Ανατολικοί Εταίροι Έξι μετασοβιετικά κράτη εμπλέκονται στην πολιτική Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης της ΕΕ: η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, η Λευκορωσία, η Γεωργία, η Μολδαβία και η Ουκρανία. Η Εταιρική Σχέση δημιουργήθηκε το 2009 με σκοπό να υποστηρίξει τις προσπάθειες για πολιτική, κοινωνική και οικονομική μεταρρύθμιση στις χώρες αυτές, προκειμένου να προαχθούν ο εκδημοκρατισμός και η χρηστή διακυβέρνηση, η ενεργειακή ασφάλεια, η προστασία του περιβάλλοντος και η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Η Γεωργία, η Μολδαβία και η Ουκρανία έχουν συνάψει συμφωνίες σύνδεσης, μεταξύ άλλων σφαιρικές και σε βάθος ζώνες ελευθέρων συναλλαγών (DCFTA) με την ΕΕ. Σύμφωνα με την κοινή δήλωση της διάσκεψης κορυφής για την Ανατολική Εταιρική Σχέση (Ρίγα στις 21-22 Μαΐου), οι υπόλοιπες χώρες είναι ελεύθερες να επιδιώξουν μια διαφοροποιημένη σχέση με την ΕΕ, ανάλογα με τον επιθυμητό βαθμό ενσωμάτωσης κάθε χώρας. Όλα τα μέλη, εκτός της Λευκορωσίας, συμμετέχουν στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση Euronest. 1. Γειτονικές χώρες της ΕΕ στην Ανατολή Α. Ουκρανία Τα δραματικά συμβάντα που συγκλονίζουν την Ουκρανία από τον Νοέμβριο του 2013 ξεκίνησαν ως διαμαρτυρία υπέρ της ΕΕ και κατά της αποτυχίας της κυβέρνησης να σημειώσει εξέλιξη στη συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ, η οποία είχε μονογραφηθεί τον Ιούλιο του 2012. Πολλοί διαδηλωτές εξέφρασαν απόψεις υπέρ της ΕΕ και κατά πάσα πιθανότητα θεωρούσαν ότι η συμφωνία αποτελεί ένα βήμα προς την κατεύθυνση της διαδικασίας προσχώρησης. Αυτό το κίνημα τελικά οδήγησε σε αλλαγή της κυβέρνησης και κοινοβουλευτικές εκλογές (τον Οκτώβριο του 2014), με αποτέλεσμα να αναλάβουν την εξουσία κόμματα που είναι φιλοευρωπαϊκά και υπέρ των μεταρρυθμίσεων. Τον Μάρτιο του 2014 η Επιτροπή ενέκρινε μέτρα για τη στήριξη της χώρας και στις 27 Ιουνίου 2014 η ΕΕ και η Ουκρανία υπέγραψαν συμφωνία σύνδεσης. Τα κεφάλαια για τον πολιτικό διάλογο, τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια και την οικονομική, χρηματοπιστωτική και τομεακή συνεργασία τέθηκαν προσωρινά σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου 2014, ενώ η έναρξη ισχύος του τμήματος για το εμπόριο και την οικονομία (της DCFTA) αναβλήθηκε έως την 31η Δεκεμβρίου 2015 [1]. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αναταραχών, η Ρωσία προσάρτησε παράνομα την Κριμαία και στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας ξέσπασε πόλεμος αυτονομιστών. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, σχεδόν 8 000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην Ουκρανία από τον Απρίλιο του 2014 έως τον Σεπτέμβριο του 2015 εξαιτίας των συγκρούσεων. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι [1]Μέχρι στιγμής, η Ουκρανία εξακολουθεί να επωφελείται από τους προτιμησιακούς δασμούς της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (CISFTA) στην οποία συμμετέχουν η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, η Λευκορωσία, το Καζακστάν, η Κιργιζία, η Μολδαβία, η Ρωσία, το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν καθώς και από αυτόνομα μέτρα που εφαρμόζει η ΕΕ. Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωσ - 2015 1
