ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΣΥΝ ΕΣΜΟΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Ετήσια Έκθεση 2012
Περιεχόµενα 1.Ποιοι είµαστε...2 2.Χαιρετισµός Εκτελεστικής ιευθύντριας ΚΣΟΠ...3 3.Μήνυµα της Επιτρόπου Εκπαίδευσης, Πολιτισµού, Πολυγλωσσίας και Νεολαίας της Ε.Ε., κας Ανδρούλας Βασιλείου, επίτιµης Προέδρου του Κυπριακού Συνδέσµου Οικογενειακού Προγραµµατισµού, για τα 60 χρόνια δράσης της ιεθνούς Οµοσπονδίας Οικογενειακού Προγραµµατισµού....4 4.Είµαστε περήφανοι...5 5.Sexperience2 what is sexy? 1-10 εκεµβρίου 2012...7 6.Πρόγραµµα Συνηγορίας/Προώθησης (Advocacy)...9 7.Ευρωπαϊκά Προγράµµατα... 10 8.Πρόγραµµα Εκπαιδευτικών Υπηρεσιών... 16 9.Πρόγραµµα Κλινικών και Συµβουλευτικών Υπηρεσιών... 19 10.Πρόγραµµα Προώθησης και Ενηµέρωσης... 20 Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης - Κοινωνικά ίκτυα... 21 11.Ο ΚΣΟΠ είναι µέλος στα ακόλουθα ίκτυα και Επιτροπές σε τοπικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο:... 24 1
1.Ποιοι είµαστε Ο Κυπριακός Σύνδεσµος Οικογενειακού Προγραµµατισµού (ΚΣΟΠ), είναι ο µοναδικός φορέας στην Κύπρο που ασχολείται συστηµατικά µε το µείζον θέµα της Σεξουαλικότητας, και της Σεξουαλικής Αναπαραγωγικής Υγείας και ικαιωµάτων. Ο ΚΣΟΠ είναι ένας από τους παλαιότερους και πιο γερά εδραιωµένους Μη Κυβερνητικούς Οργανισµούς (ΜΚΟ) στην Κύπρο, µέλος της ιεθνούς Οµοσπονδίας Οικογενειακού Προγραµµατισµού ( ΟΟΠ), µε πλούσια και συνεχή συνεισφορά στoυς τοµείς της υγείας, της εκπαίδευσης, και των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, από την ίδρυσή του το 1971. Η σεξουαλικότητα είναι αναπόσπαστο και σηµαντικό µέρος όλης της ζωής µας. Η διασφάλιση της σεξουαλικής υγείας και ευηµερίας έχει σηµαντικές προεκτάσεις για την ευρύτερη ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευεξία. Για αυτό δεν αρκεί µόνο η πρόληψη ανεπιθύµητων συνεπειών, όπως της ανεπιθύµητης εγκυµοσύνης, ή των Σεξουαλικώς Μεταδιδόµενων Νοσηµάτων (ΣΜΝ) εµείς οραµατιζόµαστε έναν κόσµο πλήρους σεξουαλικής ευηµερίας, έναν κόσµο όπου όλοι οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να έχουν ασφαλείς και ευχάριστες σεξουαλικές εµπειρίες, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, εθνικότητας ή σεξουαλικού προσανατολισµού ή ταυτότητας του φύλου. Ο σεβασµός και η κατοχύρωση των Σεξουαλικών Αναπαραγωγικών ικαιωµάτων ως βασικών ανθρώπινων δικαιωµάτων, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη διασφάλιση της σεξουαλικής υγείας και ευηµερίας όλων των ανθρώπων. Υποστηρίζουµε, λοιπόν, το θεµελιώδες ανθρώπινο δικαίωµα κάθε άτοµου όχι µόνο να αποφασίζει ελεύθερα και υπεύθυνα για τον αριθµό των παιδιών που θέλει να αποκτήσει και πότε, αλλά και να έχει πρόσβαση σε ενηµέρωση, εκπαίδευση και σε µέσα για να το πράξει. Μέσα από µια πορεία 41 χρόνων ο Σύνδεσµος έχει εδραιωθεί, έχει εξελιχθεί, έχει ωριµάσει και έχει αλλάξει, ανταποκρινόµενος στο κλίµα και τις ανάγκες της εποχής αλλά αποτελώντας συνάµα, µέσα από τη δράση του, φορέα που συνέβαλε στην κοινωνική αλλαγή. Οραµατιστείτε κι εσείς µαζί µας το αύριο, και φανταστείτε, πώς αν ήταν στο χέρι σας, θα φτιάχνατε έναν κόσµο όπως τον ονειρεύτηκαν οι πρωτεργάτριες του κινήµατος του οικογενειακού προγραµµατισµού στις αρχές του 20ου αιώνα: έναν κόσµο όπου όλα τα παιδιά που γεννιούνται είναι ευπρόσδεκτα, όλοι οι άνδρες και όλες οι γυναίκες ίσοι και η σεξουαλικότητα µία έκφραση ειλικρίνειας, απόλαυσης και τρυφερότητας. 2
2.Χαιρετισµός Εκτελεστικής ιευθύντριας ΚΣΟΠ Εκ µέρους του Κυπριακού Συνδέσµου Οικογενειακού Προγραµµατισµού σας παρουσιάζω την Ετήσια Έκθεση του Συνδέσµου, αναδεικνύοντας τα προγράµµατα και τις δραστηριότητες µας για το 2012. Η χρονιά που µας πέρασε ήταν µια εξαιρετικά πολυάσχολη περίοδος για τον ΚΣΟΠ και είµαι στην πολύ ευχάριστη θέση να µοιραστώ µαζί σας τα αποτελέσµατα των δραστηριοτήτων µας και να σας χαρίσω µια µικρή γεύση από την πολυδιάστατη και πλούσια δράση του. Κατά τη διάρκεια του 2012, ο ΚΣΟΠ συνέχισε να συνεργάζεται στενά µε τους εταίρους του σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για την προώθηση της σεξουαλικής αναπαραγωγικής υγείας και δικαιωµάτων.yλοποίησε τα προγράµµατά του µε την ενεργή και πολύτιµη στήριξη των εθελοντών και του προσωπικού του Συνδέσµου. Τον Ιούνιο του 2012 ο Σύνδεσµος τιµήθηκε µε το Βραβείο Επιστηµονικής και Κοινωνικής Προσφοράς από το Πανεπιστήµιο Λευκωσίας, αναγνωρίζοντας µε αυτό τον τρόπο το έργο του στην Κυπριακή κοινωνία, από το 1971 µέχρι και σήµερα. Ήταν µια πρωτοβουλία που πραγµατικά αποτέλεσε πηγή έµπνευσης και κινητήρια δύναµη για να συνεχίσουµε. Ως µέλος της ιεθνούς Οµοσπονδίας Οικογενειακού Προγραµµατισµού, γιόρτασε τα 60 χρόνια δράσης της. Η ΟΟΠ είναι ο µεγαλύτερος παγκόσµιος παροχέας υπηρεσιών και συνήγορος της σεξουαλικής αναπαραγωγικής υγείας και δικαιωµάτων για όλους. Τα προγράµµατα και οι δράσεις του ΚΣΟΠ εστιάστηκαν στην συνέχιση και ενίσχυση της παροχής εκπαιδευτικών και συµβουλευτικών υπηρεσιών, την άσκηση πίεσης µέσα από πρωτοβουλίες συνηγορίας για θέµατα κυρίως σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και θέµατα ΛΟΑΤ δικαιωµάτων (Λεσβίες, Οµοφυλόφιλοι, Αµφισεξουαλικοί, Τρανς), στην δηµιουργία και έκδοση ενηµερωτικών εντύπων, στην διεκπεραίωση έρευνας, στην διοργάνωση εκστρατειών ενηµέρωσης και στην συνέχιση υλοποίησης συγκεκριµένων Ευρωπαϊκών προγραµµάτων. Σε συνέχεια του εξαιρετικά επιτυχηµένου sexperience/40 χρόνια και πάµε που πραγµατοποιήθηκε το 2011 και µε τη στήριξη καλλιτεχνών, πολιτικών, δηµοσιογράφων και ενθουσιασµένων επισκεπτών το 2012, +ο ΚΣΟΠ διοργάνωσε µε µεγάλη επιτυχία και το sexperience2. Στόχος ήταν η ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τα σεξουαλικά δικαιώµατα και η ανάπτυξη ενός ανοικτού διαλόγου προς το κοινό µε το ερώτηµα: Τι είναι σέξι; ύο πολύτιµα Ευρωπαϊκά προγράµµατα για το Σύνδεσµο συνεχίστηκαν και ολοκληρώθηκαν το 2012: το πρόγραµµα Sexual Awareness for Europe (SAFE II) ensuring healthy future generations who love and care for each other, και το πρόγραµµα Ασπίδα κατά της Οµοφοβίας στην Εκπαίδευση. Η εκστρατεία Ασπίδα κατά της Οµοφοβίας στην Εκπαίδευση διοργανώθηκε από την οµάδα εκπαιδευτών του Συµβουλίου Νεολαίας Κύπρου (ΣΝΚ) και του ΚΣΟΠ. Το πρόγραµµα επιχορηγήθηκε από το Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα Νέα Γενιά σε δράση και τέλεσε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισµού Κύπρου, της Επιτρόπου Προστασίας των ικαιωµάτων του Παιδιού και της Επιτρόπου ιοικήσεως. Στηρίχθηκε επίσης από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το Πανεπιστήµιο Κύπρου. Η Έκθεση αναφορικά µε την εφαρµογή από την Κυπριακή ηµοκρατία της Σύστασης CM/Rec(2010)5 της Επιτροπής Υπουργών του Συµβουλίου της Ευρώπης για µέτρα αντιµετώπισης διακρίσεων βάσει Σεξουαλικού Προσανατολισµού και Ταυτότητας Κοινωνικού φύλου δηµοσιεύτηκε το τέλος του 2012 και ετοιµάστηκε σε συνεργασία µε την accept- ΛΟΑΤ Κύπρου. Εκφράζω τις θερµές µου ευχαριστίες προς την συνάδελφό µου, τους ενεργούς εθελοντές, φίλους και συνεργάτες του ΚΣΟΠ. Χάρη σε αυτούς το έργο του Συνδέσµου συνεχίζεται και µεγαλώνει. Ευχαριστώ επίσης τους χορηγούς του ΚΣΟΠ. Μαρία Επαµεινώνδα Εκτελεστική ιευθύντρια ΚΣΟΠ 3
