ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΚΟΥ ΓΕΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Σιμοπούλου Μάρα Λέκτορας Φυσιολογίας ΕΚΠΑ

Transcript

1 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΚΟΥ ΓΕΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Σιμοπούλου Μάρα Λέκτορας Φυσιολογίας ΕΚΠΑ

2 ΟΙ ΟΡΧΕΙΣ ΓΕΝΙΚΑ Η ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ ΟΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΤΩΝ ΟΡΧΕΩΝ Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΟΡΧΕΩΝ

3

4 ΑΝΑΤΟΜΙΑ Πέος (σηραγγώδη σώματα, ουρήθρα, βάλανος) 13η εμβρυϊκή εβδομάδα) Γεννητικοί αδένες: Όρχεις. Αποχετευτική οδός (Επιδιδυμίδα, σπερματικός πόρος, σπερματοδόχος λήκυθος, ουρήθρα) Παραγεννητικοι αδένες: Ουρηθραίοι, Βουλβορηθραίοι, προστάτης

5 Γεννητικά Όργανα Ανδρός

6 ΟΡΧΕΙΣ - ΓΕΝΙΚΑ Οι γεννητικοί αδένες του αναπαραγωγικού συστήματος του άρρενος. Μέσα στο όσχεο, κρέμονται από τον σπερματικό τόνο. Σχήμα ωοειδές, εκ. μήκος. Διαφοροποίηση:Βασική αναπτυξιακή τάση προς θήλυ. 6η-9η εμβρυϊκή εβδομάδα Γονίδια:TDF Testicular Determining Factor & SRY: Sex determining Region of the Y chromosome. Aλλά & γονίδια σε σωματικά χρωμοσώματα & Χ.

7 ΓΕΝΙΚΑ- ΟΡΧΕΙΣ Κάθε όρχις: 1.Βασικό όρχι (κύριος γεννητικός αδένας: Ορμόνες & σπερματοζωάρια). 2.Επιδιδυμίδα (Αρχικό τμήμα της εκφορητικής οδού του σπέρματος)

8

9 ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑ & ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ. Προέρχεται εμβρυϊκά από το μεσόνεφρο. Αποτελείται:α)Την κεφαλή:απαγωγά σωληνάρια, β)το σώμα γ) Την ουρά. 6m Σπερματικός πόρος:είναι η συνέχεια της ουράς της επιδιδυμίδας, εκτείνεται μέχρι τη βάση του προστάτη, όπου αναστομώνεται με τη σπερματοδόχο κύστη.

10 ΕΚΚΡΙΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Η εξωκρινής επιτελείται: 1. Κύτταρα Sertoli παράγουν Θρέφουν/ στηρίζουν σπερματοζωάρια 2. Σπερματικά σωληνάρια μεταφέρουν το σπέρμα. Η ενδοκρινής επιτελείται: 1. Διάμεσα κύτταρα Leydig διαθέτουν ένζυμα για παραγωγή στεροειδών ορμονώνανδρογόνων Τεστοστερόνη (χοληστερόλη)

11 Ινώδης Χιτώνας, Μεσαύλιο, Διαφραγμάτια,250 λοβία. Ορχικά Λοβία: -Δομική μονάδα του ορχικού παρεγχύματος. -Αποτελούνται: 1-4 Σπερματικά Σωληνάρια & διάμεση ουσία (κύτταρα Leydig).

12 ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΑ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑ -Επιμήκεις εσπειραμένοι σωληνίσκοι 50-70cm/.0,12-0,30mm. -Ευθέα σπερματικά σωληνάρια πόρους εκβάλλουν στο ορχικό δίκτυο Εξερχόμενοι από τον όρχι σχηματίζουν την κεφαλή της επιδιδυμίδας

13 ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΑ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑ Μέχρι 6 ετών συμπαγή χωρίς αυλό. Αποτελούνται από ένα βασικό υμένα & τα κύτταρα Sertoli. Στην ήβη γίνονται πολυέλικτα ωριμάζουν τα Σερτόλια.