298 επιβάτες της πτήσης MH17 της Malaysian Airlines που συνετρίβη στις 17 Ιουλίου 2014 σε περιοχή που ελέγχεται από αυτονομιστές. Παρόλο που οι ένοπλες συγκρούσεις έχουν μειωθεί λόγω της κατάπαυσης πυρός που συμφωνήθηκε στο Μινσκ, οι σποραδικές εκρήξεις βίας θέτουν υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα της εκεχειρίας. Η ΕΕ έχει συνδέσει τις οικονομικές της κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας με την πλήρη συμμόρφωση της Μόσχας με τη συμφωνία του Μινσκ. Στις 30 Οκτωβρίου 2014 η Ουκρανία και η Ρωσία υπέγραψαν συμφωνία για το φυσικό αέριο, σύμφωνα με την οποία η Ρωσία θα μειώσει το χρέος της Ουκρανίας και θα διατηρήσει τον εφοδιασμό της Ουκρανίας με φυσικό αέριο μέχρι το τέλος Μαρτίου 2015 με αντάλλαγμα την πληρωμή προκαταβολών για το φυσικό αέριο. Οι τριμερείς συνομιλίες για την επόμενη χειμερινή δέσμη μέτρων βρίσκονται σε εξέλιξη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει επτά ψηφίσματα σχετικά με την Ουκρανία, μεταξύ αυτών πέντε το 2015. Τον Ιούνιο του 2015 το Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα σχετικά με τη στρατηγική στρατιωτική κατάσταση στη λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας μετά από την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, καθώς και ψήφισμα για την κατάσταση των σχέσεων ΕΕ-Ρωσίας. Οι σχέσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Κοινοβουλίου της Ουκρανίας (Verkhovna Rada) διεξάγονται στο πλαίσιο της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Ουκρανίας στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Σύνδεσης (ΚΕΣ) ΕΕ-Ουκρανίας. Η πρώτη συνεδρίαση της ΚΕΣ ΕΕ-Ουκρανίας πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 24 και στις 25 Φεβρουαρίου 2015. Στις 3 Ιουλίου 2015 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Verkhovna Rada υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας στο Κίεβο για ένα κοινό πλαίσιο κοινοβουλευτικής στήριξης και οικοδόμησης ικανοτήτων. 3. Παρακολούθηση εκλογών Το Κοινοβούλιο έχει προσκληθεί ως παρατηρητής στις εθνικές εκλογές στην Ουκρανία. Η διεθνής αποστολή παρατήρησης των εκλογών που εστάλη το 2014 περιελάμβανε ομάδα παρατηρητών εκλογών του Κοινοβουλίου και αντιπροσωπείες του Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ/ODIHR), της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ, της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΚΣΣΕ) και της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του NATO. Σύμφωνα με διεθνείς παρατηρητές, οι κοινοβουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2014 χαρακτηρίζονταν από καλή οργάνωση, διαφάνεια, δημοκρατικότητα και, γενικότερα, συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα. Η ψηφοφορία θεωρήθηκε ότι εδραίωσε τις θετικές εκλογικές πρακτικές που αναγνωρίστηκαν στις προεδρικές εκλογές που είχαν προηγηθεί στη χώρα. Εντούτοις, συνέχισαν