ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Δημήτριος Ζαραφίδης Βοηθός Διευθυντής Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας Φραγκίσκος Παυλουδάκης Τομεάρχης Προστασίας Περιβάλλοντος & Αποκατάστασης Εδαφών
Το λιγνιτικό κοίτασμα Η γέννηση του κοιτάσματος Οι γαιάνθρακες έχουν σχηματιστεί από υδροχαρή φυτά που αναπτύχθηκαν σε λιμναίο περιβάλλον, τα οποία στη συνέχεια καταπλακώθηκαν από πετρώματα και υπέστησαν ενανθράκωση κάτω από υψηλές πιέσεις και θερμοκρασίες. Ανάλογα με το χρόνο που το καταπλακωμένο ξύλο έμεινε στο φλοιό της Γης σχηματίσθηκαν οι διάφοροι τύποι γαιανθράκων, των οποίων η περιεκτικότητα σε άνθρακα ποικίλλει. Γραφίτης Ανθρακίτης Λιθάνθρακας Λιγνίτης Τύρφη
Το λιγνιτικό κοίτασμα Πτολεμαΐδας Το μεγαλύτερο στην Ελλάδα Δυτική Μακεδονία 61% Αποθέματα: 2.570 εκ. τόνοι Δράμα 21% Αποθέματα: 900 εκ. τόνοι Ελασσώνα 4% Αποθέματα: 170 εκ. τόνοι Μεγαλόπολη 14% Αποθέματα: 600 εκ. τόνοι
Το λιγνιτικό κοίτασμα Πτολεμαΐδας Αποτελείται από πολλά, λεπτά στρώματα λιγνίτη που μεταξύ τους παρεμβάλλονται στρώματα άλλων πετρωμάτων, ακατάλληλων για καύση Θερμογόνος δύναμη: 1300kcal/kg Τέφρα: >30% Υγρασία: 56% Χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο
Τα πρώτα ορυχεία προπολεμική περίοδος Οι λιγνίτες της Πτολεμαΐδας ήταν γνωστοί τουλάχιστον από την Τουρκοκρατία. Πηγάδια και γαλαρίες είχαν ορυχθεί κοντά σε πολλά χωριά, οι κάτοικοι των οποίων χρησιμοποιούσαν το λιγνίτη για τη θέρμανση των σπιτιών τους.
Τα πρώτα ορυχεία προπολεμική περίοδος Η πρώτη επίσημη πράξη κρατικής υπηρεσίας για την εκμετάλλευση των λιγνιτών δημοσιεύεται στην εφημερίδα «Ηχώ της Κοζάνης» στις 2-2-1930 και αφορά την οριστική παραχώρηση μεταλλείου για την εκμετάλλευση λιγνίτη στη θέση Δουρουτλάρ στους Γ. Παυλίδη και Κ. Αδαμόπουλο. Το 1939 ο γερμανός καθηγητής Kegel εκτιμά τα δυνατά αποθέματα λιγνίτη του λεκανοπεδίου σε 6 δις τόνους.
