Βασικά σημεία της νέας ΤΟΤΕΕ Οδηγίες Σχεδιασμού και Ελέγχου Εγκαταστάσεων Οδοφωτισμού

Transcript

1 Βασικά σημεία της νέας ΤΟΤΕΕ Οδηγίες Σχεδιασμού και Ελέγχου Εγκαταστάσεων Οδοφωτισμού Κωνσταντίνος Α. Μπουρούσης Μέλος ΟΕ για τη σύνταξη της ΤΟΤΕΕ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Εργαστήριο Φωτοτεχνίας Official Member of CIE Division 2 Physical Measurement of Light and Radiation

2 Εισαγωγή Στόχος Εργαλείο όλων των συντελεστών (και όχι μόνο των Μηχανικών) που συνεργάζονται για την υλοποίηση ενός έργου οδοφωτισμού. Περιγραφή ολοκληρωμένης μεθοδολογίας υλοποίησης έργων οδοφωτισμού. Παροχή συστάσεων σχετικά με το σχεδιασμό και έλεγχο εγκαταστάσεων οδοφωτισμού. Καθορισμός τεχνικών κανόνων για τα κρίσιμα στάδια ενός έργου οδοφωτισμού.

3 Εισαγωγή Σε ποιους απευθύνεται Μελετητές, Ερευνητές και Συμβούλους Φορείς Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα που υλοποιούν έργα οδοφωτισμού. Χρηματοπιστωτικό Τομέα και Φορείς Χρηματοδότησης εν γένει Επιχειρήσεις του Ιδιωτικού Τομέα που προσφέρουν λύσεις οδοφωτισμού είτε στο πλαίσιο της προμήθειας εξοπλισμού/κατασκευής έργου, είτε στο πλαίσιο της Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ)

4 Εισαγωγή Τι καλύπτει η παρούσα έκδοση Τεχνικές απαιτήσεις και οδηγίες για την αποτύπωση εγκαταστάσεων τις μελέτες φωτισμού την εκτέλεση φωτομετρήσεων τις τεχνολογίες συστημάτων ελέγχου εγκαταστάσεων οδοφωτισμού Τι δεν καλύπτει η παρούσα έκδοση Καθορισμό περιοχών που πρέπει να φωτιστούν ή όχι Χρηματοδοτικά εργαλεία Ενεργειακά συμβόλαια Νομικά θέματα έργων οδοφωτισμού

5 Κύριες ενότητες της ΤΟΤΕΕ οδοφωτισμού Απογραφή συστήματος οδοφωτισμού Σχεδιασμός φωτισμού Έλεγχος και διασφάλιση ποιότητας εγκαταστάσεων οδοφωτισμού Τεχνολογίες και τεχνικές διαχείρισης συστημάτων οδοφωτισμού

6 Απογραφή υποδομής οδοφωτισμού Πότε είναι αναγκαία; Σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις για θέματα διαχείρισης και συντήρησης Σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις για έργα αναβάθμισης Σε περιοχές που προβλέπονται νέες εγκαταστάσεις για ορθό σχεδιασμό φωτισμού (περιορισμένα στοιχεία καταγραφής) Ποια στοιχεία καταγράφονται; Γεωμετρικά στοιχεία οδών (πλάτη οδών, λωρίδες κυκλοφορίας, κ.λπ) Γεωμετρικά στοιχεία ιστών (ύψη, αποστάσεις, βριαχίονες, κ.λπ) Τεχνικά στοιχεία φωτιστικών (τύπος, λαμπτήρες, κ.λπ) Ηλεκτρικά στοιχεία φωτιστικών (ισχύς, τύπος ballast, κ.λπ) Στοιχεία πινάκων παροχής (αρ. μετρητή, αριθμός φωτιστικών, κυκλώματα κ.λπ)