να υφίστανται ορισμένες παρατυπίες, ιδίως (90%) στο τμήμα των υποψηφίων σε μονοεδρικές περιφέρειες στις νότιες περιοχές. Στις 2 Νοεμβρίου 2014 πραγματοποιήθηκαν «προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές» στις ανατολικές περιφέρειες της χώρας. Η ΕΕ δεν αναγνώρισε τις εκλογές και τις θεώρησε παράνομες και ενάντια στο πνεύμα και στο γράμμα του πρωτοκόλλου του Μινσκ για την κατάπαυση πυρός. Ενδέχεται να διεξαχθούν νέες εκλογές τον Οκτώβριο του 2015. Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωσ - 2015 2
Β. Μολδαβία Στις 27 Ιουνίου 2014 η ΕΕ και η Μολδαβία υπέγραψαν συμφωνία σύνδεσης, περιλαμβανομένης DCFTA, η οποία εφαρμόζεται προσωρινά από τον Σεπτέμβριο του 2014. Από τον Απρίλιο του 2014, η Μολδαβία αποτελεί τον πρώτο εταίρο της ΕΕ που επωφελείται από καθεστώς απαλλαγής θεώρησης. Αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες της Μολδαβίας έχουν ήδη ταξιδέψει χωρίς θεώρηση στον χώρο του Σένγκεν. Η βοήθεια της ΕΕ προς τη Μολδαβία στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας (ΕΜΓ) έχει επίσης αυξηθεί σημαντικά, από 40 εκατ. ευρώ το 2007 στα 131 εκατ. ευρώ το 2014. Μετά την επικύρωση της συμφωνίας σύνδεσης με την ΕΕ από την Εθνοσυνέλευση της Μολδαβίας, η Ρωσία έλαβε σειρά μέτρων που στοχεύουν στις εισαγωγές από τη Μολδαβία και καταργούν τις εμπορικές προτιμήσεις της χώρας στο πλαίσιο της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (CISFTA). Μετά από μία σχετικά ήρεμη εκλογική εκστρατεία που επικεντρώθηκε κυρίως σε γεωπολιτικά θέματα (ΕΕ κατά Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης), οι κοινοβουλευτικές εκλογές της Μολδαβίας στις 30 Νοεμβρίου 2014 ανέδειξαν έναν πλειοψηφικό φιλελεύθερο συνδυασμό φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων υπέρ των μεταρρυθμίσεων, παρόλο που το φιλορωσικό σοσιαλιστικό κόμμα έλαβε το 21,37% των ψήφων. Στις 14 Ιουνίου 2015 διεξήχθησαν τοπικές εκλογές, στις οποίες τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα απέσπασαν μικρή πλειοψηφία έναντι των φιλορωσικών παρατάξεων. Σημαντικά σκάνδαλα διαφθοράς οδήγησαν σε ειρηνικές διαδηλώσεις, στις οποίες συμμετείχαν χιλιάδες άνθρωποι, και οι οποίες συνεχίζονται στο Κισινάου, την πρωτεύουσα της χώρας. Σημαντική πρόκληση για τη Μολδαβία εξακολουθεί να αποτελεί το ζήτημα της αποσχισθείσας Υπερδνειστερίας, η οποία κηρύχθηκε μονομερώς ανεξάρτητη. Παρόλο που οι επίσημες συνομιλίες με στόχο την επίλυση των συγκρούσεων συνεχίστηκαν τον Νοέμβριο του 2011, οι συνεδριάσεις μεταξύ των οποίων δύο το 2014 και μία το 2015 είχαν ελάχιστα αποτελέσματα. Η DCFTA δεν εφαρμόζεται εκ των πραγμάτων στην Υπερδνειστερία. Οι αρχές της Υπερδνειστερίας κλήθηκαν ως παρατηρητές στις διαπραγματεύσεις για την DCFTA αλλά δεν εκδήλωσαν κανένα ενδιαφέρον για συμμετοχή στις συνομιλίες. Εντούτοις, η ΕΕ διεύρυνε τις αυτόνομες εμπορικές προτιμήσεις που ισχύουν με τη Μολδαβία ώστε να περιλαμβάνεται η αποσχισθείσα περιοχή έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη συμφωνία σύνδεσης μεταξύ της ΕΕ και της Μολδαβίας στις 13 Νοεμβρίου 