14 Sertoli μεταξύ σπερμιογόνων κυττάρων.περιέχουν γλυκογόν & φέρουν στο κυτταρόπλασμα: μιτοχόνδρια, λυσοσωμάτια, μικροσωληνάρια. Πυρήνας έκκεντρα στη βάση. Αιματο-ορχικός φραγμός. Παράγουν MIS/AMH (Mullerian Inhibiting Substance-ανασταλτική ουσία του Πόρου του Muller Ανάπτυξη πόρου του Wolff:Ανάπτυξη επιδιδυμίδας, σπερματικού πόρου, σπερματοδόχου κύστης.

15 Η βασική επιφάνεια προσφύεται στο βασικό υμένα. Η ελεύθερη εμφανίζει προσεκβολές στα διάκενα των οποίων βρίσκονται οι κεφαλές νεαρών σπερματοζωαρίων. Προσφέρουν θρεπτική & στηρικτική υποστήριξη για την σπερματογένεση παράγοντας ορμόνες: -Ανασταλτίνες Α & Β FSH -Ακτιβίνες Α, ΑΒ & Β FSH -Δεν παράγουν ανδρογόνα αλλα η αρωματάση CYP19 μετατρέπει τα ανδρογόνα σε Οιστρογόνα. Και την πρωτεΐνη ΑΒΡ (Androgen Binding Protein) δεσμεύει τα ανδρογόνα & τα οδηγεί στα σπερματικά σωληνάρια.

16 H ΔΙΑΜΕΣΗ ΟΥΣΙΑ (ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ LEYDIG) Χαλαρός συνδετικός ιστός (αιμοφόρα, λεμφοφόρα, τριχοειδή, νεύρα, μακροφάγα) που περιέχει τα κύτταρα Leydig στα διάκενα μεταξύ των σπερματικών σωληναρίων. Πολυγωνικά, έκκεντρο πυρήνα, αναπτυγμένο ενδοπλασματικό δίκτυο, περιέχουν ένζυμα, λιπίδια, μιτοχόνδρια, μεγάλη συσκευή Golgi.Παράγουν

17 ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ ΣΚΟΠΟΣ Η παραγωγή ώριμων σπερματοζωαρίων με γονιμοποιητική ικανότητα. 4η εβδομάδα εμβρυϊκής ανάπτυξης Αρχέγονα γεννητικά κύτταρα διαφοροποιούνται μέσα στα τοιχώματα του λεκιθικού σάκου και διαιρούμενα μιτωτικά δημιουργούν τα προσπερματογόνια. Η ωρίμανση σε σπερματογόνια αρχίζει το 10ο-12ο έτος. Αναπαραγωγική ζωή Σπερματογόνια (Μίτωση) Σπερματοκύτταρα Ι (Μείωση Ι), Σπερματοκύτταρα ΙΙ (Μείωση ΙΙ) Σπερματίδες (Διαφοροποίηση μέσω ΣΠΕΡΜΙΟΓΕΝΕΣΗΣ-Τεστοστερόνη) Σπερματοζωάρια

18 ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ 3 Φάσεις-75 ημέρες. 1. ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ ΣΠΕΡΜΟΓΟΝΙΩΝ. Τα αρχέγονα σκοτεινόχρωμα σπερμιογόνια Α ώχρα σπερματογόνια Α & σπερμιογόνια Β. Βρίσκονται κοντά στο βασικό υμένα των σπερματικών σωληναρίων.

19 ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ 2. Η ΜΕΙΩΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ συμβαίνει εφόσον τα σπερμιογόνια Β μετατοπιστούν στο εσωτερικό του σπερματικού σωληναρίου και διαιρεθούν διαδοχικά σε σπερμιοκύτταρα Ι (μίτωση). (διπλοειδή 46=44+Χ+Υ). 1η μειωτική διαίρεση -αναγωγική: Σπερμιοκύτταρα Ι Σπερμιοκύτταρα ΙΙ (προσπερματίδες) 2η μειωτική διαίρεση: προσπερματίδες σπερματίδες(απλοειδή 23=22+Χ/Υ)

20 ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ 3. ΣΠΕΡΜΙΟΓΕΝΕΣΗ. Οι σπερματίδες εισδύουν στα κύτταρα Sertoli & μεταμορφώνονται χωρίς να πολλαπλασιαστούν.απαραίτητες τεστοστερόνη & FSH.

