Αειφορική Δικαιοσύνη. Μια Θεωρητική Προσέγγιση. Νοέμβριος Δρ. Μιχαήλ Κλεισαρχάκης

Transcript

1 Αειφορική Δικαιοσύνη Μια Θεωρητική Προσέγγιση Νοέμβριος 2018 Δρ. Μιχαήλ Κλεισαρχάκης

2 Στόχος Μαθήματος Περιγραφή και διασύνδεση με τους τέσσερις πυλώνες βιώσιμης ανάπτυξης Ορισμός Αειφορική Δικαιοσύνη, τους έξι πυλώνες μάθησης, τις δέκα δεξιότητες για τον 21 ο Αιώνα και τους δεκαεπτά στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης

3 Η εννοιολογική συγκρότηση της αειφορικής δικαιοσύνης Περιβαλλοντική δικαιοσύνη Κοινωνική δικαιοσύνη Οικονομική δικαιοσύνη Πολιτισμική δικαιοσύνη 3

4 Περιβαλλοντική δικαιοσύνη Η περιβαλλοντική δικαιοσύνη αναφέρεται: στο δικαίωμα όλων των ανθρώπων στον πλανήτη στην ισότιμη πρόσβαση σε ασφαλείς και υγιεινές συνθήκες διαβίωσης στη δίκαιη και ισότιμη κατανομή και χωρίς διακρίσεις των φυσικών πόρων στην ισότιμη κατανομή των περιβαλλοντικών κινδύνων από την ανθρώπινη δραστηριότητα στο δικαίωμα για κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική ευημερία. 4

5 Κοινωνική δικαιοσύνη Όλα τα προηγούμενα συνιστούν τον θεμελιώδες συστατικό της κοινωνικής δικαιοσύνης. Tο νόημά της σχετίζεται περισσότερο με κάποια ιδέα κοινωνικής αρμονίας ή μιας κοινωνίας στην οποία εξασφαλίζονται όροι αμοιβαιότητας και ισότητας. 5

6 Οικονομική δικαιοσύνη Η οικονομική δικαιοσύνη αντιμετωπίζει τα ζητήματα: του αθέμιτου εμπορίου οικονομική εκμετάλλευση την άνιση κατανομή του πλούτου του ρατσισμού και της φτώχειας 6

7 Πολιτισμική δικαιοσύνη Με έναν ενοποιητικό τρόπο η πολιτισμική δικαιοσύνη στοχεύει στην απεξάρτησή μας από τις στενές ανθρωποκεντρικές και εγωκεντρικές αντιλήψεις που σχηματοποιούν τον πολιτισμό μας. Ως τέτοια, μπορεί να ερμηνευθεί ποικιλοτρόπως. Για παράδειγμα, μπορεί να αναφέρεται στο πώς αντιλαμβάνεται κάποιος ή η κοινωνία που αναφερόμαστε την έννοια της δικαιοσύνης ή μεταξύ διαφορετικών πολιτισμικών ομάδων/κοινωνιών. Γενικά, οι αντιλήψεις μας για την αδικία είναι πολιτισμικά φορτισμένες, γιατί είναι ο πολιτισμός μας, η πηγή των αξιών, των πεποιθήσεων, των παραδόσεων και άλλων μορφών γνώσης απ όπου αντλούμε το πώς προσεγγίζουμε τι είναι δίκαιο. Θέματα που σχετίζονται με αυτή τη διάσταση αφορούν την πολιτισμική ετερότητα, ταυτότητες, πολιτισμικά δικαιώματα κλπ. 7

