خدمات باید از کیفیت مناسبی برخوردار باشد تا تقاضا برای آن استمرار داشته باشد. از طرفی حرفه

97 بهار 70 شماره هجدهم سال 5 شرکتهای پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته 1 صالحی مهدی 2 محمودآباد عبدلی ناصر چکیده: دریافت: 95/10/25 تاریخ پذیرش: 96/07/28 تاریخ پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر بررسی حاضر تحقیق اصلی هدف به است درصدد تحقیق این میباشد. تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای و نظرات با موجود واقعیتهای انطباق میزان ترتیب بدین و پرداخته موجود تجربی شواهد بررسی در کند. بررسی را پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر خصوص در مطرح دالیل عنوان به شرکت نهادی گذاران سرمایه مالکیت درصد و صنعت در حسابرس تخصص تحقیق این در است. شده گرفته نظر در وابسته متغیر عنوان به شرکت پذیری ریسک و مستقل متغیرهای و تجزیه از حاصل نتایج شده استفاده تصادفی و ثابت اثرات با تابلویی دادههای از که تحقیق این در متغیره چند رگرسیون از استفاده با شرکت 1392 تا 1387 سالهای طی شرکت 147 تحلیل شرکتها پذیری ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین میدهد نشان 95% اطمینان سطح نهادی سهامداران مالکیت درصد میدهد نشان نتایج این دیگر سوی از دارد. وجود مستقیم ارتباط دارد. فزاینده مستقیم تأثیر شرکتها پذیری ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین ارتباط بر نهادی گذاران سرمایه شرکت پذیری ریسک صنعت در حسابرس تخصص کلیدی: کلمات تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر مشهد فردوسی دانشگاه حسابداری آموزشی گروه دانشیار. 1 Naserabdoli20@gmail.com ایمیل: مسئول نویسنده نور پیام دانشگاه حسابداری ارشد کارشناسی دانشجوی. 2

سال هجدهم شماره 70 بهار 97-1 مقدمه نقش و ماهیت حسابرسی در ارتباط با عدم قطعیت و تردیدهای حاکم بر کیفیت اطالعات حسابداری گزارش شده مطرح میشود. حسابرس در خط مقدم رسیدگی گواهی دهی و نهایتا اعتباربخشی به ادعاهای مدیریت مندرج در صورتهای مالی است. حسابرسی به عنوان یک سازوکار اجتماعی برای کمک به نظارت و کنترل رفتار مدیران و به عنوان ابزار نظارتی دولتها است. در ب عد اقتصادی حسابرس به عنوان داور بیطرف و مستقل در روابط اقتصادی قراردادها و کاهش مخاطرات بالقوه اطالعات عمل میکند و اطمینان خاطر و آرامش تصمیم گیران و عموم جامعه را فراهم میآورد. به عبارت روشنتر حسابرسی نقشهای متعدد اجتماعی اقتصادی و روانشناختی را برعهده دارد )یاسایی 1389(. گزارش حسابرسی به عنوان محصول نهایی فرآیند حسابرسی ماهیت کاالی )خدمات( عمومی را دارد که استفاده از آن مانع استفاده از دیگر خدمات عمومی نمیشود و مصرف آن در انحصار هیچ مصرف کننده خاصی نیست. این کاالی عمومی همانند سایر کاالها و خدمات باید از کیفیت مناسبی برخوردار باشد تا تقاضا برای آن استمرار داشته باشد. از طرفی حرفه حسابرسی مانند سایر حرفهها برای حفظ جایگاه خود نیازمند کسب اعتماد عمومی است. آنچه جامعه از حرفه حسابرسی انتظار دارد ارائه گزارش حسابرسی با کیفیت به جامعه است. این ارزش افزودهای است که تنها حرفه حسابرسی قادر به افزودن آن به اطالعات مالی شرکتها است. در این زمینه وجود آیین رفتار حرفهای به عنوان رهنمودی برای چگونگی کردار حسابرسان و تجربه به عنوان عاملی اساسی برای درک و به کارگیری بهتر آن حیاتی است. از دیدگاه آیین رفتار حرفهای حفظ اعتماد عمومی به حرفه حسابداری تا زمانی میسر است که حسابداران رسمی خدمات خود را در سطحی ارائه کنند که شایسته اعتماد جامعه باشند. از این رو خدمات حسابداران رسمی باید در باالترین سطح ممکن و با رعایت ضوابطی ارائه شود که تداوم انجام این خدمات با کیفیت مناسب را تضمین کند. پس اگر حسابرسی یک وسیله نظارتی باشد که نقشهای متعدد مذکور را بر عهده دارد با ثابت فرض کردن سایر شرایط صورتهای مالی که با کیفیت باال حسابرسی شدهاند از قابلیت اتکا و اعتماد بیشتری نزد مصرف کنندگان این کاال )خدمت( برخوردار خواهند بود )یاسایی 1389(. 6 تأثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران 2- تشریح و بیان مسئله نقش حسابرسی در اعتباربخشی به سود شرکتها در پی سقوط انرون از اهمیت درخور توجهی برخوردار شده است. تفاوتهای ناشی از کیفیت حسابرسی به صورت تفاوت در اعتبار ارائه شده بهوسیله حسابرسان و کیفیت سود صاحبکاران خود را نشان میدهد. از آنجا که کیفیت حسابرسی دارای ابعاد متفاوتی است و بهطور ذاتی مشاهدهناپذیر است مشخصه حسابرسی خاصی وجود ندارد که بهعنوان شاخصی برای اندازهگیری آن در نظر گرفته شود. اغلب مطالعات گذشته از حسن شهرت حسابرس بهعنوان شاخصی برای اندازهگیری کیفیت حسابرسی استفاده و رابطه بین حسن شهرت

