Διεθνής Εμπειρία από Εφαρμογές Φωτοβολταϊκών και Προτάσεις για την Ανάπτυξη των Εφαρμογών στην Ελλάδα Χρήστος Πρωτογερόπουλος Δρ Μηχανολόγος Μηχανικός
Παγκόσμια Αγορά Εγκατεστημένων Φ/Β Μέγεθος Αγοράς, [MWp] 800 700 600 500 400 300 200 100 0 36% ετήσια 1998 1999 2000 2001 2002 2003 +60% ανά έτος 15% ανά έτος Αυτόνομα & Μικρές Εφαρμογές Διασυνδεδεμένα Πρόβλεψη Πηγή: EPIA 20 th AGM, Athens 2004 2
Αγορά Φ/Β στις Ευρωπαϊκές Χώρες Εγκατεστημένη Ισχύς Φ/Β στην Ευρώπη το 2003, [MWp] 397,6 Δείκτες Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας Φ/Β: Περισσότερες από 15.000 θέσεις εργασίας Ετήσιο κύκλο εργασιών 1 δισ. Αύξηση αγοράς 33% στην περίοδο 2002-2003 Υψηλής τεχνολογίας προϊόντα Υψηλής τεχνολογίας απασχόληση Επενδύσεις σε Έρευνα και Καινοτόμα προϊόντα 400 350 300 250 200 150 100 50 0 1,06 1,89 2,07 2,2 3,4 3,5 3,56 5,53 16,83 21,71 26,02 27,26 48,63 Πηγή: Eurobserv'ER 3
Αγορά Φ/Β στη Γερμανία Ετήσια Εγκετεστημένη Ισχύς Φ/Β, [MWp] 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 Γερμανία ημεγαλύτερηαγοράφ/β στηνευρώπη Εγκατεστημένη Ισχύς 2003: ~130MWp Νέες Εγκαταστάσεις: 20.000 Κύκλος Εργασιών: 650Μ Νέες Θέσεις Εργασίας: 10.000 Πρόγραμμα 1.000-Φ/Β Στεγών (2.500 3kWp) Πρόγραμμα 100.000 Φ/Β ΣτεγώνKfW Επιδότηση Παραγόμενης kwh (feed-in tariff law) 660 600 540 480 420 360 300 240 180 120 60 Συνολική Εγκατεστημένη Ισχύς Φ/Β, [MWp] 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 0 Διασυνδεδεμένα Αυτόνομα Συνολική Ισχύς 4 Πηγή: DENA
Ανταγωνιστικότητα Φ/Β Τεχνολογίας /kwh Κόστος Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από Φ/Β σεσχέσημε το Συμβατικό Δίκτυο 1,0 0,8 0,6 900 h/έτος (Γερμανία) 1800 h/έτος (Ελλάδα) Φωτοβολταϊκά Δίκτυο, αιχμή ισχύος Δίκτυο, μαζική παραγωγή 0,4 0,2 0,0 1990 2000 2010 2020 2030 2040 5 Πηγή: RWE Schott Solar
Τυπική Ημερήσια Λειτουργία Φ/Β Συστήματος σε Κτίριο Φ/Β Ενέργεια στο Δίκτυο Ηλιακή Ενέργεια από Φ/Β Ηλεκτρική Ισχύς Ενεργειακή Κατανάλωση Ηλεκτρισμός από το Δίκτυο Ηλεκτρισμός από το Δίκτυο 0:00 6:00 12:00 18:00 24:00 Κανονική Τιμή Υψηλή Τιμή Κανονική Τιμή 6
Κύριες Φ/Β Εγκαταστάσεις στην Ελλάδα Φ/Β Συστήματα ΔΕΗ σε Νησιά Φ/Β σύστημα 100kWp στην Κύθνο (1983) Φ/Β σύστημα 60kWp στη Σίφνο (1999) 7
Κύριες Φ/Β Εγκαταστάσεις στην Ελλάδα Υπηρεσία Φάρων Π.Ν. Αναμεταδότες ΟΤΕ ~70kWp συνολική Φ/Β ισχύς σε περίπου 900 φάρους στον Ελλαδικό χώρο ~100kWp εγκατεστημένα Φ/Β σε αυτόνομα τηλεπικοινωνιακά συστήματα 8
Κύριες Φ/Β Εγκαταστάσεις στην Ελλάδα Πιλοτικές Εφαρμογές ΚΑΠΕ και Άλλων Ερευνητικών Φορέων 9
