ΓΙΓΑΚΣΙΚΔ ΣΔΥΝΙΚΔ ΓΙΑ ΣΗΝ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Γηδαθηηθή ελόηεηα 1/10 Οη δηδαθηηθές ηετληθές ηες Περηβαιιοληηθής Δθπαίδεσζες θαη ηο πιαίζηο εθαρκογής ηοσς ζηελ πρωηοβάζκηα εθπαίδεσζε ηελ πξψηε απηή ελφηεηα ζπδεηνχληαη νη ηξφπνη έληαμεο ηεο Πεξηβαιινληηθήο Εθπαίδεπζεο ζηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Αλαιχνληαη ηα δπν δηαθνξεηηθά κνληέια έληαμεο: ην πνιπεπηζηεκνληθφ θαη ην δηεπηζηεκνληθφ. Σα κνληέια απηά αμηνινγνχληαη κε βάζε δηάθνξα θξηηήξηα φπσο ε επθνιία ελζσκάησζήο ηνπο ζην αλαιπηηθφ πξφγξακκα, ε αμηνιφγεζε ησλ καζεηψλ θ.α. ηε ζπλέρεηα αλαθέξνληαη νη δηδαθηηθέο ηερληθέο πνπ ζα εμεηαζηνχλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ εμακήλνπ θαη ζπδεηείηαη ε ζρέζε ηνπο κε ηα δπν κνληέια έληαμεο ηεο Πεξηβαιινληηθήο Εθπαίδεπζεο. Επηζεκαίλεηαη φηη φιεο νη ηερληθέο κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ζην πιαίζην ηφζν ηνπ πνιπεπηζηεκνληθνχ φζν θαη ηνπ δηεπηζηεκνληθνχ κνληέινπ. ηελ πξψηε πεξίπησζε αλαιχνληαη έλλνηεο θαη δεηήκαηα ηνπ πεξηβάιινληνο ζην πιαίζην ησλ γλσζηηθψλ αληηθεηκέλσλ πνπ ήδε ππάξρνπλ ζην αλαιπηηθφ πξφγξακκα κε ηε βνήζεηα ησλ λέσλ απηψλ ηερληθψλ, ελψ ζηε δεχηεξε πεξίπησζε νη δηδαθηηθέο ηερληθέο ρξεζηκνπνηνχληαη ζην πιαίζην ελφο project Πεξηβαιινληηθήο Εθπαίδεπζεο. Σέινο ζπδεηνχληαη ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζε φιεο ηηο δηδαθηηθέο ηερληθέο θαη ζρεηίδνληαη κε ηηο αξρέο πνπ ηηο δηέπνπλ θαη ηελ νξγάλσζε ηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθαξκνγήο ηνπο. πγθεθξηκέλα ζρνιηάδνληαη ν ηξφπνο νξγάλσζεο ηεο ηάμεο γηα ηελ πινπνίεζε ησλ νκαδηθψλ εξγαζηψλ (ρσξηζκφο ησλ καζεηψλ ζε νκάδεο, θξηηήξηα ζρεκαηηζκνχ ησλ νκάδσλ, αξηζκφο καζεηψλ θ.α.) θαη ν ξφινο ηνπ δαζθάινπ ζηελ πνξεία εθαξκνγήο ηνπο. Γηδαθηηθές ελόηεηες 2/10 θαη 3/10 Θεαηρηθό παητλίδη ηηο δπν απηέο ελφηεηεο νη ζπκκεηέρνληεο αζθνχληαη ζηε δηδαθηηθή ηερληθή ηνπ ζεαηξηθνχ παηρληδηνχ. Σν ζέκα πάλσ ζην νπνίν εθαξκφδεηαη ε ζπγθεθξηκέλε ηερληθή είλαη ε κείσζε ηεο βηνπνηθηιφηεηαο, έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ζήκεξα ν πιαλήηεο. Μέζα απφ κηα ζεηξά slides πνπ παξνπζηάδεη ε δηδάζθνπζα, νη θνηηεηέο γλσξίδνπλ νξηζκέλα απφ ηα δψα πνπ απεηινχληαη κε εμαθάληζε θαη ελεκεξψλνληαη γηα ηε δηεζλή ζπλζήθε CITES πνπ απαγνξεχεη ην εκπφξην ησλ απεηινχκελσλ άγξησλ εηδψλ ρισξίδαο θαη παλίδαο. πδεηνχληαη νη αηηίεο πνπ νδεγνχλ ηα είδε ζε εμαθάληζε θαη πξνηείλνληαη ιχζεηο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ δεηήκαηνο. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ην ζεσξεηηθφ πιαίζην ηνπ ζεαηξηθνχ παηρληδηνχ, νη δηάθνξεο ηερληθέο πνπ κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ, νη αξρέο πνπ ην δηέπνπλ θαη νη
θάζεηο ηεο εθαξκνγήο ηνπο. Οη θνηηεηέο, ρσξηζκέλνη ζε νκάδεο ζρεδηάδνπλ έλα ζεαηξηθφ παηρλίδη κε ζελάξην ην νπνίν δεκηνπξγνχλ νη ίδηνη, βαζηζκέλν πάλσ ζε θάπνην απφ ηα απεηινχκελα δψα πνπ έρνπλ αλαθεξζεί ζηε δηάξθεηα ηεο παξνπζίαζεο. Όηαλ νη νκάδεο νινθιεξψζνπλ ηελ πξνεηνηκαζία ηνπο, παξνπζηάδνπλ ηα ζεαηξηθά παηρλίδηα πνπ ζρεδίαζαλ ζην ζχλνιν ησλ ζπκκεηερφλησλ. Αθνινπζεί ζρνιηαζκφο ηεο δηδαθηηθήο ηερληθήο, επηζήκαλζε ησλ ζεηηθψλ θαη αξλεηηθψλ ζεκείσλ θαη αλάιπζε ησλ πξνυπνζέζεσλ εθαξκνγήο ηεο ζηε ζρνιηθή ηάμε. Γηδαθηηθές ελόηεηες 4/10 θαη 5/10 Γοκεκέλε ζσδήηεζε Η δνκεκέλε ζπδήηεζε είλαη κηα εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία πνπ ζπκβάιεη ζηελ αλάπηπμε ηεο θξηηηθήο ζθέςεο θαη ηε βειηίσζε ησλ δεμηνηήησλ επηθνηλσλίαο. Με ηελ ηερληθή απηή νη ζπκκεηέρνληεο αλαπηχζζνπλ ηθαλφηεηεο ζπλεξγαζίαο, έθθξαζεο δηαθνξεηηθήο άπνςεο, ελψ παξάιιεια θαιιηεξγνχλ ην ζεβαζκφ ζηηο απφςεηο ησλ άιισλ. Επίζεο αζθνχληαη ζηε δηαηχπσζε ινγηθψλ επηρεηξεκάησλ γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο άπνςήο ηνπο θαη ζηελ νξγάλσζε θαη ηε ιεθηηθή έθθξαζε ησλ ζθέςεψλ ηνπο. Η ηερληθή ηεο δνκεκέλε ζπδήηεζεο εθαξκφδεηαη κε ηνλ θαιχηεξν ηξφπν ζε ακθηιεγφκελα θαη ακθηζβεηνχκελα δεηήκαηα φπνπ ππάξρνπλ αληηθξνπφκελεο απφςεηο θαη επηρεηξήκαηα. Γηα ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε έρεη επηιεγεί ην δήηεκα ησλ γελεηηθά ηξνπνπνηεκέλσλ πξντφλησλ. Πξφθεηηαη γηα έλα δήηεκα πνπ αθνξά άκεζα ηνπο θνηηεηέο θαζψο ηα πξντφληα απηά έρνπλ κπεη πιένλ ζηε δσή καο θαη ζηε δηαηξνθή καο, κε άγλσζηεο κεζνπξφζεζκεο θαη καθξππξφζεζκεο ζπλέπεηεο γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία θαη ην πεξηβάιινλ. Οη ζπκκεηέρνληεο, ρσξηζκέλνη ζε νκάδεο, επεμεξγάδνληαη ζρεηηθά επηζηεκνληθά άξζξα θαη εληνπίδνπλ ηηο δηαθνξεηηθέο απφςεηο πνπ ππάξρνπλ ζρεηηθά κε ηελ παξαγσγή ησλ γελεηηθά ηξνπνπνηεκέλσλ πξντφλησλ. Αθνινπζεί δνκεκέλε ζπδήηεζε ζηελ νπνία ζπκκεηέρνπλ φινη νη θνηηεηέο πνπ παξεβξίζθνληαη. Σέινο γίλεηαη ζρνιηαζκφο ηεο ηερληθήο απηήο θαη νη θνηηεηέο θαινχληαη λα ζθεθηνχλ θαηά πφζν ε ζπκκεηνρή ζηε δνκεκέλε ζπδήηεζε άιιαμε ηηο απφςεηο θαη ζηάζεηο ηνπο απέλαληη ζηα γελεηηθά ηξνπνπνηεκέλα πξντφληα. Γηδαθηηθή ελόηεηα 6/10 Παητλίδη ρόιωλ Σν παηρλίδη ξφισλ είλαη κηα βησκαηηθή ηερληθή δηδαζθαιίαο θαηά ηελ νπνία νη ζπκκεηέρνληεο ππνδχνληαη ξφινπο πνπ εκπιέθνληαη άκεζα ή έκκεζα ζε έλα δήηεκα θαη ζπδεηνχλ ηηο δηαδηθαζίεο επίιπζήο ηνπ. Μέζα απφ ηε δξακαηνπνίεζε κηαο θαηάζηαζεο ηεο πξαγκαηηθήο δσήο, αλαδεηθλχνληαη νη ζπγθξνχζεηο, εθθξάδνληαη νη απφςεηο θαη ηα ζπλαηζζήκαηα θαη αλαδεηείηαη ιχζε ησλ ελδνγελψλ αληηζέζεσλ θαη αληηπαξαζέζεσλ. Σν παηρλίδη ξφισλ βνεζά ηνπο ζπκκεηέρνληεο λα θαηαλνήζνπλ ηελ πνιππινθφηεηα ησλ πεξηβαιινληηθψλ δεηεκάησλ θαη ηελ αλάγθε ζεβαζκνχ ησλ
δηαθνξεηηθψλ απφςεσλ, ψζηε λα νδεγεζνχκε ζε ιχζεηο απνδεθηέο απφ φινπο αιιά θαη ηαπηφρξνλα θηιηθέο πξνο ην πεξηβάιινλ. Οη θνηηεηέο αζθνχληαη ζηελ ηερληθή ηνπ παηρληδηνχ ξφισλ κε ζέκα ηε ζαιάζζηα ρειψλα Caretta-caretta. Η πξνζηαζία ηνπ απεηινχκελνπ απηνχ είδνπο έρεη πξνθαιέζεη έληνλεο ζπγθξνχζεηο ζηηο πεξηνρέο σνηνθίαο θαζψο ζίγνληαη ζπκθέξνληα φζσλ θαηέρνπλ εθηάζεηο ζηηο πεξηνρέο απηέο θαη επηζπκνχλ ηελ αμηνπνίεζή ηνπο. Η παξνπζίαζε ηνπ δεηήκαηνο γίλεηαη κέζσ ηεο πξνβνιήο κηαο ζεηξάο slides πνπ παξνπζηάδεη ε δηδάζθνπζα. ηε ζπλέρεηα νη θνηηεηέο εθαξκφδνπλ ηελ ηερληθή ηνπ παηρληδηνχ ξφισλ θαη ζρνιηάδνπλ ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ πξέπεη λα δεκηνπξγεζνχλ γηα ηελ επηηπρή εθαξκνγή ηεο ζηε ζρνιηθή ηάμε. Γηδαθηηθή ελόηεηα 7/10 Περηβαιιοληηθά παητλίδηα Σα πεξηβαιινληηθά παηρλίδηα θέξλνπλ ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζε άκεζε επαθή κε ηε θχζε αθνλίδνληαο φιεο ηηο αηζζήζεηο: ηελ φξαζε, ηελ αθνή, ηελ αθή θαη ηελ φζθξεζε. Εμνηθεηψλνπλ ηα ζπλαηζζήκαηα, ην πλεχκα αιιά θαη ην ζψκα κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ θαη ζπκβάινπλ ζηελ θαιιηέξγεηα ζεβαζκνχ θαη αγάπεο πξνο απηφ. Μέζα απφ ηηο θαιιηηερληθέο θαη επηζηεκνληθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξνηείλνπλ, κπνξνχλ λα εηζάγνπλ ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηηο πην ζχλζεηεο ιεηηνπξγίεο ηεο θχζεο, φπσο νη νηθνινγηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηα θπζηθά νηθνζπζηήκαηα, κε ηξφπν δηαζθεδαζηηθφ θαη