97 بهار 70 شماره هجدهم سال 7 و کراسول )2001( 3 پترونی و بیسل ی همچون دیگری محققان کردهاند. بررسی را سود کیفیت و حسابرس تخصص که نهادهاند بنا اینگونه را خود فرض شهرت حسن بر عالوه )1995( 4 همکاران نآ از حاکی شواهد میکند. کمک حسابرس بهوسیله شده ارائه اعتبار به مستقیم بهطور صنعت در تغییرات همچنین میکنند. ارائه را اثربخشتری حسابرسی صنعت متخصص حسابرسان که است تخصص میدهد نشان صنعت تخصص به دستیابی جهت در حسابرسی موسسههای در ساختاری که است آن بیانگر اقتصادی نظریههای میکند. بازی حسابرسی کیفیت در را مهمی نقش صنعت مؤسسههای در خاص خدمات بین شدن قائل تمایز برای جدید راههای یافتن با حسابرسی حرفه خاص صنعتی در تخصصگرایی ابزارها این از یکی است. رسیده پیشرفت و بلوغ به حسابرسی را تالشهایی تجاری نام دارای حسابرسی مؤسسههای که دریافتند )1999( 5 جتر و هوگان است. و صنعت مقررات روی بر تا میکنند سعی آنها میدهند. انجام تخصصخود سطح افزایش برای بزرگی نسبتا صاحبکاران یا سریع رشد کم نسبتا حقوقی دعاوی ریسک که صنعتی ویژگیهای در متخصصین میرود انتظار میشود. فرض کیفیت معادل اغلب تخصص واژه کردند. متمرکز دارند نمایند عرضه حسابرسی همراه به را بیشتری خدمات و باالتر کیفیت غیرمتخصصین با مقایسه مقام 2003(. 7 همکاران و فرگوسن 2000 6 همکاران و )دفاند خاص صنعت در متخصص و حسابرسی معتبر مؤسسات رابطه اثبات با )1999( جتر و هوگان ارائه صنعت در گرایی تخصص درباره را بیشتری توضیحات زمان طول در آنها بازار سهم افزایش و گرایی تخصص به ضمنی طور به حسابرسی کیفیت افزایش برای تالش در آنان همچنین نمودهاند. کردهاند. ارائه نظریه این از حمایت برای شواهدی مطالعه چندین کردهاند. اشاره خاص صنعتی در سطح اینکه بر مبنی یافتهاند را شواهدی )2003( 9 همکاران و بالسام همچنین و )2003( 8 کریشنان کمتر معنیداری طور به خاص صنعت در متخصص حسابرسان صاحبکاران اختیاری تعهدی اقالم ارائه به )2003( همکاران و بالسام عالوه به میباشد. خاص صنعت در غیرمتخصص حسابرسان از صنعت در متخصص حسابرسان صاحبکاران سود واکنش ضریب آن براساس که پرداختهاند شواهدی میباشد. خاص صنعت در غیرمتخصص حسابرسان صاحبکاران سود واکنش ضریب از بیشتر خاص خدمات بازار و دارند را بیشتری نظارت توانایی متخصص حسابرسان که است آن بیانگر نتایج این بررسیهای در )1999( 10 همکاران و سولومون میشناسد. صورت همین به را آنان نیز حرفهای کیفیت نتیجه در و بهتر قضاوت صاحبکار صنعت با بیشتر آشنایی که رسیدند نتیجه این به خود تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر 3- Beasley and Petroni 4- Craswell et al., 5- Hogan and Jeter 6- Dfand et al., 7- Ferguson et al., 8- Krishnan 9- Balsam et al., 10- Solomon et al.,

سال هجدهم شماره 70 بهار 97 8 تأثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران حسابرسی باالتری را سبب خواهد شد. کریشنان )2004( نیز در مطالعه خود به این نتیجه دست یافت که سودی که توسط متخصصان حسابرسی شده محافظه کارانه تر بوده و اقالم تعهدی آن کمتر است که این به معنی کیفیت حسابرسی باالتر و مطالبه حق الزحمه بیشتر خواهد بود. رویکرد سهم بازار یک حسابرس متخصص صنعت را بهعنوان یک مؤسسه حسابرسی که خود را از سایر رقیبان از نظر سهم بازار در یک صنعت خاص متمایز کرده است معرفی میکند. این رویکرد فرض میکند که با مشاهده سهم نسبی بازار مؤسسههای حسابرسی که به یک صنعت خاص خدمت ارائه میکنند میتوان به میزان دانش تخصص صنعت مؤسسه حسابرسی پی برد. بهعنوان مثال بر اساس این رویکرد سازمان حسابرسی در صنعت خودرو در ایران متخصص است. مؤسسهای که سهم بزرگتری از بازار را در اختیار دارد از دانش تخصصی باالتری در مورد آن صنعت خاص برخوردار است. بهعالوه سهم معنادار بازار در یک صنعت نشاندهنده سرمایهگذاری معنادار است که در مؤسسههای حسابرسی در توسعه فناوریهای حسابرسی خاص صنعت صورت گرفته است طوری که انتظار میرود مزایای ناشی از بهبود کیفیت حسابرسی و صرفه اقتصادی )صرفهجوییهای ناشی از مقیاس تولید انبوه( افزایش یابد. رویکرد سهم پرتفوی توزیع نسبی خدمات حسابرسی را در صنایع مختلف برای هر مؤسسه حسابرسی مد نظر قرار میدهد. به بیانی ساده هر موسسه حسابرسی دارای صاحبکارانی است که پرتفوی آن موسسه را شکل میدهند. صنعتی که صاحبکاران بیشتری )از لحاظ فروش مجموع داراییها و غیره( را در پرتفوی مربوط تشکیل میدهد نشاندهنده صنعتی است که موسسه حسابرسی در آن از تخصص برخوردار است. این رویکرد بیشتر به راهبردهای مؤسسه حسابرسی مربوط است. صنایع صاحبکار مؤسسه حسابرسی با بیشترین سهم پرتفوی نشاندهنده صنایعی هستند که مؤسسههای حسابرسی دانش پایهای معناداری را در ارتباط با آن صنایع ایجاد کردهاند و سهم بزرگ پرتفوی نشاندهنده این است که سرمایهگذاری معناداری توسط مؤسسههای حسابرسی در توسعه فناوریهای حسابرسی مربوط به آن صنعت صورت گرفته است. با بهکارگیری این رویکرد احتماال مؤسسهها بیشترین منابع را برای توسعه دانش خاص صنعت اختصاص دادهاند حتی اگر آنها سهم عمده بازار را در آن صنعت در اختیار نداشته باشند. رویکرد سهم پرتفوی برخالف رویکرد سهم بازار مزیت نسبی بر سایر حسابرسان را در تعیین تخصص حسابرس در صنعت دخالت نمیدهد )هولسشر و سیاوی.)2014 11 با توجه به مطالب فوق مساله اصلی این تحقیق بررسی تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشند. 11- Hoelscher and Seavey

