Cover Story. Συνέντευξη. SaaS: στην υπηρεσία των επιχειρήσεων

ΚΩ. ΤΑΧ.:7064 ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΚΛΑ Ο ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Τεύχος 92 Γ Περίοδος Cover Story SaaS: στην υπηρεσία των επιχειρήσεων Συνέντευξη Αντώνης Μαρκόπουλος, Ειδικός Γραµµατέας Ψηφιακού Σχεδιασµού «εν έχουµε περιθώρια ανάσχεσης βηµατισµού» STREAMING INFO: τα συµπεράσµατα της µελέτης για το Ψηφιακό Μέρισµα 2 Ο INFOCOM SECURITY: απάντηση στις προκλήσεις για την ασφάλεια πληροφοριών στον κυβερνοχώρο MICROWAVE BACKHAUL: πεδίο δόξης και για τις Ελληνικές εταιρείες τηλεπικοινωνιακού εξοπλισµού

10 index INFO-COM 05*12 editorial3 point of view4 2nd infocom security6 interview10 cover story16 p2p22 streaming info24 p2p28 τεχνολογίες30 έρευνα32 persona grata34 INTERVIEW 2nd infocom security 6 editorial Η συνέχεια του Κράτους Είναι η δεύτερη φορά μέσα σε περίπου 180 χρόνια που η Ελληνική Πολιτεία γνωρίζει επακριβώς τον αριθμό των Δημοσίων υπαλλήλων της. Η πρώτη ήταν όταν ιδρύθηκε με την έλευση του Καποδίστρια η έννοια της δημόσιας Διοίκησης και αποτελούνταν από 185 αρχιγραμματείς που ανήκαν σε 7 υπουργεία. Εκείνη ακριβώς ήταν και η στιγμή που χάσαμε τον λογαριασμό, αφού ακριβώς την ίδια χρονιά της ίδρυσης της Ελληνικής Πολιτείας ο πρώτος Κυβερνήτης διαπίστωνε: «Η επανάστασις εγέννησεν ένα σωρόν ανθρώπων αργών, θελόντων να ζώσιν εκ του δημοσίου...». Σήμερα ο αριθμός είναι 712.076. Δεν θα χρησιμοποιήσω αυτό το νούμερο για άλλο σκοπό εκτός από στο να προσπαθήσω να ανατρέψω μια παρεξήγηση που διατρέχει τη συνείδησή μας ως πολίτες. Από το 1844 μέχρι σήμερα έχουμε κάνει δεκάδες εκλογικές αναμετρήσεις και κάθε μία από αυτές είχε το δικό της ξεχωριστό δίλημμα, τη δική της ξεχωριστή επανάσταση, τη δική της ευαγγελιζόμενη ανατροπή. Όλοι έχουμε την εντύπωση ότι, η κάθε κυβέρνηση ερχόταν για να ανατρέψει το καθεστώς της προηγούμενης και με μαθηματική βεβαιότητα να διακόψει την όποια «συνέχεια» του κράτους είχε επιτευχτεί μέχρι εκείνη τη χρονική στιγμή. Προσωπικά πιστεύω ότι πρόκειται για μια μεγάλη παρεξήγηση. Η δική μου βεβαιότητα είναι ότι οι δεκάδες κυβερνήσεις που πέρασαν από τις πλάτες τους ώμους και άλλα μέρη του «σώματος» του ελληνικού λαού, εξασφάλισαν με θρησκευτική ευλάβεια τη συνέχεια του Κράτους. Του κραταιού και παντοδύναμου Κράτους. Δεν βλέπω κάτι το παράλογο, αφού υπέρτατη αξία του ατόμου, της ομάδας, της συντεχνίας και φυσικά της κοινωνίας, είναι η αυτοσυντήρηση. Ας μην παραξενευόμαστε λοιπόν και ας μην εκνευριζόμαστε. Ας θυμηθούμε απλά ότι οι λέξεις παίρνουν αξία και πραγματική βαρύτητα μόνο όταν όλοι δίνουν σε αυτή το ίδιο νόημα. Β. Ξανθάκης INFO-COM ΕΚΔΟΤΗΣ-ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Κώστας Νόστης Διευθυντής Σύνταξης: Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Βαγγέλης Ξανθάκης Επιστημονικός Συνεργάτης: Γιάννης Καραδημητρόπουλος ΣΥΝΤΑΞΗ: A. Σφακιανάκης ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: H. Aραβαντινός, Γ. Γιαγλής, Γ. Επιτήδειος, Α. Κωνσταντίνου, Δ. Μαλλάς, Ν. Μουμούρης, Δ. Ντέλης, Β. Παπακωνσταντίνου, Μ. Γεωργούλης, M. Hoenig, D. Honig ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: M. Βουλγαρέλη ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γ. Ιωσηφέλης ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: Ε. Μαστρομανώλη DTP: Π. Βγενόπουλος, Α. Μηλιδώνης, Λ. Πουλόπουλος Consulting by SPEG T 210 5238777 www.speg.gr, e-mail: info@speg.gr ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: Π. Μαρλαγκούτσος ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Α. Λουλάκης ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: SMART PRESS EΚΔΟΤΙΚΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ Α.Ε. Μάγερ 15, 104 38 Αθήνα τηλ. 210-5230000, 210-5201500 fax 210-5241900 οι απόψεις που εκφράζονται σε ενυπόγραφα άρθρα δε συμπίπτουν απαραίτητα με αυτές του περιοδικού