3.Μήνυµα της Επιτρόπου Εκπαίδευσης, Πολιτισµού, Πολυγλωσσίας και Νεολαίας της Ε.Ε., κας Ανδρούλας Βασιλείου, επίτιµης Προέδρου του Κυπριακού Συνδέσµου Οικογενειακού Προγραµµατισµού, για τα 60 χρόνια δράσης της ιεθνούς Οµοσπονδίας Οικογενειακού Προγραµµατισµού. Πρωτότυπη δήλωση στην αγγλική γλώσσα I m the Commissioner for Education, Culture, Multilingualism and Youth, Andrοulla Vassilliou. As the Honorary President of the Cyprus Family Planning Association, International Planned Parenthood Federation s (IPPF s) Member Association, I strongly support the Association s aim and admirable work regarding sexual reproductive health and rights in Cyprus. I have been defending their work for years, especially their efforts for the inclusion of sexuality education at all levels of Education. I believe that it is in the interest of policy makers to ensure that young people can become healthy and active citizens. It is their responsibility to ensure that young people have the support they need to make informed choices, to participate actively in decisions regarding their sexual reproductive health and rights and to become involved in policy making. There are still a great number of challenges ahead in advancing the work on sexual health and rights of all and especially young people. In my opinion, one of the most essential ones is to ensure access to high quality comprehensive sexuality education in all EU Member States. For many years, IPPF European Network, in close collaboration with the youth movement, has been the leading NGO working towards achieving access to sexual and reproductive health and rights for young people in Europe. I welcome IPPF EN s work to develop innovative programmes based on human rights that produce positive outcomes in terms of sexual behavior, sexual health as well as self esteem and gender equality. I would like to congratulate IPPF for its commitment and passion to help young people throughout the world. May we say how much the EC funded SAFE II project is currently helping young people all over Europe, including Cyprus. We need to support education and also equip young people to enjoy love, sex and relationships. We have to teach them about mutual respect, trust, responsibility, pleasure and equality. But we also have to listen to what young people feel, think and need in this field. I say to IPPF, thank you. You have really made a difference. Happy 60th birthday and best wishes for many more years to come. Ελληνική µετάφραση Είµαι η Επίτροπος για την Εκπαίδευση, τον Πολιτισµό, την Πολυγλωσσία και τη Νεολαία, Αντρούλα Βασιλείου. Ως επίτιµη πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσµου Οικογενειακού Προγραµµατισµού µέλους της ιεθνούς Οµοσπονδίας Οικογενειακού Προγραµµατισµού ( ΟΟΠ), υποστηρίζω σθεναρά το στόχο και το αξιοθαύµαστο έργο του, όσον αφορά τη σεξουαλική αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώµατα στη Κύπρο. Έχω υπερασπιστεί το έργο του για χρόνια, ιδιαίτερα τις προσπάθειές του για ένταξη της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης σε όλες τις βαθµίδες της εκπαίδευσης. Πιστεύω ότι είναι προς το συµφέρον των ιθυνόντων χάραξης πολιτικής να διασφαλίσουν ότι οι νέοι άνθρωποι µπορούν να είναι υγιείς και ενεργοί πολίτες. Είναι ευθύνη τους να διασφαλίσουν ότι οι νέοι θα έχουν την υποστήριξη που χρειάζονται για να κάνουν συνειδητές επιλογές, να συµµετέχουν ενεργά στις αποφάσεις που αφορούν τη σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία και δικαιώµατά και να συµµετέχουν στη χάραξη πολιτικών. Υπάρχει ακόµη µεγάλος αριθµός προκλήσεων µπροστά µας για την προώθηση της σεξουαλικής υγείας και των δικαιωµάτων όλων, και ιδιαίτερα των νέων. Κατά τη γνώµη µου, ένα από τα πιο σηµαντικά θέµατα, είναι η εξασφάλιση πρόσβασης της περιεκτικής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης σε όλα τα κράτη µέλη της ΕΕ. 4
Για πολλά χρόνια, το Ευρωπαϊκό ίκτυο της ΟΟΠ, σε στενή συνεργασία µε το κίνηµα νεολαίας, υπήρξε ο µεγαλύτερος ΜΚΟ που εργάζεται για την επίτευξη πρόσβασης στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώµατα των νέων στην Ευρώπη. Χαιρετίζω το έργο του Ευρωπαϊκού ικτύου της ΟΟΠ για την ανάπτυξη καινοτόµων προγραµµάτων στη βάση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων που παράγουν θετικά αποτελέσµατα όσον αφορά τη σεξουαλική συµπεριφορά, τη σεξουαλική υγεία, καθώς και την αυτοεκτίµηση και την ισότητα των φύλων. Θα ήθελα να συγχαρώ τη ΟΟΠ για τη δέσµευσή της και το πάθος της, να βοηθήσει τους νέους ανθρώπους σε όλο τον κόσµο. Μπορούµε να πούµε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βοήθησε τους νέους σε όλη την Ευρώπη συµπεριλαµβανοµένης και της Κύπρου µε τη χρηµατοδότηση του προγράµµατος SAFE ΙΙ. Χρειάζεται να στηρίξουµε την εκπαίδευση, αλλά και να εξοπλίσουµε τους νέους ανθρώπους, να απολαµβάνουν την αγάπη, το σεξ και τις σχέσεις. Πρέπει να τους διδάξουµε τον αµοιβαίο σεβασµό, την εµπιστοσύνη, την υπευθυνότητα, την ισότητα και την ευχαρίστηση. Αλλά πρέπει επίσης να ακούµε τι αισθάνονται, τι σκέφτονται και τις ανάγκες που έχουν στον τοµέα αυτό. Λέω ευχαριστώ στη ΟΟΠ. Έχετε κάνει πραγµατικά τη διαφορά. Χρόνια πολλά, τις καλύτερες µου ευχές για πολλά χρόνια ακόµη" ιεθνής Οµοσπονδία Οικογενειακού Προγραµµατισµού Ο µεγαλύτερος παγκόσµιος παροχέας υπηρεσιών και συνήγορος της σεξουαλικής αναπαραγωγικής υγείας και δικαιωµάτων για όλους γιόρτασε 60 χρόνια δράσης. Η ΟΟΠ είναι ένα παγκόσµιο κίνηµα που αποτελείται από 152 µέλη οργανώσεις που λειτουργούν σε 172 χώρες σε ολόκληρο τον κόσµο. www.ippf.org 5
4.Είµαστε περήφανοι Βραβείο Επιστηµονικής και Κοινωνικής Προσφοράς (Most Notable Social Contribution) του Πανεπιστηµίου Λευκωσίας Τον Ιούνιο του 2012 το Πανεπιστήµιο Λευκωσίας απόνειµε στο Σύνδεσµο το Βραβείο Επιστηµονικής και Κοινωνικής Προσφοράς τιµώντας το Σύνδεσµο και αναγνωρίζοντας το πολύτιµο έργο που προσφέρει στην Κυπριακή κοινωνία. Η απονοµή του βραβείου έγινε κατά την τελετή αποφοίτησης του Πανεπιστηµίου Λευκωσίας. Συνέδριο «Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση στην Κύπρο και στην Ευρώπη» υπό την αιγίδα της Κυπριακής Προεδρίας, 19 Σεπτεµβρίου 2012 Το Συνέδριο πραγµατοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Κυπριακής Προεδρίας και έφερε µαζί αρµόδιους, εκπαιδευτικούς, γονείς, εµπειρογνώµονες και νέους, για ένα θέµα που απασχολεί και αφορά όλους. Σε µια κατάµεστη αίθουσα, οι παρευρισκόµενοι είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν σηµαντικά ζητήµατα όπως η Περιεκτική Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση (ΠΣ ) στα σχολεία της Κύπρου, στη βάση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, και