سال هجدهم شماره 70 بهار 97 9 تأثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران 3- پیشینه تحقیق 1-3- سوابق داخلی جعفری )1389( در مورد کیفیت حسابرسی اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران تحقیق نموده است. در تحقیق وی این موضوع که آیا حسابداران رسمی ایران از استقالل و شایستگی الزم در حسابرسیهای صورتهای مالی برخوردار بودهاند یا نه بررسی گردیده است. در تحقیق وی کیفیت حسابرسی به عنوان شایستگی حسابرسان در کشف تحریفات بااهمیت و گزارش آن در نظر گرفته شده است. محقق عواملی نظیر تخصص گرایی حسابرسان وجود قوانین و مقررات و همچنین اندازه مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران را بررسی نموده است. این تحقیق در چهار مرحله انجام شده است: نخست شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی اعضای جامعه از طریق مطالعه کتابخانهای. دوم کسب نظر متخصصان حسابداری و حسابرسی درمورد تأثیر عوامل شناسایی شده بر کیفیت حسابرسی اعضای جامعه. سوم بررسی کیفیت واقعی حسابرسی حسابداران رسمی ایران. چهارم ارائه پیشنهادات الزم برای بهبود در کیفیت حسابرسی حسابداران رسمی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران. یکی از فرضیات تحقیق ایشان این بود که بین اندازه مؤسسه حسابرسی عضو جامعه و انگیزه آنان در حفظ بیطرفی برای گزارش تحریفات کشف شده رابطه معنی داری وجود دارد. از طریق آزمون t فرضیه فوق ثابت و در نهایت محقق پیشنهاد کرد مقرراتی تدوین شود تا مؤسسات حسابرسی کوچکتر ادغام شوند و تشکیل مؤسسات حسابرسی بزرگتری را دهند تا در کیفیت حسابرسی بهبود حاصل شود. آذین فر )1390( رابطه میان کیفیت حسابرسی و اندازه حسابرس را مورد مطالعه قرار داده است. مؤسسات به لحاظ اندازه در دو دسته کوچک و بزرگ طبقه بندی شدهاند. سازمان حسابرسی به علت پرسنل بیشتر و قدمت زیاد به عنوان حسابرس بزرگ و مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی به عنوان حسابرس کوچک )غیربزرگ( انتخاب شده و درصد تحریفات کشف شده معیار سنجش کیفیت حسابرسی تعیین شده است. درنهایت وی به این نتیجه رسیده است که مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی نسبت به سازمان حسابرسی از کیفیت حسابرسی باالتری برخوردار میباشند. ابراهیمی و سیدی )1391( در تحقیق خود در 71 شرکت پذیرفته شده در بورس اوارق بهادار تهران به بررسی تأثیر نوع مؤسسه حسابرسی )سازمان حسابرسی و سایر مؤسسات( و نوع اظهارنظر حسابرس در گزارش حسابرسی بر روی اقالم تعهدی اختیاری پرداختند و به این نتیجه رسیدند که تنها نوع مؤسسه حسابرسی با اقالم تعهدی اختیاری ارتباط دارد. سجادی و همکاران )1391( در تحقیقی با عنوان تأثیر معیارهای کیفیت حسابرسی بر ریسک سرمایه گذاری با بررسی 120 شرکت عضوبورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی بین سالهای 1383 تا 1389 به این نتیجه رسیدند که متغیرهای اندازه موسسه حسابرسی و تداوم انتخاب حسابرس تأثیر مثبت و معناداری و متغیر تخصص حسابرس در صنعت تأثیر منفی و معنادار بر ریسک سرمایه گذاری در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دارند.

97 بهار 70 شماره هجدهم سال 10 تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر شده پذیرفته شرکتهای حسابرسی کیفیت بر حسابرسی مؤسسات چرخش تأثیر )1392( جعفری تعویض و جابجایی چرخش از منظور است. داده قرار مطالعه مورد را تهران بهادار اوراق بورس در شایستگی جمع حاصل نیز حسابرسی کیفیت و چهارساله حداکثر زمانی دورههای در حسابرسان به وی است. بوده شده( کشف موارد گزارش )انگیزه حسابرسان استقالل و اشتباه( کشف )توانایی نمیشود. حسابرسی کیفیت افزایش موجب حسابرسی مؤسسات چرخش که است رسیده نتیجه این خارجی سوابق 2-3 زا آنها حسابرس که کرهای شرکتهای حسابرسی کیفیت مقایسه به )2009( 12 همکاران و لی اختیار در حسابرس انتخاب که شرکتها از گروه آن به نسبت شدهاند تعیین قانونی مراجع طریق فشارهای حذف باعث کارها قانونی تخصیص محققان این دیدگاه بر بنا پرداختهاند. بوده خودشان نتیجه در و حسابرسان استقالل افزایش باعث و شده آنان مجدد انتخاب در حسابرسان بر مدیریتی هب )2010( 13 النگلی و هوپ میشود. مالی گزارشهای اعتبار نتیجه در و حسابرسی کیفیت افزایش پرداختهاند. حسابرس استقالل با حسابرسی غیر و حسابرسی حقالزحمه میزان بین ارتباط بررسی شده استفاده حسابرسان مشروط گزارشهای میزان از حسابرس استقالل بررسی برای تحقیق این در ارائه به حسابرسان تمایل حقالزحمه به حسابرس وابستگی میزان که داد نشان تحقیق نتایج است. استقالل حفظ علت که میکنند نتیجهگیری آنان و نمیدهد. قرار تأثیر تحت را مشروط گزارش و دارد بستگی شهرت دادن دست از زیان و حقوقی دعاوی ریسک از فراتر عواملی به حسابرسان سازگار حسابرسی خدمات ارائه در بینی واقع و حرفهای رفتار آیین به حسابرسان وفاداری با را نتایج چرخش اجباری چرخش شامل حسابرس چرخش انواع تأثیر )2012( 14 همکاران و فیرث میدانند. در حسابرسی خدمات کیفیت بر را حسابرسی موسسه چرخش و مسئول شریک چرخش اختیاری چرخش بین که است آن از حاکی آنها یافتههای نتایج قراردادند. بررسی مورد چین سرمایه بازار معناداری معکوس رابطه حسابرسی کیفیت با حسابرسی موسسه اختیاری چرخش و شریک اجباری حسابرسی موسسه اجباری چرخش و شریک اختیاری چرخش مورد در رابطه این که دارد وجود مدیریت در حسابرسی کیفیت نقش و تأثیر تحقیقی در )2013( 15 همکاران و لی نمیباشد. معنادار هک میدهد نشان آنها یافتههای نتایج و دادهاند قرار مطالعه مورد را مهندسی پروژههای ریسک بطوریکه داشته مهندسی پروژههای ریسک مدیریت در اثرگذاری و مهم نقش حسابرسی کیفیت شده پروژهها این بخشی اثر و کارایی افزایش باعث معناداری بطور حسابرسان کیفیت و عملکرد حسابرسان آنها در که را همکاری زمینه بیست خود تحقیق در )2013( 16 همکاران و آلبرت است. 12- Lee et al., 13- Hope and Langley 14- Fyrs et al., 15- Lee et al., 16- Albert et al.,

