À À ΤΟΥ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΤΗΣ ΕΤΥΚ συν. ΛΟΪΖΟΥ ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΗ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙ Α «STOCKWATCH» «ª ƒπ π º π π π ƒ ª ø À π ƒ Ã À ªπ π µ À ƒ π ª ª ƒ µ π Àƒ π» Μέσα στα πλαίσια της ενηµέρωσης των συναδέλφων πάνω σε θέµατα σηµαντικά και άµεσης σχέσης µε το χώρο µας, αναδηµοσιεύουµε σε αυτό το τεύχος του «Τραπεζικού» τη συνέντευξη που έδωσε ο Πρόεδρος της Οργάνωσής µας, συν. Λοΐζος Χατζηκωστής στη δηµοσιογράφο Ηρώ Ευθυµίου της ηλεκτρονικής εφηµερίδας «Stockwatch». Ερ.: Κύριε Χατζηκωστή πώς βλέπετε την κατάσταση στις τράπεζες; Απ.: Αν προσεγγίσουµε την κατάσταση στις τράπεζες από τη συνδικαλιστική πλευρά εκτιµώ ότι επικρατεί µια λογική, σοβαρή και υπεύθυνη κατάσταση η οποία συµβάλει στο να δώσει την ευκαιρία στις τράπεζες να αναπτυχθούν στηριζό- µενες σε µεγάλο βαθµό στο ανθρώπινο δυναµικό τους. Αν όµως προσεγγίσουµε την ερώτησή σας από την πλευρά των εργασιακών σχέσεων και κάπου αλλού, τότε θα πρέπει να δούµε την οικονοµική πτυχή των τραπεζών. Και δεν υπάρχει καµία αµφιβολία ότι µπήκαµε σε µια περίοδο οικονοµικής «ίωσης» των τραπεζών και της οικονοµίας γενικά. Είµαι σίγουρος ότι η όλη κατάσταση στην οικονοµία της Κύπρου θα επιδεινωθεί κατά πολύ και κατ επέκταση θα επηρεαστεί και το τραπεζικό σύστηµα σε µεγαλύτερο βαθµό. Ερ: Βλέπετε επιστροφή των τραπεζών στις περιόδους ισχνών αγελάδων που ακολούθησαν το χρηµατιστηριακό κραχ του 2000; Απ.: Τα πάντα είναι «τροχός και γυρίζει». Εποµένως, τις περιόδους της ευφορίας τις διαδέχονται περίοδοι ύφεσης και οι σωστοί καραβοκύρηδες είναι εκείνοι που µπορούν και ισοζυγίσουν το πρόβληµα ώστε να µην πέσουν σε µεγάλες µεταπτώσεις και κατρακύλες. Αναµφίβολα πλέον θα µπούµε στην εποχή των µη παχιών αγελάδων, ελπίζουµε όµως να µη φθάσουµε µέχρι τις ισχνές αγελάδες του ΧΑΚ. Ú appleâ ÈÎfi IAN - º µ 09 26
Το 2009 και 2010 οπωσδήποτε όµως θα είναι δύο χρονιές αρνητικές σε σύγκριση µε το 2006 και 2007 όσον αφορά την κερδοφορία των τραπεζών και γενικά του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος. Ερ: ηλαδή τα κέρδη των δύο προηγούµενων χρόνων είναι µη επαναλαµβανόµενα; Απ.: Πιστεύω ότι µε βάση τις προβλέψεις και χωρίς να είµαι ειδήµονας, το 2008 και ιδιαίτερα το 2009 οι τράπεζες θα εξασφαλίσουν µικρότερα κέρδη χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι είναι µη επαναλαµβανόµενα. Εκείνα δηλαδή που παρήγαγαν τα προηγούµενα χρόνια θα παράγουν και τώρα αλλά σε µικρότερο βαθµό. εν ήταν εποχιακά κέρδη που τελείωσαν. Για παράδειγµα η κερδοφορία που προέρχεται από τον τουρισµό και την κατασκευαστική βιοµηχανία θα είναι µειωµένη το 2009 και