21

22 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΣΠΕΡΜΙΟΓΕΝΕΣΗ Φάση Golgi. Φάση καλύπτρας. Φάση ακροσώματος Φάση τελικής διαφοροποίησης.

23 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗΣ. Α: ΚΥΜΑΤΑ ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗΣ Μια νέα γενιά από σπερματογόνια αρχίζει να πολλαπλασιάζεται πριν γίνουν ώριμα σπερματοζωάρια τα κύτταρα της προηγούμενης γενιάς. Εξηγώντας την εναπόθεση γεννητικών κυττάρων σε διάφορα στάδια ωρίμανσης στην ίδια θέση στα τοιχώματα των σπερματικών σωληναρίων.

24 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗΣ. Β:ΚΥΚΛΟΙ ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗΣ Η διάρκεια εξέλιξης ενός σπερματογονίου σε ώριμο σπερματοζωάριο. Πείραμα χαμηλής δόσης ακτινοβολίας Χ. 26 μέρες στο ποντίκι, 40 στον αρουραίο, 74 στον άνθρωπο.

25 ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ Θερμοκρασία: Στην κρυψορχία όπου οι όρχεις δεν έχουν κατέβει στο όσχεο (MIS) αλλά βρίσκονται σε περιβάλλον 2-3 ο C μεγαλύτερης θερμοκρασίας της φυσιολογικής, τότε η σπερματική σειρά είναι ανύπαρκτη.(2-5 ετών κατεβαίνουν μόνοι τους +γοναδοτροπίνες/χειρουργικά) Ανεπάρκεια βιταμίνης Α & Ε Πλήρη & μη αντιστρεπτή απώλεια σπερματογόνων στον αρουραίο. Δόση ακτινοβολίας 250R(Roentgen) στον άνθρωπο στείρωση ενός έτους.οριστική με R Vasectomy-αμφοτερόπλευρη απολίνωση σπερματικού πορου-reversal.

26 ΤΟ ΣΠΕΡΜΑ Εναιώρημα κυττάρων-των σπερματοζωαρίωνμέσα σε ένα υγρό-το σπερματικό πλάσμα. Κριτήρια αξιολόγησης WHO Προτεινόμενες σταθερές για σπερματική ανάλυση. Όγκος 1.5ml 95% του όγκου από επικουρικούς αδένες. pη 7.2 Πυκνότητα x10 6 /ml. Μέση τιμή: 100x10 6 /ml. (5% του όγκου. ) Κινητικότητα με πρόσθια κίνηση 40% Ζωντανά Σπερματοζωάρια 50% Φυσιολογική μορφολογία 96%

27 ΤΟ ΣΠΕΡΜΑ Συχνότητα εκσπερματίσεων αριθμός σπερματοζωαρίων Συχνότητα εκσπερματίσεων όγκος σπέρματος και ο αριθμός των σπερματοζωαρίων & των ανώμαλων μορφών τους & η κινητικότητα τους.

28 ΩΡΙΜΟ ΣΠΕΡΜΑΤΟΖΩΑΡΙΟ Ακρόσωμα Μετα-ακροσωμική περιοχή Ενδιάμεσο Αυχένας Κυρίως Τμήμα Τμήμα Τελικό Τμήμα Κεφαλή Ουρά

29 Δομή

30 ΩΡΙΜΟ ΣΠΕΡΜΑΤΟΖΩΑΡΙΟ Κεφαλή: Αποτελείται από τον πυρήνα, το ακροσώμιο & την καλύπτρα Ενδιάμεσο τμήμα:αυχένας: Φέρει δύο κεντροσωμάτια. Ουρά: 40-50μ αποτελείται από το αξόνημα & τα έλυτρα. Χωρίζεται στο συνδετικό τμήμα (φέρει τα μιτοχόνδρια), στο κύριο (φέρει μικροσωληνάρια που ολισθαίνουν μεταξύ τους προκαλώντας κίνηση το ένζυμο δυνεΐνη τα θέτει σε κίνηση), & στο τελικό τμήμα.