επράξηζην. Άιια πάιη παηρλίδηα θέξλνπλ ζε επαθή κε ηηο μερσξηζηέο ηδηφηεηεο ηνπ θπζηθνχ θφζκνπ, ηε γαιήλε, ηελ νκνξθηά θαη ην κπζηήξην. ηε δηάξθεηα απηήο ηεο δηδαθηηθήο ελφηεηαο, νη θνηηεηέο ζπκκεηέρνπλ ζε πεξηβαιινληηθά παηρλίδηα πνπ νξγαλψλνληαη κε ηε βνήζεηα ηεο δηδάζθνπζαο. Ο ρψξνο δηεμαγσγήο ηνπο είλαη ε ίδηα ε θχζε, θαη ζπγθεθξηκέλα έλα πάξθν κέζα ζηελ πφιε ηεο Ρφδνπ. Οη ζπκκεηέρνληεο πξέπεη λα είλαη ληπκέλνη άλεηα θαη λα έρνπλ καδί ηνπο ηα εμήο εμαξηήκαηα: καληήιηα, θφιεο, ςαιίδηα θαη ραξηφληα. εκαληηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ επηηπρία ησλ πεξηβαιινληηθψλ παηρληδηψλ είλαη ε δηάζεζε γηα «παηρλίδη» θαη επηζπκία λα βηψζνπλ κηα εκπεηξία δηαθνξεηηθή απφ απηέο πνπ έρνπλ ζπλεζίζεη ζηηο παλεπηζηεκηαθέο αίζνπζεο. Γηδαθηηθές ελόηεηες 8/10 θαη 9/10 Υαρηογράθεζε ελλοηώλ Οη ράξηεο ελλνηψλ απνηεινχλ ζεκαληηθά εξγαιεία νξγάλσζεο θαη αλαπαξάζηαζεο ηεο γλψζεο. Πξφθεηηαη γηα κηα ηερληθή πνπ βνεζά ζηε ζπζηεκηθή πξνζέγγηζε ησλ πνιχπινθσλ πεξηβαιινληηθψλ δεηεκάησλ θαζψο αλαδεηθλχεη ηηο ζπλδέζεηο θαη αιιειεμαξηήζεηο αλάκεζα ζηηο δηάθνξεο έλλνηεο θαη ηα ζηνηρεία πνπ ζπλζέηνπλ ην δήηεκα. Καηά ηε ραξηνγξάθεζε ελλνηψλ νη εθπαηδεπφκελνη δνκνχλ κε ζηαδηαθά βήκαηα έλα νινθιεξσκέλν ζρήκα, φπνπ απεηθνλίδνληαη νη θχξηεο έλλνηεο πνπ εκπιέθνληαη ζε έλα δήηεκα θαη νη κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο. Οη ράξηεο απηνί κπνξνχλ λα
ρξεζηκνπνηεζνχλ σο δηδαθηηθά θαη καζεζηαθά εξγαιεία αιιά θαη σο εξγαιεία αμηνιφγεζεο. Εκπιέθνπλ ηνπο ζπκκεηέρνληεο ελεξγά ζηε δηαδηθαζία κάζεζεο θαη ηνπο βνεζνχλ λα αλαπηχμνπλ ηα λνεηηθά ηνπο κνληέια ελψ παξάιιεια πξνάγνπλ ηε ζπλεξγαζία θαη ηελ έθθξαζε θαη απνδνρή ησλ δηαθνξεηηθψλ απφςεσλ. ηηο ελφηεηεο απηέο, ε ηερληθή ηεο ραξηνγξάθεζεο ελλνηψλ δηδάζθεηαη ζηνπο θνηηεηέο κέζα απφ ηελ επεμεξγαζία ηνπ δεηήκαηνο ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ ζεξκνθεπίνπ. Σν θαηλφκελν απηφ απνηειεί, ζχκθσλα κε ηνπο πεξηζζφηεξνπο εξεπλεηέο, ην ζεκαληηθφηεξν πξφβιεκα πνπ αληηκεησπίδεη ζήκεξα ν πιαλήηεο θαζψο απεηινχληαη βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ππνζηήξημεο ηεο δσήο. Οη θνηηεηέο εμνηθεηψλνληαη ζηελ αξρή κε ηε κειέηε θαη αλάγλσζε ελφο ήδε δνκεκέλνπ ράξηε ελλνηψλ πνπ αλαθέξεηαη ζε έλα δηαθνξεηηθφ πεξηβαιινληηθφ δήηεκα, ζηελ εξεκνπνίεζε. ηε ζπλέρεηα δηαλέκνληαη ζηνπο ζπκκεηέρνληεο