ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

Transcript

1 ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

2 ΕΧΘΡΟΙ ΜΕΛΙΣΣΩΝ Α. ΑΚΑΡΕΑ 1. Βαρροϊκή ακαρίαση (Varroa destructor) 2. Τραχειακή ακαρίαση (Acarapis woodi) Β. ΕΝΤΟΜΑ 1. Κηρόσκορος (Galleria mellonella) 2. Σφήκες 3. Μυρμήγκια Γ. ΠΟΥΛΙΑ 1. Μελισσοφάγος (Merops apiaster) Δ. ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ 1. Ποντίκια 2. Αρκούδες (Ursus arctos)

3 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΜΕΛΙΣΣΩΝ Α. ΙΟΙ 1. Παράλυση 2. Σακόμορφη σηψιγονία Β. ΒΑΚΤΗΡΙΑ 1. Αμερικανική σηψιγονία (Paenibacillus larvae) 2. Ευρωπαϊκή σηψιγονία (Melissococcus pluton) Γ. ΠΡΩΤΟΖΩΑ 1. Νοσεμίαση (Nosema apis, N. ceranae) Δ. ΜΥΚΗΤΕΣ 1. Ασκοσφαίρωση (Ascosphaera apis)

4 ΒΑΡΡΟΪΚΗ ΑΚΑΡΙΑΣΗ Αίτιο: Varroa destructor Τόπος καταγωγής: Νοτιοδυτική Ασία (Apis cerana) Ελλάδα: Ορεστιάδα 1977, πολλά προβλήματα

5 ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ

6 ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

7 ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Τρέφεται με αιμολέμφο γόνου και ακμαίων Εμφανίζεται όλο το χρόνο Προσοχή στην αγορά μελισσιών Μετάδοση με λεηλασία, παραπλάνηση, επεμβάσεις μελισσοκόμου, νομαδική μελισσοκομία Ευνοείται από έκταση γόνου Το άκαρι ορατό με γυμνό μάτι Δύσκολη αντιμετώπιση, πρόβλημα ανθεκτικότητας στα χημικά

8

9

10

11

12

13

14 Αντιμετώπιση Καλύτερη λύση Αντίσταση μελισσιού Μέθοδοι αντιμετώπισης: Επιλογή Χειρισμοί (παραπλάνηση, λεηλασία) Παγίδευση Αιθέρια έλαια Οργανικά οξέα Σκόνισμα, πλέγμα στον πυθμένα Χημική αντιμετώπιση

15 1. Apiguard (Απιγκάρντ) (θυμόλη) (VITA) 2. Apistan (Απιστάν) (fluvalinate)(sandoz,- INTRACHEM EΛΛΑΣ ΕΠΕ) 3. Bayvarol (Μπαϊβαρόλ) (flumethrin) (coumaphos)(bayer) 4. Perizin (Περιτσίν (coumaphos)(bayer- VETERIN ABEE) 5. CheckMite (Τσέκ μάϊτ) (coumaphos)(bayer- VETERIN ABEE) 6. Thymovar (Θυμοβάρ) (θυμόλη) (Andermatt BioVet) Άλλα φάρμακα χωρίς άδεια κυκλοφορίας στην Ελλάδα. 1. Tactik και Mitac (amitraz) 2. Γαλακτικό οξύ (lactic acid). 3. Malathion (μαλαθείο) 4. Mavrik (Μαυρίκ) (fluvalinate) 5. Μυρμηκικό οξύ (formic acid). 6. Οξαλικό οξύ (oxalic acid).