7 Αποτύπωση σε GIS Παραδείγματα αποτύπωσης 400W 250W 400W 250W

8 Αποτύπωση σε GIS Παράδειγμα αποτύπωσης 400W 250W Παρατηρήσεις Επαρκής καταγραφή για γενική χρήση Μειωμένη ακρίβεια για μελέτη φωτισμού Αναγκαστική χρήση παραδοχών ή νέα αποτύπωση

9 Σχεδιασμός οδοφωτισμού Δεδομένα καταγραφής και λοιπά λειτουργικά στοιχεία Επιλογή κλάσεων φωτισμού CΕΝ/TR :2014 Ονομαστική κλάση φωτισμού Κλάσεις προσαρμοστικού φωτισμού Σε κάθε οδό Σε αντιπροσωπευτικές οδούς Μελέτες φωτισμού ΕΛΟΤ ΕΝ :2015 (Relux, Dialux, Oxytech, Agi) Καθορισμός ελαχίστων απαιτήσεων ΕΛΟΤ ΕΝ :2015 Υπολογισμός ενεργειακών δεικτών ΕΛΟΤ ΕΝ :2015 Κριτήρια οικονομικής αξιολόγησης Πρόσθετες οικονομικές και τεχνικές αναλύσεις

10 Κλάσεις οδοφωτισμού CEN/TR Road lighting Part1: Guidelines on selection of lighting classes Επιλογή βάσει λειτουργικών χαρακτηριστικών με βάρη Class M1-Μ6 (cd/m 2 ) Motorized traffic Αυτοκινητόδρομοι / οδοί μηχανοκίνητων οχημάτων Class C0-C5 (lx) Conflict areas Περιοχές κινδύνου Class P1-P7 (lx) Pedestrians and low speed areas Πεζόδρομοι και οδοί ήπιας κυκλοφορίας Κριτήριο Επιλογές Περιγραφή Βάρος Ταχύτητα σχεδιασμού ή όριο ταχύτητας Κυκλοφοριακός φόρτος Σύνθεση χρηστών Διαχωρισμός κατευθύνσεων κυκλοφορίας Πυκνότητα κόμβων Σταθμευμένα οχήματα Φωτισμός περιβάλλοντος Δυσκολία οδήγησης Πολύ υψηλή v > 100 km/h 2 Υψηλή 70 < v < 100 km/h 1 Μέση 40 < v < 70 km/h -1 Χαμηλή v <= 40 km/h -2 Υψηλός Μέσος Χαμηλός Αυτοκινητόδρομοι, κατευθύνσεις πολλαπλών λωρίδων > 65 % της μέγιστης % της μέγιστης < 35 % της μέγιστης Κατευθύνσεις δύο λωρίδων > 45 % της μέγιστης 15% - 45 % της μέγιστης < 15 % της μέγιστης Μεικτή με μεγάλο ποσοστό μη-μηχανοκίνητων 2 Μεικτή 1 Μόνο μηχανοκίνητα 0 Όχι 1 Ναι 0 Διασταυρώσεις / km Απόσταση μεταξύ ανισόπεδων κόμβων, km Υψηλή > 3 < 3 1 Μέση <= 3 >= 3 0 Παρόντα 1 Απόντα 0 Υψηλός Εμπορικοί οδοί, διαφημιστικές πινακίδες, 1 αθλητικές εγκαταστάσεις, σταθμοί, κ.λπ. Μέσος Συνήθεις καταστάσεις 0 Χαμηλός Επαρχιακές οδοί -1 Πολύ υψηλή 2 Υψηλή 1 Χαμηλή Κριτήριο Επιλογές Περιγραφή Βάρος Ταχύτητα σχεδιασμού ή όριο ταχύτητας Κυκλοφοριακός φόρτος Σύνθεση χρηστών Διαχωρισμός κατευθύνσεων κυκλοφορίας Σταθμευμένα οχήματα Φωτισμός περιβάλλοντος Δυσκολία οδήγησης Πολύ υψηλή v > 100 km/h 3 Υψηλή 70 < v < 100 km/h 2 Μέση 40 < v < 70 km/h 0 Χαμηλή v <= 40 km/h -1 Υψηλός 1 Μέσος 0 Χαμηλός -1 Μεικτή με μεγάλο ποσοστό μη-μηχανοκίνητων 2 Μεικτή 1 Μόνο μηχανοκίνητα 0 Όχι 1 Ναι 0 Παρόντα 1 Απόντα 0 Υψηλός Εμπορικοί οδοί, διαφημιστικές πινακίδες, αθλητικές εγκαταστάσεις, σταθμοί, κ.λπ. 1 Μέσος Συνήθεις καταστάσεις 0 Χαμηλός Επαρχιακές οδοί -1 Πολύ υψηλή 2 Υψηλή 1 Χαμηλή 0 Κριτήριο Επιλογές Περιγραφή Βάρος Ταχύτητα σχεδιασμού ή όριο ταχύτητας Κυκλοφοριακός φόρτος Σύνθεση χρηστών Σταθμευμένα οχήματα Φωτισμός περιβάλλοντος Χαμηλή v <= 40 km/h 1 Πολύ χαμηλή (βάδισμα) Ταχύτητα βαδίσματος 0 Υψηλός 1 Μέσος 0 Χαμηλός -1 Πεζοί, ποδηλάτες και μηχανοκίνητα 2 Πεζοί και μηχανοκίνητα 1 Πεζοί και ποδηλάτες 1 Πεζοί 0 Ποδηλάτες 0 Παρόντα 1 Απόντα 0 Υψηλός Εμπορικοί οδοί, διαφημιστικές πινακίδες, αθλητικές εγκαταστάσεις, σταθμοί, κ.λπ. 1 Μέσος Συνήθεις καταστάσεις 0 Χαμηλός Επαρχιακές οδοί -1