POINT OF VIEW Legal matters Επιτροπές και Συμβούλια σε αναζήτηση (συνεπούς) εθνικής στρατηγικής ΚτΠ Το πιο πιθανό είναι ότι καθώς θα διαβάζετε το παρόν οι βουλευτικές εκλογές θα έχουν ήδη διεξαχθεί. Ανεξαρτήτως του αποτελέσματος είναι μάλλον βέβαιο πως, πρόσωπα και δομές και πολιτικές θα αλλάξουν ριζικά κατά τα μέσα του 2012. Κάτι τέτοιο πιθανότατα θα επηρεάσει και την «Εθνική Στρατηγική για τις ΤΠΕ και την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση» που εκπόνησε το «Διακομματικό Συμβούλιο Στρατηγικής για την Κοινωνία της Πληροφορίας και την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση», μετά από πρόταση της «Επιτροπής Πληροφορικής και Επικοινωνιών» του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Αυτό θα ήταν κρίμα, αφού το Συμβούλιο συνεδρίασε για πρώτη φορά μόλις τον Φεβρουάριο του 2012 και η Εθνική μας Στρατηγική, για τα έτη 2011-2015, δημοσιεύθηκε μόλις τον Μάρτιο του 2012. Θυμίζω όμως ότι το 2004, υπό ομολογουμένως άλλη κυβέρνηση, η Ελλάδα για πρώτη φορά απέκτησε, με νόμο, «Επιτροπή Πληροφορικής» με αποστολή «τον καθορισμό της στρατηγικής και την ανάπτυξη της Πληροφορικής σε εθνικό επίπεδο και ειδικότερα στον Δημόσιο Τομέα» και συμμετοχή των Υπουργείων Εσωτερικών, Οικονομικών και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή εκπόνησε «Ψηφιακή Στρατηγική Ελλάδας 2006-2013», όμως, από όσο γνωρίζω, ούτε ιστότοπο απέκτησε ποτέ ούτε κανέναν απασχόλησε ξανά έκτοτε. Παρόλα αυτά, θεωρητικά, Εθνική ψηφιακή Στρατηγική έχουμε έως και το 2013, σωστά; Αν μη τι άλλο, κάποιοι πληρώθηκαν/κουράστηκαν για να την εκπονήσουν. Και τον Μάρτιο του 2012, ανανεώθηκε για τα έτη 2011-2015 - όμως, δεν θα έπρεπε η δεύτερη να αναφερθεί στην πρώτη; Δεν θα έπρεπε να αξιολογήσει την επίτευξη των στόχων της; Ή, έστω, το παράλογο της στοχοθεσίας; Ή κάτι τέλοσπάντων; Όμως, από όσο μπορώ να δω, η Εθνική Στρατηγική 2011-2015 κάνει ότι δεν γνωρίζει την Εθνική Στρατηγική 2006-2013. Αυτή η έλλειψη συνέχειας και συνέπειας δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο. Επίσης θυμάμαι ότι η πρώτη κίνηση της, πανθομολογουμένως, tech-friendly νέας, τότε, κυβέρνησης Γ. Παπανδρεου ήταν η πλήρης διαγραφή των περιεχομένων του ιστοτόπου του προηγούμενου πρωθυπουργού - σαν να μην υπήρξε ποτέ. Κάτι θα πρέπει να έχουν επομένως τα γονίδιά μας, που μας σπρώχνει να παραβλέπουμε κάθε φορά ό,τι ήδη έφτιαξαν συμπολίτες μας και, πιθανότατα, να ανακαλύπτουμε εκ νέου τον τροχό. γράφει ο Βαγγέλης Παπακωνσταντίνου, Δικηγόρος γράφει ο Γιώργος Επιτήδειος Dropshipping: ηλεκτρονικό κατάστημα χωρίς διακίνηση προϊόντων Αν επιθυμείτε να δημιουργήσετε ένα e-shop αλλά φοβάστε τις δυσκολίες υπάρχει μια ενδιαφέρουσα επιλογή για εσάς. Η υπηρεσία ονομάζεται Dropshipping και παρέχεται από πολλές εταιρείες σε ολόκληρο τον κόσμο. Εσείς στήνετε μόνο ένα κατάστημα με τα προϊόντα των drop shippers και αρχίζετε να πουλάτε. Όταν κάποιος αγοράσει από εσάς, δίνετε τη διεύθυνσή του μαζί με τα είδη που αγόρασε στην εταιρεία Dropshipping με την οποία συνεργάζεστε και αυτή του στέλνει απευθείας ό,τι ζήτησε. Εκτός από την ευκολία και την απλότητα που έχει αυτή η μέθοδος προτιμάται από πολλούς επιχειρηματίες και για το χαμηλό ρίσκο που αναλαμβάνει κανείς. Δεν χρειάζεται να επενδύσεις σε τίποτε άλλο πέρα από το ηλεκτρονικό κατάστημα και τη διαφήμισή του αφού όλες οι υπόλοιπες εργασίες αναλαμβάνονται από έναν τρίτο (π.χ. www.doba. com για ΗΠΑ). Υπάρχουν drop shippers με περισσότερα από ένα εκατομμύριο προϊόντα μεταξύ των οποίων θα επιλέξετε όσα ταιριάζουν στο δικό σας κατάστημα. Μπορείτε να προμηθεύεστε χονδρική από κινέζικα εργοστάσια (www.dhgate.com) ή να στήσετε το δικό σας μαγαζί ηλεκτρονικών (www.pixmania-pro.gr). Μέχρι σήμερα η πρακτική αυτή ήταν διαδεδομένη μόνο στην παροχή υπηρεσιών. Για παράδειγμα οι περισσότερες εταιρείες web hosting λειτουργούν με αυτόν τον εικονικό τρόπο. Με το dropshipping το ηλεκτρονικό εμπόριο γίνεται πιο δημοκρατικό αφού χρειάζεται χαμηλό αρχικό κεφάλαιο, έχει ανύπαρκτη διαχείριση προϊόντων και σχεδόν μηδενική γραφειοκρατία. Ακόμη και το κόστος παράδοσης στον πελάτη είναι μικρότερο αφού αξιοποιείς τις χαμηλές τιμές αποστολής που απολαμβάνει ο drop shipper χάρη στο μεγάλο όγκο των μεταφορών του. 4 infocom 05 12

