Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.1

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.1 13. ΕΡΕΥΝΕΣ ΥΠΕ ΑΦΟΥΣ 13.1 Γενικά Βασικός σκοπός στην έρευνα υπεδάφους είναι η γνώση της χωρικής κατανοµής, σε έκταση και σε βάθος των γεωλογικών χαρακτήρων στην περιοχή που γίνεται η έρευνα. Ο τρόπος µε τον οποίο διαπιστώνεται η κατανοµή των σχηµατισµών γίνεται µέσω της δειγµατοληψίας τους, η οποία πραγµατοποιείται: είτε µε χρήση απλών µηχανικών µέσων (πχ. εκσκαφείς), όπου όµως περιορίζεται στο βάθος που µπορεί να σκάψει ο βραχίονας του εκσκαφέα, είτε µε χρήση ειδικών µηχανηµάτων, που ονοµάζονται γεωτρύπανα και έχουν τη δυνατότητα να εξορύξουν δείγµατα, εδαφικά ή και βραχώδη, σε πολύ µεγαλύτερα βάθη. Στην πρώτη περίπτωση ο βραχίονας του εκσκαφέα ανοίγει φρέατα, συγκεκριµένων διαστάσεων και βάθους µέχρι 5 έως 6m περίπου, ενώ υπάρχει η δυνατότητα λήψης δειγµάτων, αδιατάρακτων και προσανατολισµένων. Στη δεύτερη περίπτωση το γεωτρύπανο κάνει µια εργασία που καλείται γεώτρηση, όπου διανοίγεται διάτρηµα µε συγκεκριµένη διάµετρο, διεύθυνση, ενώ µπορεί να φθάσει σε µεγάλα βάθη για να ληφθεί το δείγµα. Η διάνοιξη γίνεται συνήθως είτε µε περιστροφή, είτε µε κρούση µε τη βοήθεια νερού ή αέρα. Οι γεωτρήσεις διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες ως ακολούθως: Ως προς το βάθος τους: σε αβαθείς µε µέγιστο βάθος τα 500m. To γεωτρύπανο έχει συνήθως ισχύ που κυµαίνεται από 50 έως 150HP. σε βαθιές µε µέγιστο βάθος τα 4000m. To γεωτρύπανο έχει συνήθως ισχύ που κυµαίνεται από 1000 έως 2000HP. και σε πολύ βαθιές µε βάθος που µπορεί να υπερβαίνει και τα 7000m. To γεωτρύπανο έχει συνήθως ισχύ που υπερβαίνει τους 2000HP. Ως προς τον σκοπό τους: σε δειγµατοληπτικές ερευνητικές που αν γίνονται στα πλαίσια γεωτεχνικής έρευνας παρέχουν τα απαραίτητα στοιχεία για τη µελέτη και το σχεδιασµό της θεµελίωσης τεχνικών έργων ή τα µέτρα υποστήριξης µετώπου και οροφής σηράγγων, ενώ αν γίνονται στα πλαίσια µεταλλευτικής έρευνας