11 Κριτήριο Επιλογές Περιγραφή Βάρος Ταχύτητα σχεδιασμού ή όριο ταχύτητας Κυκλοφοριακός φόρτος Σύνθεση χρηστών Διαχωρισμός κατευθύνσεων κυκλοφορίας Πυκνότητα κόμβων Σταθμευμένα οχήματα Φωτισμός περιβάλλοντος Δυσκολία οδήγησης Πολύ υψηλή v > 100 km/h 2 Υψηλή 70 < v < 100 km/h 1 Μέση 40 < v < 70 km/h -1 Χαμηλή v <= 40 km/h -2 Υψηλός Μέσος Χαμηλός Αυτοκινητόδρομοι, κατευθύνσεις πολλαπλών λωρίδων > 65 % της μέγιστης % της μέγιστης < 35 % της μέγιστης Κατευθύνσεις δύο λωρίδων > 45 % της μέγιστης 15% - 45 % της μέγιστης < 15 % της μέγιστης Μεικτή με μεγάλο ποσοστό μη-μηχανοκίνητων 2 Μεικτή 1 Μόνο μηχανοκίνητα 0 Όχι 1 Ναι 0 Απόσταση μεταξύ Διασταυρώσεις / km ανισόπεδων κόμβων, km Υψηλή > 3 < 3 1 Μέση <= 3 >= 3 0 Παρόντα 1 Απόντα 0 Υψηλός Εμπορικοί οδοί, διαφημιστικές πινακίδες, 1 αθλητικές εγκαταστάσεις, σταθμοί, κ.λπ. Μέσος Συνήθεις καταστάσεις 0 Χαμηλός -1 Πολύ υψηλή 2 Υψηλή 1 Χαμηλή Επιλογή κλάσεων Για την ορθή επιλογή της κλάσης απαιτούνται στοιχεία κυκλοφοριακού φόρτου ανά χρονικά διαστήματα τυπικής ημέρας ή τυπικής εποχικής ημέρας, κ.λπ. CΕΝ/TR :2014