8 Αειφορικής/βιώσιμης δικαιοσύνης Έτσι, θέτοντας τη διάσταση της αειφορικής/βιώσιμης δικαιοσύνης στα αναλυτικά προγράμματα, μπορεί να αναδυθούν σε θεωρητικό επίπεδο: ζητήματα σχετικά με τις αντιλήψεις μας για την κοινωνική πραγματικότητα σε σχέση με το αναλυτικό πρόγραμμα (οντολογικό πλαίσιο) τον τρόπο συγκρότησης και αναπαραγωγής αναπλαισίωσης- της γνώσης που αναπαριστάται στο αναλυτικό πρόγραμμα (επιστημολογικό πλαίσιο), ζητήματα σχετικά με την κατασκευή και τη διαχείριση του αναλυτικού προγράμματος (μεθοδολογικό πλαίσιο) ζητήματα σχετικά με τις αξίες που διαμορφώνουν τη συγκρότηση του αναλυτικού προγράμματος (αξιακό πλαίσιο). 8

9 Αειφορικής/βιώσιμης δικαιοσύνης Το θέμα της δικαιοσύνης είναι εξαιρετικά σημαντικό για την αντιμετώπιση της κρίσης βιωσιμότητας που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας. Έτσι, είναι λογικό να εισαχθεί η έννοια της «Εκπαίδευσης για την Αειφορική Δικαιοσύνη " (Education for Sustainability Justice ), ως εναλλακτική λύση για την «Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη» (ΕΑΑ) ή τουλάχιστον, να χρησιμοποιούνται και oι δύο έννοιες εναλλακτικά. Η έννοια της «αειφορικής δικαιοσύνης» αντικατοπτρίζει τους τέσσερις πυλώνες της αειφόρου/βιώσιμης ανάπτυξης: περιβάλλον, κοινωνία, οικονομία και πολιτισμό. 9

10 Πυλώνες της Βιώσιμης Ανάπτυξης

11 4 Πυλώνες της Βιώσιμης Ανάπτυξης

12 4 Πυλώνες της Βιώσιμης Ανάπτυξης

13 Η Εκπαίδευση για την Βιώσιμη Ανάπτυξη (Μια διαφορετική Προσέγγιση)

14 Η Εκπαίδευση για την Βιώσιμη Ανάπτυξη (Μια διαφορετική Προσέγγιση)

15 Θεματολογία & Αξίες ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ενέργεια Απορρίμματα Νερό Βιοποικιλότητα Κλιματική αλλαγή Ερημοποίηση Φυσικές καταστροφές Χρήση εντομοκτόνων Χρήση γης Ειρήνη/ασφάλεια Ισότητα ευκαιριών Παιδική εργασία & εκμετάλλευση Κοινωνική ενσωμάτωση Υγεία Κοινωνική/περιβαλλοντική δικαιοσύνη Παραβίαση δικαιωμάτων γης Φτώχια / Πείνα Αλληλέγγυο/δίκαιο εμπόριο Τοπική οικονομία Εργασία/συνθήκες εργασίας Παραγωγή και κατανάλωση Παραγωγή/προσφορά τροφής Αγορές Περιορισμοί διακίνησης/εμπορίας αγαθών Πολιτιστική κληρονομιά Πολιτισμική ποικιλότητα Αυτόχθονη/τοπική γνώση Πολιτισμικές νόρμες/αξίες Διαπολιτισμική κατανόηση Συνήθειες /συμπεριφορές Δικαιώματα /υποχρεώσεις Ανάγκες και επιθυμίες ΑΞΙΕΣ Αλληλεγγύη, ισότητα, δικαιοσύνη, σεβασμός, προσφορά, λογοδοσία, συν-υπευθυνότητα, εντιμότητα, αρετή, μη-βία, ειρήνη, προστασία, συνεργασία, αμοιβαιότητα

16 Οι 6 μαθησιακοί στόχοι για τον 21 ου αιώνα

17 Μαθαίνω να μετασχηματίζω τον εαυτό μου και την κοινωνία (UNESCO) Όλες οι μαθησιακές διαδικασίες και πρακτικές που: μετασχηματίζουν τις μη βιώσιμες αξίες και συμπεριφορές αναλαμβάνουν να αλλάξουν την κοινωνία προς τη βιωσιμότητα (συνολικά).