16

17

18 Εφαρμογή ταινιών

19

20 Εφαρμογή οξαλικού οξέος Μέθοδος της ενστάλαξης, εφαρμογή μόνο μια φορά, την άνοιξη. Σε μελίσσια χωρίς γόνο συνιστάται: 3,5% Ο.Ο. σε πυκνό σιρόπι (80 γρ. Ο.Ο. σε 1 κιλό νερό και 1 κιλό ζάχαρη). Σε μελίσσια με γόνο συνιστάται: 3,2 % Ο.Ο. σε αραιό σιρόπι (60 γρ. Ο.Ο. σε 1 κιλό νερό και ½ κιλό ζάχαρη). Μη χρησιμοποιείτε μεγαλύτερη δόση. Πρώτα το διάλυμα ζάχαρης, μετά διάλυση Ο.Ο. σε Τ δωματίου. Όχι θέρμανση. Χρησιμοποιούνται 5 ml ανά τελάρο που έχει μέλισσες. Η εφαρμογή γίνεται στα μεσοδιαστήματα των τελάρων. Εφαρμογή αργά το απόγευμα όταν οι περισσότερες μέλισσες βρίσκονται μέσα στην κυψέλη, σε θερμοκρασίες > 8-10 και όχι > 37 Δεν επιδρά στην ανάπτυξη των μελισσιών Χρήση την ίδια μέρα, το πολύ την επόμενη. Το Οξαλικό οξύ θεωρείται βιολογικό οξύ.

21 Εφαρμογή θυμόλης Μορφή κρυστάλλων, 5-15 g, σε σακουλάκια από γάζα Μορφή αλευροποιημένης σκόνης, 0,25-0,5 g ανά κηρήθρα με μέλισσες. Σκορπίζεται επάνω στους κηρηθροφορείς. Αποτελεσματικότητα από 75% μέχρι 95% επηρεάζεται από τη μορφή χορήγησης τον πληθυσμό του μελισσιού και τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Ασκεί εντομοαπωθητική δράση, πεθαίνουν μικρός αριθμός μελισσών Σε υψηλή Τ προκαλεί έντονη ανησυχία η/και εγκατάληψη Θυμόλη 1:1 β/ο σε αλκοόλη 70-75%, σταγόνες σε κομμάτια vetex 5X5 cm ή 4X6 cm.

22 ΤΡΑΧΙΑΚΗ ΑΚΑΡΙΑΣΗ Αίτιο: Acarapis woodi Προσβάλει τραχείες ακμαίων μελισσών Μπαίνει από το πρώτο θωρακικό στίγμα Πλέον δεν υπάρχει πρόβλημα λόγο ανθεκτικότητας της Μακεδονικής φυλής.

23

24

25 ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΗΡΟΣΚΩΡΟΣ Αίτιο: Galleria mellonela Προνύμφη τρέφεται από μέλι και κερί Προβλήματα σε αποθηκευμένες κηρήθρες, στις κυψέλες μόνο σε αδύνατα μελίσσια Αντιμετώπιση με χαμηλές θερμοκρασίες

26 ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

27

28

29 ΠΡΟΝΥΜΦΕΣ ΠΛΑΓΓΟΝΕΣ

30

31 Στην κυψέλη Δυνατά μελίσσια ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Απομάκρυνση ακάλυπτων κηρηθρών Καθαρισμός πυθμένα Στην αποθήκη Χαμηλές θερμοκρασίες: -7 ο C για 4,5 ώρες, -12 ο C για 3 ώρες, -17 ο C για 1,5 ώρα Υψηλές θερμοκρασίες: 46 ο C για 80 Θειάφι: καίγεται στη βάση στοίβας, 15 g για στοίβα 6 πατωμάτων, g για χώρο 1 m 3. 2 η εφαρμογή σε 7-10 μέρες, 3 η μετά από άλλες Β-401: αραίωμα σε ψεκαστήρα, ψεκασμός και των δύο πλευρών

32

33

34

35

36 ΣΦΗΚΕΣ Του γένους Vespa & Vespula Τρέφονται με μέλισσες, αναστατώνουν μελίσσια Κυρίως το καλοκαίρι Καταστροφή σφηκοφωλιών, χρήση σφηκοπαγίδων, μεταφορά εάν υπάρχει μεγάλο πρόβλημα Δηλητηριασμένα δολώματα

37

38

39

40

41

42

43

44

45 ΛΟΙΠΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΠΟΝΤΙΚΙ ΑΧΕΡΟΝΤΙΑ ΜΙΚΡΟΣ ΚΗΡΟΣΚΩΡΟΣ ΑΡΚΟΥΔΕΣ ΜΕΛΙΣΣΟΦΑΓΟΣ ΣΚΑΘΑΡΙ