97 بهار 70 شماره هجدهم سال 11 شامل موارد این مهمترین کردهاند. شناسایی باشند ارتباط در داخلی حسابرسان با میتوانند مستقل آزمونهای اجرای به کمک و حسابها بررسی رایانهای سیستمهای حسابرسی اطالعات گردآوری کیفیت شامل نظارتی های مکانیزم تأثیر خود تحقیق در )2014( 17 همکاران و جوهل است. محتوا آنها یافتههای نتایج دادند. قرار بررسی مورد را مالی گزارشگری کیفیت بر مدیره هیات و حسابرسی کیفیت افزایش موجب حسابرسی کیفیت و مدیره هیات نظارتی عملکرد کارایی که میدهد نشان در حسابرس تخصص تأثیر خود تحقیق در )2014( سیاوی و هولسشر میگردد. مالی گری گزارش هک میدهد نشان آنها یافتههای نتایج دادند. قرار بررسی مورد را شرکتها پذیری ریسک بر صنعت همچنین دارد. وجود معناداری ارتباط شرکتها پذیری ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین پوشش و نهادی سهامداران مالکیت درصد همچون نظارتی های مکانیزم میدهد نشان آنها یافتههای دارد. مثبتی تأثیر شرکتها پذیری ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین ارتباط بر گران تحلیل تحقیق 4 -فرضیههای وجود مستقیم ارتباط شرکتها پذیری ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین اول: فرضیه دارد. ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین ارتباط بر نهادی سهامداران مالکیت درصد دوم: فرضیه دارد. تأثیر شرکتها پذیری متغیرها عملیاتی تعریف و مدل 1-4- مفهومی مدل الف: تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر 17- Jvhl et al

97 بهار 70 شماره هجدهم سال اول فرضیه آزمون مدل ب: RISK it =β0 +β1 SPECIALIST it +β2 LN_ASSETS it +β3 MB it +β4 LEV it +β5 PAYOUT it +β6 ANNRET it +β7 CAPEX it +β8 COMP it +β9 ROA it + β10 TENURE it +β11std_cfo it +β12 AGE it +β13 ABNAC it + β14 PEG it +ԑi,t دوم فرضیه آزمون مدل ج: RISK it =β0+β1 SPECIALIST it +β2 INSTHOLD it +β3 SPECIALIST it * INSTHOLD it +β4 LN_ASSETS it +β5 MB it +β6 LEV it +β7 PAYOUT it +β8 ANNRET it +β9 CAPEX it +β10 COMP it +β11 ROA it + β12 TENURE it +β13std_cfo it +β14 AGE it +β15 ABNAC it + β16 PEG it +ԑi,t 12 تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر وابسته متغیر بازده معیار انحراف طریق از شرکت پذیری ریسک t. سال در i شرکت پذیری ریسک = RISK میآید. دست به شرکت سهام ماهانه مستقل متغیرهای میشود. محاسبه بازار سهم رویکرد طبق که صنعت در حسابرس تخصص = SPECIALIST از را خود که حسابرسی مؤسسه یک بهعنوان را صنعت متخصص حسابرس یک بازار سهم رویکرد رویکرد این میکند. معرفی است کرده متمایز خاص صنعت یک در بازار سهم نظر از رقیبان سایر خدمت خاص صنعت یک به که حسابرسی مؤسسههای بازار نسبی سهم مشاهده با که میکند فرض مثال بهعنوان برد. پی حسابرسی مؤسسه صنعت تخصص دانش میزان به میتوان میکنند ارائه مؤسسهای است. متخصص ایران در خودرو صنعت در حسابرسی سازمان رویکرد این اساس بر خاص صنعت آن مورد در باالتری تخصصی دانش از دارد اختیار در را بازار از بزرگتری سهم که که است معنادار سرمایهگذاری نشاندهنده صنعت یک در بازار معنادار سهم بهعالوه است. برخوردار طوری است گرفته صورت صنعت خاص حسابرسی فناوریهای توسعه در حسابرسی مؤسسههای در ناشی )صرفهجوییهای اقتصادی صرفه و حسابرسی کیفیت بهبود از ناشی مزایای میرود انتظار که یابد. افزایش انبوه( تولید مقیاس از نهادی سهامداران مالکیت درصد =INSTHOLD کنترل متغیرهای t. دوره پایان در i شرکت داراییهای جمع =LN_ASSETS t. دوره پایان در i شرکت سهام صاحبان حقوق دفتری ارزش به بازار ارزش نسبت = MB رد i شرکت داراییهای دفتری ارزش به بدهیها دفتری ارزش نسبت از که مالی اهرم = LEV میشود. محاسبه t دوره پایان

سال هجدهم شماره 70 بهار 97 13 t. در دوره i میزان سود تقسیمی شرکت = PAYOUT t. در دوره i بازده ساالنه شرکت = ANNRET = CAPEX مخارج سرمایهای شرکت i در دوره t که از طریق خالص افزایش داراییهای ثابت طی دوره محاسبه میشود. = COM پاداش هیات مدیره شرکت i در دوره t که از طریق لگاریتم طبیعی پاداش ساالنه هیات مدیره طی دوره محاسبه میشود. = ROA بازده داراییهای شرکت i در دوره t که از طریق نسبت سود خالص به جمع داراییها محاسبه میشود. t. در دوره i دوره تصدی حسابرس شرکت = TENURE = STD_CFO انحراف معیار وجه نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی شرکت طی سه سال قبل. = AGE سن شرکت که از تفاوت سال تأسیس و سال مورد رسیدگی. t. در دوره i اقالم تعهدی غیر عادی شرکت = ABNAC = PEG هزینه سرمایه شرکت i در دوره t. هزینه سرمایه یک شرکت نرخ متوسط بازده مورد نظر سهامدران و اعتباردهندگان میباشد. منابع تأمین مالی سرمایه گذاریهای شرکت شامل بدهیهای بلند مدت )نظیر وام و انواع مختلف اوراق بدهی( وسهام عادی میباشد. هزینه سرمایه شرکت به صورت میانگین موزون محاسبه میشود که وزنهای آن برحسب ارزشهای منابع مختلف سرمایه تعیین میشوند. برای محاسبه هزینه سرمایه منتسب به سهامداران از مدل CAPM و برای هزینه سرمایه منتسب به اعتباردهندگان از نرخ تصویبی تأمین مالی ابالغی بانک مرکزی به بانکهای عامل استفاده میشود. تأثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران 5 -روش پژوهش پژوهش حاضراز نظر طبقه بندی بر مبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. از لحاظ نحوه استدالل روش تحقیق به صورت قیاسی- استقرایی است بدین معنی که درمبانی نظری و پیشینه پژوهش از راه مطالعه کتابخانهای سایرسایت ها مقاالت ازاستدالل قیاسی و درتأئید یارد فرضیهها ازاستدالل استقرایی استفاده شده است. 6 -جامعه و نمونه آماری جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیة شرکتهای پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران میباشند که تا پایان سال 1392 بر پایه نرمافزار رهآورد نوین بورس برابر با 478 تعداد شرکت بوده است. حجم نمونه به روش غربال گری و بر اساس معیارهای زیرگزینش میگردند: 1 -اطالعات مورد نیاز جهت محاسبه متغیرهای عملیاتی تحقیق برای آنها در دسترس باشد. 2 -دست کم از سال 1386 در بورس پذیرفته شده و تا پایان دوره تحقیق در بورس فعال باشند. 3 -پایان سال مالی آنها 29 اسفند ماه باشد.

