Αθήνα, 29 Μαρτίου 2007

Αθήνα, 29 Μαρτίου 2007 Οι κλιµατικές αλλαγές είναι ο µεγαλύτερος σύγχρονος κίνδυνος που καλείται να αντιµετωπίσει ολόκληρη η ανθρωπότητα, αφού απειλούν άµεσα ή έµµεσα κάθε πτυχή της ζωής µας σε περιβαλλοντικό, οικονοµικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Ήδη, τα πρώτα σοβαρά σηµάδια των κλιµατικών αλλαγών καταγράφονται σε όλο τον πλανήτη. Η αντιµετώπιση των κλιµατικών αλλαγών έχει επείγοντα χαρακτήρα, αφού τυχόν καθυστερηµένη δράση µπορεί να αποδειχθεί αναποτελεσµατική και να οδηγήσει σε µη αντιστρεπτές επιπτώσεις, όπως προειδοποιεί η επιστηµονική κοινότητα. Η εξοικονόµηση ενέργειας και η ουσιαστική προώθηση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελούν τη µόνη ρεαλιστική, αποτελεσµατική, βιώσιµη και οικονοµική λύση για την αντιµετώπιση των κλιµατικών αλλαγών και την εξασφάλιση ενεργειακής επάρκειας. Η προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ αποτελεί περιβαλλοντική και ενεργειακή προτεραιότητα υψίστης σηµασίας για τη χώρα. Η προτεραιότητα αυτή θα πρέπει να λαµβάνεται καθοριστικά υπόψη σε περιπτώσεις στάθµισης µε άλλες προτεραιότητες, δεδοµένης και της σηµαντικής συµβολής των ΑΠΕ στην τοπική, ισόρροπη και βιώσιµη ανάπτυξη και στη δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η εγκατάσταση έργων ΑΠΕ αποτελεί κατά τεκµήριο πράξη προστασίας του περιβάλλοντος και ως τέτοια πρέπει να αντιµετωπίζεται. Ως εκ τούτου, η εγκατάστασή τους θα πρέπει κατ αρχήν να επιτρέπεται σε όλη την επικράτεια, ακόµη και µέσα σε προστατευόµενες περιοχές, µε την προϋπόθεση ότι θα προηγείται µελέτη που θα καταδεικνύει ότι δεν θίγονται ουσιαστικά οι περιοχές αυτές, δεν παρέχεται καλύτερη εναλλακτική λύση, ενώ η εγκατάσταση και λειτουργία τους γίνεται µε τις ελάχιστες πιθανές επιπτώσεις. Παράλληλα, οι χωροθετούσες αρχές θα πρέπει να ενθαρρύνουν και να προωθούν την εγκατάσταση µονάδων ΑΠΕ µέσα και κοντά σε οικιστικά σύνολα, ώστε να εκµηδενίζονται οι απώλειες στα δίκτυα µεταφοράς και διανοµής της ενέργειας. 1

Ως περιβαλλοντικά έργα, οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ οφείλουν να ακολουθούν τα αυστηρότερα περιβαλλοντικά κριτήρια τόσο κατά τη φάση κατασκευής όσο και κατά τη φάση λειτουργίας τους µε γνώµονα την εκµηδένιση τυχόν προβληµάτων. Το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΕΧΠ) για τις ΑΠΕ οφείλει: να προωθήσει την εγκατάσταση έργων ΑΠΕ εκεί όπου είναι διαθέσιµοι οι αντίστοιχοι φυσικοί πόροι (άνεµος, ήλιος, γεωθερµικά πεδία, βιοµάζα κλπ), να προσδιορίζει µε σαφήνεια τις περιοχές οι οποίες αποκλείονται από την εγκατάσταση ΑΠΕ, καθώς και τους λόγους αποκλεισµού τους, να ορίζει ρητά ότι σε κάθε άλλη περίπτωση η εγκατάσταση των ΑΠΕ αποτελεί δεδοµένη προτεραιότητα σε όλη την υπόλοιπη επικράτεια χωρίς την παραµικρή επιφύλαξη, να έχει ως στόχο την ικανοποίηση των σηµερινών και µελλοντικών συµβατικών υποχρεώσεων της χώρας σε διεθνές επίπεδο για την αντιµετώπιση των