46

47

48

49

50

51

52

53 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

54 ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΣΗΨΙΓΟΝΙΑ Αίτιο: Paenibacillus larvae Προσβάλλει το γόνο, μόλυνση με τροφή Εμφάνιση όλο το χρόνο, κυρίως καλοκαίρι Μετάδοση εντός κυψέλης με τροφή, από κυψέλη σε κυψέλη με λεηλασία, παραπλάνηση, μελισσοκομικούς χειρισμούς Καταστροφή με φωτιά Προσοχή όταν αγοράζουμε μελίσσια

55 Αντιμετώπιση ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ Απολύμανση μελισσοκομικού υλικού (κυψέλη, εργαλεία) Αντικατάσταση παλαιών μαύρων κηρηθρών Χορήγησης τροφών γνωστής προέλευσης Χρησιμοποίηση μελισσών ανθεκτικών στην ασθένεια Αποφυγή παραπλάνησης (ακανόνιστη διάταξη κυψελών) Αποφυγή λεηλασίας Εφαρμογή λοιπών χειρισμών που μειώνουν τη μόλυνση ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ Κάψιμο των μολυσμένων μελισσιών (εκτός κυψέλης που απολυμαίνεται) Η εφαρμογή της διπλής μετάγγισης

56

57

58

59

60

61

62

63 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΗΨΙΓΟΝΙΑ Αίτιο: Melissococus pluton Προσβάλλει το γόνο, μόλυνση με τροφή Διάσπαρτος γόνος, δυσάρεστη οσμή ξινού & σάπιου, σπάνια σε σφραγισμένο γόνο Μετάδοση εντός κυψέλης με τροφή, από κυψέλη σε κυψέλη με λεηλασία, παραπλάνηση, μελισσοκομικούς χειρισμούς Δε θεωρείται σοβαρή ασθένεια των μελισσών

64 ΝΟΣΕΜΙΑΣΗ Αίτιο: Nosema apis και Nosema ceranae Προσβάλλει το πεπτικό σύστημα σε ενήλικες Κυρίως την άνοιξη Μετάδοση με σπόρια σε τροφές & με περιττώματα Ασαφείς παράγοντες που ευνοούν την ασθένεια, ακατάλληλες τροφές Περιττώματα εντός και στην είσοδο κυψέλης,νεκρές μέλισσες, σπόρια στο μικροσκόπιο Προληπτικά μέτρα υγιεινής

65 Συμπτώματα Σημαντική μείωση του πληθυσμού. Οι άρρωστες μέλισσες δεν μπορούν να πετάξουν, σέρνονται στη γη μπροστά στην κυψέλη και σε βαριά μορφή, πολλές μέλισσες είναι νεκρές σε όλο το μελισσοκομείο. Πολλές από τις άρρωστες μέλισσες εμφανίζουν διάρροια. Πρησμένο στομάχι άσπρου χρώματος χωρίς να ξεχωρίζουν οι δακτύλιοι. Διαπίστωση σπορίων με μικροσκοπική εξέταση. Ατροφικοί υποφαρυγγικοί αδένες των προσβεβλημένων μελισσών που περιορίζουν την ικανότητα να εκθρέψουν γόνο.

66 Αντιμετώπιση ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ Διατήρηση δυνατών μελισσιών Απολύμανση μελισσοκομικού υλικού (κυψέλη, εργαλεία) Αντικατάσταση παλαιών μαύρων κηρηθρών Χορήγησης τροφών γνωστής προέλευσης Χρησιμοποίηση μελισσών ανθεκτικών στην ασθένεια Αποφυγή παραπλάνησης (ακανόνιστη διάταξη κυψελών) Αποφυγή λεηλασίας Μείωση της υγρασίας μέσα και γύρω από την κυψέλη Αποφυγή άσκοπων επιθεωρήσεων νωρίς την Άνοιξη Εφαρμογή λοιπών χειρισμών που μειώνουν τη μόλυνση Συνένωση αδυνάτων μελισσιών

67 Αντιμετώπιση με θυμόλη Δημιουργούμε διάλυμα που περιέχει 150 ml αλκοόλη και 30 g θυμόλη. Από το ανωτέρω διάλυμα προσθέτουμε 1 ml σε 1 Kg σιρόπι σε ένα μελίσσι που καλύπτει 10 πλαίσια πληθυσμό κάθε 3 μέρες για 3 φορές.