κατ ανάγκη θα είναι µειωµένα και τα συνολικά κέρδη των τραπεζών. Ερ: Αναµένετε ζηµιές; Απ.: εν είµαι σε θέση εγώ να πω εάν θα υπάρξουν ζηµιές, αλλά δεν είναι ανάγκη να φθάσουν στις ζηµιές για να πούµε ότι δεν θα πάνε καλά. Όταν η κερδοφορία πέσει πολύ χαµηλά, τότε σηµαίνει ότι αρχίζουν τα προβλήµατα. Ερ: Ποιος αναµένετε να είναι ο κοινωνικός αντίκτυπος των προβληµάτων; Απ.: Εύχοµαι να µη φθάσουµε στο σηµείο να κλείσουν εργοστάσια και άλλα παρόµοια προβλήµατα που να προκαλέσουν ανεργία ή ακόµη και κοινωνικές αναταραχές. Ερ: Ποιοι είναι οι µεγαλύτεροι κίνδυνοι που αντιµετωπίζει το σύστηµα; Απ.: Κατ εµένα κανείς δεν µπορεί να ξέρει ποιοι είναι οι µεγαλύτεροι κίνδυνοι διότι ζούµε σε µια νέα εποχή, αυτή της παγκοσµιοποίησης και της ένταξης µας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που κανείς δεν έχει προδιαγράψει προηγούµενο. Αυτό που σίγουρα θα πρέπει να επισηµάνουµε είναι ότι η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωζώνη συνέτεινε στη διασφάλισή της σε αυτή την κρίσιµη περίοδο. Εντούτοις, εύχοµαι το κόστος της κυπριακής κοινωνίας να είναι µικρότερο από των άλλων ευρωπαϊκών χωρών ώστε την ώρα της ανάκαµψης να ορθοποδήσουµε και να λειτουργήσου- µε γρήγορα και σωστά και ίσως όσοι βρεθούν στα πόδια τους να αναπτυχθούν πιο γρήγορα διότι ενδεχοµένως να ανατραπούν κατεστηµένα εταιρειών, κοινωνιών, κρατών και οικονο- µιών και µέσα από αυτή την αναµπουµπούλα κάποιοι άλλοι να ξεφυτρώσουν. Εύχοµαι η κυπριακή οικονοµία αλλά και οι κυπριακές τράπεζες µε τη λήξη αυτής της κρίσης να είναι ήδη στα πόδια τους ώστε να µπορέσουν να κάνουν το άλµα όταν οι άλλες χώρες ψάχνονται ακόµα. 27 Ú appleâ ÈÎfi IAN-º µ 09
HΠΙΟ ΚΛIΜΑ ΕΤΥΚ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Ερ: Είστε ικανοποιηµένος µε τους χειρισµούς των διοικήσεων των τραπεζών; Απ.: εν βρισκόµαστε τόσο κοντά στα κέντρα λήψεως αποφάσεων των διοικήσεων, για να γνωρίζουµε. Οι καθεαυτό αποφάσεις λαµβάνονται κυρίως από τους εκτελεστικούς. Εµείς είµαστε συνδικαλιστές, δεν είµαστε τραπεζίτες. Αναµφίβολα όµως βρισκόµαστε σε µια εποχή που µας ανησυχεί το µέλλον του τόπου, όπως ανησυχεί ολόκληρη την Ευρώπη. Ερ: Κάποιες τράπεζες έκοψαν τα χριστουγεννιάτικα πάρτι και ψαλιδίζουν τα bonuses. Πιστεύετε ότι κατανέµονται ισοµερώς τα βάρη της λιτότητας; Απ.: Αναµφίβολα όχι και ήταν µια διαφορά που είχαµε πάντα µε τις διοικήσεις των τραπεζών διότι πιστεύουµε ότι η παροχή των bonuses δεν γίνεται µε τα κριτήρια που τουλάχιστον εµείς θα επιλέγαµε. Ανεξάρτητα από αυτό, τα πάρτι των τραπεζών έχουν καταργηθεί στην πράξη από την εποχή του Χρηµατιστηρίου. Όσον αφορά τα bonuses, µετά την εκδήλωση της κρίσης δεν έχουν ακόµη δηµοσιευθεί αλλά