κλιµατικών αλλαγών. Τυχόν κατά περίπτωση αποφάσεις, πρακτικά αναιρούν το ίδιο το ΕΧΠ οδηγώντας σε ασαφείς διαπραγµατεύσεις, καθυστερήσεις, αδυναµία προγραµµατισµού, έλλειψη αντικειµενικών κριτηρίων και ανοίγουν το δρόµο για αδιαφανείς πρακτικές και κρούσµατα διαφθοράς. Ταυτόχρονα, και µε δεδοµένο τον επείγοντα χαρακτήρα του προβλήµατος των κλιµατικών αλλαγών, αλλά και τη µεγάλη καθυστέρηση που έχει παρατηρηθεί στην Ελλάδα για την αντιµετώπισή του, η εφαρµογή του ΕΧΠ οφείλει να είναι άµεση και άνευ περαιτέρω όρων, προϋποθέσεων ή διαδικασιών. Σε κάθε περίπτωση η Greenpeace χαιρετίζει την πρόταση του ΥΠΕΧΩ Ε για το ΕΧΠ και εκφράζει την αισιοδοξία ότι η δηµοσίευση του κειµένου αυτού θα αποτελέσει την αφορµή για µία γόνιµη και δηµιουργική διαδικασία µεταξύ όλων των ενδιαφερόµενων πολιτικών και κοινωνικών φορέων µε στόχο το σχεδιασµό µιας αποτελεσµατικής κλιµατικής και ενεργειακής στρατηγικής. Ελπίζουµε ότι οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις µας θα συµβάλλουν στην ουσιαστική βελτίωση του ΕΧΠ. 2

ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΙ ΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Νοµοθεσία και κοινωνία Το κάθε µέτρο που λαµβάνει η Ελλάδα στα πλαίσια της κλιµατικής και ενεργειακής της πολιτικής θα πρέπει να διαµορφώνεται µέσα σε ένα συγκεκριµένο κοινωνικό πλαίσιο. Στη συγκεκριµένη περίπτωση, το κοινωνικό πλαίσιο περιγράφεται ως εξής: 1. Οι κλιµατικές αλλαγές κατατάσσονται ως ο σηµαντικότερος περιβαλλοντικός κίνδυνος που απειλεί τον πλανήτη µας. 2. Οι κλιµατικές αλλαγές βρίσκονται στην κορυφή της παγκόσµιας πολιτικής ατζέντας. 3. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναλαµβάνει ηγετικό ρόλο παγκοσµίως στην αντιµετώπιση του προβλήµατος, ύστερα και από τα αποτελέσµατα της Συνόδου Κορυφής. 4. εσµεύσεις για τη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου µέσα από την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιµα µε παράλληλη προώθηση γενναίων µέτρων εξοικονόµησης ενέργειας και των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). 5. Εξαιρετικά υψηλό δυναµικό ΑΠΕ (αιολική, ηλιακή, γεωθερµία, βιοµάζα)στην Ελλάδα. 6. Εξαιρετικά χαµηλή διείσδυση των ΑΠΕ στην Ελλάδα. 7. Σηµαντικό πρόβληµα ενεργειακής επάρκειας που θα αντιµετωπίσει η χώρα µας τα αµέσως επόµενα χρόνια. Το ΕΧΠ να αποτυπώνει έστω και σε επίπεδο πολιτικής δέσµευσης- το όραµα της Ελληνικής Πολιτείας για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής µε την εξοικονόµηση ενέργειας και την προώθηση των ΑΠΕ και κυρίως να συµβαδίζει µε την ανακήρυξη από την Ελληνική Βουλή των έργων ΑΠΕ ως έργων ηµοσίας Ωφέλειας που έχει γίνει από το 2001. Ταυτόχρονα το ΕΧΠ να κάνει ρητή αναφορά στον επείγοντα χαρακτήρα του προβλήµατος των κλιµατικών αλλαγών και να θέτει ως ελάχιστο στόχο την ικανοποίηση των εκάστοτε σχετικών εθνικών και διεθνών υποχρεώσεων της χώρας µας. 3