το ρόλο των διαφόρων κοινωνικών εταίρων, όπως το σχολείο, οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς, οι ίδιοι οι νέοι και η κοινωνία των Πολιτών. Ο Οδηγός «Πρώτα Βήµατα, µια έκδοση του ΚΣΟΠ, βρίσκεται στις βιβλιοθήκες όλων των ηµοτικών Σχολείων Ο Οδηγός Εκπαίδευσης για Υγιείς Σχέσεις (7-12 ετών) Πρώτα Βήµατα αποτελεί ένα πολύτιµο εργαλείο για εκπαιδευτικούς της ηµοτικής Εκπαίδευσης για την εφαρµογή του δείκτη επιτυχίας 3.1, του Νέου Αναλυτικού Προγράµµατος (ΝΑΠ), Οικογενειακός Προγραµµατισµός, Σεξουαλική Αναπαραγωγική Υγεία (Τάξεις Β Γ και Στ ). Η συγγραφική οµάδα του Οδηγού είναι η κα Ελένη Νεοκλέους, η κα Μαρία Τιγγιρίδου και ο ρ Επαµεινώνδας Επαµεινώνδα. Η εξειδίκευση και εµπειρία του ΚΣΟΠ αναγνωρίζεται από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισµού Συγγραφή Οδηγού ηµοτικής Εκπαίδευσης για τα Νέα Αναλυτικά Προγράµµατα Με αίσθηση ικανοποίησης ο ΚΣΟΠ αποδέχτηκε το κάλεσµα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισµού Κύπρου να ετοιµάσει ένα Οδηγό για Εκπαιδευτικούς της ηµοτικής Εκπαίδευσης µε τίτλο Φτου και Βγαίνω, µε ενδεικτικές δραστηριότητες για τους δείκτες επιτυχίας Θεµατικής ενότητας 3.1 του ΝΑΠ, Οικογενειακός Προγραµµατισµός, Σεξουαλική Αναπαραγωγική Υγεία (Τάξεις Β Γ και Στ ). Η έκδοση αποτελεί ένα χρήσιµο εργαλείο και σηµείο αναφοράς για τους εκπαιδευτικούς δηµοτικής εκπαίδευσης, το οποίο δηµιουργήθηκε από εθελοντές του ΚΣΟΠ µε πολλή αγάπη. Η συγγραφική οµάδα του Οδηγού αποτελείτο από την κα Μαργαρίτα Πόποβιτς, την κα Σύλβη Μάντης και την κα Στάλω Λέστα. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισµού Κύπρου ζήτησε επίσης από τον ΚΣΟΠ να εκπαιδεύσει την Οµάδα Υποστηρικτών και Συµβούλων Αγωγής Υγείας το οποίο και υλοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2012. Οι προσπάθειες του Συνδέσµου για αλλαγή του εκπαιδευτικού υλικού Βιολογίας Α' Γυµνασίου Θεµατική Ενότητα 4, Αναπαραγωγή στον Άνθρωπο Μετά τη δηµοσίευση εκπαιδευτικού υλικού της βιολογίας µε περιεχόµενο ασύµβατο µε την Περιεκτική Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισµού Κύπρου, ο ΚΣΟΠ σε συνεργασία µε την accept ΛΟΑΤ Κύπρου, το Συµβούλιο Νεολαίας Κύπρου και το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου προχώρησε σε σειρά από παρεµβάσεις δηλώνοντας την έντονη ανησυχία του αλλά και αντίδραση για το περιεχόµενο του υλικού Βιολογίας Α Γυµνασίου. Αίτηµα ήταν η άµεση παρέµβαση του Υπουργείου για αφαίρεση του πιο πάνω υλικού και την αναδιαµόρφωση του έτσι ώστε να συνάδει µε τους στόχους των Νέων Αναλυτικών Προγραµµάτων και να συµβαδίζει µε κοινώς αποδεκτές εισηγήσεις όσον αφορά την προσέγγιση παρουσίασης θεµάτων σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, που βασίζονται σε αρχές ανθρωπίνων δικαιωµάτων και σε επιστηµονικά τεκµηριωµένα ευρήµατα. Μέσα στα πλαίσια της προσπάθειας αυτής εκπρόσωποι του Συνδέσµου είχαν συναντήσεις µε το ρ. Γιώργο Τσιάκαλο, Πρόεδρο Επιστηµονικής Επιτροπής για τη ιαµόρφωση των Αναλυτικών Προγραµµάτων και την κα Λήδα Κουρσουµπά, Επίτροπο για την Προστασία των ικαιωµάτων του Παιδιού. 6
Ως αποτέλεσµα της προσπάθειας αυτής αφαιρέθηκε µέρος των κειµένων από το εκπαιδευτικό υλικό της Βιολογίας, που δεν ήταν σύµφωνο µε τους στόχους του Νέου Αναλυτικού Προγράµµατος. Έκδοση βιβλίου Μη-Ετεροφυλοφιλικές Σεξουαλικότητες: Απόψεις, Μελέτες και Βιώµατα στον Κυπριακό και Ελλαδικό χώρο Ο ΚΣΟΠ συνεργάστηκε µε το Πανεπιστήµιο Λευκωσίας για την συγγραφή του βιβλίου Μη- Ετεροφυλοφιλικές Σεξουαλικότητες: Απόψεις, Μελέτες και Βιώµατα στον Κυπριακό και Ελλαδικό χώρο. Το βιβλίο περιλαµβάνει 12 κεφάλαια που καλύπτουν το κοινωνικοπολιτικό και νοµικό κλίµα, τις εµπειρίες και τα βιώµατα της ΛΟΑΤ κοινότητας και των ΛΟΑΤ προσώπων σε Ελλάδα και Κύπρο και αναµένεται να κυκλοφορήσει το Σεπτέµβριο του 2013. Επιµέλεια: ρ Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς, κα Μαργαρίτα Καψού, και ρ Επαµεινώνδας Επαµεινώνδα. 7
5.Sexperience2: what is sexy? 1-10 εκεµβρίου 2012 Ο ΚΣΟΠ µεταφράζει για πρώτη φορά στα ελληνικά τη ιακήρυξη των Σεξουαλικών ικαιωµάτων της ΟΟΠ και διοργανώνει µε µεγάλη επιτυχία το sexperience2. Στόχος του κειµένου είναι η ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τα σεξουαλικά δικαιώµατα και η ανάπτυξη ανοικτού διαλόγου προς το κοινό µε το ερώτηµα: Τι είναι σέξι; Το sexperience2 πραγµατοποιήθηκε σε συνεργασία µε το VERAMàND STUDIO και µε καλλιτεχνική διεύθυνση Χρίστου Κρασίδη και Χρήστου Πολυµενάκου και περιλάµβανε τα ακόλουθα: Η καρδιά του sexperience2 χτύπησε στο κέντρο της Παλιάς Λευκωσίας. Από την 1 η µέχρι και την 10η εκεµβρίου, ο ΚΣΟΠ ενηµέρωνε το κοινό για τα σεξουαλικά δικαιώµατα και ταυτόχρονα µέσα από ένα πολύ δηµιουργικό τρόπο ενθάρρυνε το κοινό να εκφράσει τις δικές του απόψεις για το τι είναι σέξι; Ως αποτέλεσµα έγινε συν-δηµιουργός µιας πρωτότυπης εγκατάστασης. Ενδεικτικά, παρουσιάζονται µερικές µόνο απαντήσεις στο ερώτηµα Σέξι είναι... Να είσαι ο εαυτός σου Όταν γεύοµαι τα αλµυρά φιλιά σου Freedom, truth, love Να κάνεις ότι θες Ο τρόπος που µε κοιτάζεις όταν γελώ δυνατά Το καλό χιούµορ Το δυνατό, ελεύθερο, αυθόρµητο και ατρόµητο γέλιο. Η δίψα και το ακούραστο πείσµα για ζωή. Η αγκαλιά που δίνει χωρίς να περιµένει να πάρει. Αλλά πιο σέξι απ όλα µάλλον θα πρέπει να είναι η αγάπη. Το κορµί µου πάνω στο δικό σου Να µην φοβάσαι Η Ανδριάνα Μπάµπαλη και ο Άκης Κατσουπάκης έδωσαν µια ξεχωριστή συναυλία, ειδικά σχεδιασµένη για το sexperience2, στη Μουσική Σκηνή Εναλλάξ. sexy, sexier, sexperience! Τι σχέση έχω µε το «σέξι» και τα σεξουαλικά δικαιώµατα; Ένα βιωµατικό εργαστήρι Art Therapy και Performance Writing για άτοµα πάνω από 17 χρονών. Εµψυχωτές, η κα Περσεφόνη Κρασίδου και ο κος Χρήστος Πολυµενάκος. H διαδικτυακή πλατφόρµα www.sexperience.eu και τα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα της εκστρατείας ενηµέρωσης φιλοξενούσαν πληροφορίες αλλά και τις απόψεις του κοινού στο ερώτηµα Τι είναι σέξι; για σένα; 8
