ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ (ΔΕΟ) Θεματική Ενότητα: Διοικητική Επιχειρήσεων και Οργανισμών (ΔΕΟ40) Ακαδημαϊκό έτος: 2007-8 4 η Γραπτή Εργασία Στο παρακάτω υπόδειγμα εργασίας, θα αναλύσουμε την περίπτωση του Ελληνικού ομίλου Νotos Com Holdings, ο οποίος δραστηριοποιείται στους τομείς της χονδρικής και λιανικής εμπορίας διεθνώς αναγνωρισμένων ενδυμάτων και υποδημάτων (πχ Lacoste, Ralph Lauren, Gant, Alain Manoukian, Trussardi κ.α.), της χονδρικής καλλυντικών (Yves St. Laurent, Chanel, Lancaster, Guerlain, Davidoff, Clarins κ.α.), των πολυκαταστημάτων Λαμπρόπουλοι και των γραφικών ΠΑΛΛΗΣ. Επίσης θα προσεγγίσουμε τις δραστηριότητες της γαλλικής Carrefour, της δεύτερης μεγαλύτερης αλυσίδα σουπερμάρκετ στον κόσμο. Με πρόγραμμα δημιουργίας 20 νέων σημείων ετησίως, στοχεύουν στην επέκταση της παρουσίας τους σε όλη την Ελλάδα αλλά και στη σύναψη στρατηγικών συνεργασιών. Ερώτημα 1. Περιγράψτε τα σημαντικότερα στοιχεία του προφίλ και της ιστορικής διαδρομής κάθε επιχείρησης, εστιάζοντας σε αυτά που δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό τους ως πολυεθνικές επιχειρήσεις. Ποιες οι βασικές ομοιότητες και διαφορές τους αναφορικά με τις δραστηριότητες επέκτασής τους στις χώρες προορισμού; Κατ αρχή, θα ορίσουμε τον όρο της πολυεθνικής επιχείρησης. Σύμφωνα με την διδακτέα ύλη «πολυεθνική είναι μια επιχείρηση που κατέχει, ελέγχει και διαχειρίζεται πλουτοπαραγωγικούς πόρους σε περισσότερες από μια χώρες ή, κατά συνέπεια, τουλάχιστον σε δυο χώρες 1. Notos Com Holdings Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της, η Notos Com Holdings είναι μια πολυεθνική επιχείρηση, η οποία έχει αποκτήσει τη σημερινή της μορφή ύστερα από τη συγχώνευση 9 επιχειρήσεων το 2001. Ως αντικείμενο εργασιών, ο όμιλος προσδιορίζει τη διανομή και λιανική πώληση καταναλωτικών προϊόντων, μέσω ποικίλων καναλιών διανομής, με τα εξής χαρακτηριστικά: ισχυρά διεθνή brand name, απευθυνόμενα σε μεγάλες αγορές, τα οποία αποφέρουν περιθωρίου υψηλού κέρδους. 1 4 ος τόμος, κεφ 1, σελ 21. 1

Οι δραστηριότητες της Notos Com Holdings αφορούν τους τομείς της χονδρικής και λιανικής εμπορίας διεθνώς αναγνωρισμένων ενδυμάτων και υποδημάτων (πχ Lacoste, Ralph Lauren, Gant, Alain Manoukian, Trussardi κ.α.), της χονδρικής καλλυντικών (Yves St. Laurent, Chanel, Lancaster, Guerlain, Davidoff, Clarins κ.α.), των πολυκαταστημάτων Λαμπρόπουλοι και των γραφικών ΠΑΛΛΗΣ. Επίσης έχει παρουσία σε 12 χώρες εκτός Ελλάδας, κυρίως στο κλάδο των ενδυμάτων και υποδημάτων, αλλά και των καλλυντικών. Οι χώρες αυτές είναι οι: Αλβανία, Αυστρία, Βουλγαρία, Κύπρο, Κροατία, Κόσοβο, Μάλτα, Ουγγαρία, ΠΓΔ Μακεδονίας, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία καθώς και η Τσεχία. Η παρουσία του Ομίλου στο εξωτερικό είναι ιδιαίτερα έντονη στον μέσω των θυγατρικών της εταιρειών Notos International Ltd & Notos Cyprus Ltd κ.α. Το βασικό χαρακτηριστικό των δραστηριοτήτων είναι η καθετοποίηση που ακολουθείται, από τη διανομή έως και τη λιανική πώληση. Πολλά είναι τα σημαντικά στοιχεία για την ιστορική διαδρομή του ομίλου. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι: Η κυπριακή εταιρεία NOTOS INTERNATIONAL Limited ιδρύθηκε το 1994 με αρχική επωνυμία SPORTSMAN INTERNATIONAL Limited και έδρα στη Λευκωσία της Κύπρου. O σκοπός της είναι η εισαγωγή, εξαγωγή και αντιπροσώπευση και γενικά εμπορία κάθε είδους προϊόντων, αλλά κυρίως η δημιουργία θυγατρικών εταιρειών και o έλεγχος και διεύθυνση ομίλων εταιρειών καθώς και η παροχή σε θυγατρικές της εταιρείες σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, υπηρεσιών εν σχέση προς οποιαδήποτε βιομηχανική ή εμπορική εργασία ή επιχείρηση. Η εταιρεία αυτή, η οποία απολαμβάνει ενός ευμενούς φορολογικού καθεστώτος σύμφωνα με την κυπριακή νομοθεσία, συμμετέχει και διευθύνει τις θυγατρικές της εταιρείες, οι οποίες εδρεύουν στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (Βουλγαρία, Τσεχία, Σλοβακία, Πολωνία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Αυστρία, Σλοβενία, Σκόπια και Κροατία) και διανέμουν είδη ρουχισμού καθώς και καλλυντικά. Η κυπριακή εταιρεία NOTOS CYPRUS Limited ιδρύθηκε το 1997 με έδρα τη Λευκωσία της Κύπρου. Ο σκοπός της είναι η εισαγωγή, εξαγωγή, αντιπροσώπευση και εμπορία ειδών ένδυσης, υπόδησης, μόδας και αθλητισμού, είτε χονδρικά, είτε λιανικά. Η τουρκική εταιρία DARNEKS ιδρύθηκε το 2005. Το αντικείμενο δραστηριότητας της είναι η εμπορία ειδών ένδυσης και υπόδησης. Στα τέλη του 1993 ιδρύεται η θυγατρική NOTOS BULGARIA Ltd με αντικείμενο την εμπορία και διανομή ενδυμάτων πολυτελείας και καλλυντικών. Επίσης, το 1994 ιδρύεται η "PRETTY SHOP LTD" ως εταιρεία joint venture με έδρα τη Σόφια Βουλγαρίας, η οποία δραστηριοποιείται στη λιανική πώληση καλλυντικών προϊόντων στη Βουλγαρία, μέσω δικτύου καταστημάτων. Το Νοέμβριο του 2005 εξαγοράζεται το 51% της κροατικής εταιρείας EMAR doo, η οποία μετονομάζεται σε Notos Com doo.τον ίδιο μήνα εξαγοράζεται και το 51% και της συγγενούς της ανωτέρω εταιρείας, σλοβένικης EMAR INC doo που μετονομάζεται σε Notos Com doo. Αντικείμενο δραστηριότητας και των δύο εταιρειών είναι η εκμετάλλευση του σήματος GANT στις αντίστοιχες χώρες. Το 1979 ιδρύεται η θυγατρική NOTOS COM CZ στην Πράγα, όπου το αντικείμενο δραστηριότητας είναι η εμπορία ειδών ένδυσης και υπόδησης. Το 2002 ιδρύεται η θυγατρική NOTOS HUNGARY στην Βουδαπέστη, όπου το 2

Το 2001 ιδρύεται η θυγατρική NOTOS ROMANIA στο Βουκουρέστι, όπου το Το 1998 ιδρύεται η θυγατρική NOTOS SLOVAKIA στη Μπρατισλάβα, όπου το Το 1997 ιδρύεται η θυγατρική NOTOS POLSKA στη Βαρσοβία, όπου το Το 2003 ιδρύεται η θυγατρική NOTOS Textilhandel- Austria, όπου το αντικείμενο δραστηριότητας είναι η εμπορία ειδών ένδυσης και υπόδησης. Carrefour Κατά την διάρκεια των 40 τελευταίων ετών, ο όμιλος Carrefour κατάφερε να αποτελέσει έναν από τους πρωτοπόρους παγκόσμιους ομίλους. Αποτελεί την δεύτερη δύναμη στο λιανικό εμπόριο παγκοσμίως και την πρώτη στην Ευρώπη. Ο όμιλος λειτουργεί σε 4 μορφές: υπερμάρκετ, σουπερμάρκετ, discount, καθώς