Χρησιµότητα του ΕΧΠ Πέραν των υποχρεώσεων που προκύπτουν από τη νοµοθεσία και οδηγούν αναγκαστικά στη δηµιουργία του, το ΕΧΠ έρχεται να καλύψει µεταξύ άλλων τις εξής ανάγκες: 1. να εισάγει σαφή κριτήρια χωροθέτησης των ΑΠΕ 2. να οδηγήσει στην εξάλειψη των «κατά περίπτωση» αποφάσεων (οι οποίες συνήθως ανοίγουν το δρόµο για αδιαφανείς πρακτικές και κρούσµατα διαφθοράς) 3. να καθοδηγήσει το επενδυτικό ενδιαφέρον, απ όπου κι αν αυτό προέρχεται, σε συγκεκριµένες περιοχές ώστε να οργανωθούν καλύτερα οι απαραίτητες υποδοµές (π.χ. δρόµοι, δίκτυα) και να ελαχιστοποιηθούν οι όποιες οχλήσεις. Η όποια προτεινόµενη κατηγοριοποίηση του χώρου της επικράτειας, πρέπει να έχει ως αποκλειστικό στόχο τη µέγιστη διείσδυση ΑΠΕ στο ελάχιστο δυνατό χρονικό διάστηµα, και όχι τον περιορισµό τους µε τη θέσπιση µη επιστηµονικά τεκµηριωµένων περιορισµών. Να ελεγχθεί εάν στην τελική µορφή του ικανοποιεί τα παραπάνω. Κατά την άποψή µας, στη σηµερινή του µορφή, το ΕΧΠ δεν ικανοποιεί τα 2 και 3. ιαδικασία διαβούλευσης Η διαδικασία διαβούλευσης για ένα τόσο σύνθετο και εξαιρετικής σηµασίας ζήτηµα είναι χρονικά περιορισµένη και δεν εξασφαλίζει την ουσιαστική εµπλοκή στη διαδικασία των ενδιαφεροµένων µερών. Είναι επίσης ασαφές το εάν και µε ποιο τρόπο θα ληφθούν υπ όψη τα σχόλια που θα αποσταλούν προς το ΥΠΕΧΩ Ε. Αξίζει να σηµειωθεί ότι, µε αφορµή ηµερίδες και συζητήσεις που οργανώθηκαν για το θέµα, προκύπτει οµοφωνία φορέων ως προς τις απαραίτητες αλλαγές που πρέπει να προωθηθούν, ώστε να γίνει το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΕΧΠ) λειτουργικό και να επιτελέσει το σκοπό του. Για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσµατος ως προς την τελική µορφή του ΕΧΠ, το ΥΠΕΧΩ Ε καλείται να λάβει σοβαρά υπόψη και να ενσωµατώσει 4

τα σχόλια των φορέων. εδοµένου ότι αρκετά από αυτά απαιτούν σηµαντικές αλλαγές τόσο στο πνεύµα όσο και στο γράµµα του προτεινόµενου ΕΧΠ, είναι πολύ πιθανόν η διαδικασία διαµόρφωσης του τελικού κειµένου να είναι εξαιρετικά απαιτητική και επίπονη. Σε κάθε περίπτωση το ΕΧΠ πρέπει να τεθεί σε εφαρµογή το αργότερο στα τέλη Μαΐου. Εφαρµογή του ΕΧΠ Όπως διαφαίνεται από τις σελίδες 1-2 του Ειδικού Πλαισίου και το Πρόγραµµα ράσης όπως αυτό προβλέπεται στο άρθρο 22 της ΚΥΑ, η εφαρµογή του ΕΧΠ εξαρτάται από την προηγούµενη εκτέλεση πλήθους διαδικαστικών ενεργειών που απαιτούν σηµαντικό χρονικό διάστηµα. Οι ενέργειες αυτές ουσιαστικά παγώνουν την εφαρµογή του ΕΧΠ µέχρι την πλήρη διεκπεραίωσή τους και εµποδίζουν την πραγµατική ανάπτυξή των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Tα επόµενα χρόνια έως το 2010 η Ελλάδα θα χρειαστεί να αναπτύξει σηµαντικά την παραγωγή ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ ούτως ώστε να καλύψει το χαµένο έδαφος και να εκπληρώσει τους στόχους της σύµφωνα µε την Οδηγία 2001/77 (20,1% της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ έως το 2010). Το ΕΧΠ πρέπει να περιέχει ρητές διατάξεις που θα εξασφαλίζουν την άµεση εφαρµογή του. εν πρέπει να υπάρχουν περιθώρια για παρερµηνείες σύµφωνα µε τις οποίες η αδειοδότηση νέων έργων ΑΠΕ προϋποθέτει την προηγούµενη ολοκλήρωση πλήθους νέων γραφειοκρατικών διαδικασιών. Προτείνουµε να τεθούν αποκλειστικές προθεσµίες για τις διαδικαστικές ενέργειες που προαπαιτούνται για την εφαρµογή του ΕΧΠ, η άπρακτη παρέλευση των οποίων να µην εµποδίζει την εφαρµογή του. Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) & ΕΧΠ ηµιουργείται σύγχυση ως προς τη σχέση των δύο κειµένων. Η έγκριση της ΣΜΠΕ φαίνεται ως προαπαιτούµενο της έγκρισης του ΕΧΠ, αν και σε αρκετά σηµεία τα δύο κείµενα συγκρούονται. Για παράδειγµα, η ΣΜΠΕ προτείνει ως ζώνες αποκλεισµού για την εγκατάσταση ΑΠΕ τα δάση και τις αναδασωτέες εκτάσεις, αν και στο ΕΧΠ κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται. Ένα τέτοιο ενδεχόµενο αφενός απειλεί µε 5

αποκλεισµό πολλές περιοχές µε αξιόλογο αιολικό δυναµικό στην Ελλάδα, αφετέρου αφήνει την εφαρµογή του ΕΧΠ στην κατά περίπτωση ερµηνεία. Τα δύο κείµενα να υιοθετήσουν τα ίδια ακριβώς κριτήρια και περιορισµούς. Η άµεση εφαρµογή του ΕΧΠ, µε τη δηµοσίευσή του, είναι το αδιαπραγµάτευτο ζητούµενο. Αντιµετώπιση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας Οι ΑΠΕ, σε συνδυασµό µε γενναία µέτρα εξοικονόµησης ενέργειας, αποτελούν το κατάλληλο και θεµιτό µέσο για την προστασία του δηµοσίου συµφέροντος (περιβάλλον και οικονοµία). Κατά τη λειτουργία τους δεν παράγουν ρύπους, δεν καταναλώνουν υδατικά αποθέµατα, δεν παράγουν απόβλητα, δεν έχουν κόστος καυσίµου, ενώ συµβάλλουν τόσο στην προστασία του παγκόσµιου κλίµατος όσο και στην ανάπτυξη της χώρας. Παρ όλα αυτά, το ΕΧΠ και η ΣΜΠΕ αντιµετωπίζουν τις ΑΠΕ µε επιφυλακτικότητα, ενώ σε ορισµένα σηµεία αποδίδουν στις ΑΠΕ σηµαντική περιβαλλοντική επιβάρυνση, πράγµα που διαψεύδεται από τη σύγχρονη διεθνή βιβλιογραφία και πρακτική. Παραδόξως, κατά την ίδια περίοδο, το ελληνικό δηµόσιο αποφάσισε να ακολουθήσει τη διαδικασία του επείγοντος για την επέκταση των λιγνιτωρυχείων της ΕΗ στη υτική Μακεδονία, παρακάµπτοντας κάθε περιορισµό περί οικισµών, αρχαιοτήτων κλπ. Με βάση τα παραπάνω δεδοµένα, πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις της αρχής της αναλογικότητας, η οποία θα πρέπει να διαπνέει το ΕΧΠ και να προβλέπεται ρητά σε διάταξη του κειµένου. Στην περίπτωση πιθανών αρνητικών επιπτώσεων κατά την κατασκευή ή λειτουργία έργων ΑΠΕ πρέπει αυτές να σταθµίζονται µε το αντίστοιχο όφελος. Η προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ αποτελεί περιβαλλοντική και ενεργειακή προτεραιότητα υψίστης σηµασίας για τη χώρα. Η προτεραιότητα αυτή θα πρέπει να λαµβάνεται καθοριστικά υπόψη σε περιπτώσεις στάθµισης µε άλλες προτεραιότητες, δεδοµένης και της σηµαντικής συµβολής των ΑΠΕ στην τοπική, ισόρροπη και βιώσιµη ανάπτυξη και στη δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας. 6