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.2 παρέχουν τα απαραίτητα στοιχεία για τον καθορισµό της έκτασης και την εκµετάλλευση κοιτασµάτων. σε παραγωγικές µε στόχο την εκµετάλλευση κοιτασµάτων φυσικού αερίου και σε βοηθητικές (δειγµατοληπτικές ή µη) µε σκοπό την τοποθέτηση σε αυτές οργάνων για διάφορες µετρήσεις (πχ. πιεζοµέτρων για µέτρηση της στάθµης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, κλισιοµέτρων για εύρεση του βάθους της επιφάνειας ολίσθησης σε ένα πρανές που κατολίσθησης, αντλιών για καταβιβασµό της στάθµης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα) ή την εισπίεση ενέµατος αν πρόκειται για γεωτρήσεις τσιµεντενέσεων κάτω από τη θεµελίωση ενός φράγµατος. Ως προς τη µέθοδο διάτρησης: σε περιστροφικές όπου η προχώρηση γίνεται µε υδραυλική πίεση και περιστροφή της γεωτρητικής δειγµατοληπτικής στήλης λαµβάνοντας συγχρόνως πυρήνες από το εδαφικό ή βραχώδες δείγµα και σε κρουστικές όπου η προχώρηση γίνεται κρουστικά χωρίς τη λήψη πυρήνων. Ως προς τον τρόπο εξαγωγής του δείγµατος: σε εξαγωγή δείγµατος µε κανονική έκπλυση, όπου διοχετεύεται συνήθως νερό υπό πίεση µέσω των κοίλων στελεχών της διατρητικής στήλης σε εξαγωγή δείγµατος µε ανάποδη έκπλυση, όπου διοχετεύεται συνήθως νερό µέσα από τα σωληνωµένα τοιχώµατα της γεώτρησης και το οποίο επιστρέφει µέσα από τα κοίλα στελέχη της διατρητικής στήλης και σε εξαγωγή δείγµατος χωρίς έκπλυση, όπου διακόπτεται η κυκλοφορία υγρών κατά τη διάτρηση (φραγµός). Υπάρχουν τεχνικά έργα που βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση µε το έδαφος θεµελίωσης (πχ. πολυώροφα κτίρια µε πολλά υπόγεια, τοίχοι αντιστήριξης), ή µε το έδαφος που αντιστηρίζουν κατά τη διάνοιξη µιας σήραγγας. Επιπλέον άλλα τεχνικά έργα έχουν ως βασικό υλικό κατασκευής το έδαφος όπως χωµάτινα φράγµατα, υποβάσεις και βάσεις οδικών αξόνων κλπ, ενώ τέλος άλλα τεχνικά έργα διαµορφώνουν το φυσικό έδαφος (αναβαθµοί σε πρανή φυσικά ή τεχνητά κλπ). Με αναφορά στα παραπάνω και στα πλαίσια µιας γεωτεχνικής έρευνας, οι δειγµατοληπτικές γεωτρήσεις, έχουν συνήθως ως στόχο να αναγνωρισθούν οι επικρατούσες γεωτεχνικές συνθήκες στην περιοχή θεµελίωσης ενός τεχνικού

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.3 έργου, ενώ δειγµατοληψία καλείται εκείνη η τεχνική όπου επιτυγχάνεται µε σειρά απαραίτητων ενεργειών και µε ταυτόχρονη χρήση υδραυλικού γεωτρυπάνου και δειγµατολήπτη, η λήψη εδαφικών ή βραχωδών τεµαχίων και προσκόµισής τους στο εργαστήριο προκειµένου να υπολογισθούν τα φυσικά και µηχανικά χαρακτηριστικά του εδάφους ή της βραχόµαζας. Ο εξοπλισµός που είναι απαραίτητος σε µια γεωτεχνική έρευνα αποτελείται από τα ακόλουθα: Υδραυλικό περιστροφικό αυτοκινούµενο ή πάνω σε έλκηθρα γεωτρύπανο ειγµατολήπτες, στελέχη, κοπτικά άκρα, σωληνώσεις και αντλίες νερού Ειδικό εξοπλισµό για την εκτέλεση επιτόπου δοκιµών (πχ. αντίβαρο 62.5kg και δειγµατολήπτη Terzaghi για την εκτέλεση της πρότυπης δοκιµής διείσδυσης SPT, πενετρόµετρο για τον υπολογισµό αντίστασης διείσδυσης της αιχµής κώνου CPT κλπ) Ειδικό διαπιστευµένο εργαστήριο εδαφοµηχανικής για την εκτέλεση των απαραίτητων εργαστηριακών δοκιµών. 13.2 Περιστροφικές δειγµατοληπτικές γεωτρήσεις Η δειγµατοληψία θεωρείται επιτυχής, όταν το εδαφικό ή βραχώδες δείγµα φθάνει στην επιφάνεια, από το βάθος εξόρυξής του, σε όσο το δυνατό καλύτερη κατάσταση αντιπροσωπευτική για τον εδαφικό ή βραχώδες σχηµατισµό. Η µέθοδος δειγµατοληψίας που αποδίδει την καλύτερη ποιότητα δειγµάτων εδάφους ή βράχου είναι η περιστροφική διάτρηση και η απόληψη πυρήνων µε τους κατάλληλους κάθε φορά δειγµατολήπτες. Η µέθοδος αυτή χρησιµοποιείται όταν τα στρώµατα παραµένουν στη θέση τους µετά τη διάτρηση χωρίς να εµφανισθούν καταπτώσεις ή διογκώσεις στο διάτρηµα. Συγκεκριµένα γίνεται περιστροφή της διατρητικής στήλης µέσα από τις κοίλες κοπτικές κεφαλές (κορώνες) και το δείγµα αποµακρύνεται µε κατάλληλο δειγµατολήπτη, ενώ ακολουθεί σωλήνωση της γεώτρησης για να προστατευθεί το διάτρηµα από πιθανές καταπτώσεις των τοιχωµάτων. Η διάτρηση γίνεται είτε µε µονή καροταρία και κοπτική κεφαλή από σκληρά µέταλλα (καρβίδια) για εδαφικούς σχηµατισµούς, είτε µε διπλή καροταρία και κοπτική κεφαλή µε κόκκους ή σκόνη διαµαντιών (αδαµαντοκορώνα) ανάλογα της σκληρότητάς των πετρωµάτων.

