ιακυμάνσεις της τιμής της Τesto Η τιμή της τεστοστερόνης στο αίμα εμφανίζει μία ημερήσια διακύμανση η οποία μάλιστα εξαρτάται από τις εποχές του έτους. Έτσι η μέγιστη συγκέντρωση παρατηρείται το πρωί (περίπου στις 08.00) κατά τον Μάιο, ενώ τον Νοέμβριο εμφανίζεται το μεσημέρι (περίπου στις 14.00). Υπάρχει επίσης μία ετήσια διακύμανση της μέσης ημερήσιας τιμής με μέγιστο κατά τον μήνα Οκτώβριο.
Μεταφορά ανδρογόνων στο αίμα Τα ανδρογόνα που κυκλοφορούν στο αίμα συνδέονται κατά το μεγαλύτερο τους τμήμα (97%) με πρωτεΐνες του πλάσματος: - με τις λευκωματίνες, - την τρανσκορτίνη και -(ειδικά η τεστοστερόνη και η διυδροτεστοστερόνη κατά 65%) με μία ιδιαίτερη β-σφαιρίνη (gonadal steroid ή testosterone binding globulin GBG ή ΤeΒG) [όμοια είναι και η ΑΒΡ (androgen binding protein) που παράγεται από τα κύτταρα του Sertoli με τη δράση της FSΗ, διαφέρει μόνο κατά το ΜΒ και την υδατανθρακική προσθετική ομάδα ] Από το συνολικό ποσό της τεστοστερόνης στο αίμα μόνον το 1,0-4,0% ευρίσκεται ελεύθερο, δηλαδή σε βιολογικά δραστική μορφή.
Μεταβολισμός της τεστοστερόνης Ο μεταβολισμός της τεστοστερόνης οδηγεί βασικά στα ίδια προϊόντα όπως και στην περίπτωση των ανδρογόνων του φλοιού των επινεφριδίων, δηλ. παράγονται τελικά τα 17- κετοστεροειδή: ανδροστερόνη, επιανδροστερόνη και αιτιοχολανολόνη τα οποία και εμφανίζονται στα ούρα κυρίως με τη μορφή θειικών και γλυκουρονικών εστέρων. Άλλα μεταβολικά προϊόντα είναι η ανδροστανολόνη, η ανδροστανδιόλη και η επιτεστοστερόνη
Απέκκριση της τεστοστερόνης διαμέσου των νεφρών Η απέκκριση της τεστοστερόνης διαμέσου των νεφρών εμφανίζει ένα μέγιστο κατά την ηλικία των 25-30 ετών. Το ποσό της τεστοστερόνης στα ούρα είναι πολύ μικρό σε σχέση με τα απεκκρινόμενα 17- κετοστεροειδή. Το 30% περίπου της τεστοστερόνης των ούρων προέρχεται από τον φλοιό των επινεφριδίων. Η τεστοστερόνη αυτή δεν αποτελεί απευθείας έκκριμα του φλοιού των επινεφριδίων, αλλά παράγεται κυρίως εμμέσως στην περιφέρεια από τη θειική DΗΕΑ την οποία αυτός εκκρίνει.
4. Οι δράσεις των ανδρογόνων ορμονών Η τεστοστερόνη, με τη δράση μίας 5α-αναγωγάσης μετατρέπεται μέσα σε ορισμένα από τα κύτταρα-στόχος (όπως στον προστάτη, στις σπερματοδόχους κυστεις, στο ήπαρ και στους θυλάκους των τριχών) σε μία ακόμη περισσότερο δραστική ουσία, την 5αδιυδροτεστοστερόνη (DΗΤ), η οποία στη συνέχεια μετατρέπεται εν μέρει στην επίσης δραστική 3βανδροστανδιόλη. Σε ορισμένες άλλες κατηγορίες κυττάρων, π.χ. στον οστίτη ιστό -που στερείται 5α-αναγωγάσης- ή στον μυϊκό ιστό, η τεστοστερόνη δρα χωρίς να μεταβληθεί η μορφή της, ενώ η DΗΤ δεν έχει παρά ασήμαντη επενέργεια' το ίδιο ισχύει για την επίδραση των ανδρογόνων αυτών στον ψυχισμό των αρρένων.
Τα ανδρογόνα στεροειδή γενικά ασκούν αξιόλογη αναβολική δράση στον οργανισμό Τα αναβολικά φαινόμενα εκδηλώνονται ιδιαίτερα έντονα κατά τη χορήγηση τεστοστερόνης σε άρρενες στην εφηβική περίοδο καθώς και σε γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας Iδιαίτερα έντονη είναι σε όλα τα όργανα τα οποία ανήκουν στο γεννητικό σύστημα του άρρενα (προστάτη, σπερματοδόχους κυστεις, πέος κτλ.) καθώς επίσης και σε ορισμένα παρεγχυματώδη όργανα, όπως στο ήπαρ και στους νεφρούς, σε πολλούς από τους σκελετικούς μυς καθώς και στον χονδρικό ιστό.