Το προτεινόµενο ΕΧΠ επικεντρώνει την προσοχή του και τις ρυθµίσεις του στις εφαρµογές της αιολικής ενέργειας, ενώ δεν αντιµετωπίζει συγκεκριµένες τεχνολογίες ΑΠΕ όπως οι ηλιοθερµικές εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής, οι οποίες µάλιστα ενισχύονται από άλλα νοµοθετήµατα (Ν 3468/06) ή και άλλες τεχνολογίες για τις οποίες δεν έχει ακόµη εκφραστεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη χώρα µας. Ως αποτέλεσµα πολλά σηµεία και αποφάσεις επαφίενται στη διακριτική ευχέρεια αρχών, υπηρεσιών, υπαλλήλων κλπ καταστρατηγώντας την προσπάθεια δηµιουργίας σαφών και ενιαίων κριτηρίων επιλογής. Πρέπει να γίνουν άµεσα οι απαραίτητες συµπληρώσεις οι οποίες θα λαµβάνουν υπ όψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και των λοιπών ΑΠΕ εκτός αιολικής, υιοθετώντας τις παρατηρήσεις φορέων που ειδικεύονται σε αυτές. Για τις περιπτώσεις που σήµερα δεν υπάρχει η απαραίτητη γνώση και εµπειρία, πρέπει να ενσωµατωθούν στο ΕΧΠ στο άµεσο µέλλον, ώστε να αποφευχθεί η παραµικρή καθυστέρηση. Το ΕΧΠ πρέπει να είναι ευέλικτο ώστε να ενσωµατώνει τις νέες τεχνολογίες ΑΠΕ. Ορισµένοι από τους περιορισµούς που προτείνει το ΕΧΠ στηρίζονται στα τεχνικά χαρακτηριστικά των διαφόρων τεχνολογιών ΑΠΕ. Με την ταχύτατη εξέλιξη της τεχνολογίας, πολλά από αυτά τα χαρακτηριστικά αναµένεται να ανατραπούν µέσα σε µικρό χρονικό διάστηµα. Με δεδοµένες τις ταχύτατες τεχνολογικές εξελίξεις, το προτεινόµενο ΕΧΠ πρέπει να αποφύγει την όποια εµπλοκή σε τεχνικές λεπτοµέρειες. Ταυτόχρονα, οι προτεινόµενοι περιορισµοί πρέπει να είναι σαφείς και να µην επιτρέπουν ερµηνείες κατά το δοκούν. 7

Κατ άρθρο παρατηρήσεις Άρθρο 1 Σκοπός Παράγραφος 2: Με τα παραπάνω επιδιώκεται να παρασχεθεί, εκτός των άλλων, ένα σαφέστερο πλαίσιο στις αδειοδοτούσες αρχές και τις ενδιαφερόµενες επιχειρήσεις, ώστε να προσανατολιστούν σε καταρχήν κατάλληλες από χωροταξικής απόψεως περιοχές εγκατάστασης και να περιορίσουν έτσι τις αβεβαιότητες και τις συγκρούσεις χρήσεων γης που συχνά αναφύονται επί του πεδίου. : Να αντικατασταθεί ως εξής:...ένα σαφές πλαίσιο... Να προστεθεί η παράγραφος 3, η οποία θα ορίζει ως ελάχιστο στόχο την επίτευξη των εκάστοτε συµβατικών στόχων της Ελλάδας για την αντιµετώπιση των κλιµατικών αλλαγών και την προώθηση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, όπως θα απορρέουν από τις ευρωπαϊκές και διεθνείς της υποχρεώσεις. Άρθρο 2 Ορισµοί Παράγραφος 5: Φωτοβολταϊκά συστήµατα: Εγκαταστάσεις µετατροπής της ηλιακής ακτινοβολίας σε ηλεκτρική ενέργεια. : Η διατύπωση αυτή αποκλείει την τεχνολογία των ηλιοθερµικών συστηµάτων για την οποία επίσης δεν υπάρχουν προβλέψεις στο ΕΧΠ. Θα πρέπει να προστεθεί πρόβλεψη για τα ηλιοθερµικά συστήµατα, τόσο στο άρθρο 2, όσο και στις διατάξεις περί χωροταξίας. Παράγραφος 10: Τυπική ανεµογεννήτρια ή ισοδύναµη αυτής : Τυπική Α/Γ είναι η Α/Γ µε διάµετρο ρότορα D=85m και ισχύ 2 MW. Στο ίδιο άρθρο γίνεται ο υπολογισµός της µέγιστης επιτρεπόµενης πυκνότητας αιολικών εγκαταστάσεων βάσει της θεωρίας ότι η κάθε τυπική ανεµογεννήτρια καταλαµβάνει έκταση 75,86 στρεµµάτων. Καµία τυπική ανεµογεννήτρια δεν καταλαµβάνει έκταση µεγαλύτερη 8