EVENTS 2ο Συνέδριο InfoCom Security Απάντηση στις προκλήσεις για την ασφάλεια πληροφοριών στον κυβερνοχώρο Εντυπωσιακή επιτυχία -η οποία επισφραγίστηκε με το αδιαχώρητο, που διατηρήθηκε επί αρκετές ώρες στην αίθουσα διεξαγωγής του- σημείωσε το 2ο Συνέδριο InfoCom Security, το οποίο πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, 5 Απριλίου, σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας. Το ετήσιο συνέδριο για θέματα ασφάλειας πληροφοριών, που φέτος είχε τον χαρακτηριστικό και τόσο δηλωτικό της κατάστασης την οποία βιώνουμε, τίτλο «Οικονομία σε κρίση - Τεχνολογία σε έξαρση», παρακολούθησαν περισσότερα από 800 άτομα, επιβεβαιώνοντας με τη μαζική παρουσία τους όχι μόνο το κύρος του, από το δεύτερο κιόλας χρόνο της διεξαγωγής του, αλλά και το τεράστιο ενδιαφέρον των επαγγελματιών του ευρύτερου χώρου των ΤΠΕ για λύσεις και μεθόδους, οι οποίες καλούνται να προφυλάξουν φορείς και επιχειρήσεις από τους ραγδαία αυξανόμενους κινδύνους στον κυβερνοχώρο. Αυτό το ενδιαφέρον αποτυπώθηκε τόσο στους χαιρετισμούς από επίσημα χείλη, κατά την έναρξη του Συνεδρίου, όσο και στην ίδια τη δομή του προγράμματος. Ο Γενικός Γραμματέας Επικοινωνιών & Ταχυδρομείων, καθ. Σωκράτης Κάτσικας, έκανε λόγο όχι μόνο για την τεχνολογική, αλλά και για τη νομική, τη λειτουργική και την επιχειρησιακή διάσταση των θεμάτων ασφαλείας, η εκπρόσωπος του etee, Γιούλα Τερζή, ζήτησε μεγαλύτερη συνειδητοποίηση όλων των εμπλεκομένων σε θέματα ασφαλείας, ο πρόεδρος της ΕΜηΠΕΕ, Δημήτρης Δρακούλης πρότεινε την αντιμετώπιση των υπαρκτών κινδύνων μέσω συνεργειών με τους 6 infocom 05 12

ειδικούς, ενώ ο πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής, Κώστας Νόστης, επεσήμανε την ταχύτατη αύξησή τους, τον τελευταίο καιρό. Οι κίνδυνοι και τα μέτρα προστασίας που πρέπει να ληφθούν σ ό,τι αφορά σε επιχειρηματικά δεδομένα και εφαρμογές, ήταν το αντικείμενο της 1ης ενότητας. Στη διάρκειά της επτά ομιλητές-εκπρόσωποι εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ασφάλειας δεδομένων, αλλά και στην (πρακτικά, το σύνολο της κοινότητας...) προτείνοντας τόσο συγκεκριμένες στρατηγικές που πρέπει να ακολουθηθούν σε θέματα ασφάλειας, όσο και ολοκληρωμένες λύσεις που ήδη διατίθενται στην αγορά. Κοινή συνισταμένη των ομιλητών ήταν ότι, οι οργανισμοί που θέλουν πραγματικά να έχουν ένα αξιόπιστο επίπεδο ασφαλείας, θα πρέπει να οργανώνουν τις πολιτικές ασφαλείας τους λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι έχουν δεχθεί ήδη εισβολή. παροχή συμβουλών, εξέθεσαν με ρεαλιστικό τρόπο τα προβλήματα και τις απειλές που, αργά ή γρήγορα, αντιμετωπίζουν όσες επιχειρήσεις «εκτίθενται» στον κυβερνοχώρο Η 2η ενότητα είχε ως αντικείμενο τις προκλήσεις ασφάλειας, ως συνέπεια των νέων τάσεων - θέμα που έχει αποκτήσει τον τελευταίο καιρό ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα, με infocom 05 12 7

EVENTS δεδομένη τη μετάβαση (της κρίσης βοηθούσης) πλήθους επιχειρήσεων σε περιβάλλοντα τα οποία βασίζονται στο Cloud Computing, το Virtualization και τους mobile workers. Αυτές οι λύσεις μπορεί να προσφέρουν ευελιξία στην επιχείρηση που τις υιοθετεί, σημαντική μείωση του κόστους, άρα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, όμως ταυτόχρονα αυξάνουν την έκθεση σε απειλές και δημιουργούν νέες προκλήσεις στο χώρο της ασφάλειας. Οι επτά ομιλητές της ενότητας συνεισέφεραν -ο καθένας από τη δική του, διαφορετική οπτική γωνία, με παραδείγματα από τη διεθνή αγορά και βέλτιστες πρακτικές- αρκετή «τροφή για σκέψη», όσον αφορά στον προβληματισμό των υπευθύνων ΙΤ των επιχειρήσεων, όχι μόνο σχετικά με την αποδοχή ή μη της νέας κατάστασης πραγμάτων, αλλά και με το χρόνο που πρέπει να γίνει αυτή η κίνηση. Η 3η ενότητα προχώρησε ακόμα βαθύτερα στο θέμα, αφού το αντικείμενό της ήταν οι μέθοδοι αποτελεσματικής διαχείρισης της ασφάλειας πληροφοριών. Γιατί, όπως έχει αποδειχθεί πολλές φορές στην πράξη, δεν αρκεί η αρχική εγκατάσταση μιας λύσης για να παραμείνει ασφαλής μια επιχείρηση ή ένας φορέας - οι ραγδαίες εξελίξεις στο χώρο των ΤΠΕ και οι αυξανόμενες ανάγκες για ασφαλή διαχείριση κάθε είδους και μορφής δεδομένων, επιβάλλουν τη διαρκή συντήρηση και επικαιροποίηση των μεθόδων που έχουν επιλεγεί. Οι οκτώ ομιλητές αυτής της ενότητας αναφέρθηκαν σε συγκεκριμένες πτυχές του ευρύτερου χώρου της ασφάλειας πληροφοριών, όπως οι επιθέσεις παρείσδυσης, η διαχείριση ταυτότητας, τα Firewalls επόμενης γενιάς, οι απειλές που αντιμετωπίζουν οι χρήστες στο χώρο της διαδικτυακής τηλεφωνίας (VoIP), ο αγώνας απέναντι στο προηγμένο κακόβουλο λογισμικό, τα όπλα μας ενάντια στις κυβερνο-επιθέσεις και η κρυπτογράφηση των κινητών επικοινωνιών. 8 infocom 05 12