επηζηεκνληθά άξζξα ζρεηηθά κε ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ. Υσξηζκέλνη ζε νκάδεο αληινχλ ζηνηρεία απφ ηα άξζξα απηά γηα λα δνκήζνπλ ην δηθφ ηνπο ελλνηνινγηθφ ράξηε. Όηαλ νινθιεξσζεί απηή ε δηαδηθαζία, νη νκάδεο παξνπζηάδνπλ ηα απνηειέζκαηά ηνπο ζην ζχλνιν ησλ ζπκκεηερφλησλ. Γηδαθηηθή ελόηεηα 10/10 Μειέηε πεδίοσ Η κειέηε πεδίνπ είλαη κηα δηδαθηηθή ηερληθή πνπ πξαγκαηνπνηείηαη έμσ απφ ηελ αίζνπζα δηδαζθαιίαο, ζηε θχζε ή ζε άιινπο ππαίζξηνπο ρψξνπο. Οη ζπκκεηέρνληεο εκπιέθνληαη ζε εξεπλεηηθέο δηαδηθαζίεο κε ζηφρν λα παξαηεξήζνπλ, θαηαγξάςνπλ θαη ζπιιέμνπλ δεδνκέλα. Με ηνλ ηξφπν απηφ απνθηνχλ ζεκαληηθέο εκπεηξίεο θαη γλψζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Η κειέηε πεδίνπ κπνξεί λα εθαξκνζηεί ηφζν ζηε θχζε (δάζε, πγξνηφπνη, παξάθηηεο πεξηνρέο) φζν θαη ζην αζηηθφ πεξηβάιινλ. εκαληηθφο παξάγνληαο γηα ηελ επηηπρεκέλε εθαξκνγή ηεο ηερληθή απηήο είλαη ε θαιή πξνεηνηκαζία ηεο φιεο δηαδηθαζίαο απφ ηνλ δηδάζθνληα, ψζηε λα κελ κεηαηξαπεί ζε κηα απιή εθδξνκή. Η εξγαζίεο πνπ ζα εθηειέζνπλ νη ζπκκεηέρνληεο πξέπεη λα είλαη νξηνζεηεκέλεο θαη νη δξαζηεξηφηεηεο πξνζρεδηαζκέλεο θαη νξγαλσκέλεο. ην πιαίζην ηεο δηδαθηηθήο ελφηεηαο νη θνηηεηέο εθαξκφδνπλ ηε κειέηε πεδίνπ ζην αζηηθφ πεξηβάιινλ. Η δηδάζθνπζα εμεγεί ηε ινγηθή θαη ηηο αξρέο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ηερληθήο θαη δηαλέκεη ζηνπο ζπκκεηέρνληεο έλα εξσηεκαηνιφγην ζρεηηθφ κε ην απηφ ην ζέκα. ηε ζπλέρεηα νη θνηηεηέο ρσξίδνληαη ζε νκάδεο θαη επηζθέπηνληαη έλα δξφκν ηεο Ρφδνπ πνπ επηιέγνπλ νη ίδηνη. Εθεί ζπκπιεξψλνπλ ην εξσηεκαηνιφγην κε βάζε ηηο παξαηεξήζεηο πνπ θάλνπλ θαη ηα δεδνκέλα πνπ ζπιιέγνπλ. Με ηελ νινθιήξσζε ηεο εξεπλεηηθήο ηνπο δηαδηθαζίαο επηζηξέθνπλ ζηελ αίζνπζα δηδαζθαιίαο, φπνπ επεμεξγάδνληαη ηα ζηνηρεία πνπ ζπλέιεμαλ θαη εηνηκάδνπλ κηα παξνπζίαζε. Κάζε νκάδα παξνπζηάδεη ηα απνηειέζκαηά ηεο ζε φινπο ηνπο ζπκκεηέρνληεο. Αθνινπζεί ζπδήηεζε γχξσ απφ ηελ εκπεηξία πνπ απέθηεζαλ νη θνηηεηέο θαηά ηελ δηάξθεηα εθαξκνγήο ηεο ηερληθήο θαη γίλνληαη πξνηάζεηο γηα ηελ επηηπρή πινπνίεζή ηεο ζην πεξηβάιινλ ηνπ ζρνιείνπ.
Δήισζε Πξνζηαζίαο Πξνζσπηθψλ Δεδνκέλσλ Σν Εθπαηδεπηηθφ Τιηθφ απαγνξεχεηαη λα αλαπαξαρζεί ειεθηξνληθά ή νπηηθά ρσξίο ηελ ελππφγξαθε άδεηα ηεο δηδάζθνπζαο Copyright 2005-8, Γεσξγία Ληαξάθνπ, Επ. Καζεγήηξηα Π.Σ.Δ.Ε., All rights reserved