6.Πρόγραµµα Συνηγορίας/Προώθησης (Advocacy) Ο ΚΣΟΠ δραστηριοποιείται ενεργά στον τοµέα της προαγωγής, προάσπισης και διασφάλισης των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωµάτων σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Το πρόγραµµα αποτελεί µια από τις κύριες προτεραιότητες του Συνδέσµου. Οι δράσεις του προγράµµατος απευθύνονται κυρίως στους ιθύνοντες χάραξης πολιτικής σε κέντρα λήψεως αποφάσεων συγκεκριµένα σε εµπλεκόµενα Υπουργεία, στη Βουλή των Αντιπροσώπων, σε Ευρωβουλευτές και σε άλλους αρµόδιους φορείς. Τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης επίσης, αποτελούν ένα πολύτιµο µέσο για τον ΚΣΟΠ για την προώθηση των θέσεων του. Ο ΚΣΟΠ καλείται συχνά, ως εµπειρογνώµονας σε θέµατα σεξουαλικής αναπαραγωγικής υγείας και δικαιωµάτων να παρευρεθεί σε συνεδριάσεις των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών της Βουλής των Αντιπροσώπων αλλά και σε συνεδριάσεις και επιτροπές άλλων φορέων και οργανωµένων συνόλων. Ταυτόχρονα, ο ίδιος ο ΚΣΟΠ επιδιώκει να έχει συναντήσεις µε αρµόδιους φορείς για να συζητήσει θέµατα που αφορούν την αναθεώρηση ή/και σχεδιασµό και εφαρµογή πολιτικών αλλά και την εισαγωγή νέων, όπου επισηµαίνονται κενά σε θέµατα σεξουαλικής αναπαραγωγικής υγείας και δικαιωµάτων. Το 2012 εκπρόσωποι του Συνδέσµου παρευρέθηκαν σε µια σειρά συνεδριάσεων και συναντήσεων µε αρµόδιους φορείς: Συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων ικαιωµάτων και Ίσων Ευκαιριών µεταξύ Ανδρών και Γυναικών Ενηµέρωση για την Ευρωπαϊκή Σύµβαση του Συµβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική εκµετάλλευση και σεξουαλική κακοποίηση. Η κα Σύλβη Μάντης, µέλος του.σ. του ΚΣΟΠ παρευρέθηκε στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής υποστηρίζοντας της αναγκαιότητα της επικύρωσης της Σύµβασης του Συµβουλίου της Ευρώπης. Συνεδρίαση Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων ικαιωµάτων και Ίσων Ευκαιριών µεταξύ Ανδρών και Γυναικών Ενηµέρωση για την έρευνα του Κυπριακού Συνδέσµου Οικογενειακού Προγραµµατισµού και της accept-λοατ Κύπρου µε θέµα Σεξουαλικός Προσανατολισµός στην Κύπρο: Χαρτογράφηση του Κοινωνικοπολιτικού Κλίµατος, Εµπειριών και Αναγκών. Ο ΚΣΟΠ καλέστηκε από την επιτροπή για να παρουσιάσει τα πορίσµατα της έρευνας η οποία συνέβαλε στην προώθηση και στην ορατότητα των ΛΟΑΤ ζητηµάτων. Η έρευνα παρουσιάστηκε από την κα Μαργαρίτα Καψού, Πρόεδρο του.σ. του ΚΣΟΠ και επιστηµονική υπεύθυνη της έρευνας. Συνεδρίαση Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας για το Εκπαιδευτικό Υλικό Βιολογίας Α' Γυµνασίου Θεµατική Ενότητα 4, Αναπαραγωγή στον Άνθρωπο Η συνεδρίαση εστιάστηκε στο θέµα που προέκυψε µετά τη δηµοσίευση του εκπαιδευτικού υλικού της Βιολογίας. Το αποτέλεσµα της προσπάθειας αυτής ήταν η αφαίρεση µερικών κειµένων από το εκπαιδευτικό υλικό της Βιολογίας που δεν ήταν σύµφωνο µε τους στόχους του νέου αναλυτικού προγράµµατος. Στην συνεδρίαση της Βουλής, η κα Επαµεινώνδα, Εκτελεστική ιευθύντρια του ΚΣΟΠ αναφέρθηκε στο περιεχόµενο του εκπαιδευτικού υλικού σηµειώνοντας ότι γίνονται αναφορές που είναι έντονα φορτισµένες µε ηθικολογικές και ιδεολογικές διατυπώσεις, περιλαµβάνουν κριτική προς συγκεκριµένες συµπεριφορές και επικεντρώνονται στους κινδύνους και τα αρνητικά της σεξουαλικότητας. Συνάντηση στρογγυλής τραπέζης µε οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών µε την Επιτροπή ικαιωµάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Στη συνάντηση, που διοργανώθηκε από την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο, καλέστηκε µικρός αριθµός Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που ασχολούνται µε θέµατα ισότητας των φύλων. Ο κύριος στόχος της συνάντησης ήταν η ενηµέρωση και η ανταλλαγή απόψεων µε την Αντιπροσωπεία της Επιτροπής για την υφιστάµενη κατάσταση των δικαιωµάτων των γυναικών στην Κύπρο. Τα κύρια θέµατα που συζητήθηκαν ήταν η βία κατά των γυναικών, συµπεριλαµβανοµένης της εµπορίας προσώπων για σεξουαλική εκµετάλλευση, της οικονοµικής ανεξαρτησίας των γυναικών, της σεξουαλικής 9
αναπαραγωγικής υγείας και δικαιωµάτων και της εκπροσώπησης των γυναικών στην πολιτική και δηµόσια ζωή. Επίσκεψη Governor-General of the Commonwealth of Australia Ms Brais) Την 1 η Ιουνίου 2012 πραγµατοποιήθηκε συνάντηση στρογγυλής τραπέζης όπου παρευρέθηκε η Εκτελεστική ιευθύντρια του ΚΣΟΠ, κα Μαρία Επαµεινώνδα. Το θέµα της συζήτησης ήταν τα δικαιώµατα των γυναικών. Η συµβολή και το ενδιαφέρον της Κυβερνήτου για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και της ισότητας των δικαιωµάτων των γυναικών και των παιδιών, και η ευηµερία της οικογένειας καθόλη τη διάρκεια της καριέρας της ήταν πολύ σηµαντική. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στην Κύπρο, η κα Μπράις εξέφρασε την επιθυµία να συναντηθεί µε Μη κυβερνητικές Οργανώσεις και άτοµα που δραστηριοποιούνται στη χώρα, ξεχωρίζοντας ιδιαίτερα στο τοµέα αυτό το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Φύλου το οποίο και οργάνωσε τη συνάντηση. Ο ΚΣΟΠ παρουσίασε τη θέση του σε ότι αφορά τη Σεξουαλική Αναπαραγωγική Υγεία και ικαιώµατα. Σύσκεψη Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισµού Κύπρου µε θέµα την Ευρωπαϊκή Σύµβαση του Συµβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική εκµετάλλευση και σεξουαλική κακοποίηση. Συνεδρίαση Φορέα Οικογενειακής και ηµογραφικής Πολιτικής Ο Φορέας Οικογενειακής και ηµογραφικής Πολιτικής συστάθηκε µε πρωτοβουλία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στο οποίο εµπλέκονται Κυβερνητικοί και Μη Φορείς και έχει ως στόχο την ανάπτυξη µιας ολιστικής πολιτικής, η οποία θα υποβοηθά την αύξηση της γεννητικότητας και τη στήριξη της οικογένειας της Κύπρου. Ανασύσταση Εθνικής Επιτροπής για το HIV/AIDs Ο ΚΣΟΠ προσκλήθηκε να συµµετάσχει στην Εθνική Επιτροπή για το HIV/AIDS του Υπουργείου Υγείας. Στις συνεδριάσεις της Επιτροπής ο ΚΣΟΠ θα εκπροσωπείται από την κα ώρα Γεωργίου, Αντιπρόεδρο του.σ. του ΚΣΟΠ. Convention For the Elimination of Discrimination Against Women 54 th Session Cyprus Shadow Report Ο ΚΣΟΠ ως µέλος του Κυπριακού Λόµπυ Γυναικών (ΚΛΓ) συνέβαλε στην συγγραφή της έκθεσης Convention for the Elimination of Discrimination Against Women 54 th Session Cyprus Shadow Report καλύπτοντας το θέµα της σεξουαλικής αναπαραγωγικής υγείας και δικαιωµάτων. Κυπριακό Λόµπυ Γυναικών Το Κυπριακό Λόµπυ Γυναικών, δηµιουργήθηκε το 2008 και είναι µέλος του Ευρωπαϊκού Λόµπυ Γυναικών. Μέλη του είναι γυναικείες Μη Κυβερνητικές Oργανώσεις. Αποστολή του, η προώθηση της ενδυνάµωσης των γυναικών σε όλη τους την διαφορετικότητα ώστε να επιτευχθεί πρόοδος στον τοµέα της ισότητας των δύο φύλων, να καταπολεµηθούν όλες οι µορφές διάκρισης και βίας κατά των γυναικών όπως επίσης και η διασφάλιση των ίσων ανθρωπίνων δικαιωµάτων µέσω της ενεργού συµµετοχής γυναικών στην κοινωνία, τη δηµιουργία πολιτικών και την εφαρµογή τους. Προεδρικές Εκλογές 2013 - Συνάντηση µε εκπροσώπους της οµάδας εθελοντών του υποψήφιου προέδρου κ. Νίκου Αναστασιάδη. Μετά από πρόσκληση της οµάδας εθελοντών του υποψήφιου προέδρου µέλη του.σ. του Συνδέσµου συναντήθηκαν µε µέλη της οµάδας εθελοντών, κατά τη διάρκεια της οποίας έγινε ανταλλαγή απόψεων, εισηγήσεων και προβληµατισµών. Ο Σύνδεσµος έδωσε γραπτώς συγκεκριµένες εισηγήσεις στην οµάδα εθελοντών. Η συνάντηση πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο πρωτοβουλίας της οµάδας εθελοντών του υποψήφιου προέδρου για δηµόσια διαβούλευση µε στόχο την στήριξη και αναβάθµιση των εθελοντικών οργανώσεων. 10