Στην 4η και τελευταία ενότητα, το αντικείμενο ήταν οι εξελίξεις στο θεσμικό πλαίσιο και η εναρμόνισή του με την πραγματικότητα, κάτι που είναι μεν επιθυμητό και επιβεβλημένο, όμως, δεν είναι καθόλου εύκολο να επιτευχθεί, με αποτέλεσμα «οι θεσμικές εξελίξεις να υστερούν τέσσερα και πέντε χρόνια, των όσων πραγματικά συμβαίνουν στην αγορά», όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά. Οι εξελίξεις είναι ταχύτατες κι έτσι αυξάνουν και πληθαίνουν οι περιπτώσεις που εντοπίζονται κενά και αντινομίες, με κύρια αιτία τη μεγάλη καθυστέρηση εκσυγχρονισμού του υφιστάμενου θεσμικού και νομικού πλαισίου. Οι τρεις ομιλητές εστίασαν στις δυσκολίες αντιμετώπισης του οργανωμένου κυβερνοεγκλήματος, στα προσωπικά δεδομένα των εργαζομένων και τη σχέση τους με την ασφάλεια των πληροφοριών, αλλά και στις πρακτικές πλευρές της υιοθέτησης -εκ μέρους κάθε ενδιαφερόμενης επιχείρησης ή φορέα- της πιστοποίησης ασφαλείας ISO27001. Διοργανωτές του 2ου Συνεδρίου InfoCom Security ήταν η Smart Press και η Press Line, ενώ η διοργάνωση βρισκόταν υπό την αιγίδα του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων, της Ειδικής Γραμματείας Ψηφιακού Σχεδιασμού, του Τμήματος Πληροφορικής του ΤΕΕ (etee) και της ΕΜηΠΕΕ. infocom 05 12 9

INTERVIEW Αντώνης Μαρκόπουλος Ειδικός Γραμματέας Ψηφιακού Σχεδιασμού: «δεν έχουμε περιθώρια ανάσχεσης βηματισμού προς τις θεσμικές παρεμβάσεις που επείγουν» Σε μια φάση που η ύφεση έχει καθηλώσει την οικονομία σε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης και το κλίμα τείνει να παγιωθεί σε κλίμακα υπό του μηδενός, η Ειδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού συνεχίζει να αποτελεί έναν από τους λίγους πυρήνες που προσπαθούν να αντιστρέψουν το ισοζύγιο υπέρ του εκσυγχρονισμού και της δημιουργίας προστιθέμενης αξίας προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Ο Ειδικός Γραμματέας Ψηφιακού Σχεδιασμού Αντώνης Μαρκόπουλος απαντά στις ερωτήσεις μας κάνοντας ένα mini απολογισμό, ενώ ξεκαθαρίζει ότι Ο ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ. I-C: Αν και το να επικεντρωνόμαστε στα ποσοστά απορρόφησης δεν είναι πάντα το σωστό μέτρο, θα θέλατε να μας ενημερώσετε για το ποσοστό που έχει φτάσει μέχρι σήμερα η απορρόφηση του ΕΠ Ψηφιακή Σύγκλιση. Α.Μ.: Η απορρόφηση του ΕΠ Ψηφιακή Σύγκλιση βρίσκεται σήμερα στο 21,5%, ενώ συμπεριλαμβανομένων των εκχωρήσεων από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα των Περιφερειών της χώρας, φτάνει το 27,7%. Αν και, πράγματι, η απορρόφηση δεν υπήρξε ο μοναδικός στόχος για την Ειδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού αυτή τη διετία, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ξεκινήσαμε από το 0,34% το Φλεβάρη του 2010 για να φτάσουμε σήμερα στα νούμερα που σας ανέφερα. Όπως, όμως, έχουμε πει επανειλημμένα, δεν είναι η απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων η πρώτη μας προτεραιότητα. Δισεκατομμύρια απορροφήθηκαν δεκαετίες τώρα από αντίστοιχα κοινοτικά πακέτα, αλλά σήμερα αναζητάμε, συχνά μάταια, τις υπηρεσίες και τα έργα που υλοποιήθηκαν με αυτά τα χρήματα. Δική μας προτεραιότητα αυτή τη διετία υπήρξε και συνεχίζει να είναι η υλοποίηση λειτουργικών ψηφιακών παρεμβάσεων με ουσιαστική αξία για τον πολίτη, το κράτος και τις επιχειρήσεις της χώρας. I-C: Από τα τέλη του 2010, είδαμε μια ποιοτική μεταστροφή ιδιαίτερα στη στόχευση των έργων. Τι ήταν αυτό που προκάλεσε την αλλαγή αυτή; Α.