και μαγαζιά της γειτονιάς. Ο όμιλος Carrefour διαθέτει 15.000 καταστήματα σε Ευρώπη, Λατινική Αμερική και Ασία, τα οποία τις ανήκουν ή λειτουργούν με την μέθοδο franchise. Ουσιαστικά ο όμιλος ανάγεται σε πρωταρχικό εργοδότη σε κάθε χώρα που λειτουργεί. Χαρακτηριστικά, αυτό το παράδειγμα ακολουθεί στη Γαλλία, την χώρα προέλευσης, καθώς και στη Βραζιλία, Αργεντινή, Ιταλία και Ελλάδα. Πολλά είναι τα σημαντικά στοιχεία για την ιστορική διαδρομή του ομίλου. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι: 1959: Η εταιρία Carrefour ιδρύεται από τις οικογένειες Fournier και Defforey. 1961: Η εταιρία Promodes ιδρύεται 1963: Η Carrefour δημιουργεί το πρώτο υπερμάρκετ. 1969: Η Promodes υιοθετεί το brand name Champion. 1973: H Carrefour ανοίγει το πρώτο υπερμάρκετ στην Ισπανία. 1975: H Carrefour ανοίγει το πρώτο υπερμάρκετ στη Βραζιλία. 1976: H Carrefour υιοθετεί την ιδέα ποιοτικών και φτηνών προϊόντων χωρίς φίρμα. 1979: Η Promodes ανοίγει το πρώτο εκπτωτικό κατάστημα Dia στην Ισπανία. 1982: H Carrefour ανοίγει το πρώτο υπερμάρκετ στην Αργεντινή. 1984: H Carrefour ανοίγει το πρώτο Carrefour Insurance Services. 1985: Τα ποιόντα με την φίρμα της Carrefour εισάγονται στην αγορά. 1989: Το πρώτο υπερμάρκετ Carrefour ανοίγει στην Ταϊβάν, Ασία. 1993: Ανοίγουν τα πρώτα υπερμάρκετ σε Ιταλία και Τουρκία. 1994: Ανοίγουν τα πρώτα υπερμάρκετ σε Μεξικό και Μαλαισία. 1995: : H Carrefour ανοίγει το πρώτο υπερμάρκετ στη Κίνα. 1997: Ανοίγουν τα πρώτα υπερμάρκετ σε Σιγκαπούρη και Πολωνία. 1999: Η Carrefour και Promodes συγχωνεύονται και δημιουργούν τον μεγαλύτερο όμιλο λιανικής στην Ευρώπη. Η Carrefour αγοράζει 85 σουπερμέρκετ στην Βραζιλία. Επιπρόσθετα θα αναφέρουμε την ιστορική διαδρομή του ομίλου στην Ελλάδα: 3

To 1962 εγκαινιάζεται το πρώτο σουπερμάρκετ στην Ελλάδα από την Μαρινόπουλος. Το 1991 η Promodes ανοίγει το πρώτο υπερμάρκετ στην Ελλάδα (Αθήνα - Άλιμος). Το 1993, Promodes και Mαρινόπουλος προχωρούν σε συνεργασία. Τα υπερμάρκετ Continent επεκτείνονται με γρήγορους ρυθμούς στην Αττική, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Κρήτη. Η Dia Hellas ξεκίνησε τις δραστηριότητές της στην ελληνική αγορά το 1995 με 17 καταστήματα. Eίναι η πρώτη εταιρία που εισήγαγε την έννοια του discount στην Ελλάδα. Το 1999 σηματοδοτείται από την άφιξη της Carrefour στην Ελλάδα. Σε λιγότερο από 2 χρόνια γίνεται ο πρώτος όμιλος διανομής σε εθνικό επίπεδο χάρη στη συγχώνευση και τη συμφωνία του με τη Μαρινόπουλος. Στα τέλη Αυγούστου του 1999, ανακοινώθηκε η συγχώνευση της Carrefour με την Promodes με αποτέλεσμα μια ανακατανομή των δυνάμεων στην ελληνική αγορά του λιανεμπορίου To 2000 o Όμιλος Carrefour Μαρινόπουλος λειτουργεί με 11 Hypermarkets και 130 Supermarkets 2001: H Carrefour Μαρινόπουλος συνεχίζει την ανάπτυξή της με το άνοιγμα 2 νέων Υπερμάρκετ και πολλών νέων Σουπερμάρκετ. Την ίδια περίοδο, όλα τα πάγια, εξοπλισμοί καθώς και η παρουσίαση των καταστημάτων αναβαθμίζεται σύμφωνα με το νέο concept Carrefour και Champion Μαρινόπουλος. 