7.Ευρωπαϊκά Προγράµµατα Κατά τη διάρκεια του 2012 ο ΚΣΟΠ δραστηριοποιήθηκε σε προγράµµατα επιχορηγηµένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και από άλλους Ευρωπαϊκούς Οργανισµούς και φορείς. Sexual Awareness of Europe II ensuring healthy future generations who love and care for each other - SAFE II (Νοέµβριος 2009 Νοέµβριος 2012) Το πρόγραµµα SAFE II χρηµατοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχοντας ως στόχο την προώθηση της αναπαραγωγικής υγείας και των δικαιωµάτων των νέων στην Ευρώπη το οποίο ηγείτο η ιεθνής Οµοσπονδία Οικογενειακού Προγραµµατισµού ( ΟΟΠ) και αποτέλεσε συνέχεια των επιτευγµάτων του προγράµµατος SAFE (2005-2007), στο οποίο και πάλι συµµετείχε ο ΚΣΟΠ. Το πρόγραµµα SAFE II φιλοδοξούσε να διερευνήσει πρότυπα και τάσεις που επικρατούν σε ολόκληρη την Ευρώπη µε σκοπό την ανάπτυξη νέων καινοτόµων τρόπων παροχής πληροφοριών και υπηρεσιών Σεξουαλικής Αναπαραγωγικής Υγείας προς τους νέους και την υποστήριξη ανάπτυξης πολιτικών Σεξουαλικής Αναπαραγωγικής Υγείας και ικαιωµάτων. Στο πρόγραµµα συµµετείχαν ως εταίροι µέλη της ΟΟΠ από Ευρωπαϊκές χώρες όπως Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Κύπρος, Εσθονία, Γερµανία, Ιρλανδία, Λετονία, Ολλανδία και άλλες. Οι συνεργαζόµενοι εταίροι µεταξύ άλλων ήταν το Ευρωπαϊκό Γραφείο της Παγκόσµιας Οργάνωσης Υγείας, το YouAct ( ίκτυο για τα Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά ικαιώµατα των Νέων), το European Youth Forum, Center of Reproductive Rights, Υπουργεία Υγείας των χωρών εταίρων, και οι Συνδέσµοι Οικογενειακού Προγραµµατισµού της Γαλλίας, ανίας Σουηδίας και Νορβηγίας. Ο ΚΣΟΠ κατά τη διάρκεια του 2012 συνέχισε την υλοποίηση των πιο κάτω δράσεων του προγράµµατος: Συνέδριο Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση στην Κύπρο και στην Ευρώπη υπό την αιγίδα της Κυπριακής Προεδρίας, 19 Σεπτεµβρίου 2012 Το Συνέδριο πραγµατοποιήθηκε από τον ΚΣΟΠ υπό την αιγίδα της Κυπριακής Προεδρίας και έφερε µαζί αρµόδιους, εκπαιδευτικούς, γονείς, εµπειρογνώµονες και νέους, για ένα θέµα που απασχολεί και αφορά όλους. Σε µια κατάµεστη αίθουσα, οι παρευρισκόµενοι είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν σηµαντικά ζητήµατα όπως η Περιεκτική Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση (ΠΣ ) στα σχολεία της Κύπρου, στη βάση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, και το ρόλο των διαφόρων κοινωνικών εταίρων, όπως το σχολείο, οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς, οι ίδιοι οι νέοι και η κοινωνία των Πολιτών. Οι οµιλητές στο Συνέδριο εκπροσωπούσαν φορείς κυβερνητικούς και µη, που εµπλέκονται ενεργά στη διαµόρφωση πολιτικής όπως η Επίτροπος για την Προστασία των ικαιωµάτων του Παιδιού, η συντονίστρια του προγράµµατος Αγωγής Υγείας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισµού, εκπρόσωποι της Παγκύπριας Συνοµοσπονδίας Γονέων ηµοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης, ο Πρόεδρος της Επιτροπής για την Εκπαιδευτική Μεταρρύθµιση, η Αντιπρόεδρος του.σ. του ΚΣΟΠ και άλλοι. Αισθητή ήταν η παρουσία και οι δηλώσεις δύο εκπροσώπων της Οµάδας Εφήβων Συµβούλων της Επιτρόπου Προστασίας των ικαιωµάτων του Παιδιού, οι οποίες ανάφεραν ότι οι ίδιες θεωρούν ότι η Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση είναι ευθύνη των εκπαιδευτικών, του σχολείου, και του κράτους από επαρκώς καταρτισµένους ειδικούς. Ταυτόχρονα δήλωσαν ότι ευθύνη έχουν και οι γονείς οι οποίοι αντιµετωπίζουν δυσκολίες στην επικοινωνία µε τα παιδιά τους για το θέµα αυτό. Στις συζητήσεις των παρευρισκοµένων τονίστηκε η ανάγκη για πλήρη εφαρµογή της υποχρεωτικής ΠΣ στην εκπαίδευση, µε απαραίτητη προϋπόθεση την επένδυση στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών από διάφορες ειδικότητες. Ο ΚΣΟΠ ήδη, σε συνεργασία µε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισµού Κύπρου, διεξάγει εκπαιδεύσεις για εκπαιδευτικούς διαφόρων ειδικοτήτων, συµµετέχει στη συνδιδασκαλία του θέµατος στο πλαίσιο της Αγωγής Υγείας και συµβάλλει στην ανάπτυξη διδακτικού υλικού για την Περιεκτική Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση. ιαγωνισµός νέων Η Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση είναι σηµαντική στα σχολεία και γιατί; O ΚΣΟΠ, σε συνεργασία µε το Συµβούλιο Νεολαίας Κύπρου (ΣυΝΚ), διοργάνωσε διαγωνισµό µε θέµα H σηµασία της Σεξουαλικής ιαπαιδαγώγησης στα Σχολεία. Μέσα από το διαγωνισµό δόθηκε η ευκαιρία στους νέους να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση η οποία βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώµατα, και περιλαµβάνει 11
τη µάθηση για το σώµα µας, τη σεξουαλικότητα, τα συναισθήµατα, τις σχέσεις, τη σεξουαλική υγεία, και τον εαυτό µας. Ο διαγωνισµός ενθάρρυνε τη συµµετοχή όλων των νέων ηλικίας 13 µέχρι και 21 ετών που επιθυµούσαν να δηλώσουν το παρόν τους µέσα από τη δηµιουργικότητα, την αυθεντικότητα, και την αµεσότητα. Αυτό έγινε εφικτό µέσα από την κατάθεση µιας πλούσιας συλλογής έργων από νέους. Συγκεκριµένα υποβλήθηκαν έργα στις ακόλουθες µορφές: ένα video clip, έργα τέχνης, κείµενα, τραγούδι και ποίηση. Συνολικά υποβλήθηκαν 20 συµµετοχές για το διαγωνισµό. Για την ηλικιακή οµάδα 13 15, 12 συµµετοχές για την ηλικιακή οµάδα 16 18, 6 συµµετοχές και τέλος για την ηλικιακή οµάδα 19 21, 2 συµµετοχές. Νικητές του διαγωνισµού: Ονοµατεπώνυµο Βραβείο Ηλικιακή Οµάδα Τίτλος Έργου 1 Lucas Irwin Α Βραβείο 13-15 χρονών The Discovery (video) 2 Αναστάσιος Κέλπης Α Βραβείο 16-18 χρονών The Book of Awareness (Εικονογραφηµένο Βιβλιαράκι) Βραβεύτηκαν Ονοµατεπώνυµο Βραβείο Ηλικιακή Οµάδα 1 Εύα Πέτρου 13-15 χρονών 2 Άγγελος Σοφοκλέους 16-18 χρονών Τίτλος Έργου Τα παιδιά τελικά τα στέλνει ο Πελαργός (Παραµύθι) Η σεξουαλική ενηµέρωση των νέων ως βάση µιας υγιούς κοινωνίας (Κείµενο) 3 Γιάννης Ραφαήλ Μαύρης 16-18 χρονών 4 Μαρία Μασλιούκοβα 16-18 χρονών 5 Κυριάκος Λουκά Ανδρέας Σολωµού 16-18 χρονών Μα καλά πως είναι δυνατόν όλα τα ζωντανά να επιζούν ύστερα από πτώση 8 µέτρων (Κείµενο) Η µυθοποίηση της αλήθειας (Ζωγραφιά) Άτιτλο (Ζωγραφιά και ποίηµα) Συνεργασία µε την Οµάδα Εφήβων Συµβούλων της Επιτρόπου Προστασίας ικαιωµάτων του Παιδιού. Η «σύλληψη» της ιδέας του διαγωνισµού έγινε σε συνεργασία µε την Οµάδα Εφήβων Συµβούλων της Επιτρόπου Προστασίας ικαιωµάτων του Παιδιού, κατά τη διάρκεια εργαστηρίου µε την οµάδα εφήβων. Η ενεργός συµµετοχή και εµπλοκή των νέων σε προγράµµατα ειδικά σχεδιασµένα γι αυτούς από τρίτους είναι απαραίτητη. 12
Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα Νέα Γενιά σε ράση (Youth in Action) Εκστρατεία - Ασπίδα κατά της Οµοφοβίας στην Εκπαίδευση Η εκστρατεία Ασπίδα κατά της Οµοφοβίας στην Εκπαίδευση διοργανώθηκε από την οµάδα εκπαιδευτών του Συµβουλίου Νεολαίας Κύπρου (ΣΝΚ) και τον ΚΣΟΠ. Το πρόγραµµα επιχορηγήθηκε από το Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα Νέα Γενιά σε δράση και τέλεσε υπό την αιγίδα του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισµού, της Επιτρόπου ιοικήσεως και της Επιτρόπου Προστασίας των ικαιωµάτων του Παιδιού. Η ανάγκη για υλοποίηση του προγράµµατος προέκυψε µετά από αναφορές σε εκθέσεις που αφορούν την Κύπρο για ανησυχητικά φαινόµενα οµοφοβίας στην εκπαίδευση, και µετά την ανακοίνωση των αποτελεσµάτων της έρευνας που έγινε σε συνεργασία του ΚΣΟΠ και της accept ΛΟΑΤ Κύπρου «Σεξουαλικός Προσανατολισµός στην Κύπρο: χαρτογράφηση του κοινωνικοπολιτικού κλίµατος, εµπειριών και αναγκών» (2011). Η έρευνα αυτή, µεταξύ άλλων, έριξε φως στο σοβαρό πρόβληµα οµοφοβίας που βιώνουν τα ΛΟΑ άτοµα (Λεσβίες, Οµοφυλόφιλοι και Αµφισεξουαλικοί) στα σχολεία. Το πρόγραµµα περιλάµβανε τρεις δράσεις: Πιλοτικό Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα για εκπαιδευτικούς - Μάιος 2012 Το πρόγραµµα πραγµατοποιήθηκε µε µεγάλη επιτυχία στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στη Λευκωσία. Σε αυτό συµµετείχαν συνολικά 90 εκπαιδευτικοί Προδηµοτικής, ηµοτικής, Μέσης και Τεχνικής Εκπαίδευσης καθώς και εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι. Η µεθοδολογία της εκπαίδευσης ακολούθησε κυρίως µη τυπική και βιωµατική προσέγγιση για το θέµα του κοινωνικού φύλου και σεξουαλικού προσανατολισµού. Επίσης, διερευνήθηκε η έννοια της οµοφοβίας και των µορφών που µπορεί να πάρει και αποκτήθηκα δεξιότητες και στάσεις προς αντιµετώπιση αυτού του φαινοµένου στο σχολείο. Ποιοτική έρευνα Σκιαγράφηση του φαινοµένου της οµοφοβίας στην εκπαίδευση Στόχος της έρευνας ήταν η σκιαγράφηση του φαινοµένου της οµοφοβίας στην εκπαίδευση. Η έρευνα µελέτησε τις διαστάσεις της οµοφοβίας στην εκπαίδευση µε βάση µαρτυρίες τυχαίου δείγµατος των εκπαιδευτικών που συµµετείχαν στο εκπαιδευτικό πρόγραµµα. Η ανάλυση των αποτελεσµάτων εντόπισε παραδείγµατα οµοφοβικού περιεχοµένου µε τη χρήση της γλώσσα στο σχολικό σύστηµα καθώς και µέσα από περιστατικά οµοφοβικού εκφοβισµού. Επιπρόσθετα, εντοπίστηκαν ξεκάθαρες οµοφοβικές στάσεις ανάµεσα στους εκπαιδευτικούς, τους µαθητές και τους γονείς. Υπάρχει αρκετή άγνοια γύρω από θέµατα σεξουαλικού προσανατολισµού στα σχολεία και οι συµµετέχοντες δηλώνουν αδυναµία να αντιµετωπίσουν θέµατα σεξουαλικότητας που προκύπτουν στο σχολικό χώρο. Η απουσία αναφορών στους ΛΟΑΤ εκπαιδευτικούς οδηγεί στο συµπέρασµα ότι πολύ πιθανόν οι ΛΟΑΤ εκπαιδευτικοί να αποκρύβουν το σεξουαλικό τους προσανατολισµό στο χώρο εργασίας. Οι εκπαιδευτικοί ανησυχούν για την αντίδραση των γονιών στα σεξουαλικά ζητήµατα ή ζητήµατα έκφρασης του κοινωνικού φύλου. Συνέδριο Ασπίδα κατά της Οµοφοβίας στην Εκπαίδευση, 6 Οκτωβρίου 2012 Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου ανακοινώθηκαν τα αποτελέσµατα της έρευνας αυτής καθώς και τοποθετήθηκαν επί του θέµατος η Επίτροπος ιοικήσεως, η Επίτροπος Προστασίας των ικαιωµάτων του Παιδιού, ακαδηµαϊκοί και εκπρόσωποι της Κοινωνίας των Πολιτών. Χαιρετισµούς απεύθυναν εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισµού, ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας της Βουλής και ο Πρύτανης του Πανεπιστηµίου Κύπρου. Συντονιστής εκστρατείας: Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου Εκπαιδευτές: Στάλω Λέστα, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου Έρευνα: Παναγιώτα Σώσειλου, Έλενα Βασιλείου Επιστηµονική Σύµβουλος: Μαργαρίτα Καψού Ευρωπαϊκό πρόγραµµα «Νέα Γενιά σε ράση» ράση 1.2 Ας µιλήσουµε για σεξ - Let s talk about Sex Το πρόγραµµα υλοποιήθηκε µε χρηµατοδότηση του Ευρωπαϊκού Προγραµµάτος «Νέα Γενιά σε ράση» και περιλάµβανε την εκπαίδευση µιας οµάδας 25 νέων ατόµων µεταξύ 18 30 13
ετών σε θέµατα που αφορούσαν τις διαφυλικές σχέσεις, τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, τη σεξουαλικότητα, την ισότητα των φύλων, τις διακρίσεις, τις σχέσεις και το ασφαλές σέξ. Το πρόγραµµα απευθύνονταν σε νέους από αποµακρυσµένες επαρχίες και χωριά της Κύπρου. Οι στόχοι του προγράµµατος περιλάµβαναν: τη βελτίωση γνώσεων και οι στάσεων των νέων στα θέµατα της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, την παροχή έγκυρης πληροφόρισης και ανάπτυξης δεξιοτήτων στα θέµατα αυτά, την ενίσχυση δεσµών µεταξύ των νέων και του ΚΣΟΠ και ιδιαίτερα το δεσµό µε νέους από επαρχίες και τέλος την εκπαίδευση και τη δηµιουργία πυρήνων πολλαπλασιαστών εκπαίδευσης και ενηµέρωσης. Για ακόµη µια φορά διαφάνηκε η ανάγκη για εκπαίδευση των νέων στα θέµατα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και δικαιωµάτων καθώς µε την ολοκλήρωση του ο ΚΣΟΠ έχει δεχτεί εκκλήσεις για πραγµατοποίηση του προγράµµατος και σε άλλες επαρχίες της Κύπρου. Στο πρόγραµµα συµµετείχαν οι εκπαιδευτές: κα Στέλλα Χίου, κα Φρόσω Μιχαήλ Τζίβα, ρ Επαµεινώνδας Επαµεινώνδα, κα ώρα Γεργίου, κα έσποινα Μιχαηλίδου, κα Πέτρη ανιήλ, κα Σύλβη Μάντη, κα Πατρίτσια Φαίδωνος και κα Στάλω Λέστα. Έκθεση αναφορικά µε την εφαρµογή από την Κυπριακή ηµοκρατία της Σύστασης CM/Rec(2010)5 της Επιτροπής Υπουργών του Συµβουλίου της Ευρώπης για µέτρα αντιµετώπισης διακρίσεων βάσει Σεξουαλικού Προσανατολισµού και Ταυτότητας του Κοινωνικού Φύλου Μεταξύ Ιανουάριου 2012 και εκεµβρίου 2012 υλοποιήθηκε το ερευνητικό µέρος του έργου Παρακολούθηση της εφαρµογής της Σύστασης 1 του Συµβουλίου της Ευρώπης προς τα κράτη µέλη αναφορικά µε τα µέτρα για την καταπολέµηση των διακρίσεων στη βάση του σεξουαλικού προσανατολισµού ή της ταυτότητας φύλου από την Κύπρο. Ως άµεσο αποτέλεσµα του έργου, το εκέµβριο του 2012 ολοκληρώθηκε η Έκθεση αναφορικά µε την εφαρµογή από την Κυπριακή ηµοκρατία της Σύστασης CM/Rec(2010)5 της Επιτροπής Υπουργών του Συµβουλίου της Ευρώπης για µέτρα αντιµετώπισης διακρίσεων βάσει Σεξουαλικού Προσανατολισµού και Ταυτότητας του Κοινωνικού Φύλου η οποία ετοιµάστηκε σε συνεργασία µε την accept-λοατ Κύπρου. Στόχος του έργου ήταν η αξιολόγηση της προόδου που έχει σηµειωθεί από τις κυπριακές αρχές όσον αφορά την εφαρµογή της Σύστασης, καθώς και η ανάδειξη των τοµέων όπου απαιτείται περαιτέρω δράση. Το έργο επιχορηγήθηκε από το Open Society Foundation και το Ταµείο Τεκµηρίωσης Παραβιάσεων Ανθρωπίνων ικαιωµάτων της ILGA-Ευρώπης (Human Rights Violations Documentation Fund). Στο πλαίσιο του έργου συλλέχθηκαν πληροφορίες σχετικά µε λήψη µέτρων και δράσεων (ή και προγραµµατισµένων/µελλοντικών δράσεων) από τις αρµόδιες αρχές και οργανισµούς, που θέτουν σε εφαρµογή τη Σύσταση CM/Rec(2010)5 της Επιτροπής Υπουργών του Συµβουλίου της Ευρώπης για τα µέτρα καταπολέµησης των διακρίσεων για λόγους σεξουαλικού προσανατολισµού και ταυτότητας φύλου. Στο πλαίσιο του προγράµµατος διεξήχθησαν και ατοµικές συνεντεύξεις µε ΛΟΑΤ άτοµα σχετικά µε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωµάτων ή οποιεσδήποτε εµπειρίες διακρίσεων, βίας, ή παρενόχλησης που µπορεί να είχαν βιώσει στην Κύπρο, µε τη συγχρηµατοδότηση του Εθνικού Μηχανισµού για τα ικαιώµατα της Γυναίκας, του Υπουργείου ικαιοσύνης και ηµοσίας Τάξεως. Συµπερασµατικά, έχει παρατηρηθεί ελάχιστη έως καθόλου δράση εκ µέρους των κυπριακών αρχών ώστε να τεθεί σε εφαρµογή τη Σύσταση CM/Rec(2010)5. Μάλιστα, η πλειοψηφία των αρµόδιων αρχών διακατέχονται από έλλειψη αναγνώρισης των παραβιάσεων των ΛΟΑΤ δικαιωµάτων, αγνοώντας την κυπριακή πραγµατικότητα, καθώς και από έλλειψη κατανόησης της αναγκαιότητας να ληφθούν µέτρα για προώθηση νοµοθετικών και πολιτικών µεταρρυθµίσεων που να διασφαλίζουν τα ΛΟΑΤ δικαιώµατα. Αν και σε συγκεκριµένους τοµείς, όπως για παράδειγµα τα Μέσα Ενηµέρωσης και η Εκπαίδευση, σηµειώθηκε µικρή πρόοδος, ουσιαστικά, ο µόνος κρατικός φορέας που έχει ασχοληθεί εκτενώς και ουσιαστικά 1 Η Σύσταση CM/Rec(2010)5 εγκρίθηκε οµόφωνα από τα 47 κράτη µέλη του Συµβουλίου της Ευρώπης. Μολονότι, δεν είναι νοµικά δεσµευτική, βασίζεται στις υφιστάµενες νοµικά δεσµευτικές διεθνείς και ευρωπαϊκές υποχρεώσεις των κρατών-µελών για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, τα οποία, ως εκ τούτου, έχουν σαφή υποχρέωση να εφαρµόζουν τα κύρια στοιχεία της. Εποµένως, η Σύσταση ενθαρρύνει τη συµµόρφωση των εγχώριων µεταρρυθµίσεων µε τα διεθνή πρότυπα για την προστασία των Λεσβιών, Οµοφυλοφίλων, Αµφιφυλόφιλων και Τρανς (ΛΟΑΤ) ατόµων στα κράτη µέλη του Συµβουλίου της Ευρώπης. 14