των 10-20 στρεµµάτων (συµπεριλαµβανοµένου του πλατώµατος γύρω από τον πυλώνα). : Ο ορισµός της τυπικής ανεµογεννήτριας βάσει της ισχύος της, περιπλέκει τις διαδικασίες χωροθέτησης και αδειοδότησης καθώς η επιλογή των ανεµογεννητριών γίνεται πάντα κατά περίπτωση, αφού εξεταστούν οι ειδικότερες συνθήκες (πχ δρόµοι, διαθέσιµη έκταση), ενώ η εξέλιξη της τεχνολογίας δηµιουργεί νέα δεδοµένα. Προτείνουµε ο ορισµός της τυπικής ανεµογεννήτριας να στηρίζεται στη διάµετρο του ρότορα και όχι στην ισχύ της. Προτείνουµε επίσης να αντικατασταθεί από όλους τους σχετικούς υπολογισµούς η έκταση των 75,86 στρεµµάτων µε τη ρεαλιστική των 20 στρεµµάτων. Άρθρο 5 ιάκριση του εθνικού χώρου σε κατηγορίες : Με δεδοµένο ότι η εγκατάσταση αιολικών πάρκων γίνεται µε βασικό κριτήριο την ύπαρξη αιολικού δυναµικού, προτείνουµε να θεωρούνται ΠΑΚ όλες οι περιοχές που δεν θεωρούνται ΠΑΠ. Άρθρο 6 Ζώνες αποκλεισµού και ασυµβατότητας Το άρθρο 6, παράγραφος 1 προβλέπει µια µακρά σειρά από περιπτώσεις στις οποίες αποκλείεται η εγκατάσταση αιολικών εγκαταστάσεων. Πιο συγκεκριµένα: Οι περιπτώσεις ζ και η είναι εξαιρετικά ασαφείς και αφήνουν ευρύτερα περιθώρια ερµηνείας από κατώτερα διοικητικά όργανα κατά την αδειοδοτική διαδικασία σύµφωνα µε τη διακριτική τους ευχέρεια. Ειδικά η περίπτωση ζ, χαρακτηρίζεται επιεικώς σκανδαλώδης. : Οι περιπτώσεις ζ και η να απαλειφθούν πλήρως. Η περίπτωση θ προτείνει ως ζώνη αποκλεισµού τη αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας. Είναι δεδοµένο ότι η εγκατάσταση ΑΠΕ δεν αποκλείει την αγροτική χρήση γης. Αυτό άλλωστε ορίζεται και στην ΣΜΠΕ. Αντιθέτως, η παραγωγή 9

ενέργειας από ΑΠΕ εξασφαλίζει ένα επιπλέον βιώσιµο εισόδηµα για τους αγρότες και προφανώς δεν απειλεί την ελληνική γεωργία αλλά συµβάλλει ουσιαστικά στη βιωσιµότητά της. Μια µατιά στα πρότυπα άλλων χωρών που αποφάσισαν και πέτυχαν να προωθήσουν τις ΑΠΕ πείθει τον καθένα για το παράλογο του προτεινόµενου αποκλεισµού. : Η περίπτωση θ να απαλειφθεί πλήρως. Το άρθρο 6, παράγραφος 2, επιβάλλει αυστηρές προϋποθέσεις για την κατασκευή των συνοδευτικών έργων. : Οι προτεινόµενες τροποποιήσεις για την παράγραφο 1 να ισχύσουν και για την περίπτωση των συνοδευτικών εγκαταστάσεων. Άρθρο 7 Ειδικά κριτήρια χωροθέτησης αιολικών µονάδων στην ηπειρωτική χώρα Το άρθρο 7 θέτει περιορισµούς στην πυκνότητα των αιολικών εγκαταστάσεων ανά κατηγοριοποίηση του εθνικού χώρου (ΠΑΠ, ΠΑΚ). Το ποσοστό 8% που προβλέπεται για τις ΠΑΠ έχει ήδη προκαλέσει σύγχυση στις τοπικές κοινωνίες, ενώ αναµένεται να προκαλέσει προβλήµατα και στη χωροθέτηση αιολικών µονάδων. Το προτεινόµενο ποσοστό δεν αφορά στην έκταση που πραγµατικά καταλαµβάνουν οι αιολικές εγκαταστάσεις. Την ίδια στιγµή παραβλέπεται το γεγονός ότι οι λιγνιτικές εγκαταστάσεις στη υτική Μακεδονία καταλαµβάνουν σήµερα το 13% της έκτασης της Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό αυξάνεται µε την πάροδο του χρόνου µέσα από συνεχείς επεκτάσεις. : Αντί µέγιστης επιτρεπόµενης κάλυψης επιφανείας ανά ΟΤΑ, το ΕΧΠ οφείλει να ορίζει την ελάχιστη ισχύ που πρέπει να εγκατασταθεί ανά περιοχή ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της χώρας για την αντιµετώπιση των κλιµατικών αλλαγών, όπως αυτοί προκύπτουν από την εθνική και διεθνή νοµοθεσία. Η κάθε περιοχή θα δικαιούται ακολουθώντας σαφή κριτήρια που θα ορίζει το ΕΧΠ να προχωρήσει σε επέκταση αυτής της ελάχιστης εγκατεστηµένης ισχύος. 10

Το άρθρο 7 προτείνει το µέγιστο επιτρεπόµενο ποσοστό κάλυψης από αιολικές εγκαταστάσεις στους πρωτοβάθµιους ΟΤΑ που εµπίπτουν σε ΠΑΠ της ηπειρωτικής χώρας να µην υπερβαίνει το 8% της έκτασης ανά ΟΤΑ. Η προσέγγιση αυτή έχει εφαρµογή σε χώρες και περιοχές µε επίπεδη γεωγραφία κάτι που κάνει την Ελλάδα να αποτελεί εξαίρεση. Μια αναγωγή στην έκταση της χώρας επί τη βάση του προτεινόµενου 8% - δηµιουργεί την εντύπωση εγκατάστασης δεκάδων χιλιάδων ανεµογεννητριών. Το ΕΧΠ πρέπει να διευκρινίζει ρητά ότι η αναφορά στο επιτρεπόµενο πλήθος Α/Γ κάθε περιοχής αποτελεί θεωρητικό µέγιστο, το οποίο στην πράξη περιορίζεται πολύ (έως και κατά 80%) λόγω πλήθους περιορισµών (π.χ. τεχνικοί περιορισµοί, µορφολογία, αδειοδοτικοί περιορισµοί, πραγµατικό αιολικό δυναµικό, δίκτυα κλπ.). : Με δεδοµένο ότι η εγκατάσταση µίας ανεµογεννήτριας απαιτεί έκταση 15 20 και όχι 1000 στρεµµάτων, προτείνουµε την αύξηση της µέγιστης επιτρεπόµενης πυκνότητας. Παράλληλα για τη µεγαλύτερη αξιοποίηση του αιολικού δυναµικού της χώρας θα πρέπει ο επιτρεπόµενος αριθµός ανεµογεννητριών µε βάση το ποσοστό κάλυψης επιφανείας, να υπολογίζεται σε οµάδα όµορων ΟΤΑ και όχι µόνον επί της έκτασης ενός απλού πρωτοβάθµιου ΟΤΑ. Άρθρο 10 Ειδικά κριτήρια χωροθέτησης αιολικών µονάδων στο θαλάσσιο χώρο και τις ακατοίκητες νησίδες Η παράγραφος 10 ορίζει: Μέγιστη απόσταση χερσαίας όδευσης από υποσταθµό διασύνδεσης: 20 χµ. Η συγκεκριµένη διάταξη θέτει έναν άνευ ουσίας τεχνικό περιορισµό που περιπλέκει τη χωροθέτηση περισσότερο. : Προτείνουµε την πλήρη απαλοιφή της παραγράφου 10. Άρθρο 17 Κριτήρια χωροθέτησης εγκαταστάσεων εκµετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας Το άρθρο 2, περίπτωση στ ορίζει ως περιοχές αποκλεισµού τις γεωργικές γαίες υψηλής παραγωγικότητας. Όπως περιγράφεται και στη ΣΜΠΕ η συνύπαρξη συστηµάτων ΑΠΕ δεν επηρεάζει καθόλου τη χρήση γης για γεωργικούς σκοπούς. 11

: Προτείνουµε την πλήρη απαλοιφή της συγκεκριµένης διάταξης. Παράλληλα καλούµε τα συναρµόδια υπουργεία ΠΕΧΩ Ε, Αγροτικής Ανάπτυξης και Ανάπτυξης να αναλάβουν τις απαραίτητες πρωτοβουλίες προκειµένου να αρθεί η απαγόρευση εγκατάστασης συστηµάτων ΑΠΕ σε γεωργικές γαίες υψηλής παραγωγικότητας βάσει του άρθρου 56 του Ν. 2945 / 2001. Κατά αυτόν τον τρόπο δεν αποκλείεται στον Έλληνα αγρότη η οικονοµική υποστήριξη από µία παράλληλη δραστηριότητα που αποφέρει περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη. Άρθρο 22 Μέτρα και δράσεις θεσµικού χαρακτήρα Όπως διαφαίνεται από το Πρόγραµµα ράσης, η εφαρµογή του ΕΧΠ εξαρτάται από την προηγούµενη εκτέλεση πλήθους διαδικαστικών ενεργειών που προαπαιτούν σηµαντικό χρονικό διάστηµα. Οι ενέργειες αυτές ουσιαστικά παγώνουν την εφαρµογή του ΕΧΠ µέχρι την πλήρη διεκπεραίωσή τους και εµποδίζουν την πραγµατική ανάπτυξή των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Κάτι τέτοιο ωστόσο έρχεται σε ευθεία αντίθεση µε τον επείγοντα χαρακτήρα της αντιµετώπισης των κλιµατικών αλλαγών. Tα επόµενα χρόνια έως το 2010 η Ελλάδα θα χρειαστεί να αναπτύξει σηµαντικά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ ούτως ώστε να καλύψει το χαµένο έδαφος και να εκπληρώσει τους στόχους της σύµφωνα µε την Οδηγία 2001/77 (20,1% της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ έως το 2010). Επίσης, η ανάγκη για ταχύτατη ανάπτυξη των ΑΠΕ επιτείνεται από τους δεσµευτικούς στόχους για την ανάπτυξη των ΑΠΕ και τη µείωση των αερίων του θερµοκηπίου έως το έτος 2020, όπως αυτοί αποφασίστηκαν στη Σύνοδο Κορυφής της 8 ης και 9 ης Μαρτίου 2007. : Με δεδοµένο αυτό, προτείνουµε να τεθούν αποκλειστικές προθεσµίες για τις διαδικαστικές ενέργειες που προαπαιτούνται για την εφαρµογή του ΕΧΠ, η άπρακτη παρέλευση των οποίων να µην εµποδίζει την εφαρµογή του ΕΧΠ. Παράρτηµα II Ο Πίνακας Α, Αποστάσεις για τη διασφάλιση της λειτουργικότητας και απόδοσης των αιολικών εγκαταστάσεων θίγει καθαρά τεχνικά ζητήµατα που δεν ενδιαφέρουν τη 12

διαδικασία χωροθέτησης. Οι όροι τεχνικού χαρακτήρα που θέτει περιπλέκουν σηµαντικά τη διαδικασία χωροθέτησης µε άνευ ουσίας περιορισµούς. : Προτείνουµε την πλήρη απαλοιφή του πίνακα Α. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα πρέπει να τονίσουµε τον κίνδυνο δηµιουργίας νέων ζωνών αποκλεισµού (γύρω από ζώνες αποκλεισµού) εξαιτίας της υπερβολικά αυστηρής οριοθέτησης των αποστάσεων ασφαλείας από τις εγκαταστάσεις έργων ΑΠΕ. : Προτείνουµε τη µείωση των απαιτούµενων αποστάσεων ασφαλείας γύρω από τις περιοχές αποκλεισµού και τις ζώνες ασυµβατότητας. Παράρτηµα IIΙ Φέρουσα ικανότητα Γίνεται σαφές ότι στην προκειµένη περίπτωση η φέρουσα ικανότητα δεν µπορεί να υπολογιστεί εκ των προτέρων και για όλες τις περιοχές συλλήβδην και ως εκ τούτου έχει καθαρά θεωρητική σηµασία, αν αναλογιστεί κανείς το πλήθος περιορισµών (τεχνικοί περιορισµοί, µορφολογία, αδειοδοτικοί περιορισµοί, πραγµατικό αιολικό δυναµικό, δίκτυα και φυσικά τους ίδιους τους περιορισµούς του ΕΧΠ), οι οποίοι µπορούν να περιορίσουν έως και 80% τη δυνατότητα εγκατάστασης αιολικών πάρκων. : Το ΕΧΠ πρέπει να διευκρινίζει ρητά ότι η αναφορά στο επιτρεπόµενο πλήθος Α/Γ κάθε περιοχής αποτελεί θεωρητικό µέγιστο µε καθαρά ενδεικτική και όχι δεσµευτική- σηµασία. ιαφορετικά, ελλοχεύει ο κίνδυνος σηµαντικών τοπικών αντιδράσεων εξαιτίας της σύγχυσης που µπορεί να προκαλέσει ο συγκεκριµένος όρος. 13