Ο λιγνίτης αποκτά Εθνική σημασία Μεταπολεμική περίοδος (1945-1957) Μετά τον πόλεμο η Ελλάδα κατανοεί τη σημασία της ενεργειακής ανεξαρτησίας. Το 1950 ξεκινά η έρευνα με γεωτρήσεις από το ΙΓΜΕ. Στις 7 Ιανουαρίου 1956 ο Μποδοσάκης ιδρύει την εταιρία «Α.Ε.Μ.Β.Ε. ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑΣ» και στις 26 Ιουλίου 1957 εγκαινιάζεται το έργο
1957 Έναρξη διάνοιξης Ορυχείου Κυρίου Πεδίου Εγκαίνια Βιομηχανικού Συγκροτήματος
1959 Εγκαίνια ΑΗΣ ΛΙΠΤΟΛ - μονάδα Ι και Μπρικετάδικου Εγκαίνια ΑΗΣ Πτολεμαΐδας μονάδα Ι Οι μετοχές της ΛΙΠΤΟΛ εκχωρούνται κατά 90% στη ΔΕΗ και 10% στην Εθνική Τράπεζα
1962-65 Μονάδα ΙΙ & ΙΙΙ ΑΗΣ Πτολεμαΐδας Μονάδα ΙΙ ΑΗΣ ΛΙΠΤΟΛ
1970-71 Έναρξη διάνοιξης Ορυχείου Πεδίου Καρδιάς Μονάδα IV ΑΗΣ Πτολεμαΐδας
1975 Πλήρης ενσωμάτωση της ΛΙΠΤΟΛ στη ΔΕΗ Μονάδες Ι & ΙΙ ΑΗΣ Καρδιάς
1979-81 Διάνοιξη ορυχείων Νοτίου Πεδίου, Βορείου Τομέα και Κομάνου Μονάδες ΙΙΙ & IV ΑΗΣ Καρδιάς
1984-88 Μονάδες Ι έως IV ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου και μονάδες Ι & ΙΙ ΑΗΣ Αμυνταίου Ορυχεία Αμυνταίου και Τομέα 6
1997 Μονάδα V ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου
2001 Ορυχείο Μαυροπηγής
2003 ΑΗΣ Μελίτης
ΛΙΓΝΙΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Το Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας είναι το μεγαλύτερο λιγνιτικό κέντρο των Βαλκανίων κατέχει τη 2η θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την 6η θέση παγκοσμίως
Με τον λιγνίτη που παράγεται στα ορυχεία της Πτολεμαΐδας τροφοδοτούνται 6 Ατμοηλεκτρικοί Σταθμοί με 18 μονάδες συνολικής ισχύος 4.388MW
Τα ορυχεία Τα επιφανειακά ορυχεία του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας καταλαμβάνουν προς το παρόν έκταση 160.000 στρεμμάτων Η μέθοδος εκμετάλλευσης που εφαρμόζεται είναι αυτή των ορθών βαθμίδων, με εξοπλισμό συνεχούς εξόρυξης
Ο εξοπλισμός των ορυχείων 42 Ηλεκτροκίνητοι εκσκαφείς με καδοτροχό Δυναμικότητα από 750 m 3 στ/ώρα έως 10.000 m 3 στ/ώρα
Ο εξοπλισμός των ορυχείων 220 χιλιόμετρα ταινιόδρομων πλάτους από 1000mm έως 2400mm
Ο εξοπλισμός των ορυχείων 16 ηλεκτροκίνητοι αποθέτες διαφόρων τύπων και μεγεθών
Ο εξοπλισμός των ορυχείων Συμβατικός εξοπλισμός (diesel) Χρησιμοποιείται επικουρικά, όπου η μέθοδος της συνεχούς εξόρυξης δεν είναι αποδοτική. Παρόλα αυτά, λόγω της κλίμακας του έργου, η ΛΚΔΜ διαθέτει μερικά από τα μεγαλύτερα χωματουργικά μηχανήματα στη χώρα μας
Ο εξοπλισμός των ορυχείων Εξόρυξη σκληρών πετρωμάτων Ανάγκη πραγματοποίησης ανατινάξεων και στη συνέχεια απομάκρυνσης των υλικών με συμβατικό εξοπλισμό - Η ΛΚΔΜ αποτελεί τον μεγαλύτερο καταναλωτή εκρηκτικών υλών στη χώρα μας
Κύρια παραγωγικά μεγέθη Ετήσια παραγωγή λιγνίτη: 47,4 Mt (2011) Συνολικές ετήσιες εκσκαφές: 315 Mm 3 (2011) Μέση σχέση εκμετάλλευσης: 5,8:1 m 3 :t
Εξέλιξη της παραγωγής Πτολεμαΐδα και Μεγαλόπολη (αθροιστικά) Εκσκαφές (m 3 x10 6 ) 400 350 300 250 200 150 100 50 0 ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΚΣΚΑΦΕΣ (m 3 x10 6 ) 1957-2010 Έτος Παραγωγή λιγνίτη (ΤΟΝ x10 6 ) 80 70 60 50 40 30 20 10 0 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΙΓΝΙΤΗ (ΤΟΝx10 6 ) 1958-2010 Έτος
Συμμετοχή στη κάλυψη της κατανάλωσης Η.Ε. της χώρας μας 72,4% (2001) Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΔΕΗ Α.Ε., άλλες ελληνικές εταιρίες και εισαγωγές: 61,8 TWh
