθησίας των κατηγοριών δεδομένων, τις ενιαίες απαιτήσεις για τις διαβιβάσεις από τις αρμόδιες αρχές απευθείας στους παρόχους υπηρεσιών και τις διασφαλίσεις που προβλέπονται στις ευρωπαϊκές εντολές υποβολής στοιχείων για τις διάφορες κατηγορίες δεδομένων. γ) Σε ό,τι αφορά τις διατάξεις σχετικά με τις «διεθνείς εντολές υποβολής στοιχείων», η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα πρέπει να αντιταχθεί στην προσθήκη στο δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο πρόσθετων διασφαλίσεων και λόγων άρνησης σε σχέση με [...] το σχέδιο νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με τα ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία [...], καθώς και στο βαθμό που εξελίσσεται στο πλαίσιο της ενωσιακής νομοθετικής διαδικασίας [...], όπως η κοινοποίηση και η συναίνεση από το κράτος του παρόχου υπηρεσιών και ο εκ των προτέρων έλεγχος που διενεργείται είτε από δικαστήριο, είτε από ανεξάρτητο διοικητικό φορέα, εφόσον τούτο δεν μειώνει σε δυσανάλογο βαθμό την αποτελεσματικότητα του μέσου που προβλέπεται στο δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο (για παράδειγμα, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης). Τυχόν πρόσθετες διασφαλίσεις και λόγοι άρνησης δεν θα πρέπει να επηρεάζουν τη λειτουργία των [...] κανόνων της ΕΕ σχετικά με τα ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία μεταξύ των κρατών μελών. 9664/19 ΘΚ/μκρ 6

7 II.4. Ισχυρότερες διασφαλίσεις για τις υφιστάμενες πρακτικές διασυνοριακής πρόσβασης στα δεδομένα: α) Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι οι διατάξεις του δεύτερου πρόσθετου πρωτοκόλλου σχετικά με την «επέκταση των αναζητήσεων και την πρόσβαση βάσει διαπιστευτηρίων» και με τις «τεχνικές έρευνας» περιλαμβάνουν τις δέουσες διασφαλίσεις για τα θεμελιώδη δικαιώματα. Ως εκ τούτου, το σχέδιο κειμένου θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τον όρο ότι τα δεδομένα που αποθηκεύονται στο συνδεδεμένο σύστημα υπολογιστή είναι νομίμως προσβάσιμα από το αρχικό σύστημα, ότι η πρόσβαση είναι αναγκαία και αναλογική και ότι δεν συνεπάγεται παραβίαση των μέτρων ασφάλειας σε συσκευές σύμφωνα με τις διασφαλίσεις που περιγράφονται κατωτέρω. β) Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει επίσης να διασφαλίσει ότι δεν περιορίζει τις δυνατότητες μιας τέτοιας πρόσβασης που επί του παρόντος προβλέπονται στα κράτη μέλη. II.5. Διασφαλίσεις, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων προστασίας δεδομένων: Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι το δεύτερο πρόσθετο πρωτόκολλο [...] περιλαμβάνει τις δέουσες διασφαλίσεις για την προστασία των δεδομένων κατά την έννοια της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680, του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 και της οδηγίας 2002/58/ΕΚ για τη συλλογή, διαβίβαση και επακόλουθη χρήση των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και των δεδομένων ηλεκτρονικών επικοινωνιών που περιέχονται στα ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία που ζητεί η αιτούσα αρχή. Οι εν λόγω διασφαλίσεις θα πρέπει να [...] λαμβάνουν υπόψη τις διασφαλίσεις που προβλέπονται στις συμφωνίες της ΕΕ, όπως η συμφωνία-πλαίσιο ΕΕ-ΗΠΑ, και στην εκσυγχρονισμένη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία του ατόμου από την αυτοματοποιημένη επεξεργασία πληροφοριών προσωπικού χαρακτήρα (CETS αριθ. 108). Οι εν λόγω διασφαλίσεις θα πρέπει να αφορούν την επεξεργασία δεδομένων στο πλαίσιο της αμοιβαίας συνδρομής μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου και της άμεσης συνεργασίας μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου και των παρόχων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει επιδιώξει την εφαρμογή των διασφαλίσεων αυτών για όλες τις εξουσίες έρευνας [...]. 9664/19 ΘΚ/μκρ 7

8 III. ΕΔΑΦΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ, ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Οι τελικές διατάξεις του πρόσθετου πρωτοκόλλου, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων σχετικά με την έναρξη ισχύος, τις επιφυλάξεις, την καταγγελία, κλπ. θα πρέπει να καθοριστούν, στο μέτρο του δυνατού και κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο (CETS αριθ. 185). Διατάξεις που παρεκκλίνουν από τις τυποποιημένες ρήτρες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο όταν είναι αναγκαίο για την επίτευξη των στόχων ή για να αντικατοπτρίζουν τις ειδικές περιστάσεις του δεύτερου πρόσθετου πρωτοκόλλου. IV. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ 1. Οι διαπραγματεύσεις πρέπει να προετοιμαστούν εγκαίρως. Για το σκοπό αυτόν, η Επιτροπή ενημερώνει το Συμβούλιο σχετικά με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα και τα προς διαπραγμάτευση ζητήματα και γνωστοποιεί τις σχετικές πληροφορίες το συντομότερο δυνατό. 2. Εφόσον είναι αναγκαίο ή κατόπιν αιτήματος του Συμβουλίου, των διαπραγματεύσεων προηγείται συνεδρίαση της ομάδας «Συνεργασία επί ποινικών θεμάτων» με σκοπό τον προσδιορισμό των βασικών ζητημάτων, τη διατύπωση γνωμών και τον καθορισμό κατευθυντήριων γραμμών, κατά περίπτωση. 3. Η Επιτροπή υποβάλλει εκθέσεις στην ομάδα «Συνεργασία επί ποινικών θεμάτων» σχετικά με την έκβαση των διαπραγματεύσεων μετά από κάθε διαπραγματευτική σύνοδο. 4. Η Επιτροπή ενημερώνει το Συμβούλιο και διαβουλεύεται με την ομάδα «Συνεργασία επί ποινικών θεμάτων» για οποιοδήποτε σημαντικό ζήτημα προκύψει κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. 9664/19 ΘΚ/μκρ 8