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.4 13.3 Γεωτρητικός εξοπλισµός Ο γεωτρητικός εξοπλισµός που απαιτείται για δειγµατοληπτικές περιστροφικές γεωτρήσεις υδραυλικής προώθησης, διακρίνεται σε: Εξοπλισµό επιφανείας ιατρητικά εξαρτήµατα και Οργανα επί τόπου δοκιµών Στον εξοπλισµό επιφανείας περιλαµβάνονται γεωτρύπανα, αντλίες, πύργοι ανύψωσης κλπ, ενώ στα διατρητικά εξαρτήµατα ανήκουν τα στελέχη διάτρησης, δειγµατολήπτες, σωλήνες επένδυσης κλπ. Τέλος τα όργανα ελέγχου αφορούν συσκευές, εξαρτήµατα και όργανα ελέγχου για επιτόπου δοκιµές µέσα στη γεώτρηση. 13.3.1 Γεωτρύπανα Είναι τα µηχανήµατα που κυρίως χρησιµοποιούνται για τη διάτρηση και δειγµατοληψία εδαφών ή πετρωµάτων. Η προώθηση της δειγµατοληπτικής διατρητικής στήλης γίνεται µε µηχανή εσωτερικής καύσης µέσω συστήµατος µετάδοσης κίνησης. Οι συνηθισµένοι τύποι γεωτρυπάνων στην Ελλάδα είναι συνήθως οι ακόλουθοι: ACKER, BOYLES, CRAELIUS, HANS-ENGLAND, JOY, LONGYEAR κ.α. Στην ακόλουθη εικόνα (Ν. Παπαχαρίσης, 1999) παρουσιάζεται ένα υδραυλικό περιστροφικό δειγµατοληπτικό γεωτρύπανο τύπου Acker, ενώ ακολουθεί εικόνα από αυτοκινούµενο γεωτρύπανο τύπου Hans-England που εκτελεί γεωτεχνική έρευνα στην πόλη της Λειβαδιάς, νοµού Βοιωτίας. 13.3.2 Στελέχη διάτρησης Είναι από τα πιο σηµαντικά εξαρτήµατα ενός γεωτρητικού συγκροτήµατος και θα πρέπει να συντηρούνται και να βρίσκονται σε καλή κατάσταση (να παραµένουν ευθύγραµµα, το σπείρωµά τους να µην παρουσιάζει παραµορφώσεις, να λιπαίνεται συχνά κλπ).