Μ.: Χαίρομαι που το αναφέρετε και εύχομαι, ειλικρινά, αυτή η αλλαγή στόχευσης της ψηφιακής στρατηγικής που ανακοινώσαμε το 2010 και την οποία έκτοτε υλοποιούμε καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια, να έχει γίνει «κτήμα» όλων όσων εμπλέκονται σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής των έργων που δρομολογήσαμε μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση». Η αλλαγή αυτή, που πρωτίστως, αποτελεί αλλαγή κουλτούρας, ήταν ανάγκη να γίνει, ακριβώς για να μην επαναληφθούν για μία ακόμη φορά όσα είδαμε να συμβαίνουν στο παρελθόν. Δώσαμε έμφαση στον προσεκτικό σχεδιασμό των δράσεων, συνδιαμορφώσαμε μαζί με τους φορείς υλοποίησης τις δράσεις, θέσαμε αυστηρά κριτήρια και προϋποθέσεις, επιμείναμε στο σαφή προσδιορισμό, αφενός των αναγκών που καλούνται οι ψηφιακές παρεμβάσεις που υλοποιούμε να ικανοποιήσουν και αφετέρου, της μεθοδολογίας υλοποίησής τους. Ίσως, μάλιστα, γίναμε και δυσάρεστοι για κάποιους. Διότι στόχος μας είναι να μείνουν σ αυτή τη χώρα έργα λειτουργικά, πολλά χρόνια μετά την ολοκλήρωσή τους, που θα υποστηρίζονται, θα αξιοποιούνται και θα συντηρούνται. Τότε θα έχει ολοκληρωθεί με επιτυχία το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση». Όχι όταν οι δαπάνες υλοποίησης των έργων θα έχουν «δηλωθεί». Αλλά όταν ο κάθε πολίτης θα μπορεί να απολαμβάνει υπηρεσίες που σήμερα ακόμη ακούγονται, δυστυχώς, «εξωτικές». Όταν το «Εθνικό Ληξιαρχείο» θα λειτουργεί, εξασφαλίζοντας την ψηφιοποίηση όλων των ληξιαρχικών πράξεων. Όταν, μέσω του «Εθνικού Ποινικού Μητρώου», θα είναι δυνατή η διαλειτουργικότητα των δημόσιων υπηρεσιών με την κεντρική βάση του Ποινικού Μητρώου. Όταν οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου Αττικής θα διευκολυνθούν στις μετακινήσεις τους με τις αναβαθμισμένες αστικές συγκοινωνίες, μέσω των έργων της Τηλεματικής και του Ηλεκτρονικού Εισιτηρίου του ΟΑΣΑ που υλοποιούνται μέσω του ΕΠ Ψηφιακή Σύγκλιση και ως έργα ΣΔΙΤ. Όταν οι ψηφιακές παρεμβά- 10 infocom 05 12

σεις για τη Δικαιοσύνη θα αλλάξουν την καθημερινότητα δικηγόρων, δικαστών, πολιτών. Όταν θα έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών που σήμερα δεν έχουν... Είμαι ικανοποιημένος που όλες αυτές, κι άλλες πολλές, ουσιαστικές παρεμβάσεις Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης έχουν πάρει ήδη το δρόμο της υλοποίησης. Εύχομαι το ταχύτερο δυνατό να αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας ως πολιτών. I-C: Δεδομένου του γεγονότος ότι η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, καταλαμβάνει ένα μεγάλο ποσοστό του ΕΠ, μπορείτε να μας πείτε για το επίπεδο συνεργασίας με τους αρμόδιους φορείς του Υπουργείου; Α.Μ.: Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση δράσεων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης διατρέχει οριζόντια, αλλά και κάθετα, όλο το εύρος της Δημόσιας Διοίκησης. Για να πραγματοποιηθούν, συνεπώς, δράσεις που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες ενός εκάστου δημόσιου φορέα, Υπουργείου, υπηρεσίας, όπως είπαμε και νωρίτερα, θεωρήσαμε δεδομένο ότι η συνεργασία με όλους τους δημόσιους φορείς, ήδη κατά τον σχεδιασμό των παρεμβάσεων, είναι όχι μόνο αναγκαία αλλά και σκόπιμη. Συνεργαζόμαστε, επομένως, από την πρώτη μέρα, με όλα τα Υπουργεία που υλοποιούν έργα με τη συγχρηματοδότηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση». Ειδικότερα με το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, η επικοινωνία και συνεργασία μας είναι συστηματική και συνεχής, καθώς εργαζόμαστε από κοινού για όλες εκείνες τις παρεμβάσεις που επείγει να ολοκληρωθούν στη χώρα, με στόχο την εδραίωση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. I-C: Βρισκόμαστε σε μια χρονική στιγμή που ένας κυβερνητικός κύκλος οσονούπω κλείνει. Πιστεύετε ότι θα υπάρξει ανάσχεση του βηματισμού προς την Ψηφιακή Σύγκλιση και την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση; Α.