18 Μαθαίνω να γνωρίζω (UNESCO) Όλες οι μαθησιακές διαδικασίες και πρακτικές που οδηγούν τους ανθρώπους: να βιώσουν να οικοδομήσουν και να μετασχηματίσουν την γνώση για να κάνουν την βιωσιμότητα τρόπο ζωής

19 Μαθαίνω να είμαι (UNESCO) Όλες οι μαθησιακές διαδικασίες και πρακτικές που οδηγούν τους ανθρώπους: σε αυτοπραγμάτωση σε αυτορρύθμιση να καλλιεργούν μια αίσθηση του είμαι και όχι του εγώ

20 Μαθαίνω να ζούμε μαζί βιώσιμα (UNESCO) Όλες οι μαθησιακές διαδικασίες και πρακτικές που οδηγούν τους ανθρώπους σε: μία ειρηνική κοινωνία χωρίς διακρίσεις κοινωνία μία συνύπαρξη του ανθρώπου με το φυσικό κόσμο

21 Μαθαίνω να κάνω (UNESCO) Όλες οι μαθησιακές διαδικασίες και πρακτικές που οδηγούν σε: συγχώνευση της γνώσης συγχώνευση της δράσης για το χτίσιμο ενός βιώσιμου μέλλοντος

22 Μαθαίνω να δίνω (Μακράκης Βασίλης) Αυτός ο τύπος μάθησης προωθεί την αλληλεγγύη τις στάσεις φροντίδας για την κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών και οι μαθητές θα κερδίζουν αυτονομία και νόημα για την μάθησή τους και τη συμμετοχή τους στα κοινά

23 Απαιτούμενες Δεξιότητες του 20 ου Αιώνα 1. Η ανάγνωση 2. Η γραφή 3. Η αριθμητική

24 Τέσσερις Δεξιότητες για τον 21 ο αιώνα (4 Cs) 1. Κριτική Σκέψη και επίλυση προβλημάτων (Critical thinking and problem solving) 2. Επικοινωνία (Communication) 3. Συνεργασία (Collaboration) 4. Δημιουργικότητα και καινοτομία (Creativity and innovation)

25 Δέκα Δεξιότητες για τον 21 ο αιώνα (10 Cs) 1. Κριτική Σκέψη και επίλυση προβλημάτων, λήψη αποφάσεων και επίλυσης προβλημάτων με την ανάληψη κατάλληλων ενεργειών, χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες διαδικασίες μάθησης (π.χ. η εφαρμογή, η ανάλυση, η σύνθεση και η αξιολόγηση πολλαπλών πληροφοριών) (Critical thinking and problem solving) 2. Επικοινωνία, Γραπτή Προφορική - Εικονική (Communication)

26 Δέκα Δεξιότητες για τον 21 ο αιώνα (10 Cs) 3. Συνεργασία, με άλλους χρησιμοποιώντας πολλαπλά μέσα (Collaboration) 4. Δημιουργικότητα, η ικανότητα παραγωγής ενός νέου έργου ή μιας ιδέας με βάση τη φαντασία και καινοτομία, η νέα και πρωτοποριακή ιδέα για την υλοποίηση κάποιου πράγματος. Εξετάζονται σε επίπεδο εφαρμογών και λύσεων!! (Creativity and Ιnnovation) 5. Συνδεσιμότητα, αλληλεπίδραση Ατόμου κοινωνίας φύσης και ιδιαίτερα με την βοήθεια των ΤΠΕ και του διαδικτύου (Connectivity)

27 Δέκα Δεξιότητες για τον 21 ο αιώνα (10 Cs) 6. Κριτική συνείδηση, αποκτούν επίγνωση τόσο της κοινωνικο-πολιτισμικής πραγματικότητας που καθορίζει τη ζωή τους όσο και της ικανότητάς τους να τη μετασχηματίσουν χωρίς καταπίεση και διεκδικώντας δικαιότερη κοινωνικά κατανομή των πόρων (Critical consciousness) 7. Κριτικός Αναστοχασμός, ικανότητα κριτικής αντιμετώπισης της πραγματικότητας σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Μετασχηματιστικές διαδικασίες μέσω προβληματισμού και δράσης (Critical reflection)