2014. Νωρίτερα το 2014, το Κοινοβούλιο ενέκρινε την έναρξη ισχύος του καθεστώτος απαλλαγής θεώρησης για τη χώρα. Το Κοινοβούλιο επεσήμανε το αδιέξοδο στο ζήτημα της Υπερδνειστερίας και έδωσε επανειλημμένα έμφαση στη σημασία που έχει η εξεύρεση πολιτικής λύσης. Οι σχέσεις ΕΕ-Μολδαβίας θεσμοθετήθηκαν το 2014 με την υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης. Η πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ-Μολδαβίας πραγματοποιήθηκε στις 16 Μαρτίου 2015, ενώ η πρώτη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Σύνδεσης αναμένεται να διεξαχθεί τον Σεπτέμβριο του 2015 στις Βρυξέλλες. 3. Παρακολούθηση εκλογών Το Κοινοβούλιο έχει προσκληθεί ως παρατηρητής σε όλες τις πρόσφατες κοινοβουλευτικές εκλογές στη Μολδαβία. Οι νομοθετικές εκλογές της 30ής Νοεμβρίου 2014 αξιολογήθηκαν Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωσ - 2015 3
σχετικά θετικά από τους διεθνείς παρατηρητές της μακροπρόθεσμης αποστολής παρατήρησης του ΟΑΣΕ/ODIHR. Γ. Λευκορωσία Η ΕΕ έχει δεσμευτεί για μια πολιτική «κριτικής δέσμευσης» με τη Λευκορωσία. Σε πρόσφατη διμερή προσέγγιση των δύο μερών η ΕΕ κλήθηκε να μειώσει τις κυρώσεις που έχει επιβάλει στη Λευκορωσία πάγωμα περιουσιακών στοιχείων, απαγορεύσεις ταξιδιού και εμπορικοί και οικονομικοί περιορισμοί. (Συνολικά 201 πολίτες και 18 οντότητες της Λευκορωσίας υπόκεινται στα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ, τα οποία ισχύουν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015.) Ωστόσο, η ΕΕ υποστηρίζει ότι δεν δικαιολογείται η πλήρης άρση των κυρώσεων, δεδομένων των χαμηλών επιδόσεων της Λευκορωσίας όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και την απουσία δημοκρατικών εκλογών. Η ΕΕ παρείχε κάποια ενθάρρυνση στη Λευκορωσία: στα πρόσφατα συμπεράσματα της διάσκεψης κορυφής για την Ανατολική Εταιρική Σχέση του Μαΐου 2015 στη Ρίγα επισημαίνεται η πρόοδος που έχει σημειωθεί στη διευκόλυνση θεωρήσεων και τον διάλογο για την επανεισδοχή, ενώ ανοίγεται ο δρόμος για την επανέναρξη του διαλόγου ΕΕ-Λευκορωσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο εν λόγω διάλογος, ο οποίος διεξήχθη το 2012 και το 2013, συνίστατο σε ανταλλαγή απόψεων μεταξύ της ΕΕ και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών της Λευκορωσίας. Από το 2014, ο διάλογος αντικαταστάθηκε από ένα έργο που εστίαζε στην υλοποίηση των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων. Η Λευκορωσία δεν διαπραγματεύεται συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ. Το Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει σειρά ψηφισμάτων με τα οποία ασκείται κριτική στη Λευκορωσία όσον αφορά τους πολιτικούς κρατουμένους, τους περιορισμούς στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και της κοινωνίας των πολιτών, την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις παρατυπίες στις κοινοβουλευτικές εκλογές. Τον Σεπτέμβριο του 2013 το Κοινοβούλιο ενέκρινε σύσταση σχετικά με τη συνολική στρατηγική της ΕΕ για τη Λευκορωσία, ζητώντας την απελευθέρωση και αποκατάσταση όλων των πολιτικών κρατουμένων. Λόγω