Εγκατεστημένη Ισχύς Φ/Β στην Ελλάδα Ετήσια Εγκατεστημένη Ισχύς, [kwp] εκτίμηση ΚΑΠΕ 400 2500 2000 300 1500 200 1000 100 500 0 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Ετήσια ισχύς Συνολικά εγκατεστημένη ισχύς Συνολική Ισχύς, [kwp] Παραγωγή Ενέργειας από Φ/Β 2002: 2.3GWh 2003: 2.7GWh Κύκλος Εργασιών Βιομηχανίας Φ/Β ~ 3.0M Δυναμικό Βιομηχανίας Φ/Β 60 70 άτομα Ετήσιος Εθνικός Προϋπολογισμός για Ε&Α ~ 2.2M για τεχνολογίες Φ/Β Διασυνδεδεμένα Φ/Β ~50% του συνόλου. Τα περισσότερα είναι εγκατεστημένα στα νησιά 10
Ισχύον Καθεστώς για Εγκατάσταση Φ/Β Συστημάτων Ανεπαρκές έως αρνητικό θεσμικό πλαίσιο (π.χ. τα Φ/Β κατατάσσονται στις «οχλούσες βιομηχανίες», άρα εξοστρακίζονται από πόλεις / οικισμούς) Άσκοπες διαδικασίες αδειοδότησης (π.χ. άδεια παραγωγής από τη ΡΑΕ, άδεια εγκατάστασης / χωροθέτησης με έγκριση περιβαλλοντικών όρων από Νομαρχία ή Περιφέρεια, άδεια λειτουργίας, διαδικασίες σύνδεσης στο δίκτυο ΔΕΗ κλπ.) Υπερβολικές απαιτήσεις για έκδοση περιβαλλοντικών όρων Προβλήματα πρόσβασης και διασύνδεσης στο δίκτυο ΔΕΗ Τιμή αγοράς Φ/Β kwh: ~ 0,065 διασυνδεδεμένο, ~ 0,080 γιατανησιά ΕΠΑν: οικονομική υποστήριξη για τα Φ/Β έωςτο50% της επένδυσης 11
Τιμές Αγοράς Ενέργειας από Φ/Β στην Ευρώπη ΧΩΡΑ ΤΙΜΗ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΗΣ Φ/Β kwh ΣΥΜΒΑΣΗ Αυστρία 0,60 < 20kWp, 0,47 > 20kWp 2003, 2004 Βέλγιο 0,45 10 έτη Γαλλία Γερμανία 0,15 (< 5kWp οικίες, < 150kWp εκτός κτιρίων, < 1MWp εμπορικά/δημόσια κτίρια), 0,30 (Κορσική/Κοινοπολιτεία) 0,574 (στέγες), 0,624 (προσόψεις) < 30kWp 0,545 (στέγες), 0,596 (προσόψεις) 30kWp 100kWp 0,540 (στέγες), 0,590 (προσόψεις) > 100kWp 20 έτη 20 έτη Ιταλία 0,60 για σύμβαση 20 έτη, 0,90 για σύμβαση 10 έτη από 2005 Ισπανία 0,40 < 100kWp, 0,22 από 100kWp 50ΜWp 25 έτη Κύπρος 0,26 σε συνδυασμό με επιδότηση αρχικού κεφαλαίου Πορτογαλία 0,51 <5kWp, 0,28 >5kWp(αν.π.), 0,25 (αυτοπαρ.) Διάρκεια ζωής 12
Λόγοι Προώθησης των Φ/Β στην Ελλάδα Αξιοποίηση μιας εγχώριας και ανανεώσιμης πηγής ενέργειας που είναι σε αφθονία Υποστήριξη του τουριστικού τομέα για καλύτερο περιβάλλον και οικολογικό τουρισμό, ιδιαίτερα στα νησιά Ενίσχυση του ηλεκτρικού δικτύου στις ώρες των μεσημβρινών αιχμών Μείωση των απωλειών του δικτύου λόγω παραγωγής της ενέργειας στον τόπο της κατανάλωσης Κοινωνική προσφορά του παραγωγού / καταναλωτή και συμβολή στη βιώσιμη ανάπτυξη Ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων με έντονη συμβολή σε αναπτυξιακούς και κοινωνικούς στόχους (νέες θέσεις εργασίας) Ανάπτυξη βιομηχανικών δραστηριοτήτων εντός και εκτός της χώρας 13