Οι εργαζόμενοι Αντίξοες συνθήκες εργασίας: έκθεση σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες, επιβαρημένο περιβάλλον εργασίας, κίνδυνος ατυχημάτων λόγω επαφής με εξοπλισμό μεγάλου μεγέθους
Το περιβάλλον Μέχρι σήμερα έχουν αποκατασταθεί περίπου 40.000 στρέμματα από τα 160.000 που έχουν συνολικά έρθει στην κυριότητα της ΔΕΗ Α.Ε. Εκτάσεις με δασικά είδη Γεωργικές εκτάσεις 15000 Χώροι ειδικών χρήσεων 600 (ΧΥΤΑ, ΧΔΒΑ, κλπ) Λοιπές αποκατεστημένες εκτάσεις 5400 (Κτίρια, συνεργεία, κλπ) 19000 στρέμματα
Το περιβάλλον Άξονες πολιτικής διαχείρισης περιβάλλοντος Ορθολογική αξιοποίηση φυσικών πόρων Συμμόρφωση με τη νομοθεσία Τήρηση Περιβαλλοντικών Όρων Αποτελεσματικό σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης
Το περιβάλλον Πιστοποίηση ISO 14001 Μετά από μια επίπονη προσπάθεια που διήρκεσε 4 χρόνια, το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ) που εφαρμόζει η ΔΛΚΔΜ πιστοποιήθηκε σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ISO14001:2004 την 1η Ιουνίου 2007. Από τότε, οι τακτικές και έκτακτες επιθεωρήσεις και η εκπεφρασμένη επιθυμία της Επιχείρησης για διατήρηση του πιστοποιητικού εγγυούνται τη συνεχή βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των ορυχείων.
Το περιβάλλον Αποκατάσταση εδαφών Κριτήρια: Προστασία της Δημόσιας υγείας Γεωτεχνική σταθερότητα Γεωχημική σταθερότητα Βιολογική (οικολογική) σταθερότητα Τοπιολογική προσαρμογή
Το περιβάλλον Προστασία περιβάλλοντος Έλεγχος ατμοσφαιρικής ρύπανσης Διαχείριση αντλούμενων νερών και υγρών αποβλήτων Διαχείριση αποβλήτων Μετρήσεις περιβάλλοντος
Εταιρική Κοινωνική Υπευθυνότητα Τοπικός πόρος ανάπτυξης Εκτέλεση έργων για λογαριασμό ενεργειακών δήμων και τοπικών φορέων
Χρονοδιάγραμμα λειτουργίας Ορυχεία και ΑΗΣ Υπάρχουν περίπου 1 δις τόνοι εκμεταλλεύσιμου λιγνίτη. Ο χρονικός ορίζοντας εκμετάλλευσης αυτού του αποθέματος φτάνει μέχρι τη δεκαετία του 2040. Είναι αδύνατο να προβλεφθεί ο ακριβής χρόνος ζωής των υφιστάμενων ορυχείων ΑΗΣ για πολλούς λόγους: Ανάγκη κάλυψης ενεργειακών αναγκών της χώρας Αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον που αυξάνει το ρίσκο των ενεργειακών επενδύσεων Αύξηση του κόστους λιγνιτικής παραγωγής λόγω αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών CO 2 Θέση σε ισχύ αυστηρότερων ορίων εκπομπών Όριο ωρών λειτουργίας για μονάδες παλιάς τεχνολογίας
Νέες μονάδες Πτολεμαΐδα V Το Δ.Σ. της ΔΕΗ Α.Ε. αποφάσισε στις 25.11.2011 την ανάθεση της κατασκευής της Μονάδας «Πτολεμαΐδα V» στη μειοδότρια εταιρεία ΤΕΡΝΑ Α.Ε. έναντι συμβατικού τιμήματος 1.394 εκατ. Η μονάδα θα έχει μεικτή ονομαστική ισχύ 660MW Θα έχει δυνατότητα παροχής θερμικής ισχύος 140MW th για τηλεθέρμανση. Θα εγκατασταθεί στο χώρο του εξαντλημένου ορυχείου Κομάνου. Θα απασχολεί 250 άτομα. Έτος έναρξης λειτουργίας: 2018
Νέες μονάδες Πτολεμαΐδα V Η ΥΑ/ΕΠΟ αναφέρει ότι για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων: θα λειτουργεί μόνιμο σύστημα κατακράτησης αιωρούμενων σωματιδίων από τα καυσαέρια του λέβητα που θα περιλαμβάνει ηλεκτροστατικά φίλτρα τέφρας υψηλού βαθμού απόδοσης, θα λειτουργεί μόνιμο σύστημα υγρής αποθείωσης των καυσαερίων του λέβητα, θα χρησιμοποιούνται κλειστού τύπου ταινιόδρομοι Η επεξεργασία του λιγνίτη να γίνεται σε κλειστά συστήματα ξήρανσης και θραύσης.