12 Επιλογή κλάσεων π.χ. Η μεταβολή του κυκλοφοριακού φόρτου αλλάζει σημαντικά την κλάση φωτισμού από Μ4 -> Μ1, δηλαδή αύξηση του επιπέδου φωτισμού >150% Κλάση Λαμπρότητα οδοστρώματος για στεγνό και βρεγμένο οδόστρωμα Δείκτης Θάμβωση Φωτισμός όμορων περιοχών Στεγνό Βρεγμένο Στεγνό Στεγνό L av cd/m 2 U o U l U ow f TI R EI Μ Μ Μ Μ Μ Μ

13 Υπολογισμός του συντελεστή συντήρησης

14 Μελέτες φωτισμού Δωρεάν λογισμικά Relux Desktop ( Dialux ( Litestar ( κ.α. Κύρια σημεία προσοχής (για μελετητές και αποδέκτες μελετών) Σωστή παραμετροποίηση και χρήση λογισμικού Υπολογισμός ή χρήση δεδομένου συντελεστή συντήρησης MF Αναζήτηση βέλτιστης λύσης για κάθε έργο. Υπέρβαση ελαχίστων επιπέδων κλάσης φωτισμού έως 10%, κατόπιν εφαρμογής του MF (μέση λαμπρότητα ή μέση ένταση φωτισμού) ΟΡΘΑ ΦΩΤΟΜΕΤΡΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ (.ldt,.ies)

15 Περιορισμός της φωτορύπανσης Κλίση φωτιστικού έως 10 ο Ιδανικά, κλίση φωτιστικού 0 ο ULOR φωτιστικού = 0 CCT ~ 3000K

16 Υπολογισμός δεικτών ενεργειακής επίδοσης ΕΛΟΤ ΕΝ Φωτισμός οδών Μέρος 5: Δείκτες ενεργειακής επίδοσης Δείκτης πυκνότητας ισχύος Power Density Indicator Ετήσιος δείκτης ενεργειακής κατανάλωσης Annual Energy Consumption Indicator Οι δείκτες μειώνουν την ανάγκη χρήσης των lumen και των lm/w. Αναδεικνύουν την ποιότητα της εγκατάστασης και της μελέτης φωτισμού

17 Κριτήρια οικονομικής αξιολόγησης Κριτήριο Αναβάθμιση υφιστάμενου Περίπτωση χρήσης Δημιουργία νέου Χρονική μεταβολή αξίας χρήματος Περίοδος Αποπληρωμής Ναι Όχι Αγνοεί Απόδοση Επένδυσης (ROI) Ναι Όχι Αγνοεί Καθαρή Παρούσα Αξία (ΚΠΑ) Ναι Ναι Λαμβάνει Υπόψη Δείκτης Αποδοτικότητας (ΔΑ) Ναι Όχι Λαμβάνει Υπόψη Σταθμισμένο Κόστος Εξοικονομούμενης Ενέργειας (ΣΚΕΕ) Ναι Ναι Λαμβάνει Υπόψη

18 Εκτέλεση μετρήσεων Μετρήσεις προ της παράδοσης της εγκατάστασης (Τύπου 1 Τ1) Εκτελούνται κατά το τελικό στάδιο της εγκατάστασης και θέσης σε λειτουργία του συστήματος οδοφωτισμού Μετρήσεις κατά τη διάρκεια ζωής της εγκατάστασης (Τύπου 2 Τ2) Εκτελούνται ανά τακτά και προκαθορισμένα διαστήματα λειτουργίας του συστήματος οδοφωτισμού για τον έλεγχο της απομοίωσης της εγκατάστασης Μετρήσεις προσαρμοστικού φωτισμού (Τύπου 3 Τ3) Μετρήσεις που εκτελούνται για τον έλεγχο και τη ρύθμιση εγκαταστάσεων οδοφωτισμού τα οποία σχεδιάζονται για προσαρμοστικό φωτισμό Μετρήσεις για διερεύνηση αποκλίσεων (Τύπου 4 Τ4) Εκτελούνται σε περιπτώσεις διερεύνησης τυχόν αποκλίσεων των επιτευχθέντων επιπέδων φωτισμού σε σχέση με τις μελέτες φωτισμού ή και τις ισχύουσες προδιαγραφές