2002: Ανοιγμα του 8ου Υπερμάρκετ στην Αθήνα και του 1ου Υπερμάρκετ Carrefour στην Πάτρα. Ενα νέο concept παρουσιάζεται: τα 5 Μαρινόπουλος (καταστήματα γειτονιάς). Δημιουργία της Carrefour Travel. Και οι δυο όμιλοι που εξετάζουμε έχουν ένα εδραιωμένο δίκτυο με πολλαπλά κανάλια διανομής. Η Carrefour ξεκίνησε να αναπτύσσεται σε διεθνές επίπεδο ανοίγοντας υπερμάρκετ στην γειτονική Ισπανία. Η NotosCom επίσης προτίμησε τα γειτονικά Βαλκάνια που δεν θεωρούνται τόσο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Εκτός από αυτό, οι δραστηριότητες της Carrefour συντονίζονται με franchise, αλλά και με ίδια καταστήματα. Αντίθετα η NotosCom έχει δημιουργήσει ίδια καταστήματα. Επίσης και οι δυο όμιλοι διαχειρίζονται διεθνώς αναγνωρίσιμα brands: η διαφορά τους έγκειται στο γεγονός ότι η NotosCom συνεργάζεται με τους προμηθευτές αυτών των brand, ενώ η Carrefour προωθεί και προϊόντα που διαθέτουν το δικό της brand name. Σχετικά με την οργανωτική δομή, και οι δυο όμιλοι αποβλέπουν στην καθετοποίηση και στο χαμηλό κόστος που επάγεται αυτή. Η NotosCom το επιτυγχάνει κυρίως με τις συνέργιες στην προώθηση των προϊόντων. Αντίθετα η Carrefour δεν διαφημίζει τόσο τα αγαθά της αλλά επικεντρώνεται στην ποιοτική και οικονομική παροχή των υπηρεσιών και προϊόντων της, αλλά και στις εκάστοτε προσφορές της. Επίσης και οι δύο όμιλοι αποσκοπούν σε χαμηλά λειτουργικά ρίσκα με την διάρθρωση των προϊόντων, την γεωγραφική διασπορά των καταστημάτων αλλά και την διασπορά στα δίκτυα διανομής. Ερώτημα 2. (20%) 4

Ποιος ο τύπος ΑΞΕ που έχει ακολουθήσει η κάθε επιχείρηση; Δικαιολογήστε την απάντησή σας και σχολιάστε τις επιλογές τους σχετικά με την οργάνωση της διεθνούς επέκτασής τους. Σύμφωνα με την διδακτέα ύλη, υπάρχουν 4 βασικοί τύποι ΑΧΕ: ΑΧΕ προς αναζήτηση πλουτοπαραγωγικών πόρων ΑΧΕ προς αναζήτηση αγορών ΑΧΕ προς αναζήτηση αποδοτικότητας ΑΧΕ προς αναζήτηση στρατηγικών πόρων και ικανοτήτων Η επιχείρηση Notoscom ακολουθεί το μοντέλο ΑΧΕ προς αναζήτηση αγορών για να μπορέσει να προωθήσει τα προϊόντα της και να αυξήσει τις πωλήσεις της. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι λόγω ευμενούς φορολογικού καθεστώτος σύμφωνα με την κυπριακή νομοθεσία, η κυπριακή εταιρεία NOTOS INTERNATIONAL Limited ορίστηκε για τη δημιουργία θυγατρικών εταιρειών. Η εταιρεία αυτή, συμμετέχει και διευθύνει τις θυγατρικές της εταιρείες, οι οποίες εδρεύουν στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (Βουλγαρία, Τσεχία, Σλοβακία, Πολωνία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Αυστρία, Σλοβενία, Σκόπια και Κροατία) και διανέμουν είδη ρουχισμού καθώς και καλλυντικά (μόνο στη Βουλγαρία). Από την άλλη πλευρά, η Carrefour ακολουθεί δυο μοντέλα παράλληλα: ΑΧΕ προς αναζήτηση πλουτοπαραγωγικών πόρων για φτηνούς φυσικούς πόρους για τα προϊόντα της που προωθεί με το όνομα της, αλλά και ΑΧΕ προς αναζήτηση αγορών. Ερώτημα 3. (α:20% β:20%) Κάθε επιχείρηση επενδύει τόσο στο εταιρικό όνομα της όσο και σε εμπορικά σήματα. α) Περιγράψτε πως οι δύο πολυεθνικές