سال هجدهم شماره 70 بهار 97 14 تأثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران 4 -جزء موسسههای مالی سرمایه گذاری و بانکها نباشد. در نهایت با توجه به روش غربالگری و پس از حذف مشاهدات پرت تعداد نمونه نهایی برابر با 147 شرکت طبق جدول )1( است. شرح جدول 1- نمونه آماری تحقیق کل شرکتهای پذیرفته شده در بورس تا پایان سال 1392 تعداد شرکتهای پذیرفته شده که در قلمرو زمانی 87-92 وارد بورس شدهاند تعداد شرکتهایی که در قلمرو زمانی 87-92 از بورس برون رفت داشتهاند تعداد شرکتهای فعال در صنعت مالی سرمایه گذاری و بانک به منظور همگن بودن شرکتهایی که سال مالی آنها به 12/29 ختم نمیشود. دادههای مورد نیاز این تحقیق در مورد این شرکتها نیز در دسترس نباشد شرکتهای دارای دادههای پرت مجموع شرکتهای حذف شده تعداد شرکتهای مورد بررسی تعداد تعداد 478 )331( 147 97 24 35 67 87 21 7 -روش و ابزار گردآوری اطالعات در این تحقیق برای گردآوری اطالعات در مورد ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق و فرمولهای استخراج متغیرهای تحقیق از روش کتابخانهای استفاده شده است. دادههای آماری مرتبط با فرضیههای تحقیق با استفاده از روش اسناد و مدارک سازمانی از صورتهای مالی شرکتها استخراج و با توجه به فرضیههای تحقیق دادههای متغیرها از اطالعات بدست آمده محاسبه شده است. دادههای مورد نیاز این پژوهش از طریق بانکهای اطالعاتی رایانهای و مراجعه به کتابخانه سازمان بورس و اوراق بهادار و استفاده از نرم افزار رهآورد نوین و مراجعه به وب سایت www.rdis.ir سایت متعلق به سازمان بورس و اوراق بهادار )مدیریت پژوهش توسعه و مطالعات اسالمی( جمعآوری شده است. در تحقیق حاضر برای بررسی بین متغیرهای فرضیهها اطالعات مربوط به شرکتهای نمونه ابتداء محاسبات اولیه در صفحه گسترده نرم افزار )Excel( انجام گرفته و دادهها برای تجزیه و تحلیل آماده خواهد گردید سپس به منظور انجام تجزیه و تحلیلهای نهایی از نرم افزار 19SPSS و EViews 6 استفاده خواهد شد.

97 بهار 70 شماره هجدهم سال تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر 15 پژوهش یافتههای 8- دادهها توصیفی 1-8 -آمار میدهد. نشان بررسی مورد دوره طی در را تحقیق متغیرهای توصیفی آمارههای )2( جدول در -92 )سالهای آزمون دوره طی شرکتها دادههای از استفاده با که تحقیق متغیرها توصیفی آمار است. گردیده ارائه بیشینه و کمینه معیار انحراف میانه میانگین شامل شدهاند اندازهگیری 1387( متغیرها شرح تحقیق متغیرهای توصیفی آمارههای 2- جدول میانگین میانه معیار انحراف کمینه بیشینه 0.524 0.522 0.113 2.745 0.720 0.524 0.522 1.259 0.005 0.003 0.026 0.895 1.010 0.005 0.003 0.000 0.403 0.400 0.069 3.112 0.600 0.403 0.400 0.053 0.138 0.115 0.112 1.167 0.863 0.138 0.115 0.085 0.0791 0.085 0.053 1.121 1.259 0.080 0.085 0.080 RISK it SPECIALIST it LN_ASSETS it MB it LEV it PAYOUT it ANNRET CAPEX it 0.863 0.000 0.112 0.115 0.138 COMP it 0.600 0.200 0.069 0.400 0.403 ROA it 1.010 0.000 0.026 0.003 0.005 TENURE it 0.720 0.330 0.113 0.522 0.524 STD_CFO it 19.618 9.536 1.342 12.659 12.822 AGE it 0.726 0.000 0.107 0.105 0.133 ABNAC it 0.4462 0.1955 1.786 0.2467 0.3021 PEG it

97 بهار 70 شماره هجدهم سال 16 تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر رگرسیون مدل تخمین برای مناسب مدل تعیین 2-8- دادههای از پژوهش این در تحقیق فرضیههای ماهیت نیز و موجود تحقیق ادبیات به توجه با تصادفی( یا ثابت اثرات با تابلویی یا )تلفیقی مناسب مدل تعیین بمنظور است. شده استفاده ترکیبی است. شده استفاده هاسمن و چاو آزمونهای از فرضیات آزمون برای چاو آزمون 1-2-8- است. شده داده نشان 3 جدول در حاضر تحقیق رگرسیونی مدل برای F آزمون به مربوط نتایج رگرسیونی مدل اول دوم F آماره 284/001 چاو آزمون 3- جدول احتمال 0/000 0/000 243/872 صفر فرض رد صفر فرض رد آزمون نتیجه پانل مدل پانل مدل H0 فرض میدهد نشان چاو آزمون نتایج معناداری سطح به توجه با دوم و اول مدلهای مورد در دادههای روش از باید و دارد وجود گروهی یا فردی آثار دیگر بیان به نمیشود. تأیید تلفیقی( )مدل مدل نوع تعیین برای ادامه در که شود استفاده تحقیق رگرسیونی مدل آورد بر برای )پانل( تابلویی میشود. استفاده هاسمن آزمون از ثابت( اثرات یا تصادفی اثرات )با پانل هاسمن آزمون 2-2-8- استفاده روش باید نیست یکسان مختلف سالهای برای مبدأ از عرض اینکه شدن مشخص از پس استفاده هاسمن آزمون از منظور بدین که گردد تعیین تصادفی( یا ثابت )اثرات مدل برآورد در H مقابل در را تصادفی اثر تخمینهای سازگاری بر مبنی 0 فرضیه هاسمن آزمون در میگردد. H مینماید. آزمون تصادفی اثر تخمینهای ناسازگاری بر مبنی 1 فرضیه