Μ.: Ζούμε πραγματικά σε τόσο πρωτόγνωρες συνθήκες, κοινωνικές και οικονομικές, που δεν έχουμε περιθώρια ανάσχεσης βηματισμού ούτε ως προς την Ψηφιακή Σύγκλιση και την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, αλλά ούτε και γενικότερα ως προς τις θεσμικές παρεμβάσεις που επείγουν. Καθυστερήσεις και πισωγυρίσματα ποτέ δεν ωφέλησαν. Πολύ περισσότερο σήμερα που άστοχες και στείρες κομματικές αντιπαραθέσεις δε θα έπρεπε έχουν καμία θέση στην πολιτική ζωή του τόπου. Είναι κρίσιμο πολύ να προχωρήσουν γρήγορα και απρόσκοπτα σημαντικές παρεμβάσεις που έχουμε ξεκινήσει, σε όλους τους τομείς της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, όχι μόνο επειδή πολλές από αυτές αποτελούν μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας μας, αλλά διότι μόνο μέσω αυτών μπορούμε πραγματικά να εκσυγχρονίσουμε τη Δημόσια Διοίκηση. Αναφερθήκαμε πριν σε κάποιες από αυτές. Μέλημα όλων θα πρέπει να είναι η άμεση ολοκλήρωση κάθε έργου με προστιθέμενη αξία για τη χώρα. I-C: Στα τέλη τoυ 2010, είχατε δηλώσει ότι το 2011 θα είναι μια χρονιά που θα κριθεί η βιωσιμότητα της αγοράς. Ποιος είναι ο τωρινός σας απολογισμός για την αγορά 1,5 χρόνο μετά; Α.Μ.: Πράγματι το 2011 υπήρξε μια δύσκολη χρονιά για την ελληνική επιχειρηματικότητα στο σύνολό της. Δυστυχώς μαγικές λύσεις που «μοιράζουν λεφτά» δεν υπάρχουν. Κι αν υπήρξαν στο παρελθόν, μάλλον έχουν το μερίδιό τους στην ευθύνη για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει σήμερα η αγορά. Προσπαθώντας, λοιπόν, να στηρίξουμε έμπρακτα την ελληνική επιχειρηματικότητα, σε μία χρονιά κρίσιμη για την αγορά, μέσα στο 2011, προχωρήσαμε στην ενεργοποίηση τριών νέων δράσεων από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση» προς επιχειρήσεις, με διαθέσιμους πόρους ύψους 135 εκατομμυρίων ευρώ. Περισσότερες από 2.000 είναι ήδη οι επιχειρήσεις σε ολόκληρη τη χώρα, οι οποίες εξασφάλισαν, τον χρόνο που πέρασε, τη χρηματοδότησή τους από αυτές τις δράσεις, με στόχο την ψηφιακή τους αναβάθμιση. Παράλληλα, το 2011, 150 εκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν για την επέκταση της συμφωνίας Jeremie στον κλάδο των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών και βαίνουν προς ολοκλήρωση οι διαδικασίες ανάδειξης των επενδυτικών σχημάτων που θα συνδράμουν στην αξιοποίησή τους, φέρνοντας μια νέα προσέγγιση στον όρο «καινοτομική επιχειρηματικότητα». Συνεπώς, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2012, ευελπιστώ ότι οι επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί και υλοποιούν επενδυτικά σχέδια στο πλαίσιο των δράσεων digi-retail, digi-content, αλλά και στο digi-mobile, θα είναι σε θέση να λάβουν το ποσό της ενίσχυσης που δικαιούνται από την «Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ», ενδιάμεσο φορέα διαχείρισης και υπεύθυνη για τον έλεγχο των επενδύσεων και την καταβολή των δαπανών. Θα ήθελα, όμως, να σταθώ και στη νέα δράση που προκηρύξαμε πρόσφατα, το ICT4GROWTH, Στόχος μας είναι να μείνουν σ αυτή τη χώρα έργα λειτουργικά, πολλά χρόνια μετά την ολοκλήρωσή τους infocom 05 12 11

INTERVIEW Είναι κρίσιμο πολύ να προχωρήσουν γρήγορα και απρόσκοπτα σημαντικές παρεμβάσεις που έχουμε ξεκινήσει, σε όλους τους τομείς της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης I-C: To τελευταίο διάστημα, παρατηρούνται κάποιες αρρυθμίες στη διαχείριση δράσεων από την ΚτΠ, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το digi-mobile. Μπορείτε να μας πείτε σε τι οφείλεται αυτό; Α.Μ.: Η «Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ» ως ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης των δράσεων κρατικών ενισχύσεων του ΕΠ «Ψηφιακή Σύγκλιση» (μετά τη συγχώνευση σε αυτήν της «Ψηφιακές Ενισχύσεις ΑΕ») και υπεύθυνη για την ομαλή υλοποίησή τους, προχώρησε στη διερεύνηση των δυσχερειών που παρατηρήθηκαν κατά την υποβολή προτάσεων στη δράση digi-mobile. Βάσει της τεχνικής έκθεσης που μας κοινοποίησε, προέκυψε ότι οι υπολογιστικές υποδομές που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη της υποβολής προτάσεων στη συγκεκριμένη δράση χρήζουν αναβάθμισης και, εξ όσων είμαι σε θέση να γνωρίζω, προχωρά εντατικά προς την κατεύθυνση αυτή, προκειμένου να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό η υποβολή των προτάσεων. μετά από πολλή προσπάθεια και αρκετές δυσκολίες. Είναι μια πολύ σημαντική δράση κρατικής