επιχειρήσεις αξιοποιούν τα εταιρικά ονόματα και εμπορικά σήματα τους στις χώρες-προορισμού. Τα βασικά χαρακτηριστικά των προϊόντων της Notos Com Holdings αποτελούν καταναλωτικά προϊόντα με ισχυρά διεθνή brand names (εμπορικά σήματα). Ο Όμιλος αντιπροσωπεύει κατ αποκλειστικότητα τις γνωστότερες και ισχυρότερες φίρμες λειτουργώντας δίκτυα επιλεκτικής και ευρείας διανομής. Τα προϊόντα αυτά ξεχωρίζουν για την ποιότητά τους και αποτελούν παγκοσμίως αναγνωρισμένες φίρμες οι οποίες κατέχουν περίοπτη θέση στις προτιμήσεις των καταναλωτών. Επιπλέον, η Notos Com Holdings έχει δημιουργήσει joint ventures με δύο από τους μεγαλύτερους προμηθευτές του και συγκεκριμένα την Yves Saint Laurent Beaute και την Coty Prestige Hellas. Τα προϊόντα διατίθενται σε αποκλειστικά (Monobrand) καταστήματα, καθώς και σε καταστήματα που διαθέτουν και άνω του ενός brand (Multibrand). Επίσης, τα καταστήματα λιανικής πώλησης είναι ειδικά διαμορφωμένα σύμφωνα με τα πρότυπα και τις προδιαγραφές των οίκων του εξωτερικού που αντιπροσωπεύει ο Όμιλος. Τα καταστήματα αυτά δεν λειτουργούν μόνο ως σημεία 5

πώλησης, αλλά και ως μέσα επιτυχημένης διαφήμισης και προβολής τόσο των προϊόντων, όσο και της φιλοσοφίας της εταιρείας. Από την άλλη πλευρά, η Carrefour έχει βραβευτεί ως ο δεύτερος όμιλος λιανικής με το εταιρικό της όνομα να είναι πασίγνωστο στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Ο όμιλος έχει συγκεκριμένη στρατηγική να προωθήσει το εταιρικό την όνομα στις σχέσεις του με τους πελάτες του μέσω του μοντέλου πωλήσεων του. Έτσι το όνομά του συνδέεται με την ποιότητα των προϊόντων και υπηρεσιών, τη δέσμευση προς τους πελάτες της, αλλά και την ευκολία προσέγγισης των καταστημάτων που βρίσκονται σε κεντρικά σημεία αλλά και τις γειτονιές. Βασιζόμενοι σε αυτή την στρατηγική μπορούν να υποστηρίξουν με μεγάλη ευκολία διάφορες σειρές προϊόντων που φέρουν το όνομα του ομίλου. Εκτός από αυτά τα προϊόντα, φυσικά διαθέτουν προϊόντα με πολύ γνωστά εμπορικά σήματα. β) Διακρίνετε ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των δύο επιχειρήσεων σχετικά με τον τρόπο που χρησιμοποιούν τα εμπορικά σήματα τους στη διοίκηση μάρκετινγκ των προϊόντων της. Η Notoscom συναποφασίζει με τις εταιρίες που παράγουν τα προϊόντα το θέμα της προώθησης των προιόντων. Εκτός από αυτό, η διοίκηση μάρκετινγκ έχει προβεί σε άλλες ενέργειες με την εισαγωγή ενός προγράμματος ανταμοιβής για τους πελάτες. Η κάρτα ανταμοιβής φέρει το σήμα του ομίλουυ. Οι πελάτες έχουν ανταποκριθεί θετικά: τα στοιχεία δείχνουν ότι οι κάτοχοι των καρτών ανταμοιβής κατέχουν το 50% στις αγορές του Notos. Από την άλλη πλευρά, η Carrefour αποφασίζει μόνη της για την στρατηγική μάρκετινγκ που χαρακτηρίζεται από μαζικές αποφάσεις για τα εμπορεύματα σε όλα τα καταστήματα. Με το σύνθημα «Κάθε μέρα χαμηλές τιμές» αποφασίζει ποια από τα προϊόντα της θα έχουν έκπτωση ή προσφορές, κερδίζοντας έτσι από την μαζική κατανάλωση τους. Επίσης, η στρατηγική μάρκετινγκ έχει υιοθετήσει το σύνθημα «Σκέψου