31 ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΖΩΑΡΙΟΥ Απόκτηση γονιμοποιητικής ικανότητας. Ενεργοποίηση (Catsper proteins). Αντίδραση Ακροσώματος

32 Η ΣΤΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΟΥΣ Αγγειοδιαστολή αρτηριών & αρτηριδίων του πέους Γεμίζουν με αίμα οι κεντρικές σήραγγες των σηραγγώδων σωμάτων διογκώνονται και πιέζουν τις περιφερικές σήραγγες πάνω στον ινώδη χιτώνα των σηραγγωδών σωμάτων. Παρασυμπαθητικό.

33 Η ΣΤΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΟΥΣ Το κέντρο της στύσης: Ιερή μοίρα του νωτιαίου μυελου. Επηρεάζεται από:ώσεις που προέρχονται (κυρίως) από το φλοιό του εγκεφάλου είτε από την περιοχή της βαλάνου του πέους (διαμέσου των αιδιοικών νεύρων)

34 EΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗ Αντανακλαστικό φαινόμενο. Κέντρο: Οσφυϊκή μοίρα νωτιαίου μυελού. Ώσεις προσάγονται με τα αιδιοικά νεύρα, απάγονται με συμπαθητικούς κλάδους προς τον προστάτη, την επιδιδυμίδα τις σπερματοδόχους κύστεις & το σπερματικό πόρο. Δύο φάσεις: Εξώθηση του σπέρματος & Ιδίως εκσπερμάτιση. Οι βουλβορηθραίοι & οι ουρηθραίοι παράγουν υγρού πλούσιο σε βλεννοπρωτεΐνες λιπαίνοντας τη βάλανο λίγο πριν την εκσπερμάτιση.

35 Εξώθηση του σπέρματος Το σπέρμα περνάει από την επιδιδυμίδα, τον σπερματικό πόρο, τις σπερματοδόχους κύστεις τον προστάτη, &, με τη συστολή των λείων μυϊκών ινών προς την έσω ουρήθρα. Η παλινδρόμηση προς την ουροδόχο κύστη παρεμποδίζεται από την σύσφιξη του έσω σφικτήρα της κύστης με την εξαίρεση της παλίνδρομης εκσπερμάτισης:μέρος η όλο το σπέρμα εκσπερματίζεται εντός της ουροδόχου κύστης (διαβητική νευροπάθεια, κακώσεις σπονδυλικής στήλης)

36 Ιδίως Εκσπερμάτιση. Το σπέρμα εξέρχεται από την ουρήθρα με τη σύσπαση των βολβοσηραγγωδών μυών & των μυών του περινέου. Τα εκκρίματα εξέρχονται ως εξής: 1. Έκκριμα από κωπήρειους αδένες. 2. Έκκριμα από προστάτη αρχικά άνευ & μετά σπερματοζωαρίων. 3. Ιξώδες έκκριμα από τις σπερματοδόχους κύστεις. 4. Ο μεγαλύτερος αριθμός σπερματοζωαρίων στις πρώτες σταγόνες.

37 ΤΟ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟ ΠΛΑΣΜΑ Ένα μείγμα από εκκρίματα του προστάτη, των σπερματοδόχων κύστεων, των όρχεων & της επιδιδυμίδας. Η σύσταση εξαρτάται από το έκκριμα που υπερέχει. προστάτη Όξινη Φωσφατάση (Προστάτης:σχήμα & μέγεθο καστάνου, 30% σπερματικού πλάσματος όξινη φωσφατάση, κιτρικό οξύ Zn, Mg) σπερματοδόχος κύστη Φρουκτόζη (60% σπερματικού πλάσματος προσταγλανδίνες, φρουκτόζη, γαλακτοφερίνη, πρωτεϊνάσες) όρχεων & της επιδιδυμίδας Σπερματοζωάρια (Ιόντα & οργανικές ουσίες:γλυκεροφωσφοχολίνη, καρνιτίνη)

38 ΤΟ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟ ΠΛΑΣΜΑ Περιέχει: Κιτρικές ρίζες, φρουκτόζη, σπερμίνη, ηλεκτρολύτες, λίπη, προσταγλανδίνες, όξινη φωσφατάση & ασκορβικό οξύ. Πρωτεΐνη παρόμοια με ινωδογόνο+προστατικό ένζυμο Πήξη αμέσως μετά την εκσπερμάτιση. Προστατικό ένζυμο παρόμοιο με ινωδολυσίνη Επαναρευστοποίηση Εξασφάλιση κινητικότητας.

39 ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ Το ισχυρότερο ανδρογόνο C19 στεροειδές. Συντίθεται από τη χοληστερόλη στα Leydig μέσω LH. Πρόδρομα:Διϋδροεπιανδροστερόνη DHEA, ανδροστενδίόνη Για να δράσει βιολογικά & να αναγνωριστεί απ τους υποδοχείς των κυττάρων μετατρέπεται σε διϋδροτεστοστερόνη DHT, ανδροστενδιόλη, οιστραδιόλη. Κυρίως μεταβολίζεται σε 17-κετοστεροειδή (ανδροστερόνη & ετιοχολανολόνη) που απεκκρίνονται στα ούρα ενωμένα με γλυκουρονικό & θειικό οξύ. Μικρή ποσότητα μεταβολίζεται σε οιστραδιόλη στην κυκλοφορία.

40 ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ Στο αίμα τα ανδρογόνα κατά το 98% του ποσού τους κυκλοφορούν συνδεδεμένα με πρωτεΐνες. Η τεστοστερόνη συνδέεται με 1. TeBG β-σφαιρίνη (Testosterone Binding Globulin) 65%. 2. Λευκωματίνη 33% 3. Τρανσκορτίνη. Η παραγωγή με την ηλικία. Μέγιστη έκκριση ετών. Διακύμανση της τιμής στο αίμα συνδεδεμένη με την εποχή: Εμφανίζεται το πρωί κατά την άνοιξη, το μεσημέρι κατά το φθινόπωρο

41

42 ΟΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΤΩΝ ΟΡΧΕΩΝ Τα κύτταρα Leydig παράγουν ανδρογόνα (τεστοστερόνη, ανδροστεδιόνη{πρόδρομη της τεστοστερόνης}, δεϋδροεπιανδροστερόνη- DHEA{παράγεται μόνο σε μικρά ποσά} & διυδροτεστοστερόνη-dht) και οιστρογόνα (οιστρόνη & οιστραδιόλη) Τα κύτταρα Sertoli παράγουν την ανασταλτίνη η ορμόνη Χ, ABP.

43 ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗΣ Από τις ισχυρότερες αναβολικές ουσίες υπεύθυνη για την σπερματογένεση & την αρρενοποίηση του άρρενος οργανισμού επενεργώντας σε όργανα & ιστούς.

44 ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ Υπερλειτουργία όρχεων Υπερέκκριση ανδρογόνων Πρόωρη ήβη. Υπολειτουργία όρχεων Έλλειψη φυσιολογικής στάθμης ανδρογόνων καθυστέρηση ήβης, υπογοναδισμό, ανδρική στειρότητα. Υπογοναδισμός: ορχική ανεπάρκεια (πρίν/μετά την εφηβεία)- (Διαταραχή υπόφυσής υποθαλάμου πχ Kallman Syndrome/πάθηση όρχεων) (Υπο/Υπεργοναδοτροπικός υπογοναδισμός.)

45 ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗΣ 1. Γεννητικό Σύστημα. 2. Κινητικό Σύστημα. 3. Λάρυγγας. 4. Δέρμα. 5. Τριχοφυΐα. 6. Μεταβολισμός ουσιών. 7. Ψυχισμός.

46 Γεννητικό Σύστημα. Εμβρυϊκή Περίοδος: 1. Διαφοροποίηση του πόρου του Wolff σε επιδιδυμίδα & σπερματικό πόρο. 2. Υποστροφή του πόρου του Muller. 3. Προώθηση της καθόδου των όρχεων από το κύτος της κοιλιάς στο όσχεο 4. Μορφολογική εξέλιξη των έσω & έξω γεννητικών οργάνων. Περίοδος Ήβης: 1. Προάγει την ανάπτυξη του προστάτη, των σπερματοδόχων κύστεων, του πέους, του όσχεου, της επιδιδυμίδας & των όρχεων.

47 ΚΙΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Σύγκλειση της επιφυσιακής συζευκτικής ζώνης των οστών τελικά οφείλεται στα οιστρογόνα Αναστολή της κατά μήκους αύξησής τους. Διαμόρφωση του κινητικού συστήματος στους άρρενες (ευρύς θώρακας, στενή πύελος, ανάπτυξη μυών)

48 ΛΑΡΥΓΓΑΣ & ΔΕΡΜΑ Κατά την εφηβεία αυξάνει το μέγεθος του λάρυγγα & προκαλεί πτώση του ύψους της φωνής. Αυξάνει τη χρωστική & το πάχος του δέρματος και επιτείνει την έκκριση σμηγματογόνων αδένων με αποτέλεσμα την εμφάνιση της εφηβικής ακμής.

49 ΤΡΙΧΟΦΥΪΑ Εξελίσσεται σε τρία στάδια 1. Πρωτογενής τρίχωση. 2. Δευτερογενής τρίχωση. 3. Ανδρική τρίχωση.

50 ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΡΙΧΩΣΗ Η εμφάνιση της ΔΕΝ σχετίζεται με την παρουσία της τεστοστερόνης. Υπάρχει πριν από την ήβη και αφορά την τρίχωση της κεφαλής, των φρυδιών, των βλεφάρων & των άκρων.

51 ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΡΙΧΩΣΗ Κοινή & στα δύο φύλα. Οριζόντια τρίχωση του τριγώνου του εφηβαίου & τρίχωση της μασχάλης. Για τη εμφάνιση της απαιτείται η στάθμη της τεστοστερόνης να είναι σε επίπεδο ανάλογο με εκείνο που εμφανίζει η ορμόνη σε έναν φυσιολογικό ένηβο γυναικείο οργανισμό.

52 ΑΝΔΡΙΚΗ ΤΡΙΧΩΣΗ Αφορά την τρίχωση του προσώπου & του κορμού & την επέκταση της τριχώσεως του εφηβαίου προς τα άνω. Απαιτεί τη συγκέντρωση της τεστοστερόνης σε στάθμη ανάλογη εκείνης στον οργανισμό ενός φυσιολογικού άνδρα. Στον ενήλικο με κληρονομική προδιάθεση η τεστοστερόνη προκαλεί την ανδρογενή αλωπεκία περιορισμό της τριχώσεως της κεφαλής στη μετωποκροταφική περιοχή και κατόπιν σ ολόκληρο το τριχωτό της.

53 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΟΥΣΙΩΝ Αυξάνει τη σύνθεση πρωτεϊνών και μειώνει τη διάσπαση τους αυξάνοντας τον ρυθμό ανάπτυξης. Αυξάνει τη σύνθεση της ερυθροποιητίνης.

54 ΨΥΧΙΣΜΟΣ Με τη δράση της τεστοστερόνης ο έφηβος γίνεται πιο επιθετικός, πιο ενεργητικός και με αυξημένη σεξουαλική διάθεση (Libido).

55 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ DHT 5 α -αναγωγάση τύπου Ι στο δέρμα/κυρίαρχο ενζυμο στο τριχωτό της κεφαλής. Υπεύθυνη για ακμή, υποχώρηση γραμμής τριχοφυΐας στον κροταφική περιοχή. Στα σπερματικά σωληνάρια οι υποδοχείς παρουσιάζουν εκλεκτική δέσμευση για DHT. Δραστικότερο ανδρογόνο για σπερματογένεση= DHT. Πιο αποτελεσματική για τη διατήρηση της σπερματογένεσης μετά από υποφυσεκτομή. Με την έναρξη ΜΙ στο σπερματικό επιθήλιο 5ααναγωγάσης τύπου ΙΙ (στους ιστούς του γεννητικού συστήματος) για μετατροπή Τ σε DHT υπεύθυνη για αύξηση μεγέθους πέους και προστάτη κατά την εφηβεία. Δράση Τ=αρρενοποίηση πόρων του Wolff & ρύθμιση παραγωγής LH.