του τρόπου διεξαγωγής των εκλογών στη Λευκορωσία, το Κοινοβούλιο δεν αναγνωρίζει την Εθνοσυνέλευση της χώρας και, ως εκ τούτου, δεν διατηρεί διμερείς σχέσεις με αυτή την Εθνοσυνέλευση. Αντίθετα, η αντιπροσωπεία του Κοινοβουλίου για τις σχέσεις με τη Λευκορωσία, συνέρχεται τακτικά με μέλη της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας και της κοινωνίας των πολιτών για τη συζήτηση των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων στη χώρα. Μετά την πρόσφατη προσέγγιση της ΕΕ και της Λευκορωσίας, αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μετέβη στη χώρα τον Ιούνιο του 2015. 3. Παρακολούθηση εκλογών Η Λευκορωσία δεν προσκαλεί το Κοινοβούλιο ως παρατηρητή εκλογών από το 2001. 2. Νότιος Καύκασος Το Κοινοβούλιο διαθέτει αντιπροσωπεία για τον Νότιο Καύκασο, η οποία επιβλέπει τις Επιτροπές Κοινοβουλευτικής Συνεργασίας για την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και τη Γεωργία και παρακολουθεί το έργο του ειδικού εντεταλμένου της ΕΕ για τον Νότιο Καύκασο και την κρίση στη Γεωργία. Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωσ - 2015 4
Α. Γεωργία Οι κοινοβουλευτικές εκλογές του 2012 και οι προεδρικές εκλογές του 2013 επιβεβαίωσαν την εξουσία του νέου συνασπισμού «Γεωργιανό Όνειρο» και τον ευρωατλαντικό προσανατολισμό της χώρας. Εντούτοις, εξακολουθούν να υφίστανται εντάσεις μεταξύ του συνασπισμού και του Ενωμένου Εθνικού Κινήματος, ηγέτης του οποίου είναι ο πρώην πρόεδρος Μιχαήλ Σαακασβίλι. Επιπλέον, σε ορισμένες δικαστικές υποθέσεις φαίνεται πιθανό να εφαρμόζεται «επιλεκτική δικαιοσύνη». Στις 27 Ιουνίου 2014 η Γεωργία υπέγραψε συμφωνία σύνδεσης, η οποία κυρώθηκε αργότερα εντός του έτους από το Κοινοβούλιο της Γεωργίας και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Έχει σημειωθεί ικανοποιητική πρόοδος στον διμερή διάλογο για την απελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων και την εφαρμογή διευκόλυνσης θεωρήσεων και συμφωνιών επανεισδοχής. Η δεύτερη φάση της διαδικασίας απελευθέρωσης του καθεστώτος θεωρήσεων ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2014. Η ΕΕ τόνισε τη σημασία μιας ειρηνικής λύσης για το αδιέξοδο στις περιοχές της Νότιας Οσετίας και Αμπχαζίας, η οποία θα σέβεται ταυτόχρονα την εδαφική ακεραιότητα της Γεωργίας. 2. Παρακολούθηση εκλογών Η Γεωργία φιλοξένησε αντιπροσωπείες του ΟΑΣΕ/ODIHR, με συμμετοχή βουλευτών του Κοινοβουλίου, στο πλαίσιο της αποστολής του ΟΑΣΕ για την παρακολούθηση των κοινοβουλευτικών, προεδρικών και τοπικών εκλογών. Οι πλέον πρόσφατες κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές της Γεωργίας κρίθηκαν ικανοποιητικές. Β. Αρμενία Οι σχέσεις της Αρμενίας με την ΕΕ έχουν διττό χαρακτήρα. Από τη μία πλευρά, ο πρόεδρος της Αρμενίας δήλωσε τον Σεπτέμβριο του 2013 ότι η χώρα θα προσχωρήσει στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (ΕΟΕ) με τη Λευκορωσία, το Καζακστάν και τη Ρωσία. Η Αρμενία υπέγραψε τη συνθήκη προσχώρησης στην ΕΟΕ στις 10 Οκτωβρίου 2014, λίγο πριν την έναρξη ισχύος της εν λόγω Ένωσης την 1η Ιανουαρίου 2015. Από την άλλη