Νέες μονάδες Μελίτη ΙΙ Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ Α.Ε. αποφάσισε την προκήρυξη διαγωνισμού για τη δημιουργία μονάδας ισχύος 450 MW (Ιούνιος 2010). Η επένδυση αυτή συνδέεται με τη επίλυση του προβλήματος της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος Βεύης που είναι και το μεγαλύτερο στο Νομό Φλώρινας.
Νέες μονάδες Φωτοβολταϊκά πάρκα Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες προχωρά στην ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 200MW στην περιοχή της Πτολεμαΐδας - το μεγαλύτερο Φ/Β πάρκο στον κόσμο
Απόφαση Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Στην ακύρωση των δύο αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης της ΔΕΗ στην εξόρυξη λιγνίτη, προχώρησε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δικαιώνοντας τη ΔΕΗ. Οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρότειναν συγκεκριμένα μέτρα για την «διόρθωση» της κατάστασης, για την πρόσβαση δηλαδή και άλλων εκτός της ΔΕΗ στα λιγνιτικά αποθέματα της χώρας. Ειδικότερα οι Βρυξέλλες είχαν ζητήσει είτε να ανοίξουν νέα λιγνιτωρυχεία (Ελασσόνα, Δράμα, Βεύη), είτε να πωληθούν σε τρίτους ΑΗΣ της ΔΕΗ (40% του παραγωγικού δυναμικού της) ή το αντίστοιχο ποσοστό της ενέργειας που παράγουν.
Αποκατάσταση περιβάλλοντος Νέες χρήσεις γης Χάρτης Ορυχείων Πτολεμαΐδας 2050 Καλλιέργειες Δασώσεις Τεχνητές λίμνες Ειδικές εγκαταστάσεις
Μετεγκαταστάσεις - Απαλλοτριώσεις Έχουν συντελεστεί Καρδιά Χαραυγή Εξοχή Κόμανος Κλείτος Έχουν αποφασιστεί Μαυροπηγή Ποντοκώμη Πτελεώνας Εγείρονται διεκδικήσεις Ακρινή Ανάργυροι
«ΛΙΓΝΙΤΗΣ» Εκατομμύρια χρόνια πριν σε τούτο τον πλανήτη αλλάζανε στα σπλάχνα του τα φύκια λιγνίτη. Στοίβαζε, ξαναστοίβαζε ζωνάρια με θερμίδες, κουφάρια από τα έλη του, μελλοντικές αχτίδες..
Κανείς δεν είχε φανταστεί πριν από ένα αιώνα τη δύναμη που έκρυβε κείνο το μαύρο χώμα. Δύναμη που δωσε ζωή σ αυτόν τον έρμο τόπο, για να φωτίζει απλόχερα μ έναν μυστήριο τρόπο.
Να σμίγουν με τα σύννεφα ατμοί κι αέριοι ρύποι, ένα χαρμάνι κουρνιαχτού, ανάσα δράκου χτύποι. Εξήντα χρόνια κάρβουνο, είναι καιρός πατέρα, να βγαίνει ρεύμα ηλεκτρικό με ήλιο και αέρα Δ. ΖΑΡΑΦΙΔΗΣ 21/1/08