97 بهار 70 شماره هجدهم سال 17 رگرسیونی مدل هاسمن آزمون 4- جدول احتمال آزمون نتیجه 2 χ آماره اول دوم تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر 0/0000 0/378 281/012 2/982 صفر فرض رد صفر فرض قبول ثابت اثرات با پانل تصادفی اثرات با پانل نتایج است. شده داده نشان 4 جدول در دوم و اول مدلهای برای هاسمن آزمون به مربوط نتایج 2 در که است آمده بدست 281/012 با برابر اول مدل برای هاسمن آزمون χ آماره که داده نشان H به توجه با لذا میباشد 1 فرضیه تأیید از حاکی که میباشند دار معنی درصد 99 اطمینان سطح روش به پانل دادههای مدل از استفاده با تحقیق این اول رگرسیونی مدلهای برازش هاسمن آمون جدول در دوم مدل برای هاسمن آزمون به مربوط نتایج دیگر سوی از بود. خواهد مناسب ثابت اثرات 2 0/378 با برابر دوم مدل برای هاسمن آزمون χ آماره که داده نشان نتایج است. شده داده نشان 4 H1 فرضیه رد از حاکی که نمیباشند دار معنی درصد 99 اطمینان سطح در که است آمده بدست مدل از استفاده با تحقیق این دوم رگرسیونی مدل برازش هاسمن آزمون به توجه با لذا میباشد بود. خواهد مناسب تصادفی اثرات روش به پانل دادههای وابسته متغیر بودن نرمال -آزمون 3-2-8 است. شده استفاده اسمیرنوف کولموگروف آزمون از وابسته متغیر توزیع بودن نرمال بررسی برای توجه با است. )5( جدول شرح به متغیر این برای SPSS نرمافزار در K-S آزمون خروجی جدول متغیرها تمامی برای معناداری سطح آنجائیکه از اسمیرنوف کولموگروف Z آماره و فوق جدول به در مزبور متغیرهای گفت میتوان %95 اطمینان با لذا شده تأیید H0 فرضیه است 0/05 از بیشتر برخوردارند. نرمال توزیع از فوق مدلهای متغیر نام اسمیرنوف کولموگروف آزمون 5- جدول Zکولموگروف اسمیرنوف معناداری سطح نتیجه 0.4696 0.6697 RISK it شرکت پذیری ریسک است نرمال توزیع

سال هجدهم شماره 70 بهار 97 3-8 -نتایج حاصل از برازش مدلهای رگرسیونی 1-3-8- آزمون فرضیه اول «بین تخصص حسابرس در صنعت و ریسک پذیری شرکتها ارتباط مستقیم وجود دارد.«RISK it =β0 +β1 SPECIALIST it +β2 LN_ASSETS it +β3 MB it +β4 LEV it +β5 PAYOUT it +β6 ANNRET it +β7 CAPEX it +β8 COMP it +β9 ROA it + β10 TENURE it +β11std_cfo it +β12 AGE it +β13 ABNAC it + β14 PEG it +i,t 18 تأثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پس از آزمون مفروضات رگرسیون و اطمینان از برقراری آنها نتایج حاصل از برازش معادله رگرسیون فوق در جدول 6 ارائه شده است. مقدار آماره )14/765( F نیز حاکی از معناداری کل مدل رگرسیون میباشد. ضریب تعیین و ضریب تعیین تعدیل شده مدل فوق به ترتیب عبارتند از 42/8 درصد و 38/1 درصد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در معادله رگرسیونی مزبور تنها حدود 38/1 درصد از تغییرات متغیر وابسته شرکتهای مورد بررسی توسط متغیرهای مستقل و کنترل مزبور تبیین میشوند. در این جدول اعداد مثبت )منفی( در ستون مقدار ضریب نشان دهنده میزان تأثیر مستقیم )معکوس( هر یک از متغیرها بر ریسک پذیری شرکتها است. نام متغیر عدد ثابت جدول 6- نتایج حاصل از برازش معادله رگرسیون ضریب متغیر مقدار ضریب آماره t 2/873 1/522 β 0 سطح معنی داری 0/004 0/0006 0/028 0/031 0/016 0/041 0/0027 002/0 0/018 0/009 0/044 0/001 0/013 0/0017 4/231-3/111 2/909 2/921 2/129 3/273 3/154 2/381 2/619 2/451 3/711 3/073 3/838 0/412-1/156 0/843 0/743 0/911 1/121 1/561 1/421 1/527 0/409 0/922 0/334 0/381 β 1 β2 Β3 Β4 β 5 β 6 β 7 β 8 β 9 β 10 β 11 β 12 β 13 SPECIALIST it LN_ASSETS it MB it LEV it PAYOUT it ANNRET CAPEX it COMP it ROA it TENURE it STD_CFO it AGE it ABNAC it

سال هجدهم شماره 70 بهار 97 19 0/041 14/765 2/388 آماره F 0/539 β 14 0/428 PEG it ضریب تعیین تأثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران 0/000 معنیداری )P-Value( 0/381 2/018 آماره دوربین واتسون ضریب تعیین تعدیل شده مطابق با جدول 6 سطح معنیداری )sig( متغیر تخصص حسابرس در صنعت کمتر از سطح معنیداری در نظر گرفته شده در پژوهش حاضر )%5( است همچنین قدرمطلق آماره t مربوط به این متغیرها بزرگتر از آماره t بدست آمده از جدول با همان درجه آزادی است. لذا فرضیه H0 در سطح اطمینان %95 رد شده و فرضیه H1 مبنی بر این که بین تخصص حسابرس در صنعت و ریسک پذیری شرکتها ارتباط مستقیم وجود دارد تأیید میگردد. این نتایج منطبق با نتایج تحقیق )هولسشر و سیاوی 2014( میباشد. 2-3-8- آزمون فرضیه دوم «درصد مالکیت سهامداران نهادی بر ارتباط بین تخصص حسابرس در صنعت و ریسک پذیری شرکتها تأثیر دارد.«RISK it =β0+β1 SPECIALIST it +β2 INSTHOLD it +β3 SPECIALIST it * INSTHOLD it +β4 LN_ASSETS it +β5 MB it +β6 LEV it +β7 PAYOUT it +β8 ANNRET it +β9 CAPEX it +β10 COMP it +β11 ROA it + β12 TENURE it +β13std_cfo it +β14 AGE it +β15 ABNAC it + β16 PEG it +ԑi,t پس از آزمون مفروضات رگرسیون و اطمینان از برقراری آنها نتایج حاصل از برازش معادله رگرسیون فوق در جدول )7( ارائه شده است. مقدار آماره )14/765( F نیز حاکی از معناداری کل مدل رگرسیون میباشد. ضریب تعیین و ضریب تعیین تعدیل شده مدل فوق به ترتیب عبارتند از 49/1 درصد و 44/7 درصد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در معادله رگرسیونی مزبور تنها حدود 44/7 درصد از تغییرات متغیر وابسته شرکتهای مورد بررسی توسط متغیرهای مستقل و کنترل مزبور تبیین میشوند. در این جدول اعداد مثبت )منفی( در ستون مقدار ضریب نشان دهنده میزان تأثیر مستقیم )معکوس( هر یک از متغیرها بر ریسک پذیری شرکتهای مورد بررسی است.