68

69

70

71

72

73 Αξιολόγηση θεραπευτικών μέσων Γενικότερο συμπέρασμα Η αντιμετώπιση της Νοσεμίασης (Nocema ceranae) θα πρέπει πρώτα να στηρίζεται σε χειρισμούς για την ενδυμάνωση της άμυνας του μελισσιού Διατήρηση δυνατών μελισσιών Καλή πρωτεϊνική διατροφή (ιδιαίτερα το φθινόπωρο) Σωστή αντιμετώπιση της βαρρόα Σαν συμπληρωματικά μέτρα προτείνεται Τους ανοιξιάτικους μήνες η χορήγηση θυμόλης στο σιρόπι Τους χειμωνιάνικους μήνες η χορήγηση ζαχαροζύμαρου με ή χωρίς Vita Feed Gold ή Nosestat

74 ΑΣΚΟΣΦΑΙΡΩΣΗ Αίτιο: Ascosphaera apis Προσβάλει το γόνο Εμφανίζεται όταν δεν υπάρχει νεκταροέκκριση Μετάδοση με σπόρια στο μέλι, γύρη Ευνοείται από υγρασία & υψηλές θερμοκρασίες Μουμιοποίηση προνυμφών Δυνατά μελίσσια δεν έχουν προβλήματα

75

76

77

78

79 Αντιμετώπιση Διατήρηση δυνατών μελισσιών Απολύμανση μελισσοκομικού υλικού (κυψέλη, εργαλεία) Αντικατάσταση παλαιών μαύρων κηρηθρών Απομάκρυνση νεκρών προνυμφών από τον πυθμένα & είσοδο Χορήγησης τροφών γνωστής προέλευσης Χρησιμοποίηση μελισσών ανθεκτικών στην ασθένεια Αποφυγή παραπλάνησης, λεηλασίας Μείωση της υγρασίας μέσα και γύρω από την κυψέλη Αποφυγή άσκοπων επιθεωρήσεων νωρίς την Άνοιξη Εφαρμογή λοιπών χειρισμών που μειώνουν τη μόλυνση Δε θεωρείται σοβαρή ασθένεια των μελισσών

80 Ιός της σακκόμορφης σηψιγονίας Οφείλεται σε ιό, πολλαπλασιάζεται στους ιστούς της προνύμφης, εμποδίζει να αποβάλλει το τελευταίο δερμάτιο. Προνύμφη πεθαίνει στο κλειστό κελί. Ιός ζει περισσότερο από ένα μήνα στο νεκρό γόνο, Πολλαπλασιάζεται και στις ακμαίες μέλισσες χωρίς να προξενεί βλάβες, μολύνονται απομακρύνοντας μολυσμένες προνύμφες. Σε 24 ώρες ο ιός μεταφέρεται στους υποφαρυγγικούς αδένες, από εκεί στο βασιλικό πολτό και στη συνέχει στις προνύμφες. Οι προσβλημένες νεαρές μέλισσες μετατρέπονται πρόωρα σε συλλέκτριες και έτσι αποφεύγεται η επιμόλυνση μεγάλου αριθμού προνυμφών. Η αρρώστια μεταδίδεται με: την τροφάλλαξη, την παραπλάνηση, τις συνενώσεις, τη μεταφορά πλαισίων, τις τροφοδοτήσεις με μολυσμένο μέλι. Η αποξηραμένη προνύμφη (λέπι) δεν μεταδίδει την αρρώστια.

81 Συμπτώματα Διάσπαρτος γόνος με μικρές τρύπες στα βυθισμένα καλύμματα των κελιών. Η προνύμφη πεθαίνει, πριν προλάβει να μεταμορφωθεί. Η νεκρή προνύμφη παραμένει στο κελί όρθια. Το δέρμα της είναι σκληρό, αποχωρίζεται από τους ιστούς, και μεταξύ δέρματος και ιστού συγκεντρώνεται υγρό. Η νεκρή προνύμφη μαυρίζει, ξηραίνεται με το κεφάλι χαρακτηριστικά κυρτωμένο προς τα πάνω. Αντιμετώπιση Μελίσσι αντιμετωπίζει την αρρώστια μόνο του. Απομάκρυνση προσβλημένων κηρήθρων γόνου. Περιορισμός ωοτοκίας, εκτροφής γόνου και παραπλάνησης.