µε ΛΟΑΤ θέµατα, συµπεριλαµβανοµένης και της CM/Rec(2010)5, είναι το Γραφείο της Επιτρόπου ιοικήσεως (Αρχή κατά του Ρατσισµού και των ιακρίσεων). Αξίζει να σηµειωθεί ότι, στους λίγους τοµείς όπου η Κύπρος έχει εφαρµόσει νοµοθεσία ή µέτρα για την απαγόρευση των διακρίσεων στη βάση του σεξουαλικού προσανατολισµού (π.χ. στον τοµέα της απασχόλησης, από το 2004), δεν υπάρχει καµία αναφορά στην ταυτότητα φύλου. Η Έκθεση αποτελεί ένα εργαλείο και για την τεκµηρίωση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωµάτων που συµβαίνουν στη βάση του σεξουαλικού προσανατολισµού και ταυτότητας του φύλου στην Κύπρο. Η έκθεση ετοιµάστηκε από την κα Μαργαρίτα Καψού και την κα Σύλβη Μάντη. Στη συλλογή των πληροφοριών συνέβαλαν η κα Χαρούλα Ματθαίου και κα Στέφανη Σεργίου. ιάχυση αποτελεσµάτων έρευνας: Σεξουαλικός προσανατολισµός στην Κύπρο: Χαρτογράφηση του κοινωνικοπολιτικού κλίµατος, των εµπειριών και αναγκών ILGA Σεξουαλικός Προσανατολισµός στην Κύπρο: Χαρτογράφηση του Κοινωνικοπολιτικού Κλίµατος, Εµπειριών και Αναγκών ιάχυση αποτελεσµάτων της έρευνας Ο ΚΣΟΠ σε συνεργασία µε την accept-λοατ Κύπρου ανέλαβε τη διάχυση των αποτελεσµάτων της έρευνας διευθετώντας µια σειρά από προσωπικές συναντήσεις µε αρµόδιους φορείς και ιθύνοντες χάραξης πολιτικής. Συνολικά πραγµατοποιήθηκαν 14 συναντήσεις µε τους ακόλουθους: πρόεδρο Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου κ. Ανδρέα Πετρίδη, πρόεδρο ΗΣΥ κ. Νίκο Αναστασιάδη, πρόεδρο ΝΕ ΗΣΥ κ. Χαράλαµπο Σταυρίδη, κα Στέλλα Κυριακίδου βουλευτή του ΗΣΥ,κ. Λουκά Λουκά Υπουργό ικαιοσύνης και ηµοσίας Τάξεως, υπεύθυνο γραφείου Βίας στην Οικογένεια και Κακοποίησης Ανηλίκων της Αστυνοµικής Ακαδηµίας κ. Κώστα Βέη, Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο κ. Γεώργιο Μαρκοπουλιώτη, κα Ελένη Μαύρου, Υπουργό Εσωτερικών, κ. ηµήτρη Ηλιάδη Υπουργό Άµυνας, κα Ελίζα Σαββίδου Επίτροπο ιοικήσεως, κ. ώρο Ευθυµίου ιευθυντή Γραφείου Ευρωπαϊκού Κόµµατος, κα Αθηνά Κυριακίδου Βουλευτή του ΗΚΟ, κα Σκέυη Κουκουµά, εκπρόσωπο της Γ.Γ. του ΑΚΕΛ και κα Ειρήνη Χαραλαµπίδου, βουλευτή του ΑΚΕΛ, κ. Περδίκη βουλευτή του Κινήµατος Οικολόγων και Περιβαλλοντιστών, κ. Γιάννη Παναγιώτου εκπρόσωπο ΝΕ ΗΚ, και κ. Αντώνη Κουταλιανό ιευθυντή Γραφείου της Βουλής των Αντιπροσώπων. Στις συναντήσεις παρευρέθηκαν η κα Σύλβη Μάντης και η κα έσποινα Μιχαηλίδου, εκπρόσωποι της accept - ΛΟΑΤ Κύπρου, όπως επίσης και η κα Μαργαρίτα Καψού πρόεδρος του.σ. του ΚΣΟΠ και η κα Ταµάρα Γεωργιάδου, υπεύθυνη για το συντονισµό των συναντήσεων. Το έργο επιχορηγήθηκε από το Ταµείο Τεκµηρίωσης Παραβιάσεων Ανθρωπίνων ικαιωµάτων της ILGA-Ευρώπης (Human Rights Violations Documentation Fund). Τα κύρια θέµατα που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια των συναντήσεων ήταν ο σχολικός εκφοβισµός, η ρητορική µίσους και το σύµφωνο συµβίωσης ετερόφυλων και οµόφυλων ζευγαριών. 15
8.Πρόγραµµα Εκπαιδευτικών Υπηρεσιών Ο ΚΣΟΠ προωθεί και υλοποιεί την άµεση και πλήρη εφαρµογή της Περιεκτικής Σεξουαλικής ιαπαιδαγώγησης σε όλες τις βαθµίδες της εκπαίδευσης µέσα σ ένα νοµοθετικά κατοχυρωµένο πλαίσιο. Η Περιεκτική Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση µπορεί να εξοπλίσει τους νέους µε τις γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις ζωής που χρειάζονται για να κάνουν ενηµερωµένες επιλογές σε σχέση µε τη σεξουαλική και αναπαραγωγική τους ζωή, να ενισχύσουν την ανεξαρτησία τους και να βιώνουν τη σεξουαλικότητά τους και τις σχέσεις τους ως θετικές και ευχάριστες εµπειρίες. Εκπαιδευτικό πρόγραµµα σε δηµόσια, ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύµατα και σε άλλες οµάδες πληθυσµού Το εκπαιδευτικό πρόγραµµα συνεχίστηκε και επεκτάθηκε καθώς µεγάλος αριθµός εκπαιδευτικών εργαστηρίων και διαλέξεων πραγµατοποιήθηκαν σε εθνικό επίπεδο σε νέους σε σχολεία, κολέγια, Πανεπιστήµια, κέντρα νεότητας, οµίλους νέων, εκπαιδευτικούς, επαγγελµατίες κ.α. Οι διαλέξεις/εργαστήρια υλοποιούνται από έµπειρους εκπαιδευµένους εθελοντές και από τη Λειτουργό Νέων του Συνδέσµου. Κατά τη διάρκεια των εκπαιδεύσεων διανέµεται ενηµερωτικό υλικό ειδικά σχεδιασµένο φιλικό προς τους εφήβους και νέους. Στα κολέγια και πανεπιστήµια διατίθενται επίσης δωρεάν προφυλακτικά. Πιο κάτω αναφέρονται οι εκπαιδεύσεις που πραγµατοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2012: Φορέας Οµάδα Στόχος Περιγραφή Θέµα ηµοτικό Σχολείο Μαθητές Ε και Στ τάξης 9 Βιωµατικά Βελτίωση και ΙΖ Λεµεσού (225) εργαστήρια Ανάπτυξη ηµοτικό Σχολείο Αγίας Φύλας Λεµεσού Μαθητές Ε και Στ τάξης (225) 9 Βιωµατικά εργαστήρια Κοινωνικού Εαυτού Βελτίωση και Ανάπτυξη Κοινωνικού Εαυτού Junior School Μαθητές Στ τάξης (22) 1 Βιωµατικό εργαστήρι Εφηβεία Λύκειο Κύκκου Β Ιδιωτικό Σχολείο Heritage Πανεπιστήµιο Frederick Γυµνάσιο Αγίου Αθανασίου Λεµεσού Κέντρο Νεότητας Ορούντα Μαθήτριες Γ Λυκείου (120) Έφηβοι (10) Εκπαιδευτικοί Προδηµοτικής, ηµοτικής, Μέσης και Τεχνικής Εκπαίδευσης Εκπαιδευτικοί Ψυχολόγοι (90) Οµάδα φοιτητών Τµήµατος Κοινωνικής Εργασίας (7) Μαθήτριες Γ Λυκείου (110) Οµάδα νέων (13) ιάλεξη Βιωµατικό Εργαστήρι Βιωµατικά Εργαστήρια Βιωµατικό Εργαστήρι ιάλεξη Συζήτηση Βιωµατικό Εργαστήρι Αντισύλληψη και Σεξουαλικά Μεταδιδόµενα Νοσήµατα Υγιείς Σχέσεις Ασπίδα κατά της Οµοφοβίας στην Εκπαίδευση Φύλο και Σεξουαλικότητα Αντισύλληψη και Σεξουαλικά Μεταδιδόµενα Νοσήµατα Σχέσεις 16