Προτάσεις για Ανάπτυξη Φ/Β Εφαρμογών Α. Θεσμικό Πλαίσιο 1. Κατάργηση της άδειας παραγωγής ενέργειας για αποκεντρωμένες Φ/Β μονάδες 2. Κατάργηση των διαφόρων άρθρων / παραγράφων νόμων, ΥΑ, ΚΥΑ κλπ. σχετικών με τα Φ/Β, με εξαίρεση τους Ν.2244/1994 και Ν.2831/2000 3. Επέκταση των νόμων-αποφάσεων και κανονισμών που ισχύουν για τις ηλιακές θερμικές εφαρμογές και στις Φ/Β εγκαταστάσεις 4. Απλοποίηση διαδικασίας διασύνδεσης με τη ΔΕΗ 5. Μείωση ΦΠΑ του εξοπλισμού και της εγκατάστασης των Φ/Β 6. Εναρμόνιση της τιμής αγοράς της παραγόμενης Φ/Β kwh (feed-in tariff) στην Ελλάδα με τις τιμές σε άλλες χώρες της ΕΕ 7. Απαλλαγή φορολογίας εσόδων από πώληση ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές και μείωση της αντικειμενικής αξίας ακινήτων με ενσωματωμένα Φ/Β 8. Εξαίρεση άδειας εγκατάστασης για αυτόνομα Φ/Β ή υβριδικά συστήματα σε αγροικίες, γεωργικές εφαρμογές, επικοινωνίες, τουρισμό, κλπ. 14
Προτάσεις για Ανάπτυξη Φ/Β Εφαρμογών Β. Εθνικό Πρόγραμμα για τις Εφαρμογές Με στόχο τη δημιουργία βιώσιμης αγοράς Φ/Β στην Ελλάδα σε διάστημα 2 ετών, προτείνεται η προκήρυξη Εθνικού Προγράμματος για τα Φ/Β. Άμεσος στρατηγικός στόχος πρέπει να είναι η ανάπτυξη των Φ/Β στανησιά, στα οποία το τελικό κόστος παραγωγής ενέργειας από συμβατικές πηγές είναι υψηλό. Οι προτάσεις αυτές αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο απαραίτητων μέτρων για την προώθηση των Φ/Β εφαρμογών στη χώρα. Αποσπασματική ή μερική χρήση αυτών δε θα αποτελέσει λύση στους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που διαπιστώνονται σήμερα στο χώρο των Φ/Β στην Ελλάδα. 15
Προτάσεις για Ανάπτυξη Φ/Β Εφαρμογών Γ. Ερευνητικές και Εκπαιδευτικές Δραστηριότητες Η υποστήριξη της έρευνας και πιλοτικών εφαρμογών χώρα θα αναδείξει το ανώτατο επίπεδο της Φ/Β τεχνολογίας. Οι δράσεις που προτείνονται είναι: 1. Υποστήριξη της εφαρμοσμένης έρευνας 2. Συνεργασία εγχώριων κατασκευαστικών / βιομηχανικών φορέων με ερευνητικούς φορείς 3. Ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών στα πλαίσια προγραμμάτων της ΕΕ 4. Επιδεικτικές αρχιτεκτονικές εφαρμογές ένταξης Φ/Β σεκτίρια 5. Επεξεργασία Τεχνικών Οδηγιών και εφαρμογή Κανονισμών και Προτύπων 6. Συστηματική εκπαίδευση των εγκαταστατών ηλεκτρολόγων με έκδοση πιστοποιητικού από διαπιστευμένο φορέα (π.χ. το ΚΑΠΕ) 7. Εκπαίδευση στα ΤΕΕ, ΤΕΙ, ΑΕΙ, συγγραφή οδηγιών και διδακτέας ύλης 8. Ειδική δράση για εκπαιδευτικές Φ/Β μονάδες στα σχολεία της Μ.Ε. 16