Xαρακτηριστικό της ελλείψεως τεστοστερόνης κατά την εφηβική ηλικία στα άρρενα άτομα είναι η βραδείας εξελίξεως -αλλά τελικά υπέρμετρη- ανάπτυξη του ύψους του σώματος (ευνουχοειδής γιγαντισμός) η οποία ακριβώς οφείλεται στη μη έγκαιρη "σύγκλειση" της επιφυσιακής ζώνης αυξήσεως. Γενικότερα η τεστοστερόνη μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για τη χαρακτηριστική εμφάνιση του κινητικού συστήματος των ανδρών, δηλαδή τη μεγαλύτερη ως προς τις γυναίκες ανάπτυξη των μυών (σχεδόν κατά 50%) και την ιδιάζουσα διαμόρφωση των οστών (ευρύτερος θώρακας, στενότερη πύελος κτλ.).
Οι ειδικές δράσεις της τεστοστερόνης στα όργανα του γεννητικού συστήματος μορφολογική εξέλιξη, η αύξηση και η λειτουργικότητα του προστάτη, των σπερματοδόχων κύστεων, των κωπηρείων αδένων καθώς και του πέους και του οσχέου. Η τεστοστερόνη επιδρά αυξητικά στην επιδιδυμίδα ενώ συμβάλλει παράλληλα στη φυσιολογική ωρίμανση του ίδιου του όρχεως (και ειδικά των σπερματικών σωληναρίων) και στην εξέλιξη της σπερματογενέσεως.
Κατά την εμβρυϊκή περίοδο η τεστοστερόνη, σε συνδυασμό με έναν ειδικό γλυκοπρωτεϊνικό παράγοντα με 536 αμινοξέα (regression factor MRF ή anti- müllerian hormone-amh) συμβάλλει στη διαφοροποίηση του πόρου του Wolf προς επιδιδυμίδα και σπερματικό πόρο ενώ παράλληλα προκαλεί την υποστροφή του πόρου του ΜϋΙΙer (ο οποίος στο θήλυ άτομο εξελίσσεται προς ωαγωγό και μητροκολεϊκό σωλήνα).
Παράλληλα η τεστοστερόνη προωθεί: την εξέλιξη και διαφοροποίηση των έσω και έξω γεννητικών οργάνων, την κάθοδο του όρχεως από το κύτος της κοιλίας στο όσχεο και, ενδεχομένως, την "άρρενα" διαφοροποίηση διαφόρων κέντρων και "λειτουργικών μηχανισμών" στο Κ.Ν.Σ. τα ανδρογόνα γενικώς αναστέλλουν την αύξηση των μαζικών αδένων.
ράση των ανδρογόνων στεροειδών στην τριχοφυΐα πρωτογενής τρίχωση (κεφαλής, φρυδιών, βλεφάρων καθώς και τμήματος της τριχώσεως των άκρων): αναπτύσσεται άσχετα με την παρουσία των ανδρογόνων "αμφισεξουαλική" δευτερογενής τρίχωση (στην ήβη): τρίχωση στις κοιλότητες της μασχάλης, στο κάτω τρίγωνο του εφηβαίου (οριζόντιο όριο προς τα άνω) καθώς και ένα περαιτέρω τμήμα της τριχώσεως των άκρων: απαιτείται η ύπαρξη μίας ποσότητας ανδρογόνων αντίστοιχης με τη φυσιολογική στάθμη στον ένηβο γυναικείο οργανισμό. ειδική ανδρική τρίχωση (τρίχωση προσώπου και κορμού, την επέκταση της τριχώσεως του εφηβαίου προς τα άνω κατά μήκος της λευκής γραμμής μέχρι ή και πέρα από τον ομφαλό κτλ. : απατείται η παρουσία τόσης τεστοστερόνης όσης αντιστοιχεί στη στάθμη της σε φυσιολογικό ώριμο άνδρα
Η τεστοστερόνη -εφόσον υπάρχει και η αντίστοιχη κληρονομική προδιάθεση- προκαλεί αντιθέτως περιορισμό της τριχώσεως της κεφαλής στον άνδρα με τον τύπο της χαρακτηριστικής ανδρογενούς αλωπεκίας (φαλάκρας) αυτή εκδηλώνεται με απώλεια της τριχώσεως αρχικώς στις μετωποκροταφικές γωνίες και στη συνέχεια σε ολόκληρο το τριχωτό της κεφαλής.