28 Δέκα Δεξιότητες για τον 21 ο αιώνα (10 Cs) 8. Διαπολιτισμικές ικανότητες, επικοινωνία, συνεργασία και συμμετοχή σε πολυπολιτισμικό και παγκόσμιο περιβάλλον (Cross/inter-cultural competence) 9. Συνυπευθυνότητα, από το εγώ στο εμείς, καλλιέργεια μιας κουλτούρας κοινής χρήσης (Co-responsibility) 10. Οικοδόμηση γνώσης και όχι αναπαραγωγή γνώσης (Constructing knowledge)

29 Οι 10 δεξιότητες για τον 21 ο αιώνα (10Cs) με την υποστήριξη των ΤΠΕ

30 17 Παγκόσμιοι Στόχοι

31 1. Φιλόδοξοι: Αποτελούν την πιο φιλόδοξη To -do list για τον πλανήτη. Για να πετύχουν χρειάζεται μέχρι το 2030 να αντιμετωπιστεί η ακραία φτώχεια, η ανισότητα σε όλες τις μορφές της και η κλιματική αλλαγή. 2. Οικουμενικοί: Αφορούν όλους τους ανθρώπους σε όποια γωνιά το πλανήτη κι αν βρίσκονται και υπόσχονται να μην αφήσουν κανέναν πίσω. 3. Κατανοητοί: Είναι διατυπωμένοι με απλό τρόπο για να μπορούν όλοι να τους καταλάβουν και να τους διαδώσουν. 4. Συνδεδεμένοι και αδιαίρετοι: Αλληλοσυμπληρώνονται συνδέοντας την ανάπτυξη με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ειρήνη και την ασφάλεια 5. Συμμετοχικοί: Ήταν αποτέλεσμα τριών χρόνων διαβούλευσης, με την συμμετοχή της επιστημονικής κοινότητας, της κοινωνίας των πολιτών, φορέων της αγοράς και εθνικών αντιπροσωπειών. Για να πετύχουν χρειάζονται τη συμμετοχή όλων μας.

32 6. Ποιοτικοί: Σε αντίθεση με τους Στόχους της Χιλιετίας (ποσοτικοί), εισάγουν και μία σειρά από ποιοτικά στοιχεία και στόχους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Στόχος 4 που αναφέρεται στην ποιοτική εκπαίδευση. 7. Μη δεσμευτικοί: Αποτελούν εθελοντικές δεσμεύσεις για τα κράτη- μέλη του ΟΗΕ, χωρίς νομικές κυρώσεις σε περίπτωση μη εφαρμογής. 8. Απαραίτητοι: Πολλά κράτη αντέδρασαν για τον μεγάλο αριθμό, υποστηρίζοντας ότι περισσότερους από δέκα στόχους είναι δύσκολο να τους θυμάσαι, ωστόσο επικράτησε η άποψη ότι και οι δεκαεπτά είναι απαραίτητοι, αν θέλουμε ένα βιώσιμο πλανήτη. 9. Καθημερινοί: Αφορούν όλα όσα κάνουμε κάθε ημέρα στη ζωή μας. Από το νερό που θα πιούμε και το φαγητό που θα καταναλώσουμε, μέχρι την εκπαίδευση του παιδιού μας, τις κοινωνικές και εργασιακές μας σχέσεις και τα πολιτειακά μας δικαιώματα. 10.Εφικτοί: Η επιτυχία τους εξαρτάται από τον αριθμό των ανθρώπων που θα καταφέρουν να εμπνεύσουν και να κινητοποιήσουν. Τα χρόνια που έχουμε στη διάθεση μας είναι πολλά, αν θέλουμε να μετατρέψουμε τους παγκόσμιους στόχους, σε έναν οδικό χάρτη για μία βιώσιμη ανάπτυξη.

33 17 Παγκόσμιοι Στόχοι

34 17 Παγκόσμιοι Στόχοι

35 17 Παγκόσμιοι Στόχοι

36 17 Παγκόσμιοι Στόχοι

37 17 Παγκόσμιοι Στόχοι