πλευρά, ενώ η Αρμενία ανέκοψε τις διαπραγματεύσεις για συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ τον Ιούλιο του 2013, οι δύο εταίροι θα ξεκινήσουν σύντομα διαπραγματεύσεις για μια νομική συμφωνία που θα είναι συμβατή με τη συμμετοχή της Αρμενίας στην ΕΟΕ. Οι συμφωνίες ΕΕ-Αρμενίας για διευκόλυνση θεωρήσεων και επανεισδοχή τέθηκαν σε ισχύ το 2014, παράλληλα με συμφωνία που επιτρέπει στην Αρμενία να συμμετέχει σε προγράμματα και οργανισμούς της ΕΕ. Η Αρμενία εμπλέκεται σε μία «παρατεταμένη σύγκρουση» με το Αζερμπαϊτζάν σχετικά με το καθεστώς της περιοχής Ναγκόρνο-Καραμπάχ για περισσότερα από 20 έτη, ενώ οι σχέσεις με την Τουρκία παραμένουν ψυχρές. Τον Δεκέμβριο του 2012 συνήφθη πρωτόκολλο της ΚΕΣ-Αρμενίας σχετικά με συμφωνίαπλαίσιο που ορίζει γενικές αρχές για τη συμμετοχή των αρμενικών θεσμικών οργάνων σε προγράμματα της ΕΕ. Στις 17 Μαρτίου 2015 το Κοινοβούλιο συμμετείχε στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση Euronest που πραγματοποιήθηκε στην Υεμένη. Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωσ - 2015 5
3. Παρακολούθηση εκλογών Η Αρμενία φιλοξένησε πέντε φορές το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο πλαίσιο αποστολών παρακολούθησης εκλογών του ΟΑΣΕ/ODIHR μεταξύ άλλων στις προεδρικές εκλογές του 2013. Η διοργάνωση εκλογών βελτιώθηκε σταδιακά στην Αρμενία, εξακολουθούν όμως να υφίστανται προβλήματα. Γ. Αζερμπαϊτζάν Το 2010 ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις για συμφωνία σύνδεσης και το Αζερμπαϊτζάν υπέγραψε συμφωνία διευκόλυνσης της έκδοσης θεωρήσεων με την ΕΕ τον Νοέμβριο του 2013. Παρόλο που το Αζερμπαϊτζάν και η ΕΕ ενίσχυσαν πρόσφατα τη συνεργασία τους στον τομέα της ενέργειας, η περαιτέρω οικονομική συνεργασία μεταξύ των δύο εταίρων θα εξαρτηθεί από την πρόοδο του Αζερμπαϊτζάν στην οικοδόμηση δημοκρατικών θεσμών και στη συμμετοχή του στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Το Κοινοβούλιο εξέφρασε ανησυχία για την επιδείνωση της κατάστασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στο Αζερμπαϊτζάν. Στις 18 Σεπτεμβρίου 2014 το Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα, στο οποίο οι αρχές της χώρας καλούνται να υλοποιήσουν πολυαναμενόμενες μεταρρυθμίσεις σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, και να πάψουν να παρενοχλούν τις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών, τους πολιτικούς της αντιπολίτευσης και τους ανεξάρτητους δημοσιογράφους. Η Leyla Yunus, ακτιβίστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το Αζερμπαϊτζάν η οποία φυλακίστηκε τον Ιούλιο του 2014, υπήρξε φιναλίστ του Βραβείου Ζαχάρωφ του Κοινοβούλιο για την ελευθερία του πνεύματος. 2. Παρακολούθηση εκλογών Το Αζερμπαϊτζάν φιλοξένησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο πλαίσιο των αποστολών παρακολούθησης εκλογών ΟΑΣΕ/ODIHR. Όλες οι εκλογές της χώρας θεωρήθηκαν ότι δεν ανταποκρίνονταν στις διεθνείς απαιτήσεις. Pasquale De Micco / Fernando Garcés de los Fayos / Valérie Ramet 09/2015 Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωσ - 2015 6