82

83 Ιός της χρόνιας παράλυσης Μόλυνση κυρίως με τροφή, κυρίως την άνοιξη, ευνοείται από συνωστισμό. Εκδηλώνεται με δυο διαφορετικές μορφές: Μέλισσες δεν μπορούν να πετάξουν, σέρνονται μπροστά στην κυψέλη. Κουβαριάζονται στα χόρτα, στο εσωτερικό καπάκι ή κάτω από τα πλαίσια. Παρατηρείται τρεμούλιασμα των φτερών και παράλυση των πίσω φτερών. Η κοιλιά τους είναι διογκωμένη. Παρατηρείται δυσεντερία. Μέλισσες χάνουν τρίχωμα σε θώρακα κοιλιά, γίνονται μαύρες και γυαλιστερές. Προσβλημένες μέλισσες φαίνονται μικρότερες, μπορούν να πετάνε και δέχονται επιθέσεις από υγιείς,. Αντιμετώπιση: Δεν υπάρχει φάρμακο, συνεχής τροφοδότηση με σιρόπι για ένα μήνα και η επιλογή ανθεκτικών μελισσιών βοηθούν το μελίσσι να αντιμετωπίζει την αρρώστια.

84 ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ

85 Κατηγορίες δηλητηριάσεων Τροφοδηλητηριάσεις Νέκταρ ή μελίτωμα ή γύρη Τροφές από τον μελισσοκόμο Φυτοφάρμακα Διάκριση: οι πρώτες δεν έχουν γενικευμένο χαρακτήρα

86 Συμπτώματα Τροφοδηλητηριάσεις α) ξαφνικό αδυνάτισμα των μελισσιών, β) σωροί νεκρών μελισσών στην είσοδο της κυψέλης, γ) αποδιοργάνωση του μελισσιού, δ) νεκρός γόνος και συμπτώματα σηψιγονιών, ε) επιθετικές μέλισσες, στ) παράλυση, ζ) μέλισσες χωρίς τρίχωμα, μαύρες και γυαλιστερές

87 Φυτά που μπορεί να προκαλέσουν δηλητηριάσεις στις μέλισσες Κοινή ονομασία Τοξικότητα Άλλες πληροφορίες Ακόνιτο Γ Βέρατρο Ν, Γ Πολλά είδη, σημαντικές απώλειες Δάφνη η μιζέριος Ν Δάτουρα η Γ στραμώνιος Δελφίνιο Γ Μικρής έκτασης ζημιές Ευκάλυπτος Ν, Γ Μόνο ποικιλίες που ανθίζουν αργά το φθινόπωρο Ιπποκαστανιά Ν, Γ Καμέλια Ν Συχνά μεγάλες απώλειες Καπνός Ν Εκκρίνει και βλεννώδη ουσία που κολλάει στις μέλισσες Κρεμμύδι Γ Σπάνια και για άγνωστη αιτία Πικροδάφνη Ν Οι μέλισσες συλλέγουν όταν δεν υπάρχει άλλη πηγή νέκταρος Ροδόδενδρο Γ Το μέλι μπορεί να είναι τοξικό για τον άνθρωπο Στύφνος Ν, Γ Ανθίζει βράδυ, περιορισμένες ζημιές Υοσκύαμος ο μέλας Ν Τοξικό για τα ζώα Φλαμουριά Μ Νέκταρ όχι τοξικό, ίδιο φυτό άλλοτε είναι και άλλοτε όχι τοξικό * Ν=νέκταρ, Γ=γύρη, Μ=μελίτωμα

88 Δηλητηριάσεις από τροφές του μελισσοκόμου Τοξικός παράγοντας: HMF Σε περιεκτικότητα > 150 mg / Kg προκαλεί τοξικότητες στις μέλισσες Δημιουργείται όταν: Θερμαίνεται ή παλαιώνει το μέλι Βράζεται η ζάχαρη κατά την παρασκευή σιροπιού ή χρησιμοποιείται ξινό στη διαδικασία Υπάρχει και σε κάποιες τροφές του εμπορίου Στη Γερμανία υπάρχει όριο 30 mg / Kg στις τροφές