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.5 Υπόµνηµα: 1.Κινητήρας 11. Κεφαλή σύνδεσης υδραυλικού συστήµατος 2.Κιβώτιο ταχυτήτων 12. Θέση εισαγωγής 3. Υδραυλικό σύστηµα 13. Κεφαλή µετάδοσης κίνησης 4. Πίνακας οργάνων 14. Κύλινδροι υδραυλικής προώθησης 5. Μοχλοί - βαλβίδες 15. Μετρητής υδραυλικής πίεσης 6. Βοηθητικός άξονας κίνησης 16. είκτης προώθησης 7. Πλαίσιο 17. Πολυγωνική άτρακτος περιστροφής 8. Βοηθητικό τύµπανο 18. Κεφαλή σύσφιξης στελεχών 9. Μοχλοί κίνησης τυµπάνου 19. Πλαίσιο 10. Τύµπανο συρµατόσχοινου 20. Σύστηµα αγκύρωσης για µετακινήσεις

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.6 13.3.3 Σωλήνες επένδυσης Οι σωλήνες επένδυσης χρησιµοποιούνται για την αντιστήριξη τοιχωµάτων σε εδάφη ή πετρώµατα που δε µπορούν να σταθούν κατακόρυφα. Στο µπροστινό τους τµήµα φέρουν δική τους κοπτική κεφαλή (κορώνα), κατάλληλη για συνθήκες διάτρησης. Οι σωλήνες επένδυσης θα πρέπει να έχουν σε καλή κατάσταση το σπείρωµά τους για να διατηρείται η ευθυγραµµία τους όταν βιδώνονται µεταξύ τους. 13.3.4 ειγµατολήπτες Οι δειγµατολήπτες χρησιµοποιούνται για την εξαγωγή δείγµατος, εδαφικού ή βραχώδους, καθώς προχωρά η διάτρηση. Ανάλογα µε τη διάτρηση σε εδαφικούς ή βραχώδεις σχηµατισµούς διακρίνονται σε: ειγµατοληψία εδαφικών δειγµάτων ειγµατοληψία αδιατάρακτων δειγµάτων ειγµατοληψία διαταραγµένων δειγµάτων ειγµατοληψία βραχωδών δειγµάτων

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.7 ειγµατοληψία µε µονούς δειγµατολήπτες ειγµατοληψία µε διπλούς δειγµατολήπτες Στις επόµενες δύο εικόνες παρουσιάζεται δειγµατοληψία εδαφικών διαταραγµένων δειγµάτων και δειγµατοληψία βραχωδών τµηµάτων µε διπλούς δειγµατολήπτες.

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.8 13.3.4.1 ειγµατοληψία εδαφικών δειγµάτων Κατά τη διάτρηση εδαφικών σχηµατισµών γίνεται προσπάθεια για συνεχή δειγµατοληψία και µε ελαχιστοποίηση της διατάραξης της δοµής του εδάφους, γιατί τότε µόνο οι εργαστηριακές δοκιµές εδαφοµηχανικής θα δίνουν τα ακριβή