19 Φωτομετρήσεις στο πεδίο Έντασης φωτισμού Κλάσεις C, P Λαμπρότητας cd/m 2 Κλάσεις M

20 Μέτρηση γεωμετρικών και ηλεκτρικών μεγεθών Γεωμετρικά Πλάτος οδού Πλάτος κάθε λωρίδας κυκλοφορίας και ΛΕΑ Απόσταση ιστών στην περιοχή μέτρησης και εκατέρωθεν αυτής Ύψος κάθε φωτιστικού στην περιοχή μέτρησης και εκατέρωθεν αυτής. Απόσταση κάθε φωτιστικού από την αρχή της πλησιέστερης λωρίδας Κλίση φωτιστικού σώματος σε σχέση με το οδόστρωμα Τύπος κάθε φωτιστικού σώματος. Ηλεκτρικά (σε πίνακα παροχής ή σε >2 φωτιστικά) Τάση παροχής Ρεύμα Ισχύς Συντελεστής ισχύος Αρμονική παραμόρφωση

21 Συστήματα ελέγχου εγκαταστάσεων οδοφωτισμού Τρόποι ελέγχου Παραδοσιακός (ΟΝ-OFF) Τοπικός έλεγχος (Dimming profile + Sensors) Κεντρικός έλεγχος (Dynamic dimming + Sensors) Τοπικός έλεγχος Απλή ενεργοποίηση και απενεργοποίηση (on/off) Προγραμματισμένη μείωση της φωτεινής ροής (step-dimming) Προγραμματισμένη δυναμική ρύθμιση της φωτεινής ροής (continuous dimming ή constant lumen output) Κεντρικός έλεγχος Άμεσος δυναμικός έλεγχος οποιουδήποτε φωτιστικού σώματος Μέτρηση ηλεκτρικών παραμέτρων Διαγνωστικός έλεγχος λειτουργικής κατάστασης φωτιστικών Απομακρυσμένος προγραμματισμός τοπικών ελεγκτών Φιλοξενία επιπρόσθετων αισθητήρων (κίνησης, παρουσίας, αναγνώρισης χρηστών οδού, καιρικών συνθηκών, κ.α.)

22 Συστήματα ελέγχου εγκαταστάσεων οδοφωτισμού Βασικές απαιτήσεις διαλειτουργικότητας συστημάτων ελέγχου Κάθε σύστημα ελέγχου θα μπορεί να ελέγχει φωτιστικά κάθε κατασκευαστή (κατά το δυνατόν) Δυνατότητα ανταλλαγής λειτουργικών δεδομένων και εντολών ελέγχου μεταξύ συστημάτων ελέγχου (μέσω SDK, API, κ.λπ.) Αποσύνδεση από την υποχρέωση ταυτόχρονης προμήθειας φωτιστικών και συστήματος ελέγχου από τον ίδιο κατασκευαστή, μέσω χρήσης ελεγκτών τυποποιημένης εξωτερικής τοποθέτησης (Zhaga, NEMA, κ.λπ.) Το σύστημα ελέγχου να αποτελεί υποδομή όπου είναι δυνατό Να μην καταλήξουμε να έχουμε πολλαπλά λογισμικά ελέγχου για σχετικά μικρό μέγεθος εγκατάστασης

23 Σας ευχαριστώ Κωνσταντίνος Α. Μπουρούσης Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Εργαστήριο Φωτοτεχνίας Official Member of CIE Division 2 Physical Measurement of Light and Radiation