παγκόσμια, ενέργησε τοπικά»: έτσι οι αποφάσεις της έχουν μαζική απήχηση στα καταστήματά της. Όπως στην περίπτωση της Notoscom, η Carrefour έχει κάρτα επιβραβεύσεων. Εκτός από αυτό ήδη διατίθεται η πιστωτική κάρτα Simply με επιτόκιο 15,5% και ευρύ πρόγραμμα επιβραβεύσεων για τον πελάτη, ενώ άμεσα θα διατεθούν καταναλωτικά δάνεια όλων των κατηγοριών. Ερώτημα 4. (20%) Ποια είναι κατά την γνώμη σας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των ελληνικών επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου που δραστηριοποιούνται στις Βαλκανικές χώρες σε σύγκριση με πολυεθνικές επιχειρήσεις από άλλες χώρες π.χ. μέλη της ΕΕ; 6

Είναι γεγονός ότι σε πολλές από Βαλκανικές χώρες η Ελλάδα είναι ένας από τους σημαντικότερους εξαγωγείς, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, όπου τα ελληνικά προϊόντα καλύπτουν περίπου το ένα πέμπτο των συνολικών εισαγωγών της χώρας. Σε αυτή την ενότητα θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε τα χαρακτηριστικά αυτού του φαινόμενου και κατ επέκταση τα πλεονεκτήματα των ελληνικών επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου που δραστηριοποιούνται στις Βαλκανικές χώρες σε σύγκριση με πολυεθνικές επιχειρήσεις από άλλες χώρες π.χ. μέλη της ΕΕ. Συγκεκριμένα, η υστέρηση αλλά και η εξέλιξη μεταξύ του Ελληνικού εθνικού δικτύου και αντίστοιχου δικτύου των Βαλκανικών χωρών στις οποίες εξαπλώνονται οι Ελληνικές πολυεθνικές επιχειρήσεις, είναι συμβατή μεταξύ τους και γι αυτό φαίνεται ότι αντέχουν στο χρόνο και στον έντονο διεθνή ανταγωνισμό που θα επέλθει στην περιοχή. Αναλυτικά, η αργή προσπάθεια μεταρρύθμισης των Βαλκανίων έδωσε πολύτιμο χρόνο και προβάδισμα σε ελληνικές επιχειρήσεις να δραστηριοποιηθούν στην περιοχή αυτή, χωρίς να αντιμετωπίζουν έντονο ανταγωνισμό από άλλες αναπτυγμένες αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φαίνεται οτι για τις επιχειρήσεις της Ε.Ε., οι αγορές των Βαλκανίων, ήταν υπερβολικά μικρές και δύσκολες λόγω ακριβώς της υστέρησής τους. Τώρα όμως που οι Βαλκανικές χώρες γίνονται μια υπολογίσιμη δύναμη για τους διεθνείς επενδυτές, λόγω της επικείμενης ένταξης τους στην Ε.Ε. και της αύξησης της αναπτυξιακής τους διαδικασίας, οι Ελληνικές πολυεθνικές επιχειρήσεις στην περιοχή έχουν ήδη ισχυροποιηθεί. Η μακρόχρονη παρουσία των επιχειρήσεων σε αυτά τα εδάφη έχει ενδυναμώσει τις υποδομές άσκησης διοίκησης και ελέγχου στις μητρικές εταιρίες των ελληνικών πολυεθνικών στην Αθήνα. Με την βελτίωση στην κερδοφορία και τις προοπτικές ανάπτυξής τους έχουν ισχυροποιήσει την ικανότητά τους να αντλήσουν πόρους από την ελληνική και τις διεθνείς κεφαλαιαγορές, για να αναπτυχθούν ακόμη περισσότερο εκτός συνόρων. (Αναφορές: * Μελέτη του Αντώνη Καμάρα με τίτλο «A Capitalist Diaspora: The Greeks in the Balkans» από το Hellenic Observatory του London School of Economics, όπου εργάστηκε ως ερευνητής την περίοδο 2000-2001, είναι διαθέσιμη σε μορφή pdf από το LSE. * Συνέντευξη ΥΦΥΠΕΞ κ. Ε. Στυλιανίδη στη "ΝΕΤ 105,8", Σάββατο, 19 Νοεμβρίου 2005 ) 7