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.9 φυσικά και µηχανικά χαρακτηριστικά του εδάφους. Η προσπάθεια για συνεχή λήψη αδιατάρακτων δειγµάτων δεν είναι πάντα δυνατή για διάφορους λόγους (πχ. διαφορετική κοκκοµετρική διαβάθµιση των διατρηθέντων εδαφών, αύξηση του κόστους εξαγωγής των δειγµάτων). Αντιθέτως αν γίνεται προσπάθεια για αδιατάρακτη δειγµατοληψία σε συγκεκριµένα βάθη, που συνήθως καθορίζει ο γεωτεχνικός µηχανικός και στα υπόλοιπα τµήµατα της γεώτρησης γίνεται δειγµατοληψία µε διαταραγµένα δείγµατα ή ηµιδιαταραγµένα, τότε έχει επιτευχθεί η βέλτιστη σχέση ποιότητας δειγµατοληψίας-κόστους δειγµατοληψίας. 13.3.4.1.1 ειγµατοληψία αδιατάρακτων δειγµάτων Αδιατάρακτα δείγµατα λαµβάνονται κυρίως από µαλακούς αργιλικούς σχηµατισµούς µε τη βοήθεια ειδικών δειγµατοληπτών που εισχωρούν στο έδαφος µε την υδραυλική πίεση και µόνο του γεωτρυπάνου. Για να θεωρηθεί αδιατάρακτο ένα δείγµα θα πρέπει: - Η γεώτρηση µέχρι του σηµείου λήψης του αδιατάρακτου δείγµατος να έχει καθαριστεί µε προσοχή. - Να χρησιµοποιείται δειγµατολήπτης λεπτού τοιχώµατος. - Να έχει ο δειγµατολήπτης σφαιρική βαλβίδα («µπίλια») που θα εκτονώνει την πίεση που θα ασκείται στο εσωτερικό του δειγµατολήπτη κατά την εισχώρηση του δείγµατος, ενώ κατά την εξαγωγή του δειγµατολήπτη η βαλβίδα κλείνει και η υποπίεση που δηµιουργείται συγκρατεί το δείγµα εντός του δειγµατολήπτη. - Η προχώρηση του δειγµατολήπτη να γίνεται µόνο µε πίεση χωρίς περιστροφή. - Να γίνεται συνεχής µέτρηση της εισχώρησης στο έδαφος, γιατί αν γίνει υπέρβαση του µήκους του δειγµατολήπτη, τότε το δείγµα συµπιέζεται και διαταράσσεται. Συνήθεις δειγµατολήπτες αδιατάρακτων δειγµάτων είναι οι ακόλουθοι: ειγµατολήπτης τύπου Shelby ιαιρετός ή µη δειγµατολήπτης µε εσωτερικό πλαστικό σωλήνα επένδυσης (πουκάµισο) που επίσης είναι διαιρετός ή µη ειγµατολήπτης ανασυρόµενου εµβόλου

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.10 13.3.4.1.2 ειγµατοληψία διαταραγµένων δειγµάτων Σε στιφρότερους ή πυκνότερους εδαφικούς σχηµατισµούς η διάτρηση γίνεται µε άσκηση υδραυλικής πίεσης µε ταυτόχρονη περιστροφή, ενώ η δειγµατοληψία γίνεται συνήθως µε µονή καροταρία όπου έχει προσαρµοσθεί κοπτική κεφαλή η οποία είναι κορώνα από σκληρά µέταλλα (καρβίδια) που είναι ένθετα στην κεφαλή του πέλµατος της κορώνας. 13.3.4.2 ειγµατοληψία βραχωδών δειγµάτων Οι δειγµατολήπτες που χρησιµοποιούνται στην περίπτωση βραχωδών σχηµατισµών καλύπτονται από προδιαγραφές που δίνουν συγκεκριµένης διαµέτρου βραχώδη δείγµατα που χρησιµοποιούνται στις δοκιµές βραχοµηχανικής. Η ποιότητα της δειγµατοληψίας δεν εξαρτάται από τη φύση του πετρώµατος, αλλά από τη δοµή της βραχόµαζας (βαθµός αποσάθρωσης και κερµατισµού, οικογένειες και µορφή ασυνεχειών, κλίση ασυνεχειών κλπ). Συνήθως η δειγµατοληψία θεωρείται πετυχηµένη όταν η απόληψη του βραχώδους πυρήνα πλησιάζει το µήκος της διάτρησης (βουτιά) ως ποσοστό επί τοις εκατό που καλείται βαθµός πυρηνοληψίας. 13.3.4.2.1 ειγµατοληψία µε µονό δειγµατολήπτη Οι συγκεκριµένοι δειγµατολήπτες χρησιµοποιούνται µόνο σε συµπαγείς βραχώδεις σχηµατισµούς, οπότε και ο βαθµός πυρηνοληψίας είναι µεγάλος. Αντίθετα αν οι σχηµατισµοί είναι αποσαθρωµένοι ο βαθµός πυρηνοληψίας είναι µικρός επειδή µέρος του σχηµατισµού ξεπλένεται από το υγρό διάτρησης. Στις περιπτώσεις αυτές µπορεί να γίνει δειγµατοληψία µε κορώνα από σκληρά µέταλλα µε µικρή παροχή υγρού έκπλυσης που λίγο πριν το τέλος της διάτρησης σταµατά (φραγµός) και ακολουθεί ταχεία περιστροφή για να συγκρατηθεί το δείγµα µέσα στο δειγµατολήπτη. Σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις χρησιµοποιείται ως κοπτική κεφαλή αδαµαντοκορώνα. Επιπλέον οι δειγµατολήπτες αυτοί περιέχουν και τον εξολκέα (σπαστήρα) που χρησιµοποιείται για να συγκρατηθεί το δείγµα µέσα στο δειγµατολήπτη.

