Εύη Παπαδοπούλου Αλίκη Προβελεγγίου
«Στην αρχαία Ελλάδα του 5ου αιώνα π.χ. το επάγγελμα του τραπεζίτη δεν έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης και συχνά ταυτιζόταν με αυτό του τοκογλύφου. Οι τράπεζες σχετίζονταν με δάνεια και σύμφωνα με τα πάτρια ήθη «όπου υπήρχε δάνειο δεν υπήρχε φίλος», μια και όταν «ένας άνθρωπος είναι φίλος δεν δανείζει αλλά δίνει». Και σε μια τέτοια περίπτωση τόκος ήταν η ευγνωμοσύνη του δανειζομένου προς τον δανειστή του.»
Οι πρώτες τράπεζες στην ιστορία. Οι τράπεζες είναι αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας του χρήματος. Μάλιστα, μόλις έναν αιώνα μετά τη δημιουργία των πρώτων νομισμάτων, έχουμε τις πρώτες ενδείξεις για την εμφάνιση τραπεζών (δηλαδή τον 6ο αιώνα π.χ.) στην αρχαία Ελλάδα.
Ο ελληνικός πολιτισμός δεν ήταν πλουτοκεντρικός αλλά ανθρωποκεντρικός. Η ελληνική φιλοσοφία θεωρούσε το χρήμα ως μέσο για την απόκτηση αγαθών αλλά τίποτε περισσότερο. Εφόσον το κέντρο της ελληνικήςφιλοσοφίαςείναιοάνθρωποςκαι καθώς η τοκογλυφία οδηγεί στον εξευτελισμό του ανθρώπου, ήταν λογικό να θεωρείτο ανήθικη. Η πρακτική χρέωσης τόκων είχε αποκηρυχτεί από πολλούς Έλληνες και ξένους φιλοσόφους και ηγέτες, όπως ο Πλάτωνας, οαριστοτέλης, οπλούταρχος, ο Κικέρων κλπ.
Η αναγνώριση της ανάγκης για την αγορά συναλλάγματος ήταν Ελληνική, αλλά η εκμετάλλευση της νεοσυσταθείσας αγοράς νομισματικών ισοτιμιών δεν ενδιέφερε τους Έλληνες καιέμεινεσταχέριατωνεμπόρωντου χρήματος. Οι ιδιώτες τραπεζίτες επεκτάθηκαν και σ αυτό τον τομέα τον οποίο συμπεριέλαβαν στις δραστηριότητές τους.
Ελληνικές και Ρωμαϊκές Τραπεζικές ιαδικασίες. Για τους τραπεζίτες ο πιο κερδοφόρος τρόπος δράσης ήταν τα δάνεια που έδιναν σε ευγενείς ή σε κατεστραμμένες οικονομικά χώρες. Άλλες διαδικασίες που τους απασχολούσαν ήταν οι συναλλαγές (permutatio), τα έσοδα (acceptum), τα έξοδα (expensum) οι καταθέσεις, τα εγγυητικά δάνεια και οι πιστώσεις.
Άλλη συνήθεια ήταν η constitut(στη Ρώμη), το ημιόλιον(αρχαία Ελλάδα). Όταν ο οφειλέτης δεν μπορούσε να πληρώσει τον πιστωτή του στην ημερομηνία λήξης ζητούσε αναβολή, η οποία του δινόταν υπό τον όρο, ότι εάν δεν πλήρωνε και πάλι το χρέος του αυτό θα αυξανόταν κατά το ήμισυ του κεφαλαίου.
Σεισάχθεια Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί η σεισάχθεια. Ο όρος είναι σύνθετος από τα αρχαία ελληνικά, από το "σείω" (ταρακουνώ) + "άχθος" (βάρος, χρέος). Ουσιαστικά σήμαινε την "αποτίναξη των βαρών". Στην αρχαία Αθήνα πριν την απαγόρευσή της από το Σόλωνα, ίσχυε ο θεσμός της υποδούλωσης για χρέη: ένας πολίτης που δεν μπορούσε να ξεπληρώσει το δανειστή του έχανε την ελευθερία του.
Η σεισάχθεια εντασσόταν στα μέτρα επανόρθωσης που έλαβε ο Σόλων. Πιο συγκεκριμένα, καταργούνταν τα υφιστάμενα χρέη ιδιωτών προς ιδιώτες και προς το δημόσιο, καταργήθηκεοδανεισμόςμεεγγύηση το "σώμα" (προσωπική ελευθερία) του δανειολήπτη και των μελών της οικογένειάς του.
Τα πρώτα νομίσματα Ηχρήσητωνμετάλλωνωςμέσοσυναλλαγήςέδωσε απίστευτη ώθηση στην ανάπτυξη του εμπορίου και στην οργάνωση των κοινωνιών. Βεβαίως, τα μέταλλα που χρησιμοποιούσαν αρχικά δεν θύμιζαν σε τίποτα τα νομίσματα της σημερινής εποχής. Τα μέταλλα της προνομισματικής περιόδου ήταν ακατέργαστα κομμάτια συνήθως από χαλκό ή σίδηρο. Προκειμένου να καθοριστεί η ανταλλακτική τους αξία, το τι θα μπορούσε να αγοράσει κανείς χρησιμοποιώντας τα δηλαδή, τα ζύγιζαν πριν από κάθε συναλλαγή. Επειδή, όμως, αυτή η διαδικασία ήταν αρκετά χρονοβόρα, προέκυψε η ιδέα της σφραγίδας. Το κράτος, ο βασιλιάς ή όποιος αναλάμβανε να εκδώσει τα πρωτόγονα αυτά νομίσματα, τα ζύγιζε από πριν και τα σφράγιζε. Ακριβώς όπως γίνεται με τα σημερινά νομίσματα, που αναγράφουν στη μια τους πλευρά την ακριβή τους αξία!
Ακόμη, τα νομίσματα, εκτός από τη χρήση τους ως μέσο για τον υπολογισμό της αξίας των προϊόντων και τη διευκόλυνση των συναλλαγών, λειτουργούν τα ίδια ως εμπορεύματα στις περιοχές εκείνες που δεν διαθέτουν τα απαραίτητα πολύτιμα μέταλλα. Οι τραπεζίτες βρήκαν και άλλον έναν τομέα εμπορίας χρήματος, πουλώντας χρήμα στις περιοχές που δεν είχαν και παίρνοντας ως αντάλλαγμα γη και αγαθά. Έτσι, οι τραπεζικές εργασίες, σε εκείνη τη φάση χωρίζονταν στις εξής κατηγορίες: στη δοκιμασία και στην ανταλλαγή νομισμάτων τις καταθέσεις τις χορηγήσεις δανείων την εκτέλεση εντολών προς τρίτους. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: περιοδικό Ιστορία,Violaine Vanoyek, τεύχ. 343, 1997, σσ. 98-105. WIKIPEDIA
ΤΕΛΟΣ