ενίσχυσης, ύψους 120 εκ ευρώ, για την ανάπτυξη υπηρεσιών και προϊόντων που αφορούν ή στηρίζονται στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Οι καινοτομίες του ICT4GROWTH είναι ότι, αφενός, για πρώτη φορά καθιστά δυνατή τη χρηματοδότηση νέων θέσεων εργασίας (1 τουλάχιστον θέση πλήρους απασχόλησης ανά 100.000 εγκεκριμένης δημόσιας δαπάνης) και αφετέρου, διακρίνει την υλοποίηση των επενδύσεων σε 2 φάσεις: Χρηματοδοτείται τόσο η έρευνα και ανάπτυξη νέων υπηρεσιών/προϊόντων, όσο και η εμπορική διάθεσή τους σε δεύτερο στάδιο. Η σύνδεση της ενίσχυσης με συγκεκριμένους, μετρήσιμους στόχους, όπως καταλαβαίνετε, είναι μια ειδοποιός διαφορά της δράσης αυτής, που αποσκοπεί να εξασφαλίσει την υλοποίηση επενδύσεων βιώσιμων, με ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που να τις καθιστoύν «εξαγώγιμες» στη διεθνή αγορά, συμβάλλοντας και στην αύξηση της απασχόλησης. Το ύψος της χρηματοδότησης θα κυμαίνεται από 300.000 έως και 20.000.000, ανάλογα με το συνολικό ύψος της επένδυσης, ενώ θα αντιστοιχεί σε ποσοστό έως και 70% του συνολικού προϋπολογισμού μίας επένδυσης. Πιστεύουμε πολύ στην επιτυχία της δράσης ICT4GROWTH και στο ρόλο που δύναται να διαδραματίσει στη δημιουργία νέας επιχειρηματικότητας έντασης γνώσης, σε διάφορους τομείς, όπως ενδεικτικά η Ενέργεια, η Γεωργία και Αλιεία, ο Τουρισμός, ο Πολιτισμός και η Ψυχαγωγία, η Υγεία, οι Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες, οι Μεταφορές. I-C: Μπορείτε να μας πείτε αν βελτιώθηκε ο Κύκλος Ζωής του Έργου (Project Life Cycle), ιδίως στο κομμάτι της συμβασιοποίησης όπου πάντα σημειώνονταν καθυστερήσεις; Α.Μ.: Για να πάρουμε τα πράγματα και, συγκεκριμένα τον κύκλο ζωής των έργων, από την αρχή, θα πρέπει να επισημάνουμε τα εξής: Ξεκινώντας από το πρώτο στάδιο του Κύκλου Ζωής ενός έργου, προσπαθήσαμε, η Ειδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού και η διαχειριστική αρχή του προγράμματος Ψηφιακή Σύγκλιση από κοινού, να παρέμβουμε όπου και με όποιο τρόπο μπορούμε για να βελτιώσουμε, αλλά και να επιταχύνουμε τον κύκλο ζωής των έργων του προγράμματος. Για το σκοπό αυτό, υιοθετήσαμε αλλαγές από το πρώτο ήδη στάδιο, όπως η έκδοση στοχευμένων προσκλήσεων σε συνεργασία με τους φορείς, η αλλαγή των Τεχνικών Δελτίων, αλλά και περαιτέρω, του τρόπου αξιολόγησης ώστε να είναι ταχύτερος, ακριβέστερος και ουσιαστικός, εκδώσαμε Πρότυπο Τεύχος Προκήρυξης για να διευκολύνουμε τους φορείς κατά τη σύνταξη Προκηρύξεων και να περιορίσουμε, κατά το δυνατόν μελλοντικές δικαστικές εμπλοκές, θέσαμε αυστηρά χρονοδιαγράμματα για την απόκριση των δικαιούχων στις υποχρεώσεις τους απέναντι στο πρόγραμμα. Όπως γνωρίζετε, όμως, ο χρόνος ολοκλήρωσης της διαγωνιστικής διαδικασίας για κάθε έργο ώστε να προχωρήσει σε συμβασιοποίηση, μπορεί να διαρκέσει από λίγους μήνες έως και χρόνια, αλλά, δυστυχώς, αυτό ξεφεύγει από το πεδίο των αρμοδιοτήτων μας. Μπορώ, όμως, να σας διαβεβαιώσω, ότι έχουμε καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε να εισακουσθούν οι προτάσεις που κατ επανάληψη έχουμε υποβάλει, για τη σύντμηση του χρόνου που απαιτείται προκειμένου να ολοκληρωθεί μια πιθανή δικαστική διαδικασία, για όλα τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, και ευελπιστούμε να ευοδοθεί. I-C: Για χρόνια, τα έργα είχαν πάντα μια κατεύθυνση όπου δημιούργησαν πάγια στοιχεία, ενώ οι Υποδομές ως Υπη- 12 infocom 05 12

ρεσία ή απλά το outsourcing βρισκόταν στη σφαίρα της φαντασίας. Έχει καθόλου αλλάξει αυτό; Α.Μ.: Καταρχάς, η ίδια η στόχευση του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση» έχει στραφεί στην κατεύθυνση των υπηρεσιών και όχι των πάγιων στοιχείων, όπως συνέβη σε μεγάλο βαθμό στο προηγούμενο αντίστοιχο πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας». Oι παρεμβάσεις που δρομολογήσαμε μέσω του προγράμματος ακολουθούν αυτή τη λογική, τη λογική του IaaS, του Cloud Computing, της ανάπτυξης υπηρεσιών που θα εδραιώσουν τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των δημόσιων φορέων. Δε σας κρύβω, ότι αντιμετωπίζουμε ακόμη μεγάλες δυσκολίες ως προς το να γίνει κατανοητό από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ότι τα έργα Πληροφορικής, πολύ περισσότερο σήμερα, ΔΕΝ έχουν καμία ομοιότητα με έργα υποδομών όπως τα λιμάνια και οι δρόμοι. Δυστυχώς, αυτή είναι μια πραγματικότητα με την οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι σχεδόν καθημερινά. I-C: Τελικά, η κρίση λειτούργησε ως ευκαιρία για να γίνει πράξη η μικρή και μεσαία Επιχειρηματικότητα, ή απλά έδωσε δυνατότητες για απορρόφηση κοινοτικών ενισχύσεων, χωρίς παραγωγή προστιθεμένης αξίας; Α.Μ.: Για το δεύτερο, όσον αφορά τουλάχιστον το ΕΠ Ψηφιακή Σύγκλιση, θα πω κάθετα «όχι». Η απορρόφηση πόρων χωρίς στόχευση και ουσία, μας βρήκε από την αρχή κάθετα αντίθετους. Ιδίως σε περιόδους κρίσης, αυτή η επιλογή θα ήταν ακόμη πιο καταστροφική. Διότι σε τέτοιες περιόδους, που η συνετή διαχείριση και ο εξορθολογισμός των δαπανών αποτελούν ύψιστη προτεραιότητα, δε δικαιολογείται καμία πρόχειρη και «ελαφρά τη καρδία» διοχέτευση κονδυλίων σε αμφιβόλου αξίας δραστηριότητες. Εξάλλου, οι κοινοτικές ενισχύσεις δεν είναι «λεφτά που μας έρχονται απέξω» και τα διοχετεύουμε στην αγορά. Είναι καταρχάς εθνικοί πόροι από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, που -πιστέψτε με- δεν είναι καθόλου εύκολο να εξασφαλισθούν σήμερα - οι οποίοι καταβάλλονται και, εκ των υστέρων, εφόσον βεβαιωθεί η καλή εκτέλεση των δράσεων, «μας επιστρέφονται» από την ΕΕ. Μακάρι, όμως, η κρίση να αποτελέσει αφορμή για όλους εκείνους τους εμπνευσμένους, εργατικούς επιχειρηματίες που μπορούν να αναγνωρίσουν τις ευκαιρίες πίσω από τις δυσκολίες και να δημιουργήσουν με όπλα τη δημιουργικότητα, τη φαντασία και την πολλή προσπάθεια. Αυτούς ευελπιστώ ότι θα βοηθήσουν οι δράσεις που δρομολογήσαμε από το ΕΠ Ψηφιακή Σύγκλιση, προσπαθώντας να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για την ποιοτική αξιοποίηση των ΤΠΕ, ώστε να δώσουν ώθηση για εξωστρεφείς δραστηριότητες και βιώσιμες επενδύσεις. Θέλουμε να δημιουργηθεί ένα «οικοσύστημα επιχειρηματικότητας» για τον κλάδο των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών και μέσω των Επενδυτικών Κεφαλαίων από το Jeremie, αλλά και των κρατικών ενισχύσεων, διαθέτοντας συνολικά περίπου 500 εκατομμύρια ευρώ από την Ψηφιακή Σύγκλιση. Γνωρίζω, βέβαια, καλά, ότι μόνο οι επιδοτήσεις επιχειρήσεων ή η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό δεν αρκούν για να αλλάξουν το τοπίο της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Για το λόγο αυτό, έχουμε ήδη καταθέσει προτάσεις για τη βελτίωση του φορολογικού περιβάλλοντος, ιδίως όσον αφορά τις νέες, μικρές επιχειρήσεις και του θεσμικού πλαισίου στο οποίο καλούνται να αναπτυχθούν, ευελπιστώντας σύντομα αυτά να καταστούν φιλικότερα και ευνοϊκότερα για όσους πραγματικά θέλουν να επενδύσουν και να δημιουργήσουν. I-C: Εν μέσω κρίσης και περιορισμού δαπανών, ενεργοποιούνται διάφορα πλάνα συγχωνεύσεων και ενοποιήσεων υπηρεσιών. Υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός γι αυτό; Θεωρείτε ότι συγχωνεύσεις φορέων θα πρέπει να εφαρμόζονται αδιακρίτως ανεξάρτητα με την παραγωγή έργου και την αποτελεσματικότητα του οργανισμού; Α.Μ.: Προφανώς οι όποιες συγχωνεύσεις φορέων θα πρέπει να υλοποιούνται λαμβάνοντας υπόψη το είδος και το εύρος των δραστηριότητων αυτών, όπως και την αποτελεσματικότητά τους, η οποία δεν είναι ακατόρθωτο να μετρηθεί και να αξιολογηθεί. Οπωσδήποτε οι καιροί απαιτούν τον περιορισμό του γιγαντωμένου κράτους, που κακώς δεν έχει ήδη γίνει χρόνια τώρα. Θα πρέπει, όμως, να είμαστε πολύ προσεκτικοί, ώστε οι όποιες αλλαγές συντελεστούν να σταθούν ικανές να συνδράμουν ουσιαστικά και εμπράκτως στην τιτάνια προσπάθεια που καταβάλλουν πολλές δημόσιες υπηρεσίες, όπως είναι σήμερα, παραδείγματος χάρη, οι υπηρεσίες που διαχειρίζονται την υλοποίηση του κρίσιμου αναπτυξιακού εργαλείου που διαθέτει αυτή τη στιγμή η χώρα μας, του ΕΣΠΑ, για να τεθεί και πάλι η χώρα μας σε αναπτυξιακή τροχιά. Πιστεύουμε πολύ στην επιτυχία της δράσης ICT4GROWTH και στο ρόλο που δύναται να διαδραματίσει στη δημιουργία νέας επιχειρηματικότητας έντασης γνώσης infocom 05 12 13