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.11 13.3.4.2.2 ειγµατοληψία µε διπλό δειγµατολήπτη Ο διπλός δειγµατολήπτης αποτελείται από ένα εξωτερικό δειγµατολήπτη που εσωτερικά στην κεφαλή του έχει προσαρµοσµένη δεύτερη κεφαλή και εσωτερικό δειγµατολήπτη (σωλήνα απόθεσης του δείγµατος) µε σπαστήρα στο άκρο του, ενώ επιπλέον έχει προσαρµοσµένη την αδαµαντοκορώνα που «κόβει» το βραχώδη σχηµατισµό. Ο τρόπος κατασκευής του διπλού δειγµατολήπτη δεν επιτρέπει στον εσωτερικό δειγµατολήπτη να περιστρέφεται, συνεπώς το δείγµα εισχωρεί και δεν καταστρέφεται κατά µήκος των ασυνεχειών του, ενώ επιπλέον προστατεύεται και από την έκπλυση των υγρών που κυκλοφορούν κατά τη διάτρηση. Είναι συνεπώς αναµενόµενο οι δειγµατολήπτες αυτοί να χρησιµοποιούνται κυρίως σε πετρώµατα κατακερµατισµένα και σχιστοποιηµένα, όπως το σύστηµα του Αθηναϊκού Σχιστόλιθου, που αποτελεί το υπόβαθρο του κεντρικού τµήµατος του Λεκανοπέδιου Αθηνών και όπου έγινε η διάνοιξη των δύο αρχικών γραµµών του µητροπολιτικού σιδηρόδροµου της Αθήνας. Χαρακτηριστικό στοιχείο των αρχικών σειρών γεωτρήσεων, που έγιναν στη δεκαετία 1970-1980 µε µονούς δειγµατολήπτες και χρησιµοποιήθηκαν στη διαστασιολόγηση των κοπτικών άκρων της κεφαλής του µηχανήµατος ολοµέτωπης κοπής (T.B.M.) ήταν η πτωχή δειγµατοληψία η οποία σε συνάρτηση µε τη ραγδαία εναλλαγή της ποιότητας του πετρώµατος, ακόµη και εντός µερικών µέτρων, οδήγησε σε εσφαλµένη διαστασιολόγηση. Αντιθέτως οι νέες σειρές γεωτρήσεων που έγιναν µε διπλούς δειγµατολήπτες έδωσαν συνεχή δειγµατοληψία µε πολύ υψηλά ποσοστά πυρηνοληψίας, ενώ ήταν δυνατή και η µέτρηση του δείκτη ποιότητας πετρώµατος (R.Q.D%). Αναφέρθηκε ότι στους διπλούς δειγµατολήπτες η κοπτική κεφαλή είναι αδαµαντοκορώνα. Υπάρχουν δύο τύποι αδαµαντοκορώνων: Αδαµαντοκορώνα κόκκου διαµαντιού Αδαµαντοκορώνα σκόνης διαµαντιού Σε κάθε περίπτωση το µέγεθος του διαµαντιού προσδιορίζει και το βραχώδη σχηµατισµό που θα διατρηθεί. Σε µαλακούς βραχώδεις σχηµατισµούς είναι προτιµότερο να χρησιµοποιηθεί αδαµαντοκορώνα µε κόκκους διαµαντιού που