97 بهار 70 شماره هجدهم سال متغیر نام رگرسیون معادله برازش از حاصل نتایج 7 جدول t آماره ضریب مقدار متغیر ضریب داری معنی سطح 20 تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر ثابت عدد 0/823 0/026 0/032 0/011 0/001 0/013 0/0017 0/041 0/048 0/031 0/541 0/121 0/231 0/0078 0/028 0/031 0/016-0/223 2/881 2/661 3/451-3/711 3/073 3/838 2/388 2/141 2/601 0/671 0/576 1/109 3/556 3/111 2/909 2/921-0/651 0/545 0/442 1/709-0/922 1/034 1/081 0/631 0/753 1/894 0/711 0/967 0/854 0/665 0/156 0/334 0/648 β 0 β 1 β 2 β 3 β 4 β 5 β 6 β 7 β 8 β 9 β 10 β 11 β 12 β 13 β 14 β 15 β 16 0/491 SPECIALIST it INSTHOLD it SPECIALIST it * INSTHOLD LN_ASSETS it MB it LEV it PAYOUT it ANNRET CAPEX it COMP it ROA it TENURE it STD_CFO it AGE it ABNAC it PEG it تعیین ضریب تعدیل تعیین ضریب شده 14/765 0/000 F آماره )P-Value( معنیداری 0/447 واتسون دوربین آماره 2/134 و صنعت در حسابرس تخصص تعاملی اثر متغیر )sig( معنیداری سطح )7( جدول با مطابق حاضر پژوهش در شده گرفته نظر در معنیداری سطح از کمتر نهادی سهامداران مالکیت درصد جدول از آمده بدست t آماره از بزرگتر متغیرها این به مربوط t آماره قدرمطلق همچنین است )%5( بر مبنی H1 فرضیه و شده رد %95 اطمینان سطح در H0 فرضیه لذا است. آزادی درجه همان با پذیری ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین ارتباط بر نهادی سهامداران مالکیت درصد که این )2014 سیاوی و )هولسشر تحقیق نتایج با منطبق نتایج این میگردد. تأیید دارد تأثیر شرکتها میباشد.

97 بهار 70 شماره هجدهم سال 21 گیری ونتیجه بحث 9- میکند. کمک حسابرس بهوسیله شده ارائه اعتبار به مستقیم طور به صنعت در حسابرس تخصص میکنند. ارائه را اثربخشتری حسابرسی صنعت متخصص حسابرسان که است آن از حاکی شواهد نشان صنعت تخصص به دستیابی جهت در حسابرسی موسسههای در ساختاری تغییرات همچنین نشان تحقیق این نتایج میکند. بازی حسابرسی کیفیت در را مهمی نقش صنعت تخصص میدهد دارد وجود مستقیم ارتباط شرکتها پذیری ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین که داد سیاوی و هولسشر تحقیق نتایج با نتیجه این میگردد. حاضرتایید تحقیق اول فرضیه بنابراین سهامداران مالکیت درصد که داد نشان حاضر تحقیق نتایج همچنین میباشد. یکسان )2014( بنابراین دارد تأثیر شرکتها پذیری ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین ارتباط بر نهادی میباشد. )2014( سیاوی و هولسشر تحقیق نتایج با منطبق نتایج این میگردد. تأیید نیز دوم فرضیه نهادی سهامداران مالکیت درصد همچون نظارتی های مکانیزم میدهد نشان آنها یافتههای نتایج تأثیر شرکتها پذیری ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین ارتباط بر گران تحلیل پوشش و ریسک مدیریت در حسابرسی کیفیت نقش و تأثیر تحقیقی در )2013( همکاران و لی دارد. مثبتی کیفیت که میدهد نشان آنها یافتههای نتایج و دادهاند قرار مطالعه مورد را مهندسی پروژههای و عملکرد بطوریکه داشته مهندسی پروژههای ریسک مدیریت در اثرگذاری و مهم نقش حسابرسی تحقیق است شده پروژهها این بخشی اثر و کارایی افزایش باعث معناداری بطور حسابرسان کیفیت در حسابرس تخصص تأثیر تخصص با حسابرسی کیفیت واژه بودن معادل به توجه با نیز حاضر مذکور تحقیق لذا است یافته دست مشابه نتایج به و کرده بررسی را شرکتها پذیری ریسک و صنعت دارد. خوانی هم تحقیق این در آمده بدست نتایج با نیز تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکتهای پذیری ریسک بر صنعت در حسابرس تخصص تأثیر پژوهش کاربردی پیشنهادهای 10- میگردد: ارائه زیر شرح به نتایج این از استفاده برای پیشنهادهایی حاضر تحقیق نتایج به توجه با جامعه حسابرسی سازمان تهران بهادار اوراق بورس سازمان جمله از گذار قانون نهادهای توجه 1( حسابرس. پذیری ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین روابط به... و ایران رسمی حسابداران و حسابرسی خدمات کیفیت با مرتبط شاخصهای ارائه با میشود پیشنهاد بورس سازمان به 2( سرمایه بهینه تخصیص در صنعت در حسابرس تخصص نظر از شده پذیرفته شرکتهای بندی رتبه شود. گیری تصمیم محیط شفافیت افزایش موجب طریق این از تا نموده کمک بازار در مالی تحلیلگران گیرندگان تصمیم سرمایه بازار فعاالن به تحقیق این یافتههای به توجه با 3( سرمایه طرحهای تحلیل در میگردد پیشنهاد بهادار اوراق بورس بالفعل و بالقوه گذاران سرمایه و پذیری ریسک و صنعت در حسابرس تخصص بین روابط به بهادار اوراق و مالی داراییهای در گذاری مهم عوامل این لحاظ زیرا داشته مبذول ویژه توجه شد اشاره بدان تحقیق این در که حسابرس آنکه ضمن میگردد بازدهی بیشترین و مخاطره کمینه با بهینه گذاری سرمایه سبد انتخاب به منجر مینماید. دوچندان نیز را حاصله نتایج و گیری تصمیم محیط شفافیت