56 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ DHT DHT Aρρενοποίηση εξωτερικών γεννητικών οργάνων & ουρήθρας στην εμβρυϊκή περίοδο & αρρενοποίηση μετά τη γέννηση. Ανεπάρκεια 5α-αναγωγάσης ψευδοκολπικός περινεοοσχεϊκός υποσπαδίας. Ψευδοερμαφροδιτισμός (46ΧΥ, +Τ, έσω γεννητικά όργανα άρρενος και όρχεις,επιδιδυμίδα, σπερματοδόχους κύστεις+εκσπερματικούς πόρους που καταλήγουν σε κόλπο+εξωτερικά γεννητικά όργανα αμφίβολα η θήλεος τύπου. Ανατρέφονται σαν κορίτσια-στην εφηβεία LH, T μπορεί να αλλάξουν φυλετική ταυτότητα. Η κλειτορίδα μεγεθύνεται («Σύνδρομο πέους στα 12»)

57 ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ Οιστρόνη & οιστραδιόλη προκύπτουν κυρίως από το μεταβολισμό των ανδρογόνων. Η έκκριση τους εξαρτάται από τη δράση της LH. Παράγονται από τους όρχεις & το φλοιό των επινεφριδίων (25%) & από άλλα μέρη του σώματος ως παράγωγα του μεταβολισμού της τεστοστερόνης.

58 ANAΣΤΑΛΤΙΝΗ-ΟΡΜΟΝΗ Χ- ΙΝΙΜΠΙΝΗ Παράγεται από τα κύτταρα του Sertoli & από τις ωοθήκεςκοκκιώδη κύτταρα. Ενεργώντας στην υπόφυση & στον υποθάλαμο αναστέλλει την έκκριση της FSH & GnRH αντίστοιχα. Ερευνάται η χρήση της ως ανδρικό αντισυλληπτικό.

59 Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΟΡΧΕΩΝ Τα ορχικά σωληνάρια & ο διάμεσος ιστός συνδέονται λειτουργικά μέσω του υποθαλαμο-υποφυσεϊκό-ορχικού άξονα. Η γοναδορελίνη διεγείρει μέσω της υπόφυσης την έκκριση γοναδοτροπών ορμονών ωχρινοποιητική Luteinising Hormone (LH) & την ωοθυλακιοτρόπο Follicle Stimulating Hormone (FSH)

60 Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΟΡΧΕΩΝ Η λειτουργία διεγείρεται από τις γοναδοτροπίνες LH & FSH. Οι γενετικές ορμόνες των όρχεων επηρεάζουν με παλίνδρομο μηχανισμό τη έκκριση LH & FSH από την αδενοϋπόφυση ενεργώντας στον υποθάλαμο & στον πρόσθιο λοβό.

61 Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΟΡΧΕΩΝ Η λειτουργία διεγείρεται από τις γοναδοτροπίνες LH & FSH. Η LH δρα στα κύτταρα του Leydig προάγοντας την έκκριση τεστοστερόνης. Η FSH δρα στα κύτταρα του Sertoli προάγοντας ABP, τη σπερματογένεση, ανασταλτίνη. Η τεστοστερόνη παραγόμενη από τα κύτταρα του Leydig συμβάλλει επίσης στη σπερματογένεση δρώντας στα κύτταρα του Sertoli. Η τεστοστερόνη αναστέλλει την παραγωγή της LH. Η ανασταλτίνη την έκκριση της FSH. Τι συμβαίνει στα επίπεδα LH-FSH σε περίπτωση ευνουχισμού?

62 Ρύθμιση λειτουργίας όρχεων μέσω θετικής και αρνητικής παλίνδρομης ρύθμισης

63 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Εξωκρινής/ενδοκρινής λειτουργία Sertoli/Leydig (ρόλος,ανατομία,παράγουν) Ορχικά λοβία, σπερματικά σωληνάρια Σπερματογένεση/σπερμιογένεση Σπερμοδιάγραμμα, εκκρίματα Στύση, εκσπερμάτιση, παλίνδρομη Ανδρογόνα, παραγωγή, δράση Κρυψορχία, εκτομή σπερματικού πόρου, περιτομή Ρύθμιση λειτουργίας όρχεων