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.12 αποτρέπουν τη φραγή της κορώνας, ενώ σε σκληρούς λεπτόκοκκους βραχώδεις σχηµατισµούς προτιµάται αδαµαντοκορώνα µε σκόνη διαµαντιού. 13.3.5 Οργανα επί τόπου δοκιµών Στα όργανα αυτά ανήκουν συσκευές και εξαρτήµατα για πραγµατοποίηση επί τόπου δοκιµών, όπως η πρότυπη δοκιµή διείσδυσης. 13.3.5.1 Πρότυπη δοκιµή διείσδυσης Η πρότυπη δοκιµή διείσδυσης (Standard Penetration Test, SPT) γίνεται στον εκάστοτε πυθµένα της γεώτρησης και σε βάθη που έχουν ήδη προεπιλεγεί από το γεωτεχνικό µηχανικό, ή σε βάθη που υπάρχει αλλαγή των υπεδαφικών σχηµατισµών. Πριν ξεκινήσει η δοκιµή ο πυθµένας της γεώτρησης πρέπει να καθαρισθεί από τυχόν υπολείµµατα της διάτρησης. Έπειτα κατεβαίνει η στήλη µε τα στελέχη που έχει αναρτηθεί από το συρµατόσχοινο, όπου στο κάτω άκρο της έχει προσαρµοσθεί ο διαιρετής δειγµατολήπτης Terzaghi και ο οποίος εδράζεται στον πυθµένα. Ακολούθως η στήλη απελευθερώνεται από το συρµατόσχοινο, ενώ µε τη βοήθεια σχοινιού του βοηθητικού τυµπάνου ανύψωσης µέσω της τροχαλίας του ιστού προσαρµόζεται ο οδηγός µε το βάρος (σύστηµα κρούσης) στην κορυφή της στήλης και βιδώνεται σταθερά. Στη συνέχεια το βάρος κατεβαίνει µαλακά και ακουµπά στην κάτω βάση του οδηγού. Σε τµήµα των στελεχών που εξέχουν από τη γεώτρηση, χαράσσονται µε κιµωλία τρία συνεχόµενα τµήµατα µήκους 15cm έκαστο. Έπειτα δένεται ένα σκοινί στη στήλη των στελεχών που το συγκρατεί ο βοηθός του γεωτρυπανιστή σε απόσταση και ο γεωτρυπανιστής ανεβάζει το βάρος στο επάνω µέρος του οδηγού διανύοντας µια διαδροµή 76cm, ενώ το βάρος ζυγίζει 63.4kg. Σηµειώνεται ο αριθµός κρούσεων για εισχώρηση του δειγµατολήπτη κατά 15cm και για τα τρία τµήµατα και το άθροισµα των κρούσεων για συνολική διείσδυση 30cm ορίζει τον αριθµό κρούσεων Ν κατά Terzaghi. Σε περίπτωση που ο αριθµός κρούσεων Ν υπερβεί τις 50 χωρίς να επιτευχθεί διείσδυση 15cm, θεωρείται ότι υπάρχει άρνηση και η δοκιµή διακόπτεται αναγράφοντας τους 50 κτύπους και τη διείσδυση.

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.13 οδηγός βάρος ιαιρετής δειγµατολήπτης Terzaghi Οδηγός και βάρος δοκιµής SPT Η δοκιµή διεισδυτικότητας γίνεται συνήθως σε στιφρούς αργιλικούς σχηµατισµούς όπως και σε ηµιβραχώδεις σχηµατισµούς. Συγκεκριµένα εκτελούνται 60 κτύποι όταν ο δειγµατολήπτης δεν έχει διεισδύσει τα πρώτα 15cm και µετρείται το µήκος διείσδυσης. Ως διεισδυτικότητα, που προτάθηκε από τους Κοτζιά-Σταµατόπουλο ορίζεται το πηλίκο: µ ήκοςδιείσδυσης( cm)*100 60κτύποι Συνεπώς προκύπτει ο ακόλουθος πίνακας:

Κεφάλαιο 13: Ερευνες υπεδάφους 13.14 ιεισδυτικότητα cm / 60 κτύποι Χαρακτηρισµός 0 1 Πολύ χαµηλή 2 4 Χαµηλή 5 8 Μέση 9 15 Υψηλή 16 30 Πολύ υψηλή