εκείνο που είναι σηµαντικό είναι τα bonuses να µη δίνονται µόνο όταν µια οικονοµία ευηµερεί αλλά ιδιαίτερα όταν έχει προβλήµατα που και η κάθε δεκάρα µετρά. Πλην της Alpha που έχει δώσει σε όλους τους συναδέλφους το 50% ενός νέου µισθού ως δώρο και στους αξιωµατούχους κάτι περισσότερο, δεν έχουµε δει ακόµη τίποτα από άλλες τράπεζες. Η δική µου εκτίµηση ωστόσο είναι ότι αυτά που έχουν δοθεί µέχρι στιγµής είναι µε λιτότητα. Παρόλα αυτά δείχνουν ότι εµπιστεύονται και θέλουν να διατηρήσουν το ηθικό του προσωπικού σε ακµαίο. Ερ: Η ΕΤΥΚ πρόλαβε πάντως να κλειδώσει σηµαντικές γενικές αυξήσεις πριν έρθει η κρίση; Απ.: Αυτό είναι γεγονός. Ο καθένας πρέπει να κάνει τη δουλειά του και οι καλές ηγεσίες των τραπεζών πρόλαβαν πιστεύω να κλειδώσουν τα κέρδη τους κάπου ώστε να µη µπουν στην περιπέτεια της κρίσης. Μετά την κρίση θα διαφανεί ποιες από τις τράπεζες µας έκαναν σωστές επενδύσεις άρα δεν θα έχουν ζηµιές και θα βγουν και κερδισµένες στο τέλος της ηµέρας όταν βγει ξανά το ουράνιο τόξο. Εκεί ο καθένας θα µετρήσει πού στέκει και εύχοµαι οι κυπριακές τράπεζες στο σύνολο τους να βρεθούν σε πλεονεκτική θέση για το καλό του τόπου. Ερ: Όταν τον περασµένο Αύγουστο είχε υπογραφεί η τριετής σύµβαση είχαν γίνει εκατέρωθεν δηλώσεις που έδειχναν ότι υπήρχε µια σύµπνοια συνδικαλιστών και τραπεζιτών. Ισχύει αυτό το κλίµα που είχε δηµιουργηθεί τότε; Απ.: Πιστεύω ναι. Πρέπει να τονίσουµε όµως ότι ήταν η δεύτερη φορά στα χρονικά Ú appleâ ÈÎfi IAN-º µ 09 28
της 52χρονης ιστορίας της ΕΤΥΚ που έγινε συµφωνία χωρίς οποιαδήποτε παρέµβαση τρίτων και απειλή για κινητοποιήσεις και απεργίες. Άρα αυτό το καλόπιστο κλίµα συνεργασίας εκτιµώ ότι εξακολουθεί να υπάρχει. Θα ήταν τροµερό λάθος να διασαλευτούν οι σχέσεις µας αυτή τη στιγµή και καταστροφικό για τις τράπεζες µέσα στην κρίση που αντιµετωπίζουν για πολλούς εξωγενείς λόγους και τέτοιου είδους εσωτερικά προβλήµατα. Ο ΕΥΤΕΡΟΣ ΓΥΡΟΣ ΜΕ ΕΘΝΙΚΗ Ερ: Εντούτοις δώσατε µια δεύτερη µάχη µε την Εθνική Απ.: Το πρόβληµα που προέκυψε µε την Εθνική ήταν εντελώς διαφορετικό και πρέπει να σας υπενθυµίσω ότι όλες οι άλλες τράπεζες είχαν συµπαρασταθεί στην ΕΤΥΚ και όχι στην Εθνική Τράπεζα. Και παρά την ετσιθελική συµπεριφορά της Εθνικής το πρόβληµα είχε διευθετηθεί, και µετά την παρέµβαση της υπουργού Εργασίας, στη βάση ειρηνικής διαδικασίας, καταλήξαµε σε ένα αποτέλεσµα καταπέλτη για την Εθνική και δικαίωση της ΕΤΥΚ χωρίς ουσιαστικές αντιπαραθέσεις. Ερ: Έχει επέλθει ηρεµία στις σχέσεις σας µε την Εθνική ή να αναµένουµε και τρίτο γύρο; Απ.: Πιστεύουµε ότι δεν έχει επέλθει η ηρεµία διότι, για να επέλθει ηρεµία, θα πρέπει να υπάρξει και η ανάλογη κουλτούρα και διαπαιδαγώγηση. Οι επιδιώξεις