Οι περαιτέρω δράσεις της τεστοστερόνης Αύξηση του πάχους και της χρωστικής του δέρματος και επίταση της παραγωγής του εκκρίματος των σμηγματογόνων και των μεγάλων οσμηγόνων αδένων του (δημιουργία του συνδρόμου της ακμής κατά την εφηβική ηλικία). Ελάττωση της αποβολής νατρίου και ύδατος διαμέσου των νεφρών η δράση αυτή, εάν συνυπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία οιδήματος. Αύξηση του μεγέθους του λάρυγγα στο σύνολο του και ιδιαίτερα του πάχους των φωνητικών χορδών έτσι προκαλείται χαρακτηριστική πτώση του ύψους της φωνής κατά την εφηβεία. Γενική μεταβολή του ψυχισμού με αποτέλεσμα το άτομο να γίνεται ενεργητικότερο, επιθετικότερο και με αυξημένη σεξουαλική διάθεση (libido) Περιορισμένη αύξηση του βασικού μεταβολισμού (~10%) καθώς και του ρυθμού ερυθροποιήσεως
5. Η ρύθμιση της λειτουργίας των όρχεων
Oi ακτιβίνες Α, ΑΒ και Β διεγείρουν την έκκριση της FSΗ. Οι παραπάνω ουσίες εμφανίζουν κάποια δομική συγγένεια με τον ΜRF και η παρουσία τους έχει επισημανθεί και σε άλλους ιστούς (μυελό των οστών, Κ.Ν.Σ.)
6. Οι διαταραχές της λειτουργίας των όρχεων Η έλλειψη επαρκούς εκκρίσεως τεστοστερόνης κατά την εμβρυϊκή περίοδο (άρρην ψευδοερμαφροδιτισμός). Ορχική ανεπάρκεια από την προεφηβική ηλικία άρρην υπογοναδισμός Η ελαττωματική έκκριση τεστοστερόνης κατά την ανδρική ηλικία κυρίως ανικανότητα και νευροψυχικές διαταραχές της προσωπικότητας
Η υπερέκκριση ανδρογόνων από τον όρχι (συνήθως λόγω της παρουσίας ενός νεοπλάσματος) σύνδρομο πρόωρης ήβης σε άνηβα αγόρια. Ορισμένα νεοπλάσματα των όρχεων ενδέχεται να προκαλέσουν υπερπαραγωγή και άλλου τύπου ορμονών, π.χ. χοριακής γοναδοτροπίνης ή οιστρογόνων γυναικομαστία. ιαταραχές της αναπτύξεως των γεννητικών οργάνων και του οργανισμού γενικότερα που οφείλονται σε ανωμαλίες της κατανομής των χρωμοσωμάτων του φύλου, όπως τα σύνδρομα Κlinefelter (ΧΧΥ), Τurner (ΧΟ)
A: Hypogonadal habitus. Note absence of body and facial hair as well as feminine body distribution. B: Hypogonadal facies. Note absence of facial hair and fine wrinkles around the corners of the eyes and lips
Klinefelter's syndrome in a 20-year-old man. Note relatively increased lower/upper body segment ratio, gynecomastia, small penis, and sparse body hair with a female pubic hair pattern.
Adiposogenital syndrome in an adolescent male. Note the obesity and childlike sexual organs.
7. Η στύση και η εκσπερμάτιση Το ρυθμιστικό κέντρο της στύσεως ευρίσκεται στην ιερή μοίρα του νωτιαίου μυελού (I 3 ) Το φαινόμενο της στύσεως αυτό καθεαυτό οφείλεται σε αγγειοδιαστολή των μικρών αρτηριών και των αρτηριδίων η απαγωγή του αίματος αυτού παρεμποδίζεται λόγω μίας παράλληλης μερικής φλεβοσυστολής Έχει επισημανθεί ότι ως νευροδιαβιβαστές στη θέση αυτή εκτός από την ακετυλοχολίνη εμφανίζεται το VΙΡ και το NO' και οι δύο αυτές ενώσεις παρουσιάζουν αγγειοδιασταλτική δράση στον μυϊκό χιτώνα των αρτηριδίων. Η παρασυμπαθητική διέγερση προκαλεί επιπλέον την έκκριση από τους βολβουρηθραίους αδένες ενός ιξώδους υγρού που αποσκοπεί στην αποφυγή οδυνηρής "τριβής" κατά την συνουσία Η εκσπερμάτιση είναι βασικά ένα διφασικό αντανακλαστικό φαινόμενο, το ρυθμιστικό κέντρο του οποίου ευρίσκεται στην οσφυϊκή μοίρα του νωτιαίου μυελού (O 1 -O 2 ). α' φάση -εξώθηση του σπέρματος- emission, β' φάση η τελική έξοδος του σπέρματος από την ουρήθρα κατά την στιγμή του οργασμού (ιδίως εκσπερμάτιση-ejaculation)