Κέντρο Πληροφόρησης Οργανισµού Νεολαίας Κύπρου Αγρός Κέντρο Πληροφόρησης Λάρνακας Σύνδεσµος Καθηγητών Οικιακής Οικονοµίας Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Οµάδα εφήβων (12) Οµάδα νέων (20) Καθηγήτριες Οικιακής Οικονοµίας (8) Καθηγήτριες Οικιακής Οικονοµίας Βιωµατικό εργαστήρι Βιωµατικό εργαστήρι ιδασκαλία µαθήµατος Εκπαίδευση Grammar School Παιδιά Στ τάξης (19) 1 Βιωµατικό εργαστήρι Κέντρο Μελλοντικοί γονείς (6) ιάλεξη - Μητρότητας Συζήτηση Νοσοκοµείο Λάρνακας Σχολή Τυφλών Έφηβα αγόρια (3) Ανοικτή συζήτηση Λειτουργοί/Εκπαιδευτές (4) Εκπαίδευση οµάδας υποστηρικτών και συµβούλων προγράµµατος Αγωγής Υγείας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισµού Εκπαιδευτικοί οµάδας υποστηρικτών και συµβούλων (13) Βιωµατικό εργαστήρι HIV/AIDS Σεξουαλικότητα Εφηβεία Οικογενειακός Προγραµµατισµός Απορίες και εξάσκηση χρήσης προφυλακτικού είκτης επιτυχίας του Προγράµµατος Αγωγής Υγείας, Οικογενειακός Προγραµµατισµός και Σεξουαλική Αναπαραγωγική Υγεία Όµιλος Εθελοντισµού Φοιτητών Πανεπιστήµιου Κύπρου Future World Center Φοιτητές (27) ιάλεξη HIV/Aids Γυναίκες αιτητές ασύλου από Αραβικές χώρες (Παλαιστήνη) και Αφρικανικές) (14) 2 Βιωµατικά εργαστήρια Empowering Women Refugees and Asylum Seekers: on Sexual Health and Contraceptive Methods Συνέδριο Προοδευτικής "Οικογενειακός Προγραµµατισµός, Σεξουαλική και Αναπαραγωγική Υγεία, µέσα από τα Νέα Αναλυτικά Προγράµµατα Αγωγής Υγείας" Λευκωσία και Λάρνακα, 4 και 5 Μαΐου 2012 Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου πραγµατοποιήθηκαν δύο εργαστήρια από εκπαιδευτές του ΚΣΟΠ, την κα Μαργαρίτα Πόποβιτς και την κα Σύλβη Μάντης βάση. Φωνές ενάντια στην Οµοφοβία 2012 για τον εορτασµό της ιεθνούς Ηµέρας κατά της Οµοφοβίας, 12-31 Μαΐου 2012 Στo πλαίσιο της σειράς εκδηλώσεων Φωνές ενάντια στην Οµοφοβία που διοργάνωσε η accept ΛΟΑΤ Κύπρου, ο ΚΣΟΠ συµµετείχε στις ακόλουθες δύο εκδηλώσεις: Γνωριµία µε τις Γραµµές Βοήθειας 1440, 1455, 1410, 14 Μαΐου 2012 Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης έγιναν παρουσιάσεις των Γραµµών Βοήθειας που λειτουργούν στη Κύπρο - από το Σύνδεσµο Πρόληψης και Αντιµετώπισης της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ), τον Κυπριακό Σύνδεσµο Οικογενειακού Προγραµµατισµού (ΚΣΟΠ) και τον Τοµέα Πρόληψης και Συµβουλευτικών Υπηρεσιών του Οργανισµού Νεολαίας (ΟΝΕΚ). 17
Παρουσίαση της έκθεσης Φωνές ενάντια στην Οµοφοβία 2012 και προβολή του ντοκιµαντέρ «Don t Bring Scott» (ΗΠΑ, 2010), 30 Μαϊου 2012 Στην εκδήλωση που πραγµατοποιήθηκε στην Πάφο µετά την προβολή του ντοκιµαντέρ ακολούθησε συζήτηση στην οποία συµµετείχε εκπρόσωπος του ΚΣΟΠ και εκπρόσωποι άλλων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. 18
9.Πρόγραµµα Κλινικών και Συµβουλευτικών Υπηρεσιών Ο ΚΣΟΠ πιστεύει ότι όλα τα πρόσωπα έχουν το δικαίωµα σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας στα πλαίσια της πρωτοβάθµιας ιατροφαρµακευτικής τους περίθαλψης που να είναι περιεκτικές, προσιτές τόσο οικονοµικώς όσο και γεωγραφικώς, ιδιωτικές και εµπιστευτικές και να σέβονται την αξιοπρέπεια και την άνεση του κάθε προσώπου. Γραµµή Άµεσης Βοήθειας 1455 Η Γραµµή Βοήθειας συνέχισε τη λειτουργία της για το έτος 2012. Ο ΚΣΟΠ µε την υπηρεσία Γραµµής Βοήθειας 1455 παρέχει στήριξη στο ευρύ κοινό, κυρίως σε νέους, για θέµατα σεξουαλικότητας, σεξουαλικές σχέσεις, Σεξουαλικώς Μεταδιδόµενα Νοσήµατα, αντισύλληψη, ανεπιθύµητη εγκυµοσύνη, σεξουαλικό προσανατολισµό κ.α. Σε περιπτώσεις όπου ζητείται στήριξη για θέµατα όπως βία στην οικογένεια ή σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, αλλά και για περιπτώσεις σωµατεµπορίας γίνονται παραποµπές στους κατάλληλους φορείς ή ΜΚΟ όπως τον Σύνδεσµο Καταπολέµησης και Αντιµετώπισης της Βίας στην Οικογένεια, στην Επίτροπο ιοικήσεως κτλ. Οι συµβουλευτικές υπηρεσίες καθώς και η Γραµµή Βοήθειας 1455 του Συνδέσµου, στελεχώνονται από εκπαιδευµένους εθελοντές και Λειτουργούς του Συνδέσµου. Στήριξη παρέχεται επίσης µέσω προσωπικών ραντεβού και ηλεκτρονικό ταχυδροµείο. Το 2012 µελετήθηκε το θέµα παροχής συµβουλευτικών υπηρεσιών µέσω διαδικτύου, το οποίο προγραµµατίζεται να εφαρµοστεί το 2013. Υπεύθυνη για το πρόγραµµα των Συµβουλευτικών Υπηρεσιών του ΚΣΟΠ είναι η κα Στέλλα Χίου Λειτουργός του Συνδέσµου σε συνεργασία µε τις επόπτριες της Γραµµής Βοήθειας κα Πατρίτσια Φαίδωνος, κα Στάλω Λέστα και τη κα Σύλβη Μάντης. ιακοπή κλινικών υπηρεσιών To Μάιο του 2012, το ιοικητικό Συµβούλιο του Συνδέσµου, στο πλαίσιο αξιολόγησης και ιεράρχησης των προτεραιοτήτων του, αποφάσισε να τερµατίσει τις κλινικές υπηρεσίες. Ο ΚΣΟΠ πρωτοστάτησε στην προσφορά κλινικών υπηρεσιών και εξυπηρέτησε χιλιάδες γυναίκες και νεαρά ζευγάρια που είχαν ανάγκη τις υπηρεσίες αυτές µέσα στο χρόνο. Το πρόγραµµα κλινικών υπηρεσιών του ΚΣΟΠ λειτουργούσε από την ίδρυση του. Κατά τη διάρκεια του 2012 ο ΚΣΟΠ συνέχισε να αγωνίζεται για την αναγνώριση και εξασφάλιση των Σεξουαλικών και Αναπαραγωγικών ικαιωµάτων όλων των ανθρώπων, ειδικά των µη προνοµιούχων και για την πρόσβαση σε και καθοδήγηση προς τις συγκεκριµένες υπηρεσίες. 19
10.Πρόγραµµα Προώθησης και Ενηµέρωσης Το πρόγραµµα προώθησης και ενηµέρωσης του Συνδέσµου, περιλαµβάνει τη συγγραφή, δηµιουργία, έκδοση και διανοµή ενηµερωτικού υλικού, την προβολή θεµάτων σχετικά µε τα σεξουαλικά αναπαραγωγικά δικαιώµατα στα ΜΜΕ, τα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα και την διοργάνωση εκστρατειών ενηµέρωσης και διαφώτισης. Ενηµερωτικό υλικό Εκδόσεις Η δηµιουργία και η έκδοση ενηµερωτικού υλικού αποτελεί ένα σηµαντικό στοιχείο για την ενηµέρωση και πληροφόρηση του κοινού. Κατά τη διάρκεια του 2012 συνεχίσαµε να εκδίδουµε έντυπα που προστέθηκαν στην πλούσια συλλογή µας. Πιο κάτω αναφέρονται συγκεκριµένα οι εκδόσεις του 2012. 1 Σεξουαλικά ικαιώµατα: Μια ιακήρυξη της ιεθνούς Οµοσπονδίας Οικογενειακού Προγραµµατισµού ( ΟΟΠ). Συνοπτική έκδοση. Η διακήρυξη της ΟΟΠ βασίζεται και αντλεί τις πληροφορίες της από διεθνείς συµφωνίες όπως οι Συµβάσεις των Ηνωµένων Εθνών. Η έκδοση µεταφράστηκε στα ελληνικά. 2 Σεξουαλικός Προσανατολισµός στην Κύπρο: χαρτογράφηση του Κοινωνικοπολιτικού Κλίµατος, Εµπειριών και Αναγκών στην ελληνική αγγλική γλώσσα. Αποτελεί την εκτελεστική περίληψη δύο µελετών που διεξήχθησαν για λογαριασµό του ΚΣΟΠ και της οργάνωσης accept LGBT Κύπρου. 3 εύτερη έκδοση του Οδηγού Πρώτα Βήµατα Οδηγός Εκπαίδευσης για Υγιείς Σχέσεις (7-12 ετών) Ο Οδηγός αποτελεί ένα πολύτιµο εργαλείο για Εκπαιδευτικούς ηµοτικής Εκπαίδευσης και φιλοδοξεί να συνεισφέρει στην διαµόρφωση µιας γενιάς παιδιών που θα αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες έτσι ώστε να αναπτύσσουν υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις, επαρκή αυτοεκτίµηση και θετικές στάσεις ζωής. 4 Factsheet Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση Πολιτική και Πρακτική στην Κύπρο και στην Ευρώπη στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. Το έντυπο δηµιουργήθηκε για να εµπνεύσει και να βοηθήσει στη δηµιουργία ή/και στη βελτίωση πολιτικών και προγραµµάτων για την Περιεκτική Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση (ΠΣ ) στην Κύπρο. 5 Factsheet Σεξουαλική Αναπαραγωγική Υγεία και ικαιώµατα των Νέων στην Κύπρο στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. Η υφιστάµενη κατάσταση αλλά και συγκεκριµένες εισηγήσεις σε ότι αφορά τη σεξουαλική αναπαραγωγική υγεία και δικαιώµατα των νέων στην Κύπρο, αποτελούν το περιεχόµενο του εντύπου αυτού. 6 Αναθεωρηµένο Έγγραφο Πολιτικής Περιεκτική Σεξουαλική ιαπαιδαγώγηση 7 Αφίσα Τα Σεξουαλικά ικαιώµατα Στο σύνολό τους 10 ανθρώπινα δικαιώµατα που αναγνωρίζονται ήδη σε εθνικές νοµοθεσίες, διεθνή έγγραφα ανθρωπίνων δικαιωµάτων και άλλες διεθνείς συµβάσεις. 8 Αφίσα Είναι σηµαντική η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία και γιατί; ιαγωνισµός νέων 20