89 Δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα Κυρίως εντομοκτόνα Συλλογή ρυπασμένης γύρης νέκταρος - νερού Πτήση μέσα από νέφος Βάδιση σε ρυπασμένες επιφάνειες Από εφαρμογές του μελισσοκόμου (σπάνια)

90 Σταγονόρροια (Guttation) Κάποια φυτά (π.χ. αγρωστώδη) Εκροή νερού τη νύχτα λόγω: Χαμηλή Τ Υψηλής ΣΥ Νηνεμία Μείωση διαπνοής, περίσσεια νερού

91 Δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα Συμπτώματα πολλές νεκρές μέλισσες στην ψεκασμένη καλλιέργεια ξαφνικό αδυνάτισμα των μελισσιών σωροί νεκρών μελισσών στην είσοδο της κυψέλης νεκρός γόνος και συμπτώματα σηψιγονιών οι συλλέκτριες που κουβαλούν το ρυπασμένο νέκταρ εμποδίζονται να μπουν στην κυψέλη

92 Δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα Πρόληψη Στοιχεία μελισσοκόμου στο μελισσοκομείο Αποφυγή συγκεκριμένων περιοχών Ετοιμότητα αν κριθεί αναγκαίο Καθαρό νερό Χειρισμοί μετά Μεταφορά σε άλλη περιοχή (αν χρειαστεί) Εμβάπτιση γύρης σε νερό (αν χρειαστεί) Τροφοδοσία Συνένωση

93 ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗΣ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ (COLONY COLLAPSE DISORDER)

94 ΙΣΤΟΡΙΚΟ απώλεια άγριων πληθυσμών Πρώτη αναφορά στις Η.Π.Α. το 2006, απώλειες έως και 100% Όχι αποδεδειγμένα κρούσματα στην Ευρώπη

95 Συμπτώματα φαινομένου Ελάχιστες μέλισσες με βασίλισσα και πολύ μικρό αριθμό νεαρών εργατριών, γόνο και μέλι Παρουσία καλυμμένου γόνου. Όταν τοποθετούμε πάτωμα από πεθαμένη κυψέλη επάνω σε ένα μη προσβεβλημένο μελίσσι, τότε πεθαίνει και ο κάτω πληθυσμός. Αποθηκευμένο μέλι παραμένει άθικτο από λεηλάτριες, κηρήθρες δεν προσβάλλονται από εχθρούς (κηρόσκωρος, μικρό σκαθάρι) για μερικές εβδομάδες μετά την κατάρρευση. Προάγγελος φαινομένου Ανεξήγητη ταχεία απώλεια του πληθυσμού της κυψέλης. Πληθυσμός κυρίως από νεαρές εργάτριες Οι μέλισσες δεν παίρνουν με όρεξη την τροφή

96

97 ΑΙΤΙΑ 1. O Ιός της Οξείας Παράλυσης του Ισραήλ (84% από τις μέλισσες είχαν και τον ιό) 2. Η προσβολή από Νοσεμίαση (Nosema apis και Nosema ceranae) 3. Η προσβολή από Βαρρόα (μεταδίδει βακτήρια και ιούς) 4. H μη ισορροπημένη διατροφή των μελισσών 5. Οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες 6. Ακαρεοκτόνα (χρήση εντός κυψέλης) 7. Τα νεονικοτινοειδή εντομοκτόνα (imidacloprid)

98 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Επιτροπές εμπειρογνωμόνων από την Αμερική συμβουλεύουν τα παρακάτω: Μην συνενώνετε μελίσσια που έχουν υποστεί κατάρρευση με δυνατά υγιή μελίσσια. Όταν βρεθεί ένα μελίσσι που έχει καταρρεύσει, αποθηκεύουμε τον εξοπλισμό και προσέχουμε να μην έχουν άλλες μέλισσες πρόσβαση στο μέλι των κηρηθρών για τουλάχιστον 15 ημέρες. Δεν συνιστάται το κάψιμο των κυψελών και των κηρηθρών προς το παρόν. Εάν παρατηρηθούν υψηλά ποσοστά προσβολής από βαρρόα τότε χρησιμοποιούμε εγκεκριμένα φάρμακα.