και επιθυµίες της άλλης πλευράς είναι αστάθµιστες. Πιστεύω όµως εκ των πραγµάτων ότι θα υπάρξουν κοσµογονικές αλλαγές στην ίδια την Εθνική που θα την αναγκάσουν να διαφοροποιήσει τη στάση της. Ερ: Μπορείτε να µας διευκρινίσετε τι εννοείτε µε τις κοσµογονικές αλλαγές; Απ.: Πιστεύω ότι οι εξελίξεις θα είναι τέτοιες που θα αναγκάσουν ή θα οδηγήσουν στην αλλαγή σκέψης και κουλτούρας και στην ίδια την Εθνική. Η καταδίκη από τις άλλες τράπεζες και από το κοινό θα τους αναγκάσει να αλλάξουν στάση και να ευθυγραµµιστούν µε τις άλλες τράπεζες. «ΠΟΛΛΑ ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ» ΕΠΕΚΤΑΣΕΩΝ Ερ: Υπάρχει µια ραγδαία επέκταση των κυπριακών τραπεζών στο εξωτερικό. Ο συνδικαλισµός πώς επηρεάζεται και πώς τοποθετείται στις εξελίξεις αυτές; Απ.: Εκτός από την κίνηση της Τράπεζας Κύπρου να επεκταθεί στη Ρωσία που ήταν όντως µια ουσιαστική ενέργεια, δεν µπορούµε να πούµε ότι είχαµε άλλες ραγδαίες εξελίξεις το 2008. Εµείς θα χαρούµε και θα χαιρόµαστε οι επεκτάσεις των κυπριακών 29 Ú appleâ ÈÎfi IAN-º µ 09
τραπεζών στο εξωτερικό να σηµαδεύονται µε επιτυχία. Ανεξάρτητα από αυτό όµως, η συγκυρία της παγκόσµιας οικονοµικής κρίσης δηµιουργεί και εντός και εκτός Κύπρου πολλά ερωτηµατικά τα οποία θα κληθούν να απαντήσουν οι τράπεζες µας. Συνδικαλιστικά όµως δεν είχαµε κανένα πρόβληµα και ούτε επηρεάζονται τα συµφέροντά µας από την επέκταση των τραπεζών στο εξωτερικό. ΣΥΓΧΩΝΕYΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΡIΣΗ Ερ: Κάτι τελευταίο: Βλέπετε να δηµιουργούνται τάσεις συγκέντρωσης στον κλάδο λόγω κρίσης; Απ.: Μέχρι τώρα δεν έχει διαφανεί καµία προσπάθεια ή διάθεση να υπάρξει συνένωση ή συγχώνευση µεταξύ τραπεζών της Κύπρου. Φυσικά στον παγκόσµιο χάρτη θα παιχτούν πολύ δυνατά παιχνίδια χωρίς να περιορίζονται σε εθνικό πλαίσιο, όποιοι φανούν ότι βγαίνουν ισχυροί από µια τέτοια κρίση θα κάνουν πολλά ανοίγµατα και σε πολλές πλευρές. Έχω την εντύπωση ότι όσο διαρκεί η κρίση δεν είναι εύκολο οποιαδήποτε τράπεζα να τολµήσει να προχωρήσει σε συγχώνευση µε µια άλλη γιατί δεν ξέρει τη θα βρει µέσα στο κλειστό καλάθι της άλλης πλευράς και τότε ίσως δηµιουργηθούν προβλήµατα, αντί να λυθούν. Ερ: Πώς θα βλέπατε ωστόσο µια τέτοια κίνηση από µέρους των κυπριακών τραπεζών; Απ.: Εξαρτάται σε ποια κατάσταση θα βρεθούν οι κυπριακές τράπεζες µετά την κρίση. Εάν θα είναι σε κατάσταση που θα χρειάζονται στήριξη, για να επιβιώσουν, αναπόφευκτα θα πρέπει να προχωρήσουν σε αυτό το βήµα, εάν όµως πιστεύουν ότι είναι αυτάρκεις και ικανές από µόνες τους να επιβιώσουν και να επεκταθούν όπως κατ επανάληψη έχει δηλώσει η Τράπεζα Κύπρου, τότε δεν είναι αναγκαία η συγχώνευση. Ú appleâ ÈÎfi IAN - º µ 09 30