سال هجدهم شماره 70 بهار 97 11- پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی به منظور انجام پژوهشهای آتی در ارتباط با این پژوهش موضوعات زیر پیشنهاد میشود: 1( بررسی تأثیر متغیرهای همچون ساختار مؤسسات حسابرسی )از لحاظ تعداد کارکنان رده شغلی کارکنان و مدارک حرفهای آنها( چرخش اجباری و اختیاری مؤسسات حسابرسی بر ریسک پذیری شرکتها. 2( میتوان موضوع تحقیق حاضر را در دیگر صنایع مورد بررسی قرار داد و انتظار میرود با توجه به تفاوت ماهیت فعالیت شرکتها در صنایع مختلف نتایج متفاوتی حاصل شود. 3( بررسی مقایسهای موضوع تحقیق حاضر در نمونههای تفکیک شده بر اساس اندازه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به دو گروه بزرگ و کوچک. 4( بررسی مقایسهای موضوع تحقیق حاضر در نمونههای تفکیک شده بر اساس مراحل چرخه عمر )رشد بلوغ و افول( شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. 22 تأثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران 12- محدودیتهای پژوهش در هنگام انجام هر تحقیق محدودیتهایی نیز بر سر راه محقق قرار میگیرد که این تحقیق نیز از آن مستثنی نیست. عمدهترین محدودیتهای تحقیق حاضر که در تفسیر یافتههای پژوهش و تعمیم آن باید مد نظر قرار گیرد به شرح زیر است: 1( در این تحقیق با برخی محدودیتها در زمینه انتخاب نمونه مواجه بودیم که از آن جمله عدم تغییر سال مالی در دسترس بودن اطالعات مورد نیاز متغیرها و... بود. قطعا استفاده از دورههای و تعداد شرکتهای بیشتر بر اعتبار و روایی تحقیق خواهد افزود. 2( یکی از محدودیتهای این تحقیق عدم استفاده از رگرسیون در سطح شرکت )رگرسیون سری زمانی( به دلیل کوتاه بودن سری زمانی هر شرکت بوده است. بنابراین پیشنهاد میشود که در سالهای آتی با در اختیار داشتن اطالعات الزم برای انجام تحقیق مشابه در بازة زمانی طوالنیتر این تحقیق با استفاده از رگرسیون سری زمانی در سطح هر شرکت انجام گردد. 3( با توجه به قلمرو زمانی تحقیق حاضر )1387-92( و نیز اینکه شرکتهای نمونه از لحاظ اندازه ساختار سازمانی نوع محصوالت و نوع صنعت لزوما معرف تمام واحدهای اقتصادی فعال در کشور نیستند لذا تعمیم یافتهها بایستی با احتیاط انجام گیرد.

سال هجدهم شماره 70 بهار 97 23 تأثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران منابع و مآخذ 1- آذین فر نسرین پاییز 1390»بررسی رابطه کیفیت حسابرسی و ریسک مالی و تجاری در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران«گروه حسابداری دانشگاه اصفهان تحقیقات حسابداری 2)7(:85-72. 2 -ابراهیمی و سیدی 1391 بررسی تأثیر نوع مؤسسه حسابرسی )سازمان حسابرسی و سایر مؤسسات( و نوع اظهارنظر حسابرس در گزارش حسابرسی بر روی اقالم تعهدی اختیاری 3- زهره جعفری 1392. روشهای تحقیق در علوم رفتاری. نشر آگاه. 4- سجادی سیدحسین نیک کار جواد و حاجی زاده سعید 1391 تأثیر معیارهایکیفیت حسابرسی بر ریسک سرمایه گذاری در شرکتهای بورسی مجله دانش حسسابرسی سال سیزدهم شماره 50 صص 41-23 5 -جعفری 1392 تأثیر چرخش مؤسسات حسابرسی بر کیفیت حسابرسی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری 6 -یاسایی سلوا 1389 تأثیر کیفیت حسابرسی بر اقالم تعهدی اختیاری«پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران. 6- ابراهیمی و سیدی علی 1387»بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی بر کیفیت سود در بورس اوراق بهادار تهران«مجله حسابداری مدیریت سال سوم ش 7 صص 63-51. 7- Beasley and Petroni, T. (2001) Possible Factors of the Accuracy of Prospectus Earnings Forecasts Hong Kong. The International Journal of Accounting, No. 31, pp. 381398-. 8-Craswell, A., Francis, J. and Taylor, S. (1995), Auditor brand name reputations and industry specializations, Journal of Accounting and Economics, Vol. 20 No. 3, pp. 297322-. 9- Hogan and Jeter, R. (1999) Legal Determinants of External Finance. Journal of Finance, No.52, pp.11321150-. 10-DeFond, M., Jiambalvo, J., Francis, J. and Wong, T. (2000), Auditor industry specialization and market segmentation: evidence from Hong Kong, Auditing: A Journal of Practice and Theory, Vol. 19 No. 1, pp. 4966-. 11-Ferguson, A., Francis, J. and Stokes, D. (2003), The effects of firm-wide and officelevel industry expertise on audit pricing, The Accounting Review, Vol. 78 No. 2, pp. 429448-. 12- Krishnan, D. (2003) Management s Incentives to Avoid Negative Earnings Surprises. The Accounting Review, No. 77, pp.483514-. 13-Balsam et al. (2003) Corporate Managers Earnings Forecasts and Symmetrical Adjustment and Outcomes Associated with Forecast Venue and Forecast Specify Choices. Journal of Accounting Research, No. 36, pp. 16790-

سال هجدهم شماره 70 بهار 97 14-Solomon et al. (1999) The Accuracy of Canadian and New Zeeland s Earnings Forecast. The Accounting Review, Vol. 3, No.2, pp. 22123614-. 15- Li, Y., Stokes, D., Taylor, S. and Wong, L. (2009), Audit quality, accounting attributes and the cost of equity capital, Working paper, Monash Business and Economics, Monash University, Victoria. 16- Hup and Longy, R. (2010) Earning Surprises, Growth Expectations and Stock Returns is don t let an Earnings Torpedo Sink Your Portfolio. Review of Accounting Studies, Vol.7, pp.289312-17- Fires and Palepu (2001) Information Asymmetry, Corporate Disclosure and the Capital Markets: Review of the Empirical Disclosure Literature. Journal of Accounting and Economics, Vol. 31, No. 3, pp. 405440-. 18-Albert et al (2013) Earnings Forecast Errors in IPO Prospectuses and Their Associations with Initial Stock Returns. Journal of Multinational Financial Management, Vol. 11, No. 2.pp. 225240-. 19-Juhel et al. (2014) Bias and Accuracy of Management Earnings Forecasts: An Evaluation of the Impact of Auditing. Contemporary Accounting Research, No. 15, pp.167195-. 20-Jamie L. Hoelscher Scott E. Seavey, (2014), Auditor industry specialization and corporate risk-taking, Managerial Auditing Journal, Vol. 29, Iss. 7, pp. 596 620. 24 تأثیر تخصص حسابرس در صنعت بر ریسک پذیری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران